ขุนช้ ขุ ช้างขุนแผน ช้ างขุนแผน ตอน ขุนช้างถวายฎีกา
ลัก ลั ษณะคำ ประพัน พั ธ์ แต่งด้วย กลอนเสภา เป็นกลอนที่มีความยืดหยุ่นใน การใช้คำ มาก โดยไม่ได้กำ หนดลักษณะการแต่งตายตัว เพราะแต่ละวรรคจะเป็นไปตามทำ นองเสภา กลอนเสภา ใน ๑ วรรค จะมี ๖-๙ คำ /พยางค์ มีชื่อเรียกที่แตกต่างกัน วรรคแรก = นารีเรียงหมอน วรรคที่สอง = ชะอ้อนนางรำ วรรคที่สาม = ระบำ เดินดง วรรคสุดท้าย = หงส์ชูคอ
ขุนแผน นางวัน วั ทอง ขุนช้าง จมื่น มื่ ไวยวรนาถ/ พลายงาม สมเด็จ ด็ พระพัน พั วษา แนะนำ ตัว ตั ละคร
กล่าวถึงพลายงาม เมื่อชนะคดีความขุนช้างแล้ว ขุนช้างได้พา นางวันทองกลับไปอยู่สุพรรณบุรี ส่วนตัวพลายงามเองก็กลับไปอยู่บ้าน พร้อมหน้าน้ญาติและพ่อ ขาดก็แต่แม่ ทำ ให้พลายงามเกิดความคิดที่จะพา นางวันทองกลับมาอยู่ด้วยกัน จะได้พร้อมหน้าน้พ่อ แม่ ลูก พอตกดึกจึงไป ลอบขึ้นเรือนขุนช้างแล้วพานางวันทองหนีมาอยู่ที่บ้านกับตน ตอนแรก นางก็ไม่ยินยอมที่จะมา เพราะกลัวจะเป็นเรื่องให้อับอายว่า คนนั้นลากไป คนนี้ลากมาอีก และเกรงจะมีปัญหาตามมาภายหลัง จึงบอกให้พลายงาม นำ ความไปปรึกษาขุนแผน เพื่อฟ้อฟ้งร้องขุนช้าง ดีกว่าจะมาลักพาตัวไป แต่พลายงามไม่ยอม สุดท้ายนางวันทองจึงจำ ต้องยอมไปกับพลายงาม ฝ่าฝ่ยขุนช้างนอนฝันร้ายก็ผวาตื่นเอาตอนสาย ครั้นตื่นขึ้นมาก็ ร้องเรียกหานางวันทอง ออกมาถามบ่าวไพร่ก็ไม่มีใครเห็นจึงโกรธเป็นฟืน เป็นไฟ มุ่งมั่นจะตามนางวันทองกลับมาให้ได้ ฝ่าฝ่ยพลายงามก็เกรงว่าขุน ช้างจะเอาผิด ถ้ารู้ว่าตนไปพานางวันทองมาจะเพ็ดทูลสมเด็จพระพันวษา อีก แม่อาจจะต้องโทษได้จึงใช้ให้หมื่นวิเศษผลไปบอกขุนช้างว่าตนนั้น ป่วป่ยหนักอยากเห็นหน้าน้แม่จึงใช้ให้คนไปตามนางวันทองมาเมื่อกลางดึก ขอให้แม่อยู่กับตนสักพักหนึ่งแล้วจะส่งตัวกลับมาอยู่กับขุนช้างตามเดิม ขุนช้างโมโหและแค้นยิ่งนักที่พลายงามทำ เหมือนข่มเหงไม่เกรงใจตน จึง ร่างคำ ร้องถวายฎีกา แล้วลอยคอมายังเรือพระที่นั่งของสมเด็จพระพันวษา เพื่อถวายฎีกา ทำ ให้สมเด็จพระพันวษาพิโรธมาก ให้ทหารรับคำ ฟ้อฟ้งมา แล้วให้เฆี่ยนขุนช้าง ๓๐ ทีแล้วปล่อยไป และยังทรงตั้งกฤษฎีกา การรักษา ความปลอดภัยว่า ต่อไปข้าราชการผู้ใดที่มีหน้าน้ที่รักษาความปลอดภัยแล้ว ปล่อยให้ใครเข้ามาโดยมิได้รับอนุญนุาตจะมีโทษมหันต์ถึงประหารชีวิต เรื่องย่อ
