รวมบทความ PDPA

Persona Data
Protection Law
Student's Articles

MAE FAH LUANG
UNIVERSITY

ทีป่ รึกษา

ผช$ู &วยศาสตราจารย/ ดร.นคร เสรีรักษ/
วทิ ยาลยั การปกครองทอ$ งถิน่ มหาวิทยาลยั ขอนแก&น

ผชู$ &วยศาสตราจารยน/ รุ ตั น/ ปวนคำมา
สำนักวิชานิติศาสตร/ มหาวทิ ยาลยั แมฟ& Hาหลวง

บรรณาธิการ

นายนวพล พรมสุข
นกั ศกึ ษาสำนักวชิ านิติศาสตร/ มหาวิทยาลัยแมฟ& Hาหลวง

กองบรรณาธกิ าร

นายชตู ริ ตั น/ ลงใจ
นายอาชวิต ไชยเดช
นายธีรภทั ร มั่นหมาย
นาย ณัฐชนน ชัยอำนาจ
นางสาวศิวพร วงษส/ ุวรรณ
นางสาวธดิ า ควิ้ สกุลกาญจน/
นางสาวเจนจิรา รอดเหลอื่ ม
นางสาวณัชชา วงศ/แหลมสิงห/
นางสาวเพชรตรีเชีย มโนศุภกร
นางสาว จฑุ าธิป สกลุ พรพพิ ัฒน/

นักศกึ ษาสำนักวิชานิติศาสตร/ มหาวิทยาลยั แมฟ& Hาหลวง

บทบรรณาธิการ

วารสารรวบรวมบทความเกี่ยวกับกฎหมายคุ2มครองข2อมูลส8วนบุคคลฉบับนี้ เป>นวารสารซึ่งรวบรวม
บทความเกี่ยวกับกฎหมายคุ2มครองข2อมูลส8วนบุคคลของนักศึกษาซึ่งเป>นส8วนหนึ่งในรายวิชากฎหมายคุ2มครอง
ข2อมูลส8วนบุคคล รหัสรายวิชา 1604313 โดยวารสารรวบรวมบทความ ฯ ฉบับนี้เป>นวารสารฉบับที่สอง
ของรายวิชานี้ ประกอบไปด2วยบทความทั้งสิ้น 15 บทความ ซึ่งประกอบด2วยนักศึกษาจากสำนักวิชานิติศาสตรS
สำนักวิชาศิลปศาสตรS สำนักวิชานวัตกรรมสังคม และสำนักวิชาจีนวิทยา โดยในแต8ละบทความมีเนื้อหา
ที่เกี่ยวข2องกับปVญหาในการจัดเก็บ รวบรวม ใช2 และเผยแพร8ข2อมูลส8วนบุคคลที่ไม8ถูกต2องตามพระราชบัญญัติ
คุ2มครองขอ2 มลู ส8วนบุคคล พ.ศ. 2562

กองบรรณาธิการขอขอบพระคุณผู2อ8านและผู2ให2ความสนับสนุนทุกท8าน และหวังเป>นอย8างยิ่งว8า
วารสารรวบรวมบทความ ฯ ฉบับนี้ จะเป>นประโยชนSแก8ผู2อ8านทุกท8าน โดยเฉพาะอย8างยิ่งผู2ที่สนใจศึกษา
เก่ยี วกับกฎหมายคุ2มครองขอ2 มลู ส8วนบุคคล

นายนวพล พรมสุข
บรรณาธกิ าร

สารบัญ

หนา$

ป#ญหา TrueMove H ทำข2อมลู ผใ2ู ชบ2 ริการหลุด 1
การเผยแพรDข2อมูลขDาวสารและการละเมิดความเปIนสDวนตัวของผู2ต2องหาและจำเลยทางคดีอาญา 14
วิเคราะหPนโยบายความเปIนสDวนตัวของแอปพลิเคชันช2อปปRSกับพระราชบัญญัติคุ2มครองข2อมูล
สวD นบุคคล พ.ศ.2562 27
ป#ญหาการเก็บรวบรวมและค2ุมครองข2อมูลสDวนบุคคลของกองทุนให2กู2ยืมเงินเพื่อการศึกษา
มหาวทิ ยาลัยแมDฟา_ หลวง 39
แอปพลิเคชันหมอพรอ2 ม
เผยแพรD Boarding Pass บนโลกออนไลนPอันตรายกวาD ท่ีคดิ 51
การสมคั ร True money wallet ใชข2 อ2 มลู สDวนบคุ คลมากเกินความจำเปนI 67
ป#ญหาการคุกคามความเปIนสวD นตัวทีเ่ กิดจากบุคคลภายในครอบครวั 75
ข2อมูลสDวนบุคคลกับการยื่นขอรับทุนการศึกษา มูลนิธิ 100 ปR สมเด็จพระศรีนครินทรPของนักศึกษา 90
มหาวทิ ยาลัยแมฟD า_ หลวง
ปญ# หาการละเมดิ ขอ2 มลู สDวนบุคคลกรณีการถาD ยภาพบุคคลทเ่ี ปนI ผ2เู ยาวPในท่ชี ุมนมุ 100
ปญ# หาการคมุ2 ครองข2อมลู สวD นบุคคลกับการทำการตลาดแบบตรง
ป#ญหาการคุ2มครองข2อมูลสDวนบุคคลในระบบการศึกษาไทย : กรณีการป#กชื่อ – นามสกุล 110
บนเครอื่ งแตงD กายนักเรยี น 117
ป#ญหาการคม2ุ ครองขอ2 มูลสวD นบคุ คลของระบบ ios & icloud
การเปดx กล2องเรียนออนไลนPกบั สิทธใิ นความเปนI สวD นตวั 127

การติดตงั้ ระบบ GPS Tracking ในรถยนตPของเอกชนเพอื่ ให2ลกู จ2างยมื ใช2 140
147
160

ป"ญหา TrueMove H ทำขอ2 มูลผ2ใู ชบ2 ริการหลุด

ปญ" หาหลดุ โลก1

บทคดั ย(อ

บทความนี้มุ4งศึกษาป"ญหาเกี่ยวกับการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลและเสนอแนะแนวทางแก>ไขป"ญหา
เรื่อง ความเปGนส4วนตัวของผู>ใช>บริการ การเก็บข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการ การรักษาข>อมูลส4วนบุคคลของ
ผู>ใช>บริการ การตระหนักรู>ของผู>ให>บริการ ซึ่งเครือข4ายที่บทความจะกล4าวถึง ได>แก4 บริษัท ทรูมูฟ เอช ยูนิเวอรR
แซล คอมมิวนิเคชั่น จำกัด และ บริษัท เรียลมูฟ จำกัด หรือใช>ชื่อทางการตลาดว4า TrueMove H เครือข4าย
โทรศัพทRมือถือและอนิ เทอรเR นต็ ที่ใหญอ4 ันดับสองของประเทศ

จากการศึกษาพบว4า เมื่อป] พ.ศ.2561 TrueMove H ค4ายผู>ให>บริการเครือข4ายโทรศัพทRและ
อินเทอรRเน็ตในประเทศไทยทำข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการ ซึ่งส4วนใหญ4เปGนสำเนาบัตรประจำตัวประชาชน
ใบขับขี่ และพาสปอรRต หลุดบนคลาวดRเก็บข>อมูล Amazon S3 ทำให>ผู>อื่นเข>าถึงข>อมูลโดยไม4มีการปjองกันใด
ๆ รวมถึงการดาวนRโหลดข>อมูล จำนวนกว4า 46,000 ราย และในป] พ.ศ.2562 ประเทศไทยก็ได>มีการร4างพระ
ราขบญั ญัตคิ ุ>มครองข>อมลู สว4 นบุคคล พ.ศ.2562 ขน้ึ มา
คำสำคัญ : ข>อมูลส4วนบุคคล, ทรูมูฟเอช, พระราชบัญญัติคุ>มครองส4วนบุคคล พ.ศ. 2562, ผู>ใช>บริการ,
ผ>ใู ห>บรกิ าร

Abstract

This article aims to study issues concerning personal data protection and suggest
solutions to problems regarding the privacy of users. Collection of personal information of
service users Treatment of personal information of service users Service provider awareness
the networks that the article will discuss are TrueMove H Universal Communication Company
Limited and Real Move Company Limited or use the marketing name TrueMove H, a mobile
phone network and the Internet. The second largest in the country.

From the study, it was found that in 2018, TrueMove H, the telephone and Internet
network operators in Thailand, made personal information of the users. Most of these copies
of ID cards, driving licenses, and passports get dropped on Amazon S3 cloud storage, giving
others unprotected access to the data. Including data downloading of more than 46,000 users
and in the year 2019, Thailand has drafted the Personal Data Protection Act 2019.
Keyword: Personal Information, TrueMove H, Personal Protection Act B.E. 2562, Service User,
Service Provider

1 บทความน*ีเป็นสว่ นหน2ึงของวชิ า กฎหมายคมุ้ ครองขอ้ มลู สว่ นบุคคล (ABCDEAE) ภาคเรยี นท2ี A ปีการศกึ ษา JKBD ประกอบดว้ ยสมาชกิ ดงั น*ี นางสาว
ภษิ ุณี ศรชี ยั ,นางสาวรชั นีกร บุญออ่ น ,นายณฐั ชนน ชยั อาํ นาจ และนายอานุภาพ บุญเจรญิ ,

1

1. บทนำ

ป"จจุบันโลกของเราอยู4ในยุคโลกาภิวัตนR ที่ไม4ว4าใครจะอยู4ที่ไหนห4างไกลกันเพียงใดก็สามารถเชื่อมโยง
ถึงกันได>อย4างรวดเร็ว กว>างขวาง เนื่องมาจากการพัฒนาระบบสารสนเทศ ทุกวันนี้ระบบดิจิทัลหรือระบบ
ออนไลนRกลายเปGนส4วนหนึ่งในชีวิตประจำวันของมนุษยRไปแล>วก็ย4อมได> ไม4ว4าจะเปGนการเลือกใช>ช4องทางการ
ติดต4อสื่อสาร ผ4านทางเสียง ข>อความ ภาพถ4าย ภาพเคลื่อนไหว หรือการสื่อสารแบบโทรศัพทRภาพล>วนแล>วแต4
ต>องใช>เครือข4ายโทรศัพทRมือถือและอินเทอรRเน็ตเปGนตัวกลางในการส4งข>อมูลไปยังผู>รับสาร แต4การที่เราจะ
สามารถใช>เครือข4ายโทรศัพทRมือถือและอินเทอรRเน็ตได> เราต>องยินยอมให>ข>อมูลส4วนบุคคลกับบริษัทเครือข4าย
โทรศัพทRมือถือและอินเทอรRเน็ตเพื่อที่จะใช>บริการ แล>วผู>ให>บริการเก็บรักษาข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการดี
แลว> จริงหรือไม4 ผูใ> ห>บรกิ ารตระหนักถึงความสำคัญของข>อมูลส4วนบุคคลท่ผี ใู> ช>บริการใหเ> พียงพอแล>วหรือไม4

กรณีที่ข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการเครือข4ายโทรศัพทRมือถือและอินเทอรRเน็ตถูกเป•ดเปGนสาธารณะ
ซึ่งทำให>ผู>อื่นสามารถเข>าถึงข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการได>โดยง4าย ซึ่งทางผู>เขียนบทความได>เล็งเห็น
ถึงความสำคัญของข>อมูลส4วนบุคคล และความปลอดภัยในการใช>บริการเครือข4ายโทรศัพทRมือถือและ
อินเทอรRเน็ต ซึ่งอยากให>บริษัทผู>ให>บริการเครือข4ายโทรศัพทRมือถือและอินเทอรRเน็ตตระหนักถึงความสำคัญใน
การรักษาข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการ บทความนี้ผู>เขียนจะวิเคราะหRถึงประเด็นป"ญหาเกี่ยวกับ บริษัท
ทรูมูฟ เอช ยูนิเวอรRแซล คอมมิวนิเคชั่น จำกัด และ บริษัท เรียลมูฟ จำกัด หรือใช>ชื่อทางการตลาด
ว4า TrueMove H กรณีเป•ดข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการเปGนสาธารณะ ซึ่งถือเปGนข4าวใหญ4ของประเทศไทย
ที่ทำให>ตระหนักถึงความปลอดภัยของข>อมูลส4วนบุคคลก4อนที่มีกฎหมายคุ>มครองส4วนบุคคล
ป"จจุบันประเทศไทยได>มีการร4างพระราชบัญญัติคุ>มครองส4วนบุคคล พ.ศ. 2562 โดยจะมีผลบังคับใช>ในป]
พ.ศ. 2565

2. ท่มี าและความสำคญั ขอA มูลสว( นบคุ คล

เนื่องจากป"จจุบันมีการละเมิดสิทธิความเปGนส4วนตัวของข>อมูลส4วนบุคคลเปGนจำนวนมาก
สร>างความเดือดร>อนรำคาญและสร>างความเสียหาย ให>แก4เจ>าของข>อมูลส4วนบุคคล ประกอบกับความก>าวหน>า
ของเทคโนโลยีทำให>การเก็บรวบรวม ใช> หรือ เป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลอันเปGนการล4วงละเมิดดังกล4าว
ทำได>โดยง4าย สะดวก และรวดเร็ว ก4อให>เกิดความเสียหายต4อเศรษฐกิจโดยรวม สมควรกำหนดให>มีกฎหมาย
ว4าด>วยการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลเปGนการทั่วไปขึ้น เพื่อกำหนดหลักเกณฑR กลไก หรือมาตรการกำกับดูแล
เกย่ี วกับการใหค> วามคมุ> ครองข>อมลู สว4 นบุคคลทเ่ี ปGนหลกั การทัว่ ไป2

ข>อมูลส4วนบุคคล (Personal Data) ได>แก4 ชื่อ นามสกุล หรือชื่อเล4น เลขประจำตัวประชาชน เลข
หนังสือเดินทาง เลขบัตรประกันสังคม เลขใบอนุญาตขับขี่ เลขประจำตัวผู>เสียภาษี เลขบัญชีธนาคาร

2 ขอ้ มลู สว่ นบุคคลคอื อะไร สาํ คญั แคไ่ หน, สบื คน้ เมอ2ื B พฤศจกิ ายน JKBD, แหลง่ ทม2ี า
https://dip360.dip.go.th/%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B8%A5%E0%B8%AA%E0%B9%88%E
0%B8%A7%E0%B8%99%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%84%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B8%84%E0%B8%B7%E0%B8%AD%
E0%B8%AD%E0%B8%B0%E0%B9%84%E0%B8%A3/

2

เลขบัตรเครดิต (การเก็บเปGนภาพสำเนาบัตรประชาชนหรือสำเนาบัตรอื่น ๆ ที่มีข>อมูลส4วนบุคคลที่กล4าวมา
ย4อมสามารถใช>ระบุตัวบุคคลได>โดยตัวมันเอง จึงถือเปGนข>อมูลส4วนบุคคล) ที่อยู4 อีเมลR เลขโทรศัพทR
ข>อมูลอุปกรณRหรือเครื่องมือ เช4น IP address MAC address Cookie ID ข>อมูลทางชีวมิติ (Biometric)
เช4น รูปภาพใบหน>า ลายนิ้วมือ ฟ•ลRมเอกซเรยR ข>อมูลสแกนม4านตา ข>อมูลอัตลักษณRเสียง ข>อมูลพันธุกรรม
ข>อมูลระบุทรัพยRสินของบุคคล เช4น ทะเบียนรถยนตR โฉนดที่ดิน ข>อมูลที่สามารถเชื่อมโยงไปยังข>อมูลข>างต>นได>
เช4น วนั เกดิ และสถานท่เี กดิ เชอื้ ชาติ สญั ชาติ นำ้ หนัก สว4 นสงู ขอ> มูลตำแหนง4 ที่อยู4 (location) ข>อมลู การแพทยR
ข>อมูลการศึกษา ข>อมูลทางการเงิน ข>อมูลการจ>างงาน ข>อมูลหมายเลขอ>างอิงที่เก็บไว>ในไมโครฟ•ลRม
แม>ไม4สามารถระบุไปถึงตัวบุคคลได> แต4หากใช>ร4วมกับระบบดัชนีข>อมูลอีกระบบหนึ่งก็จะสามารถระบุไปถึง
ตัวบุคคลได> ข>อมูลการประเมินผลการทำงานหรือความเห็นของนายจ>างต4อการทำงานของลูกจ>าง
ข>อมูลบันทึกต4าง ๆ ที่ใช>ติดตามตรวจสอบกิจกรรมต4าง ๆ ของบุคคล เช4น log file ข>อมูลที่สามารถใช>ในการ
ค>นหาขอ> มลู สว4 นบุคคลอ่ืนในอนิ เทอรRเนต็ 3

ในป] พ.ศ.2562 ประเทศไทยร4างพระราชบัญญัติคุ>มครองส4วนบุคคล พ.ศ.2562 เนื่องด>วย
เมื่อ 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2561 สหภาพยุโรป (European Union: EU) ได>ออก GDPR (General Data
Protection Regulation) เปGนกฎหมายคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล ซึ่งนอกจากมีผลบังคับใช>แก4การส4งข>อมูล
ภายในประเทศสมาชิกสหภาพยุโรปแล>ว ผู>ประกอบการในไทยที่ต>องติดต4อ รับส4งข>อมูลส4วนบุคคลของ
ประชาชนในประเทศที่เปGนสมาชิกสหภาพยุโรป (Cross-Border Data Transfer Issues) ก็ต>องมีมาตรการ
คุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลที่เหมาะสมและเพียงพอด>วย ประเทศไทยจึงร4างพระราชบัญญัติคุ>มครองส4วนบุคคล
พ.ศ.2562 เพื่อใช>กฎหมายปjองกันการรั่วไหลของข>อมูลของผู>ให>ข>อมูล เพื่อให>เกิดความน4าเชื่อถือ
และได>รับความไว>วางใจจากผู>ให>ข>อมูล เนื่องจากมีการเก็บ การใช> การเป•ดเผย และการถ4ายโอนข>อมูล
ส4วนบุคคลซึ่งต>องได>รับความยินยอมจากเจ>าของข>อมูล จึงจำเปGนต>องมีกฎหมายเพื่อปjองกันและคุ>มครองข>อมูล
สว4 นบคุ คลน้ีไว>

ซง่ึ พระราชบญั ญตั ิคุ>มครองขอ> มูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562 มีสาระสำคญั สามประเดน็ หลกั ดังนี้
1. เจ>าของข>อมูลต>องให>ความยินยอม (Consent) ในการเก็บรวบรวม การใช> และการเป•ดเผยข>อมูล
ส4วนบุคคลตามวัตถุประสงคRที่ผู>เก็บรวบรวม ผู>ใช>แจ>งไว>ตั้งแต4แรกแล>วเท4านั้น กล4าวคือ ต>องขออนุมัติจาก
เจ>าของข>อมูลก4อน เช4น หากแอปพลิชันหนึ่งจะเก็บข>อมูลบัตรเครดิตของเราไว>ในระบบ ก็ต>องมีข>อความ
ให>เรากดยืนยันเพื่อยินยอม พร>อมแจ>งวัตถุประสงคRในการเก็บรวบรวม และการใช> หากเราไม4ยินยอม
ให>ใชข> อ> มลู บัตรเครดติ ผ>ใู ห>บรกิ ารแอปพลเิ คชนั นน้ั กไ็ ม4สามารถใช>ข>อมูลบตั รเครดิตของเราได>
2. ผู>เก็บรวบรวมข>อมูลต>องรักษาความมั่นคงปลอดภัยของข>อมูล ไม4ให>มีการเปลี่ยนแปลงแก>ไข
หรือถูกเข>าถึงโดยผู>ที่ไม4เกี่ยวข>องกับข>อมูล เช4น สถานพยาบาลจะต>องเก็บข>อมูลของผู>ป˜วยให>เปGนความลับ
และไม4เป•ดเผยให>กบั ผอ>ู ื่น ธนาคารต>องเก็บรกั ษาข>อมลู เก่ยี วกับรายการถอน

3 PDPA Thailand, สบื คน้ เมอ2ื B พฤศจกิ ายน JKBD, แหลง่ ทม2ี า https://t-reg.co/blog/t-reg-knowledge/what-is-pdpa/
3

3. เจ>าของข>อมูลมีสิทธิ์ถอนความยินยอม ขอให>ลบหรือทำลายข>อมูลเมื่อใดก็ได> หากเปGนความ
ประสงคขR องเจ>าของข>อมูล4

หากพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562 บังคับใช>แล>วแต4ไม4ได>ปฏิบัติตาม จะมี
บทลงโทษแบง4 ไดส> ามประเภท ดังนี้

1. โทษทางแพ4งกำหนดให>ชดใช>ค4าสินไหมทดแทนที่เกิดขึ้นจริงให>กับเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลท่ีได>รับ
ความเสียหายจากการละเมิดและอาจจะต>องจ4ายบวกเพิ่มอีกเปGนค4าค4าสินไหมทดแทนเพื่อการลงโทษเพิ่มเติม
สูงสุดได>อีก 2 เท4าของค4าเสียหายจริง ตัวอย4าง หากศาลตัดสินว4าให>ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคล ต>องชดใช>
ค4าสินไหมทดแทนแก4เจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลจำนวน 1 แสนบาท ศาลอาจมีคำสั่งกำหนดค4าสินไหม
เพื่อการลงโทษเพิ่มอีก 2 เท4าของค4าเสียหายจริง เท4ากับว4าจะต>องจ4ายเปGนค4าปรับทั้งหมดจำนวนเงิน 3 แสน
บาท

2. โทษทางอาญาจะมีทั้งโทษจำคุกและโทษปรับ โดยมีโทษจำคุกสูงสุดไม4เกิน 1 ป] หรือปรับ
ไม4เกิน 1 ล>านบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ โดยโทษสูงสุดดังกล4าวจะเกิดจากการไม4ปฏิบัติตามพระราชบัญญัติ
คุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562 ในส4วนการใช>ข>อมูล หรือเป•ดเผยข>อมูล หรือส4งโอนข>อมูล
ไปยังต4างประเทศ ประเภทข>อมูลที่มีความละเอียดอ4อน (Sensitive Personal Data) ส4วนกรณีหากผู>กระทำ
ความผิด คือ บริษัท (นิติบุคคล) ก็อาจจะสงสัยว4าใครจะเปGนผู>ถูกจำคุก เพราะบริษัทติดคุกไม4ได> ในส4วนตรงนี้
ก็อาจจะตกมาท่ีผู>บริหาร กรรมการ หรือบุคคลซึ่งรับผิดชอบในการดำเนินงานของบริษัทนั้น ๆ ที่จะต>องได>รับ
การลงโทษจำคุกแทน

3. โทษทางปกครองมีโทษปรับตั้งแต4 1 ล>านบาทจนถึงสูงสุดไม4เกิน 5 ล>านบาท ซึ่งโทษปรับ
สูงสุด 5 ล>านบาทจะเปGนกรณีของการไม4ปฏิบัติตามพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562
ในส4วนการใช>ข>อมูล หรือเป•ดเผยข>อมูล หรือส4งโอนข>อมูลไปยังต4างประเทศของประเภทข>อมูล
ที่มีความละเอียดอ4อน (Sensitive Personal Data) ซึ่งโทษทางปกครองนี้จะแยกต4างหากกับการชดใช>
คา4 เสยี หายท่ีเกิดจากโทษทางแพง4 และโทษทางอาญาด>วย5

ก4อนหน>าที่จะมีการร4างพระราชบัญญัติคุ>มครองส4วนบุคคล พ.ศ.2562 ขึ้น ในป] พ.ศ.2561
ประเทศไทยได>มีผู>ให>บริการเครือข4ายโทรศัพทRและอินเทอรRเน็ตทำข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการจำนวนหน่ึง
รั่วไหลโดยมีการเข>าถึงข>อมูลได>โดยง4ายเนื่องจากไม4มีกฎหมายที่ให>ความคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลไว>โดยเฉพาะ
จงึ ทำให>ไม4คำนงึ ถงึ ความเปนG ส4วนตัวและผลกระทบที่ตามมาของผท>ู ใ่ี หข> อ> มลู

3. วเิ คราะหIกรณี TrueMove H ทำขAอมลู ผใAู ชบA รกิ ารหลุด

จากเหตุการณRผู>ให>บริการเครือข4ายโทรศัพทRและอินเทอรRเน็ต TrueMove H ได>มีการทำข>อมูล
ของผู>ใช>บริการรั่วไหลออกสู4สาธารณะ โดยข>อมูลส4วนมากจะเปGนข>อมูลบัตรประชาชน พาสปอรRต
โดยทางผู>ให>บริการทราบถึงป"ญหาแต4ยังมีการนิ่งนอนใจไร>คำตอบแต4อย4างใดต4อสาธารณะชน

4 สรปุ ใจความสาํ คญั ของ พ.ร.บ. คมุ้ ครองขอ้ มลู สว่ นบุคคล พ.ศ. JKBJ ทผ2ี ปู้ ระกอบการควรร,ู้ สบื คน้ เมอ2ื วนั ท2ี B พฤษจกิ ายน JKBD, แหลง่ ทม2ี า
https://www.acinfotec.com/2019/07/23/data-protection-law-2562/
5 PDPA Thailand, สบื คน้ เมอ2ื B พฤศจกิ ายน JKBD, แหลง่ ทม2ี า https://t-reg.co/blog/t-reg-knowledge/what-is-pdpa/

4

ซึ่งป"ญหาดังกล4าวได>เกิดมาตั้งแต4 พ.ศ. 2559 จนถึง พ.ศ. 2561 โดยนักวิจัยด>านความปลอดภัยในต4างประเทศ
Niall Merrigan ได>เป•ดเผยข>อมูลที่ได>มีการตรวจพบ ไฟลRภาพสำเนาบัตรประจำตัวประชาชนของผู>ใช>บริการ
เครอื ข4ายโทรศพั ทแR ละอนิ เทอรเR นต็ TrueMove H 6

รปู ภาพที่ 17
3.1 บรษิ ทั เครอื ขา; ยโทรศพั ทแA ละอนิ เทอรเA นต็ TrueMove H กับพระราชบัญญัติคุPมครองขPอมูลส;วนบุคคล
พ.ศ.2562

ป"ญหาข4าวข>างต>นเห็นได>ชัดว4า ข>อมูลส4วนบุคคลที่เราต>องใช>กรอกลงในเอกสารเพื่อทำธุรกรรมต4าง ๆ
โดยบริษัทจะเก็บรักษาไว> การที่บริษัทยังคงเก็บข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการไว>อยู4 อีกทั้งยังทำให>ข>อมูล
ส4วนบุคคลที่เก็บนั้นรั่วไหลเปGนอีกสาเหตุหนึ่งที่ประเทศไทยได>มองเห็นถึงความสำคัญของข>อมูลส4วนบุคคล
ที่มีความละเอียดอ4อนพึงจะเก็บรักษาไว>อย4างเปGนของตน โดยพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.
2562 มาตรา 3 กำหนดว4า กฎหมายว4าด>วยการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลในลักษณะใด กิจการใด
ให>บังคับตามกฎหมายในมาตรา 198 กฎหมายนี้ได>ให>ความหมายถึงผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลที่จะกระทำการ
เก็บรวบรวมข>อมูลส4วนบุคคลไว> เพื่อใช>ในการอ>างอิงธุรกรรมต4าง ๆ จะต>องได>รับความยินยอมจากเจ>าของ
ข>อมูลส4วนบุคคลไปอันดับแรก โดยผู>ควบคุมต>องแจ>งวัตถุประสงคRในการเก็บรวบรวมข>อมูล ใช> หรือเป•ดเผย
ข>อมูล โดยเราจะเห็นสัญญาต4าง ๆ ของบริษัทในป"จจุบัน ได>ชี้แจงวัตถุประสงคRในการเก็บ หรือใช>ข>อมูล
ส4วนบุคคลไว> หากพิจารณาตามเหตุการณRข4าวข>างต>น จะเห็นได>ว4าบริษัทเครือข4ายโทรศัพทRและอินเทอรRเน็ต
TrueMove H ได>ปล4อยให>ข>อมูลเลขท่ีบัตรประชาชนของผู>ใช>บริการรั่วไหลออกส4ูสาธารณะ ซึ่งการรั่วไหล
ในส4วนนี้จะส4งผลถึงการนำข>อมูลส4วนบุคคลดังกล4าวไปใช>ในการทำธุรกรรมที่ผิดกฎหมาย หรือหลอกลวง
ตอ4 ผอ>ู น่ื

การที่บริษัทเครือข4ายโทรศัพทRและอินเทอรRเน็ต TrueMove H จะรวบรวมเก็บข>อมูลของผู>ใช>บริการ
ต>องดำเนินตามกฎหมาย โดยการที่จะจัดเก็บข>อมูลต>องได>รับความยินยอมจากเจ>าของข>อมูลก4อน ไม4เช4นนั้น

6 ทรมู ฟู เอช งานเขา้ ! ทาํ ขอ้ มลู 'บตั รปชช.-พาสปอรต์ ' ลกู คา้ รวั2 ยงั ไรแ้ จง.[ออนไลน์]. จากไทยรฐั ออนไลน์, สบื คน้ เมอ2ื B พฤศจกิ ายน JKBD,
แหลง่ ทม2ี า: https://www.thairath.co.th/business/market/1256076
7 บทสนทนาของนกั วจิ ยั ดา้ นความปลอดภยั Niall Merriganกบั TrueMove H, สบื คน้ เมอ2ื A• พฤศจกิ ายน JKBD, แหลง่ ทม2ี า
https://www.khaosod.co.th/special-stories/news_963309
8 พระราชบญั ญตั คิ มุ้ ครองขอ้ มลู สว่ นบุคคล พ.ศ.JKBJ มาตรา A’ ผคู้ วบคมุ ขอ้ มลู สว่ นบุคคลจะกระทาํ การเกบ็ รวบรวม ใช้ หรอื เปิดเผยขอ้ มลู สว่ นบุคคล
ไมไ่ ดห้ ากเจา้ ของขอ้ มลู สว่ นบุคคลไมไ่ ดใ้ หค้ วามยนิ ยอมไวก้ อ่ นหรอื ในขณะนนั* เวน้ แต่บทบญั ญตั ิ แหง่ พระราชบญั ญตั นิ *ีหรอื กฎหมายอน2ื บญั ญตั ใิ ห้
กระทาํ ได้

