เรื่องตั้งเจ้าพระยากรุงรัตนโกสินทร์

๑^๓

ในราชการล่านพระองค์ พระยาจินดาภิรมย์ก็เคยสนองพระเดชพระคุณด

๒กาส เช่น ในคราวเมื่อพระบาทสมเก็จพระเจำอยู่หวยงทรงศึกษาวิชาการ ณ ยุโรป

จึ่งเบนททรงรู้จ'กอธยาศึยแฅ่นนมา

เมื่อไค้ร ะลึกถึงราชการที่พระยาจินดาภิรมย์กระทำมาทงปวงน1น ก็เบนพยาน

ให้เห็นชัดว่า พระยาจินดาภิรมย์เบนผู้มีสดิบญญาวิจารณญาณสุขม มีความสามารถ

ในราชกิจนอยใหญ่ ไค้กระทำกวามดีไว้ในราชการเบนอนมาก ควยเบนผู้มีนิส

เยือกเย็นมนกง ดงใจปภิบดราชกิจสนองพระเดชพระคุณดองดามธรรมิกนโยบาย

ทํ้งมีความสามารถในการปกครองยืดเหนี่ยวนาใจผู้อยู่ในบงคํปบญชาให้มีความสมกร

สมานจงรักมนกงในหนำที่ มีอ่ธยากยโอบออมอารีเบนที่นบถือของกนเบนอ8นมาก
เพราะเบืนผู้เอาใจใส1ที่จะแผ่ความไมฅรีสามกก ให้เบนไปในเพื่อนขำราชการดลอด
ถึงประชาชนควยจริยารัดรอนสมำเสมอ และด1งฅนไว้ในฐานอนสมควรแก'เกียรดิยศ

ฐานนครศกคื้ที่ทรงพระมหากรุณาชุบเลยงดงแด1งไว้ ในเวลานี่ก็ไค้รบราชก
หนำที่เสนาบดีรันมีดำแหน่งสูงสุดอยู่แลว สมควรจะทรงพระกรุณา

ยกย่องให้มีเกียรดิยศใหญ่ยงขน

จึ่งมีพระบรมราชโองการมานพระบณฑูรลุรสิงหนาท ดำรัสสงให้สถาปนา

พระยาจินดาภิรมย์ราชสภาบดีขนเบืน เจ่าพระยา มีสมญาจารึกในหิรัญบ'ฏว่า เจา

พระยาศรีธรรมาธิเบศ สมนดเนดรพิสุทธยุฅฅิธรรมธร วิสดรนีดิศาสดร์ราชประเพณ

วิเชียรกรีสํลลีวงศรัยรัฒน์ บรมกษดรสุนทรมหาสวามิรักค์ สุขมลกษณส

ชวาศรัย ศรีรัดนดรัยสรณาภิรดี อรัยพิริยบรากรมพาห รัชนาม คำรงศกด

จงเจริญทฤฆชนมายุ พรรณ สุข สรัสคิพิพฒนมงคล ธนสารสมบก บริวารสมบุร

ทกป-ระการ เทอญ

บุดร'ของเจาพระยาศรีธรรม'าธิเบศ คือ พนเอก จินดา ณ สงขลา เบนดน.



สารบาญคนนามเจ2าพระยา ๒๗
©๘
ก
๖๙
กำแหงสงคราม (ทองอิน อินทรกำแหง) - เจาพระยา
โกษา (กร)-เจ่าพระยา

ค
คทาธรธรณนทร์ (เยีย อภํยวงศ์) - เจาพระยา

ช ๙, ๙๑

ไชยวชิฅ (บนนาค บ้านแม่ลา) - เจาพระยา

[ เจาพระยาพลเทพ ]

ท ๓๔,๕๐
ทิพากรวงศ์ (ขำบุนน'■'ค) - เจ่าพระยา ๘®
เทเวศรวงศวิว'ฒน์ (ม.ร.ว.หลานกุญชร) - เจ่าพระยา
ไทรบุรี (ปะแงรัน) - เจ่าพระยา ๒๗
๗0
,, (อบดุลอามิด) - เจ่าพระยา ๕๘
,, (อาหมด) -เจ่าพระยา

