หนังสือภาพยนตร์สั้น

บทนาํ

“หนังสั้น”

หนังสน้ั กม็ ีจุดกําเนดิ พรอ มกันกับหนังโรงทเ่ี ราดูกันเปน ปรกติทุกวันนแ้ี หละครับ หนังเรอ่ื งแรกของโลก เม่ือคนยุค
สมัย 100 กวา ปกอนไดเขา ไปในสถานทีแ่ หงหนึ่ง และไดเห็นภาพท่ตี ัวเองไมเคยเหน็ มากอน น่นั คือรถไฟคอ ยๆ จอดเทียบ
ชานชาลา พวกเขาเชือ่ วา ตนเองเกือบจะโดนรถไฟชนซะแลว! นน้ั แหละครับคือจุดเรม่ิ ตนของคําวา “ภาพยนตร” หนงึ่ ใน
มหรสพที่คนทุกผูทุกนามไมอ าจจะปฎิเสธไดใ นวันน้ี

แลว หนงั สน้ั คอื อะไร? ถา ตอบแบบกําปน ทุบดิน หนังส้นั กค็ ือหนังทไ่ี มยาว ผมเช่อื วา หากใครตอบแบบน้กี ็ไมน าจะ
ผดิ แมแ ตหนังเรื่องแรกของโลกที่ผมไดกลา วถึงไป ก็เปนหนังสน้ั มันมีเหตุการณเกิดขน้ึ ดําเนนิ และจบลงอยา งรวดเร็ว
หนังสน้ั ท้งั หมดมักจะมีเรือ่ งราวหลักเพียงเรือ่ งเดียว

ถาเปนไปในนยิ ามโดยคนยุคนี้ กม็ ักจะกําหนดใหห นังส้นั ยาวไมเ กนิ 30 หรือ 40 นาที เพราะเชอ่ื วา เปนความ
ยาวที่พอเหมาะ แตถา หากสงสัยวา แลว หนังส้นั จะ “สน้ั ” ไดมากทส่ี ุดเทาไหร เพราะบางคนเช่อื วา หนังส้นั ทส่ี ุดอยา งนอ ยก็
ควรยาวกวา 15 วนิ าที แตเ ชือ่ ไหมวา คุณสุรพงษ พนิ จิ คา เคยทําหนังท่ีมีความยาวเพียง 4 เฟรมมาแลว คําถามตอ มาก็คือ
แลวจะดูรูเ รื่องไหมน่นั ? ไมม ีกตกิ ารตายตัววาหนังสน้ั จะตองดูแลวรเู รอ่ื งหรือเปลา เพราะ เลาเรอ่ื งในลักษณะใดก็ได ทําได
แมกระท่งั เปน เพียง Concept หรือบอกอะไรบางอยางใหแกคนดโู ดยทค่ี นดูก็ไปคิดไปตีความกันเอาเอง

ถาพูดถึงหนังสน้ั ในบา นเรา แนวทางท่ีนิยมสรางกันกไ็ มไ ดมีหลากหลายอะไร เชน โรแมนติก (นักศกึ ษา
ภาพยนตรดูเหมือนจะชอบทําแนวนี้มากที่สุด นาจะเพราะไดอ ิทธิพลจากหนังรักเกาหลี),สยองขวัญ,ตลก,แอ็คชน่ั และหนัง
ทดลอง หนังทีเ่ ปน การลองนําเสนอภาพและเสียงดวยวิธีการใหมๆ เพ่อื ดูวา ผลลัพธจะเปน อยา งไร แตสําหรับหนังทดลอง
แลว ลําพังแคเ อากลอ งไปถายเหวีย่ งๆ แปลกๆ กไ็ มไดหมายความวาเปน หนังทดลองแลว แตคนทําจะตอ งรดู วยวากําลัง
พยายามทําอะไร หรือกําลังพยายามทดลองอะไรอยู สําหรับมอื ใหมท่อี ยากทําหนังสน้ั ผมขอแนะนําใหเริ่มตน จากการทํา
หนังสองแบบ คือหน่งึ หนังเลา เรื่องปรกตทิ ี่เลา เร่อื งงายๆ และสองคือ หนังสารคดี

การเขยี นบทหนงั สน้ั

หนังส้นั คือ หนังยาวทีส่ ้นั ก็คือการเลาเรอ่ื งดว ยภาพและเสียงท่มี ีประเด็นเดียวส้นั ๆ แตไ ดใจความ ศิลปะการเลา
เรือ่ ง ไมวาจะเปนนิทาน นิยาย ละคร หรือภาพยนตร ลวนแลว แตม ีรากฐานแบบเดียวกัน นน่ั คือ การเลาเร่อื งราวท่ี
เกิดขนึ้ ของมนุษยห รือสัตว หรือแมแตอ ะไรกต็ ามทเ่ี กดิ ขึน้ ชวงเวลาหน่งึ เวลาใด ณ สถานท่ใี ดทห่ี นง่ึ เสมอ ฉะนน้ั
องคป ระกอบที่สําคัญที่ขาดไมไดคือ ตัวละคร สถานท่ี และเวลา

สิง่ ที่สําคัญในการเขียนบทหนังส้นั ก็คือ การเริ่มคนหาวัตถุดิบหรือแรงบันดาลใจใหได วาเราอยากจะพูด จะ
นําเสนอเรือ่ งเกีย่ วกับอะไร ตัวเราเองมีแนวความคิดเกย่ี วกบั เร่อื งนน้ั ๆ อยา งไร ซึง่ แรงบันดาลใจในการเขียนบทท่เี รา
สามารถนํามาใชไดกค็ ือ ตัวละคร แนวความคดิ และเหตุการณ และควรจะมองหาวัตถุดิบในการสรา งเรอ่ื งใหแ คบอยูในส่งิ
ทีเ่ รารูสึก รูจริง เพราะคนทําหนังสน้ั สว นใหญ มักจะทําเรอ่ื งท่ไี กลตัวหรือไมก ็ไกลเกนิ ไปจนทําใหเราไมส ามารถจํากัด
ขอบเขตได

เมือ่ เราไดเรื่องทีจ่ ะเขียนแลวเราก็ตองนําเรอ่ื งราวท่ไี ดม าเขียน Plot (โครงเร่อื ง) วาใคร ทําอะไร กับใคร อยา งไร
ที่ไหน เมือ่ ไร เพราะอะไร และไดผ ลลัพธอยา งไร ซง่ึ สิ่งทส่ี ําคัญท่สี ุดก็คือ ขอ มูล หรือวัตถุดบิ ทเ่ี รามีอยู ซงึ่ ก็ขึน้ อยกู ับ
ประสบการณชีวิตของแตละคนวา มีแนวคิดมุมมองตอชีวติ คนอยา งไร เพราะความเขาใจในมนุษย ยิ่งเราเขา ใจมากเทาไร
เราก็ย่ิงทําหนังไดล กึ มากขึน้ เทานน้ั

และเมือ่ เราไดเ รื่อง ไดโ ครงเรือ่ งมาเรียบรอยแลว เราก็นํามาเปนรายละเอียดของฉาก วา มีกฉ่ี ากในแตละฉากมี
รายละเอียดอะไรบา ง เชนมีใคร ทําอะไร ที่ไหน เมอ่ื ไร ไปเรอ่ื ย ๆ จนจบเร่อื ง ซง่ึ ความจริงแลวข้นั ตอนการเขียนบทไมไดมี
อะไรยุง ยากมากมาย เพราะมีการกําหนดเปน แบบแผนไวอ ยแู ลว แตส งิ่ ทย่ี าก มาก ๆ ก็คือกระบวนการคิด วาคดิ อยางไร
ใหลึกซ้งึ คิดอยา งไรใหสมเหตุสมผล ซ่งึ วธิ ีคดิ เหลา นไ้ี มมใี ครสอนกันไดท ุกคน ตอ งคน หาวิธีลองผิดลองถูก จนกระทง่ั
คน พบวิธีคิดของตัวเอง

การเตรยี มการและการเขยี นบทภาพยนตร

การเขียนบทภาพยนตรเ รม่ิ ตนทีไ่ หน เปนคําถามท่ีมักจะไดยนิ เสมอสําหรับผทู ่เี ริ่มหัดเขียนบทภาพยนตรใหม ๆ เชน
ควรเร่มิ ชอ็ ตแรก เห็นยานอวกาศลําใหญแลนเขา มาขอบเฟรมบนแลวเลยไปสแู กแล็กซ่ีเบ้อื งหนาเพอ่ื ใหเ ห็นความยิ่งใหญ
ของจักรวาล หรือเรม่ิ ตนดว ยรถทีข่ ับไลลากันกลางเมืองเพ่ือสรา งความต่นื เตน ดี หรือเร่ิมตนดวยความเงียบมีเสียงหัวใจเตน
ตกึ ตัก ๆ ดี หรือเริ่มตน ดวยความฝนหรือเร่มิ ตนท่ตี ัวละครหรอื เหตุการณด ี เหลา นเ้ี ปน ตน บางคนบอกวามโี ครงเรอ่ื งดี ๆ
แตไมทราบวา จะเรมิ่ อยางไร

การเรม่ิ ตน เขียนบทภาพยนตร เราตอ งมีเปาหมายหลักหรือเน้อื หาเปนจุดเรม่ิ ตนการเขยี น เราเรียกวา ประเด็น
(Subject) ของเรื่อง ที่ตอ งชัดเจนแนนอน มีตัวละครและแอ็คช่นั ดังน้นั นักเขียนควรเรม่ิ ตน จากจุดน้พี รอ มดวยโครงสรา ง
(Structure) ของบทภาพยนตร

ประเดน็ อาจเปนสง่ิ ทีง่ า ย ๆ เชน มนุษยต างดาวเขา มาเยือนโลกแลว พลัดพลาดจากยานอวกาศของตน ไมสามารถ
กลับดวงดาวของตัวเองได จนกระท่งั มีเดก็ ๆ ไปพบเขาจงึ กลายเปน เพอ่ื นรักกัน และชวยพาหลบหนีจากอันตรายกลับไปยัง
ยานของตนได นีค่ ือเรื่อง E.T. – The Extra-Terrestrial (1982) หรือประเด็นเปน เร่อื งของนักมวยแชมปโ ลกรนุ เฮฟว่เี วทท่ี
สูญเสียตําแหนงและตอ งการเอากลับคืนมา คือเร่อื ง Rocky III หรือนักโบราณคดีคน พบโบราณวัตถุสําคัญท่หี ายไปหลาย
ศตวรรษ คือเรื่อง Raider of the Lost Ark (1981) เปน ตน

การคดิ ประเดน็ ของเรื่องในบทภาพยนตรของเราวา คืออะไร ใหก รองแนวความคิดจนเหลือจุดท่สี ําคัญมงุ ไปท่ตี ัว
ละครและแอค็ ช่นั แลวเขียนใหไ ดส ัก 2-3 ประโยค ไมควรมากกวา น้ี และทส่ี ําคัญไมควรกังวลในจุดนว้ี าจะตองทําใหบท
ภาพยนตรข องเราถูกตองในแงของเรือ่ งราว แตค วรใหม ันพัฒนาไปตามแนวทางของข้นั ตอนการเขียนจะดีกวา

สิ่งแรกที่เราควรฝกเขียนคือตอ งบอกใหไ ดว าเปน เร่อื งราวเกย่ี วกับอะไร เชน เรอ่ื งเก่ยี วกับความดีและความชว่ั ราย หรือ
เกี่ยวกับความรักของหนุมชาวกรุงกับหญิงบานนอก ความพยาบาทของปศาจสาวท่ีถูกฆาตกรรม ซง่ึ ท้งั หมดน้เี ปนเพียงแค
ความคิดทีย่ ังขาดแงมุมของการเขียนวา จะเกิดอะไรข้นึ ตอ ไป จึงตอ งชัดเจนมากกวาน้ี โดยเร่มิ ท่ตี ัวละครหลักและแอ็คช่นั
ดังน้นั ประเดน็ ของเรื่องจึงเปน ส่ิงสําคัญของจุดเรม่ิ ตนการเขียนบทภาพยนตร

อยางไรกต็ าม การเขียนบทภาพยนตรสําหรับนักเขียนหนา ใหม ควรคน หาส่งิ ทน่ี าสนใจจากสิ่งท่ีอยรู อบ ๆ ตัวของ
นักเขียนเอง เขียงเรื่องที่เกี่ยวกับสงิ่ ทีต่ นเองรู ทําใหไดรายละเอียดในเชิงลึกของเน้อื หา เกดิ ความจรงิ สรางความต่ืนตะลึง
ได เชน เรื่องในครอบครัว เรื่องของเพือ่ นบา น เร่อื งในทท่ี ํางาน ของตนเอง เร่อื งในหนงั สือพมิ พร ายวัน เปน ตน

ขน้ั ตอนการเขยี นบทหนงั สน้ั
1. Research
2. Theme
3. Plot
4. Synopsis
5. Treatment
6. Scenario
7. Paradigm
8. Screenplay
9. Shooting script
10. Storyboard

1. Research

ตอ งยอมรับวา คนทําหนังสน้ั สวนใหญจะละเลยในขน้ั ตอนน้ี ซ่ึงท่จี ริงแลว การresearchเปนส่งิ สําคัญนะ บางคน
อาจจะไมรูวิธีการหรือไมร ูformatกไ็ มว า กัน เลยอยากจะคุยกันในวิธีการคราวๆ ของข้ันตอนน้ี หนังเก่ยี วขอ งกับมนุษย
เรากเ็ ปน มนุษย เราเกี่ยวของกับอะไรบาง? นน่ั แหละคือส่ิงท่ตี ัวละครเกย่ี วของ เราอาจจะตอ งมีตัวละครในใจแลวสักคน
หนึ่ง การresearchเปน การหารายละเอียดของตัวละครมาหาใส ท่ีจริงการresearchไมม ีformat จุดประสงคค ือเกบ็ เก่ยี ว
ขอมูลของตัวละครใหไดมากที่สุด สรา งเปน ประวัตขิ องตัวละคร อะไรบา งลองมาดูกัน

1.ชื่อ เชน ชื่อชาวมุสลิม ฉายาของพระสงฆ ชอ่ื ตัวละครเชอ้ื ชาตอิ ่นื (มีหนังไทยอยเู ร่อื งหนงึ่ ตง้ั ชอ่ื ดไี ซเนอรชาว
ฝรง่ั เศสดวยภาษาอติ าลี) ถา เราไมร ีเสริ ช อาจจะทําใหใชภ าษาผดิ

2.อายุ อายุของตัวละครทําใหเรารูวา ตัวละครนน้ั ผานยุคสมัยอะไรมาบา ง เคยผา นสถานการณบา นเมืองอะไรมา
ผูใหญบางคนพูดวา ยี่เก ม.ศ.5 ในขณะทีเ่ ด็กสมัยเรียกวา ชวงชน้ั ท่ี4ปท่ี2

3.ภมู ลิ าํ เนา วิถีชีวติ ของคนแตล ะทอ งถนิ่ ไมเหมือนกัน คําศัพทบางคําก็ตางกัน สําเนียงก็ตางกัน ทัศนคติตอ สังคม
ก็ไมเหมือนกัน ตัวละครบางตัวเกิดปมขัดแยงในเร่อื งการเปนคนแปลกถ่นิ ธรรมเนียมหรือกฎหมายของแตละประเทศก็
ตางกัน

4.ระดับการศกึ ษา จะมีผลตอวุฒิภาวะของตัวละคร ภาษาท่ใี ช มมุ มองตอสังคม การควบคุมอารมณ
5.อาชีพ เปนปจจัยที่สรางตัวตนของตัวละครท่ชี ัดเจนมากอยา งหน่ึง ศัพทใ นอาชีพ ตํารวจก็มีวิธีการพูดแบบตํารวจ
แมแ ตใ นคําพูดนอกเหนือจากการปฏิบัติงาน ครูสอนภาษาอังกฤษก็จะมีรูปแบบการใชป ระโยคทย่ี ืมมาจากภาษาอังกฤษ
กิริยาทา ทางศิลปน แกะสลัก กป็ อกผลไมไมเหมือนคนทว่ั ไป คนเลน โขนกม็ ีทวงทา การเดนิ -ว่งิ ทส่ี งางาม รูปพรรณสัณฐาน
บางอาชีพทําใหรา งกายมีเอกลักษณ เชน นักมวย ทหาร กรรมกรกลางแจง แมค รัวท่อี ยหู นาเตา เอกลักษณทเ่ี กิดจากการ
ประกอบอาชีพนี้ เปนสิ่งที่นา สนใจ ที่ทําใหนักแสดงกลายเปน ตวั ละครของเรามากขน้ึ
6.ฐานะการเงนิ เปนพื้นฐานชีวิตของตัวละครเลยก็วา ได เพราะมันสง ผลไปถงึ รายละเอียดตา งๆของตัวละคร เชน
สภาพที่อยูอาศัย พฤตกิ รรมการบรโิ ภค เสื้อผา อาหาร ย่ีหอ ของขาวของเครอ่ื งใช วิธีการเดนิ ทาง รวมไปถงึ ความสามารถ
ในการแกป ญหาเฉพาะหนา บางอยาง

7.กลมุ ทางสงั คม เชนแกงสม อเตอรไ ซค แกงสร ถแตง เดก็ แนว ฯ บางกลมุ มีภาษาเฉพาะ เชน กระเทย เดอ๋ื ย
หมายถงึ เพื่อนรัก เพื่อนสนิท เรียกแทนชือ่ เพอ่ื น ไปไหนมาเด๋อื ย รอนานแลวนะเดอ๋ื ย หรือเบเกอร่ี มีความหมายเดียวกับ
คําวา ปาดหนา เคก ตง้ั หมอ ลูกชุบ หมายถึง การแยงชิงสิ่งของ หรือ บุคคลอันเปนท่หี มายปองของเราไป เชน ดูนังแอนสิ
ยะ พอเหน็ ผูชายหลอ มา นางกอ เบเกอรสี่ ุดฤทธิ์ เปนตน วัยรนุ (บางกลมุ )เฮอ ...วันน้อี ารมณแฟงคสุดๆ เลยออกไปเดินเลน
ชิวชวิ ขางนอก

8.ตวั ละครพเิ ศษ เชน คนบา คนวิกลจิต คนปวย ตองรีเสิรชวาเปนประเภทไหน มีอาการอยา งไร หรือ ภาษามือ
ภาษาเขียนของคนหูหนวกเปน ใบ กม็ ีรูปแบบเฉพาะ

9.ความตอ งการในชวี ติ คนทุกคนมีความตอ งการในชีวติ เราอาจจะออกแบบความตองการของตัวละครได แต
การรีเสริ ชจะทําใหเ รารูว าเหตุผลทีเ่ ราคิดขึ้นนน้ั สอดคลองกับความเปน จริงเพียงใด วิธีการท่ตี ัวละครปฏิบัตใิ หไดมาซึง่
เปา หมายน้นั ก็ตางกันไป ยิ่งตัวละครไกลจากเราเทา ไหรย ่ิงจําเปนตองรีเสิรช เชน วธิ ีแกปญหาของเด็ก การยอมรับความ
สูญเสียคนรักของพยาบาล

ทีก่ ลาวมาอาจจะเปนแคประวัตติ ัวละครกวางๆ ทจ่ี ะนําไปสนับสนุนพฤติกรรมตา งๆของตัวละครเม่อื มีสถานการณ
ตา งๆเขา มา แตตัวละครของหนังแตละเรือ่ งกจ็ ะมีบุคลิกภาพเฉพาะ และสถานการณแตกตางออกไป จึงควรมีการรีเสิรชตัว
ละครกับสถานการณต ามทีอ่ อกแบบดวย วิธีรีเสิรชท่ดี ีท่ีสุดคอื การรีเสริ ชจากบุคลท่ใี กลเ คียงกับตัวละครของเราท่สี ุด และ
ลองตง้ั คําถามกับเขาวาถาตอ งเจอกับสถานการณตามท่เี ราออกแบบ จะมีมุมมองหรือวิธีแกปญหาอยางไร
อยางไรกต็ าม สุดทายแลว ขนึ้ อยูก ับวิจารณญานของผเู ขียนบทอกี ทีครับ วาจะหาเหตุผลมาใหค นดูเช่อื ไดรเึ ปลา

Research

“ผมเห็นคนแกคนหนง่ึ ซึง่ รูมาวา ลูกหลานของแกก็รํ่ารวย มีเงินฝากเปน แสนๆ บา นกใ็ หญโต แตทําไมแกถึงยังข่ี
จักรยาน ไปทอดแหหาปลา มาขายตรงตามบาน อีกคนกเ็ หมือนกัน ลูกๆตองยอมใหแกอยบู า นหลังเกา ท้งั ท่มี ีบา นใหม
เงนิ ทองกม็ ีใหใ ช แตแ กกย็ ังคงเกบ็ ขวดพลาสติกช่งั กิโลขาย อีกคน ทุกวันแกตอ งเดนิ ไปบานเพ่อื นวัยเดียวกัน เพ่อื เหลา
โครงวาว ทําวา ว เลน วาวเหมือนเดก็ ๆ หมกมุนอยกู ับวา ว พอตกเย็นถงึ กลับบาน เกิดอะไรขนึ้ กับคนแกเ หลา น้ี เขาเปนใคร
มาจากไหน เคยทําอาชีพอะไร ฐานะเปนอยางไร มีความขัดแยง อะไร ชีวติ เขาเปน ยังไงกันแน”

……………………………………………………………………………………………………………………………….

2. Theme

Theme แปลไดว า แกน ใจความสาํ คญั แนวคดิ หลัก สาร ประเดน็ ฯ หนังส้นั ท่ไี ดผ ลดี ควรจะมี theme เพียงหน่ึงเดียว
คือมีประเดน็ หลักที่ตองการจะสื่อสารเพียงหน่งึ สง่ิ เพราะเวลาท่ีส้นั ทําใหไ มส ามารถเลาประเดน็ หลายๆประเด็นไดอ ยาง
สมบูรณ การเขียน theme ไมไ ดต องใชค ําสวยหรู ไมไ ดเปนส่ิงทต่ี อ งเขา ใจยาก ไมต องเปนปรัชญา ไมจําเปนตอ งเปน
แนวคิดสากล เปนความแนวคิดสว นตัวก็ได เพียงแตเ ราตองมีความเชอ่ื ในแนวคดิ หรือ theme น้นั ๆ และมีมุมมองท่ีจะ
นําเสนอ เหมือนกับการทีเ่ ราจะโนมนาวใจเรื่องอะไรสักเร่ืองกับใครสักคน ถา เราไมเ ช่ือในแนวคดิ นน้ั แลว มุมมองท่ีจะใช
ถา ยทอด ชักจูง ตอ ตา นฯ ก็จะไมแมน

รูปแบบหรือ format ของ theme มักจะเปนประโยคส้นั ๆ ทม่ี คี วามชัดเจน theme เปนประเดน็ หรือแนวคดิ สําคัญท่ี
คนเขียนบทตองการจะบอก โดยหาสถานการณต างๆมารองthemeนน้ั บางคนกเ็ อามาจากสํานวน สุภาษติ คําพังเพย
เชน กลา นักมักบน่ิ ฆาควายอยาเสียดายพริก ปลอยเสือเขา ปา

จากคําคม เชน
“Praise the bridge that carried you over.” – George Colman –
จงขอบคุณสะพานทใ่ี หคุณเดินขามมา
“Well done is better than well said.” - Ben Franklin-
การลงมือทําดีกวาคําพูดท่ีสวยหรู

หรือthemeของบางคน ไมไดเปนสํานวนเปรียบเทียบ หรือปรัชญาอะไรเลย เพียงแตชัดเจนในเรอ่ื งทจ่ี ะเลา เชน
เลน ดนตรีทําใหล ืมความทุกข หลังคารว่ั กไ็ ปอุดรูหลังคา ไมใชเ อากะละมังมารองนํ้าฝน

ตัวอยางที่เห็นไดช ัดเจนหนอ ยในเรือ่ ง theme คือ ภาพยนตรโฆษณา และมิวสิควิดโี อ จะมีรูปแบบการนําเสนอ
ใกลเคียงกับหนังสน้ั หนังโฆษณานีเ่ ปน ตัวอยางท่ดี ีเลย เพราะหนังโฆษณาแตละเร่อื งจะมี theme ทช่ี ัดเจน ขน้ึ อยกู ับ
แผนการตลาดของสนิ คาดว ย เชน ชีวติ มเี รอื่ งดีดตี ง้ั เยอะ!! อยางMVก็จะมีเน้อื หาของเพลงเปนแนวทางอยแู ลว ซงึ่ เพลงหนง่ึ
เพลงกม็ ักจะมีแนวคดิ สําคัญเพียงอันเดียว ในภาพยนตรขนาดยาวกต็ อ งมีประเดน็ ทเ่ี ปน theme หลัก(ประเด็นอ่นื ๆอาจจะ
เปน subtheme) เชน เซอื่ ในสงิ่ ทเี่ ฮด็ เฮด็ ในสงิ่ ทเ่ี ซอ่ื (15ค่ํา เดือน11) พลงั ทย่ี งิ่ ใหญ มาพรอ มกบั ความรบั ผดิ ชอบท่ี
ยง่ิ ใหญ (Spiderman)

เชือ่ วานักทําหนังสน้ั หลายคน ไมไดเกดิ ไอเดียแรกจาก theme หรือแนวคดิ สว นใหญมักจะเกดิ จากคดิ โครงเร่อื ง
ส้นั ๆได , พัฒนาจากงานเขียน , ดัดแปลงเรื่องจริง , อยากทําหนังแนวน้ี , ทําตามหัวขอประกวด ฯลฯ แตก เ็ ปน เร่อื งสําคัญ
ที่คนเขียนบทหรือผูก ํากับจะตองรีบสรุปวา เรือ่ งท่ีจะเขยี นน้ี จะยึดประเดน็ อะไร เปน theme สําคัญ ถา ยังงงๆ ขอสมมติ
อยางนี้ละกัน ถาเรื่องจรงิ ทีร่ ูมาคือ เพือ่ นเราคนหนงึ่ แอบชอบผหู ญงิ หอ งตรงขาม มานานน..แลว แตไ มก ลาทําอะไรสักที
จนกระท่งั วันหน่งึ เพื่อนอีกคนไปเยี่ยมทีห่ อง ไปเจอผหู ญิงคนนน้ั เขา เลยเขา ไปจีบ แลวคาบไปรับประทาน เรอ่ื งเดียวกัน
คนเขียนบทแตละคนอาจมีแนวคดิ ตางกัน เชน

คนท1ี่ . กําหนด theme วา อยา อยอู ยา งอยาก หนังเรอ่ื งน้กี ็จะนําเสนอผลของการอยูอยางอยาก อยากแลวไม
ยอมทําอะไร ผลของการไมท ําอะไรตามที่อยาก จงึ เห็นผลเสียของการทําแบบน้นั สุดทายแลวหนังอาจจะพิสูจนthemeวา
ถาลองเปลี่ยนวธิ ี มากลาทําในสิง่ ทีอ่ ยาก ก็ยังไมส ายเกินไป สรุปแลวหนังกําลังบอกคนดูวา อยาอยอู ยา งอยาก ไมมีอะไร
ดีขนึ้ นํ้าหนักของเรือ่ งสวนใหญอ ยูท ีต่ ัวละครท่ีอยาก แตไ มกลา

คนท2ี่ . อาจจะมองวา มันอาจจะเกีย่ วของกับประเดน็ ดา นได อายอด การนําเสนอของหนังเร่อื งน้กี เ็ ปรียบเทียบ
เรือ่ ง ดา น กับ อาย เหน็ ไหมวา ผูก ํากับคนที่2น้ี เช่อื วา มันขึน้ อยกู ับการไขวควา คาแรคเตอรของผชู ายสองคนทช่ี อบผหู ญงิ
คนเดียวกัน กต็ า งกันชัดเจนมากขน้ึ หนังกําลังจะบอกใหคนดูลองเปรียบเทียบวิธีการสองดาน น้ําหนักของตัวละครผชู าย2
คนนี้ อาจจะเทาๆกัน

คนท3ี่ . อาจจะมองวา คารมเปน ตอ รปู หลอ เปน รอง เรมิ่ มีแนวคิดทซ่ี ับซอ นมากขึ้น คาแรคเตอรข องผชู ายสองคน
นี้ กจ็ ะตา งกันชัดเจนขึ้นอีก มีเรือ่ งของหนา ตาและบุคลกิ เขาเก่ยี วขอ ง โดยเทความเชอ่ื ไปใหค นพูดเกงมีชัยกวาคนหนาตาดี
ดว ย

เหน็ ไหมวา เรือ่ งเดียวกัน ถามอง theme ไมเ หมือนกัน รายละเอียดของเร่อื งกจ็ ะแตกตา งออกไป ในทางกลับกัน
theme เดียวกัน กส็ ามารถเขียนเปน เรือ่ ง หลายเรอ่ื งได

Theme

“คุณคา ของคนแก อาจไมใชการไดร ับความสะดวกสบาย แตอยทู ่กี ารไดเห็นวา ตนยังมีคุณคา ”
ความหมายขางตน ทําใหเ ราเขาใจวัตถุประสงคห รือประโยชนข องการเขียนPlotไดชัดเจนข้ึน เคยไดยินคําวา
พลอ็ ตกราฟ ไหมครับ การพล็อตกราฟคือการท่เี ราทราบคา พกิ ัดของตําแหนง แลว กากบาทกําหนดไวเปน จุดๆ กอ น
ลากเสน เชือ่ มตอ

……………………………………………………………………………………………………………………………….