5

จะถือเปGนการฝ˜าฝ•นบทกฎหมาย9 ต>องให>ความชัดเจนสำหรับระยะเวลาการจัดเก็บและใช>ข>อมูล เพื่อให>เจ>าของ
ข>อมูลรู>สึกปลอดภัยว4าข>อมูลของตนจะไม4ถูกละเมิดและจะไม4ได>รับผลกระทบต4าง ๆ จากการยื่นข>อมูล
สว4 นบุคคลในการทำธรุ กรรมใด ๆ 10

3.2 บริการเครือขา; ยโทรศัพทแA ละอนิ เทอรAเน็ต TrueMove H กบั กฎหมายอืน่
โดยในช4วงเหตุการณRดังกล4าวนั้น ไม4ใช4ว4าจะไม4มีกฎหมายใดบังคับใช> ซึ่งคณะกรรมการกิจการกระจาย

เสียง กิจการโทรทัศนR และกิจการโทรคมนาคมแห4งชาติ หรือ กสทช. ได>ประกาศนโยบายและแนะแนวปฏิบัติติ
การคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลของสำนักงาน กสทช. โดยที่พระราชกฤษฎีกากำหนดหลักเกณฑRและวิธีการ
ในการทำธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกสRภาครัฐ พ.ศ. 2549 บัญญัติให>ดำเนินการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลสำหรับ
การทำธุรกรรมเปGนไปอย4างมีประสิทธิภาพ โดยแนวทางของนโยบายการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลมีกำหนดไว>
ว4า การเก็บรวมรวมข>อมูลของผู>ใช>บริการ โดยใช>วิธีการที่ชอบด>วยกฎหมายและเปGนธรรมจัดเก็บข>อมูลที่จำเปGน
แก4การทำธุรกรรม และมาตรการในการรักษาความปลอดภัยของข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการธุรกรรม
อิเล็กทรอนิกสR เพื่อไม4ให>เกิดการสูญหาย หรือเข>าถึงการใช>ข>อมูลของผู>ใช>บริการ11 ซึ่งกฎหมายตามประกาศนี้
ยังไม4มีการกำหนดบทลงโทษอย4างแน4ชัดสำหรับผู>กระทำความผิดจากการจัดเก็บข>อมูลส4วนบุคคล โดยการ
ปล4อยให>ข>อมูลส4วนบุคคลหลุดรั่วไหลออกไปสู4โลกอินเทอรRเน็ตที่บุคคลใดก็สามารถเข>าค>นหาและพบข>อมูล
ส4วนนั้นได> จึงเปGนเหตุที่ประเทศไทยจะต>องมีการดำเนินการนำกฎหมายที่เฉพาะเรื่องในส4วนการคุ>มครองข>อมูล
ส4วนบุคคลมาบังคบั ใช>เพอ่ื เปGนขอ> ปฏิบตั แิ ละบทลงโทษไวอ> ย4างชดั เจน

ดังนั้นแล>วหากบริษัทเครือข4ายโทรศัพทRและอินเทอรRเน็ต TrueMove H ได>ทำให>ข>อมูลส4วนบุคคล
ของผู>ใช>บริการหลุดในป]ที่ประกาศใช>พระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล ทางบริษัทเครือข4ายโทรศัพทR
และอินเทอรRเน็ต TrueMove H จะต>องดำเนินการรับผิดตามพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.
2562 การที่ผู>ควบคุมดำเนินการใดอันเปGนฝ˜าฝ•นต4อกฎหมายโดยกระทำโดยจงใจหรือประมาทเลินเล4อ
หรือไม4ก็ตาม ต>องชดใช>ค4าสินไหมทดแทนแก4เจ>าของข>อมูลรวมถึงค4าใช>จ4ายทั้งหมดที่เจ>าของข>อมูลได>ใช>จ4ายไป

9 พระราชบญั ญตั คิ มุ้ ครองขอ้ มลู สว่ นบุคคล พ.ศ.JKBJ มาตรา JD หา้ มมใิ หผ้ คู้ วบคมุ ขอ้ มลู สว่ นบุคคลทาํ การเกบ็ รวบรวมขอ้ มลู สว่ นบุคคลโดยไมไ่ ดร้ บั
ความยนิ ยอมจากเจา้ ของขอ้ มลู สว่ นบุคคล
10 พระราชบญั ญตั คิ มุ้ ครองขอ้ มลู สว่ นบุคคล พ.ศ.JKBJ มาตรา JE ในการเกบ็ รวบรวมขอ้ มลู สว่ นบุคคล ผคู้ วบคมุ ขอ้ มลู สว่ นบุคคลจะตอ้ งแจง้
ใหเ้ จา้ ของขอ้ มลู สว่ นบุคคลทราบก่อนหรอื ในขณะเกบ็ รวบรวมขอ้ มลู สว่ นบุคคลถงึ รายละเอยี ด ดงั ต่อไปน*ี
เวน้ แต่เจา้ ของขอ้ มลู สว่ นบุคคลไดท้ ราบถงึ รายละเอยี ดนนั* อยแู่ ลว้
A) วตั ถุประสงคข์ องการเกบ็ รวบรวมเพอ2ื การนําขอ้ มลู สว่ นบุคคลไปใชห้ รอื เปิดเผยซง2ึ รวมถงึ วตั ถุประสงคต์ ามทม2ี าตรา JD ใหอ้ าํ นาจในการเกบ็ รวบรวม
ไดโ้ ดยไมไ่ ดร้ บั ความยนิ ยอมจากเจา้ ของขอ้ มลู สว่ นบุคคล
J) แจง้ ใหท้ ราบถงึ กรณที เ2ี จา้ ของขอ้ มลู สว่ นบุคคลตอ้ งใหข้ อ้ มลู สว่ นบุคคลเพอ2ื ปฏบิ ตั ติ ามกฎหมายหรอื สญั ญาหรอื มคี วามจาํ เป็นตอ้ งใหข้ อ้ มลู สว่ นบุคคล
เพอ2ื เขา้ ทาํ สญั ญา รวมทงั* แจง้ ถงึ ผลกระทบทเ2ี ป็นไปไดจ้ ากการไมใ่ หข้ อ้ มลู สว่ นบุคคล
E) ขอ้ มลู สว่ นบุคคลทจ2ี ะมกี ารเกบ็ รวบรวมและระยะเวลาในการเกบ็ รวบรวมไว้ ทงั* น*ี ในกรณที ไ2ี มส่ ามารถกาํ หนดระยะเวลาดงั กลา่ วไดช้ ดั เจน ใหก้ าํ หนด
ระยะเวลาทอ2ี าจคาดหมายไดต้ ามมาตรฐานของการเกบ็ รวบรวม
D) ประเภทของบุคคลหรอื หน่วยงานซง2ึ ขอ้ มลู สว่ นบุคคลทเ2ี กบ็ รวบรวมอาจจะถกู เปิดเผย
K) ขอ้ มลู เกย2ี วกบั ผคู้ วบคมุ ขอ้ มลู สว่ นบุคคล สถานทต2ี ดิ ต่อ และวธิ กี ารตดิ ต่อในกรณที ม2ี ตี วั แทนหรอื เจา้ หน้าทค2ี มุ้ ครองขอ้ มลู สว่ นบคุ คล ใหแ้ จง้ ขอ้ มลู
สถานทต2ี ดิ ต่อ และวธิ กี ารตดิ ต่อของตวั แทนหรอื เจา้ หน้าทค2ี มุ้ ครองขอ้ มลู สว่ นบุคคลดว้ ย
11 ประกาศสาํ นกั งานคณะกรรมการกจิ การกระจายเสยี ง กจิ การโทรทศั น์ และกจิ การโทรคมนาคมแหง่ ชาติ เรอ2ื ง แนวนโยบายและแนวปฏบิ ตั กิ าร
คมุ้ ครองขอ้ มลู สว่ นบุคคลของสาํ นกั งาน กสทช.

6

ในการปjองกันความเสียหายที่จะเกิดขึ้นอีกด>วย12 ทางบริษัทเครือข4ายโทรศัพทRและอินเทอรRเน็ต TrueMove H
จึงต>องดำเนินการชำระค4าสินไหมทดแทนในความเสียหายแก4ผู>ใช>บริการที่ได>รับผลกระทบตามท่ีกฎหมาย
กำหนด

3.3 บริการเครอื ขา; ยโทรศพั ทแA ละอนิ เทอรAเน็ต TrueMove H กบั เจาP ของขPอมลู ผูไP ดPรับผลกระทบ
สำหรับความเสียหายที่เกิดขึ้น บริษัทเครือข4ายโทรศัพทRและอินเทอรRเน็ต TrueMove H ชี้แจงว4ายังไม4

มีข>อมูลของผู>เสียหายหรือได>รับผลกระทบจากการนำข>อมูลที่ถูกแฮ็กไปใช>แต4อย4างใด ซึ่งทางบริษัท
ได>ไปแจ>งความลงบันทึกประจำวันเอาไว>แล>วเพื่อปกปjองสิทธิของลูกค>า 11,400 ราย กรณีที่เกิดความเสียหาย
ในอนาคต และบริษัทให>ข>อมูลว4าจะส4งข>อความและอีเมลไปที่เบอรRของลูกค>ากว4าหมื่นรายนี้ โดยจะแจ>งว4าเบอรR
ที่ใช>ถูกเจาะเข>าระบบข>อมูลและขณะนี้แก>ไขป"ญหาได>แล>ว นอกจากนี้ยังมีทีมคอลเซ็นเตอรR 1242 เพื่อ
ใหบ> ริการเฉพาะลูกคา> กลุม4 นแี้ ละยงั มชี 4องทางออนไลนใR ห>ลูกค>าติดตอ4 ดว> ย13

ทางบริษัทเครือข4ายโทรศัพทRและอินเทอรRเน็ต TrueMove H ไม4ได>ยอมรับความจริงที่เกิดขึ้นว4าทาง
บริษัทได>เป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการเปGนสาธารณะจำนวน 46,000 ราย ที่สามารถดาวนRโหลด
ข>อมูลออกไปได> แต4ยอมรับแค4ว4าถูกแฮ็กข>อมูลส4วนตัวผู>ใช>บริการไปเพียงจำนวน 11,400 รายเท4าน้ัน
และยงั ไม4มขี >อมลู ของบคุ คลใด ๆ ไดร> ับความเสียหาย กรณนี ี้จึงยังไมม4 ีจำนวนผเ>ู สยี หายออกมาร>องเรียน

4. วเิ คราะหIบทลงโทษทางกฎหมาย

กรณีบริษัทเครือข4ายโทรศัพทRและอินเทอรRเน็ต TrueMove H เป•ดเผยหรือทำข>อมูลส4วนบุคคล
ของผู>ใช>บริการรั่วไหลจะวิเคราะหRถึงโทษที่ผู>ให>บริการควรได>รับหากเกิดป"ญหากรณีตามข4าวขึ้นจริง ทั้งในความ
รบั ผดิ ทางแพง4 ความรบั ผดิ ทางอาญา และความรับผิดทางปกครองตามกรณีดงั จะกลา4 วต4อไป

4.1 ความรับผิดทางแพง;
บริษัทเครือข4ายโทรศัพทRและอินเทอรRเน็ต TrueMove H ได>ทำข>อมูลผู>ใช>บริการหลุดหลุดบนคลาวดR

เก็บข>อมูล Amazon S3 ทำให>ผู>อื่นเข>าถึงข>อมูลโดยไม4มีการปjองกันใด ๆ รวมถึงการดาวนRโหลดข>อมูลจำนวน
กว4า 46,000 ราย หากเกิดขึ้นจริงตามที่ข4าวได>นำเสนอมา ทางบริษัทซึ่งเปGนผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลของ
ผู>ใช>บริการประมาทเลินเล4อเปGนช4องโหว4ไม4ดูแลระบบรักษาความปลอดภัยในการเก็บข>อมูลให>ดี ทำให>บุคคลคล
ภายนอกเข>าถึงข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการได> ถือเปGนการไม4ปฏิบัติตามบทบัญญัติแห4งพระราชบัญญัติ
คุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562 และส4งผลกระทบก4อให>เกิดความเสียหายต4อผู>ใช>บริการ
ตามพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562 มาตรา 77 ความรับผิดในทางแพ4ง กำหนดให>
ต>องใช>ค4าสินให>ทดแทนแก4เจ>าของข>อมูลส4วนบุคคล ไม4ว4าการดำเนินการนั้นจะเกิดจากการกระทำโดยจงใจ

12 พระราชบญั ญตั คิ มุ้ ครองขอ้ มลู สว่ นบุคคล พ.ศ.JKBJ หมวด B ความรบั ผดิ ทางแพง่ มาตรา •• ผคู้ วบคมุ ขอ้ มลู สว่ นบุคคลหรอื ผปู้ ระมวลผลขอ้ มลู สว่ น
บุคคลซง2ึ ดาํ เนินการใด ๆ เกย2ี วกบั ขอ้ มลู สว่ นบุคคลอนั เป็นการฝ่าฝืนหรอื ไมป่ ฏบิ ตั ติ ามบทบญั ญตั แิ หง่ พระราชบญั ญตั นิ *ีทาํ ใหเ้ กดิ ความเสยี หายต่อ
เจา้ ของขอ้ มลู สว่ นบุคคล ตอ้ งชดใชค้ า่ สนิ ไหมทดแทนเพอ2ื การนนั* แก่เจา้ ของขอ้ มลู สว่ นบุคคล ไมว่ า่ การดาํ เนินการนนั* จะเกดิ จากการกระทาํ โดยจงใจหรอื
ประมาทเลนิ เลอ่ หรอื ไมก่ ต็ าม
13 The standard, สบื คน้ เมอ2ื 17 พฤศจกิ ายน 2564, แหลง่ ทม2ี า https://thestandard.co/true-data-users-was-hacked/

7

หรอื ประมาทเลนิ เล4อหรือไม4กต็ าม ดงั นัน้ เพียงแค4มคี วามเสยี หายเกิดขนึ้ ตอ4 เจ>าของข>อมลู ส4วนบคุ คล ผ>ใู หบ> ริการ
ก็จะต>องรับผิดในทางแพ4ง และเนื่องจากความเสียหายที่เกิดขึ้นไม4ใช4เหตุสุดวิสัยหรือเกิดจากการกระทำ
หรือละเว>นการกระทำของเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคล รวมถึงไม4ใช4การปฏิบัติตามคำสั่งของเจ>าหน>าที่
ซึง่ ปฏบิ ัตหิ นา> ทีแ่ ละมอี ำนาจตามกฎหมาย จงึ ไมเ4 ข>าขอ> ยกเว>นทท่ี ำใหผ> >ูให>บริการไมต4 อ> งรบั ผดิ ทางแพง4

4.2 โทษอาญา
จากการรายงานข4าว มีการตรวจพบข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการเครือข4ายโทรศัพทR

และอินเทอรRเน็ต TrueMove H โดยมีนักวิจัยด>านความปลอดภัยในต4างประเทศ Niall Merrigan ได>แจ>ง
ข>อมูลให>บริษัทเครือข4ายโทรศัพทRและอินเทอรRเน็ต TrueMove H ทราบถึงป"ญหาที่เกิดขึ้นแล>วว4ามีการเข>าถึง
ข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการโดยบุคคลภายนอกสามารถเข>าถึงได> ซึ่งทางบริษัทเครือข4ายโทรศัพทR
และอินเทอรRเน็ต TrueMove H ไม4ได>กระทำการใด ๆ หรือออกมาชี้แจงในกรณีดังกล4าว แสดงให>เห็นถึงเจตนา
ปล4อยปละละเลยหน>าที่ที่ต>องกระทำการเก็บ รวบรวม ใช> เพื่อรักษาข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการให>
ปลอดภัย อันเปGนการฝ˜าฝ•นพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562 มาตรา 27 การใช>
หรือการเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ควบคุมโดยน4าจะทำให>ผู>ใช>บริการเกิดความเสียหาย ต>องระวางโทษ
จำคุกไม4เกินหกเดือน หรือปรับไม4เกินห>าแสนบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ ตามมาตรา 79 วรรคหน่ึง
แห4งพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562 ดังนั้นโทษทางอาญาเพียงการกระทำที่น4าจะ
ทำให>ผู>อื่นเกิดความเสียหาย ก็มีความผิดแล>ว และจะมีความผิดหนักขึ้นอีกหากเปGนเจตนา
เพื่อแสวงหาผลประโยชนRโดยมิชอบด>วยกฎหมาย ต>องระวางโทษจำคุกไม4เกินหนึ่งป]หรือปรับไม4เกินหนึ่งล>านบาท
หรือทั้งจำทั้งปรับ ตามมาตรา 79 วรรคสองแห4งพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562
แต4ทั้งนี้ ความผิดตามมาตรานี้เปGนความผิดอันยอมความได>ตามมาตรา 79 วรรคสามแห4งพระราชบัญญัติคุ>มครอง
ข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562

4.3 โทษทางปกครอง

ตามที่ได>วิเคราะหRกรณีดังกล4าวมา ทางบริษัทเครือข4ายโทรศัพทRและอินเทอรRเน็ต TrueMove H
ได>ทำการฝ˜าฝ•นการใช>หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคล ตามพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562
มาตรา 27 วรรคหนึ่ง โดยบุคคลภายนอกได>เข>าถึงข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการได>บนคลาวดRเก็บข>อมูล
Amazon S3 ทั้งที่ไม4ได>รับความยินยอมจากผู>ใช>บริการ ซึ่งผู>ควบคุ>มข>อมูลส4วนบุคคลนั้นก็คือ บริษัทเครือข4าย
โทรศัพทRและอินเทอรRเน็ต TrueMove H ต>องระวางโทษปรับทางปกครองไม4เกินห>าล>านบาท ตาม
พระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562 มาตรา 84 ดังนั้นเพียงแค4ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคล
ผู>ประมวลผลข>อมูลส4วนบุคคล หรือตัวแทนทำข>อมูลรั่วไหลก็มีความผิดทางปกครองแล>ว เนื่องจากโทษ
ทางปกครองไม4ได>มีมาตรฐานในการดูแลข>อมูลส4วนบุคคล ทั้งนี้โทษปรับทางปกครองคณะกรรมการผู>เชี่ยวชาญ
ผู>มีอำนาจจะสั่งให>แก>ไขหรือตักเตือนก4อนก็ได> ตามมาตรา 90 แห4งพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล
พ.ศ.2562

8

5. สทิ ธิการรAองเรยี นของเจาA ของขอA มลู

กรณีบริษัทเครือข4ายโทรศัพทRและอินเทอรRเน็ต TrueMove H เป•ดเผยหรือทำข>อมูลส4วนบุคคล
ของผู>ใช>บริการรั่วไหล หากพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562 ประกาศใช>ขณะนั้น เจ>าของ
ข>อมูลส4วนบุคคลมีสิทธิร>องเรียนในกรณีที่ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลซึ่งก็คือบริษัทเครือข4ายโทรศัพทRและ
อินเทอรRเน็ต TrueMove H ทำการฝ˜าฝ•นโดยการเก็บรวบรวม ใช> หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลโดยเจ>าของ
ข>อมูลไม4ได>ยินยอมไว>ก4อนหรือในขณะนั้น สามารถยื่นเรื่องร>องเรียนต4อคณะกรรมการคุ>มครองส4วนบุคคลตาม
มาตรา 73 ได>

6. แนวทางแกAไขและขAอเสนอแนะ

ทางดPานกฎหมาย
1. เนื่องจากไม4เห็นถึงความกระตือรือร>นของบริษัท เวลานั้นยังไม4ได>มีกฎหมายที่เกี่ยวข>องกับเรื่อง
ข>อมูลส4วนบุคคลไว>โดยเฉพาะที่จะมีกฎหมายบังคับหรือลงโทษที่ทำให>ผู>ให>บริการกระตือรือร>นมากยิ่งข้ึน
นอกจากมีเพียงประกาศของ กสทช.ที่บังคับใช>เท4านั้น โดยจะมีโทษตามตามพระราชบัญญัติองคRกรจัดสรร
คลื่นความถี่และกำกับการประกอบกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศนR และกิจการโทรคมนาคม พ.ศ. 2553
กำหนดว4า ผู>กระทำผิดมีโทษตามกฎหมาย หากผู>ประกอบการมีส4วนในความผิดจะถูกดำเนินคดีตามกฎหมาย
โดยให>พักใช> หรือเพิกถอนใบอนุญาต ดังนั้นเมื่อมีพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบคุคล พ.ศ. 2562
บังคับใช> และมีบทกำหนดโทษทั้งทางแพ4ง ทางอาญา และทางปกครอง ซึ่งจะทำให>ผู>ให>บริการตระหนัก
ถึงความสำคัญในข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการมากยิ่งขึ้น และรีบแก>ไขเมื่อมีป"ญหาเกินขึ้นโดยเร็ว เพราะมี
กฎหมายที่กำหนดโทษไว>แล>วเปGนการเฉพาะจึงเสนอให>มีการบังคับใช>พระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล
ให>เร็วทีส่ ุด
2. ในด>านความปลอดภัย นิยามของกฎหมายคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลในประเทศไทยป"จจุบัน
ยังไม4มีการบังคับใช> ซึ่งประเทศไทยได>ร4างพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562 และจะมีผล
บังคับใช>ในป] พ.ศ. 2565 มาตราที่ได>บัญญัติไว>ในพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562
อาจจะไม4ครอบคลุมในบางส4วนบางเรื่อง โดยกฎหมายของสหภาพยุโรป General Data Protection
Regulation หรือเรียกว4า GDPR ซึ่งเปGนกฎหมายว4าด>วยมาตรการคุ>มครองความเปGนส4วนตัว
ของข>อมูลส4วนบุคคล ที่มีการปรับปรุงมาตรการให>เหมาะสมกับสถานการณRป"จจุบัน เพื่อคุ>มครองประชาชนใน
กลุ4มประเทศสหภาพยโุ รป
เนื่องจากพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562 ไม4ได>มีการระบุถึงความปลอดภัย
ในการประมวลผลของผู>ควบคุมและผู>ประมวลผล หากนำมาตรา 32 มาปรับใช>อาจทำให>มีการรับประกัน
ถึงความปลอดภัยที่เหมาะสมกับความเสี่ยงที่ได>ให>ข>อมูลส4วนบุคคลแก4ผู>ควบคุมส4วนบุคคล อีกทั้งยังเปGนการ
เพิ่มประสิทธิภาพระบบการทำงานของผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลและผู>ประมวลผลข>อมูลส4วนบุคคล
ในการที่จะไม4ให>ข>อมูลส4วนบุคคลเผยแพร4หรือมีการหลุดสู4สาธารณะได> จึงเสนอแนะให>นำ GDPR มาตรา 32

9

ซึ่งเปGนข>อจำกัดควบคุมให>ผู>ควบคุมข>อมูลและผู>ประมวลผลต>องปฏิบัติตาม จะต>องนำมาตรการทางเทคนิค
และการจัดการตามสมควรเพ่ือรับประกันถงึ ระดบั ความปลอดภัยทเ่ี หมาะสมกับความเส่ียง เช4น

1. ผู>ควบคุมขอ> มลู และผ>ปู ระมวลผลตอ> งมีการปกป•ดอัตลักษณแR ละการเข>ารหสั ข>อมลู ส4วนบุคคล
2. ผู>ควบคุมข>อมูลและผู>ประมวลผลต>องมีความสามารถในการรับประกันถึงการเปGนความลับ
ความสมบรู ณR การเข>าถึง และความสามารถในการรับมือตอ4 เหตุต4าง ๆ ดงั ทีเ่ ปนG อยขู4 องระบบและการบริการ
3. ผู>ควบคุมข>อมูลและผู>ประมวลผลต>องมีความสามารถในการรับประกันการเข>าถึงข>อมูลส4วนบุคคล
ด>วยวิธีการทที่ นั ท4วงทีในกรณีท่เี กิดเหตุไม4ว4าจะเปนG ทางเทคนคิ หรือทางกายภาพ
4. ผู>ควบคุมข>อมูลและผู>ประมวลผลต>องมีกระบวนการสำหรับทดสอบ ประเมินสถานการณR และ
ประเมินประสิทธิภาพของมาตรการทางเทคนิคและการจัดการองคRกรอย4างสม่ำเสมอเพื่อรับประกัน
ความปลอดภัยของการประมวลผล14
โดยเนื้อความใน GDPR มาตรา 32 ได>ระบุถึงสิ่งที่ผู>ควบคุมข>อมูลและผู>ประมวลผลจะต>องปฏิบัติตาม
เพื่อลดความเสี่ยงในความเสียหายของข>อมูลส4วนบุคคล หากได>มีการแก>ไขเพิ่มเติมลงในพระราชบัญญัติ
คุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562 ซึ่งคาดว4าจะทำให>ผู>ควบคุมข>อมูลและผู>ประมวลผลจะมีความระมัดระวัง
และรอบคอบกว4าที่เปGนอยู4 ถ>าเทียบกับกรณีของบริษัทเครือข4ายโทรศัพทRและอินเทอรRเน็ต TrueMove H
สิ่งที่ทางบริษัทจะต>องปฏิบัติตาม คือทางบริษัทควรมีมาตรการเทคนิคที่จะนำเทคโนโลยีต4าง ๆ ของทางบริษัท
ท่ีมีนำมาใช> เพื่อคุ>มครองข>อมูลของผู>ใช>บริการ เพื่อลดความเสี่ยงในการเสียสิทธิเสรีภาพของผู>ใช>บริการ
ได>แก4 จัดทำระบบเข>าสู4ข>อมูลโดยใช>รหัสผ4านหรืออย4างอื่นใดที่จะปกป•ดข>อมูลส4วนบุคคลแทนการที่จัดเก็บ
ข>อมูลส4วนบุคคลโดยบุคคลภายนอกสามารถเข>าถึงได>อย4างที่ข4าวได>รายงาน การดำเนินการอย4างเปGนลำดับขั้น
ขององคRกรภายในบริษัทเพื่อเปGนการรับประกันถึงความปลอดภัยในการรักษาความลับและการเข>าถึงข>อมูล
ของผู>ใช>บริการ การกู>คืนข>อมูลในกรณีร>ายแรงที่จะเกิดต4อข>อมูลของผู>ใช>บริการ รวมถึงการจัดระเบียบการ
รบั มอื กับป"ญหาที่จะเกดิ ขนึ้ อันเกดิ จากความผิดพลาดในการเก็บรวบรวมขอ> มลู ไว>
ทางดPานสงั คม
1. ให>ความรู>แก4ประชาชนทั่วไปรวมถึงอบรมพนักงานภายในบริษัทผู>เก็บข>อมูลของผู>ใช>บริการ
วา4 ขอ> มูลสว4 นบุคคลของทกุ คนมีสำคัญมากเพยี งใด
2. หากเกิดข>อผิดพลาดของบริษัทที่เก็บข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการซึ่งข>อมูลที่เก็บมีการรั่วไหล
จะต>องรีบแจ>งให>กับผู>ใช>บริการทราบถึงป"ญหาที่เกิดขึ้นรวมทั้งผลกระทบที่เกิดขึ้นเปGนการด4วนที่สุด และรีบ
แก>ไขป"ญหาอย4างไม4นิ่งนอนใจ เมื่อป"ญหาได>รับการแก>ไขเรียบร>อยต>องรีบแจ>งผลกลับไปยังผู>ใช>บริการเปGนการ
ดว4 นเชน4 กนั
3. บริษัทผู>เก็บข>อมูลจะต>องเพิ่มระบบรักษาความปลอดภัยในการเก็บข>อมูลส4วนบุคคลที่ผู>ใช>บริการ
ได>ให>ไว> เพื่อให>ผู>ใช>บริการเกิดความแน4ใจว4าบริษัทสามารถเก็บรักษาข>อมูลที่ได>มานั้น มีความปลอดภัยมากพอ
และนา4 เชือ่ ถือท่จี ะใชบ> ริการตอ4 ไปในอนาคต

14 นคร เสรรี กั ษ,์ ณรงค์ ใจหาญ, ประสทิ ธิ šปิวาวฒั นพานิช, ศุภเกยี รติ ศุภศกั ดศิ š กึ ษากร, นิชานนั ท์ นนั ทศริ ศิ รณ, GDPR ฉบบั ภาษาไทย, กรงุ เทพฯ:
P.Press, 2563.

