FARHANAJAHID (FYP IRAMA) (4)-compressed

Foto: MAJALAH SAINS

PERBANDINGAN
MUZIK DULU

DAN SEKARANG

Muzik merupakan salah salah satu ekspresi budaya yang mencerminkan
amalan dan kehidupan sebenar dalam sesebuah masyarakat.

OLEH Siti Najhwa Abdul Rashid

Industri muzik di Malaysia pada hari ini Professor Madya Ibrahim Ahmad berpendapat
semakin berkembang luas di pasaran dunia. dalam jurnal Muzik Kontemporari sebagai alat
Bahkan, pada hari ini, terdapat ramai anak muda pembentukan nilai dalam komuniti: ke mana
yang melibatkan diri dalam bidang ini. halatuju kita? Beliau mengatakan kesan
Disebabkan itu, pelbagai muzik yang terkini perubahan ini telah membentuk sebuah wajah
dihasilkan seperti lagu Aku Bidadari Syurgamu, muzik kontemporari yang bertemakan nilai-nilai
nyanyian Datuk Siti Nurhaliza, lagu Gundah, muzik global dan tidak lagi berpaksi kepada
nyanyian Ernie Zakrie, lagu Sembah, nyanyian nilai-nilai budaya Melayu. Tambahan pula,
Naim Danial kolaborasi dengan Man Kidal dan pengaruh-pengaruh budaya asing dalam aspek
sebagainya. genre irama pada zaman sekarang sangatlah
berbeza dengan genre irama pada zaman
Muzik merupakan salah satu ekspresi dahulu.
budaya yang mencerminkan amalan dan
kehidupan sebenar dalam sesebuah Genre irama muzik traditional hasil gabungan
masyarakat. Tanpa disedari muzik mempunyai ritma dan intonasi muzik yang murni
satu kekuatan yang boleh mengeratkan lagi menghasilkan suatu melodi yang istimewa dan
perpaduan di antara kaum di negara ini dan indah untuk didengari. Setiap negeri di Malaysia
mampu mengubah cara fikir masyarakat termasuk Sabah dan Sarawak mempunyai
tentang sesuatu perkara. Di samping itu, kesenian traditional yang tersendiri. Sebagai
intonasi dan lirik yang bermanfaat mampu contoh di Johor adalah muzik ghazal. Muzik
menarik perhatian pendengar. ghazal atau sering disebut sebagai Qamat yang
bermaksud nyanyian dan beriuh rendah. Antara
Muzik tradisional lebih dikenali sebagai muzik tokoh-tokoh ghazal ialah Datuk Bentara Luar,
yang hidup dengan masyarakat secara turun- Mohd Salleh bin Perang, Ungku Ahmad bin
temurun, yang kemudian ia dipertahankan Mohd. Khalid, Ungku Mohammed bin Mohd.
sebagai sebuah hiburan. Pada tahun 1990-an, Khalid dan lain-lain lagi. Muzik ghazal ini telah
dunia muzik kita mula menunjukkan perubahan diperkenalkan oleh Datuk Bentara Luar, Mohd.
akibat proses globalisasi yang melanda dunia. Salleh bin Perang semasa pembukaan daerah-
Proses globalisasi ini boleh bermula akibat daerah baru kepada penduduk Johor.
perkembangan teknologi zaman sekarang telah

