แนวปฏิบัติที่ดี 2565 ศศช.แม่ระมีดน้อย

“แนวปฏิบตั ิทด่ี ”ี

การดาเนนิ งานการพฒั นาเดก็ และเยาวชนในถน่ิ ทุรกนั ดาร
ตามแนวพระราชดารสิ มเด็จพระกนษิ ฐาธิราชเจ้า

กรมสมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกุมารี
ประจาปงี บประมาณ ๒๕๖๕
……………………….....
ชื่อผลงาน “แนวปฏิบัติทีด่ ี”

Learn by play

“เรยี นรูด้ ว้ ยการเล่น”

ศนู ย์การเรยี นชมุ ชนชาวไทยภเู ขา “แมฟ่ า้ หลวง” บา้ นแมร่ ะมดี นอ้ ย

“แนวปฏบิ ตั ทิ ดี่ ี”

การดาเนนิ งานการพฒั นาเด็กและเยาวชนในถ่นิ ทรุ กันดาร
ตามแนวพระราชดารสิ มเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา้

กรมสมเด็จพระเทพรตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกุมารี
ประจาปงี บประมาณ ๒๕๖๕
...............................

ชอื่ ผลงาน “แนวปฏบิ ตั ทิ ี่ดี” Learn by play “เรยี นรดู้ ้วยการเล่น”
๑. ประเภทผลงาน แนวปฏบิ ตั ิทดี่ เี ป็นรายด้าน

 ด้านท่ี ๑ ดา้ นโภชนาการสุขภาพอนามยั
 ดา้ นที่ ๒ ด้านการส่งเสรมิ คุณภาพการศกึ ษา
 ด้านที่ ๓ ด้านการส่งเสรมิ อาชีพ
 ดา้ นที่ ๔ ด้านการอนุรกั ษว์ ฒั นธรรมทอ้ งถิ่น
 ดา้ นท่ี ๕ ดา้ นคุณธรรมจริยธรรม
 ดา้ นท่ี ๖ ดา้ นการอนุรกั ษท์ รพั ยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดล้อม

ศนู ยก์ ารเรยี นชุมชนชาวไทยภูเขา “แมฟ่ า้ หลวง” บา้ นแม่ระมีดนอ้ ย
หมบู่ ้านแม่ระมีดนอ้ ย ตาบลอมก๋อย อาเภออมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่ รหัสไปรษณีย์ ๕๐๓๑๐
สังกดั ศูนยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยอาเภออมกอ๋ ย
โทรศัพท์ ๐๕๓-๔๖๗๐๗๐ โทรสาร ๐๕๓-๔๖๗๐๗๐
ชื่อ-สกลุ ผู้เสนอผลงาน นางสาวอารียา ศรยี อง
โทรศัพท์มือถือ ๐๘๔-๑๗๕๑๓๐๙ E-mail [email protected]

๒. ความสอดคลอ้ งของผลงาน “แนวปฏบิ ัติทดี่ ี” ท่เี กย่ี วขอ้ งกับการสง่ เสริมคณุ ภาพการศึกษา
เน่ืองด้วย ศนู ยก์ ารเรียนชมุ ชนชาวไทยภเู ขา “แมฟ่ า้ หลวง” บา้ นแม่ระมีดน้อย มผี เู้ รียนท่ีมีอายุต่ากว่า

