นิตยสาร ระบบสุริยะ

SKY WATCH A COLLINS FACT BOOK

จัดทำ โดย นาย กลมภัทร อมโร เลขที่ 1 ช.2 คธ.4 นาย เกียรติศักดิ์ เนียมสงค์ เลขที่ 4 ช.2 คธ.4 นาย จักรี ทองอ่อน เลขที่6 ช.2 คธ4 นาย ณัฐนัย สุขดี เลขที่ 11 ช.2 คธ.4

ระบบสุริยะ ประกอบด้วยดวงอาทิตย์และวัตถุอื่นๆ ที่โคจรรอบดวง อาทิตย์เนื่องจากแรงโน้มถ่วง ได้แก่ ดาวเคราะห์ 8 ดวง กับดวงจันทร์บริวารที่ค้นพบแล้ว 166 ดวง ดาวเคราะห์ แคระ 5 ดวงกับดวงจันทร์ บริวารที่ค้นพบแล้ว 4 ดวง กับวัตถุขนาดเล็กอื่นๆ ประวัติการค้นพบและการสำ รวจ นับเป็นเวลาหลายพันปีในอดีตกาลที่มนุษยชาติไม่เคยรับ รู้มาก่อนว่ามีสิ่งที่เรียกว่า ระบบสุริยะ แต่เดิมมนุษย์เชื่อ ว่า โลกเป็นศูนย์ กลางจักรวาลที่อยู่นิ่ง มีดวงดาวต่างๆ โคจรไปรอบๆ ผ่านไปบนท้องฟ้า แม้ว่านักดาราศาสตร์ และ นักคณิตศาสตร์ชาวอินเดียชื่อ Aryabhata และนัก ปรัชญาชาวกรีก Aristarchus เคยมีแนวคิดเกี่ยวกับ การที่ดวงอาทิตย์เป็นศูนย์กลางจักรวาล

ดวงอาทิตย์ ดวงอาทิตย์ คือดาวฤกษ์ดวงแม่ที่เป็นหัวใจของระบบสุริยะ มีขนาดประมาณ 332,830 เท่าของมวลของโลก ด้วย ปริมาณมวล ที่มีอยู่มหาศาลทำ ให้ดวงอาทิตย์มีความหนา แน่นภายในที่สูงมากพอจะ ทำ ให้เกิดปฏิกิริยานิวเคลียร์ฟิว ชันอย่างต่อเนื่อง และปลดปล่อย พลังงานมหาศาลออกมา โดยมากเป็นพลังงานที่แผ่ออกไป ในลักษณะของ คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า เช่น แสง ดวงอาทิตย์จัดเป็นดาวฤกษ์ชนิดดารากร 1 ถือกำ เนิดขึ้น ในช่วงปลายๆ ของวิวัฒนาการของเอกภพ มีองค์ประกอบ ธาตุหนัก ที่หนักกว่าไฮโดรเจนและฮีเลียม (ในภาษา ดาราศาสตร์จะเรียกว่า "โลหะ") มากกว่าดาวฤกษ์ชนิดดารา กร 2 ซึ่งมีอายุมากกว่าธาตุหนัก เหล่านี้ก่อกำ เนิดขึ้นจาก แก่นกลางของดาวฤกษ์โบราณที่ระเบิดออก

ระบบสุริยะชั้นใน ระบบสุริยะชั้นใน เป็นชื่อดั้งเดิมของย่าน อวกาศที่ประกอบด้วยกลุ่มดาวเคราะห์ใกล้ โลกและแถบดาวเคราะห์น้อย มีส่วนประกอบ หลักเป็นซิลิเกตกับโลหะ เทหวัตถุในระบบ สุริยะชั้นในจะเกาะกลุ่มอยู่ด้วยกันและใกล้กับ ดวงอาทิตย์มาก รัศมีของย่านระบบสุริยะชั้น ในนี้ยังสั้นกว่าระยะห่างจากดาวพฤหัสบดีไป ดาวเสาร์เสียอีก ดาวเคราะห์ชั้นในหรือดาวเคราะห์ใกล้โลก มี 4 ดวง โดยมากประกอบด้วยส่วนประกอบ หิน มีความหนาแน่นสูง มีดวงจันทร์น้อย หรืออาจ ไม่มีเลย และไม่มีระบบวงแหวนรอบ ตัวเอง สสารที่เป็นองค์ประกอบมักเป็นแร่ ธาตุที่มีจุดหลอมเหลวสูง