1) ๑0๖
ธรรมศกดีมนตรี ( สนน เทพห,'สดิน ณ อยุธยา ) - เจ่าพระยา ๗
ธรรมาธิกรณาธิบดี ( ทองดี ) - เจ่าพระยา
๑๙
(เทศ) - เจ่าพระยา

๑ ๕๖

ธรรมาธิกรณาธิบคี (บุญรอคบุณยรัคพ้น’ธ์) —เจาพระยา

[ เจาพระยาศร้ธรรมาธิราช ] ๓๕
5, (บุญศรี บุรณศรี) - เจาพระยา

[ เจาพระยาสุธรรมนตรี ]

(ม.ร.ว. บม มาลากุล)- เจ่าพระยา ๑๐๑

(มํง สนธิรีคน) - เจาพระยา ๕๖

5. (สค)— เจ่าพระยา ๘

55 (สมบุญ) - เจ่าพระยา ๒๓
55 (เสือ สนธิรีฅน) -เจ่าพระยา ๓๔

น ๒๖
๒๖
นครราชสีมา (ทองอิน อินทรกำแทง) - เจาพระยา
นครศรีธรรมราช (นอย ณ นคร) - เจ่าพระยา ๔๒
๗
,5 (น้อยกลาง ณ นคร ) - เจ่าพระยา
นรรัฅนราชมานิฅ (โฅ มานิฅยกุล) - เจ่าพระยา ๓®
นิกรบอินทร์ (โค กลยาณมิคร) - เจ่าพระยา

บ ๒
๑๒๒
บอินทรเคชา (สิงห์ สิงหเสนิ) - เจ่าพระยา ๙๕
บดึนทรเคชานุชิค ( แยม ณ นศร ) - เจ่าพระยา
๒๙
5, (ม.ร.ว. อรณ ฉํครกุล) - เจ่าพระยา ๓
บรมมทาประยูรวงศ์ (ถึศ บุน,นาค ) - สมเด็จเจ่าพระยา
บรมมหาพิชัยญาคิ (ทฅบุนนาค) -สมเด็จเจ่าพระยา
บรมมหาศรีสรียวงศ์ (ช่วง บุนนาค) - สมเด็จเจ่าพระยา

๑๕๗

พ

พระคลิง(กร)- เจาพระยา ๏๘

99 ( กุน ร์ฅนกุล ) - เจาพระยา ๖

[ เจาพระยารตนาธิเบศร์ ]

99 (ทิศ บุนนาค) — เจาพระยา ๑๙, ๒๓

[ สมเด็จเจาพระยาบรมมหาประยูรวงศ์ ]

99 (สน)- เจาพระยา ๕

99 (ส่ง) - เจ่าพระยา ๑๘

[ เจ3าพระยามหาเสนา ]

99 (หน)- เจ่าพระยา ๕
พระเสด็จสเรนทราธิบด็ (ม.ร.ว. เปีย มาลากุล) -เจ่าพระยา ๙๗

พลเทพ (ฉิม)- เจ่าพระยา ๒๕

99 (เฉลิม โกมารกุล ณนคร) - เจ่าพระยา ๑๑๙
99 (ทองอิน) - เจาพระยา ๒๐
๙
(บุน'นาก บานแม่ลา) - เจ่าพระยา ๖๔

99

99 (รอค กํลยาณมิฅร) - เจาพระยา
[ เจาพระยาร0ตนบดินทร์ ]

(บน) - เจาพระยา ๔
๖๙
99

99 (พุ่ม ศรีไชยนค) - เจ่าพระยา
[ เจ3าพระยารีตนาธิฌศร์ ]

99 (สา)- เจาพระยา ๒๐
99 (หลง บุญ-หลง) - เจ่าพระยา ๓๙
๓๘
(เอี่ยม ชูโค) - เจ่าพระยา ๑๔๔

99

พิชเยนทรโยธิน (ลุ่ม อินทรโยธิน) - เจาพระยา

พิชัยญาติ (ค”น, บุนนาก) - เจ่าพระยา ๑๓๐

๑ ๑๒
๑๐
พิไชยคิรี (บุญฮูย) - เจาพระยา
เพ็ชรพิไชย (ไม่ทราบนาม) - เจาพระยา ๕๔
๗๕
ภ ๓๓
ภาณุวงศ์ ( ทำม บุนนาค ) - เจาพระยา
ภาสกรวงศ์ (พรบุนนาก) - เจาพระยา ๑๓
ภูธราภํย (นชบุณยรฅพนธ์) - เจาพระยา ๒๗
๔๐
ฆ ๑๔
มหาโยธา (เร่ง กชเสนี) — เจาพระยา ๒๒