3. Plot

การเขียนพล็อตก็เหมือนกัน มันเปรียบเสมือนการทําแผนท่ี แผนผัง การทําพล็อตหนังส้นั ผมแนะนําใหพ ล็อตไว 3 จุด
ครับ คือ

1.จุดเรมิ่ ตน
2.จุดหักเห
3.จุดจบ

-จุดเรม่ิ ตน -
อยา งนอยควรรูวาตัวละครคือใคร สถานการณทว่ั ไปเปน อยา งไร

-จุดหกั เห-
คือสถานการณทีต่ ัวละครน้นั เจอ ในหนังสน้ั มักจะเปนสถานการณท ่ไี มซ ับซอนนัก เปนปญหาทช่ี ัดเจนทส่ี ุดของตัว

ละคร
-จุดจบ-

คือสถานการณท ี่เปนจุดเขม ขน สุดของเรอ่ื ง กอ นทจ่ี ะคล่คี ลายหรือจบลง

การเขียน plot นี้กเ็ พือ่ ความชัดเจนของคนเขียนบทเอง ไมจําเปน ตองกก๊ั หรือปดบังตอนจบเหมือนพวกคําโฆษณา
หนัง บอ ยคร้งั ทีเ่ ห็นนักทําหนังมือใหมเขียนplotแบบกก๊ั ตอนจบไว เชน

“ชายคนหนงึ่ แอบชอบสาวในซอยเดียวกัน พยายามหาโอกาสบอกรัก แตก อ นท่จี ะไดบอกกส็ ายเสียแลว ”
การเขียน plot เปน จุดเรม่ิ ตน ของการเขียนบท ดังนน้ั อยากใหชัดเจนกันมากๆครับ ผมจะลองยกตัวอยางการ
เขียน plot ที่ชัดเจนและจะชว ยใหท ํางานงา ย
- มือปนเบอรหนงึ่ ทํางานพลาด จึงถูกตามเก็บดวยมือปนท่เี ปนลูกนอ งตัวเอง ในท่สี ุดดวลกันตายท้งั คู
- ภารกจิ สุดทา ย ในวันสุดทายของการทํางานในฐานะลูกกระจอกตัวราย กอ นท่ีจะถูกฆา ตายโดยฮโี ร
- วศิ วกรหญงิ ผูโ ดดเดีย่ ว เกดิ หลงรักหนุ ยนตท่ตี ัวเองซอ ม จนตัดสนิ ใจทําตัวเองกลายเปนหนุ ยนต
- กลุมนักศึกษาสาวเอกการถา ยภาพ ถูกฆาตายอยางลกึ ลับทีละคนๆ จนเหลือคนสุดทาย ไดร คู วามจริงวาแฟน
ของเธอเองน่นั แหละทีเ่ ปน ฆาตกร

Plot

“ชายชรา ยอมเลิกกจิ การซอมรองเทาในตลาด ยายไปอยูกับลูกชายและสะใภใ นบานใหญโ ต แตก ลับพบวาชีวิตไม
มีคุณคา จงึ แอบหนีไปซอมรองเทาในตลาดอยา งเดมิ ”

……………………………………………………………………………………………………………………………….

4. Synopsis

ในทางการเขียนบท เรามักเรียก Synopsis วา เรอ่ื งยอ รูปแบบการเขียน Synopsis ของหนังสน้ั มักจะเปนความ
เรียง เลาเรือ่ งตง้ั แตตนจนจบอยา งยอ มีความยาวประมาณ5-6บรรทัด เลาตัวละครและเหตุการณเ พอ่ื สรปุ วา ใคร ทําอะไร
ทีไ่ หน เมอื่ ไหร อยา งไร ฯ ดว ยมุม Objective ของคนเขียนบทเอง คลายๆกับการเขียนเร่อื งยอบนปกหลังกลอ งVCD แต
อยา งที่บอก ไมตอ งก๊กั ตอนจบ

ในข้นั นแี้ นะนําใหเขียนเรื่องใหได3ยอหนา (เหมือนเขียนเรียงความ มีคํานํา เนอ้ื เร่อื ง สรุป) โดยยึดจากหลักจาก
การเขียน plot อาจจะเปน

- ยอหนาของจุดเร่ิมตน 2 บรรทัด
- ยอ หนาของจุดหักเห 3 บรรทัด
- ยอหนา ของจุดจบ 1 บรรทัด

Synopsis

-ชายชรา ทําอาชีพซอ มรองเทาอยูในตลาด ใหบรกิ ารแกลูกคา ทกุ ระดับดว ยความภาคภูมใิ จ ตกเย็นกก็ ลับบา น
ริมน้ําหลังเกา เชาวันหน่งึ ลูกชายและลูกสะใภม ารับไปอยูบา นหลังใหมทเ่ี พ่ิงสรางเสร็จ

-ชายชรายา ยไปอยูบานหลังใหญ ไมไดไปซอมรองเทา ทต่ี ลาดอกี ท่ีบานใหมม ีเคร่อื งใชอ ํานวยความสะดวก
มากมาย ทีวี ตูเยน็ โซฟา อาหารการกนิ สมบูรณ แตในทุกๆวันกลับตองถูกทงิ้ ใหอยบู า นคนเดียว เพราะลูกชายและ
ลูกสะใภต อ งออกไปทํางาน วันหนงึ่ ชายชราเดนิ ไปหลังบาน ไปพบกับรองเทาเกา ของลูกชาย จึงแอบเอาไปซอ มทร่ี านของ
ตน จนกระทง่ั ตกเย็น ลูกชายตามหา มาพบเขา

-ในที่สุด ลูกชายก็ยอมใหชายชราคนนน้ั กลับไปซอมรองเทา ในตลาดอยา งเดมิ
……………………………………………………………………………………………………………………………….

5. treatment

treatment ในการเขียนบท หมายถงึ โครงเรอ่ื งขยาย คือมีการเขียนคําอธิบายขยายเนอ้ื เรอ่ื งชัดเจนมากขึ้น เหมือน
รูปแบบของนวนยิ ายหรือเรือ่ งสน้ั มีการบรรยายรายละเอียดตา งๆทจ่ี ําเปน ตอการเลาเร่อื ง เชน ช่อื ตัวละคร ลักษณะตัว
ละคร สถานการณตางๆ สถานที่ วัน เวลา เหตุผลของตัวละคร ฯ แตย ังไมม ีบทสนทนา (นอกจากวา จะเปนประโยค
สําคัญ)

treatment หนังส้นั มักมีความยาวประมาณ 1 หนา กระดาษ A4 เปน บททน่ี ิยมมอบใหค นอ่นื อาน เพราะจะมี
รายละเอียดทีม่ ากพอจะเลาเรื่องไดสมบูรณแลว ดว ยเหตุน้ี จงึ มักตง้ั ช่อื ตัวละครไปดวย

อยางที่เคยกลาวมาวา ชื่อตัวละครของหนังสน้ั ท่ดี ี ควรจะส่ือถึง character ดว ย ถึงแมว ามันจะไมไดถงึ กับส่อื สาร
ไดท ันที แตก็ดีกวา ไมใชห รือ ถาเราจะไมไ ดคดิ มาม่วั ๆ

ชื่อตัวละคร
ชายชรา ชางซอมรองเทา ชื่อ ลุงสม (สม =1.เหมาะ, ควร, รับกัน. 2.รวมดวยกัน, รวมกัน. 3.ความสงบ, ความราบ
คาบ 4.เทา กัน, เสมอกัน, เชน สมดุล สมมูล) เสมือนวา เปนตัวละครท่ี ตองการความสมดุล อยากมีวิถีชีวติ ทเ่ี หมาะกับ
ตัวเอง
ลกู ชายลงุ สม ชื่อ สมบตั ิ มีลักษณะของการใสชอ่ื พอ ไวในชอ่ื ลูก ตามท่นี ิยมกันของคนสมัยกอ น (สมบัติ = ความถงึ
พรอม หมายถึง ทรัพยสนิ เงินทอง ของใชที่มีอยู เปนตน.) เปน ตัวละครท่ีพยายามหยิบยน่ื วัตถุ ทรัพยส นิ เงนิ ทอง ใหพ อ

ลกู สะใภ เมียสมบัติ ชือ่ ศรี (ศรี = 1.มิง่ ,สริ ิมงคล 2.ความรุงเรือง, ความเจริญ 3.ความงาม,ความสวางสุกใส) เปน
ตัวละครที่ยดึ ตดิ กับความเปนสิรมิ งคล ความเปนสงาราศรี จนมองวาอาชีพซอมรองเทาดไู มน า ยกยอง

Treatment

ทีต่ ลาดสดริมคลอง ยานชานเมือง ลุงสม ชายชราอายุราว 70 ป ชางซอมรองเทา น่งั ทํางานของตนอยทู ่มี ุม
ประจําทุกวันๆ ดว ยใบหนา ที่ปราศจากความทุกขใ ดๆ ทักทายผคู นท่เี ดนิ ผานไปผานมาอยา งเปน กันเอง เสมือนลูกหลาน
ญาตมิ ิตร ตกเย็นลุงสมเก็บของเล็กๆนอยๆเขา กระเปา สวนของหนักๆอยางท่งั ฆอน ก็ทิง้ ไวท ร่ี าน ลุงสมเดนิ กลับบาน
ริมนํ้า น่งั กินขา วกับแมวพเนจรทีม่ าอาศัยชายคาดวย

เชา วันใหม ลุงสมตืน่ แตเชาเตรียมตัวจะไปตลาด หันไปเห็นสมบัติ ลูกชายอายุ35 และ ศรีลูกสะใภ อายุราว30 ขับ
รถมาจอดรถหนาบา น สมบัตบิ อกวาวันนี้จะมารับพอไปอยูบานหลังใหม

ทีบ่ า นหลังใหม ลุงสมเคอะๆเขินๆกับขา วของเคร่อื งใชต างๆภายในบา นหลังใหญ คืนแรกถงึ กับนอนไมหลับ กวาจะ
หลับก็เกือบสวา ง ตื่นมาตอนสายๆกพ็ บวาสมบัติกับศรีออกไปทํางานแลว แตไดจัดเตรียมอาหารไวเปนอยางดี ทง้ั วันลุงสม
ก็ไมร ูจ ะทําอะไร ไดแตนง่ั ๆนอนๆ ตอนเย็นสมบัติกับศรีซอ้ื ขา วปลาอาหารมามากมาย ซ้อื เสอ้ื ผา และรองเทาคใู หมมาใหลุง
สม และศรีกซ็ ื้อรองเทา คูใ หมมาใหส มบัตดิ วย

วันรุง ข้ึน ลุงสมนง่ั ดูทีวีอยูบนโซฟาอยางเบอ่ื หนายอยคู นเดียว พอตกเยน็ ลูกชายกับลูกสะใภก ็กลับมา สมบัติบอก
ลุงสมวา เพื่อนบา นจับนกเขาได เดีย๋ วพรุง นี้ตอนกลางวันเขาจะเอามาให พอ ก็รับไวละกัน พอ จะไดมีอะไรทําแกเ บอ่ื
บา ยวันตอ มา ลุงสมเลนกับนกเขาในกรง แตด ูมันชา งเหงาหงอยเหลือเกิน ลุงสมเลยเดินเลย่ี งไปหลังบา น ไปพบกับรองเทา
คูเกาของลูกชายเขา ก็อดไมไ ดท ี่จะเอามาซอม แตก็ไมม ีท่งั ลุงสมเลยตัดสนิ ใจหิว้ รองเทาคนู ้นั เดนิ ออกจากบา นไปทร่ี าน
เปน ระยะทางเกือบ3กโิ ล และรองเทา คูใ หมท ี่ลูกสะใภซอ้ื ใหก ็กัดเทา จนแดง

ลุงสมนง่ั ซอมรองเทาลูกชายอยูท ี่รา นจนเสร็จ ก็เดินกลับมาถงึ ท่ีบา นริมน้ําตอนเยน็ ๆ น่ังขัดรองเทา อยอู ยาง
ขะมักเขมน แมวพเนจรตัวน้นั นง่ั มองลุงสมอยู จนกระทง่ั สมบัตกิ ับศรีขับรถมาถงึ สมบัติตรงไปหาพอ ดวยความฉุนเฉียว แต
พอไดเห็นภาพวาพอ ทําอะไรอยู ก็ถงึ กับนิ่งอึง้ ลุงสมบอกวาซอ มเสร็จพอดี ลองสวมดูวา ใชไ ดไหม

เชาวันรุง ข้ึน ที่บา นใหม ลุงสมสวมรองเทา คเู กาเดนิ ลงมาจากบาน ศรีเดินตามมาติดๆ เจาแมวตัวน้นั นอนอาบแดด
อยูห นาบาน(มันถูกพามาดวย) สมบัติเช็ครถเสร็จ กําลังปด ฝากระโปรงพอดี สมบัตเิ ดินไปเปดประตูรถใหพอ นง่ั หนา ศรีน่งั
หลัง สวนตนเองก็กําลังจะเดินไปดานคนขับ เหลือบไปเห็นกรงนกเขา จงึ แวะเปดกรง ปลอยนกไป กอนขนึ้ รถขับออกไป ท่ี
ตลาด รถของสมบัติขับมาจอด ลุงสมเปดประตูลงรถมา สมบัติตะโกนจากในรถ

"เด๋ยี วตอนเย็นผมมารับนะพอ"
ลุงสมยิ้ม พยักเพยดิ หนา แลวเดนิ ตรงไปยังรา นซอ มรองเทา น้นั สมบัติใสเกียรถ อยหลัง แลว เหยียบคันเรง ดว ย
รองเทาคูเ กาที่พอซอมให

-จบ-
……………………………………………………………………………………………………………………………….

6. Scenario

scenario เปน ข้นั ตอนตอมาจาก treatment มีวัตถุประสงคเ พอ่ื แบงฉากของ treatment ใหเ ห็นเปน scene ชัดเจน
และนยิ มเขียนเปนขอ ๆวา ใน scene เกิดอะไรขน้ึ บา ง เพ่อื คํานวณความยาวของแตละฉาก และคะเนไดว าทง้ั เรอ่ื งจะยาว
เทา ไหร สํานวนการเขียนจะรวบรัด และใชภ าษาอธิบายเหตุการณ การแสดง มากกวาอธบิ ายความคดิ หรืออารมณต ัว
ละคร

ในข้นั การเขียน scenario จะมีการเขียนหัวฉาก ซง่ึ มีรายละเอียดดังน้ี
1.Scene Number เขียนวา ฉาก1 หรือScene1หรือ run เปน ตัวอักษร ตามแตถนัด
2.ระบุวา เปน ฉากภายนอกหรือภายใน
-ฉากภายนอก หมายถึง ฉากที่อยูก ลางแจง ไมมีฝาผนัง หลังคา หรือส่ิงปกคลุม เชน สนามกอลฟ ถนน
สะพานลอย ทุงนา ดาดฟา ฯ หรือพูดงายๆวาภายนอกจากอาคารหรือสิ่งปกคลุม นยิ มเขียนวา ภายนอกหรือ Exterior
หรอื Ext

-ฉากภายใน หมายถงึ ฉากที่มีฝาผนังอยา งนอย1ดา น ภายในอาคาร อโุ มงคใ ตด นิ ในรถ ในบาน นิยมเขียนวา
ภายในหรอื Interior หรอื Int

3.ชือ่ ฉาก หมายถงึ ชือ่ สถานที่นน้ั ๆ เชน หองฉุกเฉนิ สถานีตํารวจ ออฟฟศฯ (ใหเขียนชอ่ื สถานทต่ี ามเนอ้ื เร่ือง
ไมใชช ื่อLocationจรงิ )

4.เวลา ใหเขียนเวลาตามเนื้อเรื่อง นิยมเขียน กลางวัน , กลางคืน หรือDay , Night แตถาจะระบุชวงเวลาละเอียด
กวา น้นั กไ็ ด เชน เชาตรู ,เทีย่ ง , โพลเพล

ตัวอยาง
ฉาก 7 ภายนอก/ชายหาดหนารีสอรท /กลางวัน

Scene5 Int/Cecilia's room/Day

Scenario

ฉาก1 ภายนอก/รา นซอมรองเทา/กลางวัน
-ลุงสมนง่ั ทํางานดวยใบหนา ที่ปราศจากความทุกข
-ทักทายผูค นทีเ่ ดนิ ผานไปผานมา
-ตกเย็นลุงสมเกบ็ ของเลก็ ๆนอยๆ ของหนักๆท้งิ ไวท่รี าน

ฉาก2 ภายใน/บานรมิ นํ้า/เย็น
-ลุงสมเดนิ กลับเขาบา นริมนํ้า น่งั กนิ ขา วกับแมว

ฉาก3 ภายนอก/บา นริมนํ้า/เชา
-ลุงสมเตรียมตัวจะไปตลาด หันไปเห็นสมบัตแิ ละศรีขับรถมาจอดรถ
-สมบัติบอกวา วันนี้จะมารับพอไปอยูบา นหลังใหม

ฉาก4 ภายใน/หอ งรับแขกบา นหลังใหม/กลางวัน
-ลุงสมเคอะๆเขนิ ๆกับขาวของเครื่องใชต างๆ

ฉาก5 ภายใน/หอ งนอน/กลางคืน
-ลุงสมนอนไมห ลับ

ฉาก6 ภายใน/หอ งรับแขกบานหลังใหม/กลางวัน
-ลุงสมตืน่ มาไมพบใคร

ฉาก7 ภายใน/หองครัวบา นหลังใหม/กลางวัน
-อาหารถูกจัดเตรียมไวเปน อยางดี

ฉาก8 ภายนอก/มานง่ั หนาบานหลังใหม/กลางวัน
-ลุงสม นง่ั ๆนอนๆ

ฉาก9 ภายใน/หอ งรับแขกบานหลังใหม/เย็น
-สมบัตกิ ับศรีซื้อขา วปลาอาหาร เสื้อผา และรองเทา คใู หมม าใหลุงสม
-ศรีซือ้ รองเทาคูใ หมมาใหสมบัติ

ฉาก10 ภายใน/หอ งรับแขกบานหลังใหม/เชา
-ลุงสมนง่ั ดูทีวีอยูบนโซฟาอยางเบือ่ หนาย

ฉาก11 ภายใน/หองรับแขกบา นหลังใหม/เยน็
-สมบัตกิ ับศรีกลับมา สมบัตบิ อกลุงสมวา พรงุ นเ้ี พ่อื นบานจะเอานกเขามาให

ฉาก12 ภายนอก/มานง่ั หนาบานหลังใหม/กลางวัน
-ลุงสมเลนกับนกเขาในกรง แตด ูมันเหงาหงอย

ฉาก13 ภายนอก/หลังบา นหลังใหม/กลางวัน
-ลุงสมไปเจอรองเทา คูเ กาของสมบัติ
-ลุงสมพยายามซอ ม

ฉาก14 ภายนอก/หนาบานหลังใหม/กลางวัน
-ลุงสมห้ิวรองเทา เดนิ ออกจากบานไป

ฉาก15 ภายนอก/ถนน/กลางวัน
-ลุงสมเดินเทา ระยะทางไกล
-รองเทาคูใหมที่ลูกสะใภซ ื้อใหก ็กัดเทา ลุงสม

ฉาก16 ภายนอก/รา นซอ มรองเทา /กลางวัน
-ลุงสมน่งั ซอ มรองเทาสมบัตจิ นเสรจ็

ฉาก17 ภายใน/บานริมน้ํา/เย็น
-ลุงสมนง่ั ขัดรองเทา อยางขะมักเขมน

ฉาก18 ภายนอก/บานรมิ นํ้า/เยน็
-สมบัตกิ ับศรีขับรถมาทีบ่ า นริมน้ํา
-สมบัติตรงไปหาลุงสมดวยความฉุนเฉียว

ฉาก19 ภายใน/บานรมิ นํ้า/เยน็
-ลุงสมน่งั ขัดรองเทา
-สมบัติเห็นวา พอซอ มรองเทา ของตนแลวถงึ กับนง่ิ อึ้ง
-ลุงสมบอกวา ซอ มเสร็จพอดี ลองสวมดูวาใชไดไ หม

ฉาก20 ภายนอก/หนาบานหลังใหม/เชา
-ลุงสมสวมรองเทาคูเกาเดินลงมาจากบา น ศรีเดนิ ตามมาติดๆ
-สมบัตเิ ช็ครถเสร็จ กําลังปดฝากระโปรง
-สมบัตเิ ปดประตูรถใหพอน่งั หนา ศรีน่งั หลัง ตนเองกําลังจะเดนิ ไปดา นคนขับ
-เหลือบไปเหน็ กรงนกเขา เปดกรงปลอยนกไป

ฉาก21 ภายนอก/ตลาด/เชา
-รถของสมบัติขับมาจอด
-ลุงสมเปด ประตูลงรถมา
-สมบัตติ ะโกนจากในรถ "เดี๋ยวตอนเย็นผมมารับนะพอ"
-ลุงสมย้ิม พยักเพยิดหนา แลวเดนิ ตรงไปยังรา นซอมรองเทา
-สมบัตใิ สเ กียรถอยหลัง แลวเหยียบคันเรง ดวยรองเทา คเู กาทพ่ี อซอ มให

-จบ-
……………………………………………………………………………………………………………………………….