ดาวพุธ ดาวพุธ (0.4 AU) คือดาวเคราะห์ที่อยู่ใกล้ดวง อาทิตย์มากที่สุด และเป็นดาวเคราะห์ที่มีขนาด เล็กที่สุด (0.055 เท่าของมวลโลก) ดาวพุธไม่มี ดาวบริวารของตัวเอง สภาพพื้นผิวที่มีนอก เหนือจากหลุมบ่อจากการปะทะ ก็จะเป็นสันเขา สูงชัน ซึ่งอาจจะเกิดขึ้น ในช่วงยุคการก่อตัวใน ช่วงเริ่มแรกของประวัติศาสตร์ ชั้นบรรยากาศ ของดาวพุธเบาบางมากจนแทบจะเรียกได้ว่า ไม่มีบรรยากาศ ประกอบด้วยอะตอมที่ถูกลม สุริยะพัดพาขับไล่ไปจนเกือบหมด แกนกลาง ของดาวเป็นเหล็กที่มีขนาดค่อนข้างใหญ่มาก ต่อมาเป็น ชั้นเปลือกบางๆ ที่ยังไม่สามารถ อธิบายได้อย่างชัดเจน ทฤษฎีเกี่ยวกับชั้น เปลือกของดาวจำ นวน หนึ่งอธิบายถึงชั้นผิว รอบนอก ที่ถูกฉีกออกด้วยการปะทะครั้งใหญ่ บ้างก็ว่ามันถูกกีดกันจากการพอกรวมของชั้น ผิวเนื่องจากพลัง งานมหาศาล ของดวง อาทิตย์ อันเยาว์

ดาวอังคาร (1.5 AU) มีขนาดเล็กกว่าโลกและดาวศุกร์ (0.107 เท่าของมวลโลก) มีชั้นบรรยากาศเจือจางที่เต็มไปด้วย คาร์บอน ไดออกไซด์ พื้นผิวของดาวอังคารระเกะระกะด้วย ภูเขาไฟจำ นวนมาก เช่น Olympus Mons และหุบเขาลึกชัน มากมายเช่น Valles Marineris แสดงให้เห็นถึงการ เปลี่ยนแปลงทางธรณีวิทยาที่เคยเกิดขึ้นก่อนหน้านี้ สีของดาว อังคารที่เราเห็นเป็นสีแดง เป็นเพราะ สนิม ที่มีอยู่ในพื้นดินอัน เต็มไปด้วยเหล็ก ดาวอังคารมีดวงจันทร์บริวารขนาดเล็กสอง ดวง (คือ ไดมอส กับ โฟบอส) ซึ่งคาดว่าน่าจะ เป็นดาวเคราะห์ น้อยที่บังเอิญถูกแรงดึงดูดของดาวอังคารจับตัวเอาไว้ ดาวศุกร์

