E-book นิตยสารความรู้ โรคต้อ ต้ กระจก
ภาวะเลนส์แก้วตาขุ่น ส่งผลต่อ แสงที่ผ่านเข้าไปในตาทำ ให้เกิดปัญหา ในการมอง เช่น ตามัว มองรอบดวงไฟ เป็นแสงสะท้อน มองเห็นภาพเป็นเงา ซ้อนกัน ส่วนใหญ่มักเกิดจากการเสื่อม ตามอายุโดยเลนส์แก้วตาจะเริ่มริ่ขุ่นเมื่อ อายุ 40 ปีขึ้นไป ต้อกระจก CATARACT - 1 - ปัจ ปั จัย ที่มี ที่ ผ มี ลทำ ให้เ ห้ กิดต้อกระจกเร็ว ร็ ขึ้น ขึ้ 1. การใช้ยช้ากลุ่มลุ่สเตียรอยด์ 2. โรคประจำ ตัว เช่นช่เบาหวาน 3. การเกิดอุบัติบั ติเหตุที่ตุที่ดวงตา หรือรื โรคตาบางชนิด 4. สภาวะแวดล้อม และการดำ เนินชีวิชีวิตที่ทำ ให้ดวงตาได้ รับรัแสงอัลตราไวโอเลตเป็นเวลานานโดยไม่ใม่ส่อุส่อุปกรณ์ ป้องกัน 5. ความผิดปกติแต่กำ เนิด เช่นช่ทารกที่เกิดจากมารดาที่ ติดเชื้อชื้หัดเยอรมันระหว่างตั้งครรภ์
จักษุแพทย์จะทำ การรักษาโรคต้อกระจกด้วยการผ่าตัดนำ เลนส์ แก้วตาที่ขุ่นออกแล้วใส่เลนส์แก้วตาเทียมเข้าไปแทนที่วิธีการผ่าตัด ต้อกระจกที่นิยม ได้แก่ การรัก รั ษา โรคต้อกระจกด้วยการผ่า ผ่ ตัด การใช้ยช้าชาหยอด นิยมใช้กัช้ กับการผ่าตัดสลายต้อกระจกเท่านั้น การใช้ยช้าชาฉีด ฉี ใช้กับการผ่าตัดเอาเลนส์อส์อก รวมถึงการผ่าตัดสลายต้อกระจกในบางราย การดมยาสลบ ใช้ใช้นกรณีที่ณีที่จักษุแพทย์พิย์จพิารณาแล้วว่าผู้ป่วยไม่สม่ามารถผ่าผ่ตัดได้โดยการใช้ยช้าชา ในรูปแบบหยอดหรือรืฉีดฉี ได้ การให้ยห้าระงับความรู้สึรู้ก สึ มีห มี ลายวิธี ได้แก่ 1. 2. 3. 1.การผ่าผ่ตัดสลายต้อกระจกโดยใช้คช้ลื่นอัลตราซาวด์ (Phacoemulsification) โดยการหยอดยาชาหรือรืฉีดฉียาชา แล้วนำ เครื่อรื่งมือที่มีขนาดเท่ากับปลายปากกาสอดผ่าผ่นแผลขนาด น้อยกว่า 3 มิลลิเมตร บริเริวณขอบตาดำ เพื่อพื่เข้าข้ไปสลายเลนส์แส์ก้วตาที่ขุ่นขุ่แล้วดูดดูออกมา หลังจากนั้น จะใส่เส่ลนส์แส์ก้วตาเทียมเข้าข้ไป ซึ่งซึ่แผลผ่าผ่ตัดจะมีขนาดเล็กทำ ให้ไม่ต้ม่ ต้องเย็บ ย็ แผล 2.การผ่าผ่ตัดโดยเอาเลนส์ออกแบบเหลือถุงหุ้มเลนส์ไว้ (Extra capsular cataract extraction) กรณีที่ณีที่ต้อกระจกเป็นมาก ทำ ให้ไม่สม่ามารถผ่าผ่ตัดลอกต้อกระจกด้วยวิธีสธีลายต้อได้ จักษุแพทย์จำย์ จำเป็น ต้องผ่าผ่ตัดนำ เลนส์อส์อกโดยเหลือถุงถุหุ้มเลนส์ไส์ว้ใส่เส่ลนส์แส์ก้วตาเทียม ซึ่งซึ่แผลผ่าผ่ตัดจะมีขนาดใหญ่กญ่ว่า วิธีแธีรกและต้องมีการเย็บ ย็ แผล - 2 - ข้อ ข้ ควรรู้ ก่อนรับ รั การผ่า ผ่ ตัดต้อกระจก
