นักศึกษาวิชาทหาร

นกั ศึกษาวิชาทหาร หรืออักษรย่อ นศท. (องั กฤษ: Thai Reserve Officer
Training Corps Student, อกั ษรยอ่ : TROTCS) คือ บุคคลซึง่ อยู่ในระหว่างเขา้
รับการฝึกวิชาทหารตามหลักสตู รทีก่ ระทรวงกลาโหมกาหนด ตาม
พระราชบญั ญตั ิส่งเสริมการฝึกวชิ าทหาร พ.ศ. 2503 เป็นกาลงั พลสารองของ
กองทัพไทย ภายใตก้ ารควบคุมของ หนว่ ยบัญชาการรกั ษาดินแดน (คนทวั่ ไป
นิยมเรียกวา่ รด.)

ประวตั ิ
พ.ศ. 2475 ประเทศไทยเร่มิ มกี ารฝึกยวุ ชนทหารเพื่อผลิตทหารกองหนนุ
สนบั สนุนการรบของกองทพั ไทย กลา่ วไดว้ ่าการฝกึ นักศกึ ษาวชิ าทหาร (นศท.) มี
ต้นกาเนิดและแนวคิดมาจากยุวชนทหาร
พ.ศ. 2491 กิจการการศึกษาวชิ าทหารได้เร่ิมต้นขนึ้ โดยมกี ารสถาปนากรมการ
รกั ษาดินแดน ตาม พ.ร.บ.จัดระเบียบป้องกนั ราชอาณาจักร พ.ศ. 2491 เพ่ือ
ดาเนนิ กิจการดังกลา่ ว ลงคาส่งั ทหารท่ี 54/2477 วนั ท่ี 13 กมุ ภาพันธ์ พ.ศ.
2491โดยแนวคดิ ของรฐั มนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมในขณะนั้น (ตอ่ มาแก้ไข
โดย พ.ร.บ.จดั ระเบยี บปอ้ งกนั ราชอาณาจักร พ.ศ. 2500)
พ.ศ. 2497 ไดม้ กี ารประกาศใชก้ ฎหมายสาคัญ 2 ฉบบั ในราชกิจจานเุ บกษา คือ
พระราชบัญญัติรบั ราชการทหาร พ.ศ. 2497 และ พระราชบัญญัติส่งเสริมการ
ฝึกวชิ าทหาร (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2497 ส่งผลให้นักศกึ ษาหรอื นิสิตที่สาเร็จ
การศึกษาในระดบั อุดมศึกษา และการฝกึ วิชาทหารตามหลักสตู รท่ี
กระทรวงกลาโหมกาหนด ตามพระราชบัญญัติส่งเสริมการฝึกวิชาทหาร พ.ศ.
2494 ซ่งึ แก้ไขเพมิ่ เติมโดยพระราชบญั ญตั ิสง่ เสรมิ การฝกึ วชิ าทหาร (ฉบบั ที่ 2)
พ.ศ. 2497 ตอ้ งเขา้ รับราชการทหารในฐานะนายทหารสญั ญาบัตรตอ่ ไปอีกไม่
เกิน 2 ปี จากน้ันให้ปลดเป็น นายทหารสัญญาบัตรกองหนุน หรอื รบั ราชการใน
ฐานะนายทหารสัญญาบตั รประจาการตอ่ กไ็ ด้ (ตอ่ มาไดม้ กี ารแกไ้ ขขอ้ บังคบั ฯ
เพมิ่ เติมส่งผลให้ปลดเป็นนายทหารสญั ญาบตั รกองหนนุ ) และได้มพี ธิ ปี ระดับยศ
เปน็ ว่าทร่ี ้อยตรี สาหรับผูส้ าเร็จการฝกึ วชิ าทหารเป็นครั้งแรกเมื่อวนั ท่ี 17 พ.ค.
2497

