ม.2/1 กลุ่มที่ 1 การสถาปนาอาณาจักรอยุธยา

กลุ่ม 1 การสถาปนาอาณาจักรอยุธยา

รายวิชาประวัติศาสตร์ 4 (ส22106)
เสนอ

ครูญานี อนั นตอาจ

การสถาปนาอาณาจักรอยุธยา

ณ โรงเรียนอนั นตอาจ ทำยังไงดีล่ะ ฉั นสอบ พรุ่งนี้ เเล้ว อ่า…พี่ช่วย มาติวกันที่
เรายังไม่ ตกแน่ ด้วย เราจะ ด้วยยย บ้านน้ าสิเผื่อ
ห้อง ม.2/921 เข้าใจเลย เลย! อ่านทันไหม จะช่วยกันติว
เพื่อให้เข้าใจ
อย่าลืมไป นั กเรียนคะ นะ เนื้ อหาที่จะ
อ่านกัน พรุ่งนี้ เราจะสอบเรื่อง สอบมากขึ้น
นะคะ การสถาปนาอยุธยา

กันนะคะ

อ่านมาหลาย ให้ฉั นช่วย !!!! และแล้วนางฟ้าก็ได้
ชั่วโมงแล้ว ไหมจ้ะ พาเด็กๆย้อนไปยังยุค
สมัยอยุธยาเพื่อศึ กษา
ฉั นเองก็ นะยังไม่
ยังไม่เข้าใจ เข้าใจเลย อารยธรรม
เหมือนกัน

ณ อาณาจักรอยุธยา อาณาจักรโบราณในดินแดนไทย ก่อนที่
พ.ศ.๒๓๐๐ อาณาจักรสุโขทัยจะก่อตั้งขึ้นในตอน
ปลายพุทธศตวรรษที่ ๑๘ ดินแดนของ
เก่งมากจ้ะ
ตอนนี้ เราอยู่ใน ประเทศในอดีต เป็นแหล่งชุมชนที่มีความ
อาณาจักรอยุธยา เจริญ เป็นที่ตั้งของอาณาจักรโบราณ
หลายแห่ง ได้แก่ อาณาจักรทวารวดี
เราอยู่ ฉั นว่าเราอยู่ใน ฟูนั น ศรีวิชัย และนครศรีธรรมราช
ที่ไหน อาณาจักร
เนี่ ย เป็นต้น สันนิ ษฐานว่าเป็นอาณาจักรของ
อยุธยาแล้วนะ ชนชาติมอญและขอม

การก่อกำเนิ ดอาณาจักรสุโขทัย เมื่อ

ประมาณ พ.ศ.๑๗๘๐ พ่อขุเนพิศ่มรีหอิันวทเรืร่อาทงิตย่ยอ์ ย

ได้ทำสงครามขับไล่ชนชาติขอม รวบรวม
คนไทยให้เป็นปึกแผ่นและก่อตั้ง

อาณาจักรสุโขทัยขึ้น ซึ่งในบริเวณดินแดน
ใกล้เคียงดังกล่าว ก็ยังมีผู้นำคนไทยที่ตั้ง

ตัวเป็นอาณาจักรอิสระอีกแห่งหนึ่ ง คือ
“อาณาจักรล้านนา”

การสถาปนาอาณาจักรอยุธยา แคว้นอู่ทองหรือสุพรรณภูมิ
กรุงศรีอยุธยาถือกำเนิ ด เมื่อประมาณ
พ.ศ.๑๘๙๓ ในบริเวณลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา แคว้นสุพรรณภูมิมีอาณาบริเวณตั้งอยู่ทาง
ตอนล่าง ซึ่งในขณะนั้ น ได้มีอาณาจักร ด้านตะวันตกของลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาตอน
คนไทยอื่น ๆ ตั้งบ้านเมืองเป็นชุมชนที่
เจริญอยู่ก่อนแล้ว ได้แก่ ละโว้ (ลพบุรี) ล่าง โดยมีลุ่มแม่น้ำท่าจีนไหลลงสู่อ่าว
ไทย แคว้นสุพรรณภูมิเป็นที่ตั้งของแคว้น
อู่ทอง(สุพรรณภูมิ) และอาณาจักร ที่มีพัฒนาการสืบเนื่ องมาเป็นเวลาหลาย
สุโขทัย ซึ่งกำลังเสื่อมอำนาจลงมาแล้ว ร้อยปี และเป็นแคว้นที่มีความเข้มแข็งทาง

