การจัดหมวดหมู่หนังสือ

การจัดหมวดหม่หู นังสอื

การจัดหมู่หนงั สอื

การจดั หมูห่ นงั สอื ( Book Classification)
การจาแนกประเภทหนงั สือตามเน้อื หาโดยหนังสอื ท่มี ี

เนอ้ื หาเดียวกันจดั ไวด้ ว้ ยกัน และหนังสอื ท่เี น้ือหา
ใกลเ้ คียงกัน หรือสมั พนั ธก์ นั ไว้ใกลเ้ คียงกนั แลว้
กาหนดสัญลกั ษณใ์ ช้แทนเนือ้ หานั้นเพอ่ื ความ
สะดวกในการคน้ หาและจัดเก็บ

ความสาคญั ของการจัดหมหู่ นังสือ

ห้องสมดุ แต่ละแห่งจะตอ้ งจัดเก็บ
ทรัพยากรสารนเิ ทศเป็นจานวนมากจึงจาเปน็ ตอ้ งใช้
ระบบและวิธกี ารตา่ งๆ และนาเสนอ
ทรัพยากรสารนิเทศเพือ่ ใหผ้ ใู้ ช้สามารถสบื ค้นและ
เข้าถึงสารนิเทศท่ตี อ้ งการได้อย่างสะดวกและรวดเร็ว

ความสาคัญของการจดั หมู่หนังสือ

1. หนงั สือท่มี ีเนือ้ หาวชิ าอยา่ งเดียวกนั หรอื คลา้ ยคลึงกันจะรวมอยู่ใน
หมวดหมูเ่ ดียวกนั

2. หนงั สอื ท่ีมีเนือ้ เรอ่ื งเกีย่ วเน่อื งกันหรอื สมั พนั ธ์กันจะอยู่ใกล้ๆ กัน
3. ช่วยให้ผู้ใชส้ ามารถคน้ หาหนงั สอื ในห้องสมดุ ไดส้ ะดวกและรวดเร็ว
4. เมือ่ ไดห้ นังสอื ใหม่เข้ามาในหอ้ งสมุด กส็ ามารถจดั หมวดหมู่ แลว้

นาออกขึ้นชน้ั รวมกบั หนงั สือที่มอี ยู่กอ่ นแลว้ เพอ่ื ให้บรกิ ารไดอ้ ยา่ ง
รวดเร็ว
5. ทาใหท้ ราบจานวนหนังสือตา่ งๆท่มี อี ยู่ในหอ้ งสมุดวา่ แต่ละหมวดมี
มากน้อยเท่าไหร่

ระบบการจดั หม่หู นังสือ

ระบบการจัดหมวดหมู่หนังสือมหี ลาย ระบบ บางระบบมกี าร
นามาใชน้ อ้ ยมาก แต่บางระบบมกี ารนามาใชแ้ พรห่ ลายใน
ประเทศตา่ งๆ รวมทั้งประเทศไทยดว้ ย ได้แก่ ระบบหอสมดุ
รัฐสภาอเมริกนั และระบบทศนิยมของดวิ อี้ ท้งั สองระบบนี้
ห้องสมดุ ได้นามาใชแ้ ตกตา่ งกันตามลกั ษณะและขนาดของ
หอ้ งสมุด ซึ่งนบั วา่ เปน็ ระบบการจดั หมวดหมูท่ ส่ี าคัญ
และเป็นที่นยิ มใช้มากท่สี ุด

การจัดหมู่หนงั สือระบบทศนยิ มของดวิ อ้ี

(D.C./ D.D.C.)

(Dewey Decimal Classification)
เรยี กย่อๆ ว่าระบบ D.C. หรอื D.D.C.
ระบบนต้ี ง้ั ชอ่ื ตามผคู้ ดิ คน้
คอื นายเมลวลิ ดิวอ้ี
(Melvil Dewey) บรรณารักษช์ าวอเมริกัน

การจดั หมหู่ นังสือระบบทศนิยมของดวิ อี้ (D.C./ D.D.C.)

