ประเภทของโครงงาน รายวิชวิาเคมีเ มี พิ่มพิ่เติม 5 เรื่อ รื่ ง เคมีกั มี กั บการแก้ปัญหา
ประเภทของโครงงานวิทยาศาสตร์
โครงงานวิทยาศาสตร์มีกี่ประเภท แต่ละประเภทมีลักษณะอย่างไร ?
เป็นโครงงานที่มีการออกแบบการทดลอง เพื่อศึกษาผลของตัวแปรหนึ่งที่มีต่อตัวแปรอีกตัวหนึ่ง ที่ต้องการศึกษา โดยควบคุมตัวแปรอื่นๆ ที่อาจมีผลต่อตัวแปรที่จะต้องการศึกษาเอาไว้ โครงงานประเภทการทดลอง
ตัวอย่างโครงงานวิทยาศาสตร์ประเภทการ ทดลอง เช่น • เซลล์ไฟฟ้าจ ากถ่านผลไม้ • การเพิ่มคุณภาพของไข่เปดด้วยหัวกุ้ง • ถ่านผลไม้ดูดกลิ่น • สีย้อมจากเปลือกไม้ • การล่อแมลงวันทองด้วยคอลูบรินัม • ขี้เถ้าลดปริมาณปูนซีเมนต์ • การดูดซับสารหนูด้วยถ่านกัมมันต์ โครงงานประเภทการทดลอง
ขั้นตอนการด าเนินโครงงานประเภทการทดลอง ก าหนดจุดประสงค์ ของการทดลอง ด าเนินการทดลอง ก าหนดปัญหา ออกแบบการทดลอง เตรียมวัสดุอุปกรณ์ ในการทดลอง วิเคราะห์หรือแปลผล ที่ได้จากการทดลอง ตั้งสมมติฐาน รวบรวมข้อมูลที่ได้ จากการทดลอง บันทึกผลที่ได้ จากการทดลอง สรุปผลที่ได้ จากการทดลอง
เป็นโครงงานส ารวจและเก็บรวบรวมข้อมูล แล้วน าข้อมูลนั้นมาจ าแนกเป็นหมวดหมู่และน าเสนอ ในรูปแบบต่างๆ เพื่อให้เห็นลักษณะหรือความสัมพันธ์ในเรื่องที่ต้องการศึกษาได้ชัดเจนยิ่งขึ้น โครงงานประเภทการส ารวจ
ตัวอย่างโครงงานในลักษณะนี้ เช่น • การส ารวจประชากรและชนิดของสิ่งต่าง ๆ เช่น สัตว์ พืช หิน แร่ ในท้องถิ่นหรือบริเวณ ที่ต้องการศึกษา • การส ารวจพฤติกรรมด้านต่าง ๆ ของสัตว์ในธรรมชาติ • การส ารวจทิศทางและอัตราเร็วลมในท้องถิ่น โครงงานประเภทการส ารวจ
ขั้นตอนการด าเนินโครงงานประเภทการส ารวจ 1 2 3 5 4 6 ก าหนดปัญหา ตั้งสมมติฐาน สรุปและอภิปราย ผลการศึกษา วิเคราะห์และ สังเคราะห์ข้อมูล ส ารวจและ รวบรวมข้อมูล ก าหนดประเด็น การศึกษา
ตัวอย่างโครงงานประเภทนี้ เช่น • โครงงาน Digital Counter • โครงงานเครื่องขจัดคราบน้ ามัน • โครงงานเครื่องตรวจ pH ของดินเพื่อปลูกผัก • โครงงานเครื่องก าจัดฝุนละอองในโรงงานโม่หิน • โครงงานกล่องดักจับแมลงวันไฮเทค • โครงงานถังขยะจากยางรถยนต์ โครงงานประเภทการสร้างสิ่งประดิษฐ์
ขั้นตอนการด าเนินโครงงานประเภทการสร้างสิ่งประดิษฐ์ ศึกษาข้อมูลของ สิ่งประดิษฐ์ สร้างและประกอบ ผลงานสิ่งประดิษฐ์ ปฏิบัติตามขั้นตอน ที่ได้ออกแบบไว้ จัดเตรียมวัสดุต่างๆ ออกแบบรูปแบบของ การจัดท าสิ่งประดิษฐ์ ก าหนดหัวข้อโครงงาน ที่ต้องการประดิษฐ์ สรุปผลการใช้ผลงาน บันทึกผลที่ได้จาก การทดลองใช้งาน ตั้งจุดประสงค์ของ โครงงานสิ่งประดิษฐ์ น าผลงานที่ได้ไป ทดลองใช้งาน
