E-book พุทธศาสนสุภาษิต

E-BOOK

เรือ่ ง พทุ ธศาสนสภุ าษิต

ก

คำนำ

หนงั สืออิเล็กทรอนิกส์ (E-BOOK) เล่มน้ี จดั ทำข้ึนเพ่ือพฒั นำกระบวนกำรเรียนรู้ท่ีมี
คุณภำพใหก้ บั นกั เรียนตำมหลกั สูตรแกนกลำงกำรศึกษำข้นั พ้ืนฐำน พุทธศกั รำช 2551 โดยมีเป้ำหมำย
สำหรับนักเรี ยนช้ันมัธยมศึกษำปี ท่ี 4 ซ่ึงเป็ นกระบวนกำรจัดกำรเรี ยนรู้ที่ยึดผูเ้ รี ยนเป็ นสำคัญ
ในหนงั สืออิเล็กทรอนิกส์ (E-BOOK) มีเน้ือหำเก่ียวกบั พุทธศำสนสุภำษิต ไดแ้ ก่ จิตฺต ทนฺต สุขำวห
จิตท่ีฝึ กดีแล้วนำสุขมำให้, นอุจฺจำวจ ปณฺ ฑิตำ ทสฺสยนฺติ บณั ฑิตย่อมไม่แสดงอำกำรข้ึนๆ ลงๆ,
นตฺถิ โลเก อนินฺทิโต คนท่ีไม่ถูกนินทำ ไม่มีในโลก,โกธ ฆตฺวำ สุข เสติ ฆ่ำควำมโกรธไดย้ อ่ มอยเู่ ป็ นสุข
มีกิจกรรมปฏิบตั ิเป็ นข้นั ตอน มีวิธีวดั ผลประเมินผลที่สอดคลอ้ งกบั หลกั กำรของหลกั สูตรแกนกลำง
กำรศึกษำข้นั พ้ืนฐำน พุทธศกั รำช 2551 และหลกั สูตรสถำนศึกษำโรงเรียนสงขลำวิทยำคม นกั เรียน
สำมำรถศึกษำดว้ ยตนเองและมีกระบวนกำรเรียนรู้ให้เขำ้ ใจง่ำยไดร้ ับประสบกำรณ์และมีประโยชน์ตอ่
กำรดำรงชีวติ

ผูจ้ ดั ทำหวงั เป็ นอย่ำงยิ่งว่ำ หนงั สืออิเล็กทรอนิกส์ (E-BOOK) เล่ม จะมีประโยชน์
เสมือนคู่มือของกำรศึกษำ สำมำรถพฒั นำบุคคล พฒั นำสังคม พฒั นำชุมชน ให้บรรลุสำเร็จตำม
เป้ำหมำย และวตั ถุประสงคต์ อ่ ไป

เพญ็ ศิริ นิตยส์ ุพรรณ

สำรบญั ข

เร่ือง หน้ำ

คำนำ ก
สำรบญั ข
แผนภูมิแสดงลำดบั ข้นั ตอนของกำรเรียนรู้ 1
คำแนะนำกำรใช้ E – BOOK สำหรับครู 2
คำแนะนำกำรใช้ E – BOOK สำหรับนกั เรียน 3
มำตรฐำน/ตวั ช้ีวดั /จุดประสงคก์ ำรเรียนรู้ 4
แบบทดสอบก่อนเรียน 5
เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน 6
เน้ือเรื่องพทุ ธศำสนสุภำษิต 7
แบบทดสอบหลงั เรียน 11
ชิ้นงำน 12
เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน 13
บรรณำนุกรม 15

1

แผนภูมแิ สดงข้นั ตอนกำรเรียนรู้

ไม่ผ่ำนกำรทดสอบ อ่ำนคำชี้แจง
ทดสอบก่อนเรียน

ศึกษำบทเรียน
ทดสอบหลงั เรียน

2

คำแนะนำกำรใช้ E-BOOK สำหรับครู

1. E-BOOK เล่มน้ีประกอบแผนกำรจดั กำรเรียนรู้เร่ืองพุทธศำสนสุภำษิต
2. E-BOOK เล่มน้ีในกำรเสริมบทเรียนหรือสอนซ่อมเสริมตำมสภำพของ
นกั เรียน
3. ใหน้ กั เรียนศึกษำบทเรียนน้ีดว้ ยตนเอง โดยกำหนดเวลำใหเ้ หมำะสมตำม
ควำมสำมำรถของนกั เรียน
4. แนะนำวธิ ีกำรใชบ้ ทเรียนใหน้ กั เรียนเขำ้ ใจก่อนนำไปใช้
5. คอยใหค้ ำปรึกษำแก่นกั เรียนเมื่อมีปัญหำ