ระบบทศนิยมดิวอ้ี ใช้ตัวเลขเป็นสัญลกั ษณแ์ ทนชนดิ ของ
หนังสอื โดยใชต้ วั เลขสามหลกั และยังสามารถใช้จุดทศนยิ มหลงั
เลขหลกั รอ้ ย ระบบทศนิยมของดิวอ้ี แบ่งหนังสือเปน็
10 หมวดใหญ่ ตัง้ แต่ 000 – 900

ระบบทศนยิ มดิวอ้ี เหมาะสาหรับหอ้ งสมุดท่ีมขี นาดเล็ก และ
ขนาดกลาง เชน่ หอ้ งสมุดโรงเรียน หอ้ งสมุดประชาชน

ระบบทศนิยมของดวิ อ้ี (D.C./ D.D.C.)

การจดั หม่หู นังสือระบบทศนิยมของดวิ อี้ (ต่อ)

หมวด 000 เบด็ เตลด็ ความรู้ท่ัวไป บรรณารักษศาสตร์

การจัดหม่หู นงั สอื ระบบทศนยิ มของดวิ อ้ี (ตอ่ )

หมวด 100 ปรัชญา จติ วทิ ยา

การจัดหมหู่ นังสือระบบทศนยิ มของดวิ อ้ี (ต่อ)
หมวด 200 ศาสนา

การจัดหมู่หนังสอื ระบบทศนิยมของดวิ อ้ี (ตอ่ )

หมวด 300 สงั คมศาสตร์

การจัดหมู่หนงั สอื ระบบทศนิยมของดวิ อ้ี (ตอ่ )

หมวด 400 ภาษาศาสตร์

การจัดหม่หู นังสือระบบทศนิยมของดิวอี้ (ต่อ)

หมวด 500 วทิ ยาศาสตร์ คณิตศาสตร์

การจัดหมูห่ นังสือระบบทศนยิ มของดวิ อี้ (ต่อ)

หมวด 600 เทคโนโลยี หรือวทิ ยาศาสตร์ประยกุ ต์

การจดั หมู่หนงั สอื ระบบทศนยิ มของดิวอี้ (ต่อ)

หมวด 700 ศลิ ปกรรม และนันทนาการ

การจัดหมู่หนังสือระบบทศนยิ มของดวิ อี้ (ต่อ)
หมวด 800 วรรณคดี วรรณกรรม บทประพันธ์

การจัดหมู่หนังสือระบบทศนิยมของดิวอี้ (ต่อ)

หมวด 900 ภูมิศาสตร์ การทอ่ งเทย่ี ว ประวตั ศิ าสตร์

การจดั หมู่หนังสอื ระบบหอสมดุ รฐั สภาอเมรกิ นั (L.C.)

(Library of Congress Classification)
หรอื เรียกย่อ ๆ วา่ ระบบ L.C.
ผ้คู ิดระบบน้คี ือ ดร.เฮอร์เบริ ์ต พตุ นมั

(Dr.Herbert Putnum)
บรรณารักษ์ชาวอเมริกัน

การจัดหมู่หนงั สอื ระบบหอสมุดรฐั สภาอเมริกนั (L.C.)

การจัดหมูห่ นงั สือระบบหอสมุดรฐั สภาอเมรกิ นั (L.C.)
ใชส้ ญั ลกั ษณ์แบบผสมระหว่างตวั อักษรโรมันตวั ใหญ่
A – Z กบั เลขอารบิคตั้งแต่ 1 – 9999

ยกเว้นตัว I, O, W, X, Y

การจดั หมูห่ นงั สือระบบหอสมดุ รฐั สภาอเมริกนั (L.C.) (ตอ่ )

 ระบบ L.C.เหมาะสาหรบั ใชจ้ ัดหนังสอื ในหอ้ งสมดุ
ขนาดใหญ่ อาทิ ห้องสมุดมหาวิทยาลยั หอ้ งสมุดเฉพาะ
และหอสมุดแหง่ ชาติ เพราะระบบสามารถรองรบั หนงั สือ
ได้เป็นจานวนมาก

หมวดใหญไ่ ปกหาารหจมดั วหดมยหู่ อ่ นยังสอืโดรยะแบบบง่ หอออสกมเปุด็นรัฐส2ภ0าอเมหรมิกันวดแบง่ จาก

ใหญ่ โดยใชต้ วั อกั ษรโรมนั A-Z แทนเนือ้ หาวิชาของหนังสือ
แต่ละหมวด

การจดั หม่หู นังสอื ระบบหอสมุดรัฐสภาอเมรกิ นั (L.C.)