พ.ศ. 2492 ได้เริม่ รับสมคั รนักเรยี นซ่ึงอยู่ในระหวา่ งการศึกษาต้ังแต่ช้ันเตรียม
อุดมศึกษาปีที่ 1 หรือชน้ั ปที ่ี 1 ของโรงเรยี นอาชีพ หรอื เป็นนิสิตและนักศกึ ษา
ระดับอุดมศึกษาชนั้ ปีท่ี 1 และทาการฝึกนศท.เป็นปีแรก โดยเร่มิ ใน
กรงุ เทพมหานคร แลว้ จงึ กระจายไปตามหัวเมอื งในต่างจังหวัด โดยดาเนนิ การ
ฝกึ ครบท้ัง 5 ชัน้ ปี ในปี 2496
พ.ศ. 2503 ได้มกี ารประกาศใช้กฎหมายในราชกิจจานเุ บกษา คอื
พระราชบัญญัติส่งเสรมิ การฝึกวชิ าทหาร พ.ศ. 2503 สง่ ผลใหถ้ อนทะเบยี นกอง
ประจาการนักศึกษาหรือนิสิต เฉพาะทไ่ี ด้ขนึ้ ทะเบียนไว้ ตามมาตรา 4 แห่ง
พระราชบัญญัติสง่ เสรมิ การฝกึ วชิ าทหาร พ.ศ. 2494 ซง่ึ ไดแ้ ก้ไขเพิม่ เตมิ โดย
พระราชบัญญตั ิสง่ เสรมิ การฝกึ วิชาทหาร (ฉบับท่ี 2) พ.ศ. 2497 สาหรบั
นักศกึ ษาหรือนิสติ ซ่ึงรบั ราชการทหารตามมาตรา 7 และมาตรา 7 ทวิ แหง่
พระราชบัญญตั สิ ่งเสรมิ การฝึกวชิ าทหาร พ.ศ. 2494 ซ่ึงได้แก้ไขเพม่ิ เตมิ โดย
พระราชบัญญัติสง่ เสรมิ การฝึกวชิ าทหาร (ฉบับท่ี 2) พ.ศ. 2497 นนั้ ให้ปลดเป็น
กองหนนุ ตามกฎหมายว่าด้วยการรบั ราชการทหาร
พ.ศ. 2528 ไดเ้ ริม่ มีการฝึกนศท.หญงิ เปน็ คร้งั แรก พร้อมกบั การฝึกนศท.ช้ันปที ี่
4 ในสว่ นของกองทัพเรอื
พ.ศ. 2544 สถาปนา หนว่ ยบัญชาการกาลงั สารอง (นสร.) โดยการรวมกจิ การ
ของกรมการรกั ษาดินแดน และกรมการกาลงั สารองทหารบกเขา้ ดว้ ยกนั ลง
คาส่ัง ทบ.(เฉพาะ) ที่ 63/44 ลงวันท่ี 13 ธนั วาคม พ.ศ. 2544
พ.ศ. 2552 เปล่ียนนามหน่วยเป็น หนว่ ยบัญชาการรักษาดนิ แดน (นรด.)แทน
ช่ือเดมิ หน่วยบัญชาการกาลังสารอง (นสร.) โดย นรด. มหี น้าท่วี างแผน
อานวยการ ประสานงาน กากับการและดาเนินการเกีย่ วกับกิจการกาลังสารอง
ท้งั ปวง กิจการสสั ดี รวมท้ังปกครองบงั คับบญั ชาหนว่ ยทหารท่ีกระทรวงกลาโหม
กาหนด มผี ู้บัญชาการหน่วยบญั ชาการรกั ษาดินแดน เปน็ ผบู้ งั คับบัญชา
รับผดิ ชอบ การฝกึ นศท.จงึ ได้รับการอานวยการจากหน่วยงานดงั กลา่ ว
ปัจจบุ ัน รัฐบาลได้กาหนดวนั ที่ 8 ธันวาคม ของทกุ ปีเป็นวัน นกั ศึกษาวชิ า
ทหาร หน่วยฝึกนกั ศึกษาวิชาทหารในสว่ นกลางและสว่ นภมู ภิ าคจดั พิธกี ระทา
สตั ยป์ ฏิญาณตนสวนสนามของนักศกึ ษาวิชาทหารเพอ่ื ราลกึ ถึงวรี กรรมของ

ทหารประจาการ ตารวจ ยุวชนทหาร และราษฏรอาสาสมคั รทไี่ ดร้ ว่ มมือตอ่ ต้าน
ขา้ ศกึ ในสงครามมหาเอเชยี บรู พา
การคดั เลอื ก

ช่วงเดอื นพฤษภาคมของทกุ ปี จะมกี ารคัดเลือกนกั เรียนนกั ศึกษาใน
สถาบนั การศกึ ษาต่าง ๆ เพือ่ เข้าเป็นนกั ศึกษาวชิ าทหาร โดยผ้เู ขา้ รับการ
คดั เลือกจะต้องมคี ณุ ลักษณะดงั น้ี

1. สาเร็จการศกึ ษาต้งั แตช่ ัน้ มัธยมศกึ ษาปที ี่ 3 หรอื เทยี บเท่าขึน้ ไป และมผี ล
การเรยี นเฉลี่ยไมน่ อ้ ยกว่า 1.00

2. กาลงั ศึกษาอย่ใู นสถานศกึ ษาท่หี น่วยบัญชาการรักษาดินแดนเปิดทาการฝกึ
วชิ าทหาร

3. เป็นบคุ คลชายหรือหญิงและมีสญั ชาตไิ ทย
4. เป็นบคุ คลผู้มอี ายุไม่เกนิ 22 ปี นบั ตามกฎหมายว่าดว้ ยการรับราชการ