3

คำแนะนำกำรใช้ E-BOOK สำหรับนักเรียน

1. E-BOOK เล่มน้ีเรื่องพุทธศำสนำสุภำษิตประกอบดว้ ยเน้ือเร่ืองยอ่ และ
แบบทดสอบ

2. นกั เรียนศึกษำจุดประสงคก์ ำรเรียนรู้ใหเ้ ขำ้ ใจ
3. นกั เรียนทำแบบทดสอบก่อนเรียนดว้ ยตวั เองจำนวน 10 ขอ้ และตรวจ
คำตอบจำกเฉลย
4. นกั เรียนทำชิ้นงำน จำนวน 2 ชิ้นงำน โดยอ่ำนคำช้ีแจงใหเ้ ขำ้ ใจก่อนลง
มือทำ
5. นกั เรียนทำแบบทดสอบหลงั เรียน ดว้ ยตวั เองและตรวจคำตอบจำกเฉลย
เพ่ือเปรียบเทียบควำมกำ้ วหนำ้ ของกำรเรียน

4

E-BOOK เร่ืองพทุ ธศำสนสุภำษติ

มำตรฐำนกำรเรียนรู้/ตัวชี้วดั

มำตรฐำนกำรเรียนรู้

มำตรฐำน ส 1.1 รู้และเขำ้ ใจประวตั ิ ควำมสำคญั ศำสดำ หลกั ธรรมของพระพทุ ธศำสนำ
หรือศำสนำท่ีตนนบั ถือและศำสนำอ่ืน มีศรัทธำที่ถูกตอ้ ง ยดึ มน่ั และปฏิบตั ิตำม
ตวั ชี้วดั หลกั ธรรม เพ่อื อยรู่ ่วมกนั อยำ่ งสันติสุข
ส 1.1 ม.4-6/13
วเิ ครำะห์หลกั ธรรมในกรอบของอริยสัจ 4 หรือแนวคิดของศำสนำที่ตนนบั ถือ

จุดประสงค์กำรเรียนรู้

1. เปรียบเทียบควำมแตกต่ำงของพุทธศำสนสุภำษติ กบั คำสุภำษติ ได้
2. เสนอแนวทำงกำรนำพทุ ธศำสนสุภำษติ ไปใชใ้ นชีวติ ประจำวนั ได้
3. ตระหนกั ถึงคุณค่ำและประโยชนจ์ ำกกำรศึกษำพทุ ธศำสนสุภำษิต