7. Paradigm

Paradigm เปน ขน้ั ตอนที่สําคัญขน้ั ตอนหนง่ึ ทช่ี ว ยสรุปจังหวะของการเขียนบทท่ผี านมาวาเปนอยา งไร ขน้ั ตอนทผ่ี า น
มาเราจะเห็นไดว า เรื่องน้นั ดําเนินไปเปนฉากๆแลว แตเ รายังไมไ ดถอยออกมา แลวมองเรอ่ื งทง้ั เร่อื ง เปน จังหวะหรือ step
ของการดําเนินเรื่อง

วธิ ีการของข้นั ตอนนี้ จะเนน ไปทีก่ ารวิเคราะหและตีความ คุณสมบัตหิ รือหนา ท่ขี องแตละฉาก เพื่อตรวจสอบดูวา
อะไรขาด อะไรเกนิ และไปสูการ ออกแบบ step ของการเลาเรอ่ื งนน่ั แหละครับ ถาไมพอใจ จะไดแ กไ ขกอนจะเขาสู
Screenplay

การวเิ คราะห ตคี วาม คณุ สมบัตแิ ละหนา ทขี่ องฉาก
คุณสมบัตหิ รือหนาที่ที่พูดถงึ นี้ คือ หนาท่ตี อการเลา เร่อื ง เลาอารมณ เราตอ งสรุปไดว า ฉากนน้ั ๆ มีประโยชน

อยา งไร เชน
ฉาก1 ภายนอก/รานซอ มรองเทา/กลางวัน
ลุงสมนง่ั ทํางานดวยใบหนาที่ปราศจากความทุกข - บอกทัศนคตติ อ งานหรือชวี ติ วา มคี วามสขุ ดี
ทักทายผูค นที่เดนิ ผา นไปผา นมา - บอกขอ มูลวา ลงุ สมมมี นษุ ยสัมพนั ธด กี บั คนอน่ื มเี กยี รติ ไมมขี อ ขดั แยง กบั สงั คม
ตกเยน็ ลุงสมเก็บของเลก็ ๆนอ ยๆ ของหนักๆทง้ิ ไวทร่ี าน - หยอ นเหตผุ ลไวว า ทาํ ไมลงุ สมจะตอ งกลบั มาทน่ี อ่ี กี เพราะทน่ี ย่ี งั
มีสง่ิ ทสี่ ําคญั เกบ็ ไว
.........
.........
ฉาก21 ภายนอก/ตลาด/เชา
รถของสมบัตขิ ับมาจอด - ลุงสมไดก ลบั มาทตี่ ลาดอกี ครง้ั
ลุงสมเปด ประตูลงรถมา - ลุงสมดใี จ ไมร อชา ทจ่ี ะลงรถ
สมบัติตะโกนจากในรถ "เดี๋ยวตอนเยน็ ผมมารับนะพอ" - สมบตั ิไมไ ดโกรธพอ ไมไดท อดทงิ้ พอ
ลุงสมยมิ้ พยักเพยิดหนา แลวเดินตรงไปยังรา นซอ มรองเทา - ลุงสมกไ็ มไดโ กรธลกู แตก ด็ ใี จทไ่ี ดก ลบั มาซอ มรองเทาอกี
ครง้ั
สมบัติใสเ กียรถอยหลัง แลวเหยียบคันเรง ดว ยรองเทาคเู กา ท่พี อซอมให - สมบตั ยิ อมถอยออกมาจากความคดิ เดิม และ
ยอมรบั ในวิถขี องพอ

เมื่อเราลองวิเคราะห ตีความ แตล ะฉากแลว จะทําใหเราเห็นชดั เจนขน้ึ วา อะไรเยน่ิ เยอ อะไรไมพอ หลังจากนน้ั
ลองสราง Step ของการดําเนนิ เรือ่ ง เปน องกๆ นิยมใช 3 องก ซึ่งกม็ ีหลายสูตร วันนจ้ี ะลองยกเอามาสูตรหน่ึง มีstep
ดังนี้

องก 1 กค็ ือการปูเรื่อง เปด ตัวละคร จนเกดิ เหตุการณพลกิ ผันกับตวั ละคร นําไปสอู งคท่ี 2
1.เปด ตัวละครหลัก บอกทัศนคติตอตัวเอง ทัศนคติตอ สังคม ตอ สถานท่ี และเหตุการณรอบๆตัว
2.เปดตัวละครฝา ยตรงขาม และทัศนคติตอ ตัวละครหลัก
3.เหตุการณพลกิ ผันที่ทําใหตัวละครหลักตอ งประสบปญหา หรอื เกิดความขัดแยง

พาไปสู
องก 2 ก็คือสว นกลางเรือ่ ง เลา เรื่องท่ปี ไู ปสุดจุดหักเหอีกคร้งั กอ นจะเขา สูองคท่ี 3 หรือ climax (ชว งจบ)
1.ตัวละคร2ฝา ย เผชิญภาวะความขัดแยง
2.การแกไ ขปญหาเบือ้ งตน ของตัวละครท้งั 2 ฝาย
3.ความขัดแยงของตัวละครหลัก กลับเพิ่มมากขนึ้
4.ตัวละครหลัก ตัดสินใจ แกไขปญหาดวยวิธีเดด็ ขาด
พาไปสู
องก 3 กค็ ือบทสรุปของเรื่อง
1.การแกไขปญหา วธิ ีขน้ั เดด็ ขาดของตัวละคร
2.ผลลัพธข องการกระทําดังกลาว พาตัวละครท้งั 2 ฝา ย ไปถงึ จุดสุดยอดของสถานการณ
3.ตัวละคร(ฝายใดฝา ยหน่งึ หรือทง้ั สองฝา ย)เกิดการเรียนรู (หนังพสิ ูจนtheme)
4.สถานการณค ลีค่ ลาย

ทีนี้เรากล็ องเอา Scenerio ของเรา บรรจุลงในสูตรดังกลาว เพ่อื เช็คดูวา Stepการเลาเร่อื งของเรา พอทจ่ี ะ
สอดคลอ งกับสูตรไดไหม โดยอาจจะลองสรางกราฟดูก็ได

องก 1
ฉาก1 เปด ตัวละครลุงสม ทัศนคตติ ออาชีพตัวเอง ตอ สังคมคนรอบขาง
ฉาก2 สภาพความเปน อยูป จจุบัน
ฉาก3 เปดตัวละครลูกชายและสะใภ และทัศนคติตอ ลุงสม
เหตุการณพ ลิกผัน ลุงสมตองไปอยูบา นหลังใหม

พาไปสู
องก 2
ฉาก4 ลุงสมเผชญิ ภาวะความขัดแยง กับสถานท่ี
ฉาก5 ขัดแยงกับสถานที่
ฉาก6 ขัดแยง กับตัวละครอืน่ ไมมีใครอยูบาน
ฉาก7 ขัดแยง ในตัวเอง
ฉาก8 ขัดแยงในตัวเอง
ฉาก9 (การแกไ ขปญหาคร้งั ที่1) ลูกชายและสะใภ พยายามปรนเปรอดวยวัตถุ
ฉาก10 (การแกไขปญหาคร้งั ที่1) ลุงสมพยายามใชวัตถุ ทําใหต นสบายใจขนึ้
ฉาก11 (การแกไขปญหาคร้งั ที่2) ลูกชายพยายามหาเครอ่ื งผอนคลายจติ ใจใหพอ ทม่ี ากกวาวัตถุ โดยการหานกมาใหเลย้ี ง
ฉาก12 (การแกไ ขปญหาครง้ั ที่2) ลุงสมพยายามผอนคลายโดยเลนกับนก แตกลับหอ เห่ยี วมากขึน้ ไปอีกเมอ่ื เห็นนกอยใู น
กรง
ฉาก13 ลุงสมไปเจอรองเทาเกา ของลูก (ความขัดแยง ของตัวละครหลักกลับเพมิ่ มากข้นึ )
ฉาก14 ลุงสมตัดสินใจเดินออกจากบาน (แกไ ขปญหาดวยวธิ ีเด็ดขาด)
พาไปสู
องก 3
ฉาก15 ลุงสมเดนิ ไปตลาด (การแกไ ขปญหา วิธีขน้ั เด็ดขาดของตัวละคร)
ฉาก16 ลุงสมลงมือซอมรองเทา (การแกไขปญหา วิธีข้นั เด็ดขาดของตัวละคร)
ฉาก17 ลุงสมขัดรองเทา (การแกไขปญหา วิธีขน้ั เด็ดขาดของตัวละคร)
ฉาก18 สมบัตขิ ับรถไปหาลุงสม(ผลลัพธข องการกระทําดังกลา ว พาตัวละครท้งั 2 ฝาย ไปถึงจุดสุดยอดของสถานการณ)
ฉาก19 ลุงสมกับลูกชาย เผชิญหนากัน(ผลลัพธของการกระทําดังกลา ว พาตัวละครทง้ั 2 ฝาย ไปถึงจุดสุดยอดของ
สถานการณ)
ฉาก20 สมบัตเิ กดิ การเรียนรู (หนังพิสูจนtheme)
ฉาก21 สมบัติยอมถอยออกมาจากความคิดเดมิ และยอมรับในวถิ ีของพอ (สถานการณคล่คี ลาย)

-จบ-

Sequence
ทีนี้ พอเราไดลองบรรจุ Scenerio ของเรา ลงในสูตรดังกลาวแลว เราจะเหน็ ไดวา มันมีความชัดเจนของหนา ท่ี

ของแตละฉากมากข้นึ เหน็ เปน กลุม กอนของฉาก วา มีการ เลาเร่อื งตอเน่อื งกัน เสรมิ กัน เปนหมวดหมขู องอารมณไ ป เปน
สัดสว นมากข้ึน ตรงนี้แหละที่เราจะเอามารวบแตละฉากท่ีมีหนา ทค่ี ลา ยกัน มาเขากลมุ เปน Sequence การแบง
Sequence นิยมตง้ั ชือ่ Sequence ดว ย เพือ่ ความแมนยํามากข้ึนวา ใน Sequence น้นั ๆ กําลังจะบอกประเด็นอะไรเปน
สําคัญ

Paradigm

องก 1
Sequence A ชีวติ สุขๆของลุงสม
ฉาก1 เปด ตัวละครลุงสม ทัศนคติตอ อาชีพตัวเอง ตอสังคมคนรอบขา ง
ฉาก2 สภาพความเปน อยูป จจุบัน
Sequence B จุดพลกิ ผัน
ฉาก3 เปด ตัวละครลูกชายและสะใภ และทัศนคตติ อ ลุงสม
เหตุการณพลิกผัน ลุงสมตองไปอยูบานหลังใหม

พาไปสู
องก 2
Sequence C ความขัดแยงของลุงสม
ฉาก4 ลุงสมเผชญิ ภาวะความขัดแยง กับสถานท่ี
ฉาก5 ขัดแยง กับสถานที่
ฉาก6 ขัดแยง กับตัวละครอืน่ ไมมีใครอยูบ า น
ฉาก7 ขัดแยงในตัวเอง
ฉาก8 ขัดแยง ในตัวเอง
Sequence D ประคับประคอง
ฉาก9 (การแกไ ขปญหาคร้งั ที่1) ลูกชายและสะใภ พยายามปรนเปรอดวยวัตถุ
ฉาก10 (การแกไขปญหาครง้ั ที่1) ลุงสมพยายามใชวัตถุ ทําใหต นสบายใจขึ้น
ฉาก11 (การแกไขปญหาคร้งั ที่2) ลูกชายพยายามหาเครอ่ื งผอนคลายจติ ใจใหพอ ทม่ี ากกวา วัตถุ โดยการหานกมาใหเล้ยี ง
ฉาก12 (การแกไ ขปญหาคร้งั ที่2) ลุงสมพยายามผอ นคลายโดยเลนกับนก แตกลับหอเห่ยี วมากขน้ึ อีกเมอ่ื เหน็ นกอยใู นกรง
ฉาก13 ลุงสมไปเจอรองเทาเกา ของลูก (ความขัดแยง ของตัวละครหลักกลับเพิม่ มากข้ึน)
ฉาก14 ลุงสมตัดสนิ ใจเดินออกจากบาน (แกไขปญหาดวยวธิ ีเดด็ ขาด)
พาไปสู
องก 3
Sequence E ขาดผงึ
ฉาก15 ลุงสมเดนิ ไปตลาด (การแกไ ขปญหา วธิ ีขน้ั เด็ดขาดของตัวละคร)
ฉาก16 ลุงสมลงมือซอมรองเทา (การแกไขปญหา วิธีขน้ั เด็ดขาดของตัวละคร)
ฉาก17 ลุงสมขัดรองเทา (การแกไ ขปญหา วิธีข้นั เดด็ ขาดของตัวละคร)
ฉาก18 สมบัตขิ ับรถไปหาลุงสม(ผลลัพธของการกระทําดังกลา ว พาตัวละครทง้ั 2 ฝาย ไปถงึ จุดสุดยอดของสถานการณ)
ฉาก19 ลุงสมกับลูกชาย เผชิญหนา กัน(ผลลัพธของการกระทําดังกลา ว พาตัวละครท้งั 2 ฝา ย ไปถึงจุดสุดยอดของ
สถานการณ)
Sequence F คนละครง่ึ ทาง
ฉาก20 สมบัติเกิดการเรียนรู (หนังพสิ ูจนtheme)
ฉาก21 สมบัติยอมถอยออกมาจากความคดิ เดิม และยอมรับในวิถีของพอ (สถานการณคล่คี ลาย)

Return to Research
พอบทพัฒนามาถงึ จุดนี้ ผมอยากใหลองกลับไป research อีกคร้งั ครับ คราวนเ้ี ราจะไมได research แบบเหว่ียง

แห เพราะเรามีเรือ่ งอยูแลว แตจ ะเปน การเก็บรายละเอียดท่ตี รงกับบท และหาขอบกพรองของบทไปดวยในตัว เราอาจจะ
ถือบทไปดว ยแลว เช็คทีละจุดๆวา บทของเรา fake รึเปลา

ในการเขียน Screenplay จะตองใสร ายละเอียดอยา งครบถวน ท้งั การแสดง กิริยาอาการตางๆ ทัศนคติ บท
สนทนา ฉาก ฯลฯ สิ่งเหลา นี้ คือสงิ่ ที่สําคัญทีก่ ารresearchคร้งั น้ี จะตองเอากลับมาใหได เพราะscreenplayจะเปน บทขน้ั
สุดทา ยแลว (ที่เกี่ยวขอ งกับเนื้อเรือ่ ง ไมเ กี่ยวของกับการถายทํา) ดังนน้ั ทุกๆอยางทเ่ี ราจะเขียนในขน้ั ตอไป จะตองมีความ
จริงอยูเยอะที่สุด

จงึ อยากใหล องกลับไปเชค็ อีกทีวา บทของเราสมจรงิ แคไหน โดยต้งั คําถามหาคําตอบใหก ับบทอยเู สมอ สมัยทผ่ี ม
เรียนป2 หลังจากไดtreatmentแลว เปน เรื่องเก่ยี วกับลูกชายอายุ35 กับแมอายุ60 ผมตองเอาเคร่อื งอัดเสียงไปฝากไวกับ
ครอบครัวหนง่ึ ที่คดิ วามีลักษณะใกลเคียงกับบท โดยแจง กับพท่ี เ่ี ปนลูกชายวา ผมตองการรูปแบบการพูดคุยของแม-ลูก ท่ี
เปน ธรรมชาติ โดยผมไดใ หประโยคของตัวละครลูกชายไปดวย เปน ไกดใ นการสนทนา เพ่อื ท่ผี มจะไดรูลักษณะการโตต อบ
ของแม ในคําถามตามบท และเมือ่ มีจังหวะดีๆท่ีพส่ี ามารถพูดคุยกับแมไ ด ก็ฝากแอบกดอัดบันทึกเสียงการสนทนาของ
พี่ชายกับคุณแมใหห นอย โดยอยาใหคุณแมรูต ัว ซงึ่ ผลท่ีไดก อ็ อกมาดีครับ มีบางอยางท่เี ปน ธรรมชาติ เกินกวา ท่เี ราจะ
จนิ ตนาการได และผมก็ใชมันในการเขียนscreenplay

อีกครง้ั หนงึ่ ผมเขียนบทเกี่ยวกับเด็กหญงิ อายุ14 ทต่ี ามหาพอ ผมตองการรูทัศนคติของเด็ก มุมมอง วธิ ีแกป ญหา
การตัดสนิ ใจ ฯ ผมไปคุยกับครูแนะแนวโรงเรียนมัธยม ซงึ่ ครแู นะแนวกบ็ อกใหผ มคดิ คําถามมา คิดกจิ กรรม คดิ ชน้ั เชิงใน
การถามคําถามเด็ก เพื่อทีจ่ ะไดค ําตอบที่นาสนใจ ครูแนะแนวบอกวาบางทีถาถามเดก็ กันตรงๆ มันจะไมไดค ําตอบ เราตอง
คอ ยๆพาเด็กไปสูจนิ ตนาการในบทใหได แลวครูแนะแนวก็ยกช่วั โมงเรียนแนะแนวใหผม1คาบ ใหผ มทํากิจกรรมกับเด็ก

สว นพฤติกรรมของตัวละครกต็ องอาศัยการสังเกตการณครับ พยายามพาตัวเราไปอยใู นสถานการณทใ่ี กลเคียง
กับบท ไปอยูก ับคนทีใ่ กลกับบทที่สุด เพื่อนผมบางคนตองไปสลัม บางคนตอ งไปคลุกคลีกับเดก็ เรรอ น บางคนตองทําเร่อื ง
ขอเขาไปในเรือนจํา ไปคุยกับพระ ไปคายมวย ไปสนามมา ไปหนว ยรบพเิ ศษ ฯ อยางนอ ย ถา เราหาบุคคลนน้ั ไมไดจริงๆ
กล็ องใชตัวเราเองนี่แหละครับ ไปในสถานการณทต่ี ัวละครตองไป เราจะมโี อกาสสัมผัสกับสถานการณหรือปญหาของตัว
ละครมากขนึ้ แลวเกบ็ เปนคําถามมา ไวห าบุคคลทใ่ี กลเคียงสัมภาษณ

ฉาก 1
- ปกตแิ ลว รองเทาประเภทไหน ที่คนนยิ มเอามาซอม
- ทวงทา การทํางาน ข้นั ตอนการซอ มรองเทาท่ีถูกตอ งของมืออาชีพ เปน อยา งไร
- การแตงกายของชา ง
- ชือ่ เรียกอุปกรณ หรือเครือ่ งมือของชางซอ มรองเทา
- ลักษณะรานเปนอยางไร
- กลุม ลูกคา คือใคร จํานวนลูกคา-รายไดข องรา นเปน อยา งไร
ฉาก 2
- ลักษณะเดน ของบานคนทําอาชีพซอ มรองเทา เชน รง้ั ประตูดว ยเชือกรองเทา
- พฤติกรรมทีอ่ าชีพถา ยทอดไปสูช ีวิตประจําวัน เชน การเก็บรองเทา การมวนยาเสน
ฉาก 3
- อาชีพของลูก ลูกสะใภ (ทีเ่ ชือ่ ไดว า พอยังทํางานซอมรองเทา คงไมใ ชเศรษฐีรอยลาน)
- ประเภทรถ ยี่หอ รุน ที่สัมพันธก ับรายได
- วธิ ีการพูดของลูกกับพอ ลูกสะใภก ับพอ ผัว
ฉาก 4 / 5 / 6 / 7 / 8
- สภาพบานของลูก ที่สัมพันธกับรายไดและอาชีพ
- พฤติกรรมของคนแก ที่มีความขัดแยงในใจ กับสถานท่ี กับตัวเอง
ฉาก 9
- วธิ ีการพูดของลูกกับพอ ลูกสะใภกับพอผัว
ฉาก 10
- พฤตกิ รรมของคนแก กับเทคโนโลยี

ฉาก 11
- วธิ ีการพูดของลูกกับพอ

ฉาก 12
- พฤติกรรมของคนแกเ ลน กับนกเขา
ฉาก 13
- รองเทาของลูกเปนแบบไหน ที่สัมพันธก ับรายไดและอาชีพ
- วิธีการซอมรองเทา เบื้องตน ตามอาการทีป่ รากฏ ในบทลุงสมจะตองใหออกไปท่รี า น ก็ตองรวู า รองเทา ชํารุดแบบไหนถงึ
ตอ งไปที่ราน
ฉาก 14
- พฤตกิ รรมของคนแก ตอนตัดสินใจเดินออกจากบานไป การเกบ็ ของใชส วนตัวท่ีจําเปน ยาเสน ยานัตถุ การสวมหมวก
การลอ็ คประตู
ฉาก 15
- รองเทา อะไร ทีล่ ูกสะใภซ ือ้ ใหล ุงสม
- กัดเทา แบบไหน
ฉาก 16
- ทวงทา วิธีการ เครือ่ งมือที่ใชในการซอ มรองเทา ตามอาการทป่ี รากฏ
ฉาก 17
- ทวงทา วิธีการ เครื่องมือที่ใชในการขัดรองเทา
ฉาก 18 / 19
- การแสดงออก วิธีการพูด ของลูกกับพอ ดวยอารมณข องตัวละคร
ฉาก 20
- พฤตกิ รรมของตัวละครทุกตัว ในทัศนคตใิ หม
ฉาก 21
- พฤตกิ รรมของตัวละครทุกตัว ในทัศนคติใหม
- น้ําเสียงของสมบัติ กับประโยค "เดี๋ยวตอนเย็นผมมารับนะพอ"
- สีหนา ทา ทาง ของลุงสม

……………………………………………………………………………………………………………………………….

8. Screenplay

เขา สูขน้ั ตอนที่สําคัญ และละเอียดที่สุดของการเลาเรอ่ื ง บท Screenplay น้ี จะเปน บททม่ี อบใหนักแสดงทอง มอบให
ทีมงานฝา ยตา งๆเตรียมงาน ดังนน้ั สํานวนการเขียนไมค วรจะคลุมเครืออีกตอ ไป จะใชภาษาแบบเลาเรอ่ื งดวยภาพ ขอเนน
นะครับวาการเขียน Screenplayนี้ จะใชส าํ นวนการเขยี นอธบิ ายใหเ หน็ เปน ภาพมากทส่ี ุด คําอะไรก็ตามทเ่ี คยเขียนเปน
ตัวอักษร จะถูกทําใหก ลายเปน คําอธบิ ายภาพ (ยกเวนจะเปนการสนทนา) ถา ยังงงๆ จะขออธิบายอยา งนล้ี ะกัน

ตอนเชา จะไมเขียนวา ตอนเชา แลว เพราะ ตอนเชา ไมใชภ าพ อันน้กี ข็ ึน้ อยกู ับคนเขยี นบทวา จะใชอะไรมาส่อื
คําวา ตอนเชา เชน ไกข ัน พระอาทิตยขน้ึ เหนือยอดไม พระเดินบิณฑบาตร เด็กไปโรงเรียน เปนตน ทีมงานฝา ยตา งๆจะได
รูว า จะตองเตรียมอะไรบา ง ตองเตรียมไกไหม ตอ งหาเดก็ นักเรียนมาเขาฉากไหม ตอ งเตรียมเลนสอ ะไร เอาฟลเตอรอ ะไร
มาถา ยพระอาทติ ย นัดกองกี่โมง ถา ยทําที่ไหน เหน็ ไหมวา คําวา ตอนเชา ไมพอแลว

เธอยืนอยูหนา หอ งฉุกเฉนิ อยา งรูส ึกกังวล ก็จะไมเ ขียน รูสกึ กังวล ก็เขียนไดแตย ังไมพ อ เพราะ รูสึกกังวล ไมใ ช
ภาพ จะตอ งอธิบายเปน ภาพใหไ ดวา รูส กึ กังวล เปนภาพอะไร เชน เธอยืนอยหู นา หองฉุกเฉนิ พยายามมองเขาไปขา งใน
ขมวดควิ้ กัดรมิ ฝป าก ดูนาฬิกาขอมือ ถอนหายใจออกมาเฮือกใหญ แลว ลงไปน่งั กมหนา เช็ดเหงอ่ื ทฝ่ี ามือกับขากางเกง
เวลาทีมงานอานบทกจ็ ะรูไดว า ผูช วยฯตอ งเตรียมเหง่อื นะ costumeตอ งมีนาฬิกาขอมือนะ ฝายกลอ งตอ งเตรียมเลนส80นะ
เพราะมีcu.หนา ฝายartตองมีเกา อีห้ นาหอ งฉุกเฉินนะ

เธอลังเลที่จะโทรหาเขา ลังเล ไมใ ชภาพ อาจจะเขียนวา เธอน่งั มองโทรศัพทบ า น ยกหูขึ้น กดเบอรไ ป5ตัว ถอน
หายใจ วางหู แตม ือยังจับไว ยกหูขน้ึ อีกที แลววางไวขา งนอก(ยกหูออก) ผานไป5วินาที เธอเอาหไู ปวางไวท ่เี ดิม

การเลาเรือ่ งดวยภาพนี้ จะทําใหท ุกๆฝา ยเตรียมงานไดแ มนยําขึ้น ท้งั ฝายกํากับการแสดง ฝายกํากับภาพ ฝา ย
กํากับศลิ ป เสือ้ ผา แตงหนา สถานที่ถา ยทํา เสียง ฯ และจะนําไปสกู ารคํานวณงบประมาณในการสราง
รปู แบบการเขยี นScreenplay

Screenplayนี้จะประกอบไปดวยหัวฉากแบบ scenario คือมีเลขฉาก ภายนอก/ภายใน ชอ่ื ฉาก และเวลา
กลางวัน/กลางคืน

ในดานภาพ จะเปนคําอธบิ ายภาพ อธิบายฉาก เสอ้ื ผา การแสดง สีหนา ทา ทาง
ในดานเสียง ไมวาจะเปน เสียงสนทนา เสียงบรรยาย หรือเสียงประกอบตา งๆ นยิ มจัดหนา กระดาษ ใหชอ่ื ตัวละคร
หรือทีม่ าของเสียง อยูก ่ึงกลางหนา กระดาษ และเสียงบทสนทนาหรือเสียงตางๆ อยใู นขอบก้นั หนา ก้นั หลัง ใตช่อื ตัวละคร
น้นั อยางเปนระเบียบ

Screenplay

Sequence A ชีวติ สุขๆของลุงสม
ฉาก1 ภายนอก/รา นซอมรองเทา /กลางวัน

ลุงสม น่งั ซอ มรองเทา หนังคัทชูแบบผหู ญิงอยู ดวยใบหนาย้ิมแยม ลูกคา ผหู ญงิ วัย30น่งั รออยขู างๆ ลุงสมใชเ ข็ม
ขมวดสายเอ็น ดงึ ใหแนนกอนที่จะตัดดว ยกรรไกรดามเกา ๆ จากน้นั สวมรองเทา เขากับทง่ั ใชฆอ นเคาะพ้นื รองเทา
ใหไ ดร ูปทรง แลว ดึงออก ถือรองเทา หมุนดูไปมา

ลุงสม
...................................โอเค..ซิกกาแรต!!