10

ช;องทางการรPองเรยี น
กรณีหากมีผู>ให>บริการทำข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการเครือข4ายอื่นใดหลุดหรือรั่วไหล ทำให>ส4งผล
กระทบต4อตัวเจา> ของขอ> มลู ผใ>ู ช>บริการเกิดขนึ้ อีกภายในอนาคต ผใ>ู ช>บริการจะมชี 4องทางในการร>องเรียนไดด> งั นี้
1. ผ>ูใช>บริการสามารถร>องเรียนต4อคณะกรรมการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล ตามพระราชบัญญัติ
คุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562 ในกรณีที่พบว4าผู>ให>บริการฝ˜าฝ•นเงือนไขตามพระราชบัญญัติคุ>มครอง
ข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562 โดยการจงใจหรือประมาทเลินเล4อหรือไม4ก็ตาม ผู>ให>บริการต>องชดใช>
ค4าสินไหมทดแทนแก4ผู>ใช>บริการผู>เปGนเจ>าของข>อมูล โดยรวมถึงค4าใช>จ4ายทั้งหมดที่ได>ใช>จ4ายไปในการปjองกัน
ความเสียหายที่จะเกิดขึ้น ซึ่งคณะกรรมการ ฯ จะแต4งตั้งคณะกรรมการผู>เชี่ยวชาญขึ้นมาตรวจสอบพิจารณา
ข>อเท็จจริงที่เกิดข้ึน
2. ผู>ใช>บริการสามารถร>องเรียนเกี่ยวกับการถูกละเมิดสิทธิเกี่ยวกับข>อมูลส4วนบุคคล สิทธิ
ในความเปGนส4วนตัว15 ได>ตามขั้นตอนประกาศคณะกรรมการกิจการโทรคมนาคมแห4งชาติ เรื่องกระบวนการ
รับเรื่องร>องเรียนและพิจารณาเรื่องร>องเรียนของผู>ใช>บริการ16 เนื่องจากผู>ให>บริการเปGนผู>ที่ได>รับใบอนุญาต
ประกอบกิจการโทรคมนาคมจาก กสทช. ผู>ใช>บริการจึงใช>สิทธิร>องเรียนให> กสทช.ดำเนินการลงโทษปรับ
ทางปกครองกบั ผ>ูใหบ> ริการได>
หากเกิดเหตุการณRข>อมูลส4วนบุคลคลของผู>ใช>บริการเครือข4ายโทรศัพทRและอินเทอรRเน็ตรั่วไหล
ดังกรณีที่เปGนข4าวอีกครั้งต4อ ๆ ไปในอนาคต ทางผู>เขียนซึ่งอยู4ในฐานะที่เปGนผู>ใช>บริการเครือข4ายโทรศัพทR
และอินเทอรRเน็ต มีความไม4พึงพอใจกับเหตุการณRที่เกิดขึ้นหากมีการรั่วไหลอีกในอนาคต เห็นว4าผู>ให>บริการ
เครือข4ายโทรศัพทRและอินเทอรRเน็ตไม4สมควรปฏิบัติหน>าที่หละหลวมอย4างที่เคยกระทำ เนื่องจากเปGนป"ญหา
ที่เคยเกิดขึ้นแล>วจึงไม4สมควรที่จะมีป"ญหาหรือเหตุการณRที่ส4งผลกระทบต4อข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการ
เช4นเดิมอกี ต4อไปในอนาคต และคดิ ว4าผ>ใู ชบ> รกิ ารรายอ่ืน ๆ กไ็ มพ4 ึงพอใจกบั เหตกุ ารณทR ี่เกดิ ขึน้ เปนG แน4
ทั้งนี้ทางผู>เขียนเห็นว4า หากผู>ให>บริการเครือข4ายโทรศัพทRและอินเทอรRเน็ตกระทำการฝ˜าฝ•นหรือไม4
สามารถดูแลควบคุมไม4ให>เกิดป"ญหาการรั่วไหลข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการเช4นเดิมได>อีกในอนาคตน้ัน
ผู>ให>บริการควรจะได>รับโทษหนักขึ้นกว4าที่ได>รับตามที่บัญญัติไว>ในพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล
พ.ศ.2562 เช4น ให>มีการลงโทษพักใช>ใบอนุญาตประกอบกิจการหรือถึงขั้นร>ายแรงคือให>เพิกถอนใบอนุญาต
ประกอบกิจการ เนื่องจากเปGนป"ญหาเดิมที่เกิดขึ้นซ้ำ ๆ เห็นได>ว4าผู>ให>บริการซึ่งอยู4ในฐานะผู>ประกอบกิจการ
การขาดคณุ สมบัตใิ นการดูแลรกั ษาข>อมูลสว4 นบุคคลของผใ>ู ช>บริการอยา4 งร>ายแรง จึงสมควรท่ตี อ> งลงโทษหนกั ขึ้น

15 ประกาศคณะกรรมการกจิ การโทรคมนาคมแหง่ ชาติ เรอ2ื ง มาตรการคมุ้ ครองสทิ ธขิ องผใู้ ชบ้ รกิ ารโทรคมนาคมเกย2ี วกบั ขอ้ มลู สว่ นบุคคล สทิ ธใิ นความ
เป็นสว่ นตวั และเสรภี าพในการสอ2ื สารถงึ กนั โดยทางโทรคมนาคม
16 ประกาศคณะกรรมการกจิ การโทรคมนาคมแหง่ ชาติ เรอ2ื ง กระบวนการรบั เรอ2ื งรอ้ งเรยี นและพจิ ารณาเรอ2ื งรอ้ งเรยี นของผใู้ ชบ้ รกิ าร

11

7. บทสรุป

ในป"จจุบันเรียกได>ว4าเราอยู4ในยุคดิจิทัลท่ีมีการเข>าถึงข>อมูลได>ง4ายและรวดเร็วมากยิ่งขึ้น
ซึ่งทำให>ความปลอดภัยของข>อมูลส4วนบุคคลในช4องทางออนไลนRถือเปGนสิ่งสำคัญอย4างยิ่งที่ไม4ควรมองข>าม
หากพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562 มีผลบังคับใช>ก็อาจจะทำให>ทุกคน
ไม4ว4าจะเปGนผู>ให>บริการหรือผู>ใช>บริการตระหนักถึงความสำคัญของข>อมูลส4วนบุคคล ระมัดระวังในการใช>ข>อมูล
มากขึ้นจากการกระทำต4าง ๆ ที่เกี่ยวข>องกับข>อมูลส4วนบุคคล ซึ่งอาจก4อเกิดโทษแก4ผู>ที่นำข>อมูลส4วนบุคคล
ของผู>อื่นไปใช>ได> รวมถึงความรวดเร็วในการทำงานของบริษัทที่แก>ไขป"ญหา ทำให>เมื่อมีป"ญหาที่ส4งผลกระทบ
ต4อข>อมูลส4วนบุคคลก็จะดำเนินการทำการแก>ไขป"ญหาได>อย4างรวดเร็วและทันท4วงที และหากบริษัทที่เก็บข>อมูล
ส4วนบุคคลมีความโปร4งใสที่แสดงต4อเจ>าของข>อมูลไม4ว4าจะเปGนการแจ>งให>ผ>ูใช>บริการทราบถึงการนำเอาข>อมูล
ไปใช>อย4างไรบ>าง จะเอาข>อมูลไปใช>มากน>อยเพียงใด จะเก็บบันทึกข>อมูลนานเท4าไรจึงจะทำลายท้ิง
ทั้งนี้ก็ทำเพื่อให>ผู>ใช>บริการรู>สึกได>ถึงความปลอดภัยว4าข>อมูลที่ให>ไปนั้นผู>ให>บริการจะนำไปใช>แค4เพียงเท4าที่
ได>ตกลงกันไว> และข>อมูลที่ให>ไปจะเก็บรักษาอย4างปลอดภัยไม4หลุดไป หรือปรากฏแก4ผู>อื่นโดยที่ผู>ใช>บริการไม4ได>
ร>ูเห็นดว> ย

12

บรรณานกุ รม

ข>อมลู สว4 นบุคคลคอื อะไร สำคัญแคไ4 หน, (2563), สืบค>นเม่ือ 6 พฤศจิกายน 2564, แหล4งที่มา
https://dip360.dip.go.th/%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8
%B9%E0%B8%A5%E0%B8%AA%E0%B9%88%E0%B8%A7%E0%B8%99%E0%B8%9A%
E0%B8%B8%E0%B8%84%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B8%84%E0%B8%B7%E0%B8
%AD%E0%B8%AD%E0%B8%B0%E0%B9%84%E0%B8%A3/

ไทยรัฐออนไลน,R (2561), สบื ค>นเมื่อวันที่ 6 พฤศจิกายน 2564, แหลง4 ทีม่ า
https://www.thairath.co.th/business/market/1256076

นคร เสรรี ักษ,R ณรงคR ใจหาญ, ประสทิ ธิ์ ป•วาวฒั นพานชิ , ศภุ เกียรติ ศภุ ศกั ดศ์ิ กึ ษากร, นิชานนั ทR นนั ทศริ ศิ รณ,
GDPR ฉบับภาษาไทย, กรงุ เทพฯ:P.Press, 2563, สบื ค>นเมอื่ 20 ธันวาคม 2564

บทสนทนาของนกั วจิ ยั ด>านความปลอดภยั Niall Merriganกับ TrueMove H, (2561), สืบค>นเมอื่ 17
พฤศจกิ ายน 2564, แหลง4 ท่มี า https://www.khaosod.co.th/special-stories/news_963309

ประกาศคณะกรรมการกิจการโทรคมนาคมแหง4 ชาติ เรือ่ ง กระบวนการรับเรอื่ งรอ> งเรยี นและพจิ ารณาเร่ือง
รอ> งเรียนของผูใ> ชบ> ริการ (2549), สืบคน> เม่ือ 20 ธันวาคม 2564

ประกาศคณะกรรมการกิจการโทรคมนาคมแหง4 ชาติ เรอ่ื ง มาตรการคุม> ครองสิทธขิ องผใู> ชบ> รกิ ารโทรคมนาคม
เก่ียวกับขอ> มูลสว4 นบุคคล สทิ ธิในความเปนG สว4 นตัว และเสรีภาพในการสื่อสารถงึ กันโดยทาง
โทรคมนาคม (2549), สบื ค>นเมื่อ 20 ธนั วาคม 2564

พระราชบญั ญตั ิคม>ุ ครองข>อมลู สว4 นบคคุ ล พ.ศ. 2562, สืบคน> เมอ่ื วนั ที่ 6 พฤศจกิ ายน 2564
สรุปใจความสำคัญของ พ.ร.บ. ค>มุ ครองขอ> มูลสว4 นบุคคล พ.ศ. 2562 ทผ่ี ป>ู ระกอบการควรร,ู> (2562), สบื ค>น

เมือ่ วนั ท่ี 6 พฤศจิกายน 2564, แหลง4 ทมี่ า https://www.acinfotec.com/2019/07/23/data-
protection-law-2562/
PDPA Thailand, (2564), สบื ค>นเมื่อ 6 พฤศจกิ ายน 2564, แหล4งทม่ี า https://t-reg.co/blog/t-reg-
knowledge/what-is-pdpa/
The standard, (2561), สบื คน> เมอื่ 17 พฤศจิกายน 2564, แหล4งที่มา https://thestandard.co/true-
data-users-was-hacked/

13

การเผยแพรขD 2อมลู ขาD วสารและการละเมดิ ความเปนI สDวนตวั ของผ2ตู 2องหา
และจำเลยทางคดีอาญาจากสำนกั ขDาวและส่อื มวลชน 17

บทคัดยอD

บทความนี้มุ4งศึกษาเกี่ยวกับการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ต>องหาหรือจำเลยในการกระทำ
ความผิดในคดีอาญาเนื่องจากในป"จจุบันสังคมไทยเรานั้นได>ให>ความสำคัญกับสื่อออนไลนRเปGนอย4างมาก
ไม4ว4าจะเปGนการสั่งซื้อของใช> ของกิน เปGนต>น อีกทั้งสื่อออนไลนRยังเปGนอีกช4องทางสำคัญที่ใช>ในการแจ>งข4าว
หรือนำเสนอข4าวจากทางสำนักข4าวที่ได>รับความเชื่อถือจากประชาชนหลายช4อง ทำให>ข4าวต4าง ๆ ที่ถูก
นำเสนอ มานั้นได>แพร4กระจายไปค4อนข>างรวดเร็ว ทำใหห> ลายครั้งเกิดความเสยี หายแกต4 ัวผ>ูตอ> งหาหรอื จำเลย
ไม4เพียงแต4เจ>าตัวแต4รวมไปถึงครอบครัวและญาติของพวกเขาก็ได>รับผลกระทบจากการนำข>อมูลส4วนบุคคล
ของพวกเขาไปเผยแพร4ด>วย ก4อให>เกิดป"ญหาสื่อมวลชนละเมิดสิทธิขั้นพื้นฐานของผู>ต>องหาหรือจำเลย
ขอบเขตในการนำเสนอข4าวสารให>ประชาชนตระหนักถึงสิทธิของผู>ต>องหาและจำเลย นำไปสู4แนวทาง
การแก>ป"ญหาผู>ต>องหาและจำเลยถูกละเมิดข>อมูลส4วนบุคคล โดยนำบทบัญญัติทางกฎหมายมาปรับใช>
รวมถึงพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ. 2562 (PDPA)
ที่บัญญัติขึ้นมาเพื่อคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล ของประชาชน แม>ว4าพระราชบัญญัติดังกล4าว
ยังไม4มผี ลใช>บงั คับโดยสมบูรณR
คำสำคัญ: ละเมดิ สทิ ธิผ>ูตอ> งหา การนำเสนอขา4 วในสอื่ ออนไลนR การเผยแพรข4 >อมูลส4วนบคุ คล

1. ท่ีมาและความสำคญั ของปญb หา

ในช4วงเวลาไม4กี่ป]ที่ผ4านมาเทคโนโลยีได>มีการพัฒนาขึ้นอย4างรวดเร็วโดยเฉพาะระบบอินเทอรRเน็ต
ซึ่งเปGนเครือข4ายสำคัญที่เชื่อมโยงระบบสื่อสารทั้งประเทศและระหว4างประเทศสังคมไทยกำลังอยู4ในยุคที่สื่อ
ออนไลนRเทคโนโลยีกลายเปGนส4วนหนึ่งของชีวิตและด>วยสถานการณRป"จจุบันของไทยที่ได>มีการระบาด
ของ โรคโควิด-19 เปGนอย4างหนักทำให>การพบปะพูดคุยกันต4อหน>าเปGนเรื่องที่ยากเนื่องจากเสี่ยงต4อ
การแพร4 ระบาดของโรคดังกล4าวสังคมออนไลนR จึงกลายเปGนศูนยRกลางที่มีผู>คนเข>าร4วมพูดคุย
แลกเปลี่ยนความคิดเห็นกัน นำเสนอข4าวสาร หาข>อมูลติดตามสถานการณRป"จจุบันให>ทันท4วงที
ประเทศไทยไดส> ำรวจพฤตกิ รรมการใชอ> อนไลนขR องไทย ‘ติดอนั ดบั โลก’ โดยสถติ ลิ 4าสดุ เป•ดถึงเดือนกรกฎาคม
ซึ่งถือว4าเปGนช4วงครึ่งป] หลังของ ป] 2564 วันนี้คนไทยกว4า 69% อยู4บนโลกออนไลนRเปGนที่เรียบร>อย
และยังมีพฤติกรรมออนไลนRหลายอย4างที่ได>รับความนิยมเพิ่มสูงขึ้นเรื่อย ๆ และที่น4าสนใจที่สุด
คือ คนไทยใช>โซเชียลมีเดียเปGนช4องทางหลักในการอัปเดตข4าวเปGนอันดับ 1 ของโลกในป]นี้ หรือคิดเปGน 78%
และขณะที่ “คนไทย 91% อ3านข3าวออนไลน7 เป:นอันดับสองของโลก โดยกลุ4มโซเชียลมีเดีย

17 บทความนีเ้ ป-นสว/ นหนงึ่ ของวชิ ากฎหมายคุม< ครองข<อมลู ส/วนบุคคล (1604313) ภาคเรยี นท่ี 1 ปHการศึกษา 2564 ประกอบด<วยสมาชิกดงั นี้ มณท
ชา ธีรชนินกร, กุลวดี เปน- ตามวา, พชิ ญา ลีลาอนนั ตกุล

14

ที่คนไทยใช>มากที่สุด คือเฟซบุ§ก (Facebook) ทั้งใช>ในการโพสตR สนทนาผ4านข>อความ วิดีโอคอล
รวมทั้งแสดงความคิดเห็น แน4นอนว4าโซเชียลมีเดียกลายเปGนช4องทางการรับรู>ข4าวสารของสังคมไทย
ที่ทรงอิทธิพลมาที่สุดในช4วงนี้ ซึ่งประเทศไทยเรานั้น ได>ให>สิทธิขั้น พื้นฐานแก4ผู>เสียหาย ผ>ูต>องหา
จำเลยไว>ก็จริง แต4ไม4ได>ให>คุ>มครองในเรื่องของข>อมูลส4วนบุคคลของคนกลุ4มนี้เลย เนื่องจากในสังคมมักจะมอง
ว4าหากผู>คนเหล4านี้ถูกมองว4าเปGนคนที่ได>กระทำความผิดแล>วก็จะถูกตัด สิทธิต4าง ๆ เหมือนคนอื่น
เปGนกลุ4มคนที่แปลกแยกออกจากสังคมอันดีจึงไม4มีใครคำนึงถึงสิทธิพื้นฐานที่ประชาชนคนธรรมดาควรได>รับ
ไม4ว4าจะเปGนใครก็ควรที่จะได>รับสิทธิพื้นฐานพวกนี้เท4าเทียมกันทุกคน และไม4ควรมีใครถูกลดความเปGนมนุษยR
หรือละเมดิ ความเปนG สว4 นตวั

2. ปbญหาขAอเท็จจริงเกี่ยวกับการละเมิดความเปdนส(วนตัวและขAอมูลส(วนบุคคลของผูAตAองหาและ
จำเลย

สังคมไทยในป"จจุบันสื่อสังคมออนไลนRได>เข>ามามีอิทธิพลและเปGนส4วนนึงในการดำเนินชีวิต
ของประชาชนในการทำมาหากิน หาความรู> แสดงความคิดเห็นในเรื่องต4าง ๆ โดยเฉพาะอย4างย่ิง
การเสพข4าวสารที่รวดเร็ว และทันท4วงทีในทุกแพลตฟอรRมออนไลนR ทั้งเฟซบุ§ก ไอจี ทวิตเตอรR
และในความรวดเร็วนี้นั้น นำพาไปสู4ป"ญหาที่ตามมาอีกด>วย ในสื่อสังคมออนไลนRที่อยู4ภายใต>ความมีเสรีภาพ
ใ น ก า ร แ ส ด ง ค ว า ม ค ิ ด เ ห ็ น น้ี น ำ พ า ไ ป ส ู 4 ข ั ด แ ย > ง ท า ง ส ั ง ค ม อ อ น ไ ล นR
ยิ่งด>วยสถานการณRในป"จจุบันที่เกิดการแบ4งแยก กลุ4มพรรคมากมาย
กลุ4มที่มีความคิดเห็นที่ต4างกันกับกลายเปGนศัตรูกัน แม>ว4ารัฐธรรมนูญแห4งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช
2 5 6 0 ม า ต ร า 3 4 ไ ด > ร ั บ ร อ ง แ ล ะ ค ุ > ม ค ร อ ง ใ ห > ป ร ะ ช า ช น ม ี เ ส ร ี ภ า พ ใ น ก า ร แ ส ด ง อ อ กไ ว>
ไม4ว4าการแสดงความคิดเห็นนั้นจะเปGนเรื่องใดก็ตาม ถือว4าเปGนการกระทำที่ประชาชนทุกคนมีเสรีภาพมา
ตงั้ แตก4 ำเนิด อีกท้ังยงั เปนG สทิ ธพิ นื้ ฐานของมนษุ ยRทุกคน แตก4 ารแสดงความคิดเหน็ หรอื การวิพากษวR ิจารณRนั้น
ต>องไม4เปGนการละเมิดหรือรุกกล้ำความเปGนส4วนตัวของผู>อื่น หรือกล4าวอีกนัยหนึง่ คือ การกระทำน้ัน
ตอ> งไมท4 ำใหผ> >อู ่นื เกดิ ความเสยี หายและต>องไม4ละเมดิ ต4อกฎหมายดว> ย

โดยที่มาของป"ญหานั้นไม4ใช4เพียงตัวของประชาชนเองที่โพสตRแชรRเรื่องราวข4าวสารในสื่อออนไลนR
แต4ยังรวมไปถึงสำนักข4าว สื่อมวลชน ที่มีความน4าเชื่อถือ ได>มาอาศัยช4องทางการนำเสนอข4าวในแพลตฟอรRม
ออนไลนRให>ตนเร็วที่สุด ทันทวงทีที่สุดและเมื่อตัวสำนักข4าวที่น4าเชื้อถือนี้ได>โพสข4าวออกมาก็จะได>รับความ
เชื้อถือที่มากกว4าโพสตRของประชาชนทั่วไปแต4เรากลับพบว4า หลายสำนักข4าวพาดหัวข4าวให>ผู>ต>องหา จำเลย
ได>รับความเสียหายอย4างมากเพียงแค4ดึงดูดความสนใจให>ประชาชนเข>าไปอ4านข4าว และยังคงรุกล้ำ
เป•ดเผยชื่อจริง ที่อยู4อาศัย บางข4าวเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลจำนวนมาก การทำให>เกิดผลกระทบที่ตามมา
เช4น ครอบครัวของพวกเขาโดนด4าทอ ไม4รับเข>าทำงาน โดนไล4ออกจากงาน
รวมไปทั้งโดนตามไปด4าทอขุดค>นข>อมูลส4วนตัวรุกล้ำไปในพื้นที่ส4วนตัวในแพลตฟอรRมออนไลนR ประจานต4าง ๆ นา ๆ
สิ่งเหล4านไี้ ม4ควรเกิดขึ้นกับใคร ไม4ว4าเขาจะเปGน ผู>ต>องหา หรือจำเลย เขาเองก็ต>องได>รับสิทธิที่จะคุ>มครอง
ขอ> มลู สว4 นบุคคลของเขา

15

2.1 ปญb หาและขอบเขตเกี่ยวกบั การเผยแพรข; ;าวของสื่อมวลชน
• การเผยแพร;ขอP มูลส;วนตวั อันเปdนเท็จตอ; สาธารณะ
การเผยแพร4ข>อมูลส4วนตัวอันเปGนเท็จต4อสาธารณะคือการที่สื่อมวลชนพยายามกลั่นกรอง

เรื่องราว ชื่อ ภาพของบุคคลหรือนำข4าวลือที่เปGนเรื่องส4วนตัวที่ยังไม4ได>ตรวจสอบข>อเท็จจริงมาเผยแพร4
ทำให>อาจมีการเผยแพร4ข4าวสารผิดไปจากความจริง รวมถึงการให>ข>อมูลของผู>ต>องหาในคดีๆต4างกับสื่อ
หลายครั้งที่ผู>ต>องหาให>ข>อมูแก4สื่อโดยที่ยังไม4แน4ชัดว4าเปGนความจริงหรือไม4 เมื่อสำนักข4าวได>รับข>อมูล
ก็นำมาเผยแพร4ทันที โดยมิได>มีการกลั่นกรอง ทำให>หลาย ๆ ครั้ง ในบางคดี สำนักข4าวจึงต>องออกมาอัปเดต
หรือแก>ขา4 วอยู4บ4อยคร้ังในหนึง่ คดี

• พฤติกรรมของส่ือมวลชนในปจb จุบัน
ป"จจุบันมีผู>รับสารหรือประชาชนทั่วไปมีสิทธิที่จะเลือกรับข>อมูลข4าวจากหลายช4องทาง
เช4น โทรทัศนR วิทยุ หรือสื่อโซเชียลมีเดียต4าง ๆได>อย4างเสรี แต4ในบางครั้งสื่อเหล4านั้น
กลับแสดงข>อมูลที่บิดเบือน ไปจากความจริงหรือก4อให>เกิดความเข>าใจผิด อย4างเช4น
ใ น ก า ร พ า ด ห ั ว ข 4 า ว ท ี ่ อ า จ ท ำ ใ ห > ม ี ก า ร เ ข > า ใ จ ผ ิ ด ไ ด> โ ด ย ก า ร พ า ด ห ั ว ข 4 า ว ใ ห > ด ึ ง ด ู ด ค น
ทำให>สารระหว4างผู>รับสารและผู>ส4งสารนั้นบางครั้ง ข>อมูลหรือใจความที่ต>องการ
จะสื่อผิดเพี้ยนไปจากความจริง หรือแม>แต4ป"จจุบันข4าวส4วนใหญ4ผู>ที่นำเสนอข4าวก็มักจะ
ใส4ความคิดเห็นของตน ลงไปในการนำเสนอนั้น จนทำให>สื่อกลายเปGนเครื่องมือชี้นำทัศนคติของผู>รับสาร
หรือทำให>ผู>รับสาร ถูกชักจูงไปด>านใดด>านหนึ่ง ซึ่งอาจก4อให>เกิดความเข>าใจผิด
หรือเกดิ ทัศนคตไิ มด4 ตี 4อบุคคลนน้ั ได>
อีกทั้งการนำเสนอข4าวในป"จจุบันบางครั้งก็ไปละเมิดสิทธิ์ความเปGนส4วนตัวของบุคคลนั้น ๆ
เพื่อหากมีเหตุอะไรขึ้นสำนักข4าวนั้น ๆ จะได>รับข>อมูลได>รวดเร็วที่สุด เช4น ตามไปเฝjาหน>าที่พักอาศัย
หรือตามติดบุคคลนั้นก็ตามเพื่อแสวงหาข4าวโดยมิได>คำนึกถึงการรุกล้ำความเปGนส4วนตัวของผู>อื่น
ถึงแม>ว4า รัฐธรรมนูญแห4งราชอาณาจักรไทยพุทธศักราช 2560 มาตรา 35 เปGนการให>เสรีภาพ
กับผู>ประกอบวิชาชีพสอื่ มวลชนโดยบญั ญตั วิ า4
“บุ คคลซึ ่ งประกอบวิ ชาชี พสื ่ อมวลชนย4 อมมี เสรี ภาพในการเสนอข4 าวสาร
หรือการแสดงความคิดเห็น ตามจริยธรรมแห4งวิชาชีพ การสั่งป•ดกิจการหนังสือพิมพR
หรือสอื่ มวลชนอ่นื เพ่อื ลิดรอนเสรภี าพตามวรรคหนึ่งกระทำมิได>”
เปGนมาตราที่ให>เสรีภาพในการเสนอข4าวของสื่อมวลชนที่ต>องแสดงออกสู4สาธารณะ
โ ด ย ก า ร เ ส น อ ข 4 า ว แ ล ะ ก า ร แ ส ด ง ค ว า ม ค ิ ด เ ห็ น ต > อ ง เ ปG น ไ ป ต า ม จ ร ิ ย ธ ร ร ม แ ห4 ง วิ ช า ชี พ
คือ ต>องมีจรรยาบรรณในการเสนอข4าว รู>ว4าสิ่งใดถูก สิ่งใดผิด สิ่งใดควรทำ สิ่งใดไม4ควรทำ
การรายงานข4าวที่มีผลกระทบต4อบุคคลอื่น ถึงแม>บางเหตุการณRจะมีคุณค4าข4าวท่ีควรนำเสนอ
แต4ข4าวก็อาจก4อให>เกิดผลกระทบต4อบุคคลอน่ื ทั้งที่เกี่ยวข>องและไม4เกี่ยวข>องในเหตุการณRด>วยแนวทาง
การเขียนเนื้อหาข4าว และการให>หัวข4าวหรือการใช>ภาพประกอบท่ีอาจสร>างความเสียหาย
หรือเดือดร>อนให>กับผู>เสียหายในข4าวได> หลายครั้งที่สื่อมวลชนถูกวิพากษRวิจารณR
สอ่ื มวลชนจงึ ต>องใช>วจิ ารณญาณ และควรมีจรยิ ธรรมในการนำเสนอข4าวด>วย

16

2.2 ปญb หาและขอบเขตการเผยแพร;ขPอมูลข;าวสารและการแสดงความคดิ เหน็ ของประชาชน

เสรีภาพ
ตามพจนานุกรมฉบบั ราชบัณฑติ ยสถาน พ.ศ.2542 เสรีภาพ (น.) หมายถึง ความสามารถท่ีจะกระทำ

การใดๆ ได>ตามที่ตนปรารถนาโดยไม4มีอุปสรรคขัดขวาง เช4น เสรีภาพในการพูด, เสรีภาพ
ในการนับถือศาสนา, ความมสี ทิ ธทิ ่จี ะกระทำการท่ีไม4ละเมดิ สิทธขิ องผ>อู น่ื

ศาสตราจารยR ดร.บรรเจิด สิงคะเนติ ได>ให>ความหมายของเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญ หมายถึง
สภาพการณRที่บุคคลมีอิสระในการที่จะกระทำการอย4างใดอย4างหนึ่งตามความประสงคRของตน เสรีภาพ
จึงหมายถึง อำนาจในการการกำหนดตนเองโดยอิสระของบุคคลที่จะกระทำการใดหรือไม4กระทำการใด
อนั เปGนอำนาจท่มี เี หนอื ตนเอง

ดังนั้น การมีเสรีภาพจึงหมายความว4าการที่บุคคลมีสภาวะในการกำหนดตนเองและมีความสามารถ
ในการกระทำการตามใจสมัครโดยที่ต>องไม4มีการแทรกแซงจากอนาจใด แต4ก็ต>องเปGนการกระทำอันอย4ู
ภายใต>กรอบของกฎหมายทจ่ี ำกัดเอาไวใ> นบางเร่ือง

การแสดงออก
การแสดงออก หมายถึง การสื่อสารผ4านความรู>สึกนึกคิดหรือการให>ความเห็นด>วยคำพูด การแสดง

ท4าทาง หรือการสื่อสารด>วยตัวหนังสือ ไม4ว4าจะบนหน>ากระดาษหรือในโลกออนไลนR ตลอดจนในรูปแบบอื่น ๆ
ซึ่งสามารถทำได>หลายทางเพื่อให>คนรับรู>ถึงสิ่งที่รู>สึกหรือต>องการให>ผู>รับสารเข>าใจถึงความหมาย
ทผี่ ูส> 4งสารต>องการจะส่ือใหร> บั ร>ู

เช4น ทางวาจา ทางการกระทำหรือการแสดงความคิดเห็น หรือในบางคีรั้งอาจ ออกมาในรูปแบบ
ของภาพวาด เสียงดนตรี บทเพลง สัญลักษณR เปGนตน>