5

แบบทดสอบก่อนเรียน

1. ขอ้ ใดใหค้ วำมหมำยพุทธศำสนสุภำษิตไดถ้ กู ตอ้ ง 6. พุทธศำสนสุภำษิตบทวำ่ “โกธฆตฺวำ สุข เส ติ”
ก. คำสุภำษิตของพระสงฆ์ สอนใหช้ ำวพทุ ธนำหลกั ธรรมขอ้ ใดไปประยกุ ต์
ข. คำสุภำษิตของพระเถระผใู้ หญ่ ก. สติปัฏฐำน
ค. คำสุภำษิตของนกั ปรำชญท์ ำงพระพทุ ธศำสนำ ข. ปัญญำ
ง. คำสุภำษิตทำงพระพทุ ธศำสนำ ค. ไตรสิกขำ
2. จิตฺตทนฺติ สุขำวห สอดคลอ้ งกบั สำนวน ง. อริยสจั 4
ในขอ้ ใด 7.หำกมีคนนินทำนกั เรียน ควรยดึ หลกั ตำม
ก. ใจดีสู้เสือ
ข. หนำ้ เน้ือใจเสือ พุทธสุภำษิต ขอ้ ใด
ค. หวำนอมขมกลืน
ง. แพเ้ ป็นพระชนะเป็นมำร ก. น อุจฺจำวจ ปณฺฑิตำ ทสฺสยนฺติ
3. กำรกระทำขอ้ ใดแสดงวำ่ ไดน้ ำขอ้ คิดจำก
พทุ ธศำสนสุภำษิตบทวำ่ “จิตฺตทนฺต สุขำวห” ข. นตฺถิ โลเก อนินฺทิโต
ไปเป็นแนวทำงในกำรปฏิบตั ิตน
ก. หลีกเลี่ยงกำรมีศตั รู ค. จิตฺต ทนฺติ สุขำวห
ข. ควบคุมตนเองเม่ือเกิดอำกำรผดิ หวงั
ค. แสดงอำกำรผีเขำ้ ผีออกใหค้ นอ่ืนเห็น ง. โกธ ฆตฺวำ สุข เสติ
ง. แสวงหำเพอื่ นคู่คิดเพ่ือขอคำปรึกษำแนะนำ
4. น อุจฺจำวจปณฺฑิตำ ทสฺสยนฺติ” ตรงกบั สำนวน 8. จิตที่ฝึกดีแลว้ นำสุขมำให้ จำกคำกล่ำวน้ี
ขอ้ ใด กำรฝึกจิต ฝึกเพ่อื อะไร
ก. ผเี ขำ้ ผอี อก ก. เพ่อื ใหม้ ีจิตใจเขม้ แขง็
ข. มียศเส่ือมยศ ข. เพือ่ ใหม้ ีสติควบคุมจิต
ค. กลำ้ ไดก้ ลำ้ เสีย ค. เพือ่ ใหอ้ ดทนตอ่ ควำมผดิ หวงั
ง. บำปบุญคุณโทษ ง. เพือ่ ใหส้ ำมำรถปฏิบตั ิตำมศีล 5
5. บณั ฑิตในพุทธศำสนสุภำษิตบทวำ่ 9. พทุ ธสุภำษิตขอ้ ใด สอดคลอ้ งกบั โลกธรรม 8
“น อุจฺจำวจปณฺฑิตำ ทสฺสยนฺติ” หมำยถึงใคร ก. จิตฺต ทนฺติ สุขำวห
ก. คนที่มีงำนทำ ข. โกธ ฆตฺวำ สุข เสติ
ข. คนท่ีมีกำรศึกษำ ค. นตฺถิ โลเก อนินฺทิโต
ค. คนที่จบปริญญำตรีข้ึนไป ง. น อุจฺจำวจ ปณฺฑิตำ ทสฺสยนฺติ
ง. คนท่ีใชป้ ัญญำในกำรดำเนินชีวติ 10. พทุ ธศำสนสุภำษิต เรื่อง อุจฺจำวจ ปณฺฑิตำ
ทสฺสยนฺติ ใหค้ ติเตือนใจแก่ชำวพทุ ธในเรื่องใด
ก. สอนใหร้ ู้จกั กำรใชจ้ ่ำยที่พอประมำณไมเ่ กินตวั
ข. สอนใหร้ ู้จกั พอใจในส่ิงที่ตนมีอยู่
ค. สอนใหร้ ู้จกั รักษำทรัพยท์ ่ีหำมำได้
ง. สอนใหม้ ีควำมมน่ั คงในกำรทำควำมดี

6

เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน

1. ง
2. ง
3. ข
4. ก
5. ง
6. ค
7. ข
8. ข
9. ค
10. ง

7

ควำมหมำยพุทธศำสนสุภำษติ

พุทธศำสนสุภำษติ หมำยถึง คำสุภำษิตทำงพระพทุ ธศำสนำ เป็นขอ้ ควำมท่ีมี
ลกั ษณะส้ันๆ แต่มีควำมหมำยลึกซ้ึง แฝงขอ้ คิด คติสอนใจใหป้ ระพฤติปฏิบตั ิตำม มีลกั ษณะ
เปรียบเทียบกบั คำสุภำษิตและคำพงั เพยในภำษำไทยพุทธศำสนสุภำษิตมีแหล่งท่ีมำแตกต่ำง
กนั ใหค้ ติสอนใจในเร่ืองต่ำง ๆ มำกมำย ในหน่วยกำรเรียนรู้น้ีกำหนดใหศ้ ึกษำ 4 เรื่อง
ดว้ ยกนั ไดแ้ ก่

