คู่มือปฏิบัติการพยาบาลเด็กและวัยรุ่น(พย3302)

คู่ มื อ

การฝึกปฏิบัติการพยาบาล
เด็กและวัยรุ่น NU3302

ภ า ค เ รี ย น ที่ 1 ปี ก า ร ศึ ก ษ า 2 5 6 5

คณะพยาบาลศาสตร์มหาวิทยาลัยเกษมบัณฑิต

คำนำ

คู่มือรายวิชา พย.3302 ปฏิบัติการพยาบาลเด็กและวัย
รุ่นเล่มนี้จัดทำขึ้นสำหรับนักศึกษาชั้นปีที่3 อาจารย์ สถาน
แหล่งฝึกเพื่อให้สามารถ จัดการเรียน การสอน ได้อย่าง

ครบถ้วนตรงตามหลักสูตร มีการปรับเป็น 4 หน่วยกิต

และสอดคล้องกับกรอบมาตรฐานคุณวุฒิการศึกษา TQf
เนื้อหาในเล่มนี้ประกอบ้วย วัตถุประสงค์ของการฝึก
ปฏิบัติงาน การพัฒนาผลการเรียนรู้ รายละเอียดเกี่ยว
กับการเรียน การสอน ทักษะที่จำเป็นที่นักศึกษาต้องได้
เรียนรู้ในวิชานี้ การประเมินผลการเรียน การประเมินผล

งานของนักศึกษา แบบฟอร์มต่างๆ กฎระเบียบของการ
ขึ้นฝึกปฏิบัติงาน ตารางการฝึกปฏิบัติงาน งานที่มอบ

หมายให้นักศึกษาทำ รายชือ และเบอร์โทรศัพท์ของ

อาจารย์ประจำตึก และข้อมูลความรู้ทางการพยาบาลเด็ก

ในภาคผนวกท้ายเล่ม



อาจารย์สาขาการพยาบาลเด็กและวัยรุ่น
8 มิถุนายน 2565

ส า ร บั ญ

02 01

สารบัญ คำนำ

04 03

จุดมุ่งหมายของ รายละเอียดการ
การเรียน ฝึ ก ป ฏิ บั ติ

05 10

การพัฒนาผล กิจกรรมนักศึกษา
การเรียนรู้
12
11

น้ำหนักคะแนนการ การประเมินผล
ฝึ ก ภ า ค ป ฏิิ บั ติ การปฏิบัติ

15 13
ภาคผนวก ระเบียการขึ้นฝึก

ปฏิบัติงาน

ก า ร พ ย า บ า ล เ ด็ ก แ ล ะ วั ย รุ่ น

รายละเอียดของประสบการณ์ ภาคสนาม




ชื่ อสถาบันอุดมศึกษา มหาวิทยาลัยเกษมบัณฑิต

วิทยาเขต / คณะ/ ภาควิชา คณะพยาบาลศาสตร์

หมวดที่ 1 ข้อมูลทั่วไป

1. รหัสและชื่อรายวิชา พ.ย. 3302 ปฏิบัติการพยาบาลเด็กและวัยรุ่น

NU. 3302 Child and Adolescent Nursing

Practicum

2. จำนวนหน่วยกิต 4(0-12-0)

3. หลักสูตรและประเภทของรายวิชา

หลักสูตร พยาบาลศาสตรบัณฑิต

ประเภทของรายวิชา หมวดวิชาเฉพาะ: กลุ่มวิชาชีพ

4. อาจารย์ผู้รับผิดชอบวิชา/ อาจารย์ผู้สอนภาคปฏิบัติ

อาจารย์ผู้รับผิดชอบวิชา

1.อาจารย์สุณีย์ชื่นจันทร์ 2.อาจารย์อัจฉรี จันทนจุลกะ

อาจารย์ผู้สอนภาคปฏิบัติ

1. อาจารย์สุณีย์ชื่นจันทร์ โทร 0824402983

2.อาจารย์นารีรัตน์ อมรศุภรศาสตร์ โทร 085158805

3.อาจารย์อัจฉรี จันทนจุลกะ โทร 0846132972

4. อาจารย์ วราพร ช่างยา โทร 0918828931

อาจารย์พี่เลี้ยงจากแหล่งฝึ ก
พว.……………………………หอผู้ป่ วย……………โรงพยาบาล ………………

5.ภาคการศึกษา/ ชั้นปี ที่กำหนดให้มีการฝึ กประสบการณ์ภาคสนาม
ตามแนการศึกษาของหลักสูตรปี การศึกษา 2564 ชั้นปี ที่ 3