ลกู คา
...................................เทาไหรค ะลุง

ลุงสมวางรองเทาลงกับพืน้ ใหลูกคา ลองสวม
ลุงสม

...................................ลองใสด ูกอ น

ลูกคา ลองสวมแลว เดินไปมา

ลกู คา
...................................โอเคลุง...เทาไหรคะ

ลูกคาหยิบกระเปาสตางคขน้ึ มาเตรียมจา ย
ลุงสม

....................................40 บาทละกัน

ลูกคา หยบิ แบงค500ออกมา ยืน่ ใหลุง
ลุงสม

....................................อู!! ไมมีแบงคป ลีกเหรอหนู
ลกู คา

....................................ไมมีอะ คะ.. เอาง้ี เดย๋ี วหนไู ปซ้อื ของทเ่ี ซเวน
....................................ตรงหัวมุมนนู กอ นไดไหมคะ แลว เด๋ยี วกลับมาจา ย

ลุงสม
....................................ฮอ่ื ..ไมเ ปน ไร(พลางหยบิ ถุงใบจาก ยาเสนขึ้นมา)
....................................วันหลังกไ็ ด ลุงอยตู รงนแ้ี หละ ทุกวัน(มวนยา)

ลกู คา
....................................ขอบคุณคะ ลุง พอดีหนูรีบเหมือนกัน

ลุงสม
....................................อือๆ..

ลูกคาเดินออกไป ลุงสมมวนยาเสร็จก็จุดสูบ มีเสียงแมคาขายผักดังแววมา
แมค า ขายผกั

....................................โอย..เมอ่ื ไหรจ ะถูกหวยกะเคาม่งั วา ..
ลุงสม

....................................รวยแลวจะเลกิ ขายผักรึไง(พูดปนขํา)

พอคาหาบเรขายของเบ็ดเตล็ด(ไสไ กรถจักรยาน ทป่ี ะหมอร่วั ชามรว่ั ฟองน้ําลา งจาน)เดินมาไดยินพอดี พูดแซวขึ้น
พอ คา หาบเร

....................................บอกลูกสาวสิวาใหห าผัวรวยๆ จะไดสบาย
....................................อีกหนอยเจกอ็ ยบู า นใหล ูกมันเล้ียง
แมค า ขายผกั

....................................บอกลูกมึงสิไอหวัง ถงึ รวยแลวกูยังขายผักเวย
....................................ดูลุงสมแกสิ ลูกแกเปน ถึงนายแบงค แกเคยหยุด

....................................ทํางานกะใครท่ไี หน (หันไปพูดกับลุงสม)
....................................เดย๋ี วจะไมม ีท่เี ก็บเงินนะลุงสม
ลุงสม

....................................ฮ่อื ...เงนิ มัน ไมใ ชเงินฉัน เงินฉันแคซ อ้ื โอเล้ยี ง
....................................ไดแ คน้นั แหละ พูดถึงก็เปรย้ี วปาก

....................................(หันไปอีกทาง)ไอเปย กโอเลย้ี งแกวดิวะ
เปย ก(คนขายโอเล้ยี ง)

....................................โอเคซิกกาแรต!!

ลุงสมหัวเราะ เปยกชงโอเลี้ยง

Montage ภาพชดุ ผา นเวลา
..........ลุงสมดูดโอเลี้ยง / แมค าขายผักเกบ็ รา น / ครูผชู ายวัย50ข่มี อเตอรไ ซคม าจอดหนารา นลุงสม ย่นื ถุงใส
รองเทาหนัง สง ใหลุงสมซอ ม ครูผูช ายสง ถุงใหอีกถุง เปน มะมว ง4-5ลูก ลุงสมรับถุงมะมวงนน้ั มาอยา งย้ิมแยม
ครูขี่รถออกไป / ลุงสมซอมรองเทาของลูกคาทเ่ี ปนครู / แมค าขายผัดไทเขน็ รถมาจอดแทนท่รี านขายผัก ลุงสม
ทักทายกับแมคาผัดไท / เดก็ นักเรียนชายวัย8ขวบเดนิ มากับแม แมถือกระเปานักเรียน สวนลูกอมุ ฟุตบอลอยู
เดินมาหยุดที่รานลุงสม เดก็ นอ ยถอดรองเทาขา งขวาออกสงใหลงุ สม ลุงสมรับมาดูหัวเราะรา ลุงสมซอมรองเทา ให
เดก็ นอ ยสวมรองเทาขางเดียว น่ังกินผัดไทรอลุงสมซอมรองเทา สว นแมกินหอยทอด / เด็กนอยเดินไปกับแม
ลุงสมเกบ็ ของใสกระเปา / ลุงสมห้วิ ถุงมะมวง กระเปาสัมภาระ เดนิ อยูบนสะพานขามคลอง

……………………………………………………………………………………………………………………………….

9. Shooting Script

การเขียน Shooting Script เปน ขน้ั ทีพ่ ัฒนาตอ มาจาก Screenplay แตช่อื ก็บอกอยแู ลววาเปนบทสําหรับถายทํา
เรียกกันวา บทถายทํา รูปแบบการเขียน Shooting Script จะคลา ยกับ screenplay คือมีการเขียน หัวฉาก คําอธิบาย
รายละเอียดของฉาก ใสเสียงสนทนา เสียงบรรยาย แตทเ่ี พม่ิ มาคือจะมีการกําหนด รายละเอยี ดของขนาดภาพ มมุ กลอ ง
การเคลื่อนกลอ ง การกาํ หนดรูปแบบของการเชอ่ื ม Shot ตา งๆเขา ดว ยกนั

ลักษณะของ Shooting Script ทีช่ ัดเจนอีกอยา งหนง่ึ คือจะมีการแบง Shot ซงึ่ ก็จะมีการrunตัวเลขของshotดว ย
ในหนังยาวทีม่ ีจํานวนฉากมาก กจ็ ะมีจํานวนshotเยอะ เปนรอยเปน พัน shot การ run ตัวเลขของ shot ในหนังยาว จงึ
มักจะเรม่ิ นับ shot1 ใหม เมือ่ ข้นึ ฉากใหม คือ

ฉาก 1 กจ็ ะมี shot1 shot2 shot3 shot4 shot5.....
ฉาก 2 ก็จะมี shot1 shot2 shot3 shot4 shot5.....
แตใ นหนังส้นั จะมีจํานวนshotไมม าก (หนัง10นาที ไมนาเกิน120shot) ดังน้นั ในหนังสน้ั อาจจะ run เลข shot
ตอ เนือ่ งกันไปทง้ั เรื่อง คือ
ฉาก 1 กจ็ ะมี shot1 shot2 shot3 shot4 shot5.....shot12 shot13 shot14
ฉาก 2 กจ็ ะตอ เปน shot15 shot16 shot17 shot18........
ถา มีการเพ่ิม shot (มักเกดิ ขนึ้ ระหวา งถายทํา)นยิ มเพมิ่ จุดทศนยิ ม หรือตัวอักษรเขา ไป เชน แทรกระหวา ง shot16
กับ shot17 นยิ มเขียนเปน 16.1 หรือ 16A
อีกอยาง Shooting Script จะมีการกําหนดลักษณะของการเชอ่ื ม Shot ตางๆเขา ดวยกัน ทพ่ี บไดบ อยๆคือ
1. การตัดชนภาพ The Cut คอื การตัดภาพชนกันจากช็อตหนึ่งตอตรงเขากับอีกชอ็ ตหนงึ่ ใชคําวา Cut หรือ ตัด
2. การเลือนภาพ The Fade มี 2 ลักษณะ
เลือนภาพเขา fade in คือการเร่ิมภาพจากดํา ขาว หรือสใี ดๆแลว คอยๆปรากฏภาพเลือนเขามา ใชคําวา fade in
เลือนภาพออก fade out คือการที่ภาพคอยๆเลือนหายไป กลายเปน มืดดําสนทิ ขาว หรือสใี ดๆ fade out
3. การผสมภาพ The Dissolve เปนการคอย ๆ เปล่ียนภาพจากช็อตหน่งึ ไปยังอกี ชอ็ ตหนึ่ง โดยภาพAจะจางหาย
ไป ในขณะทีภ่ าพBจะซอ นขน้ึ มา ใชค ําวา Dissolve หรือ จางซอ น
อยา งไรก็ตาม การออกแบบลักษณะของการเช่อื มShot น้ี ปจจุบันไมใ ชตัวกําหนดการถา ยทํา เปน เพียงการ
ออกแบบการตัดตอ เบื้องตน เทา นน้ั เอง

Shooting Script

Sequence A ชีวิตสุขๆของลุงสม
ฉาก1 ภายนอก/รานซอ มรองเทา/กลางวัน
shot 1.LS. มุมกลองระดับสายตาคนยืน

เหน็ บรรกาศตลาดสดในซอยเล็กๆ backgroundเปน คลอง เห็นรานซอมรองเทาของลุงสมอยกู ลางเฟรม ลุงสมน่งั
ซอมรองเทา หนังคัทชูแบบผูห ญิงอยู มีลูกคา ผหู ญงิ วัย30น่งั รออยขู า งๆ มีคนเดินตลาดผา นหนากลอ งไปมา
(ลุงสมอยูซ า ยเฟรม ลูกคา ผูห ญิงอยูข วาเฟรม)
...................................................................................................................................Cut

shot 2.MLS. มุมกลอ งระดับเดียวกับลุงสม
เห็น2คนในเฟรม-two shot(ลุงสมกับลูกคาผหู ญงิ ) ลุงสมใชเขม็ ขมวดสายเอน็ ดงึ ใหแ นน

...................................................................................................................................Cut

shot 3.MS
ลูกคา ผูหญิงนง่ั มองลุงสมทํางาน

...................................................................................................................................Cut

shot 4.MCU.
ลุงสมทํางานดว ยใบหนายมิ้ แยม

...................................................................................................................................Cut

shot 5.CU. Handheld
มือลุงสมหยิบกรรไกรดา มเกาๆมาตัดสายเอน็ จากน้นั สวมรองเทาเขา กับท่งั

...................................................................................................................................Cut

shot 6.MS
ลุงสมหยิบฆอนมาเคาะพื้นรองเทา ใหไ ดรูปทรง แลวดึงออก

...................................................................................................................................Cut

shot 7. CU. ขามไหลลุงสม(OS)
รองเทา ในมือลุงสม ลุงสมหมุนดูไปมา

...................................................................................................................................Cut

shot 8.MLS.
two shot ลุงสมถือรองเทาหมุนดูไปมา(ตอเน่อื งกับshot7)
ลุงสม
...................................โอเค..ซกิ กาแรต!!
ลกู คา
...................................เทาไหรคะลุง
ลุงสมวางรองเทาลงกับพืน้ ใหล ูกคาลองสวม
ลุงสม
...................................ลองใสด ูกอน
ลูกคา ลองสวม

...................................................................................................................................Cut

shot 9.LS. มุมกลอ งระดับสายตาคนยืน
ลูกคาลองสวมแลว เดินไปมา(ตอ เนือ่ งกับshot8)
ลกู คา
...................................โอเคลุง...เทาไหรค ะ
ลูกคา หยบิ กระเปาสตางคขึน้ มาเตรียมจา ย

...................................................................................................................................Cut
shot 10.MS. มุมกลองระดับเดียวกับลุงสม

ลุงสมแหงนหนา ขน้ึ พูด
ลุงสม

....................................40 บาทละกัน
...................................................................................................................................Cut

shot 11.CU.
กระเปาสตางคข องลูกคา ลูกคา หยบิ แบงค500ออกมา

...................................................................................................................................Cut

shot 12.LS. มุมกลองระดับสายตาคนยืน
ลูกคายืน่ แบงค500ใหล ุง
ลุงสม
....................................อู!! ไมมีแบงคปลีกเหรอหนู
ลกู คา
....................................ไมม ีอะ คะ .. เอาง้ี เดย๋ี วหนไู ปซอ้ื ของทเ่ี ซเวน
....................................ตรงหัวมุมนนู กอนไดไหมคะ แลวเดย๋ี วกลับมาจาย

...................................................................................................................................Cut

shot 13.MS. มุมกลอ งระดับเดียวกับลุงสม
ลุงสมแหงนหนาขึ้นพูด
ลุงสม
....................................ฮ่อื ..ไมเ ปนไร(พลางหยบิ ถุงใบจาก ยาเสนขึน้ มา)
....................................วันหลังกไ็ ด ลุงอยตู รงนแ้ี หละ ทุกวัน(มวนยา)

...................................................................................................................................Cut

shot 14.LS. มุมกลอ งระดับสายตาคนยืน
ลุงสมกม็ วนยาไป ลูกคา ก็ทําทาทางเก็บเงิน
ลกู คา
....................................ขอบคุณคะลุง พอดีหนูรีบเหมือนกัน
ลุงสม
....................................อือๆ..

...................................................................................................................................Cut

shot 15.MS. มุมกลอ งระดับเดียวกับลุงสม
ถายจากดานขวาของลุงสม เห็นลูกคาเดินออกไปทางซายมือของลุงสม(ขวาเฟรม)เปนbackground

ลุงสมมวนยาเสร็จ ก็จุดสูบ พนควันออกมา
...................................................................................................................................Cut

shot 16.LS. มุมกลองระดับสายตาคนยืน
เห็นรา นลุงสมอยูข วาเฟรม รานขายผักอยซู า ยเฟรม พอคาหาบเรข ายของเบ็ดเตลด็ เดนิ มาเขา มาทางขวาเฟรม

(คือเพ่งิ สวนกับลูกคาลุงสมมา)
แมค า ขายผกั

....................................โอย..เมอ่ื ไหรจะถูกหวยกะเคา ม่งั วา ..
ลุงสมจัดของเลก็ ๆนอยๆ คุยกับแมคา โดยไมไดห ันไปมอง

ลุงสม
....................................รวยแลวจะเลกิ ขายผักรึไง

พอ คาหาบเรไดย ินพอดี หยุดเดินตรงซา ยเฟรมหนารานขายผัก พูดแซวแมคา ขึ้น
พอคา หาบเร

....................................บอกลูกสาวสิวา ใหหาผัวรวยๆ จะไดสบาย
....................................อีกหนอ ยเจกอ็ ยบู านใหล ูกมันเล้ียง
แมค า ขายผกั

....................................บอกลูกมึงสิไอหวัง ถึงรวยแลวกูยังขายผักเวย
....................................ดูลุงสมแกสิ ลูกแกเปนถงึ นายแบงค แกเคยหยุด

....................................ทํางานกะใครท่ไี หน (หันไปพูดกับลุงสม)
...................................................................................................................................Cut

shot 17.MS. มุมกลองระดับเดียวกับลุงสม
ถา ยจากดา นซายของลุงสม เหน็ แมคา ขายผักเปน background(ซายเฟรม) ลุงสมสูบใบจาก
แมค า ขายผกั
....................................เด๋ยี วจะไมม ีท่เี ก็บเงนิ นะลุงสม
ลุงสม
....................................ฮ่อื ...เงนิ มัน ไมใ ชเ งินฉัน เงนิ ฉันแคซ อ้ื โอเลย้ี ง
....................................ไดแ คน้นั แหละ พูดถึงก็เปรย้ี วปาก

...................................................................................................................................Cut

shot 18.LS. มุมกลอ งระดับสายตาคนยืน
คลา ยshot16 แตก วางกวา เหน็ โตะขายโอเล้ียงอยขู วาสุดเฟรมเพิ่มเขา มา เปย ก-เจา รานโอเลย้ี งกําลังเช็ดโตะอยู

ลุงสมหันไปหา
ลุงสม

.................................... ไอเ ปยกโอเลย้ี งแกวดิวะ
...................................................................................................................................Cut

shot 19.MS มุมกลองระดับสายตาคนยืน
เปยกกําลังเช็ดโตะอยู(ตอเนือ่ งจากshot18) รีบหันมาทางลงุ สม ชูมือขนึ้ ทําทา โอเค(สามนว้ิ )
เปย ก
....................................โอเคซิกกาแรต!!

...................................................................................................................................Cut

shot 20.LS. มุมกลองระดับสายตาคนยืน
เหมือนshot18 ลุงสมหัวเราะเปย กชงโอเล้ยี งเพลงไตเตลิ้ ข้ึน ตัวอักษรภาษาอังกฤษเลือนเขา มาซอ นบนภาพทีละคํา
Shoe RepairMan

ตัวอักษรภาษาไทย คอ ยๆเลือนเขามาซอ นบนภาพ ขา งใตต ัวอักษรภาษาอังกฤษ
รองเทา ซอมคน

ตัวอักษรภาษาไทย เลื่อนสลับทีก่ ัน กลายเปน
คนซอ มรองเทา

...........................................................................................................................Dissolve

shot 21.MS.(ภาพประกอบเพลงไตเตล้ิ )
ลุงสมดูดโอเลี้ยง

...........................................................................................................................Dissolve

shot 22.LS.(ภาพประกอบเพลงไตเต้ิล)
เหมือนshot20 แตแ มคา ขายผักเกบ็ รา นไปแลว ครูผชู ายวัย50 ข่มี อเตอรไซคม าจอดหนา รานลุงสม ยน่ื ถุงใส

รองเทาหนัง สงใหล ุงสมซอม ครูผูชายสงถุงใหอ ีกถุง เปน มะมว ง4-5ลูก ลุงสมรับถุงมะมว งน้นั มาอยา งย้ิมแยม ครูข่ีรถ
ออกไป
...........................................................................................................................Dissolve

shot 23.MS.(ภาพประกอบเพลงไตเตลิ้ )
ลุงสมซอมรองเทา ของลูกคาทีเ่ ปน ครู

...........................................................................................................................Dissolve

shot 24.LS.(ภาพประกอบเพลงไตเตล้ิ )
แมคาขายผัดไทเขน็ รถมาจอดแทนทีร่ านขายผัก ลุงสมทักทายกับแมคา ผัดไท

...........................................................................................................................Dissolve

shot 25.LS.(ภาพประกอบเพลงไตเตล้ิ )
เดก็ นักเรียนชายวัย8ขวบ เดินมากับแม แมถือกระเปานักเรียนใหลูก สวนลูกอมุ ฟุตบอลอยู เดินมาหยุดท่รี า นลุง

สม เด็กนอยถอดรองเทา ขางขวาออก สงใหลุงสม ลุงสมรับมาดูหัวเราะรา ลุงสมซอมรองเทา ให
............................................................................................................................... ...Cut

shot 26.LS.(ภาพประกอบเพลงไตเต้ลิ )
เด็กนอยสวมรองเทา ขางเดียว น่งั กินผัดไทรอลุงสมซอ มรองเทา สวนแมก ินหอยทอด

...................................................................................................................................Cut

shot 27.MCU.(ภาพประกอบเพลงไตเตลิ้ )
ถายจากดา นขวาลุงสม เหน็ backgroundเปนเดก็ นอ ยเดนิ ไปกับแม เห็นเต็มตัว foreground เบลอๆ

เปลีย่ นโฟกัสมาที่foreground มือลุงสมกําลังเกบ็ ของใสกระเปา
............................................................................................................................Dissolve

shot 28.LS.(ภาพประกอบเพลงไตเติล้ )
ลุงสมหวิ้ ถุงมะมวง กระเปาสัมภาระ เดนิ อยูบนสะพานขา มคลอง เพลงจบลง

............................................................................................................................Fade out (to black)

……………………………………………………………………………………………………………………………….

10. Storyboard

Storyboard คือ การเขียนภาพนิง่ เพอ่ื สรางเปน ภาพเคลอ่ื นไหวในรูปของส่อื มัลติมีเดีย (Multimedia) หรือสอ่ื
ประสม หมายถงึ สื่อหลายแบบ เปนการใชส ือ่ ในหลายรูปแบบ ทง้ั ขอ ความ เสียง รูปภาพหรือภาพเคลอ่ื นไหว เพอ่ื กําหนด
แนวทางใหท ีมผูผ ลติ เกิดความเขา ใจไปในแนวทางเดียวกันในการถายทําเปนภาพเคล่ือนไหวรูปแบบตา งๆ ไดแ ก
ภาพยนตร ภาพยนตรโ ฆษณา ภาพยนตรส้นั ภาพยนตรการตูน ภาพยนตรสารคดี หรือแมแตก ารทําผลงาน โดย
แสดงออกถึงความตอ เนือ่ งของการเลา เรือ่ ง จุดประสงคข อง Storyboard คือ เพ่อื การเลา เรอ่ื ง ลาดับเร่อื ง มุมกลอง
ภาพไมจาเปน ตอ งละเอียดมาก แคบ อกองคป ระกอบสําคัญได ตําแหนงตัวละครทส่ี ัมพันธกับฉากและตัวละครอ่นื ๆ มุม
กลอ ง แสงเงา เปน การ สเกต็ ซภ าพของเฟรม (Shot) ตา งๆ จากบท เหมือนการต ูนและวาดตัวละครเปน วงกลม ส่เี หลย่ี ม
ฉากเปนสีเ่ หลีย่ ม การสรา ง Storyboard จะชวยให Producer และผกู ํากับไดเ ห็นภาพของรายการทจ่ี ะถา ยทําเปน
รูปธรรมชัดเจนขึ้นไดใ นแตล ะเฟรมทีจ่ ะดําเนนิ การ

สว นประกอบของ Storyboard
Storyboard ประกอบดวยชุดของภาพ Sketches ของ shot ตางๆ พรอมคําบรรยายหรือบทสนทนาในเร่อื ง

อาจเขียนเรือ่ งยอและบทกอน หรือ Sketches ภาพกอน แลวจงึ ใสค ําบรรยายท่จี ําเปน ลงไป ส่งิ สําคัญท่ตี องพิจารณาคือ
ภาพและเสียงตองใหไ ปดวยกันได อาจมีบทสนทนาหรือไมมีบทสนทนากไ็ ด หรืออาจมีบทบรรยายหรือไมมีบทบรรยายก็ได
โดยมีเสียงประกอบดว ย ไดแก เสียงดนตรี เสียงธรรมชาติหรอื เสียงอ่นื ๆ

ตวั อยา ง Storyboard

การทาํ Storyboard
การทํา Storyboard เปนการสรางตารางขน้ึ มาเพอ่ื รา งภาพลงไปตามลําดับขน้ั ตอนของเรอ่ื งต้งั แตตน จนจบ

เพื่อใหท ุกๆฝา ยสามารถมองเหน็ ภาพรวมของงานทจ่ี ะลงมือทําไดลวงหนา ซึง่ หากมีขอ ท่ตี อ งแกไขใดๆเกิดข้นึ ก็สามารถ
แกไ ขเปลีย่ นแปลงได และทํา Storyboard ใหมได การทํา Storyboard นน้ั โดยหลักแลว จะเปน ตนแบบของการนําไป
สรางภาพจรงิ และเปนตัวกําหนดในการทํางานอ่นื ๆ ไปดวยเชน เสียงพากย เสียงดนตรี เสียงประกอบอ่นื ๆ special
effect จงึ เปนการรา งภาพ พรอมกับการระบุรายละเอียดทจ่ี ําเปน ตองทําลงไป

หลกั การเขยี น Storyboard
รูปแบบของ Storyboard จะประกอบไปดวย 2 สว นคือ สวนเสียงกับสวนภาพ โดยปกตกิ ารเขียน Storyboard

24 เฟรม คือภาพ 24 ภาพ เมื่อถา ยทําเปน ภาพยนตรใชเวลา 1 นาที ถาเปนภาพยนตรโฆษณา ในเวลา 30 วินาที ตอ ง
เขียน 12 เฟรม การเขียนบทบรรยายจะเปนสวนสนับสนุนการนาเสนอภาพ มใิ ชก ารนาเสนอบทบรรยายน้นั ความยาว
ของคําบรรยายมีหลักการในการจัดทํา 3 ประการคือ

1. ตอ งเหมาะสมกับลักษณะของผูชม
2. ตองมีความยาวพอที่จะครอบคลุมวัตถุประสงคท ก่ี ําหนด
3. ตอ งใหส้นั ทีส่ ุดเทาทีจ่ ะทําได
สาหรับรายการที่ใชการบรรยายแบบ “Voice Over” ควรมีภาพของผบู รรยายปรากฏข้ึนในตอนเรมิ่ รายการกอ น
จะทําใหรายการดูเปน กันเองมากขึน้ และถา รายการยาวมาก ควรใหผบู รรยายมากกวา 1 คน จะทาใหลดความเบ่ือหนาย
จําเจของรายการลงได เสียงบรรยายไมจําเปน ตอ งมีอยตู ลอด ควรท้งิ ชวงโดยใชด นตรีและเสียงอน่ื ประกอบดว ย
กอ นลงมือเขียน Storyboard ใหเ ราคดิ วา กําลังจะดูภาพยนตร และใหเ ราคิดวาเราอยากเหน็ ภาพอะไรในจอ แลว
วาดออกมาเปนการตูนโดยไมเนนความงดงามทางศลิ ปะ แตตองคํานึงถึงมุมกลอง ในเร่อื งอาจไมมีคําพูดหรืออาจมีคําพูด
ซึ่งไมยาวก็ได โดยมีภาพเลาเรื่องและเสียงประกอบ เร่มิ แรกคดิ ภาพในหัวกอ นวา เราจะเลา เรอ่ื งยังไง แลวรา งออกมาโดย
ลําดับเหตุการณลําดับภาพ แลว คัดเอาเฉพาะภาพทค่ี ิดวาเปนจดุ มารคตําแหนง จากนน้ั ก็เอาภาพท่คี ัดแลว มาวาดศกึ ษามุม
กลอ งวา มุมกลองไหน ใหอารมณท ี่เหมาะสมกับภาพมากท่ีสุด เสร็จแลวเอาภาพมาเรียงใหต อเน่อื งกับการเลา เร่อื ง สังเกต
จากจุดนําสายตา หรือจุดเดน ของภาพ โดยที่จุดนําสายตาไมควรกระโดดหา งไกลกันนักเมอ่ื เปรียบเทียบกับภาพกอนและ
หลัง
องคป ระกอบหลักของภาพ
1. ขนาดภาพ
2. มุมกลอ ง
3. การเคลือ่ นกลอง เมื่อนําองคประกอบท้งั สามมาประกอบเขาดวยกันกจ็ ะไดห น่งึ ภาพ
การจัดองคป ระกอบของมุมภาพ
1. ตองมีความสมดุล ดูแลวไมรูสึกเอียงไปขา งหนึ่ง
2. มีความเปนกลุม กอ น มีจุดเดน จุดรอง
3. มีระยะความลกึ มีดานหนา ( For ground ) ดา นหลัง ( Back ground ) รวมท้งั สวนกลางของภาพ ( Middle
ground )