1. จิตฺต ทนฺต สุขำวห จิตท่ีฝึกดีแลว้ นำสุขมำให้
2. นอุจฺจำวจ ปณฺฑิตำ ทสฺสยนฺติ บณั ฑิตยอ่ มไม่แสดงอำกำรข้ึนๆ ลงๆ
3. นตฺถิ โลเก อนินฺทิโต คนที่ไม่ถูกนินทำ ไม่มีในโลก
4. โกธ ฆตฺวำ สุข เสติ ฆ่ำควำมโกรธไดย้ อ่ มอยเู่ ป็นสุข

8

1. จติ ตฺ ทนฺต สุขำวห
อ่ำนว่ำ จติ -ตงั -ทัน-ตงั -สุ-ขำ-วะ-หัง
แปลว่ำ จติ ท่ีฝึ กดแี ล้วนำสุขมำให้

ควำมหมำย จิตท่ีฝึกดีแลว้ หมำยถึง จิตท่ีไดร้ ับกำรฝึ กอบรมและดูแลรักษำมำเป็น
อยำ่ งดี ทำใหเ้ ป็นคนหนกั แน่น มน่ั คง ไม่หวน่ั ไหวในส่ิงแวดลอ้ มทีี่มำกระทบ มีควำมสงบ
เยอื กเยน็ เป็นจิตท่ีมีปัญญำเป็นตวั กำหนดจิต

กำรฝึ กฝนจิตในทำงพระพุทธศำสนำ เรียกวำ่ กำรบริหำรจิต ซ่ึงมีหลำยวธิ ี เช่น
กำรกำหนดลมหำยใจเขำ้ ออก (อำณำปำนสติ) กำรต้งั สติกำหนดพิจำรณำส่ิงต่ำง ๆ ใหร้ ู้และ
เขำ้ ใจตำมควำมเป็นจริง (สติปัฏฐำน 4) เป็นตน้

จุดมุ่งหมำย มุ่งใหฝ้ ึ กอบรมจิต ซ่ึงทำไดห้ ลำยทำง ไดแ้ ก่ กำรต้งั สติกำหนดพจิ ำรณำ
สิ่งต่ำงๆ ใหร้ ู้และเขำ้ ใจสภำพท่ีเป็นจริง เช่น กำรระลึกถึงศลี กำรระลึกถึงจำคะ กำรระลึกถึง
เทวดำ และวธิ ีกำรกำหนดลมหำยใจเขำ้ ออก เป็นตน้

9

2. น อจุ ฺจำวจ ปณฺฑิตำ ทสฺสยนฺติ
อ่ำนว่ำ นะ-อจุ -จำ-วะ-จัง-ปัน-ท-ิ ตำ-ทสั -สะ-ยนั -ติ

แปลว่ำ บัณฑิตย่อมไม่แสดงอำกำรขนึ้ ๆ ลงๆ

ควำมหมำย บณั ฑิต หมำยถึง ผมู้ ีปัญญำ ผดู้ ำเนินชีวติ โดยยดึ หลกั ควำมดีงำม
ใชป้ ัญญำในกำรดำเนินชีวติ และมีจิตใจห่ำงไกลจำกส่ิงชวั่ ร้ำยหรืออบำยมุขต่ำงๆ บณั ฑิต
ตอ้ งมีจิตใจมน่ั คง ยดึ มน่ั ในคุณงำมควำมดี ทำควำมดีเสมอตน้ เสมอปลำย ท้งั ต่อหนำ้ และ
ลบั หลงั ไม่แสดงอำกำรข้ึนๆ ลงๆ

จุดมุ่งหมำย ตอ้ งกำรสอนใหผ้ อู้ ยใู่ นวยั เรียน มีควำมมนั่ คงในกำรทำควำมดี เขำ้ ใจถึง
ลกั ษณะของผเู้ ป็นบณั ฑิต ซ่ึงผำ่ นกำรศึกษำและกำรฝึ กอบรมมำดีแลว้ ตอ้ งมีจิตใจมนั่ คง
เขม้ แขง็ ในกำรทำสิ่งท่ีดีถูกตอ้ งดีงำม ไม่ด้ือร้ันทำตำมใจตวั เอง แต่ตอ้ งยดึ หลกั ธรรม
เป็ นใหญ่

10

3. นตฺถิ โลเก อนินฺทโิ ต
อ่ำนว่ำ นัต-ถ-ิ โล-เก-อะ-นิน-ทิ-โต
แปลว่ำ คนที่ไม่ถูกนินทำ ไม่มใี นโลก