6. วันที่จัดทำรายละเอียดของรายวิชาประสบการณ์ภาค
สนามครั้งล่าสุด

13 มิถุนายน 2565

จุดมุ่งหมายของการเรียน

เพื่อให้นศ.สามารถปฏิบัติการพยาบาล
เด็กช่วงวัยต่างๆตั้งแต่ทารกแรกเกิด
จนถึงวัยรุ่นได้ทั้งในภาวะปกติและใน
ภาวะเจ็บป่วย โดยใช้กระบวนการ
พยาบาลในการดูแลแบบองค์รวม ยึด
ครอบครัวเป็นศูนย์กลาง บนพื้นฐาน
ของความเอื้ออาทร ครอบคลุม 4 มิติ
ของการดูแลสุขภาพ คำนึงถึงสิทธิเด็ก
ความปลอดภัย การใช้ยาอย่างสม
เหตุผล ความหลากหลายทางวัฒนธรรม
ภายใต้กฎหมายและจรรยาบรรณ
วิชาชีพ

การพัฒนาผลการเรียนรู้

ผลการเรียนรู้ วิธีการสอน การประเมินผล

1. ปฐมนิเทศ 1. การบันทึกเวลา

1.คุณธรรมจริยธรรม รายวิชาเกี่ยวกับ ขึ้นฝึ กปฏิบัติงาน

บทบาทของผู้เรียน 2. การส่งงานตาม

ซื่อสัตย์ มีวินัยตรงต่อ ระเบียบวินัย การ กำหนด

เวลา แต่งกาย 3. การอ้างอิงรายงาน
ถูกต้องตรงตามความ
มีความรับผิดชอบต่อ 2. ผู้สอนเป็นแบบ เป็น จริง
อย่างต่อผู้เรียน ด้าน 4. การสะท้อนคิด
ตนเองและสังคม
สิทธิของผู้ใช้บริการ ของนักศึกษา
มีจิตอาสา มีทัศนคติที่ และการแสดง
ดีต่อวิชาชีพ ตระหนักใน พฤติกรรมจริยธรรม 5. การสังเกต

ผลกระทบจากการกระ ที่เหมาะสม พฤติกรรมขณะ
ทำของตนเองต่อสังคม 3. ฝึกการมีวินัยและ ฝึ กปฏิบัติงาน
6. การมีส่วนร่วม
ร่วมพัมฒนาสังคม ความรับผิดชอบ
ในการประชุม
เช่น การมอบหมาย ปรึกษาทางการ
พยาบาล
งาน การเป็นผู้

ประสานวิชา การ

ทำงานกลุ่ม ความ

ซื่อสัตย์

4. ให้การเสริมแรง

ด้วยการ แสดงความ

ชื่นชมและสะท้อน

กลับทันทีที่นักศึกษา

มีการสดงออกที่

เหมาะสม

การพัฒนาผลการเรียนรู้

ผลการเรียนรู้ วิธีการสอน การประเมินผล

ด้านความรู้ 1. จัดประสบการณ์ 1. การทดสอบ

ให้มีการใช้ หลังการฝึ กปฏิบัติ

1.มีความรู้ความเข้าใจสาระ กระบวนการพยาบาล งาน
สำคํญของศาสตร์ทาง 2. แผนการพยาบาล
วิชาชีพการพยาบาลเด็ก ในการดูแล ผู้ป่วยเด็ก ประจำวัน
และวัยรุ่นอย่างกว้างขวาง 2. การฝึกทักษะการ 3. คุณภาพของ
ปฏิบัติการพยาบาลใน การปฏิบัติการ
และเป็นระบบ ห้องปฏิบัติการ พยาบาลประจำวัน
2.มีความรู้วิชาชีพ กฏ 3. การอภิปรายแลก 4. คุณภาพของ
หมาย หลักสิทธิเด็ก หลัก เปลี่ยนเรียนรู้ระหว่าง
จริยธรรมวิชาชีพ การประชุมปรึกษา รายงานกรณีศึกษา
3.มีความรู้ความเข้าใจใน
5. คุณภาพของ