- 3 - เลนส์แ ส์ ก้วตาเทีย ที ม หลังผ่าตัดนำ เลนส์ที่เป็น ต้อกระจกออกแล้ว จักษุแพทย์จะใส่เลนส์ แก้วตา เทียมเข้า ไปแทนที่ ปัจจุบันมีเลนส์แก้วตา เทียม หลายประเภท การเลือก ประเภทของ เลนส์ที่จะใส่ นั้นขึ้นอยู่กับการใช้สายตา ในชีวิตประจำ วัน และความ เหมาะสมของตา ในผู้ป่วย แต่ละราย โดยจักษุแพทย์ และผู้ป่วยจะร่วมกัน พิจารณาข้อดี-ข้อเสีย ของ เลนส์ แต่ละประเภท
เนื่องจากปลายนิ้วมือ นิ้วเท้า เป็นส่วนหนึ่งที่จักษุแพทย์ใช้สังเกตเรื่องการไหลเวียน ของเลือดในขณะผ่าตัด ดังนั้น ในวันผ่าตัดจึง ไม่ควรทาสีเล็บ ทาครีมหรือแต่งหน้าเนื่องจาก ต้องมีการล้างหน้าก่อนเข้าห้องผ่าตัด ควรตัดเล็บมือให้สั้น และควรอาบน้ำ สระผมให้สะอาด - 4 - การเตรีย รี มความพร้อ ร้ ม ในการผ่าผ่ตัดต้อกระจก หากท่านมีโรคประจำ ตัวและมียารับประทานเป็นประจำ และถ้าผู้ป่วยมีอาการเจ็บตา ระคายเคืองตา ตาอักเสบบวมแดง น้ำ ตาไหล หรือเป็นหวัด ไอจาม มีน้ำ มูก ควรแจ้งให้จักษุ แพทย์ทราบ เนื่องจากอาจมีการพิจารณาให้หยุดยาบางชนิดก่อนผ่าตัด การเตรีย รี มความพร้อ ร้ ม สำ หรับรัการคลุมลุผ้าผ้ขณะผ่าผ่ตัด เนื่องจากขณะทำ ผ่าตัดผู้ป่วยต้องนอนราบ ไม่หนุนหมอน และถูกคลุมที่ใบหน้า เปิด เฉพาะตาข้างที่ผ่าตัด ซึ่งอาจทำ ให้เกิดความอึดอัดได้ พยาบาลจะให้คำ แนะนำ การฝึกนอน ราบ และลองคลุมผ้าที่ใบหน้าเป็นเวลา 30 นาที เพื่อไปฝึกเองที่บ้าน เตรีย รี มร่า ร่ งกายให้ส ห้ ะอาด
- 5 - ในวันผ่าตัดไม่แนะนำ ให้ผู้ป่วยขับรถกลับเองและต้องมีญาติหรือเพื่อนที่สามารถช่วยดูแลหลังผ่าตัด และควร เตรียมแว่น กันแดดมาด้วย ผู้ป่วยที่ผ่าตัดด้วยการดมยาสลบ ต้องงดน้ำ และอาหารตามเวลาที่แพทย์กำ หนด ควรถอดฟันปลอมก่อนเข้าห้องผ่าตัด เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดจากการสำ ลักในระหว่างผ่าตัด ควรนำ ยาโรคประจำ ตัวและยาหยอดตาที่จักษุแพทย์ให้หยอดก่อนผ่าตัดมาด้วย ผู้ป่วยที่ไม่สามารถกลั้นปัสสาวะได้นาน อย่างน้อย 30 นาทีถึง 1 ชั่วโมง แนะนำ ให้ใส่แพมเพิสมาด้วย 1. 2. 3. 4. 5. การปฏิบัติ บัติ ตัวในวันผ่า ผ่ ตัดต้อกระจก หลังผ่าตัดผู้ป่วยจะได้รับการปิดตาข้างที่ผ่าตัด ซึ่งในวันรุ่งขึ้นท่านจะได้รับการเปิดตา วัดสายตาและพบจักษุแพทย์พร้อม รับคำ แนะนำ ในการปฏิบัติตัว การสอนเช็ดตาและหยอดตาร่วมกับการชมวิดีโอการปฏิบัติตัวหลังผ่าตัดต้อกระจก หากมียาที่จักษุแพทย์แนะนำ ให้งดก่อนผ่าตัด จักษุแพทย์จะแจ้งให้ท่านทราบว่าจะเริ่มรับประทานได้เมื่อใด