ว่าววงเดือน

คลงั สมอง กศน.ตำบลบำรำโหม

ภูมิปัญญำท้องถน่ิ สำขำอำชีพเฉพำะทำง

ภูมิปญั ญำกำรทำว่ำววงเดือน

(‫)واوبولن‬

ศนู ยก์ ำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศัยอำเภอเมอื งปตั ตำนี

สำนกั งำนส่งเสริมกำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศึกษำตำมอธั ยำศัยจงั หวัดปตั ตำนี

เจา้ ของภูมปิ ัญญา

“ วา่ ววงเดอื น WAU BULAN ”

นายยูโซะ กาซอ

ทีอ่ ยปู่ จั จบุ นั : บ้านเลขที่ 110 หมูท่ ่ี 2 บ้านปาเระ

ตาบลบาราโหม อาเภอเมอื งปตั ตานี จังหวดั ปตั ตานี

โทรศพั ท์ : 082-4131820
ละติจดู : 6.8766750
ลองจิจดู : 101.3167880

Wau Bulan

ลกั ษณะจดุ เดน่ ของภมู ปิ ัญญาทอ้ งถนิ่

๑. มีความสวยงาม
๒. ว่าวที่ใช้ความพิถีพิถันตั้งแต่การข้ึนโครงจนถึงการ

วาดลวดลายดว้ ยมือทั้งหมด
๓. ลวดลายเป็นเอกลักษณ์ คือ ลายมลายูพื้นบ้าน /

ลายชวา
๔. มีการส่งออกผลิตภัณฑ์ออกนอกพื้นที่ เช่น หาดใหญ่

นนทบุรี และ กทม.

Wau Bulan

ผลิตภณั ฑ์ที่เกิดจากภูมปิ ัญญา

ต า บ ล บ า ร า โ ห ม ข้ึ น ชื่ อ เ รื่ อ ง ว่ า ว เ ป็ น อ ย่ า ง
มาก เพราะเคยแข่งขันชนะในระดับ 3 จังหวัด ไม่
ว่าจะเป็นการแข่งด้านทักษะหรือความสวยงาม
ว่าวทีน่ ก่ี ไ็ มเ่ คยแพ้ทีไ่ หนมากอ่ น นอกจากว่าว
บูหลันหรือวา่ ววงเดือนแลว้ ก็ยังมี

- ว่าวดอกชบา
- วา่ วมลายูพื้นบา้ น
- ว่าวนก
- วา่ วโนราห์
- วา่ วลาแย เป็นตน้

Wau Bula

ประวัตคิ วามเปน็ มา

ว่าววงเดอื น หรือเรียกวา่ “วาบแู ลหรือวาบลู นั ” บูลันแปลว่าดวงจันทร์ เปน็ วา่ วที่
มีรูปดวงเดือนเป็นส่วนประกอบอยู่ตรงกลางลาตัว ส่วนประกอบที่สาคัญ คือ ปีก
เขา (คล้ายเขาควาย) และดวงเดือนซ่ึงอยู่ตรงกลางระหว่างปีกและเขาและ
ตอนกลางของลาตัว ว่าววงเดือน มี 2 แบบคือ แบบมีแอก และแบบไม่มีแอกความ
เป็นมาของว่าวบางคนบอกว่าว่าวมาจากประเทศมาเลเซีย และบางคนบอกว่ามา
จากจังหวัดปตั ตานี จงึ สรุปไม่ได้ว่าวา่ วมาจากที่ไหนการทาวา่ ววงเดือนเร่มิ จากการ
เตรียมวัสดุอุปกรณ์และเคร่ืองมือ จากนั้นทาการเหล่าไม้ไผ่ และเตรียมประกอบไม้
ไผ่ นากระดาษลอกลายมาวางไว้ แล้วแปะลงบนไม้ไผ่ที่ประกอบ ทาการเขียนลาย
และทาการลงสี เสร็จแล้วผูกเชือกบนตัวว่าว เกบ็ รายเอียดของว่าว ทาการตกแต่ง
ชั่งน้าหนักขนาดปีกของว่าวให้เท่ากัน เก็บรายละเอียดอีกคร้ัง เป็นอันเสร็จ
เรียบร้อยสมบูรณ์ ระยะเวลาในการผลิตประมาณ 3 วัน ต่อว่าว 1 ตัว แต่กข็ ึ้นอยู่ที่
ลวดลายที่ต้องการตกแต่ง ลักษณะพิเศษของว่าวเป็นการสะท้อนถึงอัตลักษณ์
ทางด้านศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่น เช่น ลวดลายของว่าวและการออกแบบที่เป็น
เอกลักษณ์ของภาคใต้