ระบบสุขภาพของประเทศ ทาง การพยาบาล การให้สุขศึกษา

และปัจจัยที่มีผลกระทบต่อ 4. การสอนในคลินิก 6. การสังเกต
และการฝึก ในห้อง การนำความรู้ใน
ระบบสุขภาพ ศาสตร์ต่าง ๆ มาบูรณ
าการใน กิจกรรมการ
4.มีความรู้และเความเข้าใจ ปฏิบัติการ เรียน การสอน

ในการบริหารและการ 5. การมอบหมายงาน

จัดการทางการพยาบาล ให้ทำ 7. การทดสอบหลัง

เด็กและวัยรุ่น ได้แก่ กรณีศึกษา การ สิ้นสุดการฝึกปฏิบัติ

5.มีความรู้ ความเข้าใจใน ให้สุขศึกษา

การเลือกใ้เทคโนโลยีดิจัตัล แก่เด็กและครอบครัว

ได้อย่างเหมาะสม การประชุมปรึกษา

ทางการพยาบาล

การพัฒนาผลการเรียนรู้

ผลการเรียนรู้ วิธีการสอน การประเมินผล

ทีกษะด้านปัญญา 1. ฝึกการคิด 1. การสะท้อนคิด

อย่างเป็ นระบบ 2. สังเกตการแสดง

การวิเคราะห์ ความคิดเห็น ระหว่าง

ตนเอง การ การประชุมปรึกษา

3.1.1 สามารถคิดอย่าง สะท้อนคิด ทางการ พยาบาล

มีวิจารณญาณ คิด 2. มอบหมายให้ 3. คุณภาพของ
ผลงาน ได้แก่ แผนการ
วิเคราะห์อย่างเป็นระบบ างแผน การดูแลผู้ พยาบาล ประจำวัน
โดยใช้องค์ความรู้ทาง ป่วยประจำวัน การ รายงานกรณีศึกษา

วิชาชีพและที่เกี่ยวข้อง ทำ รายงานกรณี การปฏิบัติการ
เพื่อให้เกิดผลลัพธ์ที่ ศึกษา การประชุม พยาบาล การให้
ปรึกษาทางการ สุขศึกษา รายงานการ
ปลอดภัย และมี
คุณภาพในการแก้ปัญหา พยาบาล
สุขภาพของเด็กและวัย การให้สุขศึกษาผู้ บริการ วิชาการ

รุ่นได้ ป่ วยและ 4. สังเกตกระบวน
ครอบครัว การ การและผลของการแก้
3.1.2 สามารถแก้ปัญหา บริการวิชาการ ปัญหาจาก สถานการณ์
ด้วย
จริงใน หอผู้ป่วย

กระบวนการทาง

วิทยาศาสตร์ ทางสังคม

หรือการใช้นวัตกรรม

การพัฒนาผลการเรียนรู้

ผลการเรียนรู้ วิธีการสอน การประเมินผล

1. มอบหมายให้

ทักษะความสัมพันธ์ ทำงานเป็นทีมและ 1. สังเกตการมี
ปฏิสัมพันธ์ระหว่างผู้
ระหว่างบุคคล ทำงานร่วมกับทีม เรียนกับผู้เรียน ผู้เรียน
พยาบาลในแหล่ง กับผู้สอน ผู้เรียนกับผู้
ใช้ บริการและผู้ร่วม
ฝึ กทำรายงาน ทีมสุขภาพ
2. ประเมินนักศึกษา
กรณีศึกษา ระหว่างฝึ กปฏิบัติ
3. ประเมินจากแบบ
1.มีปฏิสัมพันธ์อย่าง การให้สุขศึกษาผู้ บันทึกประสบการณ์
สร้างสรรค์ระหว่าง ป่ วยและ การสะท้อนคิด
บุคคลและ กลุ่มคน ครอบครัว คุณภาพของงานที่ ได้
ปรับตัวได้ตาม 2.ให้การเสริมแรง รับมอบหมาย ด้าน
เมื่อผู้เรียนแสดง กระบวนการ และ
ผลลัพธ์
สถานการณ์ ความรับผิดชอบ