๑๕ ปี ซ่ึงเป็นชว่ งวยั ทค่ี วรไดร้ บั การพฒั นาทักษะในหลายดา้ น ท้งั ด้านร่างกาย สติปญั ญา อารมณ์และศีลธรรม
สามารถก้าวทันการเปล่ียนแปลง พร้อมทั้งมสี มรรถนะ ทกั ษะความร้พู ืน้ ฐานทีจ่ าเปน็ ในการดารงชีวิต ดังนั้นจึง
ต้องมกี ารจดั การเรยี นการสอนที่หลากหลายรูปแบบ โดยนารูปแบบการสอนแบบ Active Learning เข้ามาจัด
การศึกษา อาทิเช่น วิธีการสอนแบบร่วมมือ เทคนิคกลุ่มแข่งขัน (Team - Games – Tournament : TGT)
การจดั กจิ กรรมการเรยี นการสอนในลักษณะเชน่ นจ้ี ะทาให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ขึ้น โดยกระบวนการคิดขั้นสูง
กลา่ วคือ ผู้เรียนมีการวิเคราะห์ สังเคราะห์ และการประเมินค่าจากส่ิงท่ีได้รับจากกิจกรรมการเรียนรู้ ทาให้
การเรยี นรู้เปน็ ไปอยา่ งมีความหมายและนาไปใชใ้ นสถานการณ์อ่นื ๆไดอ้ ย่างมีประสิทธภิ าพ
ช่ือผลงาน Learn by play “เรยี นรดู้ ว้ ยการเล่น”
ผู้ศกึ ษา นางสาวนชุ นภา สุขฝัน้ , นางสาวอารียา ศรียอง
สถานศึกษา ศนู ย์การเรยี นชมุ ชนชาวไทยภูเขา “แมฟ่ า้ หลวง” บ้านแม่ระมดี น้อย

ศูนยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยอาเภออมกอ๋ ย
สานักงานการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั จังหวัดเชียงใหม่
บทคดั ย่อ
แนวปฏิบัติท่ีดีด้านการส่งเสริมคุณภาพการศึกษา เร่ือง Learn by play เป็นการจัดกิจกรรมเรียนรู้
ตามโครงการพัฒนาเด็ก และเยาวชนในถ่ินทุรกันดารตามแนวพระราชดาริสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า
กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชกุมารีของศูนย์การเรียนชุมชนชาวไทยภูเขา “แม่ฟ้าหลวง” บ้านแม่ระมีดน้อย
หมู่ท่ี ๑๗ ตาบลอมก๋อย อาเภออมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่ โดยมีวัตถุประสงค์เพ่ือให้ผู้เรียน มีทักษะ
ความสามารถในการเรียนรู้ ผู้เรียนมีการคิดวิเคราะห์ สังเคราะห์ และประเมินค่าจากสิ่งที่ได้รับจากกิจกรรม
การเรียนรู้ โดยใช้รูปแบบการเรียนรู้จาการลงมือปฏิบัติจริง (Active Learning) ซึ่ง ลักษณะสาคัญของการ
เรียนรู้เชิงรุก Active Learning หมายถึง การเรียนรู้ที่นักเรียนมีส่วนร่วมในกิจกรรมการเรียนรู้ที่หลากหลาย
และก่อให้เกิดการมีปฏิสัมพันธ์ท้ังระหว่างผู้เรียนด้วยกัน และผู้เรียนกับผู้สอน โดยผู้สอนเป็นผู้อานวยความ
สะดวกในการเรยี นรขู้ องผ้เู รียน ให้ผ้เู รยี นมโี อกาสไดใ้ ช้ทกั ษะการฟัง พูด อ่าน คิด และเขียนในการลงมอื ปฏิบัติ
กจิ กรรมด้วยตนเอง ได้พฒั นาทกั ษะการส่ือสาร และทักษะการคิดไปสู่ระดับทส่ี งู ขน้ึ ตลอดจนเกิดเจตคติที่ดีต่อ
วิชาที่เรียนและเกิดแรงจูงใจในการเรียน (Bonwell and Eison ,1991) เพ่ือที่จะสามารถนาความรู้จากการ
เรียนเรยี นรทู้ ีไ่ ด้ไปใช้ในสถานการณ์อ่ืนๆได้อย่างมีประสทิ ธิภาพ

ความสาคญั ของ “แนวปฏิบตั ทิ ่ีดี”
ศูนยก์ ารเรียนชุมชนชาวไทยภูเขา “แม่ฟ้าหลวง” บ้านแม่ระมีดน้อย เป็นส่วนหนึ่งท่ีต้องการส่งเสริม