การมีเสรีภาพในการแสดงออก จึงหมายถึง การที่บุคคลสามารถแสดงความรู>สึกความคิดออกมา
ได>อย4างอิสระ ไม4ว4าจะออกมาในรูปแบบใด รวมไปถึงการมีเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับ เรื่องต4าง
ๆ เพราะการแสดงคดิ เห็นเปนG การแสดงออกอย4างหนึ่ง

การรับรองและคุ4มครองเสรีภาพในการแสดงออกของประเทศไทย
ป"จจุบันประเทศไทยมีรัฐธรรมนูญแห4งราชอาณาจักรไทยพุทธศักราช 2560 เปGนกฎหมายสูงสุด

ซึ่งเปGนรัฐธรรมนูญฉบับที่ 20 ของประเทศไทย ได>รับรองเสรีภาพของประชาชนชาวไทยเอาไว>ในมาตรา 34
บัญญตั ิวา4

“บุคคลย4อมมีเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นการพูดการเขียน การพิมพR การโฆษณา และการสื่อ
ความหมายโดยวิธีอื่น การจำกัดเสรีภาพดังกล4าวจะกระทำมิได> เว>นแต4โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติ
แห4งกฎหมายที่ตราขึ้นเฉพาะเพื่อรักษาความมั่นคงของรัฐเพื่อคุ>มครองสิทธิหรือเสรีภาพของบุคคลอื่น
เพ่ือรักษา ความสงบเรยี บร>อยหรอื ศีลธรรมอนั ดีของประชาชน หรอื เพอื่ ปอj งกนั สุขภาพของประชาชน”

17

เปGนการให>อิสระในการแสดงความคิดเห็น การพูด การเขียน การพิมพR การโฆษณา
แ ล ะ ก า ร แ ส ด ง อ อ ก โ ด ย ว ิ ธ ี อ ื ่ น ก ล 4 า ว ค ื อ น อ ก เ ห น ื อ จ า ก ท ี ่ ไ ด > บ ั ญ ญ ั ต ิ ไ ว>
ประชาชนก็อาจจะมีวิธีการแสดงออกในทางอื่นก็ได> มาตรานี้ก็ได>รับรอง เอาไว>ด>วย เช4น
การแสดงออกผ4านทางศิลปะทั้งจากภาพวาด ดนตรี เปGนต>น

การจำกัดเสรีภาพตามที่ได>กล4าวเอาไว>ในมาตรานี้ต>องอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติแห4งกฎหมาย
ที่ตราขึ้นเฉพาะ ที่ให>เราไม4สามารถแสดงความคิดเห็นในเรื่องท่ี จำกัดเอาไว>ได> เปGนการให>สิทธิและเสรีภาพ
แต4ก็จะจำกดั สิทธิและเสรีภาพโดยมีเงอื่ นไขของกฎหมายพิเศษ

สำหรับมาตรา 36 เปนG การใหเ> สรภี าพในการตดิ ตอ4 ส่อื สารของประชาชน โดยบัญญัติว4า
“บุคคลย4อมมีเสรีภาพในการติดต4อสื่อสารถึงกันไม4ว4าในทางใด ๆ การตรวจ การกัก หรือการ
เป•ดเผยข>อมูลที่บุคคลสื่อสารถึงกัน รวมทั้งการกระท าด>วยประการใด ๆ เพื่อให>ล4วงรู>หรือได>มาซึ่งข>อมูล
ที่บุคคลสื่อสารถึงกันจะกระทำมิได> เว>นแต4มีคำสั่ง หรือหมายของศาล หรือมีเหตุอย4างอื่นตามท่ี
กฎหมายบญั ญตั ”ิ
ในวรรคแรกของ มาตรา 36 นี้เปGนการให>เสรีภาพแก4ประชาชนในการแสดงออกทางคำพูด
หรือความคิดเห็นของตนไม4ว4าการแสดงออกนั้นจะเปGนการแสดงออกโดยวิธีใดก็ตาม เช4น การพูด
การแสดง ท4าทาง การแต4งกาย การแสดงความคิดเห็นผ4านตัวอักษรลงในกระดาษ หรือ สื่อสังคมออนไลนR
กเ็ ปGนการแสดงความคดิ เหน็ ตาม มาตรา 36 แห4งรฐั ธรรมนูญนีแ้ ลว>
การเป•ดเผยข>อมูลที่บุคคลได>สื่อสารถึงกัน ไม4ว4าจะได>กระทำโดยวิธีการใด เพื่อให>ได>รู>ถึงข>อมูลน้ัน
เช4น ดักฟ"ง เจาะระบบ หรือได>รหัสผ4านเข>าสื่อโซเชียลมีเดียของบุคคลอื่นโดยมิชอบ คือมิได>ได>มาโดยสุจริต
หรอื อาศยั อำนาจทกี่ ฎหมายบญั ญัติไว> ถือวา4 เปนG การได>มาโดยมิชอบดว> ยกฎหมาย ไมส4 ามารถกระทำได>
ความในวรรคสองของ มาตรา 36 นี้เปGนการคุ>มครองของกฎหมายต4อประชาชนว4า เมื่อประชาชน
มสี ิทธิเสรภี าพทจี่ ะพูด หรือแสดงความคิดเห็น รฐั ก็มีหน>าท่ที ่ีจะตอ> งคุม> ครองเสรีภาพนใ้ี หป> ระชาชนเสรภี าพ
ของประชาชนจะได>รับการคุ>มครองจากรัฐ จะไม4ถูกแทรกแซง หรือถูกเป•ดเผยโดยที่ไม4ได>รับความยินยอมมิได>
เว>นแต4จะเปนG ไปตามทีก่ ฎหมายกำหนดไว>
จากที่ได>กล4าวไว>ในมาตรา 34 จะเห็นได>ว4าประชาชนมิได>สามารถแสดงความคิดเห็นได>ในทุกเรื่อง
อย4างเสรีเพราะการจำกัดเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นของประชาชนจะถูกจำกัดโดยกฎหมายเฉพาะ
อันเปนG การสรา> งขอบเขตในการแสดงความคิดเห็น

ขอบเขตในการแสดงความคิดเหน็
จึงเห็นว4าหมายถึงข>อจำกัดในการแสดงความคิดเห็นที่เราสามารถ แสดงความคิดเห็นได>เท4าที่

ไม4ทำใหผ> อ>ู ่ืนเดอื ดร>อนและละเมิดต4อกฎหมาย
การใช>เสรีภาพใดก็ตามจจำต>องมีขอบเขตทางกฎหมายกำกับอยู4เสมอ เนื่องจากการใช>เสรีภาพ

อย4างหนึ่งอย4างใดโดยปราศจากขอบเขต ย4อมอาจก4าวล4วงไปกระทบต4อความเปGนส4วนตัวของผู>อื่น
อยา4 งหน่งึ ได> อนั อาจนำไปสเู4 กดิ ความเสียหายแก4ประชาชนคนอืน่ ได>

18

เมื่อประชาชนมองเห็นเพียงเสรีภาพของตนแต4ไม4คำนึงถึงความเปGนส4วนตัวของผู>อื่นเสรีภาพน้ัน
คงกลายเปGนเรื่องน4ากลัว โดยในสังคมป"จจุบันเปGนสังคมที่มีความแตกแยกในความคิดในกันอย4างมาก
โดยเฉพาะอย4างยิ่ง ในเรื่องของการเมือง การทำงานของรัฐบาล รวมไปถึงระบบกษัตริยRที่มีมาอย4างช>านาน
ทำให>คนหลายฝª"งออกมานำเสนอข4าว ข>อมูล ในฝ"ªงตนบนสื่อออนไลนR จนกลายเปGนชุมชนขนานใหญ4
และเกิดการวิพากยRวิจารณRขึ้น ทำให>เกิดความขัดแย>งกันระหว4างกลุ4มคนที่เห็นด>วยและไม4เห็นด>วย
แต4ละฝ˜ายต4างใช>เหตุผล อารมณR ความคิดเห็นส4วนตัว มาฟาดฟ"นกันบนแพลตฟอรRมออนไลนRทุกชนิด
และเม่อื เกิดความขัดแยง> แลว> เหตกุ ารณตR อ4 มาทีเ่ ราเจอในสังคมยคุ ปจ" จุบันคอื “การลา3 แมม3 ด”

การลา> แมม> ด
ก4อนจะเขา> เรือ่ งการล4าแม4มดจะต>องคำนึงถงึ กฎหมายท่ีคอ4 นข>างมคี วามสำคญั และเกีย่ วขอ> งกับเรือ่ งน้ี

เปนG อยา4 งมากคอื มาตรา 112 แหง4 ประมวลกฎหมายอาญา

มาตรา 112 คอื อะไร?
มาตรา 112เปGนมาตราหนึง่ ในประมวลกฎหมายอาญา ซึ่งบัญญัติไวว> 4า
“ผู>ใดหมิ่นประมาท ดูหมิ่น หรือแสดงความอาฆาตมาดร>ายพระมหากษัตริยR พระราชินี รัชทายาท

หรอื ผสู> ำเรจ็ ราชการแทนพระองคR ต>องระวางโทษจำคุก ต้ังแตส4 ามป] ถงึ สบิ หา> ป] ”
มาตรา 112 บางครั้งถูกเรียกย4อ ๆ ว4า กฎหมายหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ ซึ่งเปGนชื่อเล4น

ที่มีความหมาย กว>างกว4าเนื้อหาจริง ๆ ที่กฎหมายบัญญัติไว> ศูนยRข>อมูลกฎหมายและคดีเสรีภาพ จึงใช>คำ
เรียกมาตรา 112 อย4างย4อว4า “กฎหมายหมิ่นประมาทพระมหากษัตริยR ฯ” แทน ซึ่งเปGนความหมาย
ท่ใี กลเ> คียงกับองคปR ระกอบจรงิ ๆ ตามกฎหมายมากกว4า

มาตรา 112 มปี "ญหาอยา4 งไร?
มาตรา 112เปGนกฎหมายมาตราหนึ่งที่ถูกพูดถึงกันมากในสังคม ป"ญหาของมาตรา 112

ทพ่ี ูดถงึ กันมาก อาจพอแยกไดเ> ปนG สองประเภทใหญ4 ๆ ดังน้ี
1. ปbญหาทีเ่ กดิ จากตวั บทกฎหมาย
อัตราโทษจำคุกสามถึงสิบห>าป]นั้นสูงเกินไปเทียบได>กับความผิดฐานตระเตรียมการกบฏความผิด

ฐานฆ4าคนตายโดยไมเ4 จตนา ความผิดฐานพรากผ>ูเยาวRอายไุ มเ4 กิน 15 ป] ฯลฯ
- อัตราโทษขั้นต่ำที่กฎหมายกำหนดไว>ให>จำคุกอย4างต่ำสามป]สูงเกินไป ทำให>คดีที่เปGนเรื่อง

เล็กนอ> ย ศาลไม4อาจใช>ดุลพนิ ิจกำหนดบทลงโทษให>นอ> ยกว4านี้ได>
- องคRประกอบความผิดไม4ชัดเจน โดยเฉพาะคำว4า “ดูหมิ่น” ซึ่งอาจตีความได>กว>าง ครอบคลุม

การกระทำ หรือการแสดงความคดิ เห็นได>หลายแบบ
- มาตรา 112ให>ความคุ>มครองบุคคลหลายตำแหน4งทั้งพระมหากษัตริยR พระราชินี รัชทายาท

และ ผ>ูสำเร็จราชการแทนพระองคR เท4ากันโดยไม4แยกแยะ ทั้งที่ผลเสียหายของการกระทำ
ตอ4 พระมหากษัตรยิ อR าจ มากกวา4 การกระทำตอ4 บคุ คลในตำแหนง4 อ่ืน

19

- มาตรา 112ถูกบัญญัติอยู4ในลักษณะ “ความผิดเก่ียวกับความมั่นคงแห4งราชอาณาจักร”
ทำใหก> าร ตคี วามและบงั คบั ใชอ> าจอ>างการรักษาความมั่นคงของรัฐเพ่อื ใหเ> ปGนผลเสียแก4ผ>ตู อ> งหาได>

2. ปbญหาท่เี กิดจากการบังคบั ใชP
- มาตรา 112ถูกตีความและน ามาใช>อย4างกว>างขวาง เพื่อดำเนินคดีและเอาผิดกับการกระทำ
หลาย รปู แบบอย4างไม4มีขอบเขต ประชาชนไมส4 ามารถเขา> ใจไดว> 4าการกระท าแบบใดจะผดิ กฎหมายหรอื ไม4
- บุคคลทั่วไปทุกคนสามารถเปGนผู>กล4าวโทษ ให>ดำเนินคดีตามมาตรา 112ได> โดยไม4ต>อง
ให>ผ>ูเสยี หายเปนG คนเร่มิ ต>นคดี ซ่งึ สง4 ผลให>มกี ารกล4าวหากันเปนG คดมี าตรา 112 จำนวนมาก
- เจ>าหน>าที่ในกระบวนการยุติธรรมที่เกี่ยวข>องกับการดำเนินคดีมาตรา 112 ได>รับแรงกดดัน
จากสังคม และไม4กล>าใช>ดุลพินิจที่เปGนประโยชนRต4อจำเลย เช4น การสั่งไม4ฟjองคดี การไม4อนุญาตให>ผู>ต>องหา
ประกันตัว หรอื การพพิ ากษายกฟjอง

ขอบเขตการแสดงความคิดเห็นเก่ยี วกบั สถาบนั พระมหากษตั ริยAเปนd อยา; งไร?
หากพิจารณาตัวบทกฎหมายมาตรา 112แล>วจะเห็นว4า เปGนการคุ>มครองบุคคลผู>ดำรงตำแหน4ง

4 ตำแหน4งเท4านั้น และไม4ได>คุ>มครองตัวสถาบัน ดังนั้น การวิพากวิจารณRตัวสถาบันพระมหากษัตริยR
ที่ไม4ใช4การโจมตีตัวบุคคล หรือการวิพากษRวิจารณRองคRประกอบอื่น ๆ ในสถาบันพระมหากษัตริยR
เช4น พระบรมวงศานุวงศR องคมนตรี บุคคลใกล>ชิด สำนักงานทรัพยRสินส4วนพระมหากษัตริยR
โครงการในพระราชดำริ ไม4ได>มีกฎหมายใดบัญญัติห>ามไว> และการวิพากษRวิจารณRโดยสุจริต
ที่ไม4ใช4การหมิ่นประมาท ดูหมิ่น 1หรือแสดงความอาฆาตมาดร>าย ย4อมทำได>ตามกฎหมาย
แต4เนื่องจากบรรยากาศความเชื่อในสังคมการเมืองไทย และการตีความบังคับใช>กฎหมาย
ที่เกินเลยจากตวั บท ทำใหข> อบเขตการแสดงความีคิดเห็นท่จี ะไม4ถกู ดำเนินคดนี ัน้ ไมช4 ัดเจน

มาตรา 112 เกยี่ วขอP งกบั ความขดั แยPงทางการเมืองอยา; งไร?
ท4ามกลางความขัดแย>งทางการเมืองของประเทศไทย ตั้งแต4ป] 2548 เปGนต>นมา หลายครั้ง

ที่การแสดงความคิดเห็นทางการเมืองของฝ˜ายใดฝ˜ายหนึ่ง ถูกอีกฝ˜ายกล4าวหา หรือนำไปกล4าวโทษต4อตำรวจ
ว4าเปGนการกระทำความผิดตามมาตรา 112 และทำให>ฝ˜ายที่ถูกกล4าวหาเสียหายอย4างมาก ปรากฏการณR
ท่คี 4ูขัดแยง> ทางการเมืองต4างกลา4 วหากนั ดว> ยมาตรา 112 เกิดขน้ึ เปนG ระยะจากทกุ กล4ุมการเมือง

การล4าแม4มด เปGนประวัติศาสตรRทางตะวันตก ที่กล4าวอ>างถึงการไล4ล4าความชั่วร>ายที่เกิดจาก
การใช> ไสยศาสตรRในการเล4นงานและทำร>ายกัน ซึ่งในความเชื่อของประวัติศาสตรRน้ี
หากใครถูกกล4าวหาว4าเปGนแม4มด จะต>องถูกคนในสังคมนั้นไล4ล4า และถูกทรมานจนถึงแก4ความตาย
หลากหลายวธิ ี โดยผ>ูถกู กลา4 วหาแทบจะไม4มี โอกาสไดช> แ้ี จงใด ๆ ทัง้ ส้ิน

ป"จจุบันถึงแม>ตำนานการล4าแม4มดของฝ"ªงตะวันตกจะเริ่มจางหายไป แต4ในยุคสมัยที่วิทยาศาสตรR
อยู4เหนือทุกสิ่ง และผู>คนพูดคุยและสื่อสารกันผ4านโลกออนไลนRกลับมีพฤติกรรมของการไล4ล4า ทำร>าย กล4าวหา
โจมตี ผู>คนผ4านทางโลกอินเทอรRเน็ตโดยคนที่ถูกกล4าวหานั้นกลับถูกสังคมรุมประณามต4อว4า หยามเหยียด

20

และอาจจะเลยเถิดถึงการทำร>ายร4างกายกัน ไม4ต4างจากพฤติกรรมของนักล4าแม4มดในอดีต
นยิ ามของคำว4า “ล3าแม3มด” จงึ ถกู ตคี วามใหมก4 บั ผูท> ี่ถูกกระท าทางการใช>อนิ เทอรRเนต็ ซง่ึ สว4 นใหญ4มักจะเปนG
เดก็ และเยาวชน ท่กี ลายเปนG เหยื่อหรือแม4มดใหถ> ูกล4า

น า ย พ ง ศ A ส ุ ข ห ิ ร ั ญ พ ฤ ก ษ A พ ิ ธ ี ก ร ร า ย ก า ร แ บ ไ ต ¬ ไ ฮ เ ท ค ก ล 4 า ว ใ น ก า ร เ ส ว น า ว4 า
“การล4าแม4มดในยุคไซเบอรR เปGนการกระทำต4อผู>แสดงความคิดเห็นที่ไม4ตรงกับคนส4วนใหญ4ในหมู4นั้น
ซึ่งเริ่มต>นดุเดือดมากที่สุด ในยุคการชุมนุมทางการเมือง หลังจากนั้นก็เริ่มลามขึ้นมาเปGนประเด็น
ป"ญหาในทางสังคม สิ่งที่น4ากลัวที่สุด คือ ในโลกอินเทอรRเน็ตนั้นไม4เหมือนโลกของการพูดคุย
เพราะการเขยี นนน้ั สามารถทำให>คนทีไ่ ดอ> า4 นคล>อยตามได>มากกวา4 การพดู

เมื่อเราอ4านในเรื่องหนึ่งเรื่องใดเราจะอ4านเปGนความคิดของเราเองและคล>อยตามในสิ่งที่ผู>เขียน
ได>เขียนขึ้นไม4เหมือนกันการพูดคุยที่ไม4ใช4เสียงของเราหากแต4เปGนเสียงของคนอื่นที่พูดคุยกัน
เรายังทำให>เราได>เกิดการโต>แย>ง หรือถกเถียงแลกเปลี่ยนในสิ่งที่เราไม4เห็นด>วยได> แต4การอ4าน
โดยเฉพาะการอ4านในโลก อนิ เทอรRเนต็ ในเรือ่ งหน่งึ เรอ่ื งใดท่ีมีความเห็นรวมกันนั้นเปนG เรอ่ื งที่น4ากลัวอย4างมาก

การล4าแม4มด มันเปGนความผิดหมิ่นประมาท ซึ่งมีคนพร>อมบันทึกทุกเรื่อง ทุกภาพที่คุณโพสตR
แม>เปGนเวลาสั้น ๆ 5 วินาที แต4เมื่อมันถูกนำเข>าไปสู4คอมพิวเตอรRแล>วก็ไม4สามารถลบจากคอมพิวเตอรR
ที่มีผู>ใช> 2 พันล>านคนบนโลกได>โดยเฉพาะเฟซบุ§กกวาดไป 1 พันล>านคน อย4าคิดว4าการโพสตRลงอินเทอรRเน็ต
เปนG เร่อื งสว4 นตวั ”

จากคำกล4าวข>างต>นเห็นได>ว4าการล4าแม4มดมีความรุนแรงขึ้นมากจริงๆ บางคนกระทำไปด>วย
ความคึกคะนองบางก็เพียงความโกรธโดยไม4คำนึงถึงกฎหมายหรือความเปGนส4วนตัวของใครทั้งนั้นมองว4า
การที่เราสามารถหาข>อมูลขุดคุ>ยข>อมูลส4วนตัวของคนที่เรามองว4าผิดได>นั้นเปGนเรื่องที่น4าชื่นชมและน4ายกย4อง
กลายเปGนความเชื่อที่ผิดอย4างมากได>มีหลายคนได>ให>ความเห็นในเรื่องนี้ไว>ด>วย การล4าแม4มดน้ัน
ไม4ใช4เพียง แค4ส4งผลกระทบในสังคมออนไลนRแต4ยังส4งผลไปถึงในชีวิตจริงอีกด>วย แม>จะมีการออก
พระราชบัญญัติว4าด>วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอรR พ.ศ. 2550 มาบังคับใช>แล>วก็ตาม
พระราชบัญญัติน้ี ถือเปGนการที่ออกมาบังคับใช>ให>คนเราตระหนักถึงโทษ และการรุกล้ำ
ความเปGนส4วนตัวของผู>อื่น การที่เราจะนำข>อมูลอย4างใดอย4างนึง เข>ามาเผยแพร4ในสื่อสังคมออนไลนRนั้น
ต>องคำนึงถึงกฎหมายด>วย อย4างมาตรา 14 แห4งพระราชบัญญัติว4าด>วยการกระทำความผิด
เกีย่ วกบั คอมพวิ เตอรR พ.ศ. 2550

มาตรา 14 ผู>ใดกระทำความผิดที่ระบุไว>ดังต4อไปนี้ ต>องระวางโทษจำคุกไม4เกินห>าป] หรือปรับ
ไม4เกิน หนึ่งแสนบาท หรอื ทัง้ จำทัง้ ปรบั

(1) นำเข>าสู4ระบบคอมพิวเตอรRซึ่งข>อมูลคอมพิวเตอรRปลอมไม4ว4าทั้งหมดหรือบางส4วน
หรือข>อมูลคอมพิวเตอรRอันเปGนเท็จ โดยประการที่น4าจะเกิดความเสียหายแก4ผู>อื่นหรือประชาชน
อย;างเชน; ในกรณีท่ีเกดิ ขึ้นจรงิ น้ี

21

ชลธชิ า แจ>งเร็ว: ถกู ลา4 แมม4 ดออนไลนR สก4ู ารโดนท>าตบในชีวิตจรงิ
คุยกับชลธิชา แจ>งเร็ว นักกิจกรรมด>านสิทธิและการเมืองได>รับผลกระทบที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวัน
ที่เกิดจากการถูกคุกคามบนโลกออนไลนRการเคลื่อนไหวรณรงคRในโลกออฟไลนR ซ>อนทับด>วยการ
เคลื่อนไหวบนโลกออนไลนRด>วยราคาที่เธอต>องจ4ายก็เหมือนเพิ่มขึ้นเปGนเท4าตัว เมื่อตัวตนของเธอถูกโจมตี
ในโลกทั้งสองใบนอกจากการตกเปGนเปjาหมายของรัฐแล>ว ชลธิชายังเจอแรงเสียดทานจากผู>ใช>อินเทอรRเน็ต
สารพัดเพศและวัยที่เห็นไม4ตรงกันกับเธอ ไม4ว4าจะเปGนการล4าแม4มด พยายามทำให>เสื่อมเสียชื่อเสียง หรือ
คุกคามบนโลกออนไลนR ไปจนถึงการถูกแจ>งความดำเนินคดีด>วยกฎหมายอาญามาตรา 112
จากการ แสดงออกของเธอในโลกออนไลนRความเกลียดชังที่เกิดขึ้ นในโลกทั้งสองใบทำให>ชลธิชาต>องใช>ชีวิต
อย4างหวาดระแวง เพราะไม4มีทางรู>เลยว4าคนที่เห็นๆ กันอยู4นั้นคิดอย4างไรกับเธอ เรื่องนี้ทำ
ใ ห > เ ห ็ น ว 4 า ก า ร ถ ู ก ค ุ ก ค า ม บ น โ ล ก อ อ น ไ ล น R น ั ้ น ก ร ะ ท บ ต 4 อ ค ว า ม ร ู > ส ึ ก ค ุ ณ ค4 า
และตัวตนของคนหนงึ่ คนที่แสวงหาความรสู> กึ ม่นั คง ปลอดภยั ได>จริงๆ ไม4วา4 จะอยใู4 นโลกออนไลนหR รอื ออฟไลนR
ที่ได>กล4าวมาทั้งหมดไม4ว4าจะเปGนข4าวที่เกิดขึ้นจริงหรือความหมาย สิทธิ เสรีภาพ ของสื่อมวลชน
ท้ังหมดนนั้

ในประเทศไทยไดPใหPสทิ ธขิ น้ั พน้ื ฐานของผPูตอP งหา จำเลย ไววP ;าอยา; งไรบาP ง
เนื่องด>วยประเทศไทยเปGนประเทศที่ให>ความสำคัญในเรื่องสิทธิเสรีภาพและความเปGนส4วนตัวของ
คนอื่นค4อนข>างน>อย โดยสามารถเห็นได>จากหลายๆเหตุการณRที่เกิดขึ้น ทั้งในโลกออนไลนR ในการดำเนิน
ชีวิตประจำวัน ได>มีการละเมิดความเปGนส4วนตัวกันอยู4ตลอดเวลา ความเปGนส4วนตัวของแต4ละคนนั้นไม4เท4ากัน
บางคนมองว4าแค4การโดนถ4ายภาพติดแล>วโพสตRลงโซเชี่ยวมีเดียหรือที่ต4าง ๆ เปGนเรื่องปกติ บางคนมองว4า
เปGนเรื่องใหญ4มาก เหมือนโดนคุกคามเข>ามาในพื้นที่ส4วนตัว เห็นหน>า เห็นตัวเขาอย4างชัดเจน
ความเปGนส4วนตัวกับการดำเนินชีวิตของเรานั้นกลมกลืนกันมาจนหลายคนแยกไม4ออก และสังคม
ก็ได>ตั้งบรรทัดฐานกันขึ้นมาเองว4า ใครควรจะได>รับ หรือไม4ได>รับความเปGนส4วนตัวนั้น ยกตัวอย4างเช4น ดารา
นักแสดง นักร>อง นักการเมือง ต4างถูกเรียกว4าเปGนบุคคลสาธารณะทำอะไร ที่ไหน คบกับใคร สังคมต>องรู>
การเป•ดบา> น การเปด• ห>องนอน การกระทำหลายอยา4 งๆ กลมกลนื กันจนประชาชน คิดวา4 เปGนเร่อื งปกติธรรมดา
เพราะสงั คมบอกเชน4 นัน้
ความเปGนส4วนตัว มักจะโดนควบคุมโดยกฎของสังคม มากกว4ากฎหมาย ยิ่งในขณะป"จจุบัน
ที่กฎหมายพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562 หรือ PDPA ยังไม4มีผลบังคับใช>ประชาชน
ยิ่งตระหนักในเรื่องนี้น>อยลง แม>ว4าจะมีกฎหมายอื่นมารองรับอยู4บ>างแต4ไม4ครอบคลุมในบางเรื่อง
อาทิเช4น การให>ความคุมครองความเปGนส4วนตัวของ จำเลย และ ผู>ต>องหา
คนกลุ4มนี้เปGนกลุ4มคนที่โดนละเมิดได>ง4าย และเยอะมาก ในขณะเดียวกันยังโดนกฎของสังคมเห็นว4า
การโดยนำข>อมูลส4วนตัว ไม4ว4าจะเปGนข>อมูลทั่วไป หรือข>อมูลที่มีความอ4อนไหวเปGนพิเศษ เช4น ชื่อ-นามสกุล
อายุ เพศ ใบหน>า ลายนิ้วมือ ข>อหาที่โดนกล4าวหา หรือแม>แต4ผลการตัดสินของศาลฎีกาสุงสุด
ให>ได>รับโทษในข>อหานั้น ความคิดเห็นทางการเมือง ข>อมูลเหล4านี้ถูกมองกว4าการนำมาเสนอในข4าว
หรือการนำมาแชรRส4งต4อของประชาชนทั่วไป เปGนเรื่องธรรมดา สมควรที่ประชาชนคนอื่นจะได>รับรู>

22

และระวังตัว แต4ในทางเดียวกันไม4มีใครมองในมุมของผู>ต>องหา จำเลย ว4าเขาจะสูญเสียความเปGส4วนตัวแค4ไหน
หลายคนโดนจับผิด หลายคนยังไม4ได>ลงโทษ แต4ก็มีข>อมูลแพร4กระจายไปจำนวนมาก ทำให>เขาเสียชื่อเสียง
เกิดความอับอายในสังคม ดับอนาคตการทำงาน รวมไปถึง ครอบครัวญาติพี่น>องโดนประชาชนคนอ่ืน
รุมประนาม ด4าทอ ไปคุมคามถึงที่อยู4อาศัยส4วนตัว หรือแม>แต4ถูก บังคับให>ออกจากงาน
ผลกระทบพวกนี้พวกเขาควรจะได>รับแล>วจริง ๆ หรือในประเทศไทยได>มีการคุ>มครองสิทธิพื้นฐาน
ของจำเลยไว>

3. สิทธิพนื้ ฐานของผตูA อA งหาและจำเลยในคดีอาญา

สทิ ธิขั้นพนื้ ฐานของ“ผตPู Pองหา”
ความหมายของคำว4า “ผู>ต>องหา’’ คือ บุคคลที่ถูกกล4าวหาว4าได>กระทำความผิดอาญา