ทหาร และต้องได้รบั คายนิ ยอมจาก บิดา มารดา หรือผปู้ กครอง (กรณีท่ียัง
ไมบ่ รรลนุ ติ ิภาวะ) (ดูการเปล่ียนแปลงกฎระเบยี บด้านลา่ งประกอบ สาหรับ
ผมู้ ีอายตุ ่ากว่า 17 ปี)
5. เปน็ บคุ คลท่ีไม่พกิ าร ทุพพลภาพ หรือมโี รค ซ่ึงไมส่ ามารถจะรับราชการ
ทหารได้ ตามกฎหมาย วา่ ด้วยการรับราชการทหาร พ.ศ. 2497
6. เปน็ บคุ คลผ้มู ีนา้ หนัก ขนาดรอบตัว ขนาดส่วนสูง ตามเกณฑ์ที่กาหนดไว้
โดยผ้สู มคั รตอ้ งผา่ นการทดสอบร่างกาย ตามเกณฑท์ ่ีกาหนด
7. มใี บรับรองของสถานศกึ ษาว่ามคี วามประพฤตเิ รียบรอ้ ย สมควรเข้ารบั การ
ฝกึ วชิ าทหาร
8. ไม่เป็นทหารประจาการ , ทหารกองประจาการ , ผทู้ ่ปี ลดประจาการ
ภายหลังจากรับราชการในกองประจาการครบกาหนด แลว้ ปลดเป็นทหาร
กองหนนุ ประเภทที่ 1 แลว้ หรือ ถกู กาหนดตวั ให้เขา้ กองประจาการแลว้

นอกจากนผี้ ูส้ มคั รจะต้องมีคุณสมบัติดังน้ี

1. เปน็ บุคคลผ้มู คี า่ ดัชนีมวลกาย (BMI: Body Mass Index) อยใู่ นเกณฑ์ปกติ
และตอ้ งไมอ่ ยใู่ นภาวะ โรคอ้วน ซง่ึ มีดชั นีความหนาของร่างกาย ตงั้ แต่ 30
กโิ ลกรมั ตอ่ ตารางเมตรข้ึนไป (BMI = นา้ หนักตวั (กก.) / ส่วนสงู ² (ม.²) )

2. ผา่ นเกณฑ์ทดสอบสมรรถภาพการคัดเลือกนักศกึ ษาในปี พ.ศ. 2553 คือ
วิ่ง 800 เมตร ใน 3 นาที 15 วนิ าที, ลกุ น่ัง 34 คร้งั ใน 2 นาที , ดันพื้น
(วิดพืน้ ) 22 ครัง้ ใน 2 นาที

หลักสูตรและการเรยี นการสอน
เปา้ หมายของการฝึกนักศึกษาวชิ าทหารในแต่ละชัน้ ปี

 ชน้ั ปีที่ 1 และ 2 ให้นักศึกษาวิชาทหาร ให้มีความรู้วิชาทหารเบ้ืองต้น
เพื่อใหบ้ ังเกดิ ระเบียบวินัย ลกั ษณะทหาร การเชอื่ ฟังและการปฏิบตั ติ าม
คาสัง่ ผู้บงั คบั บญั ชาโดยเครง่ ครดั สามารถใช้อาวุธประจากาย และทาการ
ยงิ ปนื อยา่ งไดผ้ ล

 ชั้นปีท่ี 3 ให้นักศึกษาวชิ าทหาร ให้มคี วามรู้วชิ าทหารทง้ั ทางเทคนคิ และ
ยทุ ธวิธี ใหส้ ามารถทาหน้าท่ีในตาแหนง่ ผูบ้ ังคบั หมู่ได้

 ชั้นปที ี่ 4 ใหน้ ักศกึ ษาวิชาทหาร ใหม้ คี วามรู้วชิ าทหารท้งั ทางเทคนคิ และ
ยทุ ธวิธี ให้สามารถทาหน้าที่ในตาแหน่งรองผบู้ ังคับหมวดได้

 ชั้นปีที่ 5 ให้นกั ศึกษาวิชาทหาร ใหม้ คี วามรู้วชิ าทหารท้ังทางเทคนิคและ
ยุทธวิธี ให้สามารถทาหนา้ ทใี่ นตาแหนง่ ผู้บังคับหมวดได้

การฝึกวชิ าทหารดงั กล่าว ถ้ามกี ารละเว้นการเรยี น 1 ปีโดยไมแ่ จง้ ลาพกั เขา้ รบั
การฝกึ จะถอื วา่ ส้ินสุดสภาพความเปน็ นักศึกษาวชิ าทหารไม่สามารถเขา้ รับการ
ฝึกในช้ันปีตอ่ ไปได้