กล่าวฝ่าฝ่ยขุนแผนนอนอยู่ในเรือนกับนางแก้วกิริยาและนางลาวทอง อย่างมีความสุข ครั้นสองนางหลับ ขุนแผนก็คิดถึงนางวันทองที่พลายงามไปนำ ตัวมาไว้ที่บ้านจึงออกจากห้องย่องไปหานางวันทองหวังจะร่วมหลับนอนกัน แต่ นางปฏิเสธแล้วพากันหลับไป แต่พอตกตึกนางวันทองก็เกิดฝันร้ายตกใจตื่นเล่า ความฝันให้ขุนแผนฟัง ขุนแผนฟังความฝันของนางก็รู้ทันทีว่าเป็นเรื่องร้าย อันตรายถึงชีวิตแน่นอน แต่ก็แกล้งทำ นายไปในทางดีเสียเพื่อนางจะได้สบายใจ ฝ่าฝ่ยสมเด็จพระพันวษา ครั้นทรงอ่านคำ ฟ้อฟ้งของขุนช้างก็ทรงกริ้วยิ่ง นัก ให้ทหารไปตามตัวนางวันทอง ขุนแผนและพระไวยมาเฝ้าฝ้ทันทีขุนแผนเกรง ว่านางวันทองจะมีภัย จึงเสกคาถาและขี้ผึ้งให้นางวันทองทาปากเพื่อให้ พระพันวษาเมตตา แล้วจึงพานางเข้าเฝ้าฝ้เมื่อพระพันวษาเห็นนางวันทองก็ใจอ่อนเอ็นดู ตรัสถามเรื่องราวที่เป็นมาจากนางวันทองว่า ตอนชนะคดีให้ไปอยู่กับขุนแผน แล้วทำ ไมจึงไปอยู่กับขุนช้างนางวันทองก็กราบทูลด้วยความกลัวไปตามจริงว่า ขุนแผนถูกจองจำ ขุนช้างเอาพระโองการไปอ้างให้ฉุดนางไปอยู่ด้วยเพื่อนบ้าน เห็นเหตุการณ์ก็ณ์ ก็ไม่กล้าเข้าช่วยเพราะกลัวผิดพระโองการ สมเด็จพระพันวษาฟัง ความทรงกริ้วขุนช้างมากทรงถามนางวันทองอีกว่าขุนช้างไปฉุดให้อยู่ด้วยกันมา ตั้ง ๑๘ ปี แล้วคราวนี้หนีมาหรือมีใครไปรับมาอยู่กับขุนแผน นางวันทองก็ กราบทูลไปตามจริงว่า พระไวยเป็นผู้ไปรับมาเวลาสองยาม ขุนช้างจึงหาความว่า หลบหนีสมเด็จพระพันวษาทรงกริ้วพระไวยที่ทำ อะไรตามใจตน นึกจะขึ้นบ้าน ใครก็ขึ้น ทำ เหมือนบ้านเมืองไม่มีขื่อมีแป และว่าขุนแผนรู้เห็นเป็นใจ สมเด็จพระพันวษาทรงคิดว่า สาเหตุของความวุ่นวายทั้งหมดนี้เกิด จากนางวันทองจึงให้นางวันทองตัดสินใจว่าจะอยู่กับใคร นางวันทองตกใจ ประหม่า อีกทั้งจะหมดอายุขัยจึงบันดาลให้พูดไม่ออกบอกไม่ถูกว่าจะอยู่กับใคร นางให้เหตุผลว่า นางรักขุนแผน แต่ขุนช้างก็ดีกับนาง ส่วนพลายงามก็เป็นลูก รัก ทำ ให้สมเด็จพระพันวษากริ้วมาก เห็นว่านางวันทองเป็นคนหลายใจเป็น หญิงแพศยา จึงให้ประหารชีวิตนางวันทองเพื่อมิให้เป็นเยี่ยงอย่างแก่ผู้อื่นต่อไป
๑ ๓ ๕ ๗ ๒ ๔ ๖ ๘ คุณค่าด้านเนื้อ นื้ หา ความกตัญญู เราควรกตัญญูต่อ บิดามารดาผู้ให้กำ เนิด การศึกษาเป็นสิ่งสำ คัญ วัดเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจคนไทย ตั้งแต่อดีต ผู้ชายมีการภวายตัวเข้า รับราชการ ในสมัยก่อนมีการมัดจุกโกนจุกและ นุ่ง นุ่ โจงกระเบนผูกขวัญรับขวัญ การเดินทางสมัยก่อน จะเดินและขี่ม้า มีการใช้สมุุน มุุ ไพรรักษาแผล และมีความเชื่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ พ่อแม่รักลูก ยอมเสียสละ ทุกอย่างเพื่อลูก
คุณค่าด้านสัง สั คม ๑. ความเชื่อเรื่องไสยศาสตร์ในประเทศไทย ๒. ฐานะและและบทบาทของสตรีในสังคม ๓. บทบาทของพระมหากษัตริย์ต่อประชาชนในสังคม ๔. ค่านิยมและความเชื่อเกี่ยวกับสตรี
ผู้จัดทำ นางสาวจุฬาลักษณ์ โกลิยานนท์ รหัสนิสิต ๖๔๑๐๓๑๓๙๑ สาขาภาษาไทย คณะศึกษาศาสตร์