ในขณะนั้ น ด้านกำลังทหารอีกด้วย



แคว้นอู่ทองหรือสุพรรณภูมิ แคว้นละโว้

แคว้นอู่ทองหรือสุพรรณภูมิ แคว้นละโว้

แคว้นสุพรรณภูมิเคยเป็นที่ตั้งชุมชนโบราณ จากหลักฐานที่ปรากฏในตำนาน
หลายแห่ง ที่สำคัญ ได้แก่ ชุมชนโบราณที่ จามเทวีวงศ์ และตำนานชินกาลมาลี-
อำเภออู่ทอง (ปัจจุบัน คือ บริเวณที่ตั้ง ปกรณ์ สันนิ ษฐานว่าละโว้คงเป็นเมืองที่
มีความเจริญมาก่อนพุทธศตวรรษที่๑๑
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติอู่ทอง) ซึ่งเป็นที่รู้จัก ภายหลังต่อมาพบว่าละโว้ตกอยู่ภายใต้
กันในชื่อ เมืองอู่ทอง อีกแห่งหนึ่ ง คือ ชุมชน อาณาจักรทวารวดี โดยสันนิ ษฐานว่า
โบราณที่อำเภอเมือง จังหวัดสุพรรณบุรี ซึ่งตั้ง ละโว้อาจเป็นเมืองสำคัญทางทิศตะวัน
อยู่บนฝั่ งตะวันตกของแม่น้ำท่าจีน นอกจากนี้ ออกของอาณาจักรทวารวดี ขณะที่เมือง
โบราณนครปฐม อู่ทอง สุพรรณบุรี เป็น
ยังมีหลักฐานที่แสดงให้เห็นถึงการนั บถือ
พระพุทธศาสนานิ กายเถรวาท ลัทธิลังกาวงศ์ เมืองสำคัญทางตะวันตก
และพระพุทธศาสนานิ กายมหายานในแคว้น

สุพรรณภูมิ รวมอยู่ด้วย

แคว้นละโว้ แคว้นละโว้

ระหว่างพุทธศตวรรษที่ ๑๒-๑๓ ละโว้ มีความ หลังสมัยพระเจ้าชัยว
เจริญรุ่งเรืองด้านวัฒนธรรมโดยเฉพาะอย่างยิ่ง รมัน-ที่ ๗ อาณาจักรขอม
พระพุทธศาสนามีความเจริญรุ่งเรืองมากที่สุด เสื่อมอิทธิพลลง แคว้น
ต่อมาประมาณพุทธศตวรรษที่ ๑๖ เป็นต้นมา ละโว้พยายามตั้งตัวเป็นอิ
ละโว้เริ่มได้รับวัฒนธรรมต่างๆ จากอาณาจักร สระ ครั้นถึงตอนปลาย
ขอม (เขมร) ซึ่งเป็นอาณาจักรใหญ่ที่อยู่ใกล้ พุทธศตวรรษที่ ๑๘ ละโว้
เคียงและมีการยอมรับนั บถือศาสนาพราหมณ์- เริ่มลดความสำคัญลง
ฮินดูและพระพุทธศาสนานิ กายมหายานอย่าง ทำให้เมืองอโยธยาซึ่งเคย
ขอมด้วย ขึ้นต่อละโว้ค่อยๆ พัฒนา
กลายเป็นชุมชนขนาด
ใหญ่แทนละโว้

เรีงยไั้ปนนกเรัูร้นเารืเไ่อลปงยตน่อะ การสถาปนาอาณาจักรอยุธยา

อ๋อ พวกเรา ก่อนที่จะมีการสถาปนากรุงศรีอยุธยา ใน พ.ศ. ๑๘๙๓ นั้ น ชุมชนไทยได้พัฒนาขึ้นเป็นแคว้น
พอจะเข้าใจ หลายแห่งและกลายเป็นอาณาจักร เช่น สุโขทัย ล้านนา เป็นต้น สำหรับอาณาจักรอยุธยา
เกิดขึ้นจากการร่วมมือกันของแคว้นสุพรรณภูมิ (สุพรรณบุรี) และแคว้นละโว้ (ลพบุรี) ซึ่งทั้ง
แล้วค่ะ สองแคว้นเป็นศูนย์รวมอำนาจทางการเมืองในบริเวณภาคกลางของประเทศไทยในปัจจุบัน

