คำอุทาน

คำอทุ ำน

ควำมหมำยของคำอทุ ำน

คำอุทำน คือ คำที่เปลง่ ออกมำเพอ่ื แสดงอำรมณ์ หรือควำมรสู้ กึ
ของผู้พูด อำจเปล่งเสียงออกมำในเวลำดใี จ เสียใจ ตกใจ หรอื
ประหลำดใจก็ได้ โดยมำกคำอทุ ำนจะไม่มคี วำมหมำยตรงตำมถอ้ ยคำ
แต่จะมคี วำมหมำยทำงเน้นควำมรสู้ กึ และอำรมณข์ องผ้พู ดู เป็นสำคัญ
ไดแ้ ก่คำว่ำ โธ่ ! วำ้ ย ! ไชโย ! โอ้โฮ !ตำยจรงิ ! ตำยละวำ ! อนจิ จงั
! พทุ โธ่ ! ออ้ ! เย้ ! เฮย้ ! เปน็ ต้น

ผงั มโนทัศนแ์ สดงชนดิ ของคำอุทำน

คำอทุ ำน

คำอทุ ำนบอก คำอทุ ำนเสรมิ
อำกำร บท

๑. คำอุทำนบอกอำกำร

ใชแ้ สดงควำมรสู้ กึ ตำ่ ง ๆ ในกำรพดู ไดแ้ กค่ ำวำ่ ซิ ! โธ่ ! บะ๊ !
เหม่ ! แหม ! อะ๊ ! อือ ! อบุ ะ๊ ! เอ ! เอ๊ะ ! เอ๊ว ! เอ้อเฮอ ! โอ !
โอย ! โอ๊ย ! ฮะ ! ฮ้ำ ! ฮึ ! เฮ้ ! เฮ้ว ! ไฮ้ ! อำ้ ! โอ้ ! โอว้ ำ่ !
เปน็ ต้น

คำเหลำ่ น้ใี ช้แสดงควำมรสู้ ึกต่ำง ๆ กัน คือ

- ทกั ทว้ ง ใชค้ ำว่ำ ไฮ้ ! ฮ้ำ ! ฯลฯ

- โล่งใจ ใชค้ ำวำ่ เฮอ ! เฮ้อ ! ฯลฯ

- เจ็บปวด ใชค้ ำว่ำ อยุ๊ ! โอย ! โอย๊ ! ฯลฯ

- ประหม่ำ เก้อเขิน ใชค้ ำวำ่ เออ้ ! อ้อ ! ฯลฯ

- ชกั ชวน หรือเตือน ใชค้ ำว่ำ นะ ! นำ่ ! น่ำนะ ! ฯลฯ

- โกรธเคอื ง ใชค้ ำวำ่ ชะ ๆ ! เหม่ ! ดูดู๋ ! ชิชะ !
ฯลฯ

ฯลฯ - สงสยั หรือไตถ่ ำม ใช้คำว่ำ เอ๊ะ ! หอื ! หำ ! ฮะ ! เหรอ !

- รอ้ งเรียก หรือบอกให้รู้ตวั ใชค้ ำว่ำ เฮ้ย ! แนะ่ ! น่ีแนะ่ ! เฮ้ ! โว้ย
! ฯลฯ

- ขุน่ เคอื ง อำฆำต ใช้คำว่ำ ฮ่ึม ! ดีละ ! บ๊ะ ! แล้วกนั !
วะ ! อวุ ะ ! อุบ๊ะ ! ฯลฯ

- ดถู ูกเหยียดหยำม เยำะเยย้ ใช้คำว่ำ เชอะ ! ชะ ! หนอยแน่ !
หนอย ! เฮ้อ ! ฯลฯ

- เขำ้ ใจ หรอื รบั รู้ ใช้คำว่ำ ออ้ ! ห้ือ ! เออ ! เออนะ่ ! เอำ
ละ ! ออ๋ ! จรงิ ! เออวะ่ ! ฯลฯ