5, (ทอเรียะ คชเสนี) - เจาพระยา ๓
มหาคิริธรรม (เมืองณนคร) - เจาพระยา ๑๖
มหาสมบัติ (ไม่ทราบนาม) - เจาพระยา
มหาเสนา (นอย) - เจาพระยา ๒
๔
5, (บุนนากบุนนาก) - เจาพระยา
,5 (บุญมา) - เร่าพระยา ๑๗
5, (ปลี)-เจาพระยา ๑๒๕
,5 (บน)-เจ่าพระยา
๖๑
[เจาพระยาอภ0ยราชา] ๔๔
5, (สงข์) - เจาพระยา ๔๔
มหึธร (ลออไกรฤกษ์) - เจาพระยา ๑๔๖
มหินทรศกคธำรง (เพ็ง เพ็ญกล) •- เจาพระยา
มหิศราธิบดี (ไม่ทราบนาม) - เจาพระยา
มุขมนตรี (เกษสิงหเสนี) - เจาพระยา
5, (อวบ เปาโรท้ฅย์) - เจาพระยา

๑๕๙ ๓๗
๓๖
ย ๒๔
ยมราช (แกว สิงหเสนี) - เจาพระยา
๕๕
(ครุฑ) - เจำพระยา ๘

99 ๑๙

59 (ฉิม) - เจำพระยา ๑๙
[ [จ'ไพระยาสุธรรมมนตรื ]
๒๖
59 ( เฉย ยมาภไ] ) - เจำ-พระยา
99 (ทองอิน) - เ'จํ1พระยา ๙
99 (นอย) - เจาพระยา
๒๔
[ เจาพระยามหาเสนา ] ๙

95 (นอย บุณยรฅพนธ์) - เจาพระยา ๑๓๓
[ เจาพระยาอภยภูธร ] ๒๔
๓๕
(นุช บุณยร์ฅพนธุ) — เจำพระยา

99

[ เจาพระยาภธราภ0ย ]

99 (บุน,นาค บุนนาก) - เจาพระยา
[ เจาพระยามหาเสนา ]

บุนนาค ยมนาค) - เจาพระยา

9*

(บุญมา) - เจำพระยา

99

[ เจาพระยามหาเสนา]

(บน สุขม) - เจำพระยา

99

(พูน) - เจาพระยา

99

(สุข สินสุข) - เจำพระยา

59

๑'๖ 0 ๕®

ร ๖๕
รวิวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาก) - เจาพระยา ๑๕
๗๒
[ เจาพระยาทิพากรวงศ]
๑
รักนบดีนทรี (รอค กลยาณมิค'ร) - เจาพระยา ๑๑
รักนาธิเบศรี (กน รกนกุล) - เจาพระยา ๑๑๓

,5 (พุม ศรีไชย์นก) - เจำพระยา ๒
รักนาพิพิธ (สน สนธิรักน) - เจาพระยา
ราชบุรี (เสม) - เจำพระยา ๑๑๖
ราชศภมิกร ( อ๊อค ศภมิกร) - เจาพระยา ๗๐
ราชสภาวดี (สิงห์ ลิงหเสนี) - เจาพระยา ๕๘

[ เจำพระยาบดินทรเคชา ]

รามราฆพ (ม.ล. เพือ พึ่งบุญ) - เจาพระยา
ฤทธิสงกราม (อบกุลฮามิค) - เจำพระยา

5, (อาหมค) - เจำพระยา

ว 9!๑

วงศานุประพทธ (ม.ร.ว.สทำน สนิทวงศ์ - เจำพระยา ๑๗
วงศาสุรศ์กค (แสง วงศาโรจน์) - เจำพระยา ๑๔๑
วรพงศ์พิพฒน์ (ม.ร.ว. เย็น อิศรเสนา) - เจำพระยา
วชก,วงศวุฒิ'ไกร (ม.ร.ว. คลี่ สุทศน์) — เจ้าพระยา ๘๔
วิเชียรคิรี (บุญสํงข์ ณ สงขลา) - เจ่าพระยา ๔