ปจั จุบันมีผู้นิยมเล่นว่าวเป็นจานวนมาก แต่ช่างฝีมือการทาว่าวมีน้อยมากทั้งนี้
ตามตานานในสมัยก่อนเล่าสืบต่อกันมาว่า “ว่าววงเดือน” เป็นของเล่นเทวดา (แด
วอมูดอ) โดยผู้ที่ให้ว่าวแก่แดวอมูดอคือพระบิดาของพระราม (รายอสรามอ) ชื่อซี
ระห์มะห์รายอ จึงทาให้ว่าววงเดือนมีรูปเทวดา ทั้งนี้ ว่าววงเดือนมีหลายชนิดมี
หลายรปู แบบ และมีการเล่นกันแพรห่ ลายในพื้นที่ภาคใต้ แต่ในพื้นที่ 3 จังหวัดจะมี
การเน้นความสวยงาม รวมทั้งประเภทเสียงดัง ประเภทข้ึนสูง ที่สาคัญปัจจุบันมี
การจัดทาเพื่อจาหนา่ ยในรูปแบบของที่ระลกึ อีกดว้ ย

Wau Bulan

ลักษณะเฉพาะของภูมิปัญญา

เนื่องจากเป็นชุมชนที่ติดกับทะเล คนส่วนใหญ่จึง
ป ร ะ ก อ บ อ า ชี พ ป ร ะ ม ง เ ป็ น ห ลั ก อ า ชี พ ร อ ง ล ง ม า จ า ก
ประมงคือรับจ้างภายในชุมชน นอกจากนี้ยังมีอาชีพที่
เกิดจากภูมิปัญญาท้องถ่ินอีกดว้ ย เชน่ การทาว่าว
สาหรับวิธีการผลิตว่าวนั้น ใช้ไม้ไผ่มาเหลาโดยใช้มีด
เหล่าที่ใช้ทาว่าวโดยเฉพาะ สีที่ใช้คือสีโปสเตอร์วาด
ลวดลาย ระยะเวลาการทาขึ้นอยู่กับชนิดและขนาดของ
ว่าว ใช้เวลาตัง้ แต่ 20 วัน ถึง 1 เดอื น

วิธีการทาว่าววงเดือน

www.youtube.com/watch?v=hIqckcZE-fA&t=46s

Wau Bulan

การเผยแพร่ภมู ปิ ญั ญาท้องถ่นิ

1. มีการเผยแพร่ผ่านสือ่ มวลชนและสื่ออยา่ งแพรห่ ลาย เช่น รายการโทรทัศน์
Web page facebook Youtube เปน็ ต้น
2. มีการดงู านจากบุคคลภายนอก ผ่านชุมชนทอ่ งเที่ยวตาบลบาราโหม ซงึ่ ภูมิ
ปัญญาชิน้ นี้เปน็ หนงึ่ ใน OTOP นวตั วถิ ีของตาบลบาราโหม

รายการโทรทศั น์ “ชืน่ ใจไทยแลนด”์
โดยชอ่ ง Amarin TV

www.youtube.com/watch?v=PHvk1i8FFHU&t=3s

ธนาคารภูมปิ ญั ญา
โดย ธนาคารออมสนิ https://www.youtube.com/watch?v=hIqckcZE-fA&t=46s

Wau Bulan

ผลงาน/รางวัล/ใบประกาศบางส่วน

Wau Bulan

คุณค่าและบทบาทของภมู ปิ ัญญาทอ้ งถน่ิ
ต่อชุมชนและสังคม

แหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม หนึ่งใน 50 ชุมชนต้นแบบโดยภุมิ
ปัญญาหน่ึงในแนวคิด OTOP นวัตวิถี ที่ภาครัฐผลักดันจนได้รับ
การตอบรับเป็นอย่างดีจากชุมชน ความกระตือรือร้น การร่วม
แรงแข็งขันเพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์อันเป็นภูมิปัญญานาสู่ความเป็น
เอกลักษณข์ องชุมชน ผ่านเรื่องราวเสน่ห์ความงดงามของวิถีชีวิต
วัฒนธรรมประเพณี รวมถึงแหล่งท่องเที่ยวที่อยู่ในชุมชน ซึ่งเป็น
ต้นทุนของชุมชนที่มีอยู่แต่เดิมให้กลายเป็นจุดดึงดูด เพื่อนาพา
นักท่องเที่ยวมาสู่ชุมชน และผลักดันให้เกิดกาลังซื้อสินค้าและ
บริการของชุมชนที่มีชาวบ้านเป็นผู้ผลิต เพื่อให้เกิดการกระจาย
รายได้สู่ฐานราก