เด็กนักเรียนให้มีความรู้ ความสามารถ ตามจุดเน้นของกระทรวงศึกษาธิการในข้อที่ ๒ ในเร่ืองการยกระดับ
คุณภาพการศึกษา ท่ีมุ่งเน้นจัดการเรียนรู้ให้ผู้เรียนได้ค้นพบพรสวรรค์ ความสนใจ ความถนัดในอาชีพของ
ตนเองดว้ ยการเรียนร้จู ากการลงมือปฏิบัติจริง (Active Learning) ทั้งในห้องเรียน และนอกห้องเรียน โดยครู
จะนารูปแบบเทคนิควิธีการสอน รวมถึงกิจกรรมต่างๆท่ีส่งเสริมให้ผู้เรียนเกิดทักษะตามที่กล่าวมาในข้างต้น
ซึง่ ยงั สอดคลอ้ งกับแผนพัฒนาเดก็ และเยาวชนในถิ่นทรุ กนั ดารตามพระราชดาริ สมเด็จพระเทพรตั นราชสุดา ฯ
สยามบรมราชกุมาร ตามเป้าหมายหลักที่ ๓ เสริมสร้างศักยภาพของเด็กและเยาวชนทางวิชาการและทาง
จรยิ ธรรม ประกอบดว้ ย ๔ เปา้ หมาย มนุ่ เน้นการแก้ปัญหาวิกฤตทางภาษาไทย พัฒนาครูผู้สอนให้สามารถใช้
รูปแบบการเรียนการสอนท่ีหลากหลายเพ่ือพัฒนาศักยภาพพื้นฐานของเด็กนักเรียนด้านภาษาไทย
วิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ และภาษาอังกฤษ รวมทั้งทักษะด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ และทักษะท่ีจาเป็นใน
ศตวรรษที่ ๒๑ อ่ืนๆ ความคู่กับการปลูกฝังคุณธรรมและจริยธรรม การเตรียมความพร้อมสาหรับประชาคม
อาเซียน และสนบั สนุนผลกั ดนั ใหค้ รูมีการพฒั นาตนเองอย่างต่อเนื่อง
วัตถปุ ระสงคแ์ ละเป้าหมายของการดาเนินงาน

๑. เพ่ือพัฒนาศักยภาพพ้ืนฐานของผู้เรียนทั้งด้านภาษาไทย วิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ และ
ภาษาอังกฤษ รวมทง้ั ทักษะดา้ นเทคโนโลยีสารสนเทศ และทักษะทจี่ าเปน็ ในศตวรรษท่ี ๒๑ อ่ืนๆ

๒. เพ่ือให้ผู้เรียนสามารถคิดวิเคราะห์ สังเคราะห์ และประเมินค่าจากสิ่งท่ีได้รับจากกิจกรรมการ
เรียนรู้

๓. ผู้เรียนสามารถนาความรู้ท่ีได้จากการเรียนรู้ไปประยุกต์ใช้ในสถานการณ์ต่างๆได้อย่างมี
ประสิทธภิ าพ

๔. ปลกู ฝังคุณธรรมจรยิ ธรรมใหแ้ ก่ผเู้ รียนผา่ นกิจกรรมการเรียนรตู้ า่ งๆทจี่ ัดขึ้น
เป้าหมาย

เชงิ ปริมาณ
นักเรยี นศูนยก์ ารเรียนชมุ ชนชาวไทยภเู ขา “แมฟ่ ้าหลวง” บา้ นแม่ระมีดน้อย จานวน ๙ คน
เชิงคุณภาพ
นกั เรียนสามารถนาความรทู้ ีไ่ ด้จากการเรยี นผ่านกิจกรรมรูปแบบต่างๆไประยุกต์ในสถานการณ์ต่างๆ
ไดอ้ ยา่ งมีประสทิ ธิภาพ เกดิ การเรยี นรู้ท่ีสอดคล้องกับทักษะในศตวรรษท่ี ๒๑ ผ่านกระบวนการจัดการเรียนรู้
จากการลงมอื ปฏิบตั ิจริง (Active Learning)

