BAB 2 AE015 MIKROEKONOMI

KESEIMBANGAN PASARAN 1

 Pasaran dikatakan mencapai keseimbangan apabila
jumlah kuantiti diminta adalah sama dengan jumlah
kuantiti yang ditawarkan oleh pengeluar pada satu tingkat
harga dan tempoh masa tertentu.

Keseimbangan Pasaran 2

Keseimbangan pasaran ialah keadaan harga dan
kuantiti tidak berkecenderungan untuk berubah apabila
harga dan kuantiti diminta sama dengan harga dan
kuantiti ditawar pada tingkat harga tertentu.

Secara persamaan
Qd = Qs

Secara keluk:
Titik persilangan antara keluk permintaan

dan keluk penawaran

3 cara menjelaskan keseimbangan 3

i. secara jadual
ii. Secara rajah
iii. Rumus/pengiraan

Secara Jadual permintaan dan penawaran 4

Harga (RM) Qs Qd Keadaan
pasaran
50 20
40 16 4
30 12
20 8 Lebihan
10 4
8 penawaran

12 Qd=Qs

16

Lebihan

20 permintaan

Rajah : proses Keseimbangan Pasaran 5

P Lebihan penawaran S

S E

40

30

S D
0 8 12
16 Q

Rajah : Proses Keseimbangan Pasaran 6

P S

S

E

30 Lebihan permintaan

20 8 12 16 D

S Q
0

Secara rumus/pengiraan 7

Keseimbangan pasaran tercapai apabila kuantiti
diminta sama dengan kuantiti ditawarkan pada
satu tingkat harga iaitu Qd = Qs.
Persamaan permintaan dan penawaran boleh
ditulis seperti berikut:-

Persamaan permintaan : Qd = a – bP
Persamaan penawaran : Qs = a + bP

Qd = 14 – 2P 8
Qs = 2+ P

Penyelesaian:-
Syarat keseimbangan pasaran Qd = Qs,maka

Qd = Qs
14-2P = 2+4P

P=2
Pada P=2 gantikan dalam Qd atau Qs

Qd=14-2P
= 14 – 2(2)
= 10

Jadi harga keseimbangan ialah RM2.00 dengan
kuantiti keseimbangan ialah sebanyak 10 unit.

Perubahan Keseimbangan pasaran 9

a. Perubahan dalam permintaan sahaja
b. Perubahan dalam penawaran sahaja
c. Perubahan dalam permintaan dan penawaran

secara serentak

a. Perubahan dalam permintaan sahaja 10

P

S

E1

P1

Po E0

E2

P2

D1

D0

D2

0 Q2 Q0 Q1 Q

Penerangan rajah 11

 Perubahan dalam permintaan ditunjukkan oleh peralihan keluk permintaan ke kiri
atau ke kanan

 Jika permintaan meningkat disebabkan factor –factor lain selain harga barang itu
sendiri, keluk permintaan beralih ke kanan dan sebaliknya jika permintaan berkurang
keluk permintaan akan beralih ke kiri.

 Keseimbangan asal pada titik E0 apabila keluk DD bersilang dengan keluk SS pada
harga P0 dan Q0. Jika permintaan meningkat keluk beralih ke kanan dari D0 ke
D1.Pada harga P0 berlaku lebihan permintaan, kesannya harga akan naik ke P1.
Keseimbangan baru tercapai pada titik E1 pada harga P1 dan Q1.

 Jika permintaan menurun, keluk permintaan beralih ke kiri dari D0 ke D2. Pada harga
asal P0 wujud lebihan penawaran, ini menyebabkan harga akan
turun.Keseimbangan baru pada E2 pada harga P2 dan kuantiti Q2.

b. Perubahan dalam Penawaran sahaja 12

P S1
S0

E1
P1 S2

E0
Po

E2
P2

D

0 q1 q1 q2 Q

Penerangan rajah 13

 Perubahan dalam penawaran ditunjukkan oleh peralihan keluk penawaran ke
kiri atau ke kanan

 Jika penawaran meningkat disebabkan factor –factor lain selain harga barang
itu sendiri, keluk penawaran beralih ke kanan dan sebaliknya jika penawaran
berkurang keluk penawaran akan beralih ke kiri.

 Keseimbangan asal pada titik E0 apabila keluk DD bersilang dengan keluk SS
pada harga P0 dan Q0. Jika penawaran meningkat keluk SS beralih ke kanan
dari S0 ke S2.Pada harga P0 berlaku lebihan penawaran, kesannya harga akan
turun ke P2. Keseimbangan baru tercapai pada titik E2 pada harga P2 dan Q2.

 Jika penawaran meningkat, keluk penawaran beralih ke kiri dari D0 ke D1. Pada
harga asal P0 wujud lebihan permintaan, ini menyebabkan harga akan naik.
Keseimbangan baru pada E1 pada harga P1 dan kuantiti Q1.