หลังการผ่าตัดแพทย์จะนัดตรวจที่ 1 สัปดาห์ 1 เดือน และ 3 เดือน หากมีอาการผิดปกติ เช่น ปวดตา ตามัวลง เปลือกตา บวมแดง มีขี้ตา ให้ท่านมาพบจักษุแพทย์โดยไม่ต้องรอถึงวันนัด เช็ดทำ ความสะอาดบริเวณรอบตาข้างที่ผ่าตัด อย่างน้อยวันละ 1 ครั้ง นาน 2 – 4 สัปดาห์ ตามคำ แนะนำ ของจักษุแพทย์ ใช้ยาตามที่แพทย์สั่ง ไม่นำ ยาหยอดที่ใช้ก่อนผ่าตัดมาหยอดตาหลังผ่าตัด ภายใน 1 เดือนหลังผ่าตัด 1. 2. 3. 4. 5. 6. 6.1.ระวังไม่ให้น้ำ เข้าตา ควรใช้วิธีเช็ดหน้าแทนการล้างหน้า และสระผมที่ร้าน หรือให้ผู้อื่นสระให้โดยสวมที่ครอบตาไว้ 6.2.ระวังไม่ให้ฝุ่น ลม หรือควันเข้าตา และไม่ควรขยี้ตา 6.3.ควรสวมที่ครอบตาก่อนนอนเพื่อป้องกันการเผลอขยี้ตา 6.4.หลีกเลี่ยงการเลี้ยงเด็ก หรือเล่นกับสัตว์เลี้ยง เพื่อป้องกันไม่ให้ตาถูกกระทบกระเทือน 6.5.หลีกเลี่ยงการยกของหนักมากกว่า 5 กิโลกรัม 6.6.หลีกเลี่ยงการก้ม หรือโค้งศีรษะต่ำ กว่าเอว 7.สามารถใช้สายตาได้ตามปกติ แต่หากมีอาการเมื่อยล้า หรือแสบตาควรหยุดพัก พยาบาลจะสอบทวนชื่อ - นามสกุล ประวัติ อาการ โรคประจำ ตัว แพ้ยา และทำ สัญลักษณ์ชี้บ่ง (Mark site) ดวงตา ข้างที่จะทำ ผ่าตัด เมื่อผู้ป่วยมาถึงห้องผ่าตัดจะได้รับการเปลี่ยนเสื้อผ้า เป็นชุดเสื้อคลุมสะอาด ล้างหน้าด้วยน้ำ ยาฆ่าเชื้อ สวมหมวก และหน้ากากอนามัยใหม่ พยาบาลจะทำ การหยอดยาขยายม่านตา ข้างที่จะทำ ผ่าตัด จนม่านตาขยายเต็มที่พร้อมที่จะทำ ผ่าตัดได้ ก่อนที่จะนำ ผู้ป่วยเข้าห้องผ่าตัด จะให้ท่านเข้าห้องน้ำ ปัสสาวะ เพราะคุณหมอจะใช้เวลาในการทำ ผ่าตัด ประมาณ 30 - 45 นาที ขณะผู้ป่วยนอนรับการผ่าตัด ท่านจะได้รับการวัดตรวจสัญญาณชีพ ทุก 10 นาที ขณะผ่าตัดผู้ป่วยจะต้องนอนนิ่ง ๆ ใต้ผ้าคลุม เปิดเฉพาะดวงตาข้างที่ทำ ผ่าตัด ห้ามผู้ป่วยส่ายหน้าหรือพยักหน้า ถ้ามีอาการ ผิดปกติอะไร ขอให้พูดบอก เช่น ถ้าผู้ป่วยจะไอหรือจาม คุณหมอจะได้หยุดผ่าตัดชั่วคราว เพื่อไม่ให้เกิดอันตรายต่อดวงตา หลังการผ่าตัดเสร็จ ท่านจะได้รับการนอนพัก เพื่อสังเกตอาการประมาณ 1-2 ชั่วโมง 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. ท่านจะได้รับการนัดหมายวันผ่าตัด ให้มาโรงพยาบาลก่อนเวลานัดอย่าย่งน้อย 2 ชั่วโมงที่หน่วยตรวจรักษาตาหรือห้องผ่าตัด การปฏิบัติ บัติ ตัวขณะผ่า ผ่ ตัดต้อกระจก การปฏิบัติ บัติ ตัวหลังผ่า ผ่ ตัดต้อกระจก
