COACHING AND MENTORING DALAM PENDIDIKAN

Untuk Tujuan Latihan Sahaja

Gambar 2

Soalan

Gambar apakah yang ditunjukkan?
______________________________________________________________________
Terangkan bentuk objek yang digambarkan?
______________________________________________________________________
Apakah warna objek berkenaan?
______________________________________________________________________
Apa warna bahagian bibir atas objek?
______________________________________________________________________
Di atas apakah objek dipamerkan?
______________________________________________________________________
Terangkan reka bentuk pada objek?
______________________________________________________________________
Apakah anggaran saiz objek?
______________________________________________________________________

49

[email protected]

Untuk Tujuan Latihan Sahaja

Gambar 3

Soalan

Berapakah orang dalam gambar 3?
______________________________________________________________________
Apakah jantina orang di dalam gambar?
______________________________________________________________________
Apakah anggaran umur orang dalam gambar tersebut?
______________________________________________________________________
Apakah warna rambut orang berkenaan?
______________________________________________________________________
Adakah orang berkenaan memiliki rambut yang panjang atau pendek?
______________________________________________________________________
Adakah orang berkenaan mempunyai ciri-ciri yang boleh membezakan? Cermin mata?
______________________________________________________________________
Bolehkah anda menerangkan pakaian orang berkenaan?
______________________________________________________________________

50

[email protected]

Untuk Tujuan Latihan Sahaja

Bolehkah anda menerangkan di mana gambar diambil?
______________________________________________________________________
Berdasarkan bukti dalam gambar, bolehkah anda buat hipotesis tentang pekerjaan
orang berkenaan?
______________________________________________________________________
Adakah mungkin untuk mengenal pasti minat orang berkenaan berdasarkan
bukti di dalam bilik?
______________________________________________________________________

Soalan Perbincangan

1. Adakah semua orang menjawab soalan dengan betul?
2. Jika semua orang lihat gambar yang sama, apakah sebab yang mungkin mengapa
jawapan berbeza?
3. Adakah anda fikir adalah lebih mudah untuk menjawab soalan tentang gambar jika
seseorang itu dalam gambar? Mengapa?
4. Adakah keupayaan anda untuk melihat lebih terperinci dan menjawab soalan dengan
betul lebih bertambah baik dengan latihan?
5. Fikirkan tentang ciri-ciri pemerhati yang baik, adakah anda menganggap diri anda
pemerhati yang baik? Mengapa?

51

[email protected]

Untuk Tujuan Latihan Sahaja
Edaran ____

Nota untuk Coach

Guna borang ini sebagai panduan anda mengendalikan perbualan coaching dan catat

nota.

Nama Coachee: Coach: Tarikh:

Anjak kepada Peranan Coach!

MATLAMAT
Tujuan dan Harapan
Coachee menerima pemilikan
Mengenalpasti Jurang

REALITI
Punca sebab

PROSES PILIHAN
Idea dan penyelesaian Coachee

AKAN LAKUKAN
Pelan tindakan Coachee
Perbincangan halangan / rintangan
Menggulung
Pelan tindakan susulan

52

[email protected]

MENYOAL MENDENGAR Untuk Tujuan Latihan Sahaja
MAKLUM BALAS

KEMAHIRAN

Nota untuk Pertemuan Berikut Peringatan bertanya sesuatu sepanjang sesi berikut:
Bidang utama Coachee bekerja:

53

[email protected]

Untuk Tujuan Latihan Sahaja

Lampiran I

TERMA-TERMA RUJUKAN COACHING (TOR)

1. PERKHIDMATAN

1.1 __________ (jabatan) menugaskan coach yang berpotensi kepada coachee dan
beliau bertanggungjawab menjalankan perkhidmatan coaching seperti yang
dikehendaki oleh coachee dan dipersetujui oleh __________ (jabatan).

1.2 Perkhidmatan ini akan diberikan secara percuma untuk __________ jam sesi
coaching.

2. TARIKH PERMULAAN

2.1 Perkhidmatan ini akan bermula pada tarikh yang saling dipersetujui oleh kedua-
dua pihak (coach dan coachee) dan akan berlangsung selama tempoh seperti
ditetapkan dalam 1.2 di atas.

2.2 Perkhidmatan hendaklah dijalankan di tempat coachee atau mana-mana tempat
lain yang dipersetujui oleh kedua-dua pihak.