กระบวนการดาเนินการ
๑. ครมู ีการวางแผนการจัดกจิ กรรมการเรียนรู้ในแตล่ ะครั้ง
๒. ดาเนนิ การตามโครงการ Learn by play “เรียนรู้ด้วยการเล่น” ใหผ้ ้เู รียนปฏิบตั กิ ิจกรรม
๓. หลังจากจัดกิจกรรมมีการวัดผลประเมินผลท่ีหลากหลายตามความเหมาะสมและความสอดคล้อง

ของแตล่ ะกจิ กรรม
๔. ครูผสู้ อนรว่ มกันประเมนิ ผลงานและสรปุ ผลของโครงการ

ผลการดาเนนิ งานและประโยชน์ท่ไี ดร้ ับ
๑. ผู้เรียนมีการพัฒนาศักยภาพพื้นฐานของผู้เรียนท้ังด้านภาษาไทย วิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ และ

ภาษาอังกฤษ รวมทัง้ ทกั ษะด้านเทคโนโลยสี ารสนเทศ และทักษะท่ีจาเปน็ ในศตวรรษที่ ๒๑ อน่ื ๆ ดีข้นึ
๒. ผู้เรียนเกิดความสามารถคิดวิเคราะห์ สังเคราะห์ และประเมินค่าจากสิ่งท่ีได้รับจากกิจกรรมการ

เรียนรู้
๓. ผู้เรียนสามารถนาความรู้ที่ได้จากการเรียนรู้ไปประยุกต์ใช้ในสถานการณ์ต่างๆได้อย่างมี

ประสทิ ธภิ าพ
๔. ผเู้ รยี นมจี ติ สานึกด้านคณุ ธรรม จริยธรรม ผ่านกิจกรรมการเรยี นรู้ต่างๆทจ่ี ัดขน้ึ

การเผยแพร่
เผยแพร่การจดั กจิ กรรม ผ่านระบบออนไลน์ Facebook เพจศศช.บา้ นแมร่ ะมดี นอ้ ย -ครูดอยอมก๋อย-

โดย เผยแพรใ่ ห้บคุ คลทส่ี นใจ และครูในศูนยก์ ารเรียนชมุ ชนชาวไทยภเู ขา “แมฟ่ ้าหลวง” ได้ศึกษาและนาไปใช้
ประโยชน์เป็นแนวทางในการจัดกจิ กรรมการเรียนรู้

ปัจจัยความสาเรจ็
ผู้เรียนมีทักษะการเรียนรู้ในการวิชาการเพิ่มมากข้ึน และมีทักษะเป็นไป ตามจุดเน้นของ

กระทรวงศึกษาธกิ ารในขอ้ ท่ี ๒ ในเร่อื งการยกระดับคุณภาพการศึกษา และสอดคล้องกับแผนพัฒนาเด็กและ
เยาวชนในถิ่นทุรกันดารตามพระราชดาริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมาร ตามเป้าหมาย
หลักที่ ๓ เสรมิ สรา้ งศกั ยภาพของเด็กและเยาวชนทางวิชาการและทางจริยธรรม โดยผ่านการจัดการเรียนรู้ที่
หลากหลายผา่ นกระบวนการจัดการเรียนรู้จากการลงมือปฏิบัติจริง (Active Learning) ซ่ึงผู้เรียนสามารถนา

ความรู้เหล่านี้ไปต่อยอดและปรับใช้ให้เข้ากับสถานการณ์หรือการเรี ยนรู้ในชีวิตประจาวันได้อย่างมี

ประสิทธภิ าพ
ปญั หาอปุ สรรคและขอ้ เสนอแนะ

ปญั หาอุปสรรค
๑. พบปญั หาในด้านความพรอ้ มของเทคโนโลยี ส่อื ที่ใช้ในการทากจิ กรรมคอ่ ยข้างจากัด
๒. ความพรอ้ มและการเรยี นรคู้ วามเข้าใจของผู้เรียนที่แตกต่างกันอาจทาให้บางกิจกรรมดาเนินไปได้

ยาก
ขอ้ เสนอแนะ
๑. ปรับกิจกรรมให้เข้ากบั บริบทของสถานท่ีและความพรอ้ มของ ศศช.