42. สามารถทำงาน และมีพฤติกรรม
เป็นทีมในบทบาท ทางบวก
ผู้นำและผู้ตามใน 3.การแลกเปลี่ยน
สถานการณ์ที่หลาก เรียนรู้และให้
หลาย ข้อมูลป้ อนกลับ
ระหว่างผู้เรียนกับ

3. มีความเคารพและ ผู้เรียน ผู้เรียนกับ
ยอมรับ ผู้สอน ผู้เรียนกับ
ในความหลากหลาย ผู้ใช้บริการและทีม
ระหว่างบุคคลและ สุขภาพ

วัฒนธรรม

การพัฒนาผลการเรียนรู้

ผลการเรียนรู้ วิธีการสอน การประเมินผล

ทักษะการวิเคราะห์ตัวเลข 1. ฝึกวิธีคำนวณ 1. ประเมินจาก
การสื่อสารและการใช้ ยา สารน้ำ ความ ผลการคำนวณ ขนาด
เทคโนโลยีสารเสนเทศ ต้องการพลังงาน ยา สารน้ำ ความ

1.สามารถใช้หลักทาง การแปลผลการ ต้องการ พลังงานและ
คณิตศาสตร์และสถิติใน
การปฏิบัติงาน เช่นการ ตรวจทางห้อง การแปลผลตรวจ ทาง

คำนวณยา ปฏิบัติการ ห้องปฏิบัติการ
2.สามารถสื่อสารด้วย
ภาษาไทยและภาษา 2.มอบหมายให้ฝึก 2. สังเกตพฤติกรรม

เขียน การสื่อสารขณะ

บันทึกทางการ ประชุมปรึกษาทาง การ

พยาบาล พยาบาล

อังกฤษได้อย่างมี 3. มอบหมายให้ 3. ประเมินคุณภาพ

ประสิทธิภาพ ทำรายงานและนำ การทำรายงานกรณี

3.สามารถใช้เทคโนโลยี เสนองานและ ศึกษาและการนำเสนอ

สารสนเทศได้อย่างมี รายงานกลุ่ม

ประสิทธิภาพ

กิจกรรมนักศึกษา

ทักษะการปฏิบัติการพยาบาลที่นักศึกษาควรได้รับในรายวิชาปฏิบัติการ
พยาบาลเด็กและวัยรุ่น

1. การรับใหม่-จำหน่ายเด็กป่วย
2. การสร้างสัมพันธภาพระหว่างเด็กป่วยและครอบครัว
3. การประเมินการเจริญเติบโต พัฒนาการ และภาวะสุขภาพเด็ก
4. การตรวจร่างกายเด็ก
5. การอาบน้ำเด็ก/แต่งตัวเด็ก
6. การห่อตัว/การอุ้ม/การผูกตรึง
7. การให้นมแม่ อาหาร และอาหารเสริมเด็กด้วยวิธีต่างๆ การให้
อาหารทางสายยาง (feeding)
8. การใส่สายให้นมทางปาก (OG tube)
9. การคำนวณยา เตรียมยา การให้ยา และการให้ภูมิคุ้มกันชนิดต่างๆ
10. การวัดสัญญาณชีพในเด็ก
11. การเช็ดตัวเพื่อระบายความร้อนในเด็ก
12. การเตรียมเด็กป่วยและครอบครัวก่อนส่งตรวจพิเศษ หรือทำ
หัตถการต่างๆ เช่น ทำ การเจาะหลัง
13. การให้ออกซิเจนชนิดต่างๆ
14. การเคาะปอด ดูดเสมหะ
15. การพยาบาลเด็กที่ได้รับรังสีรักษา
16. การพยาบาลทารกในตู้อบ (Incubator)
17. การพยาบาลทารกคลอดก่อนกำหนด
18. การพยาบาลเด็กที่มีปัญหาในระบบต่างๆ
19. การส่งเสริมพัฒนาการ และการจัดกิจกรรมนันทนาการสำหรับเด็ก
20. การให้สุขศึกษาแก่เด็กและครอบครัว