แต4ไม4ได>ถูกฟjองต4อศาล ในระหว4างนี้ผู>ต>องหามีสิทธิที่จะได>รับความคุ>มครองตามกฎหมายรัฐธรรมนูญ
และประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา ดังน้ี
1. สทิ ธิที่จะไม4ถูกจับกมุ โดยไม4มเี หตุอนั สมควร
2. สทิ ธทิ จี่ ะไดร> บั แจ>งใหท> ราบว4าถอ> ยคำท่ผี ต>ู >องหากลา4 วนัน้ อาจเปGนพยานหลกั ฐานในการพิจารณาได>
3.สิทธิที่จะไม4ตอบคำถามของเจ>าพนักงานสอบสวนเว>นแต4คำถามที่ถามชื่อหรือที่อยู4ของบุคคลนั้นเพื่อปฏิบัติ
ตามกฎหมายหรอื ตอบคำถามท่ีเปGนผลเสยี แกต4 นเอง หรอื ให>การในช้นั สอบสวน
4. สทิ ธทิ ีจ่ ะได>รบั การสอบสวนด>วยความรวดเร็วตอ4 เนอ่ื งและเปนG ธรรม
5. สิทธิพบและปรกึ ษาผูท> จ่ี ะเปGนทนายความสองต4อสอง
6. สิทธทิ ี่จะให>ทนายความหรือคนทไ่ี วว> างใจเข>าฟ"งการสอบปากคำของตนได>
7. สทิ ธทิ ่จี ะไดร> บั การเย่ียมตามสมควร
8. สิทธิทจ่ี ะไมถ4 ูกบังคบั ขู4เขญ็ ทรมาน หรอื ใช>วิธีหลอกลวงให>รับสารภาพ
9. สิทธทิ ่จี ะไดร> บั การพยาบาลโดยเรว็ เม่ือเจบ็ ปว˜ ย
10. สิทธใิ นการขอประกนั ตอ> งได>รับการพิจารณาอย4างรวดเร็วกรณีไมไ4 ดป> ระกันตอ> งได>รับแจ>งเหตุผลใหท> ราบโดยเร็ว

สิทธิขั้นพืน้ ฐานของ “จำเลย”
ความหมายของคำว4า “จำเลย” คือ บุคคลที่ถูกฟjองคดี โดยข>อหากระทำความผิดอาญา

มีสิทธิท่จี ะได>รับความค>มุ ครองตามกฎหมายรฐั ธรรมนูญ และประมวลกฎหมายวิธพี จิ ารณาความอาญา
1. สทิ ธิท่จี ะไดร> ับการพจิ ารณาคดีดว> ยความรวดเรว็ ตอ4 เนอื่ งและเปGนธรรม
2. สิทธิในการขอประกันต>องไดร> บั การพิจารณาอย4างรวดเร็วกรณีไมใ4 หป> ระกันต>องแจ>งเหตุผลใหจ> ำเลยทราบ
3. สทิ ธทิ จี่ ะอทุ ธรณRคดั ค>านการไมใ4 หป> ระกัน
4. สิทธิท่จี ะพบทนายความเปGนการสว4 นตวั
5. สิทธิทจี่ ะไดร> ับการเยีย่ มตามสมควร

23

6. สิทธทิ ่ีจะไดร> ับความช4วยเหลือจากรัฐดว> ยการจดั หาทนายความให>
7. สทิ ธิทีจ่ ะแต4งต้งั ทนายความเพอื่ สู>คดี
8. สิทธิที่จะตรวจหรือคัดสำเนาคำให>การของตนในชั้นสอบสวนหรือเอกสารประกอบคำให>การของตน

เม่ือพนกั งานอัยการได>ย่นื ฟjองคดตี 4อศาลแลว>
9. สิทธิที่จะตรวจดสู ำนวนของศาลและขอคัดสำเนาโดยเสียค4าธรรมเนยี ม
10. สิทธิทจ่ี ะตรวจดสู ิ่งของทย่ี ่ืนเปGนพยานหลักฐานและคัดสำเนาหรือถ4ายรปู ส่งิ นนั้ ๆ ได>
11. สทิ ธิทจี่ ะไดร> ับสำเนาคำฟอj ง
12. สทิ ธิทจ่ี ะได>รบั การอา4 นและอธิบายคำฟjองให>ฟ"งและการสอบถามคำให>การจากศาล
13. สทิ ธทิ ่จี ะใหก> ารต4อสค>ู ดี
14. สิทธิที่จะได>การสอบถามเรือ่ งทนายความก4อนเร่ิมการพจิ ารณาคดี
15. สทิ ธิที่จะคัดคา> นคดที ีโ่ จทกขR อถอนฟอj งในคดที จ่ี ำเลยได>ใหก> ารแกค> ดีแล>ว

จากสิทธิขั้นพื้นฐานที่ได>กล4าวมาข>างต>นเห็นได>ว4าไม4มีการคุ>มครองความเปGนส4วนตัวของบุคคลกลุ4มนี้เลย
เนื่องจากสังคมไทยได>ลดคุณค4าความเปGนมนุษยRของผู>ที่ได>กระทำความผิดกลายเปGนกลุ4มคน
ท่ีแปลก แยกออกจากศีลธรรมอันดีของสังคมหลายครั้งพวกเขาเปGนเพียงผู>ต>องหา ซึ่งอาจจะยังมิได>กระทำ
ความผิด อะไรเลยเพียงแต4โดนกล4าวหา แค4นี้ก็โดนรุกล้ำความเปGนส4วนตัวของเขาแล>วโดยเฉพาะอย4างยิ่ง
ในสื่อสังคม ออนไลนRที่มีความรวดเร็วและมีอิทธิพลมากในป"จจุบัน ข4าวสารถูกนำมาเผยแพร4 และส4งต4อภายใน
เวลาไม4นาน และยังถูกผู>คนแสดงความคิดเห็นเชิงลบ ด4าทอ บางคนสืบหาข>อมูลส4วนบุคคล
ของผู>ต>องหาหรือจำเลยมาเผยแพร4ให>คนอื่นรับรู> โดยที่เจ>าของไม4ได>รับความยินยอมและทำให>เขาเกิดเสียหาย
หลายกรณีลามไปถึง ครอบครัว ญาติสนิท ต4างโดนรุกล้ำความเปGนส4วนตัว เช4น ชื่อ – นามสกุล ที่อยู4 ที่ทำงาน
เบอรโR ทร เฟซบ§ุกสว4 นตวั รวมแพลตฟอรRมออนไลนRอนื่ ๆ ด>วย

ในอนาคตหากกฎหมายพระราชบัญญัติคุPมครองขPอมูลส;วนบุคคล พ.ศ.2562 มีผลบังคับใชP
สามารถ นำมาตราเหลา; น้ีมาบังคบั ใชPไดP

มาตรา 19 วรรคหนึ่ง ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลจะกระทำการเก็บรวบรวม ใช> หรือเป•ดเผยข>อมูล
ส4วนบุคคลไม4ได>หากเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลไม4ได>ให>ความยินยอมไว>ก4อนหรือในขณะนั้น เว>นแต4 บทบัญญัติ
แหง4 พระราชบญั ญัตินหี้ รือกฎหมายอนื่ บญั ญตั ิใหก> ระทำได>

คำอธิบายเพิ่มเติมมาตรา 19 การขอการเป•ดเผยข>อมูลจะต>องได>รับความยินยอมจากเจ>าของข>อมูล
หากจะทำการเก็บข>อมูลจะต>องได>รับความยินยอมก4อนจากเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลก4อนจึงจะกระทำการ
เกบ็ ข>อมูลได>

มาตรา 22 การเก็บรวบรวมข>อมูลส4วนบุคคลให>เก็บรวบรวมเท4าที่จำเปGนภายใต>วัตถุประสงคR
ท่ชี อบดว> ย กฎหมายของผค>ู วบคุมขอ> มูลสว4 นบุคคล

คำอธิบายเพิ่มเติมมาตรา 22 หากผู>ที่ต>องการเก็บรวบรวมข>อมูลส4วนบุคคลของผู>อื่น ผู>เก็บรวบรวม
ข>อมูลส4วนบุคคลจะต>องเก็บตามความจำเปGนและวัตถุประสงคRที่ชอบด>วยกฎหมาย โดยห>ามเก็บข>อมูลเกิน
ความจำเปนG เเละวตั ถุประสงคR

24

มาตรา 23 วรรคหนึ่ง ในการเก็บรวบรวมข>อมูลส4วนบุคคล ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลจะต>องแจ>งให>
เจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลทราบก4อนหรือในขณะเกบ็รวบรวมขอ>มูลส4วนบุคคลถึงรายละเอียด
ดงั ต4อไปนี้เวน> แต4เจา> ของขอ> มูลสว4 นบุคคลได>ทราบถึงรายละเอียดน้นั อยแู4 ล>ว

คำอธิบายเพิ่มเติมมาตรา 23 สืบเนื่องมาจากมาตราก4อนว4าบุคคลที่ต>องการเก็บข>อมูลส4วนบุคคล
ของผู>อื่นนั้น มีวัตถุประสงคRที่จะเก็บรวบรวมข>อมูลนั้นไปเพื่อวัตถุประสงคRอะไร เก็บรวบรวบเพื่อนใช>ทำอะไร
ผู>เกบ็ รวบรวมขอ> มูลสว4 นบุคคลจะต>องเเจง> วัตถุประสงคRใหเ> จา> ของข>อมลู ทราบก4อนจะเก็บรวบรวมขอ> มูล

มาตรา 24 วรรคหนึ่ง ที่ห>ามิให>ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลทำการเก็บรวบรวมข>อมูลส4วนบุคคล
โดยไม4ได>รับความยนิ ยอมจากเจา> ของขอ> มูลสว4 นบคุ คล

คำอธิบายเพิ่มเติมมาตรา 24 ห>ามผู>ควบคุมเก็บรวมรวมข>อมูลส4วนบุคคลโดยไม4ได>รับความยินยอม
จากเจ>าของข>อมูล หากจะทำการเก็บรวบรวมข>อมูลส4วนบุคคลจะต>องขอความยินยอมจากเจ>าของข>อมูล
สว4 นบคุ คล ก4อนกระทำการเก็บรวบรวมข>อมูล

มาตรา 26 วรรคหนึ่ง ห>ามมิให>เก็บรวบรวมข>อมูลส4วนบุคคลเกี่ยวกับเชื้อชาติ เผ4าพันธุR ความคิดเห็น
ทางการเมือง ความเชื่อในลัทธิศาสนาหรือปรัชญา พฤติกรรมทางเพศประวัติอาชญากรรม ข>อมูลสุขภาพ
ความพิการ ข>อมูลสหภาพแรงงาน ข>อมูลพันธุกรรมข>อมูลชีวภาพหรื อข>อมูลอื่นใดซึ่ งกระทบต4อเจ>าของ
ข>อมูลส4วนบุคคลในทำนองเดียวกันตามที่คณะกรรมการได>ประกาศกำหนดโดยไม4ได>รับความยินยอมโดย
ชัดแจง> จากเจ>าของขอ> มูลสว4 นบุคคล

คำอธิบายเพิ่มเติมมาตรา 26 การจะเก็บรวบรวมข>อมูลที่มีความอ4อนไหว เช4น ศาสนา ความคิดเห็น
ทางการเมือง ข>อมูลสุขภาพ ฯ จะต>องได>รับความยินยอมโดยชัดแจ>งจากเจ>าของข>อมูล ซึ่งจะกระทำการเก็บ
รวบรวมขอ> มูลไม4ไดห> ากไม4ได>รับความยนิ ยอมโดยชัดแจ>งจากเจ>าของขอ> มลู

4. แนวทางการแกAไขปbญหา

เนื่องจากป"ญหานี้เกิดจากความคิดการตัดสินของคนที่ไม4มองถึงคุณค4าความเปGนมนุษยRของเพื่อนมนุษยRด>วยกัน
ทางกลุ4มเราจึงมีความคิดเห็นในการแก>ไขป"ญหาคือ บุคคลทั่วไปควรตระหนักถึงความรู>สึก ของผู>ต>องหาหรือจำเลย
บุคคลทั่วไปไม4ควรคิดเพียงแค4ว4าบุคคลเหล4านี้ มีความผิดและไม4ให>ค4ากับบุคคลที่มีความผิด
บุคคลที่มีความผิดไม4ว4าจะเปGนผู>ต>องหาหรือจำเลยก็เปGนบุคคลหนึ่งที่มีสิทธิเสรีภาพเท4ากันกับบุคคลทั่วไป
ดังนั้นบุคคลทั่วไปในสังคมออนไลนRจะต>องตระหนักถึงเรื่องการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลให>มากขึ้น รวมทั้งการบังคับ
ใช>กฎหมายให>มีความชัดเจนและครอบคุ>มในส4วนนี้มากขึ้น และไม4ใช4มีเพียงแค4กฎหมาย PDPA ที่เข>ามาคุ>มครอง
ผู>ต>องหาและจำเลย ควรมีกฎหมายอื่นมาบังคับใช> ในการคุ>มครองสิทธิของพวกเขาด>วย ในส4วนของข>อมูลส4วนบุคลล
ของผู>ต>องหาและจำเลย เพราะบุคคลเหล4านี้เปGนบุคคลที่ถูกรุกล้ำหมิ่นประมาท ละเมิดความเปGนส4วนตัวเยอะที่สุด
เพียงเพราะบุคคลเหล4านี้ได>กระทำความผิดก็ถูกด>อยค4าและถูกกลุ4มบุคคลทั่วไป บางกลุ4มคิดว4าจะทอะไรกับพวกเขาก็ได>
หากมีกฎหมายที่ชัดเจน เข>าใจง4าย และประชาชนเข>าถึงได>ง4าย บังคับใช>จริง ประชาชนคนอื่น ๆ ก็จะเข>าใจ
และตระหนักถึงเรื่องความเปGนส4วนตัวของผู>ต>องหา จำเลยได>มากขึ้น เช4น อาจจะเริ่มจากสำนักข4าวก4อน การพาดหัวข4าว
ให>ใช>ถ>อยคำที่ชัดเจนเกี่ยวกับข4าว และหลีกเลี่ยงการใส4ชื่อ-นามสกุล เบลอหน>า รวมทั้งอาจจะแทรกความรู>ในส4วน
ความเปนG สว4 นตัวในการเผยแพรข4 >อมลู สว4 นบคุ คล ของผตู> อ> งหาจำเลยไปใหผ> อู> 4านขา4 วได>หยดุ คดิ

25

บรรณานุกรม
https://oja.coj.go.th/th/file/get/file/201809252c72c618edb52bbcc2113a5353bd994
a202617.pdf
http://www.yala.ago.go.th/web/index.php/2012-10-04-12-51-09
https://www.bangkokbiznews.com/tech/950958
https://ilaw.or.th/node/5593
https://themomentum.co/momentum-feature-witch-hunt-anusorn-tipayanon/
https://freedom.ilaw.or.th/freedom-of-expression-101/QA-112
https://www.thaihealth.or.th/Content/16691-ล4าแม4มด-เซ็กสRความรุนแรง%20ภัยเงียบออนไลนRที่สังคม
ไทยตอ> งรใู> ห>เทา4 ทนั .html
วนิดา แสงสารพันธR, ขอบเขตของเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นในการแสดงความคิดเห็นภายใต>ข>อจำกัด
ของกฎหมาย[ออนไลนR], สืบคน> เม่ือวนั ที่ 7 พฤษภาคม 2564. แหลง4 ทีม่ า
https://www.ombudsman.go.th/ombstudies/download/Journals/ebook56_2-4.pdf
https://prachatai.com/journal/2021/10/95488
https://www.thaich8.com/news_detail/98468

26

วเิ คราะหนR โยบายความเปนI สวD นตัวของแอปพลิเคชันช2อปปกUT ับ
พระราชบญั ญัตคิ ม2ุ ครองขอ2 มูลสวD นบคุ คล พ.ศ.2562

หวิ ขา> วละ18

บทคดั ย(อ

บทความฉบับนี้มุ4งศึกษาเกี่ยวกับนโยบายความเปGนส4วนตัวของแอปพลิเคชันช>อปป]´กับพระราชบัญญัติ
คุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.256219 เนื่องจากในป"จจุบันนี้การคำนึงถึงสิทธิของความเปGนส4วนตัวมีความสำคัญ
มากเมื่อเทียบกับอดีตที่ผ4านมาโดยที่หลาย ๆ ประเทศได>มีการออกกฎหมายคุ>มครองข>อมูลความเปGนส4วนตัว
สำหรับแพลตฟอรRมที่ได>มีการเก็บข>อมูลโดยให>กรอกแบบฟอรRม โดยที่ทางฝ˜ายผู>ให>บริการซึ่งก็คือ ผู>ควบคุมข>อมูล
ได>มีการจัดเก็บข>อมูลที่เปGนส4วนตัวของผู>ใช>บริการใดไว>บ>าง และข>อมูลที่เก็บไปเกินความจำเปGนหรือไม4
จะมีการเป•ดเผยข>อมูลที่เก็บรวบรวมให>กับบุคคลภายนอกหรือไม4 และหากเกิดการละเมิดจะมีการคุ>มครองข>อมูล
ส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการอย4างไร ผู>จัดทำจึงได>ศึกษาขึ้นเพื่อเปGนแนวทางสำหรับให>ผู>ที่เข>ามา
อ4านบทความนี้ ได>ทราบถึงผลกระทบที่เกิดขึ้นและวิธีการรับมือกับสิ่งที่เกิดขึ้น ผู>ใช>บริการในการซื้อสินค>า
โ ด ย ท ี ่ ว 4 า เ ป G น แ น ว ท า ง ส ำ ห ร ั บ ก า ร ร ั บ ม ื อ ก ั บ น โ ย บ า ย ค ว า ม เ ป G น ส 4 ว น ต ั ว ข อ ง แ อ ป พ ล ิ เ ค ช ั น ช > อ ป ป´]
และเพิ่มความตระหนักรูแ> กผ4 >ใู ช>บรกิ ารแอปพลิเคชันชอ> ปป´]
คำสำคัญ: ข>อมูลสว4 นบุคคล, นโยบายความเปGนสว4 นตวั ของช>อปป´]20

Abstract

This article focuses on the Privacy Policy of the Shopee App with Personal Data Protection
Act, B.E. As of today, it is very important to consider the right of privacy compared to the past when
many countries have enacted data privacy protection laws. For platforms that collect data by filling
out the form whereby the service provider, which is What personal information does the data
controller store? And the information collected is more than necessary or not. Will the collected
information be disclosed to third parties? And if there is a violation, how will the personal information
of the service user be protected? The author has studied it as a guideline for those who read
this article. Get to know the impact and how to deal with it. service users to purchase products
This is a guideline for dealing with the Shopee app's privacy policy. and increase the awareness of
the users of the Shopee application.
Keywords: personal data, the privacy policy of the Shopee application

18บทความนี้เป,นส.วนหนึ่งของวิชา กฎหมายคุ<มครองข<อมูลส.วนบุคคล (1604313) ภาคเรียนที่ 1 ปHการศึกษา 2564 ประกอบด<วยสมาชิกดังน้ี
นางสาวธิดา คิว้ สกลุ กาญจน,S นายธรี ภัทร ม่นั หมาย

19 พระราชบัญญัติคุ<มครองข<อมูลส.วนบุคคล พ.ศ. 2562 http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2562/A/069/T_0052.PDF (สืบค<น
ขอ< มูลเมื่อ7 พฤศจกิ ายน 2564)

20นโยบายความเป,นสว. นตัวของชอ< ปปqH https://shopee.co.th/docs/3608 (วนั ทส่ี ืบคน< ข<อมูล 6 พฤศจกิ ายน 2564)
27

บทนำ
ท่ีมาและความสำคัญ

เนื่องจากในป"จจุบันการซื้อขายสินค>าผ4านออนไลนRเปGนวิธีการที่ได>รับความนิยมมากขึ้น
ซึ่งการซื้อผ4านแอปพลิเคชันช>อปป]´ ก็นับเปGนที่นิยมของคนหมู4มาก เพราะมีความสะดวก เข>าใช>งานได>ง4าย
และสินค>าที่ขายผ4านแอปพลิเคชันช>อปป]´นั้น ไม4ได>เพียงแต4มีการจัดส4งภายในประเทศแต4อาจจัดส4ง
จากต4างประเทศด>วย ซึ่งเมื่อผู>ใช>บริการเข>าใช>แอปพลิเคชันช>อปป]´ เริ่มตั้งแต4การดาวนRโหลดติดตั้ง ลงทะเบียน
เข>าใช>งาน ขั้นตอนในการสั่งซื้อตลอดจนการชำระเงินล>วนแล>วแต4ที่จะเก็บข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริกา
รในการซื้อสินค>า โดยในบางครั้งผู>ใช>บริการไม4อาจสามารถทราบได>เลยว4า ข>อมูลเหล4านั้นที่ถูกจัดเก็บไป
จะถูกนำไปใช>ประโยชนRอย4างไรบ>าง และอาจเกินความจำเปGนหรือไม4 และเมื่อข>อมูลนั้นที่ทางแอปพลิเคชันช>อปป´]
เก็บไป เมื่อไม4ได>ใช>แล>วจะมีวิธีการทำลายอย4างไร และนอกจากนี้หากข>อมูลของผู>ใช>บริการถูกละเมิด
เราจะได>รับความคุ>มครองอย4างไรได>บ>าง ซึ่งทางผู>จัดทำหวังว4าผู>ที่ได>เข>ามาอ4านบทความนี้แล>วจะไดประโยชนR
จากการอ4านไม4มากก็น>อย เพื่อนำไปปรับใช>หรือนำไปคิดตัดสินใจต4าง ๆ ก4อนที่จะมีการให>ข>อมูลที่เปGนข>อมูล
ส4วนตัวทั่วไปหรอื อาจจะเปนG ข>อมูลส4วนตวั ทม่ี คี วามออ4 นไหวแก4แอปพลเิ คชันช>อปป]´

จากกรณีศึกษาที่ผ4านมามักมีข4าวรายงานเกี่ยวกับข>อมูลของผู>บริโภครั่วไหลออกจากบริษัท
ที่ผู>บริโภคได>ใช>บริการอยู4เปGนระยะ ซึ่งบางครั้งอาจเกิดจากการถูกโจมตีจากแฮคเกอรR และถูกขโมยไป
หรือบางกรณี อาจเกิดจากตัวแอปพลิเคชันมีข>อผิดพลาด มีการส4งข>อมูลส4วนบุคคลให>กับบุคคลภายนอก
โดยที่ผู>ใช>บริการไม4ได>ให>ความยินยอม ซึ่งพบว4าคนไทยได>ให>ความสำคัญต4อข>อมูลส4วนบุคคลของตนเอง
คอ4 นขา> งนอ> ย และขาดความระมดั ระวงั ในการให>ข>อมลู สว4 นบุคคลต4อการเข>าใช>งานแอปพลิเคชันต4าง ๆ

1. ชAอปปjk (Shopee) คอื อะไร21

ช>อปป]´ (Shopee) เปGนตลาดซื้อขายแบบโซเชียลที่มุ4งเน>นการใช>งานผ4านโทรศัพทRมือถืออันดับแรก
(Mobile First) เพื่อให>ทุกคนสามารถเลือกดูและซื้อขายได>อย4างสะดวก โดยเปGนแพลตฟอรRมที่ออกแบบข้ึน
เพื่อชาวเอเชียตะวันออกเฉียงใต> ด>วยการผสานคุณลักษณะของตลาดซื้อขายแบบผู>บริโภคสู4ผู>บริโภค
เข>ากับระบบการชำระเงินและการสนับสนุนด>านโลจิสติกสR เพื่อให>การช>อปป•´งออนไลนRกลายเปGนเรื่องที่สะดวก
ปลอดภัย และไร>ความยุ4งยาก ซึ่งเปGนบริษัทมาจากประเทศสิงคโปรRดูแลโดยบริษัท Garena ซึ่งมีผู>ก4อตั้ง
คือ นาย Forrest Li ซึ่งใช>บริษัท SEA Ltd. ในการถือหุ>น 99% ในบริษัท Garena ก4อนที่ประกาศขายหุ>น
ใหก> ับกล4ุม Tencent Holdings Ltd. ยกั ษRใหญ4ของจีน 40% และบริษัท Garena ก4อต้ังเม่อื ป] 2009 ทีป่ ระเทศ
สิงคโปรRโดย Forrest Li และกลุ4มเพื่อนของเขา มีจุดประสงคRในการก4อตั้ง คือ ให>บริการเกมออนไลนRระดับโลก
อีกทั้งยังเปGนผู>พัฒนาโมบายแอปพลิเคชันที่ตอบโจทยRไลฟ·สไตลRของคนรุ4นใหม4 นาย Forrest Li ได>ตั้งชื่อบริษัทนี้

21 ชอ# ปป&' (Shopee) คอื อะไร https://www.sanook.com/money/524013/ (วนั ทสี่ ืบคน# ข#อมูล 15 พฤศจกิ ายน 2564)

28

ว4า "Garena" ซึ่งเปGนการผสมคำของคำว4า "Global Arena" ตั้งแต4ก4อตั้งมา Garena ได>เติบโตมาอย4างยิ่งใหญ4
และเปGนผู>นำในการให>บริการแพลตฟอรRมออนไลนR มือถือ และการสื่อสารในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต>
ไต>หวนั และฮอ4 งกง

นอกจากนี้ Garena ยังเปGนผู>ให>บริการเกมออนไลนRที่เปGนเจ>าดังในประเทศไทยแล>ว พวกเขายังเปGน
เจ>าของแอปพลิเคชัน TalkTalk ระบบสื่อสารด>วยภาพและเสียงแบบเรียลไทมR และต4อมาในป] 2013 ได>เป•ดตัว
BeeTalk อีกด>วย กระทั่งเป•ดตัว Shopee ที่กลายเปGนแพลตฟอรRมช>อปป•´งแข4งขันกับ Lazada ของจีน
และ 11 streets ของเกาหลีใต> ไม4เพียงแค4นั้น พวกเขายังพัฒนาแอปพลิเคชัน Wallet กระเป¹าเงินบนโลก
อินเทอรRเนต็ อย4าง Airpay ที่เร่มิ เข>ามาทำตลาดในประเทศไทยอย4างจริงจังอีกด>วย

2. ลกั ษณะนโยบายความเปนd สว( นตวั ของแอปพลิเคชันชAอปปjk

มีการกำหนดข>อตกลง ว4าด>วยจะมีการเก็บรวบรวมข>อมูลส4วนบุคคลเมื่อใด รวบรวมข>อมูลส4วนบุคคลใด
ไว>บ>าง ข>อมูลอื่นที่นอกเหนือจากข>อมูลส4วนบุคคล คุกกี้ วิธีการใช>ข>อมูล การคุ>มครองและเก็บรักษาข>อมูล
สว4 นบุคคลเปGนอย4างไร จะมีการเปด• เผยขอ> มลู ท่เี กบ็ รวบรวมให>แก4บคุ คลภายนอกหรอื ไม4

3. นโยบายความเปdนส(วนตัวของแอปพลิเคชันชAอปปjkกับพระราชบัญญัติคุAมครองขAอมูล
ส(วนบุคคล พ.ศ.2562

3.1 แอปพลิเคชนั ไดเP ก็บรวบรวมขPอมูลสว; นบุคคลใดไวPบาP ง
จากนโยบายความเปGนส4วนตัวของช>อปป]´ ขBอที่ 3.1 ขBอมูลส3วนบุคคลที่ Shopee อาจเก็บรวบรวมนั้น

จะรวมถึงแต3ไม3จำกัดเพียง:ชื่อ ที่อยู3อีเมล วันเกิด ที่อยู3สำหรับเรียกเก็บเงิน และ/หรือสำหรับจัดส3งผลิตภัณฑ7
รายละเอียดบัญชีธนาคารและขBอมูลการชำระเงิน หมายเลขติดต3อ เพศ หมายเลขตามบัตรประชาชนหรือ
หนังสือเดินทาง ที่อยู3ตามบัตรประชาชนหรือหนังสือเดินทาง ขBอมูลเกี่ยวกับเครือข3ายของคุณ หรือบุคคลหรือ
บัญชีใด ๆ ที่คุณติดต3อดBวย รูปภาพ หรือ เสียงหรือวิดีโอบันทึก ขBอมูลแสดงตัวตันที่ออกใหBโดยหน3วยงานรัฐ
หรือขBอมูลอื่นใดที่จำเป:นสำหรับเราในการตรวจสอบ (due diligence) การรูBจักตัวตนของลูกคBา (know your
customer) การตรวจสอบยืนยันตัวตน (identity verification) การตรวจสอบเพื่อวัตถุประสงค7ในการปvองกัน
การฉBอโกงหลอกลวง (fraud prevention) ขBอมูลการติดต3อสื่อสารและการตลาด เช3น ความสนใจของคุณใน
การรับขBอมูลทางการตลาดจากเราและบุคคลอื่น รูปแบบการติดต3อสื่อสารที่คุณสนใจและประวัติขBอมูลการ
ติดต3อสื่อสารกับเรา ผูBใหBบริการของเรา และบุคคลภายนอก ขBอมูลธุรกรรมและการเขBาใชBงาน ซึ่งรวมถึง
รายละเอียดขBอมูลการคBนหารายการผลิตภัณฑ7 รายการคำสั่งซื้อ ขBอมูลการเขBาชมสื่อโฆษณาและเนื้อหาบน
แพลตฟอร7ม และขBอมูลผลิตภัณฑ7และบริการอื่นที่เกี่ยวขBองกับคุณ ขBอมูลตำแหน3ง ขBอมูลอื่นใดเกี่ยวกับผูBใชB
เมื่อผูBใชBลงทะเบียนเขBาใชBบริการหรือแพลตฟอร7มของเรา และเมื่อผูBใชBใชBบริการหรือแพลตฟอร7ม
รวมถึงขBอมูลที่เกี่ยวกับวิธีการใชBบริการหรือแพลตฟอร7มของผูBใชB ขBอมูลส3วนบุคคลที่คุณอาจใหBแก3เรา
ผ3านทางแพลตฟอร7ม