สง่ิ สาํ คญั ทอี่ ยใู น Storyboard ประกอบดว ย
1. Subject หรือ Character ไมวา จะเปนคน สัตว สิง่ ของ สถานท่หี รือตัวการต ูน และท่ีสําคัญคือ พวกเขากําลัง

เคลื่อนไหวอยา งไร
2. กลอ ง ท้งั ในเรือ่ งของขนาดภาพ มุมภาพและการเคลอ่ื นกลอง
3. เสียง การพูดกันระหวางตัวละคร มีเสียงประกอบหรือเสียงดนตรีอยา งไร

การออกแบบตวั ละคร

การออกแบบตัวละครเปนขน้ั ตอนของสรา งตัวละครขน้ึ มาตามเน้อื เร่อื งท่เี ราสรา งข้ึน โดยตัวละครใดๆกต็ าม ถา
ระบายสีดําลงไปในตัวละครน้ันท้งั ตัวซง่ึ จะทาใหมองเห็นแตโครงรางเทา น้นั หากตัวละครตัวน้นั ดโู ดดเดนและมีบุคลิกท่ี
สามารถจดจําไดงาย นน่ั ละที่เรียกวาตัวละครทด่ี ี

นอกจากนีย้ ังมีสง่ิ ทีเ่ ราตอ งคํานึงถึงอีกมากมายเชน ความสวยงาม และสงิ่ หน่งึ ท่ีทําเมอ่ื ลงมือออกแบบสามหนูกับ
หนึ่งแมวแดงใหญคือ เรียบงา ย และมีบุคลกิ ภาพเฉพาะท่เี ปนตวั นน่ั เปน เพราะเช่อื วา มันจะชว ยทําใหข ้นั ตอนการลงมือวาด
จรงิ น้นั จะดําเนินไปไดอยา งราบรืน่ ซึง่ ก็เปนเชน น้นั จริงๆ และสาหรับภาพประกอบดานบนคือสามหนูกับหน่ึงแมวแดงใหญ
ในรา งแรกกอ นที่จะพัฒนาขัดเกลาแบบจนไดตัวจริง

ขนาดภาพ
การถา ยทําภาพยนตรมีการใชข นาดภาพตางๆ มักจะเปรียบเทียบใหเห็นชัดเจนโดยการอธบิ ายผา นการถา ย

Subject ทีเ่ ปนคน
ECU ( Extreme Close Up) ขนาดภาพใกลสุดๆ ถา ยทอดรายละเอียดเฉพาะสวนของนักแสดง วัตถุ
CU (Close Up) ขนาดภาพใกล เชน เต็มใบหนา เหน็ สีหนาและอารมณท่แี สดงอยา งชัดเจน
MCU (Medium Close Up) ขนาดภาพปานกลางใกลต้งั แตหนาอกข้ึนไป มองเห็นนักแสดงหรือวัตถุผสมกับ

บรรยากาศนดิ หนอ ย

MS (Medium Shot) ขนาดภาพปานกลาง ตง้ั แตส ะโพกหรือเอวข้ึนไป นําเสนอทา ทางของนักแสดงมากกวา
อารมณและความรูสกึ เห็นบรรยากาศมากขนึ้

MLS (Medium Long Shot) ขนาดภาพปานกลางไกล ตง้ั แตห นาแขง เขา หรือหนา ขาขึน้ ไป เห็นการเคลอ่ื นไหว
บุคลิกทาทาง การกระทําของนักแสดง

LS (Long Shot) ขนาดภาพไกล เนนใหค นดูสถานท่ี บรรยากาศ หรือสภาพแวดลอมเปน หลัก
ELS (Extra Long Shot) ขนาดภาพไกลสุดๆ บอกเลาสถานทแ่ี ละบรรยากาศโดยรวม

มุมภาพ
ระดบั มมุ กลอง จัดเปนสิ่งสําคัญอีกอยา งหนงึ่ ของการจัดองคประกอบเพ่อื การถายภาพยนตรซึ่งสัมพันธกับขนาด

ภาพดวย จะเหน็ วา รายละเอียดเรือ่ งของขนาดภาพและมุมกลองตองถูกเขียนมาควบคูกัน โดยแบงเปน
1. มุมระดับสายตานก ใหความรูสึกเหมือนตกอยใู นสถานการณค ับขัน กดดัน ไรอํานาจ
2. มุมระดับสายตา ใหค วามรูส ึกปกติธรรมดา
3. มุมเงย (กลอ งอยูต ่ํา) ใหค วามรูส กึ ย่ิงใหญ แข็งแรง นาเกรงขาม
4. มุมกม (กลองอยูส ูง) ใหความรูสกึ ออนแอ หงอยเหงา

พืน้ ทเี่ ฟรม จะชวยในการวางตําแหนง เปน อีกทางหน่ึงทเ่ี ราจะส่อื ความหมายได
-บรเิ วณกลางเฟรม สําคัญที่สุด เพราะเปนจุดศูนยกลางความสมดุล ถา เปนหนังแนวตอสู ตัวแสดงจะแยงพ้นื ทต่ี รง
กลางเพือ่ ความไดเ ปรียบ

-บรเิ วณสวนบนของเฟรม สื่อถงึ พลังอํานาจท่ีสูงสง ถา นําตัวละครทน่ี า กลัวไปไวใ นตําแหนง จะใหค วามรสู กึ คุกคาม
คนดู

-บรเิ วณสวนลา งของเฟรม คือการตกเปนรอง แสดงความอันตราย
-พืน้ ที่ขอบซายและขวา บอกส่งิ ไมสําคัญ ย่งิ หางจากจุดศูนยก ลางมากเทา ไรยงิ่ มีความสําคัญลดลง
-พืน้ ทีน่ อกเฟรม ไมเ ห็นสิง่ ที่ตองการนําเสนออยใู นเฟรม สวนมากเปน ตัวละครดานมืดแสดงความลกึ ลับ เราจะได
รับรูจ ากเสียงหรือกริยาของตัวละครในฉากน้นั แทน

ทิศทางการหนั หนา ของตวั แสดง
-หันหนาตรงเขากลอง ใหความรูสึกสนทิ สนม ไดรูถึงอารมณข องตัวละครอยา งชัดเจน
-หันหนาเอียง 45 องศาใหกลอ ง ทําใหเ กิดความผูกพันกับตัวละครนอยลง
-หันขางใหกลอง ทําใหเ กิดความเหนิ หา ง สอ่ื ไดวาตัวละครกําลังหมกมนุ กับปญหาของตัวเอง
-หันเอียง 45 องศาจากทางดานหลัง มีการปดบังซอ นเรนและสามารถกระตนุ ใหค นอยากรเู รอ่ื งราวท่ีถูกปด บัง
นน้ั
การเคลือ่ นไหวของตัวละคร
บางคร้งั Storyboard ที่เปน ภาพนง่ิ ๆ กอ็ าจเลาเรอ่ื งไดไมสมบูรณ โดยเฉพาะเม่อื นักแสดงหรือวัตถุมีการ
เคลื่อนไหว จึงนิยมวาดลูกศรเพือ่ อธิบายทิศทางการเคล่อื นไหวน้นั โดยใชลูกศรสีดํา เสน บาง

การวางรายละเอยี ดในเฟรมภาพ
-Tightly framed การใสร ายละเอียดเขาไปอยางหนาแนน แสดงความรูสึกบีบค้นั รูสึกอดึ อัด
-Loosely framed การใสรายละเอียดเขา ไปอยา งเบาบาง แสดงความรูสกึ อสิ รเสรี

การเชอื่ มภาพ
การเปลีย่ นภาพจาก Shot หน่งึ ไปยังอีก Shot หนึง่ หรือระหวางฉากหนง่ึ ไปยังอีกฉากหน่ึง กส็ ามารวาดใน
Storyboard ไดเ หมือนกัน แมวาปจจุบันการตัดตอ ทุกอยางจะทําในคอมพิวเตอร แตการเขียน Transition ไวใน
Storyboard ก็ไมเสียหายอะไร วิธีการเชือ่ มภาพมีดังน้ี
1. Cut คือ การตดั ชน เปน วิธีพื้นฐานและใชบ อยท่สี ุด ปกตใิ น Storyboard ก็จะมีการแบง เฟรมภาพเปน ชองๆซ่งึ
หมายถงึ การตัดชนธรรมดา บางคนจะไลจากซา ยไปขวาแลว ขน้ึ แถวใหม หรือบางคนจะไลจ ากบนลงลา ง แลวขนคอลัมน
ใหมก ็ได แลวแตถนัด
2. Dissolve คือ การจางซอ นกนั เปน การละลายภาพ 2 ภาพใหม าแทนท่กี ัน มักใชส่อื ความหมายวาเวลาได
ดําเนินผานไปเล็กนอย การวาด Storyboard เพ่อื ใหรวู า ภาพ Shot นจ้ี ะ Dissolve กัน ทําไดโดยวาดเคร่อื งหมาย
กากบาทไว
3. Long Take คือ การถา ยภาพตอ เนอ่ื งเปน ภาพ Shot เดยี วโดยไมค ทั ปกตถิ า การแสดงไมย ากนัก ก็อาจจะวาด
แคชองเดียว แตบางครง้ั การแสดงนน้ั เปลีย่ นไป เชน เปลย่ี นทา ทาง เปล่ียนบลอ็ กก้งิ มีตัวละครเพิ่ม ฯลฯ การวาด
Storyboard โดยใหรูว า นี่เปนภาพ Shot ตอเนอ่ื งกัน ไมคัท อาจทําไดโดยการวาดชอ งใหม แตใ หขอบเฟรมตดิ กัน เปน
การบอกวา นี่คือการถายแบบตอ เนื่อง

เสียง
เปน การบอกใหรูว าในภาพ Shot น้นั ตัวนักแสดงกําลังทําอะไรกัน มีเสียงประกอบ หรือเสียงดนตรีอยา งไร

ประกอบดว ย
1. บทสนทนา หรือ Dialog ใชบอกเลา เร่อื งราวเนอ้ื หาในหนัง
2. เสียงธรรมชาติ หรือ Sound Effect เพอ่ื เนน ภาพสวนใหนาสนใจ เปนเสียงท่เี กดิ รอบๆตัวนักแสดง
3. เสียงดนตรี หรือ Music ใชสรา งอารมณใ หผ ชู มเกิดอารมณรวมไปกับภาพยนตร

การเคลื่อนกลอ ง
เมื่อมีการเคลือ่ นกลอง หมายความวา ในหน่งึ Shot ตองมีเฟรมแรก และเฟรมสุดทา ยในการบันทึกภาพ การวาด

Storyboard จงึ ไมใ ชแคก ารวาดภาพเฟรมๆเดียว หรือชอ งๆเดียว เราอาจจะตอ งวาดภาพท้งั หมดทก่ี ลองจะเคล่อื นผาน
โดยท่ัวไปสัญลักษณทีใ่ ชใ นการเคลือ่ นกลอ งจะเปนลูกศรใหญ หนา สีขาวทึบ การเคล่ือนท่ขี องกลอ งก็มีหลายลักษณะ เชน

1. ZOOM การซูมกลอง คือ การสรา งความเคล่อื นไหวของภาพดวย “เลนส” ซูมเขา หรือ Zoom in คือการดงึ ภาพ
จากไกลเขามาใกล ซูมออก หรือ Zoom out คือ การถอยภาพจากใกลออกไปเปนภาพไกล การวาด Storyboard ทม่ี ีการ
ซูมภาพ อาจจะวาดเฟรมภาพซอนกันไว 2 ขนาด คือ ขนาดภาพกอ นซูมและหลังซูม แลวใชลูกศรแสดงทศิ ทางการซูม เม่อื
ดูภาพ Storyboard แลว จะรูสึกไดท ันทีวา ตอ งเริม่ ถายทข่ี นาดภาพใด และจบทข่ี นาดภาพใด

2. PAN การแพลนกลอง คือ การหันกลอ งไปทางซายหรือขวาเหมือนพัดลงสายหนา เรยี กวา แพนซา ย Pan left
หรือ แพนขวา Pan right การแพนทําใหการบันทึกภาพกนิ พ้นื ท่กี วา งขวางออกไปทางดานขาง ดังนน้ั ในการวาด
Storyboard เราอาจจะตอ งวาดภาพทีก่ วางกวาเฟรมเดียว คือ วาดเฟรมภาพกอนแพน และเฟรมหลังแพนเสร็จ

3. TILT คือ การแพนขึ้น-ลงในแนวดิ่ง เรียกวา Tilt up หรือ Tilt down การบันทึกภาพจะกินพ้นื ท่เี พ่ิมไปทาง
ดานบน-ลาง การวาด Storyboard ก็จจะตองวาดภาพท่เี พ่ิมข้ึนในแนวด่ิง

4. DOLLY/TRACK คือ การเคลื่อนไหวกลอ งจากเฟรมหน่ึงไปยังอีกเฟรมหนง่ึ ดวยลอ เลอ่ื น การเคล่อื นท่ไี ปทางดาน
ขา งเรียกวา Dolly left/right หรือ Track lift/right สว นการเคล่อื นกลองไปขางหนา เขาหาวัตถุหรือถอยออกจากวัตถุ
เรียกวา Dolly in/out เรียกวา Track in/out การวาดลกู ศรใน Storyboard จะคลา ยกับการแพน แตแตเพอ่ื ความชัดเจน
และสรางความรูสึก เราอาจจะวาดลูกศรใหยาวขึน้ และนิยมวาดใหลูกศรดูมีระยะดว ย

5. CRANE คือ การนํากลอ งไปตดิ ต้งั บนแขนปน จน่ั และเคล่อื นทีใ่ นแนวดง่ิ จากมุมต่ําไปสูง เรียกวา Crane up
หรือจากมุมสูงลงมามุมตํ่า เรียกวา Crane down การวาดภาพลูกศรใน Storyboard จะคลา ยกับการ Tilt แตอาจจะวาด
ลูกศรใหยาวขนึ้ หรือวาดตามวงสวงิ ของแขนเคลนท่อี อกแบบไวก ไ็ ด

6. JERK กลอ งสน่ั เกิดจากการถือกลองถา ยทําใหเ กดิ ภาพไหวอยตู ลอดเวลา เปน การเคลอ่ื นกลองอีกแบบหนึง่ ท่ี
นา วาดไวใน Storyboard เพื่อใหต ากลองและทีมงานรวู ธิ ีการทํางานไดง า ยขึ้นมากกวาการวาดเฟรมนง่ิ ๆ การวาดขอบ
เฟรมซอนเหลี่ยมกันหลายๆช้ัน จะชว ยแสดงความรสู กึ สน่ั หรือแกวง ไกวของภาพได

เคลด็ ไมล บั ในการวาด Storyboard อยา งรวดเรว็

1. วาดในชอ งเล็กๆ คุณจะวาดไดเ ร็วขน้ึ อยา ลืมวา Storyboard เปน รูปทว่ี าดเร็วๆ งา ยๆ ไมใ ชง านจิตรกรรมเลอ
คา จุดมุง หมายของการวาดคือ เพื่อใหเ กดิ ไอเดียวา ภาพจะออกมาเปน อยา งไรในจอภาพยนตร

2. คัดชอ ง Storyboard สําเรจ็ รูปเอาไว จะไดไ ตองเสียเวลามาตีชองใหมใหเ ปลืองพลังงาน
3. เสก็ตซดวยดนิ สอ จะไดไมเกรง็ เวลาผดิ ก็ลบแกไ ดง ายๆ แลวคอยมาลงหมึกทีหลัง จะลงสีหรือไมล งสีก็ได
4. เขียนโนตส้นั ๆกํากับ ถงึ สิ่งทีเ่ กิดขึ้นในภาพ Shot นน้ั ๆ เชน ทวีเดินเขาประตูมา หรือเสียงประกอบ เชน เสียง
แตรดังสน่นั
5. เขียนภาพแปลนของโลเคชน่ั ตําแหนงนักแสดง และตําแหนง กลอง-ไฟ จะชวยไดม ากในการเขียน
Storyboard วิธีนี้ตองเคยเหน็ โลเคช้นั มากอ นแลว
6. ใสหมายเลขของแตละภาพ Shot แตล ะซีนไวดว ย จะไดสะดวกรวดเร็วเวลาอางถึงในการถายทําและการตัดตอ
การวาด Storyboard เปนวิธีที่ดีในการวางแผนงาน และท่สี ําคัญคือ ทําใหทีมงานทุกคนเห็นภาพตรงกัน แตอยาลืมวา
Storyboard ไมไดม ีไวเ พื่อบังคับคุณ ระหวา งถา ยทําถาคุณเห็นมุมกลอ งใหมๆในสถานการณจ ริงทด่ี ีกวาท่ีวาดไวใน
Storyboard กถ็ า ยได เพราะ Storyboard มไี วเปน โครงสรางใหคุณเช็ควาถายครบทุกภาพ Shot ตามท่ตี อ งการ

Storyboard

ดงั นน้ั ขน้ั ตอนสาํ หรบั การเขยี นบทภาพยนตรส ามารถสรปุ ไดค อื

1. การคน ควา หาขอ มูล (research)
เปนข้นั ตอนการเขียนบทภาพยนตรอันดับแรกท่ตี อ งทําถือเปนสงิ่ สําคัญหลังจากเราพบประเดน็ ของเรอ่ื งแลว จึงลง

มือคน ควาหาขอ มูลเพื่อเสริมรายละเอียดเรื่องราวท่ีถูกตอ ง จริง ชัดเจน และมีมิติมากขึน้ คุณภาพของภาพยนตรจะดี
หรือไมจงึ อยูทีก่ ารคนควาหาขอ มูล ไมว าภาพยนตรน ้นั จะมีเนอ้ื หาใดก็ตาม
2. การกาํ หนดประโยคหลกั สาํ คญั (premise)

หมายถงึ ความคิดหรือแนวความคิดที่งาย ๆ ธรรมดา สวนใหญม ักใชตง้ั คําถามวา “เกดิ อะไรขนึ้ ถา...” (what if)
ตัวอยา งของ premise ตามรูปแบบหนังฮอลลีวดู เชน เกดิ อะไรข้นึ ถาเร่อื งโรเมโอ & จูเลียตเกดิ ขน้ึ ในนวิ ยอรค คือ เร่อื ง
West Side Story, เกิดอะไรขึ้นถามนุษยด าวอังคารบุกโลก คอื เร่อื ง The Invasion of Mars, เกดิ อะไรขึ้นถาก็อตซิลาบุก
นวิ ยอรค คือเรือ่ ง Godzilla, เกดิ อะไรขนึ้ ถามนุษยตางดาวบุกโลก คือเร่อื ง The Independence Day, เกดิ อะไรข้ึนถาเร่อื ง
โรเมโอ & จูเลียตเกดิ ขึ้นบนเรือไททานิค คือเร่อื ง Titanic เปน ตน
3. การเขยี นเรอื่ งยอ (synopsis)

คือเรื่องยอขนาดส้นั ที่สามารถจบลงได 3-4 บรรทัด หรือหน่งึ ยอหนา หรืออาจเขียนเปน story outline เปนรา ง
หลังจากทีเ่ ราคนควาหาขอ มูลแลว กอนเขียนเปนโครงเรอ่ื งขยาย (treatment)
4. การเขยี นโครงเรอื่ งขยาย (treatment)

เปนการเขียนคําอธบิ ายของโครงเรือ่ ง (plot) ในรูปแบบของเร่อื งสน้ั โครงเรอ่ื งขยายอาจใชส ําหรับเปน แนวทาง
ในการเขียนบทภาพยนตรท ี่สมบูรณ บางครง้ั อาจใชสําหรับยน่ื ของบประมาณไดดว ย และการเขียนโครงเรอ่ื งขยายทด่ี ีตอง
มีประโยคหลักสําหคัญ (premise) ทีง่ า ย ๆ นาสนใจ
5. บทภาพยนตร (screenplay)

สําหรับภาพยนตรบันเทิง หมายถงึ บท (script) ซีเควนสหลัก (master scene/sequence)หรือ ซีนารโิ อ
(scenario) คือ บทภาพยนตรท ีม่ ีโครงเรื่อง บทพูด แตมีความสมบูรณนอ ยกวาบทถา ยทํา (shooting script) เปน การเลา
เรือ่ งทีไ่ ดพ ัฒนามาแลว อยา งมีขน้ั ตอน ประกอบ ดวยตัวละครหลักบทพูด ฉาก แอ็คชน่ั ซีเควนส มีรูปแบบการเขียนท่ี
ถูกตอง เชน บทสนทนาอยูกงึ่ กลางหนา กระดาษฉาก เวลา สถานท่ี อยชู ิดขอบหนา ซายกระดาษ ไมม ีตัวเลขกํากับช็อต
และโดยหลักท่วั ไปบทภาพยนตรห นึง่ หนา มีความยาวหนง่ึ นาที
6. บทถา ยทาํ (shooting script)

คือบทภาพยนตรที่เปน ข้นั ตอนสุดทายของการเขียน บทถายทําจะบอกรายละเอียดเพิ่มเติมจากบทภาพยนตร
(screenplay) ไดแ ก ตําแหนง กลอ ง การเชื่อมช็อต เชน คัท (cut) การเลือนภาพ (fade) การละลายภาพ หรือการจาง
ซอนภาพ (dissolve) การกวาดภาพ (wipe) ตลอดจนการใชภ าพพิเศษ (effect) อน่ื ๆ เปน ตน นอกจากนย้ี ังมีเลข
ลําดับชอ็ ตกํากับเรียงตามลําดับตง้ั แตชอ็ ตแรกจนกระท่งั จบเร่อื ง
7. บทภาพ (storyboard)

คือ บทภาพยนตรประเภทหนึ่งที่อธิบายดว ยภาพ คลา ยหนังสือการต ูน ใหเห็นความตอเนอ่ื งของช็อตตลอดท้งั ซี
เควนสหรือทง้ั เรือ่ งมีคําอธิบายภาพประกอบ เสียงตาง ๆ เชน เสียงดนตรี เสียงประกอบฉาก และเสียงพูด เปนตน ใชเ ปน
แนวทางสําหรับการถา ยทํา หรือใชเปนวิธีการคาดคะเนภาพลว งหนา (pre-visualizing) กอ นการถา ยทําวา เม่อื ถายทํา
สําเรจ็ แลว หนังจะมีรูปรางหนาตาเปน อยางไร ซง่ึ บริษัทของ Walt Disney นํามาใชกับการผลิตภาพยนตรการต ูนของ
บรษิ ัทเปนครง้ั แรก โดยเขียนภาพ เหตุการณข องแอ็คช่ันเรียงติดตอกันบนบอรด เพ่ือใหค นดูเขา ใจและมองเหน็ เรอ่ื งราว
ลว งหนาไดก อ นลงมือเขียนภาพ สว นใหญบทภาพจะมีเลขทล่ี ําดับชอ็ ตกํากับไว คําบรรยายเหตุการณ มุมกลอ ง และอาจมี
เสียงประกอบดวย

การเตรียมงานสรางภาพยนตร (Pre-production) หรือท่ีเรยี กกันส้นั ๆวา "พรี" อันเปนข้นั ตอนท่ผี อู ํานวยการ
สรา งหรือนายทุนหนังสวนใหญใ หความสําคัญเปนอันดับหนึง่ เน่อื งจากเปนขน้ั ตอนท่มี ีสว นอยา งมากท่ีจะชเ้ี ปน ช้ตี ายไดวา
หนังจะออกมาดีหรือไม แมจะไมไดเ ปนการรับประกัน 100% วา หนังจะออกมาดี แตเชอ่ื เถอะวามันทําใหท ุกคนท่เี กย่ี วของ
นอนตาหลับเมือ่ เวลาเปดกลอ งถา ยทํามาถึง อยา งนอยๆเรากจ็ ะไดรวู า เราจะตอ งทําอะไรบา ง การทป่ี ลอ ยใหม ีการเปด
กลอ งโดยที่ไมรูอะไรเลยนน้ั ถือเปน การฆาตัวตายดีๆน่เี อง

ชวง พรี-โพร จะเปนชว งทีห่ นังเริ่มกอเคา เปนรูปเปน รา ง จากเร่อื งทไ่ี ดรับการอนุมัติสรางจากนายทุนหรือ
ผูอํานวยการสราง ซึง่ อาจจะเปน แคเ รื่องยอ เพียงหนึง่ หนา หรือเปน บทหนังรางแรก การวางตําแหนงตา งๆเพอ่ื ให
ขบวนการพัฒนาบทเริ่มตนไดจึงเริม่ ขน้ึ โดยผอู ํานวยการสรางจะเริม่ มองหานักเขียนบทมืออาชีพ หรือผกู ํากับทค่ี ดิ วา
เหมาะสมกับแนวทางของหนังมารับผดิ ชอบ ในการพัฒนาบทจนกระทง่ั พรอมท่ีจะถายทํา

ข้นั ตอนอาจจะไมเปนไปตามนีก้ ไ็ ด อยา งเชนหนังบางเรอ่ื งก็มีคนหรือกลมุ คน(พวกน้มี ักจะเขียนบทและกํากับเอง)
เขา ไป เสนอนายทุนเองโดยตรง หากนายทุนเห็นชอบดวยก็จะใหเงินมาและอํานวยการสรางให โดยท่ีไมแ ตะตอ งงานท่ี
เสนอมาเลย ซงึ่ ยังไมมีปรากฏในเมืองไทยเลย ลักษณะน้อี าจจะพบเหน็ ไดในอนาคตเมอ่ื เรามีผกู ํากับท่บี ารมีแกก ลา มากๆ
เกดิ ข้ึน

การสรางหนังในเมืองไทยยังมีนอยมากท่ีจะใชบริการบทหนังสําเร็จรูป อันมีตน กําเนิดจากอเมริกา เนอ่ื งจาก
ปจจัยบางประการซึง่ ก็จะวเิ คราะหแจกแจงกันใหไดทราบกันในโอกาสหนา จากไอเดีย หรือเรอ่ื งยอท่ีมใี นมือ ก็จะถูกขัด
เกลากอรางขนึ้ เปนบทหนังโดยหัวเรือหลัก คือ ผอ., ผกก. และคนเขียนบท ตามลําดับดังตอ ไปน้ี