Kaca Mata IRAMA   |    52

Foto:: Ain Mahtir

Selain itu, muzik nobat yang masih digunakan penyelidik dan pengarang dalam bidang muzik sering
sehingga kini terutamanya di negeri Perak, Kedah mengatakan muzik popular dianggap sebagai satu
dan Terengganu. Muzik nobat berfungsi sebagai seni bentuk penjajahan budaya barat yang mula menyesar
persembahan istana Diraja Melayu, dan ia segala ciri keaslian dan keindahan penyataan muzik
merupakan sejenis pancaragam Diraja yang hanya tempatan kepada satu bentuk produk komersial yang
dimainkan di istana sahaja. Nobat mempunyai tidak lagi berpaksi kepada mana-mana jenis muzik
keunikan yang tersendiri namun ia hanya diketahui suku kaum tetapi lebih banyak memberi penekanan
oleh penduduk sekitar yang tinggal berhampiran kepada pasaran antarabangsa khususnya Amerika
dengan kawasan nobat dimainkan. Hal ini Syarikat dan Eropah, dipetik dari Ibrahim Ahmad
menyebabkan muzik nobat tidak diketahui oleh (2004).
ramai orang terutamanya generasi muda masa kini.
Kesannya, berlaku banyak perubahan dalam irama
Tambahan pula, pada masa kini pengaruh- dan melodi sesebuah lagu. Sebagai contoh, muzik
pengaruh budaya asing sangat mudah masuk ke Melayu dahulu kala sering bermula dengan
dalam budaya di Malaysia. Kewujudan pengaruh ini menggunakan rentak asli yang kebanyakannya
akan menyebabkan generasi muda ini lebih tertarik berirama perlahan, penuh dengan kelembutan yang
dan berminat untuk mempelajari muzik barat, melambangkan jiwa orang Melayu sezaman pada
menyanyikan lagu barat dan paling menyedihkan waktu itu, namun pada zaman sekarang, irama muzik
hidup seolah-olah gaya barat. dipenuhi dengan pengaruh sejagat dari pelbagai
budaya seperti Amerika dan Inggeris. Hal ini wujudlah
Seorang penyanyi professional dan penulis lirik pelbagai irama yang pantas, rancak dan aksinya
di Sydney, Tony Mitcheel menyatakan tarian dan iramanya yang begitu panas sepeti rap,
pandangannya dalam jurnal Popular Music and hard rock, hip-hop dan lain-lain lagi. Irama seperti ini
Local Identify: Rock, Pop and Rap in Europe and sangat digemari oleh golongan anak muda pada
Oceania, dalam rangkaian perniagaan industri muzik zaman ini.
barat yang dikenali sebagai “Anglo - American”
kebanyakan

SUMBER:-
Ibrahim Ahmad (2004). Muzik kontemporari sebagai alat pembentukan nilai dalam komuniti: ke mana halatuju kita?
Muzik Tradisional Malaysia:: Variasi Alunan Muzik Tradisional Malaysia.
Ruzky Hafiz Chaniago & Fuziah Kartini Hassan Basri. Budaya popular dan komunikasi: Impak kumpulan slank
terhadap slankers di Indonesia.

Kaca Mata IRAMA   |    53

Syarikat Les’ Copaque telah mengeluarkan Ernie Zakri telah
lagi sebuah filem Upin & Ipin yang bertajuk Upin & memegang watak
Ipin: Keris Siamang Tunggal pada tahun 2019. Bawang Merah dan
Filem tersebut telah mengembalikan kembali Bawang Putih
watak-watak dongeng seperti Mat Jenin, Raja
Bersiong, Nakhoda Ragam, Bawang Merah dan
Bawang Putih, Mak Deruma, Pak Belalang dan
Belalang.

Filem tersebut bukan sahaja berjaya telah
menarik perhatian dalam kalangan kanak-kanak,
tetapi juga kepada orang dewasa. Hal ini demikian
kerana, filem ini telah mengimbau kembali masa
zaman kanak-kanak mereka. Pada masa yang
sama ia dapat menarik perhatian generasi alfa
melalui animasi untuk mengenali watak-watak
dongeng Malaysia.

Selain daripada watak dongeng dan
penyampaian cerita, terdapat satu perkara yang
menarik tentang cerita tersebut iaitu lagu-lagu
tema mereka. Terdapat dua tema lagu dalam
filem tersebut iaitu lagu 'Buai Laju-Laju' dan 'Keris
Sakti'.

'Buai Laju-Laju' telah dinyanyikan oleh Ernie
Zakri. Beliau juga telah menyuarakan watak
Bawang Putih dan Bawang Merah. Lagu tersebut
dinyanyikan oleh Bawang Merah dalam filem
tersebut. Melodi pertama dapat didengari
sebelum Upin dan Ipin memasuki sebuah gua.
Namun, Bawang Merah mula menyanyikan korus
lagu tersebut selepas Upin dan Ipin memasuki air
terjun.