@reallygreatsite

น้ำหนักคะแนนการฝึกภาคปฏิบัติ




1 การฝึ กปฏิบัติในสถานการณ์จำลองและสถานการณ์จริง 60 %

.2 แผนการพยาบาลประจำวัน 10%

.3รายงานกรณี ศึกษา 5%

.4การนำเสนอกรณี ศึกษา 5%

.5 การส่งเสริมพัฒนาการตามวัย 5%

.6 การให้สุขศึกษาผู้ป่ วยเด็กและครอบครัว 5%

7 การสอบประเมินทักษะการพยาบาลเด็กและวัยรุ่น 10%

(หลังสิ้นสุดการฝึ กปฏิบัติ)

รวม 100%

การประเมินผลการปฏิบัติงานของ
นั กศึกษา

นักศึกษาต้องได้คะแนนไม่น้ อยกว่าร้อยละ 60 จึง
จะถือว่าผ่าน

(ระดับผลการเรียน C) ทั้งนี้นักศึกษาต้อง
ปฏิบัติตามข้อกำหนดรายวิชา (Course
requirement) ครบ




ระดับผลการเรียน ช่วงคะแนน

A >80
75-79.9

B+
B 70-74.9

C+ 65-69.9

C 60-64.9
F ต่ำกว่า 60

กิจกรรมของ
นั กศึกษา

ระเบียบการฝึ ก
ปฎิบัติ

1. นักศึกษาทุกคนจะต้องเข้ารับฟั งการปฐมนิเทศและฝึ ก
ปฏิบัติในห้องปฏิบัติการ เพื่อเตรียมความพร้อมก่อนขึ้นฝึ กภาค
ปฏิบัติบนหอผู้ป่ วยจริง
2. การขึ้นฝึ กปฏิบัติงาน

2.1 ฝึ กปฏิบัติงานตามตารางที่กำหนด โดยเซ็นชื่อและลง
เวลาการฝึ กปฏิบัติงานทั้งเวลาที่มาถึง และเวลากลับ ห้ามเซ็นชื่อ
แทนกัน
2.2 เวลาปฏิบัติงาน คือ เวลา 08.00-16.00 น. โดยจะต้องขึ้น
ไปถึงหอผู้ป่ วยก่อนเวลา อย่างน้อย 20 นาที และ ลงจากหอผู้
ป่ วยเมื่อการส่งเวรสิ้นสุด ผู้เรียนต้องเข้าร่วมกิจกรรมรับ-ส่งเวร
ทุกครั้งที่ขึ้นปฏิบัติงานและเมื่ อใดที่

จะออกจากหอผู้ป่ วยต้องแจ้งให้อาจารย์สอนภาคปฏิบัติหรือ
อาจารย์พิเศษสอนภาคปฏิบัติรับทราบก่อนทุกครั้ง
2.3 รับผิดชอบดูแลให้การพยาบาลแก่ผู้ป่ วยที่ได้รับมอบหมาย
อย่างต่อเนื่ อง หากแพทย์อนุญาตให้จำหน่ายผู้ป่ วย กลับบ้าน ให้
ผู้เรียนแจ้งอาจารย์สอนภาคปฏิบัติหรืออาจารย์พิเศษสอนภาค
ปฏิบัติทราบ เพื่อมอบหมายผู้ป่ วย

รายใหม่ให้รับผิดชอบ
2.4 ต้องฝึ กปฏิบัติงานภายใต้การนิเทศของอาจารย์สอนภาค
ปฏิบัติหรืออาจารย์พิเศษสอนภาคปฏิบัติ และจะต้อง ถือปฏิบัติ
ตามระเบียบ ข้อบังคับคำสั่ง หรือ ข้อกำหนดตามระเบียบของ