3. ADAB BERURUSAN

3.1 Coachee dan coach bersetuju dengan adab semasa berurusan:
a) Mengekalkan kelakuan profesional.
b) Menghormati kerahsiaan.
c) Menepati masa bagi semua temu janji.
d) Bersedia untuk semua sesi.
e) Bersikap terbuka dan jujur.
f) Tidak membenarkan gangguan daripada faktor luaran semasa sesi coaching.
g) Tidak mudah membatalkan temu janji untuk melakukan sesuatu yang lain.
Pembatalan atau penangguhan mana-mana sesi hendaklah dibuat lebih awal
dari tempoh 24 jam.

3.2 Coachee memahami bahawa coaching adalah hubungan profesional yang
dicipta untuk membantu, membentuk, membangun dan melaksanakan matlamat
urusan/kerjaya dan untuk membangunkan dan melaksanakan strategi dan pelan
bagi mencapai matlamat tersebut.

3.3 Coachee memahami bahawa hubungan coaching yang diadakan adalah secara
sukarela dan bertanggungjawab untuk membuat keputusan sendiri. Coachee
tidak akan bergantung kepada coach. Coachee bertanggungjawab ke atas
sebarang tindakan atau keputusan bagi apa-apa situasi buruk yang mungkin
berlaku sebagai akibat langsung atau tidak langsung coaching atau daripada
rujukan khusus yang diberikan oleh coach.

54

[email protected]

Untuk Tujuan Latihan Sahaja
KONTRAK COACHING

Perjanjian ini adalah antara:

Coach:
_________________________________________

and

Coachee:

Tarikh Sesi Pertama: ____________________ Jumlah Sesi Dipersetujui: _____

Coach dan coachee akan mengatur sesi pertemuan yang sesuai, kekerapan dan tarikh
/ masa yang dipersetujui. Adalah dijangkakan bahawa tempoh setiap sesi boleh berlaku
sehingga 1 jam. Maksimum 4 sesi coaching akan berlaku.

Peranan Coach: Peranan saya sebagai coach anda ialah untuk menyokong dan
memudahkan anda untuk mengenal pasti, menentukan dan
mencipta matlamat yang anda mahu capai dalam kerja-kerja anda
dan untuk membangunkan dan menjalankan tindakan-tindakan
untuk mencapai matlamat ini.

Gaya Coaching: Saya akan menggunakan pelbagai alat dan pendekatan termasuk:
model GROW, menyoal secara tidak mengarah, menjadi cermin,
dan alat analisis menyokong yang mungkin berguna untuk tujuan
berkenaan. Ada masa, dengan izin anda, saya mungkin mencabar
anda atau memberi maklum balas untuk mengekalkan fokus pada
matlamat dan meningkatkan keberkesanan coaching.

Tanggungjawab: Coaching bukanlah pengganti untuk perkhidmatan

kaunseling, psikoterapi atau mana-mana berkaitan kesihatan
mental. Proses coaching tidak melibatkan „memberitahu‟ atau
„menasihati‟ coachee apa yang perlu dilakukan. Proses ini akan

lebih selari dengan hubungan mentoring. Melalui proses coaching,

penyelesaian dan tindakan yang ditetapkan adalah pilihan dan

tanggungjawab coachee sendiri.

55

[email protected]

Untuk Tujuan Latihan Sahaja

Coach bersetuju:

1. Sebagai coach, saya bertanggungjawab untuk mewujudkan
persekitaran yang selamat dan dipercayai, termasuk
mendengar dengan aktif dan bukan menilai, serta keinginan
yang sebenar dan komitmen untuk membantu dan menyokong
anda dalam matlamat anda.

2. Perbualan diikat dengan kerahsiaan anda sebagai coachee dan
tiada maklumat yang akan anda kongsi tentang diri anda akan
didedahkan kepada mana-mana orang. Sebagai coach anda,
saya walau bagaimanapun berhak untuk mencabar tindakan
atau aktiviti yang tidak beretika, tidak bermoral.

3. Saya boleh mengambil nota untuk membantu mengekalkan
fokus sesi. Anda boleh melihat nota ini pada bila-bila masa.
Walau bagaimanapun, saya akan meminta anda mengekalkan
nota anda sendiri, khususnya, matlamat anda dan tindakan-
tindakan yang ditetapkan pada setiap sesi dicatatkan.