Filem Bawang Putih Bawang Merah pada
tahun 1959 juga mempunyai tajuk lagu yang lebih
kurang sama iaitu 'Laju-Laju Buaiku Laju' yang
dinyanyikan oleh Kamariah Noor. Semasa Bawang
Merah menyanyikan lagu tersebut, beliau juga
sedang bermain buaian iaitu sama seperti apa
yang dilakukan oleh Bawang Merah dalam filem
animasi tersebut.

Lagu tersebut juga telah menarik perhatian
pendengar bukan sahaja kerana kemerduan Ernie
menyanyikan lagu tersebut, bahkan juga kerana
lirik dan juga gabungan alat muzik dalam lagu
tersebut . Bawang Merah telah menyanyikan lagu
tersebut untuk mengadu nasibnya dan bagaimana
beliau telah difitnah oleh Bawang Putih.

Kaca Mata IRAMA   |    54

Fakhrul Razi telah Bunyi lagu permulaan dimulakan dengan
memegang watak dengan alat muzik bertali dan juga piano.
Nakhoda Ragam. Kemudian, melodi tersebut telah disertakan
Gambus merupakan dengan bunyi seruling yang telah
alat muzik yang menambahkan emosi dalam lagu tersebut.
sering dibawa ke Selepas korus pertama, melodi orkestra
mana-mana oleh bersama-sama dengan suara harmoni Ernie
Nakhoda Ragam telah membuatkan lagu tersebut
mempunyai bunyi yang hampir sempurna.

'Keris Sakti' pula merupakan lagu yang
dinyanyikan oleh Fakhrul Razi yang
menyuarakan watak Nakhoda Ragam. Apa
yang lebih menarik lagi adalah Fakhrul Razi
dan juga Nakhoda Ragam berasal daripada
Brunei. Nakhoda Ragam dalam filem
tersebut sering membawa alat muziknya
iaitu gambus ke mana sahaja.

Apa yang menariknya tentang lagu
tersebut ialah terdapat beberapa baris lirik
yang merupakan mantera keris Siamang
Tunggal. Antaranya ialah “Tujuh petala
langit seru namanya”, dan “Tujuh petala
bumi gerun akhirnya”. Mantera-mantera
tersebut boleh didengari semasa di awal
filem, iaitu babak perlawanan antara Raja
Bersiong dan Raja Inderaloka.

Berbeza dengan lagu 'Buai Laju-Laju'
menggunakan melodi sedih, lagu 'Keris Sakti'
pula mempunyai rentak lagu rancak yang
seolah-olah mengajak semua yang
mendengar untuk menari bersama dan
mempunyai rentak lagu melodi uang
srakan-akan berbunyi ketimuran. Hal ini
berkemungkinan kerana melodi lagu yang
dimulakan dengan bunyi gambus.

Walaupun mempunyai campuran
dengan alat muzik dari barat, ia masih
mengekalkan bunyi ketimuran kerana
penggubahan lagu yang kedengaran sangat
teratur. Tambahan pula, suara Fakhrul yang
merdu dan lantang menambahkan perasa
dalam lagu tersebut.