- สงสำร หรือปลอบโยน ใช้คำว่ำ โถ ! โธ่ ! พุทโธ่ ! พทุ โธ่เอย๊ !
อนจิ จำ ! นอ้ งเอย๋ ! ฯลฯ

ตวั อย่ำงคำอทุ ำน และกำรใช้

- ตกใจ ใช้คำว่ำ อยุ๊ ว้ำย แหม ตำยจรงิ เชน่
- ประหลำดใจ - แหม นกึ ว่ำใครเสียอีก
- รับรู้ เข้ำใจ - อุย๊ กระเป๋ำเงินฉันหำยไปไหน

ใช้คำว่ำ เอะ๊ หือ หำ เช่น
- หำ ว่ำยงั ไงนะ
- เอะ๊ ก็เห็นบอกว่ำจะมำนนี่ ำ

ใช้คำว่ำ เออ อ้อ ออ๋ เช่น
- ออ๋ เขำ้ ใจแล้ว
- อ้อ เปน็ อย่ำงนี้น่เี อง

- เจบ็ ปวด ใช้คำว่ำ โอย๊ โอย เชน่

- โอย๊ เจบ็ จงั

- สงสำร เห็นใจ ใช้คำว่ำ โธ่ อนจิ จำ เช่น

- โธ่ ไมน่ ่ำตอ้ งมำรับเครำะห์เลย

- อนิจจำ ทำไมถึงเปน็ ไปได้ถงึ ขนำดนี้

- ร้องเรียก ใช้คำว่ำ เฮ้ย เฮ้ น่ี เชน่

- เฮ้ย มำดูอะไรนเ่ี ร็ว

- น่ี พวกเธอกำลังจะไปไหนกัน

- โลง่ ใจ ใช้คำว่ำ เฮอ้ เฮอ เช่น

- เฮอ้ โลง่ อกไปที

- เฮ้อ สอบเสรจ็ แลว้ ดใี จจงั

๒. คำอทุ ำนเสรมิ บท

เป็นคำอทุ ำนท่ผี ู้พูดกล่ำวถ้อยคำเพิม่ เติมเสรมิ ขึ้นโดยไม่ไดต้ ัง้ ใจให้
มีควำมหมำยแต่อยำ่ งใด คำอุทำนเสริมบทนิยมนำมำเตมิ ขำ้ งหนำ้
ตอ่ ทำ้ ย หรือแทรกตรงกลำงคำท่ีพดู เพอ่ื เนน้ ควำมหมำยของคำท่ีจะพูดให้
ชัดเจนข้ึน

- มอื ไม้ ตัวอย่ำงคำอุทำนเสรมิ บท และกำรใช้
- ผมเผำ้
- ตำรบั ตำรำ เชน่ เดี๋ยวน้ีมือไม้ฉันมนั สั่นไปหมด
เช่น ไปอย่ทู ่ไี หนมำผมเผำ้ รงุ รงั จงั เลย
- ได้ดิบไดด้ ี เชน่ เดก็ สมยั นี้ไม่ชอบอ่ำนตำรับตำรำเอำ
- ถนนหนทำง
เสยี เลย
- หนังสือหนงั หำ เชน่ เดยี๋ วนีเ้ ขำได้ดบิ ไดด้ ีมฐี ำนะแลว้
เช่น เม่อื ก่อนถนนหนทำงยงั ไมส่ ะดวกสบำย

นกั
เชน่ หนงั สือหนงั หำเด๋ยี วน้รี ำคำแพงมำก

- อำบนำ้ อำบทำ่ เชน่ เพิ่งกลบั มำอำบน้ำอำบทำ่ เสียก่อนก็แลว้
กัน
- ละคงละคร
- รถรำ เชน่ พอตกเยน็ กม็ ำนง่ั ดูละคงละครกันอีกแลว้
- หำงงหำงำน
- กระดูกกระเดย้ี ว เช่น เด๋ียวน้ีรถรำขวักไขว่ จะข้ำมถนนต้องระวัง

