เคมี ม.4 เทอม 1

กระบวนการเกดิ โซเดยี มคลอไรด์

สมบตั ิของสารประกอบไอออนกิ

การละลายของสารประกอบไอออนกิ

การละลายคอื การท่ีอนุภาคของตัวถกู ละลายกระจายไปแทรกอย่รู ะหวา่ งอนภุ าค
ของตัวทาละลาย

แตล่ ะสารจะละลายในตวั ทาละลายไดม้ ากหรอื น้อยจะระบใุ นรูปของ
สภาพละลายได้ของสาร (Solubility)

พลังงานกับการละลายของสารประกอบไอออนกิ

ขั้นท่ี 1 การทาลายแรงยึดเหน่ียวระหว่างอนุภาคของตัวทาละลาย และแรงยึดเหนี่ยว
ระหว่างอนุภาคของตัวถูกละลายพลังงานที่ใช้ในการทาลายแรงยึดเหนี่ยวระหว่างอนุภาค
ของตัวถูกละลาย(สารประกอบไอออนิก) จะมีค่าเท่ากับ พลังงานโครงผลึก(lattice
energy), E1 การเปลยี่ นแปลงขนั้ นเ้ี ปน็ การดูดพลังงาน

ขั้นที่ 2 การสร้างแรงยึดเหน่ียวระหว่างอนุภาคของน้าและตัวถูกละลาย พลังงานท่ีให้
อ อ ก ม า จ า ก ก า ร ส ร้ า ง แ ร ง ยึ ด เ ห น่ี ย ว ดั ง ก ล่ า ว เ รี ย ก ว่ า พ ลั ง ง า น ไ ฮ เ ด ร ชั น (hydration
energy), E2 การเปลี่ยนแปลงขั้นนเี้ ปน็ การคายพลังงาน

สมการไอออนิกและสมการไอออนกิ สุทธิ

52การพจิ ารณาปฏิกิรยิ าของสารประกอบไอออนิก จะนยิ มเขียนสมการแสดงปฏกิ ริ ยิ าในรูป
ของสมการไอออนกิ สทุ ธิ (Net ionic equation) ซง่ึ มีขั้นตอนการเขียน ดงั น้ี

1.เขียนสมการโมเลกุล
2.พจิ ารณาสภาพละลายได้ของผลิตภณั ฑแ์ ต่ละชนดิ
3.ผลิตภณั ฑท์ ล่ี ะลายน้าได้ดจี ะแตกตัวเปน็ ไอออน ผลติ ภัณฑ์ทีไ่ มล่ ะลายน้าจะเกดิ เปน็
ตะกอน
4.เขียนสมการไอออนิกแสดงไอออนและสารทกุ ชนิดในปฏกิ ิรยิ า
5.ตดั ไอออนท่ีปรากฏท้ัง 2 ข้างของสมการออกไป
6.จะไดส้ มการไอออนกิ สทุ ธิท่ีแสดงเฉพาะองคป์ ระกอบทเี่ กยี่ วขอ้ งกับปฏิกริ ิยาจรงิ
เท่าน้นั

วธิ กี ารเขยี นสมการไอออนิกสทุ ธิ

พนั ธะโคเวเลนต์

พันธะโคเวเลนต์

อเิ ลก็ ตรอนคู่ร่วมพนั ธะ
คอื อิเล็กตรอนทเ่ี ปน็ คูร่ ว่ มในการใช้สร้างพันธะโคเวเลนต์

อเิ ลก็ ตรอนคโู่ ดดเดี่ยว
คอื อิเลก็ ตรอนท่ีไม่ไดใ้ ชส้ ร้างพันธะในโมเลกลุ สาร บางคร้งั อย่กู นั เปน็ คู่ จงึ

เรียกว่า อเิ ล็กตรอนค่โู ดดเดยี่ ว

รปู แบบการเกิดพนั ธะโคเวเลนต์

แตล่ ะอะตอมจงึ มีการนาอิเลก็ ตรอนมาใช้ร่วมกัน 1-3 คู่ เกดิ เป็นพันธะโคเวเลนต์
ท่แี ตกตา่ งกนั 3 ชนดิ คือ

พนั ธะเดี่ยว (single bond) มีการใช้อิเล็กตรอนร่วมกนั 1 คู่
พันธะคู่ (double bond) มกี ารใช้อิเลก็ ตรอนร่วมกนั 2 คู่
พนั ธะสาม (triple bond) มีการใช้อิเล็กตรอนรว่ มกนั 3 คู่