1. บทภาพยนตร (Screenplay) : บทภาพยนตรแ บบ Screenplay น้จี ะเปน บทที่มี บทพูด รวมท้งั รายละเอียดของ
ฉากตางๆเอาไวดวยกัน การใชประโยชนจ ากบทแบบ Screenplay นย้ี ังมีขอจํากัด ดวยวาบทชนดิ นย้ี ังไมไ ดใหร ายละเอียด
ของการกําหนดมุมและทิศทางของกลอ งในการท่จี ะถายทอดบทออกมาเปน ภาพ จากบท Screenplay ทไ่ี ดรับการเห็นชอบ
จากทุกฝายแลวก็จะถูกพัฒนาตอไปเปน บทชนิดถายทํา (Shooting Scrip) ตอ ไป

2. บทถา ยทาํ (Shooting Script) : บทภาพยนตรแบบถายทํานจ้ี ะเปนบททก่ี ําหนดรายละเอียดของมุมกลอง,
ขนาดภาพ รายละเอียดของฉาก และทิศทางการเคล่อื นกลองเอาไวใ นแตละ Shot รวมทง้ั ลักษณะการเช่อื มตอ Shot ตา งๆ
เขาดวยกัน รายละเอียดทีใ่ ชกําหนดในแตละ Shot มีดังนค้ี รับ

ECU ( Extreme Close Up) และ BCU ( Big Close Up) - ลักษณะภาพทง้ั 2 แบบน้ีจะเปน การถายภาพใน
ระยะใกลมากๆ ใชขับเนนรายละเอียด หรือใชเนนและจับความรสู ึกของตัวละครนน้ั ใหเดนออกมา เชนภาพทจ่ี ับแคด วงตา
หรือ ริมฝป ากตัวละคร

CU (Close Up) - ขนาดของวัตถุในภาพจะเลก็ กวา ECU และ BCU มองเหน็ ใบหนา ทง้ั หมดลักษณะการใชง านคลา ย
กับ ECU และ BCU

MCU (Medium Close Up) - จับภาพตง้ั แตชว งอกข้นึ ไป เพ่ือจะไดเ หน็ อากัปกริ ิยาของตัวแสดงไดม ากข้นึ
MS (Medium Shot) - เปนการถา ยตัวแสดงครึ่งตัวจากเอวขนึ้ ไป ใชส ําหรับถา ยทอดอากับกริ ยิ าของตัวแสดง โดย
ทีไ่ มม ีผลของการเรา อารมณเ ขามาเกี่ยวขอ ง
MLS (Medium Long Shot) - คลาย MS โดยทก่ี ลอ งจะเกบ็ ภาพไมเต็มตัว(แตก ็เกือบจะเตม็ ตัว) ระยะภาพแบบน้เี ร่ิม
จะกันคนดูออกมาเปนเพียงผูสังเกตุการณ
LS (Long Shot) - เปน การถา ยที่จะเก็บภาพตัวแสดงเตม็ ตัว พรอ มๆกับสภาพแวดลอมรอบขาง
ELS (Extra Long Shot) - จะเปน การใชก ลองเกบ็ ภาพของโลเกชันไวไดทง้ั หมด
Dolly (หรือ Tracking) - เปนการเคล่อื นกลองตามวัตถโุ ดยใชรางเลอ่ื น ประโยชนของมัน นอกจากจะใชตามตัว
แสดงแลวยัง มีผูกํากับภาพที่มีฝม ือหลายคนใชม ันไดสารพัดประโยชน

Crane - เปน การเอากลอ งไปติดไวกับเครน หรือมี Camera man ข้ึนไปดว ยใชสําหรับวาง Line กลอ งแบบพิศดาร
(และแพง) หรือใชถ ายภาพแทนสายตานก (Bird Eyes View) การเคลอ่ื นกลองโดยใชเ ครน สามารถสรางความหมายให
เรือ่ งราวไดหลายแบบ หรือไมส รางความหมายเลย(แตเ ทห) กม็ ี

POV (Point Of View) - เปนการถา ยแบบแทนสายตาตัวแสดง อันนผ้ี กู ํากับพยายามจะดงึ คนดใู หเ ขา รว ม
เหตุการณอ ยางใกลช ิด โปรดระวังตัว!

Tilt Up/ Tilt Down - ในกรณี Tilt Up สว นใหญจ ะใชใ นการเปด เผยอะไรทใ่ี หญโ ตมาก หรือบางคนใชในการเช่อื ม
Shot เมื่อหมดมุข โดยทําที Tilt Up แลว Fade เลย Tilt Up จะตอ งทําบนขาตง้ั กลอ งโดยทก่ี ลองจะถูกหมุนขึน้ ในแนวดิง่
จากแนวระดับเปนมุมเงย และมีหัวยดึ กลองของขาตง้ั เปน จุดหมุน, สว น Tilt Down นน้ั จะหมุนจากมุมเงยลงมาเปนแนว
ระดับ ตรงขามกับ Tilt Down

Pan Left/ Pan Right - แบบนีเ้ ปน การหมุนกลอ งโดยใชหัวยดึ กลอ งของขาตง้ั เปนจุดหมุนเหมือนกัน แตกลองจะ
ถูกหมุนในแนวระนาบแทน Pan Left คือการหมุนจากขวาไปซา ย สว น Pan Right จะหมุนจากซายไปขวา

Zoom In/ Zoom Out - เปน การเปนทางยาวโฟกัสของเลนสข ณะถา ย โดยท่ี Zoom In จะทําใหว ัตุขยายใหญขึน้
Zoom Out จะทําใหวัตถุเลก็ ลง หนังฮอลลีวูดทุกวันนไ้ี มค อ ยใช ท้งั 2 แบบน้ี สงสัยกลัวเชยและถูกกลาวหาวามักงายขเ้ี กียจ
เคลื่อนกลอ ง

Hand Held - เปน การถือกลองดว ยมือเปลาในการถายทํา ถานิยมภาพดิบๆก็ไมตองใชอ ุปกรณเสริมพวก
Stedicam (อุปกรณท ี่ทําใหก ลองสมดุลและลดการสน่ั ไหวจากการถือ) หรือถาอยากใหภาพทน่ี ่ิมนวลขนึ้ กต็ อ งควักกะตังมา
จา ยเพ่ิมครับ

จรงิ ๆแลววิธีการถา ยภาพนน้ั มีไมจ ํากัดวิธีการครับ เทาท่ียกมาก็เปนทพ่ี วกเราเห็นไดบอ ยมากๆ ทุกอยางข้นึ อยกู ับ
ขีดจํากัดของกลอง, จนิ ตนาการ และ ประสิทธิภาพในการสอ่ื สารกับคนดู และเนอ่ื งจากทง้ั หมดท่วี ามาน้เี ปนเพียงพ้ืนฐาน
ครา วๆ สําหรับการใชดําเนนิ เรือ่ งราวในหนัง และทุกวันน้ีเรากจ็ ะเหน็ มุมกลอ งแปลกๆจากหนังฮอลลีวูดอยเู สมอๆ หรือแม
หนังๆไทยบางเรื่องที่ลอกกันมาทง้ั ดุนโดยทีไ่ มเคยพิจารณาเลยวา เขาเคลอ่ื นกลอ งกันทําไม แตถามวาส่ืออะไรไหม ก็ไม แต
เทห ด ี

มีหนังหลายเรื่องที่ถายดว ยความเรียบงา ย และสามารถเขาไปรบกวนจิตใจและประทับไดนานกวา โดยทไ่ี มตอง
เคลื่อนกลองใหหวือหวาแมแ ตน อ ย การเคลื่อนกลอ งและการใชข นาดภาพมีผลตอ หนังอยางมากท้งั เชิงโครงสราง และ
อารมณของหนัง ดังนน้ั กอนทีจ่ ะกําหนดวิธีการใชก ลอง ก็ขอใหค ิดใหด ีและถ่ีถวนซะกอน หาไมแ ลว หนังของคุณก็จะเปน แค
งานกลวงๆ ที่ถูกฉาบหนา ดวยเทคนิคการใชก ลอ ง โดยไรความหมาย หรือท่ผี มเรียกวา "งานแตง หนาศพ" นน่ั เองครับ

เหลา บุคคลทเี่ กยี่ วขอ งกบั งาน Pre-production

ผูจ ดั การงานสรา ง (Production manager)
ผูจ ัดการงานสรางเปนตําแหนงที่ไมเ ก่ยี วกับการสรางสรรคหนังเลยแตจ ะ ทําหนาท่บี ริหารทุกๆอยางสําหรับงาน

สรางตง้ั แต การใชจา ยเงนิ ทุน หาทีมงาน ตดิ ตอโลเกชัน ตารางทํางาน การขนสง เชา เครอ่ื งมือ หรืออุปกรณท่ีจําเปน
สอดสอ งดูแลกองถา ยทง้ั หมด รวมถึงการแกป ญหาเชงิ บริหารจัดการทุกๆอยางเพอ่ี ใหก ารถา ยทําเปนไปดว ยความราบรน่ื
ทีส่ ุด ผูจัดการงานสรา งที่ดีน้ันจะรับผิดชอบงานเหลา น้ที ั้งหมด เพ่ือท่ผี ูกํากับและผอู ํานวนการสราง รวมถึงฝายสรา งสรรค
งานตางๆ ทํางานของตนเองไดอ ยา งเตม็ ประสิทธภิ าพโดยทไ่ี มถูกรบกวนจากเร่อื งจุกจิกตางๆ

ผปู ระสานงานสรา ง, เลขานกุ าร และ ผชู วยงานสรา ง ( Production co-ordinator, secretary and Production
assistant)

ผูประสานงานสราง และผูชวยงานสรางน้นั จะทํางานขน้ึ ตรงตอผจู ัดการงานสราง โดยมีหนา ท่ใี นการจัดการงาน
เอกสารจํานวนมโหฬาร รวมถงึ การแกไ ข และพิมพบ ทใหมในชว งถายทํา การจัดเก็บเอกสารและมีเลขาฯเปนลูกมือ งาน
จัดเกบ็ เอกสารที่ดีและสามารถตรวจสอบไดตลอดถึงการเขา-ออก ของเอกสาร จะทําใหงานสรางเปนไปอยางราบร่ืน และ

มีประสิทธิภาพ และมีขอ ผดิ พลาดนอ ย เชน เมื่องาน Post-production มาถงึ ทีมทํางานโพสต จะตองรูวามีกช่ี อ็ ตท่ี
วางแผนทีจ่ ะถายทํา และชอ็ ตทีถ่ ายทําจริงน้นั ตรงกันหรือไม มีแกไ ขทไ่ี หนบา ง ซึ่งไมมีทางทีทีมโพสตจะทํางานไดเร็วหาร
ไมมีการจดบันทึก ที่ละเอียดเพียงพอ

ทีมสาํ รวจโลเกชนั (location scout)
ทีมงานสํารวจหาโลเกชันทีถ่ ูกกําหนดไวตามทองเรง่ื น้นั สว นใหญ จะไดรับการวาจา งเพียงชว งกอนถายทําเทา น้นั

โดยทีมงานจะไดโจทยกําหนดจากผูกํากับ หรือผกู ํากับศิลป โครงการหนังเรอ่ื งหน่งึ ๆอาจจะใชหลายๆทีมในการหาโลเก
ชันกไ็ ดเ พื่อใหไ ดโลเกชันทีถ่ ูกตอ งตรงกับในบทมากท่สี ุด หลังจากท่ไี ดโลเกชันตางๆแลว ผกู ํากับและผกู ํากับศลิ ปจ ะตัดสินใจ
เลือกสถานทีๆ่ เหมาะทีส่ ุด สําหรับฉากตางๆ จากน้นั ก็มาเกลาบทและสตอร่บี อรดใหสามารถใชประโยชนจากโลเกชันนน้ั ๆ
ใหมากทีส่ ุด

ผูจ ดั การขนสง (Transportation manager)
จะดูแลเรื่องการขนสง เครือ่ งมือ อุปกรณ รวมถงึ คนงาน ตัวแสดงทง้ั หมด แตใ นกองถายเลก็ ๆ น้นั ทุกๆอยา งจะ

ไดรับการจัดการโดย ผูจัดการงานสรา ง

ฝา ยบญั ชงี านสรา ง (Production Account)
งานสรา งหนังนน้ั เปนงานศลิ ปะที่เกี่ยวขอ งกับเงินกอ นใหญดังนน้ั ฝายบัญชีทม่ี ีขน้ึ น้นั กเ็ พ่อื ควบคุม และตรวจสอบ

คาใชจ า ยตา งๆ ไมใ หงานสรา งผลาญเงินจนเกินงบทก่ี ําหนดไว โดยทฝ่ี า ยบัญชีจะรายงานตอผอู ํานวยการสรา งโดยตรง
และถาคาใชจายเรม่ิ เกนิ งบ น่นั อาจจะทําใหผูอ ํานวยการสราง ปรับแผนการทํางานใหมเ พ่อื หยุดยง้ั หรือจํากัดความ
เสียหายที่เกดิ ขน้ึ ไมใหบานปลายจนใหญโ ต

ผูจดั การฝา ยสถานทีถ่ า ยทาํ (Unit or Location manager)
จะทําหนาทีห่ ลายๆเรื่องแทนผูจัดการงานสรา ง เมอ่ื ถงึ เวลายกกองไปยังโลเกชันทก่ี ําหนด ผจู ัดการฝา ยสถานท่ี

ถา ยทําจะดูแลเรื่องการขออนุญาตในการใชสถานท่ถี ายทํา กับเจา ของสถานท่ี ตํารวจ ฯลฯ

กอนอื่นใดเมื่อไดบทถายทํา (Shooting Script) มาแลว สงิ่ ทจ่ี ะตองทําคือ แยกยอยบท( Script Breakdown) และ
กําหนดรายละเอียด โดยที่ ผูจ ัดการงานสรา ง, ผอู ํานวยการสรา ง และฝายตางๆท่เี ตรียมงานสรางจะมาน่งั ประชุมเพ่อื
พิจารณารายละเอียดของบทอยางละเอียด ซ่ึงมีสว นท่ตี องพิจารณาดังน้ี

1. กําหนดรายละเอียดของส่ิงตา งๆทีอ่ ยใู นบทประกอบไปดวย - ตัวแสดง, ของประกอบฉากตา งๆ (Props)
อุปกรณเครื่องมือ และชางที่ตองมีสําหรับฉากน้นั ๆ, กําหนดสถานท่ีถายทําใหตรงตามบท, ลงรายละเอียดวา แตละฉากแต
ละซีเควนซ (Sequence) จะตอ งใชเงนิ เทาไร

2. กําหนดตารางเวลาของสถานที่ถา ยทํา โดยประกอบไปดวย - การพิจารณาวาแตละซีเควนซใชเวลาในการถา ย
ทําเทาไร, จะถายทําโดยเรียงซีเควนซอยา งไรตารางการถายทําส้นั ทส่ี ุด ประหยัดทส่ี ุด งา ยท่ีสุด

นอกจากนี้กม็ ี การทําตารางการใชส ถานทถ่ี า ยทํา (Location Scheduling) ซ่ึงประกอบไปดว ย การพจิ ารณาวา
แตล ะซีเควนซจ ะใชเ วลาถา ยทําเทา ไร และเรียงตามลําดับอยางไรใหเกดิ ประสิทธิภาพสูงสุด

การแยกยอยบท( Script Breakdown)

การแยกบทออกมาเปนรายละเอียดปลีกยอ ย เปนหนา ทข่ี องผกู ํากบั และผทู เ่ี ปนหัวหนาดูแลสว นตางๆจะตองมาน่งั
ทํางานดวยกันสําหรับรายละเอียดในทุกๆฉาก โดยจดบันทกึ เปน รายการนักแสดงและส่ิงของเคร่อื งใชท ่จี ําเปนในแตล ะซี
เควนซ อุปกรณเครือ่ งมือ ของประกอบฉาก สถานทถ่ี า ยทําท่ตี รงตามบท และมีผูจัดการงานสรางคอยนง่ั คดิ คํานวณ
ตัวเลขคา ใชจ า ยที่จะเกดิ ขึน้ สําหรับแตล ะซีเควนซ และคิดเรอ่ื งการประหยัดงบประมาณใหมากทส่ี ุด ซงึ่ แนนอนวา อาจจะ
ตอ งมีการแกไขบทบา งถาตนทุนของฉากหรือซีเควนซนน้ั ๆแพงเกินไปเมอ่ื เทียบกับทุนสรางทง้ั หมด หรือบอยครง้ั ท่ี
ผูจัดการงานสรา งพบวิธีที่ถูกกวาในการถา ยทําฉากหรือซีเควนซน ้นั ๆ และมักจะถามถึงความจําเปน ท่จี ะตอ งมีฉากหรือซี
เควนซดว ยเพื่อใหแนใ จวาเงินที่ใชไ ปมีประโยชนต อ หนังจริงๆ

การตัดสนิ ใจอีกอยา งที่สําคัญมากกับตน ทุนก็คือ จะถายกันท่ไี หน กลางแจง หรือใน สตูดโิ อ สองอันนใ้ี หความ
แตกตา งกันอยางมาก เพราะการถา ยกลางแจงจะมีการควบคุมสภาพแวดลอมในการถายทํานอยกวา โดยการใชส ่งิ ของ
สภาพแวดลอ มและสงิ่ กอสรางที่มีอยูแ ลว มาใชป ระโยชน จะทําใหใ ชท ีมงานและอุปกรณตา งๆนอยลง ประหยัดมากข้ึน การ
ถา ยทําในสตูดโิ อที่ทุกอยา งตองจัดหาและควบคุมท้งั หมด ไมว าจะเปนเรอ่ื งแสง เสียง ฉาก ของประกอบฉาก ทําใหห ลาย
คร้งั ที่การถา ยทําในสตูดิโอมีคาใชจ ายทีแ่ พงกวา แตก ็มีบางเหมือนกันท่กี ารถายทําในสตูดิโอมีคา ใชจา ยท่ีถูกกวา ถาการ
ถา ยทํานน้ั เปนการถายทําแบบเจาะสวน โดยท่ไี มไดเ ซตฉากทง้ั หมด อีกทง้ั การถา ยทําในสตูดิโอน้ันสามารถลดระยะเวลาท่ี
ใชไปในการเดินทาง และแกป ญหาทีอ่ าจเกดิ มีขึน้ ได ถา ยกกองไปถายทําในสถานท่ีจริง เชน เสียงรบกวน หรือไทยมุง ซงึ่
ปญหาเหลา นี้จะไมเจอะเจอในสตูดโิ อ

การเซตฉากในปจจุบันทําไดงายและประหยัดมากข้ึน อันเกดิ จากอุปกรณท ใ่ี ชส ามารถเคล่อื นยา ยและนํากลับมา
ใชใหมได เชนผนังก้นั แบบเคลือ่ นยา ยได (Flying Walls) การใชเพดานแบบปด โลง และ ระบบแผงโลหะท่ใี ชยดึ โคมไฟท่ี
ออกแบบมาดี จะทําใหการจัดไฟและการควบคุมปริมาณและทิศทางของแสงเปนไปไดโ ดยงายยง่ิ ข้นึ

นอกจากนี้การถายทําในสตูดิโอยังทําใหเ ราเขา ถงึ ส่งิ อํานวยความสะดวก หรืออุปกรณตางๆท่อี าจจะตอ งใชอยาง
ฉุกเฉนิ หรือถามีอะไรเสียหายกย็ ังสามารถหาของใหมมาทดแทนไดในเวลาอันส้นั คิดดูวาถา เราไปออกกองในปาแลว
เครื่องปน ไฟเสียละกเ็ สร็จ งบบานไปเปน โยชน หรือถาการถา ยทํายืดเย้อื ออกไปจากกําหนด แลว ของท่เี ราเชามาถึงคิวท่ี
จะตอ งจรลีไปทํางานทีก่ องอื่น เรากส็ ามารถหาของมาแทนไดอยางรวดเร็ว ซ่งึ สง่ิ เหลาน้กี ็ประกันความเส่ยี งไปไดเ ยอะ

มีอีกวิธีหนึ่งในการลดตนทุน ก็คือการทําตารางเวลางานสราง (Production Schedule) โดยตารางน้จี ะชวยให
เราสามารถบริหารคิวตัวแสดง อุปกรณเครื่องไมเ คร่ืองมือราคาแพง ตามควิ การถา ยทําไดดีย่ิงขน้ึ และชว ยใหเราบริหาร
การเชาใชง านอุปกรณราคาแพงในเวลาทีส่ ้นั ท่ีสุด (ถูกท่สี ุดน่นั เอง)

ตารางงานสรา ง (Production Board)

ตารางงานสรา งจะทําใหเราเห็นภาพรวมและรายละเอียดของแตละฉากอยางรวดเรว็ คอลัมนใ นแนวดิ่งแทนฉาก
หนึง่ ฉากและสามารถโยกยายได โดยการโยกยา ยท่เี กิดขึ้นกเ็ พ่อื การบริหารคิวการถา ยทํา และลดคาใชท ่ไี มจําเปน ท้ิงไป
เพือ่ ทีจ่ ะทําใหก ารบรหิ ารงานเปน ไปไดอยา งเหมาะสมท่สี ุด ผจู ดั การงานสรางจะพิจารณาวา ใชเวลาในการถา ยทําหน่งึ ซี
เควนซน านเทา ใด ยกตัวอยางเชน ในความเปน จริงเปน การยากท่ีจะสามารถถายทําหนังความยาวมากกวา 3 นาทีได
ภายในหนง่ึ วัน หรือ 5 นาทีสําหรับละครโทรทัศน จริงๆก็มีขอยกเวน บา งถา จะถายทําใหเรว็ กวา น้นั แตนน่ั หมายความวา
คุณจะตอ งสังเวยดวยความพิถีพิถันในเนื้องาน ทต่ี อ งเสียไปกับความเรว็ ท่เี พ่ิมข้นึ เอางา ยๆ อยางหนึ่งแนๆ ทค่ี ุณจะตอง
สังเวยก็คือการถายช็อตที่ตอ งเคลื่อนกลอง ยิง่ ถา เปน การเคลอ่ื นกลอ งทซ่ี ับซอ น เชนการถายดว ยการใชเ ครน ซ่งึ ตอง
อาศัยการทดสอบอยางนอ ย 3-4 ครง้ั จนพอใจ และทําใหเวลาทํางานยืดออกไปอีก ช็อตทซ่ี ับซอ นเหลานอ้ี าจจะใชเ วลาเปน
วันในการเซ็ตอัพ แตขน้ึ จอดวยเวลาเพียงไมกี่วนิ าที

การเลือกสถานที่ถายทําในสตูดโิ อหรือสถานท่ีจรงิ กม็ ีสวนสําคัญมากสําหรับการวางแผนงาน การถายทําในสตูฯ
ตอ งใชชุดไฟในการจัดแสง และไอก ารจัดแสงนแ่ี หละทต่ี อ งใชเ วลามาก ตารางการถายทําอาจจะถงึ ข้ันท่ไี ปมีผลกับสไตล
การจัดแสงไดเหมือนกัน แสงทีม่ ีความนุมนวล มักจะถูกหยิบมาใชง าน (แบบไมตองคิดมาก) เสมอเพ่อื เปนการ
ประหยัดเวลาในการถายทํา

การถา ยทํานอกสถานทีก่ ใ็ ชเ วลาเหมือนกัน เพราะแสงอาทิตยแ มมปี ระสิทธิภาพสูงกจ็ ริง แต ควบคุมยาก เปนไป
ไดที่ผูก ํากับภาพจะใชแ สงนุมนวลหรือแสงจากแผนสะทอนแสงเพอ่ื Fill สว นทเ่ี ปนเงาในขณะถา ยทํา ปญหาหลักๆของการ
ถายทํานอกสถานที่ คงจะหนีไมพ น เรื่องความแปรปรวนของสภาพอากาศ ลองนกึ ภาพทห่ี นังซีเควนซเดียวกันแตต อ งถาย
ทําคนละวัน วันแรกแดดเปรี้ยงความเปรียบตางของแสงและเงามีมากมายมหาศาล แตวันถัดมาแสงฟงุ ท่เี กิดจากเมฆปก
คลุม ทําใหอารมณของภาพไมต อ เนือ่ งจากวันกอ นหนา แคน ก้ี ต็ ายแลว

ฉะนน้ั ผูจ ัดการงานสรา งจงึ มักจะดูพยากรณอากาศไวคราวๆและเตรียมพรอมรับมืออยูตลอดเวลา แตถาหลีกเล่ียง
ไมไ ดจริงก็คงจะตองเผื่อ วันถายเก็บ (Pick-up days) ไวดวยเสมอ

วนั ถา ยเกบ็ (Pick-up days)

วันถา ยเกบ็ เปนวันที่ถูกเผื่อเอาไวเ ก็บงานถา ยทําทน่ี อกเหนือจากจากตารางงานสรา ง อาจจะเปน สวนท่งี อกมา
ใหมต ามความคิดของผูก ํากับ หรือเปนสวนที่พลาดไปจากทต่ี ารางไดก ําหนดไว วันท่ใี ชในการเก็บตกเหลานจ้ี ะถูกเผ่อื ไว
ทายตาราง สําหรับแตล ะโลเกชัน (ไมใ ชรวมมาไวทา ยสุดทีเดียว ซึ่งหมายความวา กองถา ยจะตองยกออกไปถายเกบ็ ตามโล
เกชันตางๆที่เคยผานมาแลว ...ฉะน้นั อยา ทํา) ดังตัวอยางขา งลา ง