ควำมหมำย กำรนินทำ หมำยถึง กำรติเตียนลบั หลงั หลกั ธรรมในพระพทุ ธศำสนำ
เร่ือง โลกธรรม 8 สอนวำ่ กำรนินทำเป็นเร่ืองธรรมดำของโลก สรรเสริญกบั นินทำเป็นของ
คู่กนั บุคคลที่ไดร้ ับกำรสรรเสริญ กย็ อ่ มถูกนินทำไดเ้ ช่นกนั

จุดมุ่งหมำย สอนใหช้ ำวพุทธเขำ้ ใจธรรมชำติของโลกและมนุษย์ เพอื่ ใหส้ ำมำรถ
ดำเนินชีวติ ในสงั คมไดอ้ ยำ่ งมีควำมสุข ตอ้ งตระหนกั วำ่ ไม่มีใครในโลกรอดพน้ จำกกำร
นินทำ

11

4. โกธ ฆตฺวำ สุข เสติ
อ่ำนว่ำ โก-ธัง-คดั -วำ-สุ-ขงั -เส-ติ
แปลว่ำ ฆ่ำควำมโกรธได้ย่อมอยู่เป็ นสุข

ควำมหมำย ควำมโกรธ เป็นควำมรู้สึกไม่พอใจอยำ่ งรุนแรงต่อบุคคล หรือต่อ
สถำนกำรณ์อยำ่ งใดอยำ่ งหน่ึง ควำมโกรธเป็นอำรมณ์ของคนท่ีมีควำมทุกข์ เมื่อเกิดควำม
โกรธอำจตดั สินใจใชอ้ ำรมณ์รุนแรงกระทำต่อบุคคลหรือส่ิงของส่งผลเสียหำยร้ำยแรง
ตำมมำ ดงั น้นั กำรกำจดั ควำมโกรธออกไปจะทำใหเ้ รำมีควำมสุข

จุดมุ่งหมำย สอนใหช้ ำวพทุ ธรู้จกั โทษและผลเสียของควำมโกรธ รู้จกั ฝึกระงบั ควำม
โกรธ มิใหเ้ กิดข้ึนง่ำยๆ โดยใชห้ ลกั ไตรสิกขำ ไดแ้ ก่ กำรรักษำศีล กำรเจริญสมำธิ
กำรเจริญปัญญำ

12
ชิ้นงำน

คำชี้แจง ใหน้ กั เรียนเสนอแนวทำงกำรนำพทุ ธศำสนสุภำษิตไปปฏิบตั ิในชีวติ ประจำวนั พร้อมบอกผล
ท่ีเกิดข้ึนจำกกำรปฏิบตั ิ

พุทธศาสนสุภาษิต แนวทางการปฏิบตั ิ ผลท่ีเกดิ ขนึ้

………จ…ิตฺต…ํ ท…น…ฺต…ํ สขุ…า…วห…ํ …… …ฝึก…อ…บร…ม…จิต…ใจ…ให…ป้ …รา…ศจ…า…ก ……จ…ิตใ…จส…ง…บ …มคี …วา…ม…สขุ……
…จ…ิต…ท่ีฝ…ึก…ดีแ…ล…ว้ …นาํ…สข…ุ ม…าใ…ห…้ ……………ก…ิเล…ส…………… ………………………………
………………………………… ……………………………… ………………………………
………………………………… ……………………………… ………………………………
………………………………… ……………………………… ………………………………

…… …………… ……………

คำชี้แจง ใหน้ กั เรียนวิเครำะห์ประโยชนข์ องพุทธศำสนำสุภำษิต และสรุปเป็นแผนผงั ควำมคิด