29

ขPอมูลส;วนบุคคล หมายถึง ตามพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล มาตรา 6 คำนิยาม
ให>ความหมายไว>ว4า “ข>อมูลเกี่ยวกับบุคคลซึ่งทำให>สามารถระบุตัวบุคคลนั้นได> ไม4ว4าทางตรงหรือทางอ>อม
แต4ไม4รวมถึงข>อมูลของผู>ถึงแก4กรรมโดยเฉพาะ” กล4าวคือ ข>อมูลที่บุคคลทั่วไปรับทราบแล>วสามารถระบุตัว
บุคคลได>โดยจะจำแนกออกเปGน 2 ประเภท ไดแ> ก4

1) ข>อมูลส4วนบุคคลทั่วไป หมายถึง ชื่อ-นามสกุล วันเดือนป]เกิด เพศ อายุ ที่อยู4อาศัย หมายเลขโทรศัพทR
ชื่อผู>ใช>อีเมล หรือข>อมูลใด ๆ ที่มีชื่อของบุคคลนั้น ๆ หรือแม>กระทั่งมีหมายรหัส หรือสิ่งใดที่ทำให>รู>ถึง
ตวั บคุ คลน้ันได> เชน4 ลายน้ิวมอื รปู ภาพ
ตัวอย;าง จากกรณีเมื่อวันที่ 27 ส.ค. 2563 ผูBสื่อข3าวรายงานว3า “ผูBใชBพันทิพรายหนึ่ง ไดBตั้งกระทBู

ในพันทิพ ตั้งหัวขBอกระทูBสงสัยว3า ทำไม ShopeeTH ตBองดึงรูปในเครื่องออกไปดBวยช3วยอธิบายหน3อย
รูปส3วนตัวทั้งนั้นที่ดึงออกไป โดยมีเนื้อหาระบุว3า เนื่องจากมีเพื่อนสมาชิกในกลุ3มไล3ปvายยาไดBมีการมาพูดถึง
ว3ารูปโดนดึงไปยังโฟลเดอร7แชร7ของ ShopeeTH ผมก็เลยไปเช็คตามที่เพื่อนสมาชิกบอกเป:นจริงอย3างว3าเลย
บางรูปเป:นรูปส3วนตัว บางรูปเป:นรูปสลิปโอนเงินทำไมถึงตBองดึงไปครับ ต3อใหBอนุญาตเขBาถึงก็ไม3ควร
ดึงรูปไปนะครับช3วยตอบหน3อยครับ”22 ทำใหBมีคนเขBามาคอมเมนต7จำนวนมากว3า มีการดึงรูปออกจาก
ขBอมูลสว3 นตวั ทั้ง ๆ ที่ไม3ไดแB ชรเ7 ช3นกัน

โดยชBอปป„… ไดBออกมาชี้แจงว3า ทางทีมงานไดBตรวจพบ Bug ที่ทำใหBเกิดขBอผิดพลาดชั่วคราวในการใชB
งานในแอปพลิเคชันชBอปป„…บนระบบปฏิบัติการ Android ขBอผิดพลาดดังกล3าวทำใหBระบบมีการคัดลอกรูปภาพ
บางส3วนไปบันทึกไวBในโฟลเดอร7การแชร7ภาพ (Sharing Folder) ชBอปป„…อยากใหBผูBใชBงานทุกท3านมั่นใจว3าเราไม3
เคยมีการละเมิดสิทธิส3วนบุคคลและความเป:นส3วนตัวของขBอมูล จากการตรวจสอบ รูปภาพจะถูกคัดลอกไวBใน
อุปกรณ7สื่อสารของผBูใชBงานเพียงเท3านั้นและไม3มีการเปŠดเผยต3อบุคคลอื่นโดยที่ไม3ไดBรับการอนุญาต ทั้งนี้ ชBอปป…„
ไดBดำเนินการแกBไขป‹ญหานี้อย3างเร3งด3วนและไดBระงับการใชBงานฟ„เจอร7ดังกล3าวแลBว ผูBใชBงานสามารถอัพเดท
แอปพลิเคชันชBอปป„…ใหBเป:นเวอร7ชันล3าสุด (2.60.07) โดยหลังจากที่ผูBใชBงานอัพเดทแลBว รูปภาพทั้งหมด
ท่เี กิดความผิดพลาดและถกู บันทกึ อยใู3 นโฟลเดอร7 ‘Sharing’ จะถูกลบโดยอตั โนมตั ิและหายไปอยา3 งถาวร

จากกรณีดังกล4าว พระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562 มาตรา 6 วางหลักไว>ว4า
“ข>อมูลเกี่ยวกับบุคคลซึ่งทำให>สามารถระบุตัวบุคคลนั้นได> ไม4ว4าทางตรงหรือทางอ>อม แต4ไม4รวมถึงข>อมูลของผู>
ถึงแก4กรรมโดยเฉพาะ” กล4าวคือ ข>อมูลที่บุคคลทั่วไปรับทราบแล>วสามารถระบุตัวบุคคลได> ซึ่ง “รูปภาพ”
ก็เปGนข>อมูลส4วนบุคคลประเภททั่วไป ที่สามารถทำให>ระบุตัวตนได> การที่มีผู>ใช>งานได>เจอป"ญหาว4า
ข>อมูลรูปภาพได>รั่วไหลให>กับแอปพลิเคชันช>อปป]´ โดยที่ไม4ได>ให>ความยินยอม มาตรา 19 ที่กล4าวไว>ว4า
“ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลจะกระทำการเก็บรวบรวม ใช> หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลไม4ได>หากเจ>าของข>อมูล
ส4วนบุคคลไม4ได>ให>ความยินยอมไว>ก4อนหรือในขณะนั้น” ซึ่งการที่รูปภาพของผู>ใช>บริการถูกแอปพลิเคชัน
ของช>อปป]´ดึงออกไป แม>ว4าทางช>อปป]´จะมาชี้แจงว4า การที่รูปภาพของผู>ใช>บริการรั่วไหลนั้น ไม4เคยมีการละเมิด
สิทธิส4วนบุคคลและความเปGนส4วนตัวของข>อมูลนั้น แต4ก็ถือได>ว4าผู>ใช>บริการก็ยังมิได>ให>ความยินยอมชัดแจ>ง

22 เดลนิ วิ ส) .(2563). ช2อปปแ56 จงปมละเมิดสทิ ธิยันระบบไมCผิด - ไมCเผยแพรชC ัวร.) [ระบบออนไลน]) . เขา2 ถงึ ไดจ2 าก :

https://d.dailynews.co.th/regional/792366/. (วันทีส่ ืบค2นขอ2 มลู 16 พฤศจกิ ายน 2564).

30

เพราะรูปภาพได>รั่วไหลไปแล>ว และยังเปGนการผลักความรับผิดที่เกิดขึ้นโดยที่ผู>ใช>บริการจะต>องมีการอัพเดท
ใหเ> ปGนเวอรRชนั ลา4 สดุ รปู ภาพทัง้ หมดท่ีเกิดความผดิ พลาดจึงจะถูกลบออก จงึ เปGนการขัดต4อบทบญั ญตั ดิ งั กลา4 ว

2) ข>อมูลส4วนบุคคลที่มีความอ4อนไหว (Sensitive Personal Data) หมายความว4า ข>อมูลส4วนบุคคล
ของผู>ใช>งานที่เกี่ยวกับเชื้อชาติ เผ4าพันธุR ความคิดเห็นทางการเมือง ความเชื่อในลัทธิ ศาสนา
หรือปรัชญา พฤติกรรมทางเพศ ประวัติอาชญากรรม ข>อมูลสุขภาพ ความพิการ พันธุกรรม
ข>อมูลชีวภาพ ข>อมูลภาพจำลองใบหน>า ม4านตา หรือลายนิ้วมือ ข>อมูลสหภาพแรงงาน
หรือข>อมูลอื่นใดซึ่งคณะกรรมการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลได>ประกาศตามกฎหมายคุ>มครอง
ข>อมูลส4วนบุคคลให>เปGนข>อมูลส4วนบุคคลที่มีความอ4อนไหว ตามพระราชบัญญัติคุ>มครอง
ข>อมูลส4วนบุคคล มาตรา 26 กล4าวไว>ว4า “ห>ามมิให>เก็บรวบรวมข>อมูลส4วนบุคคลเกี่ยวกับเชื้อชาติ
เผ4าพันธุR ความคิดเห็นทางการเมือง ความเชื่อในลัทธิ ศาสนาหรือปรัชญา พฤติกรรมทางเพศ
ประวัติอาชญากรรม ข>อมูลสุขภาพ ความพิการ ข>อมูลสหภาพแรงงาน ข>อมูลพันธุกรรม ข>อมูลชีวภาพ
หรือข>อมูลอื่นใด ซึ่งกระทบต4อเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลในทำนองเดียวกันตามที่คณะกรรมการ
ประกาศกำหนด โดยไมไ4 ดร> ับความยินยอมโดยชดั แจ>งจากเจา> ของขอ> มูลสว4 นบุคคล”

3.2 คุกกี้23
จากนโยบายความเปGนส4วนตัวของช>อปป]´ใน ขBอ 5.1 ที่ว3า เรา หรือบุคคลอื่นผูBใหBบริการในนามของเรา

และบริษัทคู3คBาสื่อโฆษณาของเรา อาจมีการใชB “คุกกี้” หรือฟ„เจอร7อื่น ๆ ในบางคราวเพื่อช3วยใหBเราหรือ
บคุ คลภายนอกสามารถเก็บรวบรวมหรือเปดŠ เผยแบง3 ปน‹ ขBอมลู เกีย่ วกบั การใชบB รกิ ารหรอื แพลตฟอร7มของเราซึ่ง
ฟ„เจอร7นี้จะช3วยใหBเราปรับปรุงแพลตฟอร7มและบริการที่เรานำเสนอ หรือช3วยใหBเรามอบบริการและฟ„เจอร7ใหม3
ๆ ไดB และ/หรือทำใหBเราและบริษัทคู3คBาสื่อโฆษณาสามารถนำเสนอเนื้อหาที่เกี่ยวขBองตามความสนใจของคุณ
ซึ่งรวมถึงการทำโฆษณาติดตามลูกคBา “คุกก้ี” คือตัวระบุต3าง ๆ ที่เก็บอยู3ในคอมพิวเตอร7หรืออุปกรณ7เคลื่อนท่ี
ของคุณซึ่งบันทึกขBอมูลเกี่ยวกับคอมพิวเตอร7หรืออุปกรณ7ของคุณ วิธีและเวลาในการใชBหรือเยี่ยมชมบริการหรือ
แพลตฟอร7ม จำนวนผูBใชB และกิจกรรมอื่น ๆ ภายในแพลตฟอร7มของเรา เราอาจเชื่อมโยงขBอมูลคุกกี้กับขBอมูล
ส3วนบุคคลของคุณ นอกจากนี้ คุกกี้ยังเชื่อมโยงกับขBอมูลเกี่ยวกับรายการที่คุณเลือกซื้อและเว็บเพจ ต3าง ๆ ที่
คุณเขBาชมดBวย ซึ่งเราใชBขBอมูลนี้เพื่อติดตามขBอมูลเกี่ยวกับรถเข็นสินคBา (shopping cart) ของคุณ เพื่อมอบ
เนื้อหาที่เหมาะสมกับความสนใจของคุณ เพื่อใหBบริษัทคู3คBาสื่อโฆษณาของเราสามารถนำเสนอโฆษณาบนไซต7
ตา3 ง ๆ บนอินเตอรเ7 น็ต และเพือ่ การวิเคราะหข7 อB มลู และเพือ่ ตรวจสอบการใชบB รกิ ารของเราแพลตฟอรม7

จากนโยบายความเปGนส4วนตัวของช>อปป]´ที่ได>มีการชี้แจงอย4างชัดเจนว4าเก็บเพื่อที่จะนำไปใช>เพื่อการ
ติดตามกิจกรรมต4าง ๆ ที่ผู>บริโภคทำบนช4องทางออนไลนRและช4วยในการส4งเสริมการขายโดยการปล4อยโฆษณา
ต4าง ๆ ไปยังผู>บริโภคได>อย4างสอดคล>องกับพฤติกรรมของผู>บริโภคแต4ละรายให>มากยิ่งขึ้น อันเปGนไปตามข>อ

23 หนงั สอื พมิ พbรายวันขcาวหุน# ธุรกจิ . (2564). Cookie Consent ใช#ผิด อาจต#องรับผดิ ถึง 3 ลา# น. [ระบบออนไลนb]. เขา# ถึงได#จาก :
https://www.kaohoon.com/column/439565. (วนั ที่สืบค#นขอ# มลู : 7 พฤศจกิ ายน 2564).

31

กฎหมายพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลที่จะต>องมีการแจ>งให>เจ>าของข>อมูลทราบอย4างชัดเจน
และได>มีการแจ>งวัตถุประสงคRเปGนไปตามพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562 มาตรา 19
วรรคสาม วางหลักไว>ว4า “ในการขอความยินยอมจากเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคล ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลต>อง
แจ>งวัตถุประสงคRของการเก็บรวบรวม ใช> หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลไปด>วย และการขอความยินยอมน้ัน
ต>องแยกส4วนออกจากข>อความอื่นอย4างชัดเจน มีแบบ หรือข>อความที่เข>าถึงได>ง4ายและเข>าใจได> รวมทั้งใช>ภาษา
ที่อ4านง4าย และไม4เปGนการหลอกลวงหรือทำให>เจ>าของเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลเข>าใจผิดในวัตถุประสงคR
ดังกล4าวทั้งนี้คณะกรรมการจะให>ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลขอความยินยอมจากเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลตาม
แบบและขอ> ความทีค่ ณะกรรมการประกาศกำหนดก็ได”>

เมื่อพิจารณานโยบายความเปGนส4วนตัวของช>อปป]´ ขBอ 5.2. ที่กำหนดว3า คุณอาจปฏิเสธการใชBคุกกี้ไดB
โดยเลือกการตั้งค3าที่เหมาะสมในเบราว7เซอร7หรืออุปกรณ7ของคุณ อย3างไรก็ดี โปรดทราบว3าหากคุณปฏิเสธการ
ใชคB ุกกี้ คุณอาจไมส3 ามารถใชฟB ‹งกช7 ันการทำงานของแพลตฟอร7มหรือบริการไดอB ยา3 งเตม็ ท่ี

จากนโยบายดังกล4าวนี้ มีผลเปGนการบังคับว4าเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลจะต>องให>ความยินยอม มิฉะน้ัน
จะไม4สามารถใช>บริการได> ซึ่งเปGนข>อความขอความยินยอมมีความคลุมเครือว4าจะเปGนการขอความยินยอมหรือ
จะเปGนเพียงการแจ>งให>ผู>ใช>บริการทราบ ซึ่งการนำเอาความยินยอมที่ควรจะเปGนทางเลือกของเจ>าของข>อมูล
ส4วนบุคคลมารวมอยู4ในเงื่อนไขการใช>บริการที่มีสภาพบังคับนั้น มีค4าเท4ากับเปGนการบังคับให>เจ>าของข>อมูลส4วน
บุคคลต>องให>ความยินยอมเท4านั้น จึงเปGนการขัดต4อหลักความยินยอมโดยอิสระ ตามพระราชบัญญัติคุ>มครอง
ข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562 มาตรา 19 วรรคสี่ ได>กำหนดไว> “ในการขอความยินยอมจากเจ>าของข>อมูลส4วน
บุคคล ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลต>องคำนึงอย4างถึงที่สุดในความเปGนอิสระของเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลในการ
ให>ความยินยอม ทั้งนี้ ในการเข>าทำสัญญาซึ่งรวมถึงการให>บริการใด ๆ ต>องไม4มีเงื่อนไขในการให>ความยินยอม
เพื่อการเก็บรวบรวม ใช> หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลที่ไม4มีความจำเปGนหรือเกี่ยวข>องสำหรับการเข>าทำสัญญา
ซงึ่ รวมถงึ การใหบ> รกิ ารนัน้ ๆ ”

3.3 SHOPEE คมAุ ครองและเก็บรกั ษาขAอมลู สว( นบคุ คลของลูกคAาอย(างไรบAาง

จากนโยบายของแอปพลิเคชันช>อปป´] ขBอที่ 7.2 ที่กำหนดว3า เราจะรักษาขBอมูลส3วนบุคคลของคุณตาม
กฎหมายคุBมครองขBอมูลส3วนบุคคลและ/หรือกฎหมายอื่นที่เกี่ยวขBอง ซึ่งเราจะทำลายหรือไม3ระบุชื่อขBอมูลส3วน
บุคคลของคุณทันทีที่มีเหตุผลอันเชื่อไดBว3า วัตถุประสงค7ของการเก็บรวบรวมขBอมูลส3วนบุคคลนั้นไม3ตรงกับการ
รักษาขBอมูลส3วนบุคคลดงั กล3าวไวBอีกต3อไป และ ไม3จำเป:นตBองรักษาขBอมูลส3วนบุคคลดังกล3าวเพื่อวัตถุประสงค7
ทางกฎหมายหรือธุรกิจอีกต3อไป และ ไม3มีเหตุอันจะอBางประโยชน7อันชอบธรรมในการเก็บรักษาขBอมูลส3วน
บุคคลดังกล3าวไดBอีกต3อไป หากคุณหยุดการใชBงานแพลตฟอร7ม หรือสิทธิการใชBงานแพลตฟอร7มและ/หรือ
บริการของคุณถูกเพิกถอนหรือสิ้นสุดลง เราอาจจัดเก็บ ใชBและ/หรือเปŠดเผยขBอมูลส3วนบุคคลต3อไปไดBตาม
กฎหมายคุBมครองขBอมูลส3วนบุคคลและขBอผูกพันของเราภายใตBกฎหมายคุBมครองขBอมูลส3วนบุคคลนี้ภายใตB
กฎหมายที่บงั คบั ใชB เราอาจทำลายขอB มูลสว3 นบุคคลของคณุ อย3างปลอดภยั โดยไม3ตBองแจBงใหทB ราบลว3 งหนBา

32

จากนโยบายดังกล4าวที่แอปพลิเคชันช>อปป]´ได>กำหนดว4า หากผู>ใช>บริการมีการหยุดใช>งานแพลตฟอรRม
หรือสิทธิการใช>งานแพลตฟอรRมหรือบริการของผู>ใช>บริการถูกเพิกถอนหรือสิ้นสุดลง ทางช>อปป]´อาจจัดเก็บ ใช>
หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลต4อไปได>ตามกฎหมายคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล อันเปGนการขัดต4อบทบัญญัติ
พระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562 มาตรา 37 (3) ที่วางหลักไว>ว4า “ผู>ควบคุมข>อมูล
สว4 นบุคคล มีหนา> ทด่ี ังต4อไปน้ี

(3) จัดให>มีระบบการตรวจสอบเพื่อดำเนินการลบหรือทำลายข>อมูลส4วนบุคคลเมื่อพ>นกำหนด
ระยะเวลาการเก็บรักษา หรือที่ไม4เกี่ยวข>องหรือเกินความจำเปGนตามวัตถุประสงคRในการเก็บรวบรวม ข>อมูล
ส4วนบุคคลนั้น หรือตามที่เจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลร>องขอ หรือที่เจ>าของข>อมูลส4วนบุคคล ได>ถอนความยินยอม
เว>นแต4 เก็บรักษาไว>เพื่อวัตถุประสงคRในการใช>เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น การเก็บรักษาไว>เพื่อ
วัตถุประสงคRตามมาตรา 24 (1) หรือ (4) หรือมาตรา 26 (5) (ก) หรือ (ข) การใช>เพื่อการก4อตั้งสิทธิเรียกร>อง
ตามกฎหมาย การปฏิบัติตามหรือการใช>สิทธิเรียกร>องตามกฎหมาย หรือการยกขึ้นต4อสู>สิทธิเรียกร>องตาม
กฎหมาย หรือเพื่อการปฏิบัติตามกฎหมาย ทั้งนี้ ให>นำความใน มาตรา 33 วรรคห>า มาใช>บังคับกับการลบหรือ
ทำลายข>อมลู ส4วนบคุ คลโดยอนโุ ลม”

กล4าวคือ แอปพลิเคชันช>อปป]´ต>องดำเนินการลบหรือทำลายข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการทันทีเม่ือ
ผู>ใช>บริการหยุดการใช>งานแพลตฟอรRม ซึ่งถือว4าข>อมูลนั้นพ>นระยะเวลาการจัดเก็บหรือไม4เกี่ยวข>องและเกิน
ความจำเปGนแล>วนั้นทันที จะยังคงเก็บมูลนั้นไว>ไม4ได> เนื่องจากข>อมูลนั้นเปGนข>อมูลส4วนบุคคลที่ต>องได>รับความ
ยินยอมจากเจ>าของข>อมูลก4อน ซึ่งดังที่ปรากฏคือเจ>าของข>อมูลได>เพิกถอน หรือได>หยุดใช>บริการของ
แพลตฟอรRมแล>ว ไม4จำเปGนที่จะยังต>องเก็บไว>ตามตัวบทกฎหมายพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล
พ.ศ.2562 นอกจากนี้ยังไม4ปรากฎว4า เข>าข>อยกเว>นตามพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562
มาตรา 24(1) หรือ (4) หรือ 26(5)(ก) หรือ(ข) ดังนั้น ให>นำบทบัญญัติ มาตรา 33 วรรคห>ามาบังคับใช>ได>โดย
อนุโลม เพื่อให>เปGนไปตามที่คณะกรรมการประกาศกำหนดหลักเกณฑRในการลบหรือทำลาย หรือทำให>ข>อมูล
ส4วนบุคคล เปGนข>อมูลที่ไม4สามารถระบุตัวบุคคลที่เปGนเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลตาม มาตรา 33 วรรคหนึ่ง และ
ข>อผูกพันของเราภายใต>กฎหมายคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลนี้ภายใต>กฎหมายที่บังคับใช> ช>อปป]´อาจทำลาย
ข>อมูลสว4 นบคุ คลของคณุ อย4างปลอดภัยโดยไม4ต>องแจ>งใหท> ราบลว4 งหนา>

3.4 SHOPEE เปดu เผยขอA มลู ทรี่ วบรวมใหแA กบ( ุคคลภายนอกหรอื ไม(

จากนโยบายคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลของแอปพลิเคชันช>อปป]´ ขBอ 8.1 ในการดำเนินธุรกิจของเรา
เราอาจจำเป:นตBองใชB ประมวลผล เปŠดเผยขBอมูลและ/หรือโอนส3วนบุคคลของคุณใหBแก3ผูBใหBบริการซึ่งเป:น
บุคคลภายนอก ตัวแทน และ/หรือบริษัทในเครือ หรือบริษัทที่เกี่ยวขBองของเรา และ/หรือบุคคลที่สามอื่น ๆ
ซึ่งอาจตั้งอยู3ในหรือนอกประเทศสิงคโปร7 เพื่อวัตถุประสงค7ดังที่ระบุไวBในขBอ 6.1 ขBางตBน สำหรับหนึ่งหรือหลาย
วัตถุประสงค7 ผูBใหBบริการซึ่งเป:นบุคคลภายนอก ตัวแทน และ/หรือบริษัทในเครือ หรือบริษัทที่เกี่ยวขBองของเรา
และ/หรือบุคคลภายนอกอน่ื ๆ

33

โดยปกติแล>ว กฎหมายกำหนดให>ผู>ควบคุมข>อมูลจะเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลต4อบุคคลภายนอกนั้นต>อง
ขอความยินยอม เว>นแต4 ข>อเท็จจริงนั้นเปGนการจำเปGนต4อการปฏิบัติตามสัญญา ที่เจ>าของข>อมูลเปGนคู4สัญญา
หรือเพื่อใช>ในการดำเนินการตามคำขอของเจ>าของข>อมูลก4อนทำสัญญา ซึ่งจะใช>ข>อมูลส4วนบุคคลทั่วไปเท4านั้น
ไม4รวมถึงข>อมูลส4วนบุคคลที่มีความอ4อนไหว (sensitive data) อันเปGนไปตามบทบัญญัติพระราชบัญญัติ
ค>มุ ครองขอ> มูลสว4 นบคุ คล พ.ศ.2562 มาตรา 27 วรรคสาม

เมื่อพิจารณานโยบายข>อนี้ของแอปพลิเคชันช>อปป]´ ที่ได>มีการเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลของผู>รับบริการ
ต4อบุคคลภายนอกก็เพื่อที่จะให>บุคคลภายนอกที่เกี่ยวข>องหรือผู>ประมวลผลจะสามารถดำเนินการจัดส4งสินค>า
ให>แกผ4 >ูรับบรกิ ารหรือผ>ซู ้อื ได> ดงั นัน้ การเปด• เผยข>อมลู ให>บคุ คลภายนอกนน้ั ยอ4 มสามารถกระทำได>

3.5 การปฏิเสธความรบั ผดิ ชอบเก่ียวกับความปลอดภยั และแพลตฟอรIมของบุคคลภายนอก

จากนโยบายของแอปพลิเคชันช>อปป]´ ขBอ11.1 เราไม3รับประกันว3าขBอมูลส3วนบุคคลและ/หรือขBอมูลอื่น
ที่คุณใหBแก3แพลตฟอร7มของบุคคลภายนอกจะมีความปลอดภัย เรานำมาตรการดBานความปลอดภัยต3าง ๆ มา
ใชBเพื่อรักษาความปลอดภัยใหBกับขBอมูลส3วนบุคคลของคุณซึ่งอยู3ในความครอบครองหรือควบคุมของเรา
ขBอมูลส3วนบุคคลของผูBใชBจะถูกเก็บไวBในเครือข3ายที่มีความปลอดภัย และสามารถเขBาถึงไดBโดยพนักงาน
จำนวนจำกัดเท3านั้น ซึ่งจะเป:นบุคคลท่ีมีสิทธิพิเศษในการเขBาถึงระบบดังกล3าว และตBองปกปvองขBอมูล
ส3วนบุคคลที่เป:นความลับ เมื่อคุณส3งคำสั่งซื้อหรือเขBาถึงขBอมูลส3วนบุคคลของคุณ เราขอเสนอใหBใชBเซิร7ฟเวอร7
ที่มีความปลอดภัย ขBอมูลส3วนบุคคลหรือขBอมูลที่ละเอียดอ3อนทั้งหมดที่คุณใหBนั้นจะถูกนำไปเขBารหัสไวB
ในฐานขBอมูลของเราเพื่อใหBเขBาถึงไดBเฉพาะตามที่ระบุขBางตBนเท3านั้น 11.3 ดังนั้นเราจึงไม3ตBองรับผิดชอบ
หรือรับผิดในเนื้อหา การจัดการดBานความปลอดภัย (หรือการไม3ไดBรับความปลอดภัย) และกิจกรรมต3าง ๆ ของ
แพลตฟอร7มที่เชื่อมโยงเหล3านี้ แพลตฟอร7มที่เชื่อมโยงเหล3านี้มีไวBเพื่อความสะดวกของคุณ และใหBคุณเขBาใชB
งานดBวยความรับผิดชอบของคุณเอง อย3างไรก็ตาม เราตBองการปกปvองความสมบูรณ7ของแพลตฟอร7มและลิงก7
ที่อยู3ในแต3ละแพลตฟอร7มของเรา และรับฟ‹งขBอคิดเห็นเกี่ยวกับแพลตฟอร7มที่เชื่อมโยงเหล3านี้ (รวมถึง
แตไ3 ม3จำกดั เพยี ง หากลิงก7เฉพาะไมท3 ำงาน)

การที่แอปพลิเคชันช>อปป]´ได>ออกนโยบายปฏิเสธความรับผิดดังกล4าว เห็นได>ว4า ช>อปป]´ ผู>ซึ่งเปGน
ผู>ควบคุมข>อมูลมีหน>าที่จะต>องดูแลคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล ให>ไม4ได>รับการละเมิดจากการที่โอนข>อมูลไป
ให>บุคคลภายนอกตามมาตรา 37 (2) “ในกรณีที่ต>องให>ข>อมูลส4วนบุคคลแก4บุคคลหรือนิติบุคคลอ่ืน
ที่ไม4ใช4ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคล ต>องดำเนินการเพื่อปjองกันมิให>ผู>นั้นใช>หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคล
โดยปราศจากอำนาจหรือโดยมิชอบ” โดยทางแอปพลิเคชันช>อปป]´ได>มีมาตรการด>านความปลอดภัยต4าง ๆ
มาใช>เพื่อรักษาความปลอดภัยให>กับข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการ ซึ่งอยู4ในความครอบครองหรือควบคุม
ของแอปพลิเคชัน ช>อปป]´ ข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>จะถูกเก็บไว>ในเครือข4ายที่มีความปลอดภัย และสามารถ
เข>าถึงได>โดยพนักงานจำนวนจำกัดเท4านั้น และ ข>อมูลส4วนบุคคลหรือข>อมูลที่ละเอียดอ4อนทั้งหมดนั้น
จะถูกนำไปเข>ารหัสไว>ในฐานข>อมูล กล4าวคือ ทางแอปพลิเคชันช>อปป]´ได>มีการปฏิบัติตามพระราชบัญญัติ
คุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562 มาตรา 37 (1) “จัดให>มีมาตรการรักษาความมั่นคงปลอดภัยที่เหมาะสม
เพื่อปjองกันการสูญหาย เข>าถึง ใช> เปลี่ยนแปลง แก>ไข หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลโดยปราศจากอำนาจ

34

หรือโดยมิชอบ และต>องทบทวน มาตรการดังกล4าวเมื่อมีความจำเปGนหรือเมื่อเทคโนโลยีเปลี่ยนแปลงไป
เพื่อให>มีประสิทธิภาพในการรักษาความมั่นคงปลอดภัยที่เหมาะสม ทั้งนี้ ให>เปGนไปตามมาตรฐานขั้นต่ำ
ที่คณะกรรมการประกาศกำหนด” แล>วย4อมถือได>ว4าช>อปป]´มีการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ใช>บริการ
ระดับหนึ่ง แต4นโยบายข>อที่ 11.3 ที่ทาง ช>อปป]´ออกมากล4าวว4าจะไม4ต>องรับผิดชอบหรือรับผิดในเนื้อหา
การจัดการด>านความปลอดภัย (หรือการไม4ได>รับความปลอดภัย) และกิจกรรมต4าง ๆ ของแพลตฟอรRมที่
เช่ือมโยงเหล4านี้ ซึ่งข>อมูลที่ถูกโอนไปนั้นก็เพราะทางช>อปป]´โอนไป แต4ช>อปป]´กลับมาปฏิเสธความรับผิด
อันเปGนการขัดต4อบทบัญญัติ มาตรา 37 (4) ที่กำหนดไว>ว4า “หากมีการละเมิดข>อมูลส4วนบุคคลให>แจ>งเหตุ
แก4สำนักงานโดยไม4ชักช>าภายในเจ็ดสิบสองชั่วโมง นับแต4ทราบเหตุเท4าที่จะสามารถกระทำได>
เว>นแต4การละเมิดดังกล4าวไม4มีความเสี่ยงที่จะมีผลกระทบต4อ สิทธิและเสรีภาพของบุคคล ในกรณีที่การละเมิด
มีความเสี่ยงสูงที่จะมีผลกระทบต4อสิทธิและเสรีภาพ ของบุคคล ให>แจ>งเหตุการละเมิดให>เจ>าของข>อมูล
ส4วนบุคคลทราบพร>อมกับแนวทางการเยียวยา โดยไม4ชักช>าด>วย ทั้งนี้ การแจ>งดังกล4าวและข>อยกเว>นให>เปGนไป
ตามหลักเกณฑRและวิธีการทค่ี ณะกรรมการประกาศกำหนด”

4. การคุAมครองขอA มลู ส(วนบุคคลตามกฎหมายอื่น

พระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ. 2562 เปGนกฎหมายไทยระดับพระราชบัญญัติ
มีเนื้อหาสาระเกี่ยวกับการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลและภาวะเฉพาะส4วนตัวในประเทศไทย มีการเสนอร4าง
กฎหมายดังกล4าวในเดือนพฤษภาคม 2558 โดยได>รับอิทธิพลมาจากระเบียบการคุ>มครองข>อมูลทั่วไป (GDPR)
ซึ่งเปGนกฎหมายคุ>มครองข>อมูลของสหภาพยุโรป กฎหมายระบุเหตุผลและความจำเปGนว4า "เพื่อให>การคุ>มครอง
ข>อมูลส4วนบุคคลมีประสิทธิภาพและเพื่อให>มีมาตรการเยียวยาเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลจากการถูกละเมิดสิทธิ
ในข>อมูลส4วนบุคคล" พระราชบัญญัติมีผลใช>บังคับบางส4วนเมื่อวันที่ 28 พฤษภาคม 2562 โดยมีการเว>นระยะ
หน่งึ ป]ก4อนมีกำหนดทีก่ ฎหมายจะมีผลใชบ> ังคับทงั้ ฉบบั เมื่อวันที่ 28 พฤษภาคม 2563

แต4 ณ ป"จจุบัน พระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ.2562 ถูกเลื่อนให>บังคับใช>ในวันท่ี
1 มิถุนายน 2565 จึงทำให>ยังไม4มีผลบังคับใช>อย4างเปGนทางการ โดยที่เราสามารถนำกฎหมายอื่นที่เกี่ยวข>องมา
ใชแ> ทนได>

กฎหมายท่ีสำคัญมีดงั ต4อไปน้ี
4.1. รัฐธรรมนูญแห4งราชอาณาจักร ไทย พ.ศ. 2560 มาตรา 32 วรรคหนึ่ง “บุคคลย4อมมสี ทิ ธใิ นความ
เปนG อยส4ู 4วนตัว เกยี รตยิ ศ ชอื่ เสยี งและครอบครวั
การกระทำอันเปGนการละเมิดหรือกระทบต4อสิทธิของบุคคล ตามมาตรา 32 วรรคหนึ่งหรือการนำ
ข>อมูลส4วนบุคคลไปใช>ประโยชนRไม4ว4าในทางใด ๆ จะกระทำมิได> เว>นแต4โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติ
แห4งกฎหมายที่ตราขึ้นเพียงเท4าที่จำเปGนเพื่อประโยชนRสาธารณะ เว>นแต4โดยอาศัยอำนาจตามบทบัญญัติ
แห4งกฎหมายทตี่ ราข้นึ เพยี งเทา4 ที่จำเปนG เพือ่ ประโยชนRสาธารณะ”
4.2 ประมวลกฎหมายแพง4 และพาณชิ ยR วา4 ดว> ยละเมดิ มาตรา 420, 422 และ 423"
4.3 ประมวลกฎหมายอาญา หมวด 2 ว4าด>วยความผิดฐานเป•ดเผยความลับ มาตรา 322 และมาตรา
323

35

นอกเหนือจากบทบัญญัติในรัฐธรรมนูญและกฎหมายเฉพาะเรื่องอื่น ๆ ซึ่งจะกล4าวต4อไปแล>ว
ประมวลกฎหมายแพ4งและพาณิชยR และประมวลกฎหมายอาญาถือเปGนกฎหมายฟ•´นฐานที่ให>ความคุ>มครอง
แก4การละเมิดสิทธิในความเปGนอยู4ส4วนตัวของบุคคลโดยการเป•ดเผยหรือเผยแพร4ข>อมูลหรือข>อเท็จจริง
ของบุคคลใด ๆ อันทำให>บุคคลนั้นเสียหายไม4ว4าในทางหนึ่งทางใค อย4างไรก็ดี มีข>อสังเกตเกี่ยวกับกฎหมาย
ทั้งสองฉบบั ดังกลา4 ว ดงั นี้

(ก) ประมวลกฎหมายแพ4งและพาณิชยRและประมวลกฎหมายอาญา เปGนกฎหมายที่คุ>มครองสิทธิในความ
เปGนอยู4ส4วนตัว (รวมทั้งข>อมูลส4วนบุคคล) เช4นเดียวกับสิทธิทั่วไปอื่น ๆ เช4น สิทธิในทรัพยRสิน ร4างกาย
อนามัย ฯลฯ โดยไม4ได>มุ4งคุ>มครองเฉพาะเรื่องข>อมูลส4วนบุคคลโดยตรง ทั้ง ๆ ที่สาระสำคัญแห4งสิทธิ
อย4างอื่นกับสิทธิในข>อมูลส4วนบุคคลมีลักษณะแตกต4างกัน แต4บุคคลจะได>รับการคุ>มครองสิทธิ
ไม4ว4าชนิดใดตามประมวลกฎหมายแพ4งและพาณิชยRและประมวลกฎหมายอาญาเมื่อเกิดความเสียหาย
ขึ้นแล>วเท4านั้น มาตรการของกฎหมายจึงเปGนการ "เยียวยา" ความเสียหายมากกว4าการ "ปjองกัน"
ซึ่งจะขัดแย>งกับหลักการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลตามระบบกฎหมายของประเทศต4าง ๆ ที่เปGนสากล
ที่มุ4งจะให>การคุ>มครองในลักษณะ "ปjองกัน" ตามแนวคิดที่ว4า "การปกป•ดข>อมูลส4วนบุคคลเปGนหลัก
ทัว่ ไป การเป•ดเผยเปนG ขอ> ยกเวน> เฉพาะเม่อื ได>รับความยนิ ยอมอยา4 งชดั แจง> จากเจา> ของข>อมูลเทา4 นนั้ "

(ข) นอกจากนี้ กฎหมายทั้งสองฉบับยังผลักภาระการพิสูจนRไปให>แก4ผู>เสียหาย เว>นแต4จะได>มีบทกฎหมาย
เฉพาะบัญญัติไว>เปGนอย4างอื่น หรือบัญญัติคุ>มครองสิทธิในข>อมูลส4วนบุคคลเปGนการเฉพาะ
(ดังเช4นพระราชบัญญตั ิข>อมูลข4าวสารของราชการ) ภาระการพิสูจนRจงึ จะตกแก4ผ>ูถกู กล4าวหา

(ค) กฎหมายทั้งสองฉบับยังขาดบทบัญญัติเกี่ยวกับหลักเกณฑR วิธีการ เงื่อนไข และมาตรการที่จำเปGนและ
เฉพาะเจาะจงเพื่อให>หลักประกันในเรื่องนี้ได>อย4างเพียงพอตามหลักสากล กล4าวคือ เหมาะสมตรงกับ
สทิ ธทิ ่กี ฎหมายมง4ุ คุ>มครอง

5. ขอA เสนอแนะ

ในทางบริบทสงั คม
1.ควรทำสัญญากับพนักงานที่เกี่ยวข>องกับการเข>าถึงและเก็บรักษาข>อมูลส4วนบุคคล ในกรณีที่มี
การพ>นจากตำแหน4งไม4ได>รับผิดชอบในด>านนี้แล>ว ซึ่งอาจก4อให>เกิดป"ญหาการนำข>อมูลของผู>ใช>บริการไป
ให>กับบคุ คลอ่ืน หรอื มกี ารละเมดิ ขอ> มลู ของผใ>ู ช>บริการ
2.จากการทดลองระบบของแอปพลิเคชันช>อปป]´ ผู>จัดทำได>พบป"ญหาว4านโยบายคุ>มครองข>อมูล
ส4วนบุคคลของช>อปป]´บางข>อเปGนเพียงลายลักษณRอักษร ไม4ได>มีขึ้นจริงตามนโยบาย เช4น ในเรื่องของคุกกี้
ทจ่ี ะตอ> งปรากฏ ปºอปอพั อย4างชัดแจ>งให>ผู>ใช>บริการยินยอมในการเขา> ถึงขอ> มลู เปGนต>น
3.ถ>าหากเกิดกรณีละเมิดจากการที่แอปพลิเคชันเกิดข>อผิดพลาดหรือเกิดจากบุคคลภายนอก
ท่ที างช>อปป´]ได>โอนขอ> มูลไปใหแ> ม>จะเปGนเรื่องของสญั ญาทางการคา> กไ็ มค4 วรทจี่ ะปฏิเสธความรับผิดนนั้ ๆ

36

ในทางบริบทกฎหมาย
1.ผู>ใช>บริการและผู>ให>บริการควรที่จะเพิ่มการตระหนักรู>ถึงข>อมูลความเปGนส4วนบุคคลที่จะถูกจัดเก็บ
ควรอ4านรายละเอียดก4อนการให>ความยินยอมทุกครั้งอย4างระเอียด รอบคอบ และควรให>ข>อมูลที่จำเปGนเท4าน้ัน
เพ่อื ทีจ่ ะไม4ใหเ> กดิ การละเมิดแลว> ส4งผล จนเกดิ การบงั คบั ผลทางกฎหมายตา4 ง ๆ ทเ่ี ก่ียวข>อง
2.ในข>อนโยบายของแอปพลิเคชันช>อปป]´ควรที่จะมีรายละเอียดชัดแจ>ง ไม4คลุมเคลือ ที่ก4อให>เกิด
ความเข>าใจผิดตอ4 ผ>ใู หบ> รกิ าร

37

บรรณานกุ รม

เดลนิ ิวสR .(2563). ชอ> ปป´แ] จงปมละเมิดสิทธิยนั ระบบไม4ผิด - ไมเ4 ผยแพร4ชัวรR. [ระบบออนไลนR]. เขา> ถงึ ไดจ> าก :
https://www.dailynews.co.th/regional/792366/. (วันทสี่ ืบคน> ข>อมลู 16 พฤศจิกายน 2564).

นิกร โภคอุดม. (2563). ความเปนG สว4 นตวั ของข>อมูลในยคุ ดิจทิ ัล. [ออนไลน]R . เขา> ถงึ ไดจ> าก :
https://he01.tci-thaijo.org/index.php/EAUHJSci/article/download/240997/166063/. (วนั ท่ี

สืบค>น ขอ> มลู 18 พฤศจิกายน 2564).
หนงั สือพิมพRรายวันขา4 วหน>ุ ธรุ กิจ. (2564). Cookie Consent ใช>ผิด อาจตอ> งรบั ผดิ ถึง 3 ลา> น. [ระบบ
ออนไลน]R .

เข>าถงึ ได>จาก : https://www.kaohoon.com/column/439565. (วนั ทส่ี ืบคน> ข>อมูล: 7 พฤศจิกายน
2564).
แอปพลเิ คชนั ชอ> ปป.´] นโยบายความเปนG สว4 นตัว. [ออนไลน]R . เขา> ถึงได>จาก :

https://shopee.co.th/docs/3608. (วนั ทีส่ ืบคน> ข>อมลู 6 พฤศจิกายน 2564).
Stock2morrow. (2560). Shopee ออนไลนR แพลตฟอรมR ชอ็ ปป•´งออนไลนRทีโ่ ตเร็วทส่ี ดุ ในอาเซยี น.
[ออนไลน]R .

เขา> ถึงได>จาก : https://www.sanook.com/money/524013/. (วันท่สี บื คน> ข>อมูล: 15 พฤศจกิ ายน
2564).

38

ป"ญหาการเก็บรวบรวมและคม2ุ ครองขอ2 มลู สวD นบคุ คล
ของกองทนุ ให2ก2ูยืมเงินเพอ่ื การศกึ ษา มหาวิทยาลยั แมฟD _าหลวง

กลมุ( กยศ.PDPA
บทคัดย(อ

บทความฉบับนี้มุ4งเน>นศึกษาเกี่ยวกับการเก็บรวมรวบและการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล
ของกองทุนเงินให>กู>ยืมเพื่อการศึกษา มหาวิทยาลัยแม4ฟjาหลวง ตามพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล
พ.ศ 2562 ซึ่งจากการศึกษาพบว4ากองทุนเงินให>กู>ยืมเพื่อการศึกษา มหาวิทยาลัยแม4ฟjาหลวง
มีป"ญหาเกี่ยวกับการเก็บ รวบรวมข>อมูลและคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ก>ู ซึ่งไม4เปGนไปตามหลัก
หรือกฎหมายในพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล อันได>แก4 ป"ญหาการเก็บข>อมูลที่เกินความจำเปGน
ป"ญหาเชิงกระบวนการในการเก็บข>อมูลส4วนบุคคล เช4น การให>ส4งเอกสารในสถานที่ที่เป•ดเผย
โดยปราศจากเจ>าหน>าที่กำกับดูแล การสัมภาษณR นักศึกษาที่ขอรับพิจารณาทุนการศึกษา ในสถานที่เป•ดเผย
และระบบประกาศ/ติดตามนักศึกษาที่เป•ดเผยมากเกินไป ทำให>กองทุนเงินให>กู>ยืมเพื่อการศึกษา
มหาวิทยาลัยแม4ฟjาหลวงที่มีหน>าเก็บรวบรวม ใช>และเผยแพร4 ข>อมูลส4วนบุคคลขอนักศึกษาผู>ก>ู
ซึ่งถือเปGนผู>ควบคุมข>อมูลจำเปGนต>องดำเนินกาแก>ไขนโนยบายการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล และต>องปฏิบัติ
ตามหลกั การและกฎหมายในพระราชบญั ญัตคิ >มุ ครองขอ> มูลสว4 นบุคคล พ.ศ 2562 อย4างเข>มงวด

1.บทนำ

ข>อมูลส4วนบุคคลมีความสำคัญเปGนอย4างมากในป"จจุบันเนื่องจากสามารถบ4งบอกหรือระบุตัวตน
ของเจ>าของข>อมูลได>และอาจนำไปสู4การละเมิดข>อมูลส4วนบุคคลของผู>อื่นได> อันสามารถสร>างความเสียหาย
ต4อผู>เปGนเจ>าของข>อมูล ดังนั้น การคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลจึงเปGนสิ่งสำคัญและจำเปGนอย4างยิ่ง เพื่อรักษา
และคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลและสิทธิความเปGนส4วนตัว ซึ่งเปGนสิทธิขั้นพื้นฐานที่มนุษยRทุกคนควรได>รับมา
ตั้งแต4เกิด โดยมนุษยRทุกคนมีสิทธิที่จะหวงแหน ป•ดกั้น หรือไม4เป•ดเผยข>อมูลที่เปGนข>อมูลส4วนบุคคล
ต4อบคุ คลอื่น หรือสทิ ธิ ที่จะยินยอมใหผ> อ>ู ่ืนเกบ็ รวบรวม การใชแ> ละเป•ดเผยการเก็บรักษาและการทำลายขอ> มลู
สว4 นบุคคลของตน ตามทเี่ จ>าของข>อมูลจะให>ความยินยอมเท4านัน้

นอกจากนี้ การถูกละเมิดข>อมูลส4วนบุคคที่สามารถสร>างความเสื่อมเสีย เสียหาย ไม4ว4าจะในระดับเล็กน>อย
หรือในระดับสูง แต4ไม4ว4าจะเปGนความเสียหายในระดับใดก็ล>วนก4อให>เกิดความเสียและไม4ชอบธรรม
ต4อเจ>าของข>อมูลทั้งสิ้นซึ่งป"จจุบันสังคมได>มีพัฒนาการในกระบวนการต4าง ๆ ไม4ว4าจะเปGนการพัฒนา
ทางด>านเทคโนโลยี อินเตอรRเน็ต หรือสื่อต4าง ๆ รวมถึงการกระจายของข>อมูลในยุคโลกาภิวัตนR
ที่ทำให>การเผยแพร4ภาพ ข>อมูล และข4าวสารต4างๆเปGนไปได>ง4ายดายยิ่งขึ้น การคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล
หรอื สิทธิความเปนG ส4วนตัวจึงจำเปนG ในยุคป"จจบุ ัน

เมื่อกล4าวถึงความเปGนมาในการเห็นถึงความสำคัญในด>านข>อมูลส4วนบุคคลผู>จัดทำจึงได>เกิดความสนใจ
ในหัวข>อของการจัดเก็บข>อมูลและคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคคลของนักศึกษาที่กู>ยืมเงินกับกองทุนให>กู>ยืมเงิน
เพื่อการศึกษา (กยศ.) ของมหาวิทยาลัยแม4ฟjาหลวงซึ่งเปGนกองทุนที่สามารถช4วยเหลือและเปGนประโยชนR

39

ต4อนักเรียน นักศึกษาที่ขาดแคลนทุนทรัพยRเพื่อเปGนค4าเล4าเรียน ค4าใช>จ4ายที่เกี่ยวเนื่องกับการศึกษา
และค4าใช>จ4ายที่จำเปGน ในการครองชีพ ระหว4างศึกษาในระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย ระดับอาชีวะศึกษา
และระดับอุดมศึกษา โดยการขอกู>ยืมเงินกับกองทุนกู>ยืมเงินเพื่อการศึกษานั้น ทางมหาวิทยาลัยต>องเปGน
ผู>ดำเนินการต4าง ๆ เช4น การประกาศ การเก็บรวมรวบข>อมูล การเผยแพร4 หรือส4งต4อข>อมูลส4วนบุคคล
ของผูก> ู>ตอ4 หนว4 ยงานอืน่

พระราชบัญญัติการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ. 2562 ได>กำหนดไว>ถึงบรรทัดฐานเกี่ยวกับ
การคุ>มครองข>องส4วนบุคคล ที่เกี่ยวข>องกับการเก็บรวมรวม การใช>และเผยแพร4 รวมถึงการรักษา
และทำลายข>อมูล ส4วนบุคคล ดังนั้นกองทุนกู>ยืมเงินเพื่อการศึกษา มหาวิทยาลัยแม4ฟjาหลวง
จึงจำเปGนต>องเปGนไปหรือปฏิบัติตามบรรทัดฐานที่ระบุไว>ในพระราชบัญญัติดังกล4าว ทว4ากองทุนให>กู>ยืมเงิน
เพื่อการศึกษา มหาวิทยาลัยแม4ฟjาหลวงนั้น แม>ว4าจะมีการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลของนักศึกษาผู>กู>ยืมอยู4
แต4การคุ>มครองดังกล4าว ยังไม4ได>เปGนไปตามมาตรฐานที่กำหนดไว>ในพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล
พ.ศ 2562 นักศึกษาผู>กู>ยืมเงินยังไม4ได>รับการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลอย4างสมบูรณR กองทุนกู>ยืมเงิน
เพื่อการศึกษา มหาวิทยาลัยแม4ฟjาหลวง จึงต>องดำเนินการแก>ไขการจัดทำเกี่ยวกับกฎ ระเบียบ นโยบาย
การคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลของนักศึกษาที่กู>ยืมกับกองทุนให>กู>ยืมเงินเพื่อการศึกษา เพื่อให>นักศึกษาผู>กู>ยืม
กับกองทุนได>รับการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลตาม มาตรฐานพระราชบัญญัติคุ>มครอง ข>อมูลส4วนบุคคล
พ.ศ. 2562

สาระสำคญั ทเี่ กีย่ วขPองกบั พระราชบัญญตั ิคPมุ ครองขPอมลู สว; นบุคคล
1. พระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล หรือ PDPA (Personal Data Protection Act)

เปGนกฎหมายว4าด>วยการให>สิทธิ์กับเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลสร>างมาตรฐานการรักษาข>อมูล
ส4วน บุคคลให>ปลอดภัยและนำไปใช>ให>ถูกวัตถุประสงคRตามคำยินยอมที่เจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลอนุญาต
โดยพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล ได>ประกาศไว>ในราชกิจจานุเบกษาเมื่อวันที่ 27 พฤษภาคม
2562 และป"จจุบันได>ถูกเลื่อนให>มีผลบังคับใช>ในวันที่ 1 มิถุนายน 2565 ซึ่งจะมีบทบาทในการคุ>มครอง
และให> สิทธิที่เราควรมีต4อข>อมูลส4วนบุคคลของเจ>าของข>อมูล รวมไปถึงการสร>างมาตรฐานของบุคคล
หรือนิติบุคคล ในการเก็บข>อมูลส4วนบุคคล, รวบรวมข>อมูลส4วนบุคคล, ใช>ข>อมูลส4วนบุคคล
หรือเพื่อการเป•ดเผยข>อมูลส4วน บุคคลก็ตาม ซึ่งล>วนแล>วเกี่ยวข>องกับพระราชบัญญัติฉบับน้ี
ท่ี จะต>องปฏิบัติตาม หากผู>ใดหรือองคRกรใด ไม4ปฏิบัติตามย4อมมีบทลงโทษตามกฎหมายตามมา
ซึ่งบทลงโทษของพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล สำหรับผู>ที่ไม4ปฏิบัติตามนั้นมีทั้งโทษทางแพ4ง
โทษทางอาญา และโทษทางปกครอง

2. พระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ 2562 ระบุเกี่ยวกับความหมาย หรือคำนิยามของ
ข>อมูลมูลส4วนบุคคลทั่วไปไว>ในมาตรา 6 ข>อมูลส4วนบุคคล คือ ข>อมูลเกี่ยวกับบุคคล ซึ่งทำให>สามารถระบุ
ตัวบุคคลนั้นได>ไม4ว4าทางตรงหรือทางอ>อม แต4ไม4รวมถึงข>อมูลของผู>ถึงแก4กรรม โดยเฉพาะ และไม4รวมข>อมูล
ของนิติบุคคล เช4น ชื่อ - นามสกุล ที่อยู4 เบอรRโทรศัพทR อีเมล, เลขประจำตัวประชาชน, เลขหนังสือเดินทาง,
เลขบัตรประกันสังคม, เลขใบอนุญาตขับขี่, เลขประจำตัวผู>เสียภาษี, เลขบัญชีธนาคาร, เลขบัตรเครดิต ฯลฯ

40

แ ล ะ พ ร ะ ร า ช บ ั ญ ญ ั ต ิ ค ุ > ม ค ร อ ง ข > อ ม ู ล ส 4 ว น บ ุ ค ค ล พ . ศ . 2562 ร ะ บ ุ เ ก ี ่ ย ว ก ั บ ค ว า ม ห ม า ย
หรือคำนิยามของข>อมูลมูลส4วนบุคคที่มีความอ4อนไหวไว>ในมาตรา 26 ข>อมูลส4วนบุคคลที่มีความอ4อนไหว
คือ ข>อมูลที่ต>องระมัดระวังเปGนพิเศษในการเก็บรวบรวม หรือประมวลผล เช4น เชื้อชาติ เผ4าพันธุR
ความคิดเห็นทางการเมือง ความเชื่อในลัทธิ ศาสนาหรือปรัชญา พฤติกรรมทางเพศ ประวัติอาชญากรรม
ข>อมูลสุขภาพ ความพิการข>อมูลสหภาพแรงงาน ข>อมูลพันธุกรรม ข>อมูลชีวภาพ
ทั้งนี้ กฎหมายให>การค>ุมครองข>อมลู ทีอ่ 4อนไหวเข>มงวดกวา4 ขอ> มลู สว4 นบุคคลธรรมดา

3. ผู>ที่มีส4วนเกี่ยวข>องกับข>อมูลส4วนบุคคลในพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล แบ4งออก
ได> 3 ประเภท ไดแ> ก4

3.1) เจา> ของข>อมูลสว4 นบุคคล (Data Subject) คือ บุคคลทีข่ >อมลู สามารถระบุไปถึงได>
3.2) ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคล (Data Controller) คือ บุคคลหรือนิติบุคคล
ซ่งึ มีอำนาจหน>าท่ีตัดสินใจเกยี่ วกับการเกบ็ รวบรวม ใช> หรือเปด• เผยขอ> มลู สว4 นบุคคล
3.3) ผู>ประมวลผลข>อมูลส4วนบุคคล (Data Processor) คือ บุคคลหรือนิติบุคคล
ซึ่งดำเนินการเกี่ยวกับ การเก็บรวบรวม ใช> หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลตามคำสั่งหรือในนาม
ของผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคล ทั้งนี้บุคคลหรือนิติบุคคล ซึ่งดำเนินการดังกล4าว
ไม4เปนG ผูค> วบคมุ ขอ> มลู ส4วนบุคคล
4. ในพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ 2562 เจ>าของข>อมู ล
มสี ิทธิของเจา> ของขอ> มูลสว4 นบุคคล (Data Subject Right) ซึ่งสรปุ ได>ดังต4อไปนี้
1.) สิทธิได>รับการแจ>งให>ทราบ การเก็บรวบรวมข>อมูลส4วนบุคคล ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคล
จะต>องแจ>งให>เจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลทราบ ก4อนหรือในขณะที่เก็บรวบรวมข>อมูลส4วนบุคคล
(ยกเว>นเจ>าของข>อมูล ส4วนบุคคลได>ทราบถึงรายละเอียดนั้นอยู4แล>ว โดยมีรายละเอียดการแจ>งให>ทราบ
เช4น เก็บข>อมูลส4วนบุคคล อะไรบ>าง, วัตถุประสงคRการเก็บข>อมูล, การนำไปใช>หรือส4งต4อไปมีให>ใครบ>าง,
วิธีเก็บข>อมูลอย4างไร, เก็บข>อมูล นานแค4ไหน, วิธีขอการเปลี่ยนแปลง แก>ไข เพิกถอน ข>อมูลส4วนบุคคล
ท่ใี ห>ไปสามารถทำไดอ> ย4างไรบา> ง
2.) สิทธิขอเข>าถึงข>อมูลส4วนบุคคล เจ>าของข>อมูลส4วนบุคคล มีสิทธิขอเข>าถึงและขอรับสำเนา
ข>อมูลส4วนบุคคล หรือขอให>เป•ดเผยถึงการได>มาของข>อมูลส4วนบุคคลดังกล4าวที่ตนไม4ได>ให>ความยินยอมได>
โดยสิทธินี้ จะต>องไม4ขัดต4อกฎหมายหรือคำสั่งศาล หรือส4งผลกระทบที่อาจก4อให>เกิดความเสียหาย
ต4อสิทธิและเสรีภาพ ของบุคคลอื่น ถ>าไม4ขัดหรือส4งผลกระทบดังกล4าว เจ>าของข>อมูลส4วนบุคคล
จะได>รบั สทิ ธภิ ายใน 30 วัน นบั จากวนั ที่ผู>ควบคมุ ขอ> มูลส4วนบุคคลได>รับคำขอ
3.) สิทธิคัดค>านการเก็บรวบรวม ใช> หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลเจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลมีสิทธิ
คัดค>านการเก็บรวบรวม ใช> หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลที่เกี่ยวกับตนเมื่อใดก็ได> แต4ต>องไม4ขัดด>วยกฎหมาย
ที่สำคัญยิ่งกว4า หรือขัดต4อสิทธิการเรียกร>องตามกฎหมาย หรือข>อมูลส4วนบุคคลนั้นเปGนไปเพื่อการวิจัย
ทางวทิ ยาศาสตรRประวตั ศิ าสตรR สถิติ
4.) สิทธิขอให>ลบหรือทำลาย กรณีที่ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลได>ทำให>ข>อมูลส4วนบุคคลเปGนข>อมูล
ที่ เป•ดเผยต4อสาธารณะ และผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลถูกขอให>ลบ หรือทำลาย หรือทำให>ข>อมูลส4วนบุคคล

41

เปGนข>อมูลที่ไม4สามารถระบุตัวบุคคลเจ>าของได> โดยผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลจะต>องผู>รับผิดชอบดำเนินการ
ทงั้ ในทางเทคโนโลยีและค4าใชจ> 4ายเอง