-สัปดาหแรก
-ถายทํา จันทร - พฤหัสฯ / โลเกชันท่ี 1
-วันถายเก็บ ศุกรและเสาร (ถาจําเปน )
-หยุด อาทติ ย
ตารางงานสรา งขางตน ไมไดรวมไปถึงวันเดนิ ทางระหวา งแตล ะโลเกชัน วึ่งตองใชค วามระมัดระวังในการวางแผน
และโดยสว นใหญทีมงานควรจะไดพักผอนในวันเดินทางไปดว ยเลย
ศาสตรแ ละศิลปใ นการวางแผนงานผจู ัดการงานสรางท่ขี าดประสบการณมักจะไมเผอ่ื วันถา ยเก็บไวในตารางงาน
หรือวางแผนงานทีจ่ ะใหท ํางานถายทําเกิน3 นาที ตามความยาวฟตุ เตจ(ท่ใี ชไ ด) หรือแมกระทง่ั การถา ยทําในวันท่ีจะตอ ง
เดนิ ทาง การทีป่ ลอยใหกองถายทํางานดว ยเวลาท่นี านเกนิ ไปสําหรับแตละโลเกชันก็ไมใชเ รอ่ื งดี เพราะทีมงานจะลา และ
เร่ิมผิดพลาดเยอะข้ึน และช่วั โมงการทํางานอันยาวนานติดตอ กันเปนเวลานานจะทําใหทีมงานทํางานดว ยประสิทธภิ าพ
และความพถิ ีพิถันลดลง ดังน้ันการจัดใหมีเวลาพักผอนท่เี พียงพอสําหรับทีมงานก็เปน สง่ิ ทส่ี ําคัญมาก

สง่ิ ตา งๆเหลา นกี้ ม็ ผี ลตอ การจัดตารางงาน อันไดแก
1. เสียง - การถายในสถานที่จริงดว ยการ Sync เสียงทําไดย ากเน่อื งจากสถานท่ีจริงสวนมากมักจะไมสามารถ
ควบคุมเสียงรบกวนได หรือถาไดก ต็ องใชความพยายามและเวลามากมาย การพากยเ สียงทับในข้นั ตอนโพสตกเ็ ปน
ทางเลือกหนง่ึ แตก็สง ผลใหม ีคาใชจ า ยเพิม่ ขน้ึ อีกสว นหน่งึ ซ่ึงผจู ัดการงานสรางก็ตอ งไปชง่ั ดูอีกทีหนึ่งวา คมุ ไหมกับการ
ประหยัดเวลา
2. เวลาเรมิ่ งานและเลกิ งานของแตละวนั - การเริม่ ถา ยทําแตเชา มีขอดีตรงทไ่ี ทยมุงนอ ย (เพราะตน่ื สาย) ไม
พลุกพลา น จอแจ ควบคุมสงิ่ แวดลอ มไดง า ยกวา เสียงรบกวนกน็ อ ยกวา แตกอ็ าจจะมีปญหาบางถาชว งเวลาน้นั ไมไดถ ูก
กําหนดไวโดยบทหนัง
3. ขนาดของกองถา ย - ขอ ผดิ พลาดอีกประการณหนึง่ ของผจู ัดการงานสรา งหรือผอู ํานวยการสรา งมือใหมกค็ ือ
การใชทีมงานจํานวนนอยเกินไปไมเ หมาะสมกับปรมิ าณงานท่เี กิดขน้ึ จริง เปนไปไดย ากมากทท่ี ีมงานหนง่ึ คนจะทํางาน
หลายๆงาน ไดด ีในเวลาเดียวกัน (ถึงทําไดกค็ วรจะโวยขอเงินคา แรงเพิม่ ) ขอ ผดิ พลาดท่ีเกดิ ในลักษณะนอ้ี าจจะสง ผลเสียตอ
ตัวงาน และทําใหเสียเงินและเวลามากกวาทีค่ าดคดิ
4. การจดั สรา งฉาก และ การรอื้ ฉาก - อันน้มี ักจะถูกมองขา มเสมอๆท้งั ทเ่ี ปนกจิ กรรมท่ใี ชเ วลามาก นอกเหนือ
จากงานถา ยทํา ดังนน้ั จงึ ไมควรละเลยจุดนี้
หากมาพิจารณากันจริงๆการทําพรีฯ นน้ั ใชเวลามาก โดยปกติก็เพ่อื ความละเอียดรอบคอบเมือง านสรางเรมิ่ ตน
จริงๆ เพราะแตล ะวนิ าทีที่ผานไปหมายถึงงบท่ีลดลงตลอดเวลา ผอู ํานวยการสรา งจํานวนมากใชเ วลาอยา งนอ ย 5 วัน
สําหรับการทําพรีฯ เพื่อที่จะวางตารางการถา ยทําสําหรับงานสรางหน่งึ วันอยา งละเอียดรอบคอบ ฉะนน้ั การถา ยทํา 3

สัปดาหจะตองใชเ วลาทําพรีฯจรงิ ๆถงึ 15 สัปดาห มีหนังนอยเร่อื งมากท่ีทําพรีฯกันสน้ั แตง านออกมาดี และส่งิ ท่คี วรจะจําไว
อยา งยงิ่ ก็คือ ยงิ่ วางแผนละเอียดรอบคอบ(แตยืดหยนุ และสมจรงิ ) มากเทาไร ปญหาท้ังเร่อื งเวลา, เทคนิค และ
งบประมาณที่อาจจะเกิดขนึ้ ในชว งขน้ั ตอนการถายทําจะลดลงมาก และรับมือกับปญหาท่เี กดิ ขึน้ ไดดีกวา อยาลืมวางาน
ทําพรีฯนน้ั ใชเงินนอ ยกวา การถายทํามาก ดังนน้ั เสียเวลาเตรียมงานใหม ากหนอ ย จะชวยใหคุณลดปญหานรกแตกท่อี าจจะ
เกดิ ขึ้นไดเยอะเลยครับ

ทนุ และอปุ กรณ

สําคัญมากครับ ทุนไมไดห มายถึงเงนิ เทานน้ั เพราะมันมีคํากลา วหนึง่ ทว่ี า เงนิ ไมสามารถใชแ กปญหาทุกอยางได
แตง บยังรวมสามารถหมายถึงอุปกรณไดดวย อยา งคุณไมมีกลอ งวีดโี อเปน ของตัวเอง ก็ตอ งไปขอยืมเพอ่ื นมาถา ย อันน้กี ็
นับไดวาเปน ทุนของเพื่อนที่มารวมดว ย หรืออยางใชบ า นของพอ แมเปนโลเคช่นั ก็ถือวา พอ แมชวยเร่อื งทุนในแงของ
สถานที่ไป แตห ลักๆ แลวทุนก็คือ “เงนิ ” นะแหละครับ

อยาประมาทนะครับ ถา คิดวาไมมีเงินกท็ ําหนังส้นั ได ในสังคมทุนนยิ มแบบนไ้ี มว า จะอยางไรกต็ าม สุดทายแลว
คุณก็ตอ งใชเ งนิ อยูดีไมทางใดกท็ างหน่งึ เพียงแตวาจะใชม ากหรอื ใชน อยก็เทานน้ั อยางตัวผมเอง เคยใชง บ 500 บาทเพ่อื
ทําหนัง 5 นาทีแตมีเอฟเฟกตภ าพสารพัด แตจรงิ ๆ แลว ท่ีประหยัดไดขนาดน้เี พราะวา เพ่ือนรุนพ่ที ท่ี ําดว ยกันน้นั เขามที ้งั
กลองและคอมสําหรับตัดตอและทําเอฟเฟกตพรอ ม บา นก็อาศัยบา นเขาถาย นางเอกกเ็ ปน นอ งท่รี จู ักกันชวนมาเลน ฟรีๆ
ได จายกแ็ ตคารถเดนิ ทางและคา ขา วเหนียวสมตํามานง่ั กินกันหลังถายเสร็จ

ทีผ่ มบอกวาเงินนน้ั สําคัญก็เพราะวา กองทัพตอ งเดินดว ยทอ งครับ เงนิ ทม่ี ีนอกจากสําหรับจะซ้อื เทปกด็ ี จะซอ้ื
ของมาเขา ฉากกด็ ี อีกอยา งที่ไมควรลืมและขาดไมไ ดกค็ ือการเล้ยี งขาวทีมงาน ผกู ํากับอยามองวา ทีมงานเปนเพ่อื นเรา ถา
อดหนอยจะเปนไรไป หรือมองวา “อยากมาชวยฉันทําหนังเรอ่ื งนเ้ี อง ฉันไมม ีอาหารเล้ียงหรอกนะ ไปหาอะไรกินกันเองก็
แลวกัน” ความคดิ แบบนีไ้ มดีครับผมไมส นับสนุนดว ยเลย ผกู ํากับควรมีเงินเพ่อื ซอ้ื ขาวเลย้ี งทีมงานดว ยครับ อาจจะใชให
ผูช ว ยผูก ํากับไปซื้อ เขามาทํางานเขาไมไดเ งนิ สักแดงเดียวอยแู ลว จึงนา จะมีการแสดงความซาบซึ้งในน้ําใจตอบแทนอะไร
ใหแกเ พือ่ นของเราบางนะครับ

เรือ่ งการใชเงนิ ในการทําหนังนี่แลว แตค วามสะดวกของแตล ะคนครับ มี 500 กใ็ ช 500 ไมม ี (ท้งั เงินและคน) ก็
ถายคนเดียว ถา ยเองเลน เองกไ็ ดห ากเรื่องมันสามารถทําไดอ ยางน้นั (แตน ่นั แหละครับ ไมใชเ ร่อื งเหมาะสมสักเทาไหร
ทางทีดีควรมีเพือ่ นมาชวยจะดีที่สุด) และพยายามวางแผนการใชเงนิ ใหเปนระบบนะครับ ใชเ งนิ ใหถ ูกจุดไมฟมุ เฟอ ยเกนิ
กวา เหตุ เมื่อนน้ั การทําหนังสน้ั กจ็ ะราบรื่นครับ

อปุ กรณท ใี่ ชใ นการทาํ ภาพยนตรส น้ั
(หารูปภาพประกอบ)

1.กลองดจิ ติ อล (ควรเปน กลองดจิ ติ อลที่ถา ยวิดิโอ HD ได เชน Panasonic LUMIXหรืออ่ืนๆ) / กลองวิดิโอ(สําหรับคนมีงบ)
2.อุปกรณใ นการแสดง เชน ปน รถยนต รถมอเตอรไซค (แลวแตท ่ตี อ งการ)
3.Microphone ใชสําหรับพากยเสียงใสหนัง
4.โปรแกรมตัดตอ วีดโิ อและบันทกึ เสียง *AdobeAfter Effect และ *SONY VEGAS PRO
5.อุปกรณเสริมอืน่ ๆ เชน เสลท ผาสีเขียว ขนาดประมาณ กวา ง 2.35 m. ยาว 3.0 m(หรือตามใจชอบ) (ไมจําเปนตองใชผา
คุณภาพดี) สําหรับใชใ นเทคนิค Green Screen [อุปกรณน ้ไี มจ ําเปน ตอ งใชสําหรับบางคน เผอ่ื คนท่ตี อ งการเพม่ิ ลูกเลนให
หนังเฉยๆ]

(หารปู ภาพประกอบ)

การหาสถานที่ถา ยทาํ

มีหลักงา ยๆ ควรจําดังนี้นะครับ
1.ควรเปนบา นเรา บา นญาติ หรือบานเพอ่ื นทส่ี ามารถคุยกันได และสามารถทํางานไดง ายๆ
2.ถา เปนบานคนอืน่ อยา งบา นเพื่อนของเพอ่ื น ก็ควรคุยกับเจา ของบา นใหด ีวา เราจะถา ยหนังกันและอาจจะ
รบกวนการใชชีวติ ปรกติของคนในบาน ควรทําความเขา ใจกันกอนไมง้นั จะซวยไดภ ายหลัง
3.ควรเปนสถานทีๆ่ มีความเงียบสงบพอจะถายหนังได ไมม ีการกอสรา งท่บี า นขา งๆ เพราะการทเ่ี ราจะไปขอให
เขาหยุดทํางานเพือ่ ใหเ ราทํางานไดเปนเรือ่ งท่ียากยิง่
4.เปน สถานทีๆ่ ตรงกับในจินตนาการท่เี ราไดค ิดไว
ขอ แมอีกจิปาถะสําหรับการหาสถานท่ีถา ยทําก็คือ อาจจะตองเดินทางไปมาสะดวก ไมใชวาใชเ วลา 3-4 ชว่ั โมง
จากจุดนัดพบของทีมงานเพื่อไปยังที่แหงนน้ั หรือรถเขาไมถึงตองเดนิ อีกสามกโิ ลเมตร อันนก้ี ็ถือวา ลําบากไปหนอย
พยายามยดึ หลักตางๆ ดังกลาวนี้เอาไวละ กันนะครับ ยามเม่อื ตอ งหาโลเคชน่ั

ตาํ แหนง ตา งๆ ทกี่ องถา ยหนงั สน้ั ควรมี มดี งั ตอ ไปน้ี

1.ตากลอ ง ผูก ํากับไมควรถายภาพเองครับเพราะอาจจะทําใหไ มมีสมาธติ อการกํากับการแสดง แตถ าหากจําเปน
จรงิ ๆ แบบหาคนมาถา ยใหไ มไดเลย จะถา ยเองกไ็ ด แตถา มันไมจําเปนขนาดน้นั ก็ควรใหค นอ่นื ถาย

2.ผชู ว ยผกู าํ กบั เปน คนทีจ่ ะมาชวยแบง เบาภาระในการทํางานของผกู ํากับ โดยการชว ยคอยดูนักแสดง คอยดูวา
ถา ยฉากนีเ้ สรจ็ ตอไปจะตองถา ยอะไรตอ และควรวางแผนการถายทําอยางไร

3.ผจู ดั การกองถา ย มาคอยดูแลเรือ่ งการเงนิ การใชจ ายใหเ ปนไปตามงบประมาณทม่ี ีอยู
4.คนบนั ทกึ เสยี ง ตําแหนงนี้กจ็ ําเปน ครับ แตก ข็ ้นึ อยวู า คุณมีอุปกรณบันทกึ เสียง พวกไมคบ ูมไวตอ กับกลองหรือ
เปลา หรือคุณซีเรียสกับเรือ่ งเสียงแคไหน ถาคุณซีเรียสคุณกต็ อ งมีคนบันทกึ เสียงครับ
ตําแหนง อืน่ ๆ รองลงมาก็ ฝายศิลป มาดูแลเรอ่ื งฉากและของประกอบฉาก,ฝายเสอ้ื ผา และฝา ยอน่ื ๆ ตามแตจ ะ
จัดหาตําแหนง ออกมาได ชว ยเรื่องโปรดิวเซอร หรือผอู ํานวยการสรา ง หรือจะเรียกวา ดูแลการผลิตกไ็ ด กแ็ ลว แตค รับ
สว นมากหนังส้นั เรื่องแรกผูก ํากับมักเหมาเปน เองซะเลยเพราะไมรจู ะใหใครทําตรงนด้ี ี
คนที่ทํางานในแตล ะตําแหนง ควรจะรูหนา ทข่ี องตัวเองนะครับ เชน ฝา ยศิลป กร็ ดู ีวาของประกอบฉากท่ผี กู ํากับ
ตองการใหอยูในฉากน้นั ๆ มีอะไรบา ง หรือวาฝายเสอ้ื ผา ก็ตอ งรวู า ในฉากเปดเร่อื ง ผกู ํากับอยากใหพ ระเอกใสเสอ้ื สีอะไร
หรือคนบันทกึ เสียงก็ควรจะรูวา ฉากนี้มีนักแสดงคนไหนพูดอะไรบาง ทุกคนควรรหู นาท่ขี องตัวเองและต้งั ใจทํางานครับ
ควรมีความเชื่อรวมกันวา หนังที่กําลังทําดว ยกันอยนู เ้ี ปนหนังของทุกคน ไมไดเ ปน แคหนังของผกู ํากับคนเดียวเทานน้ั
ผลงานทีเ่ สร็จออกมาจะมีชื่อคุณทุกคน และหากมีขอผดิ พลาดใดๆ ก็ตามในหนังทเ่ี กดิ ข้ึนเพราะคุณมีสวน มันกจ็ ะฟอ ง
ออกมาวาคุณไมตง้ั ใจทําหนัง แตนน้ั ยังไมเ ทากับการท่ผี ลงานทค่ี วรจะไดรับการช่นื ชมยกยอ งมากกวา น้ี กลับกา วไปไมถ งึ
ไหน และความฝนของคนตัวเลก็ ๆ คนหนงึ่ ก็อาจจะสลายไป
อันนีก้ ็ไมควรไปเรียกรอ งจากคนทํางานฝา ยเดียว ผกู ํากับควรมองออกต้งั แตแรกวา คนท่เี ขาชวนมาทํางาน
ตําแหนงน้นั ตําแหนงนี้ เขาอยากทําจริงๆ หรือเปลาหรือเขาเหมือนโดนบังคับ ความสมัครใจเปนสง่ิ สําคัญทส่ี ุดของงานท่ี
ตองการความรวมมือรว มใจจากทุกๆ คนนะครับ

การวางคาแรคเตอรต วั แสดง

การที่หนังสักเรือ่ งจะประสบความสําเรจ็ หรือลมเหลวในการชกั จูงคนดใู หม ีอารมณร วมไปกับหนังแบบตลอดรอดฝง
ไดนน้ั เกดิ จากปจจัยหลายๆอยา งรวมกัน หน่งึ ในปจจัยสําคัญท่จี ะช้ชี ะตาของหนังเรอ่ื งน้นั ๆวา จะดงึ ดูดและนําพาคนดใู ห
เดินทางไปกับหนังตลอดเวลาไดหรือไมน ้นั กค็ ือการวางคาแรคเตอรตัวแสดงในบทหนังน่นั เอง
จากประสบการณทีเ่ คยทําหนังสน้ั มา 2 เรือ่ งก็คงตอ งบอกวา เปน จรงิ ครับ (แตท ้งั 2 เรอ่ื งของผมละเลยขอน้เี ฉยเลย
หลังจากกลับมายอนดูอีกหลายรอบ) การวางคาแรคเตอรทไ่ี มชัดเจน หรือ "เหมือนกันไปหมด" กลายเปน จุดทฆ่ี าหนังทง้ั
เรื่องไปอยางนาเสียดาย ตําราสอนเขียนบทหนัง (ยาว) บางเลม ก็กลา วถงึ จุดนเ้ี ชน กันจึงกลายเปนการยํ้าความมน่ั ใจกับ
ขอ สังเกตของผมใหช ัดเจนขนึ้ ไปอีกลองนึกภาพดูสิครับวา ในบทหนังเรอ่ื งเดียวกันพระเอกของเร่อื งกับตัวพระรอง หรือตัว
ประกอบถูกวางใหม ีรูปรา งหนา ตาคลา ยกัน ผมทรงคลา ยๆกัน น้ําเสียงทา ทางไมหางกันมากนัก และถูกวางบุคลกิ ไว
เหมือนๆกัน จะเกิดอะไรขึน้ ?

1. ถา หนงั สน้ั มากๆจะทาํ ใหค นดงู งครับ หรือถา ตัวละครใชเสอ้ื ผาเหมือนๆกันอีก คนดูอาจจะสับสนสุดขีดจนเผลอ
ปากดา บุพการีผูก ํากับในระหวางการชม

2. ทาํ ใหหนงั ไมเ ดนิ เพราะวา การกระทํา ความคดิ ความเหน็ และแนวปฏบิ ัติของตัวละครในหนังดูจะเปน ไป
ในทางเดียวกันหมด หาอุปสรรคที่เปนสาเหตุของแรงจูงใจ (Motif) ของตัวละครไมเ จอ หรืออาจจะเดินไปไดถา คนเขยี น
พยายามยัดเยียดแรงจูงใจเทียม(ซ่ึงเปนของคนเขียนบท) เขา ไปในตัวละครนน้ั ๆทอ่ี าจจะไมมีแนวโนม วา จะปฏบิ ัติอะไร
อยางน้นั เลยก็ได

3. ขาดความนา สนใจทีจ่ ะดงึ ดดู ใหต ิดตามตวั ละคร เพราะไมร วู าจะตามดูตัวไหนดี ไมมีเอกลักษณส ักตัว แมจะแบง
เวลาในหนังใหบางตัวมากกวากช็ วยไมไดมากหรอกถามองไปรอบๆตัวในบรรยากาศชีวิตจรงิ เรากจ็ ะพบแตความแตกตา ง
ระหวา งบุคคลซะสว นใหญ ไอเรื่องที่จะเจอคนเหมือนกันนะยากมากครับ (เคยไดย นิ มีคนบอกวามีคนหนา เหมือนผมอยทู ่ี
ขอนแกน อาจจะเปน รางโคลนนิ่งของผมเอง นา สงสารจริงๆ...ฮา ๆ)

แมก ระทง่ั หนังทีม่ ีธีมเกีย่ วกับความซ้ําซากจําเจ กย็ ังตอ งวางตัวเอกใหเ ปนคนทแ่ี ปลกกวาชาวบานเสมอ (ยกเวน
พวกหนังทดลอง หรือ ตองการสื่อเนือ้ หาบางอยาง จริงๆ) ไมง น้ั เรอ่ื งราวในหนังคงไมเกดิ และคนเขียนบทคงตอ งไปขาย
บะหมี่เกีย๊ วหรือเราอาจจะใชคาแรคเตอรที่ไมใ ชมนุษยมาแซมไวใ นบท (ไมบอกนายทุน)

ซ่งึ ก็สามารถมีบทบาทเทียบเทาตัวแสดงทเ่ี ปนคนไดเ หมือนกัน และยังชวยทําใหแ คเรคเตอรตา งๆดูชัดเจนขึ้นดวย
น่นั คือ

3.1. คาแรคเตอรที่เปนสิ่งมีชีวติ ทีไ่ มใ ชมนุษย เชน อีที, สุนัข, สัตวประหลาดในชุดยาง , ตน ไม (สางเขียว)
3.2. คาแรคเตอรที่ไมม ีชีวิต เชนส่งิ ของ, บรรยากาศ หรือฉากในหนัง ลูกวอลเลยบอลชอ่ื วิลสัน ใน The Cast
Away, ขนนกใน Forrest Gumps(เอะนีท่ ําไมผมถงึ ไมไ ปไกลเกินกวาหนังของเซเมคคิสเลยวะ), เงนิ ในกลองมามาใน เรอ่ื ง
ตลก 69 โดยเปนเอก รัตนเรือง หรือ กลอ งประหลาดใน กลอ ง ของทา นมุย (เออ...พน แลว เวย ), ตรู ับจดหมายใน Il Mare,
ปลา(จําพันธุไมไ ด) ใน Shiri, บรรยากาศมืดๆทร่ี ายลอมไปดวยรายละเอียดประหลาดๆในหนัง เดวดิ ลนิ ซ, แสงจาก
หลอดไฟสีชมพูในหนังสน้ั ม.รังสิตเรือ่ งบานสีชมพู หรือ บทความประกาศการรแู จงจากคนบา ในหนังสน้ั ช่อื The End of
Paradise ในหนังของผมเอง ฯลฯ
3.3. สภาวะทางอารมณ, ทางจิต, วิธีปฏิบัติ และปฏกิ ริ ยิ าตอบโตต า งๆของคาแรคเตอรท่เี ปนมนุษยมีตอ
คาแรคเตอรที่ท้งั เปน มนุษย และไมใชมนุษยก็สามารถสรางความแตกตางของคาแรคเตอรข้ึนไดเ หมือนกัน หรือแมแตจะ
สรางคาแรคเตอรหนึ่งข้นึ มากย็ ังไหว
จรงิ ๆแลวมีวิธีการรอยแปดประการในการทจ่ี ะสรา งคาแรคเตอรข้นึ มานอกเหนือจากสว นท่เี ปนมนุษย ทง้ั น้ที ง้ั นน้ั
ขึ้นอยูกับวธิ ีการคิดและนําเสนอทีใ่ ชในการสรา งมันขึ้นมาวา สง เสรมิ ธีมของเรอ่ื งหรือไม การนําเสนอคาแรคเตอรท ่ไี มใช
มนุษยน ้นั ไมงายถาจะทําใหเนียนแบบที่ไมโ ดดออกมาจนนาเกลียด (ประมาณวาโคลสอัพกับแบบไมเ ลย้ี งเพ่ือขับเนน ความมี
อยูข องตัวละครนน้ั ๆ) ขนึ้ อยูก ับประสบการณเ ฉพาะตัวของแตละคน
ขางตน นี่เปน เพียงการวางคาแรคเตอรใ นบทหนังเทานน้ั เร่อื งการคัดตัวนักแสดง (Casting) น่นั อีกเร่อื งหนงึ่ เลย
ครับไมเ กีย่ วกัน การที่เราวางคาแรคเตอรใ นบทไวด ีและมีรายละเอียดพอแลว แตถา การคัดตัวแสดงหวย...คนเขียนบทกไ็ มมี
ความผิดครับ

การเตรยี มงานกอ นการถา ยทาํ

กอ นจะเร่มิ งาน ผูก ํากับควรทําการพูดคุยกับทีมงานทุกๆ ฝายกอนนะครับ พูดงายๆ ก็คือตอ งประชุมกันกอ นนะ
แหละ เพื่อใหเ กดิ ความเขา ใจและเห็นภาพในหนังทก่ี ําลังจะเปด กลองอยางถองแทต รงกันทุกคน การเตรียมงานผม
แบงเปนสองแบบครับ สามารถเลือกใชแ บบใดแบบหนึ่งกไ็ ด ขึน้ อยกู ับขนาดของงาน

1.เตรยี มงานแบบหนงั เลก็ ๆ คือ ถามีเพ่อื นมาชวยดว ยอีก 5 คน และมีแคก ลองกับไมคบ ูม และนักแสดงสองสาม
คน มีงบอยางมากสุดก็ไมเ กนิ 5000 บาท การจะมานง่ั คุยและเตรียมงานใหซับซอนก็คงจะเปนเรอ่ื งไมถ นัด ย่งิ กับคนทไ่ี ม
เคยทําหนังมากอ น การทําอะไรใหง ายทีส่ ุดเขา ไวอาจจะเหมาะกวา การประชุมท่ีวานจ้ี ะทไ่ี หนก็ไดค รับ บานคุณบานเพ่อื น
รา นเคเอฟซีแม็กโดนัลด ที่ไหนกไ็ ดแลว แตค วามสะดวกของพอ งเพอ่ื นทีมงานท่ีจะมาเจอกันได นัดเจอกันสักสองสามคร้งั
โดยครง้ั แรก มาพบปะหนาตาวาทีมงานท้งั หมดแตละ คนมีหนา ตาเชน ไร และเปนการแนะนําตัววาตอ ไปจะตองทํางาน
ดว ยกันแลว นะ