การสถาปนาอาณาจักรอยุธยา(ต่อ)

โดยสุพรรณบุรีมีอำนาจทางซีกตะวันตกของแม่น้ำเจ้าพระยาซึ่งมีเมืองเก่าหลายเมืองรวมตัวกันอยู่
เป็นกลุ่มเดียวกัน เช่น เมืองนครชัยศรี (นครปฐมเดิม) เมืองราชบุรี เมืองเพชรบุรี และอาจมีอิทธิพล
ลงไปทางตอนใต้บริเวณเมืองนครศรีธรรมราช ส่วนเมืองลพบุรีมีอำนาจทางซีกตะวันออกของแม่น้ำ
เจ้าพระยา ในการสถาปนากรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี ใน พ.ศ. ๑๔๙๓ ของสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๑
(อู่ทอง) ซึ่งเป็นพระนามภายหลังได้กระทำพิธีบรมราชาภิเษกแล้ว ปรากฎหลักฐานว่ากรุงศรีอยุธยา
ตั้งขึ้นในเมืองเก่าเดิมที่มีชื่อว่า อโยธยา ซึ่งมีมาก่อน และเป็นเมืองที่ตั้งอยู่ระหว่างเมืองสุพรรณบุรีกับ
เมืองลพบุรี

ประวัติความเป็นมาของ สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ
พระเจ้าอู่ทอง
สมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๑ สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพได้ทรงอธิบายข้อสันนิ ษฐานไว้
(อู่ทอง) ผู้สถาปนากรุงศรี ในพระราชพงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขา ว่า “พระเจ้าอู่ทองสืบ
อยุธยาเป็นราชธานี มีพระนาม เชื้อสายมาจากพระเจ้าชัยศิริที่เคยครองเมืองฝาง (ปัจจุบันอยู่ในเขต
เดิมว่า พระเจ้าอู่ทอง จังหวัดเชียงใหม่) หลังจากนั้ นมีเชื้อสายสืบราชสมบัติต่อมาอีกหลาย
ไม่ปรากฎหลักฐานชัดเจนว่า ชั่วอายุคนจึงได้เกิดพระเจ้าอู่ทอง ซึ่งพระเจ้าชัยศิริหรือพระเจ้าศิริชัย
พระองค์สื บเชื้อสายมาจาก เชียงแสนได้อพยพผู้คนจากเมืองฝางมาตั้งอยู่ที่เมืองชัยศิริหรือศิริชัย
ราชวงศ์ใดหรือประสูติที่เมืองใด มีเพียงข้อ ซึ่งน่ าจะเป็นเมืองนครปฐมในปัจจุบันก่อนจะมาสร้าง
สันนิ ษฐานซึ่งพยายามจะบอกที่มาของ กรุงศรีอยุธยา”
พระเจ้าอู่ทองแตกต่างกันออกไป ดังตัวอย่างต่อไปนี้

พระราชนิ พนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

พระราชนิ พนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเมื่อ พ.ศ. ๒๓๙๔ ได้อธิบายเอาไว้ว่าพระเจ้า
อู่ทองเป็นราชบุตรเขยของพระเจ้าศิริชัยเชียงแสน ได้รับราชสมบัติสืบพระราชวงค์ทางพระมเหสี
ครองราชสมบัติอยู่ ๖ ปี จึงเกิดโรคห่า (อหิวาตกโรค) ขึ้นในพระนคร
จึงทรงย้ายราชธานี มาตั้งที่เมืองศรีอยุธยา

พงศาวดารกรุงครีอยุธยาฉบับฟาน ฟลีต (Van Valiet) หรือวัน วลิต

สันนิ ษฐานว่า พระเจ้าอู่ทองเป็นพระราชโอรสของพระเจ้าแผ่นดินที่ปกครองแว่นแคว้นใน
ประเทศจีน แล้วถูกเนรเทศมาอยู่ที่เมืองปัตตานี และเดินทางผ่านมาทางเมืองละคร

(นครศรีธรรมราช) เมืองกุยบุรี (ในจังหวัดประจวบคีรีขันธ์) และมาสร้างเมืองพริบพรี
(เพชรบุรี) ภายหลังจึงได้มาสร้างเมืองอยุธยา