Coachee bersetuju:
1. Memastikan hubungan coaching adalah berkesan dengan jujur
pada setiap masa.
2. Menyampaikan kepada coach dan mengambil tindakan jika
pada bila-bila masa saya percaya bahawa hubungan coaching
tidak berfungsi seperti yang dikehendaki.
3. Bertemu atau menghubungi coach pada masa yang telah
dipersetujui.
4. Anda akan bertanggungjawab untuk menjalankan tindakan-
tindakan yang anda tetapkan dalam setiap sesi. Dari masa ke
semasa coach anda boleh mencadangkan susulan kerja /
latihan untuk membolehkan kemajuan.

Coach dan Coachee bersetuju:

Memaklumkan satu sama lain sekurang-kurangnya 48 jam, notis
jika terdapat keperluan untuk membatal mesyuarat diatur
sebelumnya. Tandatangan kami pada Perjanjian ini menunjukkan
pemahaman penuh tentang perjanjian dengan maklumat yang
dinyatakan di atas.

Tandatangan Coachee Tandatangan Coachee
Nama Cochee: Nama Cochee:

/ / 2014 / / 2014

56

[email protected]

Untuk Tujuan Latihan Sahaja
Lampiran II

LOG COACHING

Nama Coach : __________________________________________________

Nama Coachee : __________________________________________________

Jabatan : __________________________________________________

Jawatan : __________________________________________________

Telefon : _________________ (Pej.) _________________ (Mobil)

Faks : ___________________

Isu Coaching : 1. ______________________________________________
______________________________________________

2. ______________________________________________
______________________________________________

3. ______________________________________________
______________________________________________

57

[email protected]

No Tarikh Masa Masa Tindakan Coach
Mula Akhir

[email protected]

Untuk Tujuan Latihan Sahaja

Refleksi Coach Tandatangan

Coach Coachee

58

Untuk Tujuan Latihan Sahaja

Lampiran III

PERMULAAN PERKHIDMATAN COACHING
(Persediaan Sesi Coaching)

1. Isu yang saya ingin bincangkan:
______________________________________________________________

2. Apakah punca isu ini?
______________________________________________________________

3. Rancangan saya untuk menyelesaikan isu ini:
______________________________________________________________

4. Bagaimana cara coaching untuk melaksanakan rancangan saya dan mencapai
matlamat?

Bersemuka (seorang)
Telefon
Email
Perbincangan Kumpulan

5. Berapa kerap saya mahu dicoach?
______________________________________________________________

6. Apakah tempoh setiap satu sesi?
______________________________________________________________

7. Maklumat lain.
______________________________________________________________

59

[email protected]

Untuk Tujuan Latihan Sahaja

Lampiran IV

SESI COACHING BIASA

Bagi Tempoh : ___________________________________

Lengkapkan pelan tindakan ini dengan coach anda pada akhir sesi
coaching anda
*( Buat salinan tambahan daripada halaman ini untuk kegunaan pada setiap sesi)

Tindakan Coachee Tempoh Komen
Masa

RANCANG PERJUMPAAN AKAN DATANG

Tarikh Hari Ini : ________ Masuk Mula : __________ Masa Akhir : __________
Sesi Akan Datang : ______________________________
Komen : __________________________________________________________
__________________________________________________________________

____________________ _____________________
Tandatangan Coachee Tandatangan Coach

60

[email protected]

Untuk Tujuan Latihan Sahaja
Lampiran V

LAPORAN BERKALA

Bagi Tempoh : ___________________________________

Gunakan jurnal ini untuk mengesan perkara-perkara penting yang telah berlaku
kepada anda. Ia hanyalah untuk anda sahaja. Ia mungkin berguna untuk anda
merujuk kepada jurnal ini apabila bersedia untuk sesi coaching anda.
*(Buat salinan halaman ini untuk kegunaan pada setiap tempoh jurnal)

Apakah kejayaan yang saya alami?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

Apakah cabaran yang saya alami?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

Apakah sokongan yang saya perlukan?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

61

[email protected]

Untuk Tujuan Latihan Sahaja

Lampiran VI

MAKLUM BALAS KESELURUHAN COACHEE

Sila tulis cerita ringkas tentang pengalaman coaching anda dengan coach
kami yang potensi berkaitan dengan perkara-perkara berikut:

1) Persepsi anda terhadap coaching untuk membantu anda menangani masalah
peribadi atau isu-isu kerjaya anda
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