หมวด A หนงั สอื อา้ งองิ ทว่ั ไปหนังสือพิมพ์ วารสาร
หมวด B สิง่ พิมพ์ของสมาคมและสถาบันทางวิชาการตา่ งๆ
หมวด C ปรชั ญา ตรรกวิทยา อภิปรัชญา จติ วิทยา สุนทรียศาสตร์
หมวด D จริยาศาตร์ ศาสนา
ประวัตอิ ารยธรรม โบราณคดี จดหมายเหตุ พงศาวดาร
ประวตั ิศาสตรท์ ัว่ ไป ภูมิศาสตร์การท่องเที่ยว

ประวตั ิศาสตร์ประเทศต่างๆ ทงั้ ในยุโรป แอฟรกิ า เอเชีย
และหม่เู กาะตา่ งๆ (ยกเวน้ ทวีปอเมรกิ า)

การจัดหมู่หนังสอื ระบบหอสมุดรัฐสภาอเมริกัน (L.C.)

หมวด E-F ประวัตศิ าสตร์ ภมู ิศาสตรก์ ารทอ่ งเทีย่ ว
ดินแดนในทวีปอเมรกิ า

หมวด G ภูมศิ าสตร์ท่ัวไป มานุษยวิทยาและการบนั เทงิ
หมวด H สังคมศาสตร์
หมวด J รฐั ศาสตร์ การเมือง การปกครอง
หมวด K กฎหมาย
หมวด L การศึกษา

การจดั หมูห่ นงั สือระบบหอสมุดรัฐสภาอเมรกิ นั (L.C.)

หมวด M การดนตรี
หมวด N ศลิ ปกรรม
หมวด P ภาษาและวรรณคดี
หมวด Q วิทยาศาสตร์ทวั่ ไป
หมวด R แพทยศาสตร์
หมวด S เกษตรกรรม การเล้ียงสตั ว์ การประมง

อุตสาหกรรมทเ่ี กี่ยวเนื่องด้วยพืชและสัตว์ตลอดจนกีฬาลา่ สตั ว์

การจัดหม่หู นงั สอื ระบบหอสมุดรัฐสภาอเมรกิ นั (L.C.)

หมวด T เทคโนโลยี
หมวด U ยุทธศาสตร์
หมวด V นาวกิ ศาสตร์
หมวด Z บรรณานกุ รมและบรรณารักษศาสตร์

การจดั หมูห่ นังสอื ทีไ่ มใ่ ชต้ วั เลขเป็นสญั ลักษณ์

เพ่ือความสะดวกและรวดเร็วในการจัดหมูห่ นงั สือ ห้องสมดุ ส่วนมากนิยมใชต้ ัวอกั ษร
เปน็ สัญลักษณ์แทนการให้เลขหมูห่ นงั สือบางประเภท ได้แก่
น, นว แทน นวนยิ าย (นวนยิ ายภาษาไทย)
Fic แทน Fiction (นวนยิ ายภาษาต่างประเทศ)
ร.ส. แทน รวมเรื่องส้นั
ย แทน หนงั สือสาหรบั เยาวชนภาษาไทย
J แทน หนังสอื เยาวชนภาษาตา่ งประเทศ ( Juvenile )
อ แทน หนังสอื อ้างอิงภาษาไทย
R, Ref แทน หนังสืออ้างอิงภาษาต่างประเทศ (Reference Book)
ค แทน หนงั สอื คูม่ ือ

การจดั หม่หู นงั สือที่ไมใ่ ช้ตัวเลขเปน็ สัญลักษณ์

น, นว แทน นวนยิ าย (นวนิยายภาษาไทย)
Fic แทน Fiction
(นวนิยายภาษาต่างประเทศ)

การจดั หมู่หนงั สือทีไ่ ม่ใช้ตัวเลขเป็นสัญลักษณ์ (ตอ่ )

ร.ส. แทน รวมเร่อื งสนั้

ย แทน หนังสอื สาหรับเยาวชนภาษาไทย
J แทน หนงั สอื เยาวชน

ภาษาตา่ งประเทศ ( Juvenile )

การจัดหมูห่ นงั สือท่ไี มใ่ ชต้ ัวเลขเปน็ สญั ลักษณ์ (ต่อ)