ตัวอย่างข้อสันนิ ษฐานต่างๆ เหล่านี้ ยังไม่อาจสรุปได้ว่า ปัจจัยสำคัญในการสถาปนากรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี
ข้อสันนิ ษฐานใดที่น่ าจะถูกต้องและในอนาคตก็อาจมี
ข้อสันนิ ษฐานอื่นๆ ซึ่งเป็นที่ยอมรับกันอย่างกว้างขวาง การที่สมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๑ (อู่ทอง) ทรงสถาปนา
เพิ่มขึ้นก็เป็นได้ กรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี มีปัจจัยที่สำคัญ ดังนี้

แล้วปัจจัยสำคัญใน ๑.สมเด็จพระรามาธิบดีที่ (อู่ทอง) เคยเป็นราชบุตรเขย
การสถาปนากรุง ของเจ้าครองแคว้นสุพรรณบุรีมาก่อน แสดงว่าจะต้อง
เคยเป็นเจ้าเมืองใหญ่ มีอำนาจทางการเมืองสูง เพราะมี
ศรีอยุธยามีอะไรบ้าง เมืองสุพรรณบุรีและเมืองลพบุรีซึ่งมีความสั มพันธ์ฉั น
เหรอคะ เครือญาติเป็นฐานอำนาจสำคัญให้การสนั บสนุน

๒. บริเวณที่ตั้งของกรุงศรีอยุธยาเป็นที่ราบลุ่ม มีแม่น้ำ
สำคัญๆ ๓ สายไหลผ่าน ได้แก่ แม่น้ำเจ้าพระยา แม่น้ำ
ลพบุรี และแม่น้ำป่าสัก ไหลมาบรรจบกันและล้อมรอบ
ราชธานี ทำให้บริเวณดังกล่าวอุดมสมบูรณ์เหมาะแก่
การเพาะปลูก

๓. กรุงศรีอยุธยาตั้งอยู่ใกล้ปากแม่น้ำที่ติดกับทะเล จึงทำให้สะดวกต่อการ แหล่งอารยธรรมดั้งเติม
ค้าขายกับต่างชาติโดยเฉพาะการค้าขายกับจีน และสามารถซื้อหาอาวุธจาก
ต่างชาติได้สะดวก พื้นที่ใกล้เคียงกับอาณาจักรอยุธยาเมื่อครั้งอดีต
เคยเป็นที่ตั้งของอาณาจักรโบราณที่สำคัญ ได้แก่
๔. อาณาจักรเขมรซึ่งเคยมีอิทธิพลทางการเมืองในลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาได้
เสื่อมอำนาจลง ขณะเดียวกันสุโขทัยและล้านนาก็กำลังสร้างบ้านเมืองของ ทวารวดี ละโว้ สุพรรณภูมิ โดยอยุธยาได้รับ
ตน เปิดโอกาสให้อยุธยารวมกำลังกับสุพรรณบุรีและลพบุรีสถาปนากรุง อารยธรรมเดิมของอาณาจักร โบราณต่างๆ เหล่า
ศรีอยุธยาเป็นศูนย์กลางอำนาจของอาณาจักรใหม่ได้
นั้ น แล้วก็นำมาประยุกต์ใช้ผสมผสาน เข้ากับ
สภาพภูมิอากาศ การตั้งอยู่กึ่งกลางระหว่างเส้ นทาง อารยธรรมใหม่ที่อยุธยา สร้างสรรค์ขึ้นมา
เดินเรือระหว่างอินเดียกับจีน
อาณาจักรอยุธยาตั้งอยู่ในเขตอากาศร้อนชื้น มีฤดู สภาพภูมิประเทศ
ร้อน ฤดูฝน และฤดูหนาว รวมทั้งได้รับอิทธิพลจาก ทำให้อาณาจักรอยุธยาได้รับประโยชน์ จากการ
ลมมรสุมที่ พัดผ่านทั้ง ๒ ด้าน ได้แก่ ลมมรสุมตะวัน ค้าขายและการรับอารยธรรมจากจีนและ ที่ตั้งของอาณาจักรอยุธยา มีลักษณะภูมิประเทศ
ออกเฉียงเหนื อ และลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ จึง เป็นที่ราบลุ่ม มีแม่น้ำสายสำคัญ ไหลผ่านลงสู่
ทำให้มีฝนตกชุกเกือบตลอดทั้งปี ส่งผลให้มีแหล่ง อินเดีย ซึ่งก่อให้เกิดผลดีต่อพัฒนาการของ อ่าวไทย ได้แก่ แม่น้ำเจ้าพระยา แม่น้ำท่าจีน
อาณาจักรอยุธยา แม่น้ำแม่กลอง และแม่น้ำบางปะกง จึงเหมาะแก่
น้ำอุดมสมบูรณ์ การทำเกษตรกรรมและติดต่อค้าขาย ทางทะเล