2) Pengalaman pertama bersama mewujudkan hubungan dengan coach.
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

3) Komen anda terhadap proses coaching (termasuk pendekatan coaching, teknik-
teknik yang digunakan oleh coaching dan pematuhan kepada kod etika coaching
seperti yang dinyatakan dalam terma-terma rujukan (TOR))
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

4) Hasil coaching – apa yang anda lihat sangat berguna sepanjang sesi coaching
anda.
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

62

[email protected]

Untuk Tujuan Latihan Sahaja

5) Adakah anda sedar menggunakan manfaat daripada coaching dalam kerja-kerja
harian anda?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

6) Adakah anda mencadangkan coaching untuk pembangunan organisasi anda
secara berterusan?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

7) Apakah yang boleh diperbaiki dalam amalan coaching untuk memastikan
bahawa coaching menjadi alat yang berkesan untuk meningkatkan kejayaan
peribadi dan organisasi?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________

63

[email protected]

Matlamat? PELAN TINDAK
Tindakan. (Apakah yang perlu
Justifikasi: Mengapakah dilakukan untuk mencapai
matlamat ini? matlamat?)
1.

2.

3.

4.

5.

Apa yang telah dilakukan Apakah maklumat yang
atau sedang dilakukan untuk diperlukan untuk mencapai
menangani masalah atau matlamat?
mencapai matlamat?

Apakah ukuran kejayaan dalam mencapai matlamat yang diingin

[email protected]

Untuk Tujuan Latihan Sahaja

KAN COACHEE Lampiran VII
Jangka masa (untuk
pelaksanaan setiap tindakan) Siapa yang harus
bertanggungjawab untuk
1. memastikan matlamat tersebut
dicapai?

2.
Siapa lagi yang perlu terlibat?

3.

4.

5.

Apakah sumber yang Apakah halangan yang
diperlukan untuk mencapai mungkin mengganggu dengan
matlamat? kejayaan pencapaian matlamat
ini?

ni?

64

Untuk Tujuan Latihan Sahaja

WILL DO / AKAN LAKUKAN Soalan Coaching: G.R.O.W.

Apakah dan bilakah langkah seterusnya?

Bagaimanakah cikgu akan teruskannya? GOALS / MATLAMAT
Apa yang mungkin hadapi semasa melakukannya?

Bagaimanakah cikgu akan mengatasinya? Apakah yang ingin cikgu fokus pada hari?
Bagaimana cikgu tahu bahawa cikgu berada di Apakah perasaan yang cikgu mahu miliki apabila cikgu keluar dari sesi ini?
landasan yang betul untuk mencapai kejayaan? Apakah yang akan menjadi peristiwa penting bagi cikgu?
Bagaimanakah saya boleh membantu cikgu melangkah

ke hadapan? G REALITY / REALITI
Adakah plihan ini cukup menarik minat cikgu untuk
mengambil tindakan? Secara ringkas, apakah yang telah berlaku?
Bagaimanakah cikgu menjejaki kemajuan tindakan Bagaimanakah cikgu mengendalikannya?
cikgu? Apakah yang telah cikgu cuba setakat ini?

Apakah keputusannya?

Apakah yang cikgu rasa halangan-halangan

bagi cikgu?

OPTIONS / PILIHAN W SMARTER R Adakah matlamat masih realistik?
Berapakah penting ianya untuk cikgu? Kepada

Jika cikgu mempunyai pilihan sendiri, apa yang orang lain?

mungkin cikgu lakukan? O Bolehkah kita lakukannya dalam masa yang
Bagaimana cikgu boleh lakukan lebih lagi terhadap apa disediakan?
yang berfungsi untuk cikgu? Jadi, apakah yang telah berlaku sejak kita
Apa yang boleh dilakukan untuk mengubah situasi ini? bertemu sebelum ini?
Jika cikgu berada dalam "kasut" orang lain, apa yang Bagaimanakah ianya mempengaruhi cikgu?
mungkin cikgu lakukan? Beritahu saya lebih lanjut.
Jika cikgu sedang melihat perbualan ini, apa yang cikgu Apakah yang cikgu fikir boleh berlaku di sana?

akan cadangkan?