Kaca Mata IRAMA  |    55

KURANG AKSES

PELAJARI MUZIK

TRADISIONAL

OLEH WAN EMY ADILA WAN NOR

Muzik tradisional di Malaysia semakin pudar dan jarang Pihak kerajaan sepatutnya memperbanyak platform-
dimainkan oleh golongan muda pada masa kini. Tidak platform untuk golongan muda mempelajari bidang ini
dinafikan masih ada segelintir yang berusaha sebagai contoh video tunjuk ajar di jaringan sosial. Usaha
mengekalkan warisan tradisi masyrakat ini. Namun masih keras perlu dilakukan supaya seni warisan muzik itu tidak
ada jurang perkembangan muzik tradisional dan muzik terus hilang ditelan zaman.
moden.
Pihak sekolah dan institusi tinggi juga boleh menyediakan
Peralatan muzik memberi banyak fungsi dalam peralatan muzik tradisional lengkap bagi memberi
masyarakat, antaranya adalah sebagai hiburan, pendedahan mengenai warisan tradisi segaligus menarik
perkembangan budaya dan juga digunakan dalam sastera. minat golongan muda untuk mempelajari peralatan muzik
tradisional.
Walaupun melalui perkembangan teknologi moden yang
menghasilkan pelbagai peralatan muzik yang canggih, Orang ramai berkemahiran dalam muzik tradisional juga
namun muzik tradisional tidak sepatutnya dilupakan boleh mengambil bahagian dalam usaha membangunkan
kerana ia merupakan identiti yang membentuk budaya lagi industrik muzik tradisional dengan mengadakan kelas
Malaysia. muzik yang terbuka kepada sesiapa yang ingin
mempelajari muzik tradisional.
Pelbagai peralatan muzik tradisional dari pelbagai kaum
yang patut dibanggakan oleh kita semua sebagai contoh Jadi dengan harapan agar berkurangnya jurang antara
ensemble sape dari etnik Kenyah, pipa dari kaum Cina, muzik tradisional dan moden, berharap bahawa budaya
gamelan dari kaum Melayu, dholak dari kaum India dan unik kita dikenali diperingkat dunia. Kita semua perlu
sebagainya. bangga dengan identiti unik yang dimiliki oleh budaya kita
sendiri.
Kekurangan akses untuk mempelajari peralatan muzik
juga menjadikan penyebab golongan muda
tidak menceburi bidang muzik tradisional. Akses untuk
belajar peralatan muzik tradisional agak terhad
berbanding belajar peralatan muzik moden yang banyak
boleh didapati di internet.

Kaca Mata IRAMA   |    56

018-2594359/
0 11-1431 4245
Muhammad Nur Adha

Majlis sekitar negeri di Semenanjung.
Sesuai untuk:

-Majlis keramaian
- Majlis perkahwinan

-Acara kebudayaan

SIRI JEJAK TOKOH
TRADISIONAL

OLEH Siti Najhwa Abdul Rashid

Lagu Melayu asli sering dikaitkan dengan dunia Bahkan, menurut Mohd Kasri Saidon, beliau sangat
Melayu lama yang merangkumi negara Malayia, berbakat dalam bidang lakonan, seni suara atau
Indonesia, sebahagian Negara Thai, Kampuchea dan hasilan muzik yang telah menyebabkan ramai yang
Filipina. Dari sudut konteks budaya di Malaysia, tertarik pada dekad 1950an dan 60an khususnya di
Malaysia banyak dipengaruhi oleh kesan Asia Tenggara.
kebudayaan dan kesenian serantau. Menurut
Mohamed Ghouse Nasuruddin, Negara Timur Tidak lengkap sekiranya hanya pemain muzik dan
Tengah, India dan China turut mempengaruhi penyanyi muzik sahaja tanpa penulis lirik. Pada
kesenian Melayu melalui interaksi sosio-budaya. Hal zaman dahulu ada penulis lirik yang germilang iaitu
ini menyebabkan wujud dan terhasilnya Syed Sudarmaji bin Syed Abdullah. Menurut
kepelbagaian genre di rantau ini. Muhammad Ttuyup, Syed Sudarmaji merupakan anak
kelahiran Jogjakarta, Indonesia pada tahun 1942.
Antara tokoh-tokoh muzik ialah Hamzah Dolmat. Kelebihan beliau dalam menulis lirik, berlakon,
Hamzah Dolmat seorang pengemar, pemuzik dan menyanyi lagu-lagu keroncong dan boleh menari
peminat Muzik Melayu Asli. Beliau merupakan anak dalam tarian Jawa dan Bali. Antara hasil karya beliau
kelahiran Kalang Batin, Singapura. Menurut Nik ialah lirik lagu dalam filem Anjuran Nasib yang
Shareena Rosny, Hamzah Dolmat sangat terkenal dihasilkan oleh P.Ramlee. keakrabannya bersama Tan
dengan permainan violin yang unik dan menarik, hal Sri P,Ramlee telah membolehkan beliau menghasilkan
ini telah menyebabkan beliau diangkat sebagai Raja lagu-lagu yang seolah-olah meluah atau
Biola. menggambarkan perasaan watak tersebut. Sebagai
contoh, dalam filem Ibu Mertuaku, Jeritan Batinku dan
Selain itu, kemunculan seniman agong P. Ramlee. Di mana kan ku cari ganti.
Nama sebenar Teuku Zakaria bin Teuku Nyak Putih
merupakan seorang tokoh yang serba boleh dan
termasyur di rantau Asia suatu masa dahulu.