1.ก่อนสัมสัผัสบริเริวณรอบดวงตา ควรล้างมือ ให้ส ห้ ะอาด และเช็ด ช็ มือให้แห้งทุก ทุ ครั้งรั้ - 6 - วิธีก ธี ารเช็ด ช็ ตา ควรเช็ด ช็ ตาวันละ 1-2 ครั้งรั้ (เช้า ช้-เย็น) เป็น ป็ เวลา 2 – 4 สัปสัดาห์ เพื่อ พื่ป้อ ป้ งกันการติดเชื้อ ชื้ ที่ตที่า 2.ใช้สำ ช้ สำลีชุ ลี ชุ บน้ำ เกลือบีบ บี พอหมาด 3.ทำ ความสะอาดตาโดยเริ่ม ริ่ เช็ด ช็ จากเปลือกตา บน วางสำ ลีที่หัวตาแล้วเช็ด ช็ จากหัวตาไปหาง ตาอย่าย่งเบามือ 4.จากนั้นเช็ด ช็ ที่เปลือกตาล่าง โดยเช็ด ช็ จากหัวตา ไปหางตาเช่นช่เดียวกัน ห้า ห้ มเช็ด ช็ กลับไปกลับมา เป็น ป็ อันขาด 5.หลังเช็ด ช็ ตาเรีย รี บร้อ ร้ ยแล้ว นำ ที่ครอบตาที่เตรีย รี ม ไว้มาครอบตาหรือ รื สวมแว่นตากันแดดก็ได้
1.ก่อนสัมสัผัสบริเริวณรอบดวงตา ควรล้างมือ มื ให้ส ห้ ะอาด และเช็ดมือให้แห้งทุกทุครั้งรั้ - 7 - วิธีก ธี ารหยอดตา 2.ตรวจสอบชื่อ ชื่ ยาให้ถูก ถู ต้องก่อนนำ มาหยอดตา และยาบางชนิดควรเขย่าย่ขวดยาก่อนนำ มาหยอด ตา 3.นอนราบหรือ รื นั่งพิงพิให้ศีรษะเอนไปด้านหลัง เงยหน้ามองด้านบน ดึงเปลือกตาลงมาให้เป็นกระพุ้งพุ้ 4.หยอดยาลงด้านในกระพุ้งพุ้เปลือกตาล่าง 1 หยด ปิดฝาขวดให้สนิทโดยไม่ต้ม่ ต้ องเช็ด ช็ ปลายหลอด ระวัง อย่าย่ ให้ ปลายหลอดสัมสัผัสขนตาหรือ รื เปลือกตา และ อย่าย่ ให้นิ้วมือสัมสัผัสปลายหลอด 5.หลับตาค้างไว้สักสัครู่เรู่พื่อ พื่ ให้ยากระจายไปทั่วตา หากมีน้ำ ยาไหลออกมานอกตาให้ใช้สำ ช้ สำลีปลอดเชื้อ ชื้ ซับซั อย่าย่งระมัดระวัง หากต้องหยอดตา 2 ชนิดขึ้น ขึ้ ไป ควรทิ้งระยะการหยอดให้ห่างกันอย่าย่งน้อย 3 – 5 นาที เพื่อ พื่ ให้ยาที่หยอดได้รับรัการดูด ดู ซึม ซึ เต็มที่ ยาหยอดตา
วิธีก ธี ารป้า ป้ ยยา กรณีแ ณี พทย์จ่ายยาป้า ป้ ยตาให้ 1.ก่อนสัมสัผัสบริเวณรอบดวงตา ควรล้างมือ ให้ส ห้ ะอาด และเช็ดมือให้แห้งทุกครั้งรั้ - 8 - 2.ใช้มื ช้ มื อดึงเปลือกตาล่างลงมาให้เป็นกระพุ้ง แล้วเหลือบตาขึ้น ขึ้ ด้านบนใช้มื ช้ มื ออีกข้า ข้ งบีบขี้ผึ้ง ลงด้านในเปลือกตาล่าง 3.เริ่มริ่ ป้ายยาจากหัวตาไปหางตา ระวังอย่าย่ ให้ ปลายหลอดยาสัมผัสขนตาหรือ รื เปลือกตา ปิด ฝาหลอดยาให้สนิทโดยไม่ต้องเช็ด ช็ 4.หลับตาให้สนิทเพื่อให้ยากระจายไปทั่วตา หากผู้ป่วยรู้สึ รู้ ก สึ มีอาการผิดปกติที่ดวงตา ควรรีบ รี มาพบจักษุแพทย์ทั ย์ ทั นทีโที ดยไม่ต้ม่ ต้ องรอให้ถึงวัน นัด
เพราะดวงตา คือหน้าต่าง ของหัวใจ ด้วยความห่วงใยจาก "ธนบุรี ทวีวัฒนา " โทรศัพท์ 02 487 2100 คลินิกตา ต่อ 5219,5220 แผนกห้องผ่าตัด ต่อ 2800,2804