๒. ปรับรูปแบบของกิจกรรมใหผ้ ู้เรียนทุกคนสามารถทาไดแ้ ละเสริมสร้างความร้เู หมาะสมกบั ชว่ งวัย

ภาคผนวก

ภาพกจิ กรรม
Learn by play
 กิจกรรมแตะตัวโดนตอบ ซ่ึงเกมน้ีจะแบ่งผู้เรียนออกเป็น 2 ทีม โดยครูจะขีดเส้นให้ ทีมหน่ึงจะ
เป็นผ้ทู ยี่ นื อยู่ท่ีเสน้ เพื่อคอยกันไมใ่ ห้อีกทีมขา้ มไปถึงเสน้ ชัยได้ ทมี สองจะเปน็ ผขู้ า้ มฝง่ั ไปถงึ เสน้ ชัยให้ได้ คนไหน
โดนอกี ฝัง่ แตะตัวได้ ครจู ะมคี าถาม ถาม ตอบได้ บวก ๑ แต้ม โดยเกมน้ีจะสลับกันเล่นเพ่ือความยุติธรรม โดย
คาถามจะมที ้ังวชิ าภาษาไทย คณิตศาสตร์ วทิ ยาศาสตร์ ฯลฯ

 ฝกึ ประกอบรปู รา่ งเลขาคณิต เปน็ การลงมือทาเองโดยครูเป็นผคู้ ่อยแนะนา ถอื เปน็ การฝึกสมาธิ
และฝกึ ให้ผ้เู รยี นร้จู ักรปู ทรงต่างๆ

 กิจกรรมนาฬิกาหรรษาและตัวหนอนบอกเวลา โดยครูจะมีแม่แบบนาฬิกามาให้ผู้เรียนได้ลองทา
พร้อมกับตกแต่งให้สวยงาม กิจกรรมน้ีจะฝึกท้ังความคิดสร้างสรรค์ คณิตศาสตร์และภาษาไทยให้กับผู้เรียน
เพราะผเู้ รยี นจะเรยี นเรอ่ื งของเวลา ฝกึ สมาธิ และฝกึ สะกดคาภาษาไทย แถมเป็นกิจกรรมที่สนุกและไม่น่าเบื่อ
ทาใหผ้ ู้เรยี นเรยี นรู้ไดอ้ ย่างมปี ระสทิ ธภิ าพ

 กจิ กรรมศลิ ปะกับธรรมชาติรอบตวั เปน็ การเรียนรู้จากสงิ่ ทม่ี อี ยู่รอบตัวของนกั เรียน โดยให้ผู้เรียน
ได้ออกมาเรียนรูน้ อกห้องเรียน ไดท้ ักษะในหลายด้าน อีกท้ังยังสามารถสอดแทรกคุณธรรมจริยธรรมเข้าไปใน
สง่ิ ทผี่ ้เู รียนทา

 กิจกรรมนอกสถานทีค่ วามรูร้ อบตัวจากพ้ืนทชี่ ุมชนของตนเอง กิจกรรมนกั เดนิ ทาง ระหวา่ งทางครู
จะชวนพูดคุยคอยสอดแทรกความรใู้ ห้แก่ผเู้ รยี น ผู้เรยี นจะไดค้ วามร้ทู ัง้ วิชาภาษาไทยจากการสะกดคาและหา
ความหมายของตน้ ไมต้ ่างๆระหวา่ งการเดนิ ทาง อีกทัง้ ยงั ไดค้ วามรู้ทง้ั วชิ า วิทยาศาสตร์ ภูมิศาสตร์ ฯลฯ