,5 ( เม่น ณ สงขลา ) - เจ่าพระยา ๕๗

๑๖๑ ๔๒
๑๕๑
ศ
๑๐
ศรีธรรมราช (น้อยกลาง ณนคร) - เจาพระยา ๑๐
ศรีธรรมาธิพศ (จิฅ'รณสงขลา) — เจาพระยา
ศรีธรรมาธิราช (ฅํกโฅโหน) - เจาพระยา ๘๖
๒๖
,5 (บุญรอคบุณยรฅพนธุ) - เจ่าพระยา ๑๑
,, (เวก บุณยร์ฅพ้นธ์) - เจ่าพระยา
ศรีธรรมาโศกราช (น้อย ณนกร) - เจ่าพระยา
,, (พฌน์ณนกร) - เจาพระยา

[ เจาพระยาสุธรรมมนตรี ]

ศรีพิพํฌน์ (แพบุนนาค) - เจาพระยา ๖๓
,, (ม.ร.ว. มูล คารากร) - เจาพระยา ๑๔๘

ศรีวิไชยชนินทร์ (ชม สุนทร'ไรชุ'น) - เจาพระยา ๑0๓
ศรีสุริย'วงศ์ (ช่วง บุนนาก) - เจ่าพระยา ๓©

[ สมเด็จเจาพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ ]

ส ๔๒
๑๒
สงขลา (บุญสํงข์ณ สงขลา) - เจ่าพระยา ๕๗
,, (บุญ?(ย) - เจาพระยา
,, (เม่นณสงขลา) - เจ่าพระยา ๘๙
๑๑
สมเด็จเจาพระยาจ่งหน้า (ไม่ปรากฎนาม) ๒๕
สิริรฅนมนครี (หงษ์สุจริฅกล) - เจ่าพระยา
สุธรรมมนฅรี (ไม่ทราบนาม) - เจ่าพระยา ๕๖

,, (ฉิม)- เจ่าพระยา
,, (บุญศรีบุรณศิริ) - เจาพระยา

๑๖!® ©๒๘
๒®
สุธรรมมนฅรี (ปลม สุจริฅกุล) - เจาพระยา ๘๕
,5 (พ้ฌน์ณนคร) - เร้าพระยา ©๓๘
5, (หนูพร้อม ณนกร) - เร้าพระยา ๘๐
๘๓
สุรบกินทรสุรินทรฦๅร้ย (พร จารุจินคา) - เร้าพระยา ๕๒
สรพ้นธ์พิสุทธ (เทศ บุนนาก) - เร้าพระยา ๗๘
สุรวงศร้ฒนศ์กค (โคบน1นาค) - เร้าพระยา ©๑๐
สุรวงศ์ไวยร้ฒน์ (วรบุนนาก) - เร้าพระยา
สุรศ์กิคื้มนครี ( เจิม แสง -ชูโฅ) - เร้าพระยา ©
สุรสีห์วิสิษฐศ์กค (เชย กลยาณมิฅ'ร) - เร้าพระยา
สุรินทรราชา (ร้นทร์ร้นทโรจวงศ์) - เร้าพระยา

อ ๑๕
๘
อภ้ยภูธร (น้อย บุณยรฅพ้นธุ) - เร้าพระยา
อภไ]ภูเบศร์ (ชุ่ม อภํย'วงศ์) - เร้าพระยา ๑๓
๔
55 (แบบอภไ]วงศ์) - เร้าพระยา ๗๙
อภไ]'ราชา (บน) - เร้าพระยา ๙๓

,5 (โรลินย์กมินส์) - เร้าพระยา
5, (ม.ร.ว. ลบ สุทศน์) - เร้าพระยา

2*๗?เ&พิหฒ์เใฟ้ก์ฒเนืยข™!13เหนตร

'สี,แยกรา^ก ถนน?!านห(น พ??นคร

นาIIเฉึสยา จินทรทรึพย, ฒมพ, ^ฆํษณา

พจิ๒^(ะ)๒

1

7