ตัวอย่างโครงงานประเภทการสร้างทฤษฎีและหลักการ เช่น • แบบจ าลองอะตอมของโบร์ • การทดลอง เรื่อง การไหลของของเหลว • พันธะเคมีในลักษณะต่าง ๆ • ทฤษฎีสัมพันธภาพ • ทฤษฎีกรด-เบส • ก าเนิดของทวีปและมหาสมุทร • ทฤษฎีอนุภาคที่เล็กที่สุดแนวใหม่ • การอธิบายอวกาศแนวใหม่ โครงงานประเภทการสร้างทฤษฎีและหลักการ
เป็นโครงงานเกี่ยวกับการน าเสนอทฤษฎี หลักการ หรือแนวความคิดใหม่ๆ ซึ่งอาจอยู่ในรูปของสูตร สมการ หรือค าอธิบาย โดยผู้เสนอได้ตั้งกติกาหรือข้อตกลงเอง แล้วเสนอทฤษฎีหลักการ แนวความคิด หรือจินตนาการของตนเองตามกติกาหรือข้อตกลงนั้น หรืออาจใช้กติกาหรือข้อตกลงอันเดิมมาอธิบาย ปรากฏการณ์ต่างๆ ในแนวใหม่ ทฤษฎี หลักการ แนวความคิด หรือจินตนาการที่เสนอนี้อาจจะไม่เคย มีใครคิดมาก่อน หรืออาจขัดแย้งกับทฤษฎีเดิม หรือเป็นการขยายทฤษฎีหรือแนวความคิดเดิมก็ได้ โครงงานประเภทการสร้างทฤษฎีและหลักการ
ขั้นตอนการด าเนินโครงงานประเภทการสร้างทฤษฎีและหลักการ ก าหนดประเด็นปัญหา ศึกษารายละเอียด จากข้อมูลหรือผลงานเดิม ก าหนดขอบเขตของ เรื่องที่ต้องการศึกษา จัดท าข้อเสนอแนะของ การน าความรู้ที่ได้ไปใช้ วิเคราะห์และ สังเคราะห์ข้อมูลที่ได้ ตั้งสมมติฐาน ตั้งจุดประสงค์ของ การจัดท าโครงงาน ก าหนดตัวแปรของ เรื่องที่ต้องการศึกษา บันทึกข้อมูลที่ได้ จากการศึกษา สรุปและอภิปรายผล
จากโครงงานวิทยาศาสตร์ทั้ง 4 ประเภท ที่ได้ศึกษาไปแล้ว พบว่า โครงงานแต่ละประเภท มี จุดประสงค์และวิธีด าเนินการที่แตกต่างกัน แต่โครงงานทั้ง 4 ประเภท จะมีความเชื่อมโยงกัน หลักการและความเชื่อมโยงของการท าโครงงานวิทยาศาสตร์ทั้ง 4 ประเภท เป็นดังนี้ ความสัมพันธ์ของโครงงานทั้ง 4 ประเภท
ความสัมพันธ์ของโครงงานทั้ง 4 ประเภท
ตัวอย่างความสัมพันธ์ของโครงงานทั้ง 4 ประเภท เช่น
ประโยชน์ของการท าโครงงานวิทยาศาสตร์ ได้รับความสุข และสนุกกับการท างาน ได้ท างานตามความถนัด และความสนใจของตนเอง ได้รู้จักวิธีแสวงหาความรู้ และข้อมูล ได้ฝึกทักษะกระบวนการท างาน ด้วยตนเอง หรือการท างานเป็นกลุ่ม ได้ฝึกความกล้าคิด และกล้าแสดงออก ได้พัฒนาความคิดริเริ่มสร้างสรรค์
ประโยชน์ของการท าโครงงานวิทยาศาสตร์ ได้ศึกษา ค้นคว้า และแก้ปัญหาจากการท างาน ได้ใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ ได้ฝึกทักษะกระบวนการ ทางวิทยาศาสตร์ สร้างความรับผิดชอบต่อตนเอง และส่วนรวม ได้ฝึกการวางแผนการท างาน อย่างรอบคอบ น าความรู้ที่ได้ไปใช้ได้ในชีวิตจริง