นอกจากโครงสร้างแบบจุดของลวิ อิสแล้วสามารถเขยี นโครงสรา้ งแบบเส้นได้ด้วย
โดยอเิ ล็กตรอนคูร่ ่วมพันธะ 1 คแู่ ทนดว้ ยเส้นตรง 1 เสน้ สว่ นอเิ ล็กตรอนคู่โดดเดี่ยว
จะเขยี นหรอื ไม่เขียนก็ได้

รปู แบบการเกดิ พนั ธะโคเวเลนต์

รปู แบบการเกิดพันธะโคเวเลนต์

เปน็ แรงยึดเหนีย่ วระหวา่ งอะตอมทีอ่ เิ ล็กตรอนครู่ ว่ มพนั ธะมาจากอะตอมใดอะตอมหน่ึง
เทา่ น้ัน
ตวั อยา่ งการเกิดแอมโมเนยี มไอออน (NH4+) จากปฏกิ ริ ยิ าระหวา่ งแอมโมเนยี กบั ไฮโดรเจน
ไอออน

โมเลกลุ โคเวเลนตท์ ี่ไม่เปน็ ไปตามกฎออกเตต

1.โมเลกลุ ทจี่ านวนอิเล็กตรอนรอบอะตอมกลางน้อยกวา่ 8 (น้อยกวา่ กฎออกเตต)
อะตอมกลางมเี วเลนซอ์ เิ ลก็ ตรอน 2 และ 3 คือ Be และ B ตามลาดับ
Be และ B มเี วเลนซอ์ เิ ล็กตรอน 2 และ 3 เมื่อใชอ้ เิ ล็กตรอนรว่ มกบั
อะตอมอนื่ จะมเี วเลนซ์อิเลก็ ตรอนทัง้ หมด 4 และ 6 ตามลาดับ

ตวั อยา่ ง การเรยี กชื่อโมเลกลุ สารโคเวเลนต์

ตวั อยา่ ง การเรยี กชื่อโมเลกลุ สารโคเวเลนต์

ตวั อยา่ ง การเรยี กชื่อโมเลกลุ สารโคเวเลนต์

ความยาวพนั ธะ และพลังงานพันธะ

ความยาวพันธะ(เฉลยี่ ) คอื ระยะหา่ งระหว่างนิวเคลียสของสองอะตอมที่สรา้ งพันธะ
ระหว่างกัน

ระหว่างอะตอมคเู่ ดียวกัน เปรยี บเทียบความยาวพันธะไดด้ ังน้ี
พนั ธะเดยี่ ว > พนั ธะคู่ > พันธะสาม

พลังงานพันธะ(เฉล่ยี ) คอื พลังงานท่ีน้อยทส่ี ดุ ที่ใช้สลายพันธะระหวา่ งอะตอมในโมเลกุลท่ี
อย่ใู นสถานะแกส๊ ให้เปน็ อะตอมเดี่ยว

ระหวา่ งอะตอมคเู่ ดียวกัน เปรยี บเทียบพลงั งานพนั ธะได้ดังนี้
พนั ธะสาม > พนั ธะคู่ > พันธะเดีย่ ว

ความยาวพนั ธะ และพลังงานพันธะ

การสลายพันธะ เปน็ การดูดพลังงาน
การสรา้ งพนั ธะ เป็น การคายพลังงาน

สรา้ ง-คาย สลาย-ดูด

การคานวณพลังงานพนั ธะ



โครงสรา้ งเรโซแนนซ์

โครงสร้างท่แี สดงการเกดิ เรโซแนนซ์เรียกวา่ “โครงสร้างเรโซแนนซ์ (resonance
structure)”

การทานายรูปรา่ งโมเลกุล

การทานายรปู รา่ งโมเลกุลโคเวเลนตจ์ ะใชท้ ฤษฎีการผลกั คูอ่ ิเล็กตรอน
ในวงเวเลนซ์ (Valence Shell Electron Pair Repulsion Theory, VSEPR)

ABXEy A เป็นอะตอมกลาง
B เปน็ อะตอมทีล่ อ้ มรอบ
x เปน็ จานวนอะตอมลอ้ มรอบ
E เปน็ อิเล็กตรอนคู่โดดเด่ียวทเี่ หลือจากการสร้างพนั ธะ
y แทนอิเลก็ ตรอนคโู่ ดดเดย่ี วรอบอะตอมกลาง

รปู ร่างโมเลกลุ ท่ีอะตอมกลางไม่มี e- เหลอื

รปู ร่างโมเลกลุ ท่อี ะตอมกลางไม่มี e- เหลอื