อ แทน หนังสืออา้ งองิ ภาษาไทย

R หรอื Ref แทน หนังสืออา้ งองิ
ภาษาตา่ งประเทศ (Reference Book)

การจดั หมหู่ นงั สือที่ไมใ่ ช้ตัวเลขเปน็ สญั ลักษณ์ (ต่อ)
ค แทน หนังสอื ค่มู ือ

เลขเรียกหนังสือ

เลขเรยี กหนงั สือ (Call Number) คือ
สญั ลกั ษณท์ ห่ี ้องสมุดกาหนดข้นึ ใชแ้ ทน
เนอ้ื หาหนังสอื แต่ละเล่มเพอ่ื บอกทีอ่ ยขู่ อง
หนังสือ จะปรากฏอย่ทู ี่สันหนังสือและ
หน้าปกของหนังสือ

เลขเรียกหนงั สอื (CALL NUMBER)

เลขเรยี กหนังสอื

เลขเรียกหนงั สือ

เลขเรยี กหนงั สอื

เลขเรยี กหนงั สือประกอบดว้ ย

1. เลขหม่หู นังสอื
2. เลขผแู้ ต่ง (อักษรตัวแรกของชอ่ื ผแู้ ตง่ ชาวไทย
หรอื อักษรตวั แรกของชื่อสกลุ ผู้แต่งชาวตา่ งประเทศ +
อกั ษรตัวแรกของชอื่ หนงั สือ)
3. ปที พ่ี มิ พ์
4. เลม่ ท่ี ฉบบั ที่

เลขเรียกหนงั สอื ภาษาไทย + หนงั สอื ท่มี สี ัญลกั ษณ์พเิ ศษ

เลขเรยี กหนงั สอื ภาษาต่างประเทศ

ชอ่ื หนงั สอื The Human body Book
แตง่ โดย Steve Parker

เลขหมู่หนังสอื 612
อักษรตัวแรกของนามสกลุ คนแตง่ P-T อกั ษรตวั แรกของช่อื หนงั สือ
ปีทพี่ ิมพ์ 2019 หรือชื่อเรอ่ื ง
ฉบับที่ C.2

การจดั เรยี งหนงั สือบนชนั้

1. การเรียงหนงั สือบนชัน้ เรียงตามเลขหม่หู นงั สอื

เรียงจากซ้ายไปขวา และจากบนลงลา่ ง

การจดั เรียงหนงั สอื บนชั้น

2. เรยี งตามเลขเรยี กหนังสอื (Call Number) และ
เรยี งจากเลขหมนู่ ้อย ไปหาเลขหมู่มาก
หมวด 000-900

การจัดเรียงหนงั สือบนช้นั (ต่อ)

3. หนังสอื หลายเล่มที่มเี ลขหมู่เดยี วกัน จะเรียงตามลาดับอักษรตัว
แรกของช่อื ผู้แตง่ ท่ีเปน็ คนไทย หรอื อกั ษรตวั แรกของนามสกลุ
ผู้แต่งท่ีเป็นคนต่างประเทศ

895.91 895.91 895.91
ก–ว ม–จ ว–ร
2559 2560 2561

การจดั เรยี งหนงั สอื บนชน้ั (ตอ่ )

4. ถา้ เลขหมู่หนงั สอื และอักษรยอ่ ของผูแ้ ตง่ เหมอื นกนั
จะเรยี งตามอักษรตวั แรกของช่ือหนังสอื ตามลาดับ

920 920 920
ส–ป ส–ว ส–ห
2562 2563 2564

การจดั เรียงหนังสือบนชน้ั (ต่อ)

5. หนงั สือที่มีเลขหมู่เดียวกัน แต่พมิ พ์คนละปี
หรอื คนละครัง้ จะเรยี งตามปพี ิมพ์ก่อนหลังตามลาดบั

621.9 621.9 621.9 621.9
น–ป น–ป น–ป น–ป
2561 2562 2563 2564

การจัดเรยี งหนังสือบนชนั้ (ต่อ)

6. หนงั สอื นวนยิ าย/เยาวชน/เรือ่ งส้ัน จะเรยี งตามลาดบั
อักษรตวั แรกของช่อื ผู้แตง่ และอกั ษรยอ่ ชื่อหนังสอื

นน น
ก-ช จ-น ท-ว