• เป็นการศึกษาหาค าตอบของปัญหาใดปัญหาหนึ่ง โดยออกแบบการทดลองเพื่อหาค าตอบของปัญหาหรือเพื่อตรวจสอบ สมมติฐานที่ตั้งไว้ • ขั้นตอนของการท าโครงงานประเภทการทดลอง ประกอบด้วยการก าหนดปัญหา การตั้งสมมติฐาน การออกแบบ การทดลอง การด าเนินการทดลอง แล้วน าข้อมูลที่ได้มาแปลผล อภิปราย และสรุปผลการทดลองว่าเป็นไปตาม สมมติฐานที่ตั้งไว้หรือไม่ • การท าโครงงานประเภทการทดลองมีตัวแปรที่มีผลต่อการทดลองอยู่ 4 ชนิด คือ ตัวแปรต้นหรือตัวแปรอิสระ ตัวแปรตาม ตัวแปรควบคุม และตัวแปรแทรกซ้อน สรุปบทเรียน ประเภทของโครงงานวิทยาศาสตร์ โครงงานประเภทการทดลอง
• เป็นโครงงานเก็บรวบรวมข้อมูล เพื่อหาสาเหตุของปัญหาหรือข้อสงสัยที่เกิดขึ้น โดยการส ารวจความคิดเห็นซึ่งน าข้อมูล ที่รวบรวมได้มาวิเคราะห์ ท าให้พบปัญหาบางอย่างที่น าไปสู่การทดลอง หรือค้นพบสาเหตุของปัญหา และสามารถน ามา หาวิธีแก้ไขปรับปรุงร่วมกัน • ลักษณะเด่นของโครงงานประเภทส ารวจ คือ ไม่มีการจัดหรือก าหนดตัวแปรต่างๆ ที่ต้องการศึกษา สรุปบทเรียน ประเภทของโครงงานวิทยาศาสตร์ โครงงานประเภทการส ารวจ
• เป็นโครงงานการประดิษฐ์ พัฒนาสิ่งประดิษฐ์ หรือสร้างอุปกรณ์เครื่องมือเครื่องใช้ โดยการประยุกต์หรือน าหลักการ ทางวิทยาศาสตร์มาใช้ เพื่อให้ได้สิ่งประดิษฐ์ที่มีประสิทธิภาพเหมาะสมกับงาน • โครงงานประเภทนี้จึงต้องอาศัยองค์ความรู้เป็นพื้นฐาน เพื่อใช้เป็นรากฐานในการน าไปสร้างสิ่งประดิษฐ์หรือพัฒนา สิ่งประดิษฐ์ สรุปบทเรียน ประเภทของโครงงานวิทยาศาสตร์ โครงงานประเภทการสร้างสิ่งประดิษฐ์
• เป็นโครงงานที่เสนอหลักการ แนวคิด หรือทฤษฎีใหม่ๆ โดยตั้งข้อตกลงและกติกาขึ้นมา หรือเป็นการเสนอแนวคิดที่ ขัดแย้งหรือขยายความจากแนวคิดเดิมที่มีอยู่ แต่จะต้องมีข้อมูลและทฤษฎีอื่นมาสนับสนุนอ้างอิง • ผู้จัดท าโครงงานจะต้องเป็นผู้มีความรู้ในเรื่องนั้นเป็นอย่างดี สรุปบทเรียน ประเภทของโครงงานวิทยาศาสตร์ โครงงานประเภทการสร้างทฤษฎีและหลักการ
1. ศึกษาความสัมพันธ์ของโครงงานวิทยาศาสตร์ แล้วน าเสนอวิธีการท า โครงงานในหัวข้อ “ยุง พาหะโรคร้าย ที่ควรระวัง” 2. พิจารณาหัวข้อโครงงานวิทยาศาสตร์ที่ก าหนดให้ แล้วระบุว่าเป็น โครงงานวิทยาศาสตร์ประเภทใด พร้อมเหตุผลประกอบ ก) โครงงาน เรื่อง การสกัดสีจากพืชสมุนไพร ข) โครงงาน เรื่อง การอธิบายทฤษฎีอวกาศแนวใหม่ 3. โครงงานวิทยาศาสตร์แต่ละประเภทมีความแตกต่างกันอย่างไร ตรวจสอบความเข้าใจ