sumber:
1) Ismail Ahmed & Ab Samad Kechot (2015). Lagu Melayu Asli: Unsur Sinkretisme Dala Intrumentasi Persembahan.
2) Nik Sharena Rosny (2018). Permainan violin gaya Hamzah Dolmat.
3) Mohd Kasri Saidon (2017). Mengupas sejarah hidup seniman Agong P.Ramlee dalam karya Abdullah Hussain
sasterawan Negara sebagai penjana kajian lanjut.

Jejak Tokoh   |    58

PENTINGNYA FOTO: P RAMLEE FAN CLUB (FB)

MENGINGATI

TAN SRI P

RAMLEE

OLEH Kuhan Ravintharan

Sudah 47 tahun sejak seorang ikon
negara yang disanjungi bukan sahaja di
Malaysia, malah juga di negara-negara
seperti Hong Kong dan Jepun. Seorang
yang bersenjatakan pelbagai bakat, Tan
Sri P Ramlee berjaya mengaut hati
rakyat Malaysia dengan kebolehan dan
kemahirannya sebagai seorang pelakon,
pengarah, penyanyi, penggubah lagu
dan penerbit. Kebanyaka daripada kita
sudah pasti gembira sekiranya berjaya
sebagai salah satu daripada bakat Tan
Sri P Ramlee.

Dilahirkan pada 22 Mac 1929 kepada
bapa, Teuku Nyak Puteh bin Teuku Karim
dari Acheh, dan ibu, Che Mah Hussein
dari Pulau Pinang, P. Ramlee atau Teuku
Zakaria sememangnya telah
menunjukkan simptom-simptom
seorang yang lebih berotak kanan sejak
kecil lagi. Beliau telah mendapatkan
persekolahan awal di Sekolah Melayu
Kampung Jawa, Sekolah Inggeris Francis
Light dan kemudiannya di Penang Free
School.

Imbau Kembali   |    59

Dalam kebanyakan cerita hidup
artis-artis sebegini, kenakalan dan
tingkah laku yang “bertenaga”
boleh dikatakan ‘cliché’, dan Tan Sri
P. Ramlee juga tidak terlepas
daripada menjadi seorang pelajar
yang dikatakan tidak mempunyai
semangat untuk belajar. Guru-
gurunya dikatakan memerihal
beliau sebagai seorang yang
menyalurkan usaha dan minatnya
kepada jurusan-jurusan seperti
bola sepak dan muzik.

Alangkah bertuahnya kita sebagai FOTO: Wikimedia.org
rakyat Malaysia dengan keputusan
beliau untuk menjurus ke dalam Filem tersebut hanya permulaan Namun, sebagaimana cerah
dunia kesenian dan tidak mencuba
untuk menjadi Pele atau Maradona, kepada sebuah kerjaya yang mempunyai gelap, dan baik
walaupun besar kemungkinan
untuk beliau berjaya di situ juga. memperlihatkan penglibatan mempunyai buruk, cerita hidup Tan
Pembelajarannya di Penang Free
School telah tergendala akibat dalam lebih daripada 60 filem Sri P. Ramlee juga tidak semuanya
pendudukan Jepun di Malaya dari
1942 hingga 1945. Dalam jangka
masa ini, beliau telah dipaksa
untuk menyertai Sekolah Tentera
Laut Jepun untuk meneruskan
pembelajarannya.