กระเดย้ี วหกั เชน่ เดย๋ี วนีจ้ ะหำงงหำงำนดี ๆ ก็ไมใ่ ช่เร่ืองง่ำย
- สญั ญงิ สญั ญำ
เช่น เดินชนกันอย่ำงน้ันกระดูก
- โกหกพกลม หมด

เช่น เธอไม่ต้องมำสญั ญิงสญั ญำอะไรกับฉนั
เลย

เชน่ เธออยำ่ มำโกหกพกลมฉนั หน่อยเลย

ถ้ำคำทนี่ ำหน้ำมำเขำ้ ค่กู นั นี้เน้ือควำมหมำยไปในแนวเดียวกนั กไ็ ม่
นับว่ำเปน็ คำอทุ ำนเสริมบท เช่น ไม่ดไู มแ่ ล ไม่หลบั ไมน่ อน
รอ้ งรำทำเพลง หมดเร่ืองหมดรำว หวั หลกั หวั ตอ วดั วำอำรำม
ลดรำวำศอก เสื้อแสง ปืนผำหน้ำไม้ หยกู ยำ ผำ้ ผ่อน มือไม้ เป็นต้น
คำเหล่ำนเ้ี รยี กว่ำ คำซอ้ น

วธิ ใี ช้อุทำนเสรมิ บท

๑. อทุ ำนเสริมบทใชเ้ พ่อื เสริมคำ อำจจะอยู่ขำ้ งหน้ำ ขำ้ งหลัง
หรอื ตรงกลำงกไ็ ด้ เชน่

ลมื หูลมื ตำ โกหกพกลม เลขผำนำที
รถผ้ำ ผ่อนทอ่ นสไบ ร่มเริ่ม
สบั ประดสี้ ีประดน ลูกเตำ้ เหล่ำใคร เหลำ้ ยำปลำปงิ้
สงิ ห์สำรำสัตว์ ปำกเปกิ พธิ รี ีตอง

๒. อทุ ำนเสริมบทที่ใชเ้ ปน็ คำสรอ้ ยในคำประพันธ์บำงชนิด เรำเรียกวำ่
“คำสร้อย” เช่น

• นำ แลนำ แฮ เฮย เอย อำ้ โอ้วำ่ ฤำ

- เสยี งลอื เสียงเล่ำอ้ำง อันใด พี่เอย

- เสริมศิลป์ส่งเกียรติกอ้ ง กังวำน โลกแล

- เชำ้ ครำ่ พรำ่ สั่งสอน ไปอกี หนอ่ ยรำ

- บุญเพรงพระหำกสรรค์ ศำสนร์ งุ่ เรืองแฮ

- อยธุ ยำยศล่มแลว้ ลอยสวรรค์ ลงฤๅ

- รักศักดิส์ งวนสัจธรรม เทดิ เกยี รติ พ่อเฮย

- ฟังคดิ ถำมขดี ขอ้ ควรเขยี น เขียนนำ

หนำ้ ที่ของคำอทุ ำน

๑. ทำหนำ้ ที่แสดงควำมรู้สกึ ของผ้พู ดู เช่น
- โธ่ ! เธอคงจะหนำวมำกละซิ
- ตำยจรงิ ! ฉันลมื เอำกระเป๋ำสตำงค์มำ
- เอะ๊ ! ใครกันทนี่ ำดอกไม้มำวำงไวท้ โ่ี ต๊ะของฉัน

๒. ทำหน้ำที่เพิม่ นำ้ หนกั ของคำ ซ่ึงไดแ้ ก่ คำอุทำนเสริมบท เชน่
- เมอื่ ไรเธอจะหำงงหำงำนทำเสียที
- เธอเห็นฉันเป็นหวั หลกั หัวตอหรืออย่ำงไร
- ทำเสร็จเสียทีจะได้หมดเร่อื งหมดรำวกนั ไป

๓. ทำหนำ้ ท่ีประกอบขอ้ ควำมในคำประพนั ธ์ เชน่
- กอเอ๋ยกอไก่
- มดเอ๋ยมดแดง
- แมวเอย๋ แมวเหมียว