5.) สิทธิในการเพิกถอนความยินยอม ถ>าเจ>าของข>อมูลเคยให>ความยินยอมในการใช>ข>อมูลไปแล>ว
ต4อมาภายหลังต>องการยกเลิกความยินยอมนั้น ก็สามารถทำเมื่อใดก็ได> และการยกเลิกความยินยอมนั้น
จะต>อง ทำได>ง4ายเหมือนกับตอนแรกที่เจ>าของข>อมูลให>ความยินยอมด>วย โดยการยกเลิกจะต>อง
ไม4ขัดต4อข>อจำกัดสิทธิ ในการถอนความยินยอมทางกฎหมาย หรือสัญญาที่ให>ประโยชนRแก4เจ>าของ
ขอ> มูลส4วนบคุ คลทไี่ ดใ> หค> วามยนิ ยอมไปกอ4 นหนา> นี้

6.) สิทธิขอให>ระงับการใช>ข>อมูล เจ>าของข>อมูลส4วนบุคคลมีสิทธิขอให>ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคล
ระงับ การใช>ข>อมูลส4วนบุคคล ไม4ว4าจะในกรณีที่เกิดการเปลี่ยนใจไม4ต>องการให>ข>อมูลแล>ว หรือเปลี่ยนใจ
ระงับการทำลายข>อมูลเมื่อครบกำหนดที่ต>องทำลาย เพราะมีความจำเปGนต>องนำข>อมูลไปใช>ในทางกฎหมาย
หรอื การเรยี กรอ> งสทิ ธิ ก็สามารถทำได>

7.) สิทธิในการขอให>แก>ไขข>อมูลส4วนบุคคล เจ>าของข>อมูลมีสิทธิที่จะขอแก>ไขข>อมูลส4วนบุคคล
ของตนเอง ให>มีความถูกต>อง เปGนป"จจุบัน และไม4ก4อให>เกิดความเข>าใจผิดได> โดยการแก>ไขนั้นจะต>องเปGนไป
ด>วยความสุจริต และไมข4 ัดต4อหลักกฎหมาย

8.) สิทธิในการขอให>โอนข>อมูลส4วนบุคคล ในกรณีที่เจ>าของข>อมูลต>องการนำข>อมูลที่เคยให>ไว>
กับผู>ควบคุมข>อมูลรายหนึ่ง ไปใช>กับผู>ควบคุมข>อมูลอีกราย เช4น ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลรายแรก
ได>จัดทำข>อมูล ส4วนบุคคลของเราไปในอยู4ในรูปแบบต4างๆ ที่เข>าถึงได>ด>วยวิธีการอัตโนมัติ
เจา> ของขอ> มูลสามารถขอให>ผค>ู วบคุม ขอ> มลู สว4 นบุคคลทจี่ ดั ทำข>อมูลนน้ั ทำการสง4 หรอื โอนข>อมลู ดังกลา4 วให>ได>
ห ร ื อ จ ะ ข อ ใ ห > ส 4 ง ไ ป ย ั ง ผ ู > ค ว บ ค ุ ม ข > อ ม ู ล ส 4 ว น บ ุ ค ค ล ร า ย อ ื ่ น โ ด ย ต ร ง ก ็ ส า ม า ร ถ ท ำ ไ ด>
หากไม4ติดขัดทางวิธีการและเทคนิค โดยการใช>สิทธินั้น ต>องไม4ขัดต4อ กฎหมาย สัญญา
หรอื ละเมดิ สิทธเิ สรีภาพของบุคคลอื่น

2. กองทนุ ใหกA ยAู ืมเงินเพ่ือการศกึ ษา (กยศ.) และการเกบ็ รวบรวมขAอมูล

ป"ญหาเศรษฐกิจตกต่ำการขาดแคลนเงินหรือทุนทรัพยRทำให>เกิดป"ญหาหลายอย4างตามมา
โดยเฉพาะ อย4างยิ่งป"ญหาความเหลื่อมล้ำทางสังคมที่เพิ่มขึ้นอย4างรวดเร็ว เด็ก นักเรียน นักศึกษาหลายคน
หลุดออกจากระบบการศึกษา หรือไม4ได>เข>ารับการศึกษาตามสิทธิขั้นพื้นฐานที่ทุกคนสมควรจะได>รับ
ซึ่งจากป"ญหาดังกล4าว ทำให>รัฐบาลมองเห็นป"ญหาและควรดำเนินการเพื่อแก>ไขป"ญหาดังกล4าว
โดยมีมติคณะรัฐมนตรีให>จัดตั้งกองทุน เมื่อวันที่ 28 มีนาคม พ.ศ. 2538 และมติคณะรัฐมนตรี
เมื่อวันที่ 16 มกราคม พ.ศ. 2539 ให>เริ่มดำเนินการกองทุนในลักษณะเงินทุนหมุนเวียน
ซึ่งต4อมามีการประกาศใช>พระราชบัญญัติกองทุนเงินให>กู>ยืมเพื่อการศึกษา พ.ศ. 2541 มีผลให>กองทุนเงิน
ให>กู>ยืมเพื่อการศึกษามีฐานะเปGนนิติบุคคล โดยอยู4ในการกำกับดูแลของกระทรวงการคลัง มีวัตถุประสงคR
ให>กู>ยืมเงินแก4นักเรียนหรือนักศึกษาที่ขาดแคลนทุนทรัพยRเพื่อเปGนค4าเล4าเรียน
ค4าใช>จ4ายที่เกี่ยวเนื่องกับการศึกษา และค4าใช>จ4ายที่จำเปGนในการครองชีพระหว4างศึกษา ทว4า ต4อมาพบว4า
พ ร ะ ร า ช บ ั ญ ญ ั ต ิ ก อ ง ท ุ น เ ง ิ น ใ ห > ก ู > ย ื ม เ พ ื ่ อ ก า ร ศ ึ ก ษ า พ . ศ . 2 5 4 1 น้ั น

42

ยังมีการบริหารจัดการและการดำเนินการที่มี ข>อจำกัดและไม4สอดคล>องกับนโยบาย
การผลิตกำลังคนและการพัฒนาประเทศ สมควรบูรณาการการบริหารจัดการและการดำเนินการ
ของกองทุนจึงได>มีการประกาศราชกิจจาณุเบกษา เมื่อวันที่ 27 มกราคม พ.ศ. 2560 เกี่ยวกับพระราชบัญญัติ
กองทุนเงินให>กู>ยืมเพื่อการศึกษา พ.ศ. 2560 และมีผลบังคับใช>เมื่อวันที่ 26 กรกฎาคม พ.ศ. 2560
มีผลให>กองทุนเงินให>กู>ยืมเพื่อการศึกษาอยู4ในการกำกับดูแลของรัฐมนตรีและมีฐานะเปGนนิติบุคคล
ที่ไม4เปGนส4วนราชการตามกฎหมายว4าด>วยระเบียบบริหารราชการแผ4นดินหรือรัฐวิสาหกิจตามกฎหมาย
วา4 ด>วย วธิ ีการงบประมาณและกฎหมายอ่นื

กองทุนเงินให>กู>ยืมเพื่อการศึกษา (กยศ.) เปGนหน4วยงานของรัฐอยู4ในกำกับดูแลของรัฐมนตรีว4าการ
กระทรวงการคลัง โดยมีวัตถุประสงคRเพื่อสนับสนุนและส4งเสริมการศึกษาด>วยการให>เงินกู>ยืมเพื่อการศึกษา
ในลักษณะต4าง ๆ ตามพระราชบัญญตั ิกองทนุ เงนิ ให>กูย> มื เพื่อการศึกษา พ.ศ. 2560 ได>แกน4 กั เรยี นหรือนกั ศึกษา
ท ี ่ ข า ด แ ค ล น ท ุ น ท ร ั พ ย R น ั ก เ ร ี ย น ห ร ื อ น ั ก ศ ึ ก ษ า ท ี ่ ศ ึ ก ษ า ใ น ส า ข า ว ิ ช า ท ี ่ เ ป G น ค ว า ม ต > อ ง ก า ร ห ลั ก
นักเรียนหรือนักศึกษา ที่ศึกษาในสาขาวิชาขาดแคลน หรือสาขาวิชาที่กองทุนมุ4งส4งเสริมเปGนพิเศษนักเรียน
หรือนักศึกษาที่เรียนดี เพื่อสร>างความเปGนเลิศ ทั้งนี้กองทุนเงินให>กู>ยืมเพื่อการศึกษาได>มีการกำหนด
ก ฎ ร ะ เ บ ี ย บ ข > อ ป ฏ ิ บ ั ต ิ ค ุ ณ ส ม บ ั ต ิ ข อ ง ผ>ู ก ู > ย ื ม ร ว ม ถ ึ ง เ อ ก ส า ร ห ร ื อ ข > อ ม ู ล ท ี ่ จ ำ เ ปG น
เพื่อใช>ในการยื่นขอรับพิจารณา การกู>ยืม ซึ่งเอกสารและข>อมูลที่ทางกองทุนร>องขอนั้น
ล>วนแต4เปGนข>อมูลส4วนบุคคลของผู>กู> และผู>ที่เกี่ยวข>องทั้งสิ้น โดยมีสถานศึกษาเปGนผู>ดำเนินการ
ในการจัดรวบรวมข>อมูล จากผู>กู>เพื่อยื่นพิจารณาต4อกองทุนต4อไป กองทุนเงินให>กู>ยืมเพื่อการศึกษา โรงเรียน
มหาวิทยาลัย หรือสถานศึกษาที่เกี่ยงข>อง จึงจำเปGนต>องมีการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลของนักเรียน นักศึกษา
ผู>กู>ยมื ใหส> อดคล>องและเปGนไปตามมาตรฐานของพระราชบญั ญตั ิคม>ุ ครองขอ> มลู ส4วนบคุ คล พ.ศ 2562

3.ลกั ษณะของขอA มลู สว( นบุคคลทถี่ ูกเกบ็ ขAอมูลโดยกองทุนใหAกูAยืมเงินเพอื่ การศึกษา (กยศ.)

การขอรับพิจารณากู>ยืมจากกองทุนเงินให>กู>ยืมเพื่อการศึกษา (กยศ.) กำหนดให>มีการใช>เอกสารหลัก
ที่ทางกองทุนให>มา พร>อมทั้งให>แนบเอกสารเพิ่มเติมที่จำเปGนรวมถึงการระบุรายละเอียดข>อมูลของผู>ยื่นก>ู
ทีจ่ ำเปนG ตา4 ง ๆ ให>ครบถ>วนตามทท่ี างกองทุนไดก> ำหนดไว> โดยเฉพาะอย4างยิ่งข>อมูลส4วนบุคคลของเจา> ของข>อมูล
ที่ต>องการขอกู>ยืมกับทางกองทุนเงินให>กู>ยืมเพื่อการศึกษา (กยศ.) ทั้งนี้ ในเอกสารที่ใช>สำหรับประกอบ
การขอรับ ทุนการศึกษานั้นไม4เพียงแต4ขอข>อมูลส4วนบุคคลของเจ>าของข>อมูลที่ต>องการกู>ยืมเท4านั้น
แต4ยังรวมถึงการใช>ข>อมูล ที่เปGนข>อมูลส4วนบุคคลของผู>อื่นที่เกี่ยวข>องอีกด>วย เช4น ข>อมูลของผู>ปกครอง
ข>อมูลของผู>อุปการะ (เฉพาะกรณีที่ผู>กู>ยืมไม4ได>อยู4ในความดูแลของบิดา/มารดา) ข>อมูลคู4สมรสของผู>กู>ยืม
(ถ>ามี) ข>อมูลผู>รับรอง สถานะ (กำหนดให>มีสถานะ/ตำแหน4งเปGนเจ>าหน>าที่ของรัฐเท4านั้น) เปGนต>น
ซึ่งเอกสารหลักและเอกสารที่ต>อง แนบเพิ่มเติมที่ใช>ประกอบการขอรับทุนการศึกษา มีจำนวนทั้งหมด
17 รายการ ดงั นี้ 1.) แบบคำขอทนุ การศกึ ษา 2.) แผนผังทอี่ ย4ูอาศยั ตามภูมิลำเนาเดมิ ของผ>ูขอรับทนุ การศกึ ษา
3.) ภาพถ4ายบ>านของผู>ขอรับ ทุนการศึกษา 4.) สำเนาบัตรผู>รับรองภาพถ4ายบ>าน
5.) หนังสือรับรองรายได>ของรอบครัวหรือหนังสือรับรอง เงินเดือนของบิดา/มารดา/ผู>อุปการะ
6.) สำเนาบัตรผู>รับรองรายได> 7.) หนังสือรับรองสถานภาพของครอบครัว (กรณีบิดา/

43

มารดาแยกทางกันโดยไม4ได>จดทะเบียนสมรส/ขาดการติดต4อ) 8.) หนังสือรับรองความ
เปGนผู>อุปการะที่มิใช4บิดา/มารดา 9.) สำเนาบัตรผู>รับรองสถานภาพครอบครัว หรือรับรองความเปGนผู>อุปการะ
นักศึกษา 10.) สำเนาบัตรประจำตัวประชาชนและสำเนาทะเบียนบ>านของนักศึกษา
11.) สำเนาบัตรประชาชน และสำเนาทะเบียนบ>านของผู>ปกครอง (กรณีไม4มีบิดา/มารดา)
12.) สำเนาใบมรณะบัตรของบิดา/มารดา กรณีบิดา/มารดาเสียชีวิต, สำเนาทะเบียนหย4า
(กรณีบิดา/มารดาอย4าร>าง) 13.) ใบแสดงผลการศึกษา (นักศึกษาเก4า พิมพRจาก reg.mfu.ac.th
นักศึกษาใหม4ใช>สำเนาใบ ปพ.) 14.) ระเบียนประวัติ (จาก reg.mfu.ac.th) 15.) เอกสารแสดงภาระหนี้สิน
16.) เอกสารทแี่ สดงถึงความเจบ็ ป˜วยของบดิ า/มารดา หรอื ผ>ูปกครอง 17.) เอกสารอ่นื ๆ

การเก็บข>อมูลส4วนบุคคลของทางกองทุนเงินให>กู>ยืมเพื่อการศึกษาที่กำหนดไว>สำหรับผู>ที่ต>องการยื่นกู>น้ัน
สามารถจำแนกรายละเอียดและประเภทของข>อมูลส4วนบุคคลออกได>เปGน 2 ประเภทตามพระราชบัญญัติ
การคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ 2562 ได>แก4 ข>อมูลส4วนบุคคลที่เปGนข>อมูลทั่วไป และข>อมูลส4วนบุคคล
ท่มี ีความอ4อนไหว

1. ข>อมูลส4วนบุคคลทั่วไป กองทุนเงินให>กู>ยืมเพื่อการศึกษา มีการกำหนดให> ผู>มีการขอความยินยอม
เพื่อจัดเก็บข>อมูลส4วนบุคคลทั่วไปของผู>ยื่นกู>และที่เกี่ยวข>อง ได>แก4 ชื่อ-สกุล วัน/เดือน/ป]เกิด อายุ คณะวิชา
รหัสนักศึกษา ชั้นป] เกรดเฉลี่ย รูปถ4ายของนักศึกษา ที่อยู4ตามภูมิลำเนา เบอรRโทรศัพทR ที่อยู4ป"จจุบัน (หอพัก)
Email LineID Facebook สถานภาพสมรสของบิดามารดา สำเนาบัตรประชาชาชน (นักศึกษา-ผู>ปกครอง)
สำเนาทะเบียนบ>าน (นักศึกษา-ผู>ปกครอง) สถานที่ทำงาน (บิดามารดา) อาชีพ-ตำแหน4ง (บิดามารดา)
รายได>ต4อเดือน (บิดามารดา) รายได>ต4อป](บิดามารดา) โฉนดที่ดิน (บิดามารดา)
ข>อมูลเกยี่ วกับพีน่ อ> งร4วมบิดามารดา ขอ> มลู เกยี่ วกับสถานภาพทางการเงนิ ของครอบครวั เชน4 รายรบั รายจ4าย
ของครอบครอบครัวต4อเดือน ภาระหนี้สินที่ครอบครัวต>องชำระต4อเดือน สำเนาใบมรณะบัตรของิดามารดา
สำเนาทะเบียนหย4าของบิดามารดา แผนผังแสดงที่อยู4อาศัยตามภูมิลำเนาเดิมของนักศึกษา ภาพถ4ายบ>านของ
นักศกึ ษา เปGนต>น

2. ข>อมูลที่มคี วามอ4อนไหว คอื ข>อมลู ท่ตี อ> งระมดั ระวงั เปGนพิเศษในการเก็บรวบรวม หรือประมวลผล
โดยกองทุนเงินให>กู>ยืมเพ่ือการศึกษามีการกำหนดให>มีการขอความยินยอมเพื่อจัดเก็บข>อมูลส4วนบุคคล
ที่มี ความอ4อนไหวของผู>ยื่นกู>และู>ที่เกี่ยวข>อง ได>แก4 เชื้อชาติ สัญชาติศาสนา ข>อมูลสุขภาพ (บิดามารดา ถ>ามี)
กรุ§ปเลือดกองทุนเงินให>กู>ยืมเพื่อการศึกษาและสถานศึกษาที่เข>าร4วมกับกองทุนซึ่งเปGนหน4วยงานที่ทำหน>าท่ี
จัดเก็บรวบรวม ใช>และเผยแพร4ข>อมูลส4วนบุคคลของผู>อื่น จึงมีความเกี่ยวข>องและต>องปฏิบัติตามกฎหมาย
พระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ 2562 โดยหากมีการรั่วไหว หรือถูกเผยแพร4ของข>อมูล
ส4วนบุคคลทั่วไปและข>อมูลส4วนบุคคลที่มีความอ4อนไหวโดยไม4ได>รับความยินยอมจากเจ>าของข>อมูลก4อน
อาจนำมาซึ่งความเสี่ยง หรือเสียหายแก4เจ>าของข>อมูลได> เช4น การถูกขโมยตัวตน การถูกขายข>อมูลให>บุคคล
ที่ 3 การถูก สอดแนมหรือสะกดรอยตาม เปGนต>น เพื่อรักษาและปjองกันการละเมิดข>อมูลส4วนบุคคล
หน4วยงานที่เกี่ยงข>อง จึงควรดำเนินการปjองกันให>เปGนไปตามมาตรฐานของพระราชบัญญัติคุ>มครอง
ขอ> มลู ส4วนบุคคลอยา4 งสมบูรณR

44

4. ปbญหาการคุAมครองขAอมูลส(วนบุคคล กรณีการกูAยืมกับกองทุนเงินใหAกูAยืมเพื่อการศึกษา
(กยศ.)

4.1 กองทนุ เงนิ ใหPกPูยืมเพอ่ื การศึกษา มหาวทิ ยาลัยแมฟ; rาหลวง กรณเี ปdนผูPประมวลผล
ข>อมูลส4วนบุคคล ผู>ประมวณผลข>อมูลส4วนบุคคลตามคำนิยามและความหมาย

ใ น พ ร ะ ร า ช บ ั ญ ญ ั ติ ค ุ > ม ค ร อ ง ข > อ ม ู ล ส 4 ว น บ ุ ค ค ล พ . ศ 2562 ม า ต ร า 6 ร ะ บ ุ ไ ว > ว4 า
“ผู>ประมวลผลข>อมูลส4วนบุคคล” หมายความว4า บุคคลหรือนิติบุคคล ซึ่งดำเนินการเกี่ยวกับ
การเกบ็ รวบรวม ใช> หรอื เป•ดเผย ขอ> มลู ส4วนบคุ คลตามคำสั่งหรือในนามของผู>ควบคุมขอ> มูลส4วนบุคคล
ทั้งนี้ บุคคลหรือนิติบุคคล ซึ่งดำเนินการดังกล4าวไม4เปGนผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคล ประกอบกับมาตรา 40
ในพระราชบัญญัติ เดียวกันนั้นได>ระบุไว>ถึงหน>าที่ของผู>ประมวลผลข>อมูลส4วนบุคคลไว> ดังน้ี
(1) ดำเนินการเกี่ยวกับ การเก็บรวบรวม ใช>หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลตามคำสั่ง
ที่ได>รับจากผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลเท4านั้น เว>นแต4คำสั่งนั้นขัดต4อกฎหมายหรือบทบัญญัติ
ในการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคลตามพระราชบัญญัตินี้ (2) จัดให>มีมาตรการรักษา
ความมั่นคงปลอดภัยที่เหมาะสม เพื่อปjองกันการสูญหาย เข>าถึง ใช> เปลี่ยนแปลง แก>ไข
หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลโดยปราศจากอำนาจหรือโดยมิชอบ รวมทั้งแจ>งให>
ผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคลทราบถึงเหตุการละเมิดข>อมูลส4วนบุคคลที่เกิดขึ้น (3) จัดทำและเก็บรักษา
บันทึกรายการของกิจกรรมการประมวลผลข>อมูลส4วนบุคคลไว>ตามหลักเกณฑRและวิธีการ
ที่คณะกรรมกาประกาศกำหนดไว>หากเมื่อพิจารณาตามความหมายและบริบทตามพระราชบัญญัติ
คุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล พ.ศ. 2562 มาตรา 6 และ 40 แล>วนั้น กองทุนเงินให>กู>ยืมเพื่อการศึกษา
มหาวิทยาลัย แม4ฟjาหลวงจึงถือเปGน ผู>ประมวลข>อมูลส4วนบุคคล เนื่องจากมีการเก็บ รวมรวบใช>
หรือเป•ดเผยข>อมูลส4วนบุคคลตามคำสั่งของผู>ควบคุมข>อมูลหรือในนามของผู>ควบคุมข>อมูลส4วนบุคคล
ซึ่งก็คือกองทุนเงินให>กู>ยืมเพื่อการศึกษา (กยศ.) ดังนั้น กองทุน เงินให>กู>ยืมเพื่อการศึกษา
มหาวิทยาลัยแม4ฟjาหลวง ซึ่งเปGนผู>ประมวลผลข>อมูลและมีส4วนเกี่ยวกับข>อมูลส4วนบุคคล
จึงจำเปGนต>องปฏิบัติตามกฎระเบียบที่กำหนดไว>ในพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล
เกี่ยวกับการคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล รวมถึงการดำเนินการให>มีการปjองกันและการคุ>มครอง
ข>อมูลส4วนบุคคลอย4างเหมาะสม เพื่อให>เปGนไปตามพระราชบัญญัติคุ>มครองข>องมูลส4วนบุคคล
พ.ศ 2562 อย4างสมบูรณR

4.2 การเกบ็ ขอP มูลเกนิ ความจำเปนd พระราชบัญญัตคิ PุมครองขPอมูลส;วนบุคคล พ.ศ 2562
มีหลักการสำคัญใหญ4ๆ 3 ประการ คือ หลักความจำเปGน หลักความโปร4งใสและเปGนธรรม และหลัก

ความ ปลอดภัย โดยในหัวข>อนี้จะเน>นย้ำและนำเอาหลักความจำเปGนมาพิจารณาและวิเคราะหRเกี่ยวกับ
การเก็บข>อมูล ที่เกินความจำเปGนของกองทุนเงินให>กู>ยืมเพื่อการศึกษา ซึ่งใจความสำคัญของหลักความจำเปGน
ระบุไว>ว4า ต>องมีฐานในการประมวลผลข>อมูลส4วนบุคคลและประมวลผลข>อมูลเท4าที่จำเปGน และเปGนไป
ตามวัตถุประสงคR กองทุนเงินให>กู>ยืมเพื่อการศึกษา มีการเก็บข>อมูลที่เปGนข>อมูลส4วนบุคคลของผู>ก>ู

45

และผู>ที่เกี่ยวข>องเกินความ จำเปGนหลายอย4าง ยกตัวอย4างเช4น 1) การเก็บข>อมูล LineID และ facebook
ของผู>กู> ซึ่งไม4ได>มีความจำเปGน หรือมีส4วนในการถูกนำมาพิจารณาเกี่ยวกับการขอกู>ยืม เนื่องจากในแบบคำขอ
ทุนการศึกษานั้นได>มีการขอ ข>อมูลช4องทางการติดต4ออื่นที่เปGนประโยชนRและเปGนทางการมากกว4าแล>ว
เช4น เบอรRโทรศัพทR หรือ E-mail ของผู>ยื่นกู> ดังนั้น การเก็บข>อมูล LineID และ Facebook
จึงถือว4าเปนG การเกบ็ ข>อมลู เกนิ ความจำเปนG 2) การเกบ็ ขอ> มูลท่ดี นิ ทำกินของบิดา มารดา หรือผ>ูใหก> ารอปุ การะ
ซึ่งในแบบคำขอดังกล4าวนั้น ได>มีการขอรายละเอียดเกี่ยวกับรายได>ต4อเดือน และต4อป]ของบิดามารดา
หรือผู>อุปการะแล>ว ภาระหนี้สินทั้งสิ้นของครอบครัว ซึ่งข>อมูลดังกล4าวเพียงพอต4อการใช>พิจารณาการกู>ยืมแล>ว
ดังนั้น การขอเก็บข>อมูลจำนวน ที่ดินทกำจึงถือว4าเปGนการขอข>อมูลเกินความจำเปGน 3) แผนผังแสดงที่อยู4อาศัย
การเก็บข>อมูลแผนผังที่อยู4อาศัย โดยการให>ผู>กู>วาดแผนผังแสดงตำแหน4งที่อยู4อาศัยนั้น เปGนการเก็บข>อมูล
เกินความจำเปGน และไม4ได>ใช>ประโยชนRเท4าที่ควร เนื่องจากอาจไม4มีความละเอียดเพียงพอหากต>องใช>งานจริง
รวมถึงกองทุนได>ขอเก็บข>อมูลที่อยู4 และให>แนบเอกสารสำเนาทะเบียนบ>านของผู>กู>ด>วยแล>ว
แผนผังวาดแสดงตำแหน4งที่อยู4อาศัยจึงไม4จำเปGน ไม4เปGนประโยชนRทั้งต4อการพิจารณากู>ยืมและติดตาม
4) การเก็บข>อมูลกรุ§ปเลือด ข>อมูลกรุ§ปเลือดเปGนข>อมูลที่มี ความอ4อนไหวซึ่งปรากฏอยู4ในระเบียนประวัติ
จากreg.mfu.ac.th ซึ่งทางกองทุนร>องขอให>แนบเพิ่มเติม เพื่อ ประกอบการพิจารณายื่นกู>
ซึ่งข>อมูลกรุ§ปเลือดเปGนข>อมูลที่ไม4ได>ถูกนำมาพิจารณาการให>ยื่นกู>แต4อย4างใด และไม4ได>เปGนข>อมูลที่เปGนประโยชนRใด ๆ
เกี่ยวกับการกู>ยืมกับกองทุนใหกู>ยืมเพื่อการศึกษา ทั้งนี้ไม4ว4าจะเปGน กระบวนการพิจารณา
กระบวนการติดตามผู>กู> หรือการชำระเงินคืน ดังนั้น การเก็บข>อมูลกรุ§ปเลือด
จึงถือเปGน การเก็บข>อมูลเกินความจำเปGน ข>อเท็จจริงจากการตัวอย4างการเก็บข>อมูลที่เกินความจำเปGน
ของกองทุนเงินให>กู>ยืมเพื่อการศึกษานั้น ขัดต4อหลักความจำเปGนในพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล
พ.ศ 2562 และไม4เปGนไปตามมาตรา 22 ในพระราชบัญญัติดังกล4าว ซึ่งระบุไว>ว4า มาตรา 22 การเก็บ
รวบรวมข>อมลู ส4วนบุคคล ใหเ> ก็บรวบรวมได>เท4าท่จี ำเปนG ภายใตว> ัตถปุ ระสงคRอนั ชอบด>วยกฎหมายของผู>ควบคมุ
ข>อมูลส4วนบุคคล ดังนั้น กองทุนเงินให>กู>ยืมเพื่อการศึกษา ซึ่งเปGนหน4วยงานที่ทำหน>าที่ในการเก็บ รวมข>อมูล
ใช>และเผยแพร4ข>อมูลส4วนบุคคล จึงมีหน>าปฏิบัติ ตามพระราชบัญญัติคุ>มครองข>อมูลส4วนบุคคล
รวมถึงควรดำเนินการแก>ไขการเก็บ ข>อมูลที่เกินความจำเปGนดังกล4าว ให>สอดคล>องและไม4ขัดต4อหลัก
และกฎหมายในพระราชบัญญตั คิ มุ> ครองข>องมูล ส4วนบคุ ค พ.ศ 2562

4.3 ปbญหาเชงิ กระบวนการในการเกบ็ ขอP มลู สว; นบุคคลของกองทุนเงนิ ใหPกPยู มื เพอ่ื การศกึ ษา
4.3.1 การใหส> 4งเอกสารทิ้งไวใ> นสถานทีท่ เี่ ป•ดเผยโดยปราศจากเจา> หนา> ท่ีกำกบั ดแู ล
ในทุก ๆ ป]มีนักเรียน นักศึกษาจำนวนมากที่ต>องนำเอกสารมาส4งที่ห>องกองทุนเงินให>กู>ยืม
เพื่อการศึกษา มหาวิทยาลัยแม4ฟjาหลวง เพื่อยื่นขอยื่นกู>สำหรับรายใหม4และยื่นต4อกู>สำหรับผู>กู>รายเก4า
โดยในช4วงวันท>าย ๆ ของกำหนดการส4งเอกสารนั้น จะมีนักศึกษามาส4งเอกสารเยอะกว4าปกติ
โดยเฉพาะในช4วงเย็นทำให>เจ>าหน>าที่ ไม4เพียงพอต4อจำวนนักศึกษา ทำให>โต§ะสำหรับส4งเอกสาร
ไม4มีเจ>าหน>ากำกับดูแล ด>วยเหตุนี้ ทำให>บุคคลภายนอก หรือบุคคลใดก็ตามที่ต>องการเข>าถึง ดัดแปลง
แกไ> ขขอ> มลู สว4 นบคุ คลของผ>อู ่นื นัน้ สามารถ กระทำไดโ> ดยง4าย

46