Adakah cikgu mahu cadangan daripada saya? SMARTER

Adakah mana-mana idea-idea ini cukup menarik minat Spesifik Spesific

cikgu untuk diteroka lebih lanjut? Boleh diukur Measurable

Jika cikgu akan melakukannya, bagaimana cikgu akan Boleh dicapai Achievable

meneruskannya? Berkaitan Relevant

Kerangka masa Time framed

Menarik Exciting

Dituliskan WRitten Down

[email protected]

[email protected] COACHING

… perbualan penemuan kendiri yang diikuti tindakan atau proses membawa kepada prestasi unggul, komitmen kepada
pertumbuhan yang mampan, dan hubungan yang positif.

Apakah yang soalan lakukan: Mendapatkan Maklumat; Menjelaskan Matlamat; Mencetuskan Sikap Suka Ambil Tahu; Anjak Perspektif, Melihat
Perspektif Baru, Mengundang Saat "Aha", Melihat Kemungkinan; Mengenal pasti Orang Penting dan Hubungan; Meregangkan / Mencabar;
Membawa Ke Permukaan Apakah yang Berfungsi; Mendapatkan Maklum Balas; Membuat Keputusan; Menyediakan Sokongan; Mewujudkan Sikap
Kesegeraan dan Mendorong Tindakan

Bagaimanakah menunjukkan anda mendengar, tugas anda : Parafrasa, Menyatakan Semula; Kejelasan; Menggulung
Semula; Menunjukkan Rasa Ingin Tahu; Menunjukkan Empati; Menunjukkan Galakan

Maklumbalas yang efektif: Sentiasa berusaha untuk mencari dan menyatakan aspek-aspek positif tentang sesuatu keadaan; Menerangkan
perlakuan yang spesifik dan menjelaskan mengapa ia adalah berkesan; Depersonalisasi dengan mengulas mengenai tingkah laku, bukan orang;
Akhiri secara positif dengan mengesahkan tingkah-laku yang positif untuk menggalakkan pengulangan.

[email protected]

Untuk Tujuan Latihan Sahaja

RUJUKAN

Bloom, G.,Castagna, C., Moir, E., & Warren, B. (2005). Blended Coaching: Skills and
Strategies to Support Principal Development. USA: Corwin Press.

Cindy, C., Zehnder, A. & Kinlaw, D. (2008). Coaching for Commitment, Third Edition.
San Francisco: Pfeiffer

Crane, T.G. (2012). The Heart of Coaching – Fourth Edition. California: FTA Press

Cox, E., Bachkirova, T. & Clutterbuck, D. (2010). The Complete Handbook of Coaching.
California: Sage Publications Inc.

Hargrove, R. (2008). Masterful Coaching – Third Edition. USA: Jossey-Bass

Reiss, K. (2007). Leadership Coaching for Educators. California: Corwun Press

Tan, A. (2012). Stretched! Unleash Your Team’s Potential by Coaching the “Rubber
Band” Way!. Kuala Lumpur: Discern Publishing House

Vickers, A. & Bavister, S. (2010). Confident Coaching. Great Britain: Hodder &
Stoughton

[email protected]

Untuk Tujuan Latihan Sahaja

TERIMA KASIH.

Pensyarah Kanan
Jabatan Mentoring & Coaching

Institut Aminuddin Baki
Bandar Enstek

NPQH (IAB); Diploma Pertanian (UPM); Diploma Pendidikan (UTM),
Bacelor Sains Pertanian (UPM); Sarjana Kepengetuaan (UM)

Certificate in Coaching Practice Programme (UMCCeD); Kursus
Leadership Coaching & Mentoring (IAB); Certificate Programme on
Coaching & Mentoring (The University of Waikato); Coaching &
Mentoring – Awareness (Shaker Sdn Bhd))

Pengalaman Mengajar & Mentadbir Bidang Latihan di
IAB
1990 Mula mengajar, SMK Kuala Krau
Coaching &
1992 – 1999 PK Kokurikulum SMK Kuala Krau Mentoring

PK HEM, SMK Kuala Krau Perancangan
Strategik
GKMP T & V, SMK Kuala Krau
019 – 947 4045
1999 – 2000 Cuti Belajar abdulrazakal@iab.

2001 PK Petang, SMK Mentakab edu.my

2002 – 2009 Memangku Pengetua & Care Taker, SBPI Temerloh

PK, SBPI Temerloh

2009 PK, SMK Datuk Bahaman

2009 – 2014 Ketua Jabatan JMC, IAB

2009 – Sekarang Pensyarah Kanan, IAB

[email protected]