การทาว่าวบูหลัน ซ่ึงตาบลบาราโหมข้ึนชื่อเรื่องว่าวเป็นอย่าง
มาก เพราะเคยแข่งขันชนะในระดับ 3 จังหวัด ไม่ว่าจะเป็นการ
แข่งด้านทักษะหรือความสวยงาม ว่าวที่นี่ก็ไม่เคยแพ้ที่ไหนมา
ก่อน นอกจากว่าวบูหลันแล้ว ก็ยังมี ว่าวดอกชบา ว่าวมลายู
พื้นบ้าน ว่าวนก ว่าวโนราห์ ว่าวลาแย เป็นต้น สาหรับวิธีการ
ผลติ วา่ วนั้น ใชไ้ มไ้ ผ่มาเหลาโดยใชม้ ีดเหลา่ ที่ใชท้ าว่าวโดยเฉพาะ

Wau Bulan

สถานภาพและการดารงอยขู่ องภมู ปิ ญั ญา

นายยูโซะ กาซอ ผู้ประดิษฐ์ว่าววงเดือนหรือว่างบูหลันบ้านปา

เระ ตาบลบาราโหม เป็นหน่ึงในโครงการเสริมสร้างความเข้มแข็งให้กับ
หมู่บ้านชุมชน ภายใต้แนวคิดในการพัฒนาให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวชุมชน
OTOPนวัตวิถีบาราโหม และปัจจุบันเป็นที่รู้จักของนักท่องเที่ยวทั้งในและ
นอกพื้นที่ จนทาให้คนในชุมชนเกิดความกระตือรือร้น ร่วมแรงร่วมใจ แข็ง
ขันเพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์อันเป็นภูมิปัญญานาไปสู่ความเป็นเอกลักษณ์ของ
ชุมชน ผ่านเรื่องราวเสน่ห์ความงดงามของวิถีชีวิต วัฒนธรรมประเพณี
รวมถึงแหล่งท่องเที่ยวที่อยู่ในชุมชน โบราณสถานที่เก่าแก่กว่า 500 ปี ซ่ึง
เป็นตน้ ทุนของชุมชนทีม่ ีอยูแ่ ตเ่ ดมิ ให้กลายเป็นจุดแขง็ และดึงดูดนักท่องเที่ยว
มาสูช่ ุมชน ก่อให้เกิดรายได้ จากสินค้า OTOP และการบริการของชุมชนที่มี
ชาวบา้ นเป็นผูผ้ ลติ เกิดการกระจายรายไดส้ ู่ฐานราก

ปัจจุบันการทาว่าววงเดือนของนายยูโซะ กาซอ มีการสืบทอดองค์
ความรู้ให้แก่บุตร หลาน เพื่อสืบสานเสน่ห์และความงดงามของวิถีชีวิต
วฒั นธรรมประเพณี การนั ตดี ้วยถว้ ยรางวลั และประกาศนียบตั รมากมาย

Wau Bulan

รปู ภาพภูมปิ ญั ญา
Wau Bulan

รปู ภาพภูมปิ ญั ญา
Wau Bulan

จัดทาโดย

ปรกึ ษา : 1. นางสาววิรวรรณ มูลจนั ที ผอ. กศน.อาเภอเมอื งปตั ตานี
2. นางสาวรัตดา พวงบุญ บรรณารกั ษ์ชานาญการพเิ ศษ

ผู้ให้ขอ้ มูล : 1. นายยโู ซะ กาซอ ผู้ประดษิ ฐว์ า่ ววงเดอื น ( คนตน้ เรือ่ ง )
2. มะสะกรี กาซอ ผูป้ ระดษิ ฐว์ า่ ววงเดอื น
3. นางสาวมณฑา แกว้ กลุ นา ครูอาสาฯประจาตาบลบาราโหม
4. นายวันโยฮนั แวมามะ ครู กศน.ตาบล
5. องคก์ รนกั ศกึ ษาตาบลบาราโหม
6. อาสาสมัคร กศน.ตาบลบาราโหม

ผู้เรียบเรียง : 1. นางสาวมณฑา แกว้ กลุ นา ครูอาสาฯประจาตาบลบาราโหม
2. นายวันโยฮนั แวมามะ ครู กศน.ตาบล

บรรณาธกิ าร : นางซปี หี ยะ๊ ดลลา่ เต๊ะ ครูผูช้ ว่ ยตาบลบาราโหม

ขอบคุณขอ้ มลู อา้ งอิง : 1.ชุมชนทอ่ งเทยี่ วตาบลบาราโหม
2.รายการชนื่ ใจไทยแลนด์
3.ธนาคารภมู ปิ ญั ญา ( ธนาคารออมสนิ )

Wau Bulan

ศนู ยก์ ำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศยั อำเภอเมอื งปตั ตำนี

สำนักงำนสง่ เสริมกำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศึกษำตำมอธั ยำศัยจงั หวดั ปตั ตำนี