Perubahan dalam permintaan dan penawaran
14

1. Kenaikan dalam permintaan adalah sama kadar dengan
kenaikan dalam penawaran.

2. Kenaikan permintaan melebihi kenaikan dalam penawaran

3. Kenaikan dalam penawaran melebihi kenaikan dalam
permintaan.

4. Pengurangan permintaan melebihi pengurangan penawaran

5. Pengurangan penawaran melebihi pengurangan permintaan.

1. Kenaikan permintaan dan penawaran pada kadar

yang sama ( harga tidak berubah tetapi kuantiti 15

meningkat)

S0

P

S1
Po

D1
D0

0 Qo Q1 Q

2. Kenaikan permintaan melebihi kenaikan dalam 16
penawaran( harga naik dan kuantiti juga meningkat)

S

P2 E1 S1

E
P1

D1

D

Q1 Q2

3. Kenaikan dalam penawaran melebihi kenaikan dalam

permintaan.( Harga turun dan kuantiti meningkat) 17

S
S1

E
p1 E1
p2

D D1

Q1 Q2

4. Pengurangan permintaan melebihi pengurangan 18
penawaran( harga jatuh dan kuantiti juga jatuh)
D
S1
p ES

E1

p1

D1

Q1 Q

5.Pengurangan penawaran melebihi pengurangan 19
permintaan.( harga meningkat dan kuantiti berkurang)

S

P2 E1 S1

E D1
P1

D

Q1 Q2

2.4 Lebihan pengguna dan Lebihan Pengeluar 20

Lebihan pengguna ialah faedah yang diperoleh oleh
pengguna apabila terdapat perbezaan antara harga yang
sanggup dibayar dengan harga keseimbangan pasaran.
Harga yang sanggup dibayar bergantung kepada kepuasan
yang diperolehi atau utility sut barang tersebut.

Semakin tinggi utility sut semakin tinggi harga yang sanggup
dibayar dan sebaliknya.

semakin barang sesuatu barang di gunakan semakin kurang
utilitinya. Maka harga yang sanggup dibayar juga semakin
berkurangan.

Lebihan Pengeluar 21

 Lebihan pengeluar ialah faedah yang diperoleh oleh pengeluar
apabila terdapat perbezaan antara harga keseimbangan pasaran
dengan harga yang sanggup ditawarkan oleh pengeluar.

 Harga yag sanggup ditawar oleh pengeluar adalah lebih rendah
daripada harga pasaran.

Rajah : Lebihan pengguna 22

harga Lebihan pengguna

P S

10 E

5

0 100 D

kuantiti Q

Rajah : Lebihan Pengeluar 23

10

Lebihan pengeluar

5

D

15

DASAR KAWALAN HARGA

1. DASAR HARGA MAKSIMUM
Dasar harga maksimum ialah dasar penetapan tingkat harga pasaran
yang lebih rendah daripada tingkat harga keseimbangan pasaran.

Tujuan Dasar Harga Maksimum ditetapkan adalah untuk mengawal
kenaikan harga barang dan menjaga kebajikan pengguna
Dasar ini sesuai digunakan untuk mengurangkan inflasi.

AE015 24

Rajah : Dasar Harga Maksimum S

P

D

Pe E Harga
Pc maksimum
Q1 Qe Q2 D
S
Q
0

AE015 25

Penerangan rajah: kesan Dasar Harga Maksimum

Permintaan melebihi penawaran:

-- Lebihan permintaan yang berlaku di pasaran akan menggalakkan
berlakunya pasaran gelap.

-- Untuk mengelakkan daripada berlakunya pasaran gelap, kerajaan
boleh mengadakan dasar pencatuan.

-- Kerajaan boleh menguatkuasakan undang-undang seperti
mengenakan denda dan hukuman berat ke atas pihak-pihak yang
terlibat dengan pasaran gelap.

-- Selain itu, bagi mengatasi masalah lebihan permintaan, kerajaan
akan mengimport.

AE015 26

2. DASAR HARGA MINIMUM

Dasar harga minimum ialah dasar penetapan tingkat harga pasaran
yang lebih tinggi daripada tingkat harga keseimbangan pasaran.

Tujuan kerajaan menetapkan Dasar Harga Minimum
i. Meningkatkan pendapatan pengeluar
ii. Menjaga kebajikan pengeluar
iii. Mewujudkan lebihan penawaran sebagai stok simpanan

AE015 27

Rajah : Dasar Harga Minimum

P E S

D Harga
minimum
Pf

Pe

S Q1 Qe Q2 D
0
Q

AE015 28

Penerangan Rajah : Kesan Dasar Harga Minimum

Penawaran melebihi permintaan

 Bagi mengatasi masalah lebihan penawaran, kerajaan akan
membeli lebihan penawaran tersebut dan disimpan dalam stok
penimbal.

