Seni Ukiran Akmallul

Pendidikan
Seni
visual

SENI UKIRAN
BY: AKMALLUL HAKIM BIN AMRAN
MRSM MUADZAM SHAH

PERSEPSI SENI
PRINSIP ASAS SENI UKIRAN

Seni ukiran mempunyai beberapa prinsip asas. Prinsip

asas seni ukiran daripada aspek Bahasa Seni Visual

dapat dilihat pada susunan motif produk yang

dihasilkan. Seorang pengukir yang mahir akan

silatmemastikan pemilihan motif dan yang sesuai.

Tukang ukir menghasilkan motif ukiran berasaskan

prinsip asas yang meliputi garisan, rupa, bentuk,

ruang, jalinan, harmoni, irama dan pergerakan,

kesatuan serta penegasan.

Prinsip seni ukiran bagi setiap KAUM MEMPUNYAI
PERSAMAAN SECARA UNIVERSAL, IAITU PRINSIP

KETUHANAN, HUBUNGAN SOSIAL DAN KEPERCAYAAN.
mOTIF SENI UKIRAN YANG DIGUNAKAN BERSIFAT

HARMONI DENGAN PERSEKITARAN. Bagi kaum melayu,
kebanyakan ukiran yang dihasilkan menggunakan
motif flora. Motif flora melambangan keindahan
alam melalui olahan daun, batang, bunga, buah

dan sulur pada ukiran.

Nilai falsafah dan kerohanian orang melayu
turut diserapkan oleh pengukir dalam seni
ukiran. Ukiran bukan sahaja sebagai seni budaya
malah mempunyai nilai-nilai keagamaan.

Contohnya, konsep awan larat yang
menunjukkan tumbuhan keluar dari satu punca
membawa prinsip ketuhanan, iaitu segalanya
bermula dari Allah. mANAKAL PRINSIP HUBUNGAN
SESAMA MANUSIA DIJELASKAN OLEH FALSAFAH TIDAK

MENEGAK ATAU MELENTIK JAUH KE LUAR RUANG.

uKIRAN KAUM CINA PULA BANYAK MENGGUNAKAN
MOTIF HAIWAN SEPERTI NAGA YANG MEMBAWA MAKSUD
KEMEGAHAN DAN KEKUASAAN. mANAKALA KAUM INDIA

menggunakan motif burung merak, gajah dan
bunga teratai yang membawa prinsip ketuhanan

dan kesucian. Bagi suku orang asli pula,
kebanyakan ukirannya berbentuk patung

berdasarkan kepercayaan animisme.

ALATAN SENI UKIRAN

PAHAT
Gergaji kecil

Mesin JIGSAW
Ketam KAYU

kertas pasir

ALATAN SENI UKIRAN

GANDIN KAYU
PISAU WALI
kikir pari
GETAR/CETAR
DAUN MEMPELAS

KAYU MERANTI BAHAN SENI KAYU CENGAL
MERAH UKIRAN

KAYU KAYU MERBAU
JELUTUNG

BERUS BAHAN
VARNISH KEMASAN

SYELEK

MOTIF UKIRAN
KAYU

FLORA

FAUNA

KOSMOS

GEOMETRI

KALIGRAFI

POLA CORAK
UKIRAN

POLA
BUJANG

Dikenali sebagai pola putu.
Menunjukkan pola

menggunakan motif tunggal.
Selalunya diambil daripada

motif tumbuhan kosmos, atau
objek lain.

POLA
PEMIDANG

Dikenali juga sebagai pola
bingkai. Selalunya pada
bahagian-bahagian dan

peralatan di dalam rumah.
Contohnya almari dan cucur

atap. Menggunakan unsur
sederhana.

POLA
PELENGKAP

Dikenali sebagai pola putu.
Menunjukkan pola

menggunakan motif tunggal.
Selalunya diambil daripada

motif tumbuhan kosmos, atau
objek lain.

JENIS-JENIS

UKIRAN KAYU



BENTUK-BENTUK
SILAT

SILAT DADA TUMA
SILAT LEPER

SILAT SERONG
SILAT MINANGKABAU

SILAT ROTAN BELAH

PROSES

Seni Ukiran

1.PENYEDIAAN KAYU

Pilih kayu yang sesuai, Permukaan kayu perlu
diratakan dengan ketam kayu.

2. MELUKIS CORAK MOTIF

Lakar motif perlu dilakarkan di atas kertas dahulu.

3. MENYURIH MOTIF REKAAN

Surihkan motif lukisan yang telah dilukis di atas
permukaan kayu.

4. MENGUKIR

Proses mengukir mengikut jenis ukiran pilihan.

5. MENYILAT

Hasilkan jenis silat yang dipilih dan sesuai dengan
jenis ukiran.

5. KEMASAN

Proses terakhir untuk mencantikkan ukiran.

6.1 KEMASAN A

Gunakan kertas pasir atau daun mempelas untuk
melicinkan corak pada ukiran.

6.2 KEMASAN B

Proses mengilatkan ukiran boleh dilakukan dengan
menggunakan syelek, varnis, pengilat kayu dan
pewarna kayu.

TThyhyoaoauunn!!kk