โลก โลก (1 AU) เป็นดาวเคราะห์ที่ค่อนข้างใหญ่ และมีความหนาแน่นมากที่สุดในกลุ่มดาว เคราะห์ชั้นใน เป็นดาวเคราะห์เพียง ดวงเดียว ที่พบว่ายังมีปรากฏการณ์ทางธรณีวิทยาอยู่ และเป็นดาวเคราะห์เพียงดวงเดียว เท่าที่ ทราบว่ามีสิ่งมีชีวิต โลกเป็นดาวเคราะห์ ที่มีน้ำ มาก เป็นเอกลักษณ์ที่แตกต่างจากกลุ่มดาว เคราะห์ใกล้โลกทั้งหมด และยังเป็นดาว เคราะห์เพียงดวงเดียวที่ยังมีการเปลี่ยน แปลงของเปลือกโลกอยู่ ชั้นบรรยากาศของ โลกค่อนข้างจะแตกต่างกับดาวเคราะห์ดวง อื่น เนื่องจากการที่มีสิ่งมีชีวิตอาศัยอยู่ ในบรร ยา กาศจึงมีออกซิเจนอิสระอยู่ถึง 21% โลกมี ดาวเคราะห์บริวารหนึ่งดวง คือ ดวงจันทร์ ซึ่ง เป็นดาวเคราะห์บริวารขนาด ใหญ่เพียงดวง เดียวในเขตระบบสุริยะชั้นใน

ดาวอังคาร (1.5 AU) มีขนาดเล็กกว่าโลกและดาวศุกร์ (0.107 เท่าของมวลโลก) มีชั้นบรรยากาศเจือจางที่เต็มไปด้วย คาร์บอน ไดออกไซด์ พื้นผิวของดาวอังคารระเกะระกะด้วย ภูเขาไฟจำ นวนมาก เช่น Olympus Mons และหุบเขาลึกชัน มากมายเช่น Valles Marineris แสดงให้เห็นถึงการ เปลี่ยนแปลงทางธรณีวิทยาที่เคยเกิดขึ้นก่อนหน้านี้ สีของดาว อังคารที่เราเห็นเป็นสีแดง เป็นเพราะ สนิม ที่มีอยู่ในพื้นดินอัน เต็มไปด้วยเหล็ก ดาวอังคารมีดวงจันทร์บริวารขนาดเล็กสอง ดวง (คือ ไดมอส กับ โฟบอส) ซึ่งคาดว่าน่าจะ เป็นดาวเคราะห์ น้อยที่บังเอิญถูกแรงดึงดูดของดาวอังคารจับตัวเอาไว้ ดาวอังคาร

ซีรีส (2.77 AU) เป็นวัตถุขนาดใหญ่ที่สุดในแถบดาว เคราะห์น้อย และได้รับการจัดประเภทให้เป็นดาวเคราะห์ แคระ มีขนาด เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณเกือบๆ 1,000 กิโลเมตร ซึ่งใหญ่พอจะสร้างแรงโน้มถ่วงของตัวเอง เพื่อ สร้างรูปทรงให้เป็นทรงกลมได้ ในตอนที่ค้นพบครั้งแรกใน คริสต์ศตวรรษที่ 19 ซีรีสถูกคิดว่าเป็นดาวเคราะห์ แต่ต่อ มาถูกจัดประเภทใหม่ให้เป็นดาวเคราะห์ น้อยในช่วงคริสต์ ทศวรรษ 1850 เมื่อการสังเกตการณ์เพิ่มเติมพบดาว เคราะห์น้อยดวงอื่นๆ อีก ครั้นถึงปี ค.ศ. 2006 จึงได้รับ การจัด ประเภทใหม่ให้เป็นดาว เคราะห์แคระ ซีรีส

ตระกูลดาวเคราะห์น้อย ดาวเคราะห์น้อยในแถบหลักจะแบ่งออกเป็นกลุ่มและตระกูล ต่างๆ โดยพิจารณาจากคุณลักษณะการโคจรของพวกมัน ดวง จันทร์ดาวเคราะห์น้อย คือดาวเคราะห์น้อยที่โคจรรอบดาวเคราะห์ น้อยดวงอื่นที่ใหญ่กว่า มันไม่ได้ถูกจัดประเภทให้เป็นดวงจันทร์ บริวารของดาวเคราะห์ เพราะบางครั้งมันมีขนาดใหญ่เกือบเท่า ดาวเคราะห์น้อยดวงแม่ของมันด้วยซ้ำ ในบริเวณแถบดาว เคราะห์ น้อยยังมีดาวหางในแถบหลักซึ่งอาจเป็นต้นกำ เนิดของ น้ำ มหาศาลบนโลกก็ได้ ระบบสุริยะชั้นในนี้ยังหมายรวมถึงวัตถุอื่นๆเช่น ดาวเคราะห์ น้อยใกล้โลก ซึ่งดาวเคราะห์น้อยในกลุ่มนี้จำ นวนมากมีวงโคจร ที่ ตัดกับวงโคจรของดาวเคราะห์ชั้นในด้วย