Namun, secara ironik, di sinilah serta penggubahan hampir 250 lancar. Apabila Singapura

Tan Sri P. Ramlee mendapat asasi lagu. Sekiranya terdengar sahaja memperlihatkan kemunculan

dalam music di samping kemahiran frasa ‘Getaran Jiwa’, sudah pasti persatuan dan juga permintaan

menyanyi dalam bahasa Jepun. ramai rakyat Malaysia teringatkan bayaran yang tinggi, Tan Sri P.

Setelah perang tamat, beliau melodi dan lirik ikonik tersebut Ramlee tidak dapat merealisasikan

meneruskan usaha beliau untuk kerana ‘tak mungkin hilang irama impiannya untuk menerbitkan

menimba ilmu. Dengan menjejak dan lagu’. Tan Sri P. Ramlee bukan sebuah filem berwarna. Hal ini juga

kaki ke Singapura besertakan sahaja telah meninggalkan kita telah menyebabkan beliau balik ke

berkat penerbit adik-beradik Shaw, dengan semua karyanya untuk Malaysia dan menyertai Merdeka

Tan Sri P. Ramlee diberikan dinikmati malah juga telah Film Studios. Malangnya, studio di

permulaan dalam kerjaya meninggalkan sebuah warisan Malaysia tidak mempunyai

pelakonan. Chinta merupakan krreatif yang telah menginspirasi pengalaman dan kemahiran yang

nama filem pertama beliau yang dan memupuk ramai artis dan menjadi kebiasaan beliau.

diarahkan oleh B.S Rajhans, sebuah rakyat jelata ke arah irama

pengarah ternama dari India. tradisional.

Imbau Kembali   |    60

Lebih-lebih lagi, tahun 1960-an Penukaran cita rasa dan

menandakan sebuah penukaran kemajuan dalam teknologi telah "Muzik
dapat
dari segi hiburan. Kemunculan menjadikan musik tradisional kian memainkan
peranan
filem bewarna dari Hong Kong, dilupakan dan dipinggirkan. yang penting
menguasai
Indonesia dan Hollywood Masyarakat kini mempunyai dua seluruh
masyarakat
besertakan dengan penukaran cita alternatif yang boleh berlaku. demi
kepentingan
rasa musik ke genre pop, rock dan Irama tradisional boleh pupus dan negaranya"

reggae telah menyebabkan hanya dihargai setelah Tan Sri P Ramlee

kemunduran dalam pemergiannya seperti riwayat Tan

kebolehpasaran Tan Sri P. Ramlee. Sri P. Ramlee atau boleh dipelihara

Beliau kehilangan kontrak dan dan dipulihara agar sentiasa kekal

filemnya tidak berjaya. untuk dinikmati dan dihargai.

“Orang tidak mengendahkan saya Demikianlah usaha yang dicuba
lagi, kerjaya saya telah habis. Saya oleh majalah Irama.
ingin menjadikan filem Melayu
untuk lebih maju dan cantik seperti Irama tradisional bukan sahaja
filem Hollywood, namun saya telah
gagal”, beliau dikatakan beradu harus dihargai kerana
kepada salah seorang rakan
karibnya. sumbangannya terhadap

kemunculan irama moden malah

irama tradisional juga merupakan

produk kesenian yang tidak

Walaupun keperitan dan ternilai, seperti ikon yang
kemunduran beliau kini kurang
diperkatakan, namun hal tersebut menjunjung nama Malaysia di
menjadi salah satu elemen yang
penting untuk diingati. Kerjaya hatinya, Tan Sri P. Ramlee. Kedua-
beliau boleh diibaratkan sebagai
suatu simbolisme terhadap irama duanya harus dipelihara ke akhir
tradisional kini.
zaman.

Imbau Kembali   |    61





IKUTI KAMI DI:

MAJALAHIRAMA.WIXSITE
@MAJALAH_IRAMA
IRAMA- MAJALAH