กับดินแดนที่อยู่ห่าง ไกลได้สะดวก

พระปรีชาความสามารถของพระมหากษัตริย์

หลายครั้งที่อาณาจักรอยุธยาเผชิญภัยคุกคามจาก
ภายนอก แต่ก็แก้ไขปัญหาได้ด้วยพระปรีชาสามารถ
ของพระมหากษัตริย์ เช่น การประกาศอิสรภาพของ
สมเด็จพระนเรศวรมหาราช การสร้างสัมพันธไมตรี

กับต่างประเทศของสมเด็จพระนารายณ์ มหาราช

ทรัพยากรธรรมชาติ ปัจจัยที่มีผลต่อความเจริญรุ่งเรืองของอาณาจักรอยุธยา

อาณาจักรอยุธยานั บเป็น ดินแดนที่มี ปัจจัยสำคัญที่เอื้ออำนวยต่อพัฒนาการต่างๆ ของอาณาจักร
ทรัพยากรธรรมชาติ อุดมสมบูรณ์ มีผลไม้หลาย อยุธยา มีดังนี้

ชนิ ด ปลาน้ำจืดและปลาทะเล แร่ธาตุที่สำคัญ
เช่น เหล็ก ทองคำ นอกจากนี้ ก็มีไม้หายาก เช่น
ไม้สัก ไม้ฝาง ไม้อบเชย ไม้กฤษณา เป็นต้น ซึ่ง

เป็นที่ต้องการของพ่อค้าชาวต่างชาติ

งั้นเราจะส่ ง
พวกเธอกลับ
บ้านแล้วนะ

พวกเราเข้าใจหมดแล้ว
ขอบคุณคุณนางฟ้ามากๆ

ขอบคุณ
ครับ

Let’s go ! เรากลับมา พร้อม
แล้ว! สอบแล้ว

ด้วยย

ณ ห้องสอบ

ง่ายมากๆเลย

สบายมากก

ห้อง ม.2/921

นั กเรียนทุกคน และเด็กๆก็สอบผ่าน
เก่งมากๆค่ะ ด้วยคะแนนเต็ม
ครูขอชมเชย
พวกเขารู้สึ กขอบคุณ
นางฟ้ามากๆที่

ช่วยเหลือพวกเขา

เกร็ดความรู้ โรคห่า -> อหิวาตกโรค
เป็นเหตุทำให้ต้องย้ายเมือง

แผนผังอยุธยา

บางกอกเป็นเมืองการค้า แคว้นละโว้

ซึ่งกลายเป็นอาณาจักรธนบุรีและปัจจุบัน
กลายเป็นส่วนหนึ่ งของกรุงเทพ

มีการสั นนิ ษฐานว่า แคว้นสุพรรณบุรี
พระเจ้าอู่ทองอาจเป็น
ลูกของอาณาจักรละโว้ สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1
(พระเจ้าอู่ทอง)
มีการสั นนิ ษฐานว่า
พระเจ้าอู่ทองอาจ
เป็นลูกเขยของ
อาณาจักร
สุพรรณบุรี

พระปรางค์สามยอด

สมาชิกกลุ่ม

1.ด.ช.ณัฐสิทธิ์ สอนทอง เลขที่ 3 ม.2/1
2.ด.ช.ธีทัต หวังซื่อกุล เลขที่ 9 ม.2/1
3.ด.ช.นิ พพิชฌน์ ดีจักรวาล เลขที่ 13 ม.2/1
4.ด.ญ.ณัฏฐ์ณิชชา พฤกษะริตานนท์ เลขที่ 25 ม.2/1
5.ด.ญ.วรินทรา วชิรินทราวัฒน์ เลขที่ 33 ม.2/1