ระบบสุริยะชั้นนอก บริเวณรอบนอกของระบบสุริยะเป็นถิ่นที่อยู่ของดาวแก๊สยักษ์ และบรรดาดาวบริวารของมันที่มีขนาดใหญ่พอจะเป็นดาวเคราะห์ ได้ นอกจากนี้ยังมีดาวหางคาบสั้น และเซนทอร์ ที่โคจรอยู่ในย่าน นี้เช่นกัน วัตถุตันที่อยู่ในย่านนี้จะมีองค์ประกอบของสสารที่ระเหย ง่าย (เช่น น้ำ แอมโมเนีย มีเทน ในทางวิทยาศาสตร์ดาวเคราะห์ จะเรียกว่าเป็น น้ำ แข็ง) ไม่ค่อยมีส่วนประกอบของสสารประเภท หิน เหมือน อย่างเทหวัตถุในระบบสุริยะชั้นใน

ดาวเคราะห์ชั้นนอก 4 ดวง หรือดาวแก๊สยักษ์ (บางครั้งเรียก ว่า ดาวเคราะห์โจเวียน) มีมวลรวมกันถึงกว่า 99% ของ มวลสารทั้งหมดที่ โคจรรอบดวงอาทิตย์ ดาวพฤหัสบดีกับดาว เสาร์มีองค์ประกอบเต็มไปด้วย ไฮโดรเจนและฮีเลียม ดาว ยูเรนัสกับดาวเนปจูนมีองค์ประกอบ ส่วนใหญ่เป็นน้ำ แข็ง นัก ดาราศาสตร์จำ นวนหนึ่งเห็นว่าดาวสองดวงหลังนี้ควรจัดเป็น ประเภทเฉพาะของมันเอง คือ"ดาวน้ำ แข็งยักษ์" ดาวแก๊สยักษ์ ทั้งสี่มีวงแหวนอยู่รอบตัว แม้เมื่อมองจากโลกจะเห็นได้ชัดแต่ เพียงวงแหวนของดาวเสาร์เท่านั้น ดาวเคราะห์ชั้นนอก

ดาวพฤหัสบดี (5.2 AU) มีมวลประมาณ 318 เท่าของมวลโลก นับ เป็นมวลมหาศาลถึง 2.5 เท่าของมวลรวมทั้งหมดของดาว เคราะห์ที่เหลือรวมกัน ประกอบด้วยก๊าซไฮโดรเจนและฮีเลียม จำ นวนมาก ความร้อนที่สูงมากภายในของดาวทำ ให้เกิด คุณลักษณะ แบบกึ่งถาวรหลายประการในสภาพบรรยากาศของ ดาว เช่นแถบเมฆ และจุดแดงใหญ่ ดาวพฤหัสบดีมีดวง จันทร์ บริวารที่รู้จัก แล้วทั้งสิ้น 63 ดวง ดวงที่ใหญ่ที่สุด 4 ดวงคือ แกนิ มีด คัลลิสโต ไอโอ และยูโรปา มีลักษณะคล้ายคลึงกับลักษณะ ของดาวเคราะห์ ใกล้โลก เช่นมีภูเขาไฟ และมีกระบวนการความ ร้อนภายในของดาว ดวงจันทร์แกนิมีดเป็นดาวบริวารที่ใหญ่ ที่สุดในระบบสุริยะ มีขนาด ใหญ่กว่าดาวพุธเสียอีก ดาวพฤหัสบดี