ประโยชน์ของ
พทุ ธศำสนสุภำษิต

13

แบบทดสอบหลังเรียน

1. ขอ้ ใดใหค้ วำมหมำยพทุ ธศำสนสุภำษิตไดถ้ กู ตอ้ ง 6. จิตฺตทนฺติ สุขำวห สอดคลอ้ งกบั สำนวน
ก. คำสุภำษิตของพระสงฆ์ ในขอ้ ใด
ข. คำสุภำษิตของพระเถระผใู้ หญ่ ก. ใจดีสู้เสือ
ค. คำสุภำษิตของนกั ปรำชญท์ ำงพระพุทธศำสนำ ข. หนำ้ เน้ือใจเสือ
ง. คำสุภำษิตทำงพระพทุ ธศำสนำ ค. หวำนอมขมกลืน
2. พทุ ธศำสนสุภำษิตบทวำ่ “โกธฆตฺวำ สุข เส ติ” ง. แพเ้ ป็นพระชนะเป็นมำร
สอนใหช้ ำวพุทธนำหลกั ธรรมขอ้ ใดไปประยกุ ต์ 7.หำกมีคนนินทำนกั เรียน ควรยดึ หลกั ตำม
ก. สติปัฏฐำน
ข. ปัญญำ พทุ ธสุภำษิต ขอ้ ใด
ค. ไตรสิกขำ
3. กำรกระทำขอ้ ใดแสดงวำ่ ไดน้ ำขอ้ คิดจำก ก. น อุจฺจำวจ ปณฺฑิตำ ทสฺสยนฺติ
พุทธศำสนสุภำษิตบทวำ่ “จิตฺตทนฺต สุขำวห”
ไปเป็นแนวทำงในกำรปฏิบตั ิตน ข. นตฺถิ โลเก อนินฺทิโต
ก. หลีกเล่ียงกำรมีศตั รู
ข. ควบคุมตนเองเมื่อเกิดอำกำรผดิ หวงั ค. จิตฺต ทนฺติ สุขำวห
ค. แสดงอำกำรผีเขำ้ ผอี อกใหค้ นอ่ืนเห็น
ง. แสวงหำเพ่ือนคู่คิดเพ่ือขอคำปรึกษำแนะนำ ง. โกธ ฆตฺวำ สุข เสติ
4. จิตท่ีฝึกดีแลว้ นำสุขมำให้ จำกคำกล่ำวน้ี
กำรฝึกจิต ฝึกเพอ่ื อะไร 8. น อุจฺจำวจปณฺฑิตำ ทสฺสยนฺติ” ตรงกบั
ก. เพอ่ื ใหม้ ีจิตใจเขม้ แขง็ สำนวนขอ้ ใด
ข. เพื่อใหม้ ีสติควบคุมจิต ก. ผเี ขำ้ ผอี อก
ค. เพ่อื ใหอ้ ดทนตอ่ ควำมผิดหวงั ข. มียศเสื่อมยศ
ง. เพื่อใหส้ ำมำรถปฏิบตั ิตำมศีล 5 ค. กลำ้ ไดก้ ลำ้ เสีย
5. พุทธศำสนสุภำษิต เร่ือง อุจฺจำวจ ปณฺฑิตำ ง. บำปบุญคุณโทษ
ทสฺสยนฺติใหค้ ติเตือนใจแก่ชำวพุทธในเร่ืองใด 9. พุทธสุภำษิตขอ้ ใด สอดคลอ้ งกบั โลกธรรม 8
ก. สอนใหร้ ู้จกั กำรใชจ้ ่ำยที่พอประมำณไมเ่ กินตวั ก. จิตฺต ทนฺติ สุขำวห
ข. สอนใหร้ ู้จกั พอใจในสิ่งที่ตนมีอยู่ ข. โกธ ฆตฺวำ สุข เสติ
ค. สอนใหร้ ู้จกั รักษำทรัพยท์ ี่หำมำได้ ค. นตฺถิ โลเก อนินฺทิโต
ง. สอนใหม้ ีควำมมน่ั คงในกำรทำควำมดี ง. น อุจฺจำวจ ปณฺฑิตำ ทสฺสยนฺติ
10. บณั ฑิตในพุทธศำสนสุภำษิตบทวำ่
“น อุจฺจำวจปณฺฑิตำ ทสฺสยนฺติ” หมำยถึงใคร
ก. คนที่มีงำนทำ
ข. คนที่มีกำรศึกษำ
ค. คนท่ีจบปริญญำตรีข้ึนไป
ง. คนที่ใชป้ ัญญำในกำรดำเนินชีวิต

14

เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน

1. ง
2. ค
3. ข
4. ข
5. ง
6. ง
7. ข
8. ก
9. ค
10. ง

บรรณานุกรม

สถำบนั พฒั นำคุณภำพวชิ ำกำร (พว.). คู่มือครูพระพทุ ธศำสนำ ม.4-6.สำนกั พิมพบ์ ริษทั พฒั นำคุณภำพ
วชิ ำกำร (พว.)จำกดั ,2559.

https://sites.google.com › socialbuddhismm4 › unit_4-1สืบคน้ เม่ือวนั ท่ี 4 กมุ ภำพนั ธ์ 2565