 Sekiranya ada permintaan untuk barang tersebut dengan harga
yang berpatutan, kerajaan akan menjual @ mengeksport
lebihan tersebut.

 Dasar harga minimum telah berjaya meninggikan harga dan
meningkatkan pendapatan pengeluar.

AE015 29

3. CUKAI

Cukai ialah bayaran yang dikenakan kepada individu atau syarikat
kepada kerajaan.
Terdapat beberapa jenis cukai dalam ekonomi. Antaranya cukai jualan.

 Cukai jualan ialah cukai tak langsung yang dikenakan oleh kerajaan
ke atas sesuatu barang dan ia hanya dibayar pada masa jual beli
barang tersebut berlaku.

 Tujuan kerajaan mengenakan cukai jualan
i. Untuk menambahkan hasil
ii. Mengurangkan penggunaan sesuatu barang di pasaran

AE015 30

KESAN CUKAI JUALAN

i. Cukai jualan yang dikenakan akan menyebabkan kos pengeluaran
meningkat.

ii. Kesannya pengeluar akan memindahkan sebahagian beban cukai
tersebut kepada pengguna dengan cara mengurangkan penawaran
barang supaya harga barang meningkat.

iii. Keluk penawaran akan akan beralih ke kiri menyebabkan harga pasaran akan
meningkat.

AE015 31

Rajah : Kesan Cukai Jualan Terhadap Keseimbangan Pasaran

P t

E1 E0

P1

P0 PENGGUNA A

PENGELUAR
PB

0 QQ1 Q0 AE015 32

Penerangan Rajah
 Keseimbangan asal dicapai pada titik E0 apabila keluk penawaran S0

bersilang dengan keluk permintaan D0, tingkat harga keseimbangan Po
dan kuantiti keseimbangan Q0.

 Bila cukai dikenakan, kos pengeluaran meningkat, pengeluar
mengurangkan penawaran, keluk penawaran akan beralih ke kiri iaitu
dari S0 ke S1.

 Titik keseimbangan beralih dari E0 ke EI, tingkat harga naik daripada
P0 ke P1 manakala kuantiti keseimbangan merosot daripada QO ke Q1.

 Jumlah beban cukai pengguna ialah POP1E1A,manakala beban cukai
pengeluar ialah PPOAB.

AE015 33

KESAN CUKAI TERHADAP FUNGSI PENAWARAN
Fungsi penawaran sebelum cukai ialah QS = a + bP
 Setelah cukai per unit dikenakan,
fungsi penawaran berubah menjadi QSt = a + b (P –t )

ATAU
Jika fungsi penawaran sebelum cukai

P = a + dQ
 Setelah cukai per unit dikenakan, fungsi penawaran berubah menjadi

P1 = a + dQ + cukai per unit

AE015 34

4. SUBSIDI

Subsidi ialah bantuan kerajaan kepada pengeluar yang bergantung
kepada tingkat output.
Tujuan subsidi diberikan adalah untuk
i.Mengurangkan kos pengeluaran
ii. Meningkatkan kuantiti pengeluaran sesuatu barang

Keluk penawaran akan beralih ke kanan.

AE015 35

Rajah : Kesan Subsidi Terhadap Keseimbangan Pasaran

P B

P2 A
PENGELUAR E0 E1

P0
PENGGUNA

P1

0 Q0 Q1 Q AE015 36

Penerangan rajah
 Keseimbangan asal tercapai pada titik E0 apabila keluk penawaran SO

bersilang dengan keluk permintaan D0 dimana tingkat harga
keseimbangan PO dan kuantiti keseimbangan QO.

 Setelah subsidi diberikan, keluk penawaran akan beralih ke kanan dari
SO ke S1.

 Titik keseimbangan berubah dari E0 ke EI, tingkat harga jatuh dari P0 ke
PI manakala kuantiti keseimbangan meningkat dari Q0 ke QI.

 Jumlah subsidi yang diperolehi oleh pengguna ialah PIPOAEI, manakala
jumlah subsidi yang diperolehi oleh pengeluar ialah POP2BA.

AE015 37

KESAN SUBSIDI TERHADAP FUNGSI PENAWARAN

Fungsi penawaran sebelum subsidi ialah QS = a + bP
 Setelah subsidi per unit diberikan,

fungsi penawaran berubah menjadi QSs = a + b (P + subsidi)

ATAU

Jika fungsi penawaran sebelum subsidi

P = a + dQ
 Setelah cukai per unit dikenakan, fungsi penawaran berubah

menjadi
P1 = a + dQ – subsidi perunit

AE015 38