ดาวเสาร์ (9.5 AU) เป็นดาวเคราะห์ที่โดดเด่นเนื่องจาก ระบบวงแหวนขนาดใหญ่ที่เห็นได้ชัด ลักษณะของดาว รวมถึงสภาพ บรรยากาศ คล้ายคลึงกับดาวพฤหัสบดี แต่มีมวลน้อยกว่ามาก โดยมีมวลโดยประมาณ 95 เท่า ของมวลโลก ดาวเสาร์มีดวงจันทร์ บริวารที่รู้จักแล้ว 60 ดวง (มีอีก 3 ดวงยังไม่ได้รับการรับรอง) ในจำ นวนดวง จันทร์ทั้งหมดมีอยู่ 2 ดวงคือ ไททันและเอนเซลาดัส แสดงให้เห็นสัญญาณของการเปลี่ยนแปลงทาง ธรณีวิทยา แม้ว่าองค์ประกอบส่วนใหญ่จะเป็นน้ำ แข็ง ก็ตาม ดวงจันทร์ไททัน มีขนาดใหญ่กว่าดาวพุธ และเป็น ดวงจันทร์บริวาร เพียงดวงเดียวในระบบสุริยะที่มีชั้น บรรยากาศ ดาวเสาร์ ดาวเสาร์ ( อังกฤษ : Saturn ) เป็น ดาวเคราะห์ ดวงที่ 6 จาก ดวงอาทิตย์

ดาวยูเรนัส ดาวยูเรนัส ( อังกฤษ : Uranus หรือ มฤตย ดาวยูเรนัส ( อังกฤษ : Uranus หรือ มฤตยู ) เป็น ดาวเคราะห์ ที่อยู่ห่างจาก ดวงอาทิตย์ เป็นลำ ดับที่ 7 ใน ระบบสุริยะ จัดเป็น ดาวเคราะห์แก๊ส มี เส้นผ่าน ศูนย์กลาง 50,724 กิโลเมตร นับได้ว่ามีขนาดใหญ่เป็น อันดับที่3 ใน ระบบสุริยะ ของเรา ยูเรนัสถูกตั้งชื่อตาม เทพเจ้า ยูเรนัส (Ouranos) ของ กรีก สัญลักษณ์ แทน ดาวยูเรนัส คือ หรือ (ส่วนใหญ่ใช้ใน ดาราศาสตร์ ) ชื่อ ไทย ของยูเรนัส คือ ดาวมฤตยู ต่อมาในปี พ.ศ. 2520 (ค.ศ. 1977) นักดาราศาสตร์จาก หอดูดาวไคเปอร์ แอร์บอร์น (James L. Elliot, Edward W. Dunham, and Douglas J. Mink using the Kuiper Airborne Observatory) ค้นพบว่า ดาวยูเรนัสมี วงแหวน จางๆ โดยรอบ

ดาวเนปจูน ดาวเนปจูน (30 AU) แม้จะมีขนาดเล็กกว่าดาว ยูเรนัส แต่มีมวลมากกว่า คือประมาณ 17 เท่าของมวล โลก ดังนั้นมันจึงเป็น ดาวที่มีความหนาแน่นมาก ดาว เนปจูนแผ่รังสีความร้อนจากแกนกลางออกมามาก แต่ก็ยังน้อยกว่าดาวพฤหัสบดีหรือดาวเสาร์ เนปจูน มีดวงจันทร์บริวารที่รู้จักแล้ว 13 ดวง ดวงที่ใหญ่ที่สุด คือ ไทรทัน มีสภาพการเปลี่ยนแปลงทางธรณีวิทยา อยู่ เช่นมีน้ำ พุร้อน ไนโตรเจนเหลว และเป็นดาวบริวาร ขนาดใหญ่เพียงดวงเดียวที่มีวงโคจรย้อนถอยหลัง ดาวเนปจูนยังส่งดาวเคราะห์เล็กๆ จำ นวน หนึ่งหรือ เนปจูนโทรจัน เข้าไปในวงโคจรของดวงจันทร์ไทรทัน ด้วย โดยมีการสั่นพ้องของวงโคจรแบบ 1:1 กับดวง จันทร์

solar system