มหาวิทยาลัยและของแหล่งฝึ กโดย

เคร่งครัด หากการปฏิบัติฝ่ าฝื นข้อบังคับจะมีโทษตาม
ระเบียบของมหาวิทยาลัย

การลากิจของนักศึกษา




- ต้องเขียนใบลากิจส่งล่วงหน้าอย่างน้อย 2 วัน และ
จะลาได้ต่อเมื่อแจ้งสาเหตุความจำเป็ นและ ได้รับ
อนุญาตจากอาจารย์สอนภาคปฏิบัติ หรืออาจารย์ผู้รับ
ผิดชอบวิชา เป็ นลายลักษณ์อักษรแล้ว เท่านั้นโดยผู้
เรียนจะต้องปฏิบัติงานชดเชยตามจำนวนวันที่ลา
3.3 ผู้เรียนจะต้องมีระยะเวลาการฝึ กปฏิบัติไม่ต่ำกว่า
ร้อยละ 80 จึงจะมีสิทธิ์ได้รับการประเมินเกรด

- หากผู้เรียนมีเวลาฝึ กปฎิบัติงานไม่ครบถ้วนตาม
เกณฑ์ที่กำหนด หรือไม่ส่งรายงานที่ได้รับมอบหมาย
ให้ครบก่อนการประเมินผลรายวิชานี้ จะไม่ได้รับการ
ประเมินเกรด ผู้เรียนจะต้องนำคู่มือการฝึ กภาค
ปฏิบัติ พร้อมใบบันทึกประสบการณ์(Procedure
Checklist) ติดตัวทุกครั้งที่ขึ้นฝึ กงาน และผู้เรียนจะ
ต้องรับผิดชอบตนเองในการหาประสบการณ์การฝึ ก
ปฏิบัติ Procedure ต่างๆ ให้ครบตามที่กำหนด (หน้า
หลังสุดภาคผนวก) โดยจะต้องขอลายเซ็นของ
อาจารย์สอนภาคปฏิบัติ หรืออาจารย์พิเศษสอนภาค
ปฏิบัติที่ดูแลการฝึ กประสบการณ์ภายในวันที่มีการฝึ ก
ปฏิบัติประสบการณ์ นั้นๆ

ภาคผนวก
ความรู้ที่พยาบาลดูแลเด็กทุกวัยต้องทราบ

การวัด Vital signs ในทารก

ภาคผนวก
ความรู้ที่พยาบาลดูแลเด็กทุกวัยต้องทราบ

กราฟแสดงเกณฑ์อ้างอิงการเจริญ
เติบโตของเด
็กวัยต่างๆ

ภาคผนวก

ความรู้ที่พยาบาลดูแลเด็กทุกวัยต้องทราบ

กำหนดการฉีดVaccine ตามแผนกระทรวง
สาธารณสุข2565

ภาคผนวก
ความรู้ที่พยาบาลดูแลเด็กทุกวัยต้องทราบ

ราคาของการฉีดวัคซีนในเด็ก

ภาคผนวก
ความรู้ที่พยาบาลดูแลเด็กทุกวัยต้องทราบ

การประเมินพัฒนาการเด็กตามวัย(DSPM)

หนั งสืออ่านประกอบการ
เรียน

พรทิพย์ ศิริบูรณ์พิพัฒนา. (2563). การพยาบาลเด็กเล่ม 2 (ฉบับ
ปรับปรุง). นนทบุรี:โครงการสวัสดิการวิชาการ สถาบันพระบรมราช
ชนก.
พรทิพย์ ศิริบูรณ์พิพัฒนา. (2563). การพยาบาลเด็กเล่ม 3 (ฉบับ
ปรับปรุง). นนทบุรี: โครงการสวัสดิการวิชาการ สถาบันพระบรม
ราชชนก.



วิทยาลัยพยาบาลสภากาชาดไทย. (2558). หัตถการเบื้องต้นทาง
การพยาบาลเด็ก. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์
มหาวิทยาลัย.
ศรีสมบูรณ์ มุสิกสุคนธ์ และคณะ. (2561). ตำราการพยาบาลเด็ก
เล่ม 1 (พิมพ์ครั้งที่ 5): กรุงเทพฯ: สหมิตรพริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง.
ศรีสมบูรณ์ มุสิกสุคนธ์ และคณะ. (2561). ตำราการพยาบาลเด็ก
เล่ม 2 (พิมพ์ครั้งที่ 5): กรุงเทพฯ: สหมิตรพริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง.
Hockenberry M.J.& Wilson D. (2016). Wong’s Essentials of
Pediatric Nursing (10th ed). St. Louis: Elsevier.