แลวผูก ํากับก็มอบหมายงานใหแ ตละฝา ยไปเตรียม แทนทจ่ี ะแบกโลกท้งั ใบไวคนเดียว เชน นัดวันกับตากลอ งวา
จะไปดูสถานที่ถา ยทําและวางแผนการถา ยทํา ดูตําแหนง ท่มี ุมกลอ งควรจะต้งั อยู (ภาษาอังกฤษเรียกวา Block Shot) สวน
ฝา ยศิลปกใ็ หไ ปเตรียมอุปกรณป ระกอบฉากตามแบบท่ผี กู ํากับอยากไดม า มีการกําหนดเวลาถา ยทํา เพ่อื ใหทุกฝา ย
สามารถทํางานไดเ สร็จทันตามกําหนดถา ยทํานน้ั (โดยขณะเดียวกัน กําหนดถา ยทําก็ตองวางโดยเล็งเห็นดว ยวา ฝา ยศิลป
หรือฝา ยอืน่ ๆ จะสามารถเตรียมงานและทํางานของตนไดเ สร็จทันเวลากอ นเปด กลอ ง) แตส ว นใหญการคุยกันกลมุ เล็กๆ
แบบนี้จะเนนไปที่การทําความเขา ใจในตัวหนังทก่ี ําลังจะเริ่มถายทํามากกวา จะเนนการแบงงาน

2.เตรียมงานแบบหนงั ใหญ อันนเี้ หมาะสําหรับหนังสน้ั ลงทุนๆ หนอ ย หลักหม่ืนขนึ้ ไป จะคลายๆ แบบแรกแต
ข้นั ตอนเยอะกวา ประมาณวานอกจากวางแผนวันเตรียมงาน วันประชุม รวมไปถึงวันถาย กย็ ังจะมีการแบงการประชุม
เปน ฝายอารตมาคุยกับผูกํากับกอน ฝายกลองคอ ยมาคุยอีกรอบเร่อื งมุมภาพ แยกเปนสวนๆ ไปแลว ถึงเม่อื หาทีมงานได
ครบในทุกตําแหนงแลวถึงคอ ยเรียกประชุมทีมงานท้งั หมด อาจจะมีการ Read throught หรือการอานบททง้ั เร่อื งดูหนง่ึ
รอบเพื่อเช็ควาทีมงานมีอะไรสงสัยในบทภาพยนตรห รือไม เพ่อื ใหเกดิ ความเขาใจท่ตี รงกัน จากนน้ั ถงึ คอ ยแยกยา ยไป
พัฒนางานของแตล ะฝาย

ถา อยา งฝายศิลป นอกจากรับคําส่งั จากผกู ํากับ กจ็ ะตองคอยมาขายงาน ดว ยการสเกต็ ภาพตัวอยา งของฉากท่ี
จะจัดวา จะมีหนา ตาเปน อยา งไร นําภาพตัวอยา งของสง่ิ ท่ีจะประกอบฉากมาใหผ กู ํากับดูกอ น และการขายงานอาจจะมี
มากกวาหนึง่ รอบ จนกวา จะโดนใจผูก ํากับถงึ เริ่มตนลงมือจัดฉากไดอยา งแทจรงิ อาจจะมีการตองลองเส้อื หรือ Fitting วา
เสื้อผาของนักแสดงน้นั นกั แสดงใสแลว โอเคไหมอึดอัดหรือเปลา แลว โทนสีมันดูเหมาะกับภาพรวมของหนังหรือเปลา ถาไม
ก็ตองทําการแกไ ขจนกวาจะไดเ สือ้ ผาทีเ่ หมาะสมแกน ักแสดงและตวั หนัง

การเตรียมงานในแบบนี้ ก็จะตองมีโปรดวิ เซอรครับ แลวโปรดิวเซอรทําอะไรละ? ก็คอยดูแลควบคุมใหการผลิต
หนังส้นั เรือ่ งนีอ้ อกมาไดร าบรื่น คอยชวยผูกํากับแกไ ขปญหารอ ยแปด และชวยดูแลใหงบประมาณในการสรา งไมบาน
ปลายออกไป แตข ณะเดียวกันผูกํากับกจ็ ะยังคงไดใ นส่ิงท่ีตัวเองตองการอยู

ไมว าคุณจะเตรียมงานแบบใหญๆ หรือเล็กๆ ขอสําคัญคือ ในฐานะของผกู ํากับ คุณจะตอ งตรวจดูวา งานทค่ี ุณได
มอบหมายทีมงานฝา ยตา งๆ ไปน้นั มีรายละเอียดมากพอท่ีจะใหทีมงานสามารถนําเอาไปใชทํางานไดแ คไ หน เพราะนน้ั จะ
เปน เครื่องชีว้ ัดวา หนังของคณุ จะออกมาไดอยา งทค่ี ุณคาดหวังเอาไวหรือเปลา และถาหากรสู กึ วายังไมพรอมกัน ก็เล่อื น
การถายทําออกไปกอน จนพรอมจริงๆ ถึงคอ ยลงมือ

สิ่งหนงึ่ ทีผ่ ูก ํากับจะตองเตรียมตัวกอนวันถา ยทําหนึ่งวันก็คือ พักผอ นใหเ พียงพอเสียกอ น ผมเช่อื วา หลายๆ คน
นา จะมีแน อาการทีแ่ บบวา วิตกกังวล คิดไปเรอ่ื ยวา “ อืม พรงุ นม้ี ันจะเจอกับปญหาแบบน้ไี หมนะ?” หรือวา “ อืม พรงุ น้ี
ฝนจะตกหรือเปลา?” คุณจะตองตัดความกังวลท้ิงไป การทค่ี ุณมาน่งั เครียดจนถึงกับไมห ลับไมน อนนน้ั ไมชวยอะไรเลย
ปญหาใดเมือ่ มันจะตองเกดิ มันกเ็ กิดขน้ึ จนได ไมว าเราจะเตรยี มตัวมาสมบูรณพรอมแคไหนกต็ าม การมากา ยหนา ผาก
ต้งั แตมันยังไมเกดิ ไมไดชวยอะไร หนําซ้ํายังทําใหเปน ผลรายตอ สุขภาพของตัวคุณเองเสียอีก ดังนน้ั กอ นอ่นื เลยคุณจะตอง
รูจักปลอ ยใจตัวเองใหส บายเสียกอน

เมือ่ เชาวันแรกของการถา ยทํามาถงึ ส่ิงหนึง่ ท่คี ุณควรจะทํา (แตจะทําหรือไมทําก็ไดน ะครับ) ก็คือการทําพธิ ี
บวงสรวงเปดกลอง แบบทีเ่ ราเห็นพวกกองถา ยหนังกองถายละครทํา แลว เชิญนักขา วมารวมงานดวยนะแหละครับ
เพียงแตวาในฐานะที่เปน หนังส้นั คุณไมจําเปน จะตองจัดพิธใี หใ หญโตก็ได อยางแคทําบุญตักบาตร หรือไหวเ จา ท่เี จาทาง
เพื่อความเปน สิริมงคลและความสบายใจของทีมงาน โดยหวังวา ส่ิงศักด์ิสิทธิ์จะชว ยคมุ ครองใหการถา ยทําลุลว งไปไดดวยดี
ไมเกิดปญหาใดๆ ขึน้ มา

กอนหนังจะเริม่ ถาย บางทีผูก ํากับก็อาจจะพูดคุยอะไรกับทีมงานนิดหนึง่ แบบกึง่ ๆ การปลุกใจเล็กนอ ย แตก ไ็ ม
ถงึ กับตอ งฮึกเหมิ อะไร แตเ ปนในลักษณะใหกําลังใจซง่ึ กันและกันมากกวา เม่อื วากันถึง “หนา ท”่ี

กองถา ยหนงั ทกุ กองมคี นในตาํ แหนง หนา ทแี่ ตกตา งกนั ไป โดยสามารถแบง แยกยอยไดเ ปน ดงั น้ี

1. ผกู าํ กบั คนนี้สําคัญที่สุด นน้ั ก็คือคุณนะแหละครับ กอ นหนาน้กี เ็ กรน่ิ มาเลก็ นอยครับวา ผกู ํากับตองทํา

อะไรบาง แตน ้นั เปน ในสว นของการเตรียมตัวและเตรียมงาน แตเ ม่อื มาอยูหนากอง ผกู ํากับคือผทู ก่ี ําหนดทศิ ทางของหนัง
ใหเปนไปตามใจทีเ่ ขาหรือเธอผูนน้ั ตอ งการ

โดยส่งิ หนง่ึ ทีผ่ ูกํากับแตละคนจําเปน จะตองมี ขาดไปไมไดเปนอันขาด นน่ั คือ”สมาธิ”ครับ การจติ จดจอ อยูกับ
งานทีท่ ําอยูต รงหนา งานที่วานน้ั ก็หมายถึง คอยควบคุมนักแสดง กํากับใหเขาแสดงไดอ ยา งเปน ธรรมชาติ เปนไปตาม
บทบาทที่เราไดสรา งข้ึน และยังรวมไปถงึ งานอ่นื ๆ เชน การดูวาตากลอ งสามารถถายภาพวางมุมกลอ งออกมาไดอ ยา งท่ี
เคยมีการตกลงกันกอนหนา นี้ไหม หรือวา เสียงโอเคหรือเปลา ตัวละครมีบทพูดตรงตามทเ่ี ขียนไวไ หม? จงจําไวน ะครับวา
จะตอ งมีสมาธิอยูตลอดระหวางการทํางาน หายไปไมไดเ ลย

อีกอยางที่ตองมีนอกเหนือจากสมาธิกค็ ือ”ความใจเยน็ ”ครับ เพราะบางคร้งั ท่ีนักแสดงอาจจะแสดงไมไดด่งั ใจ
หรือของประกอบฉากหาย ทางทีมศิลปตอ งวิ่งไปหาเอาใชเวลานาน ไหนจะพวกเสียงรถยนตวงิ่ ผา นโลเคช่นั ตองรอใหเ งียบ
เสียงไปเสียกอ น เจอแบบนีห้ ากคนไมอ ดทนก็มีสทิ ธิ์นอ็ ตหลุดเอาไดง ายๆ เหมือนกัน ฉะนน้ั ตองอาศัยเอานํ้าเย็นเขา ลูบ
ตัวเองไวตลอดครับ คอยเตือนตัวเองวา โกรธคือโงโ มโหคือบา และการแสดงอารมณเสียใสใ ครตอ ใครในกองถา ย อาจจะ
ทําใหท ุกๆ คนในกองถายเกิดอาการจติ ตกดวยกันทว่ั หนา พลอยทําใหบรรยากาศในกองถา ยเปย มไปดว ยความมาคุ
เครียดกันไปหมด แบบนี้ไมดีแนครับ งานอาจจะยังคงเดนิ อยู แตสําหรับการท่ตี อ งรวมมือกันโดยอาศัยความถอยทีถอ ย
อาศัย หากไรซึง่ ตรงนีแ้ ลวตอ ไปโอกาสจะกลับมารว มงานกันไดอ กี ก็คงเปน ไปไดยากนะ ครับ เลิกงานแลว ยังยิ้มกันไดจ ะ
ดีกวา

นอกเหนือจากใจเย็นแลว “ความมนี า้ํ ใจ”ยังสําคัญอีกเชน กนั ความมีน้ําใจท่ผี มวา กห็ มายถึง การรจู ักเอาใจเขา
มาใสใ จเรา เชน ถา เหน็ วา นักแสดงเริ่มเหนือ่ ย ก็อาจจะถามวา “พักดม่ื น้ําหนอยไหม?” หรือเมอ่ื เลกิ ถา ยแลว ก็กลาว
ขอบคุณทีมงานที่ไดมาชว ยกันทําหนัง การแสดงความรสู ึกเชนนอ้ี อกมา จะชว ยตอกยํ้าภาพอันนาประทับใจในตัวคุณไปยัง
ทีมงานทุกๆ คนครับ ถาคุณทําหนังเรือ่ งตอ ไปก็หนไี มพ น วาเขาเหลา น้พี รอ มจะมาชวยคุณอีก

สามประเดน็ ขา งตน นแี่ หละครับ ทผี่ มอยากใหผ กู าํ กบั ใสใ จไว กอ นหนา ทจ่ี ะเรม่ิ ตน และไมละทงิ้ มนั ไประหวา งทาง

สวนเรื่องที่อาจจะสงสัยกันวา การกํากับเขาทํากันยังไง? ผมจะบอกแบบงา ยๆ นะครับ การกํากับกค็ ือ การดงึ
เอาส่งิ ทีด่ ีที่สุดในตัวคนทีเ่ รารวมงานดว ยออกมา โดยในขณะเดียวกัน เราก็จะตอ งดงึ เอาสิง่ ท่ดี ีท่สี ุดในตัวเราออกมาใหเ ขา
เห็นเชนกนั แสดงใหท ีมงานเหน็ ถงึ ความทุม เทของเรา ใหทุกคนรสู กึ ม่นั ใจในตัวเรา ถึงคอ ยคิดท่ีจะกาวตอไป แลว เราจะดึง
ความสามารถของคนอื่นออกมาไดอยางไรนะเหรอครับ? ก็อาศัยการหวานลอม ชักจูงดว ยคําพูด ดว ยจิตวทิ ยา ถา จะให
อธบิ ายรายละเอียดอะไรใหมากกวา นี้ก็คงจะไมพอหนา กระดาษนะ ครับ สุดทา ยแลว เร่อื งแบบนก้ี ค็ งขึน้ อยกู ับความสามารถ
ของผูกํากับแตละคนวา จะทําไดมากแคไ หน

2. ผชู ว ยผกู าํ กบั อยา ทีเ่ กริ่นไว มีหนาท่เี ปน “แขนขา” ของผกู ํากับ เพราะในขณะท่ผี กู ํากับกําลังคิดถงึ งานท่อี ยู

ตรงหนา ผูช วยฯก็จะมาคิดถึงการทําใหง านมันเดนิ หนา ไปได หรือในอีกความหมายหน่งึ กค็ ือการลดภาระของผกู ํากับลงไป
เพราะแทนที่จะตองมาน่งั คิดวา ตอไปจะตอ งถา ยฉากไหน แลว มใี ครเขาฉากบาง ฉากนค้ี วรจะถายถึงก่โี มงเพอ่ื ใหเ สรจ็
ภายในเวลาที่มีอยู นักแสดงแตง หนา อยู เมือ่ ตองเขาฉาก ผชู วยฯกเ็ ปน คนไปตามนักแสดงนน้ั ๆ เรอ่ื งเหลา นเ้ี ปนหนาท่ขี อง
ผูช ว ยแหละครับที่จะตองคดิ

แลว ผูช วยผูกํากับตองมีคุณสมบัติอยางไรบาง ประการแรกตองใจเยน็ ครับ มีความอดทน เพราะการตอง
ประสานงานกับหลายๆ ฝายอาจจะทําใหม ีเรือ่ งกระทบกระท่งั บา ง กต็ อ งขันติเขาขมไว และอีกอยา งคือ จะตองมีความ
ตืน่ ตัวตอทุกสถานการณอ ยูต ลอดเวลา ไมหลุกหลิกไปกับสิ่งเราอน่ื ใด และนอกจากน้ีก็ยังจะตอ งมีความคลอ งตัว รวดเร็ว
ฉับไว และที่สําคัญอีกอยา งคือ จะตองรูท ุกอยางท่ผี กู ํากับคดิ และรเู ก่ยี วกับหนังท่กี ําลังทําอยู เพราะวา ผชู ว ยฯจะตองคอย
ตอบคําถามแทนผูก ํากับใหแ กทีมงานฝา ยอืน่ ๆ ไดร ับรู

3. ผจู ัดการกองถา ย หลักๆ คือดูแลเร่อื งการเงนิ วา ใชจา ยไปเทาไหร แลวคอยใหคําแนะนํา (แกมบังคับ) แก

ทีมงานวา ควรจะใชง บเทาไหรเ พื่อการซือ้ หรือทําอะไรสักอยาง วา งา ยๆ ก็คือหนา ท่คี วบคุมใหร ะบบการเงินในกองถาย
ราบรืน่ เปน ไปดว ยความเหมาะสมตามงบที่มีอยู หนาท่นี จ้ี ําเปนจะตอ งอาศัยผูมีความละเอียดรอบคอบในการทํางาน และ
มีสายตาทีป่ ราดเปรียววองไว เมื่อเหน็ อะไรที่ผิดปรกติ เชน กําลังจะมีคนใชเงินเกนิ งบทง้ั ๆ ทส่ี ามารถประหยัดไดม ากกวา
น้นั ผูจัดการกองถา ยจะตอ งรูกอ นและแกไขไดท ันทวงที

4. ตากลอ ง/ผกู าํ กบั ภาพ ไมใ ชแคเ อากลอ งมาวางแลว กถ็ ายอยา งเดียวนะครับ แตจะตอ งตีความตามบทหนังท่ี

อา น และถา มีสตอรีบ่ อรดกต็ องถายตามนน้ั โดยทจ่ี ะตอ งชวยเหลอื ดานเทคนคิ เพ่อื ใหไ ดภ าพอยางท่ผี กู ํากับตอ งการ หรือ
หากภาพทีว่ างไวในสตอรี่บอรด มันเกดิ ไมใช น่นั แปลวาผกู าํ กับภาพตองรเู ร่อื งองคประกอบภาพ (การวางตําแหนง วัตถุ
ตางๆ เวลาอยูใ นเฟรมใหด ูดี) รวมถงึ รูวิธีเลือกใชข นาดภาพใหเ หมาะสมในคัตท่กี ําลังถายๆ อยู และสามารถหาหนทางอน่ื
มาเปน ทางออกใหแ กผูกํากับได แตแนนอนวา สุดทายแลวดวงตาของผกู ํากับภาพ ยอมจะตอ งเปนดวงตาอันเดียวกับของผู
กํากับ

5. คนบนั ทกึ เสยี ง สําคัญไมนอ ยกวาภาพเลย เพราะถาเสียงไมด ีฟงท่ตี ัวละครพูดไมร เู รอ่ื งน้จี บกัน คน

บันทกึ เสียงไมไดแคท ําหนา ที่บันทึกเสียงอยา งเดียว แตย ังตอ งคอยชวยผกู ํากับดูวา กอ นถา ยเมอ่ื ไปดูโลเคช่นั ก็จะบอกได
วาจะเกดิ ปญหาอะไรขึ้นกับการอัดเสียงเพือ่ ที่จะแกไขได หรือระหวา งถาย ก็คอยดูวาชว งไหนอัดเสียงไดไมไ ด เพ่อื ทจ่ี ะ
สามารถทําใหไ ดเนือ้ เสียงที่มีคุณภาพดีไปใชใ นการทํางานดา น post production

6. ผกู าํ กบั ศลิ ป มีหนา ทีช่ วยใหง านฉากและอุปกรณประกอบฉากไดดังภาพทผ่ี กู ํากับคดิ ไว ไมใชแคเ อาของมา

วางๆ จัดฉากเทา น้นั แตเ ชน เดียวกับตากลอง ก็จะตอ งมีดวงตาทเ่ี ห็นเหมือนผกู ํากับเชน กัน
แลวก็ยังมีอีกหลายหนาที่ แตค นอื่นๆ ทไ่ี มใชผูกํากับจําเปนจะตองเขาใจอยา งหน่งึ วา หนังเร่อื งน้ี (ทค่ี ุณกําลังชว ย

เขาทํางานอยู) ไมใ ชหนังของคุณเอง คุณไมค วรท่ีจะพยายามยัดบางสง่ิ บางอยา งท่คี ุณชอบไปแตผกู ํากับไมเห็นชอบ นน่ั ก็
คือการเคารพการตัดสนิ ใจของผูก ํากับนะ แหละครับ และ หลีกเหล่ียงการใชอ ารมณระหวางกันไดจ ะถือวาดีเลิศท่ีสุด

การกําหนดภาพของแตละช็อตในการถายทําภาพยนตรส ้นั มีลักษณะสําคัญเพราะเปน การใชกลอ งโนมนา วชักจูง
ใจ ความสนใจของคนดูและเพือ่ ใหเกดิ ความหมายทต่ี อ งการสอ่ื สารกับผดู ู ซ่ึงตอ งพิจารณาใชอ งคประกอบหลายอยางใน
การกําหนดภาพ เชน ความยาวของช็อต แอค็ ช่นั ของผแู สดง ระยะความสัมพันธระหวางคนดูกับผแู สดง หรือ subject
มุมมอง การเคลื่อนไหวของกลองและผูแ สดง ตลอดจนบอกหนาที่ของช็อตวาทําหนา ท่อี ะไร เชน แทนสายตาใคร เปนตน
ขนาดภาพ

หากเปรียบเทียบภาพที่ไดจากการชมภาพยนตรกับละครน้นั แตกตา งกนั มากมาย ในละครนน้ั ขน้ึ อยกู ับวาคนดูนง่ั
อยูท ี่สว นใหญของโรง เชน ดานหนา ดา นหลัง ดานขาง หรือดา นบน ซงึ่ จะใหภ าพและมุมมองทแ่ี ตกตา งกันออกไป ขณะท่ี
การชมภาพยนตร กลองเปนตัวกําหนดขนาดภาพไดหลายหลาก เชน ภาพระยะไกล (Long Shot) ระยะปานกลาง
(Medium Shot) และระยะใกล (Close Up) เปนตน

การกําหนดขนาดภาพในแตละชอ็ ตเหลา น้ไี มใชเปนเรอ่ื งงาย ซ่ึงตองสอดคลอ งกับความหมายท่ตี อ ง การส่อื แต
อยางไรก็ตาม ความหมายของภาพระยะใกลและระยะไกลของผกู ํากบั คนหนึง่ อาจมีความแตก ตางจากอีกคนหนึง่
นอกจากนี้ การใชภ าพตองมีความสัมพันธเชื่อมตอ กันไดเ ปนอยา งดี แมแตภ าพยนตรกับโทรทัศนย ังมีความแตกตา งกันอีก
ดวย

โดยท่ัวไปการกําหนดขนาดภาพน้นั ไมม ีกฎแนนอนทต่ี ายตัว ในหลักปฏิบัติแลวมักใช 3 ขนาด คือ ขนาดภาพ
ระยะไกล ระยะปานกลาง และระยะใกล ดังที่ไดก ลาวมาแลวเปนขนาดเรียกกวาง ๆ ท่เี ขียนไวในบทภาพยนตร ซึ่ง ใช
รูปรา งของคนเปน ตัวกําหนดขนาดของภาพ แตอ ยางไรก็ตาม เราสามารถแบงยอ ยขนาดของภาพไดอ ีกและมีชอ่ื เรียก
ชัดเจนขนึ้ ดังนี้

1. ภาพระยะไกลมากหรอื ระยะไกลสดุ (Extreme Long Shot / ELS)

ไดแ ก ภาพที่ถายภายนอกสถานที่โลงแจง มักเนน พน้ื ท่หี รือบรเิ วณทก่ี วางใหญไ พศาล เมอ่ื เปรียบ เทียบกับสัดสว น
ของมนุษยที่มีขนาดเลก็ ภาพ ELS สว นใหญใ ชส ําหรับการเปด ฉากเพอ่ื บอกเวลาและสถานท่ี อาจเรียกวา Establishing
Shot กไ็ ด เปน ช็อตทีแ่ สดงความยิง่ ใหญของฉากหลัง หรือแสดงแสนยานุภาพของตัวละครในหนังประเภทสงครามหรือ
หนังประวัติศาสตร สวนช็อตที่ใชตามหลังมักเปน ภาพระยะไกล (LS) แตใ นภาพยนตรหลายเรอ่ื งใชภาพระยะใกล (CU) เปด
ฉากกอนเพือ่ เปนการเนน เรียก จุดสนใจหรือบีบอารมณค นดใู หส ูงข้ึนอยา งทันทีทันใด

2. ภาพระยะไกล (Long Shot /LS)

ภาพระยะไกล เปนภาพทีค่ อนขางสับสนเพราะมีขนาดท่ไี มแ นน อนตายตัว บางครง้ั เรียกภาพกวาง (Wide Shot)
เวลาใชอาจกนิ ความตง้ั แตภาพระยะไกลมาก (ELS) ถึงภาพระยะไกล (LS) ซึ่งเปนภาพขนาดกวางแตสามารถเหน็
รายละเอียดของฉากหลังและผูแสดงมากขึ้น เมอ่ื เปรียบเทียบกับภาพระยะไกลมาก หรือเรียกวา Full Shot เปนภาพกวาง
เห็นผูแ สดงเต็มตัว ต้งั แตศีรษะจนถงึ สวนเทา

ภาพระยะไกล (LS) บางคร้งั นําไปใชเปรียบเทียบเหมือนกับขนาดภาพระหวา งหนังกับละครทค่ี นดูมองเปน เทากัน
คือ สามารถเหน็ แอค็ ชน่ั หรืออากัปกริยาของผแู สดงเต็มตัวและชัดเจนพอ ซงึ่ เปนท่ีทราบกันดีวา หนังของชารล ี แชปลิน
(Charlie Chaplin) มักใชขนาดภาพนีก้ ับภาพปานกลาง (MS) ถายทอดอารมณตลกประสบความสําเร็จในหนังเงียบของเขา

3. ภาพระยะไกลปานกลาง (Medium Long Shot / MLS)

เปน ภาพที่เหน็ รายละเอียดของผูแสดงมากขึ้นตง้ั แตศ ีรษะจนถึงขา หรือหัวเขา ซึง่ บางครง้ั กเ็ รียกวา Knee Shot
เปนภาพทีเ่ หน็ ตัวผูแ สดงเคลื่อนไหวสัมพันธก ับฉากหลังหรือเห็นเฟอรนเิ จอรใ นฉากน้นั

4. ภาพระยะปานกลาง (Medium Shot /MS)

ภาพระยะปานกลาง เปนขนาดทีม่ ีความหลากหลายและมีชอ่ื เรียกไดหลายช่อื เชนเดียวกัน แตโ ดยปกตจิ ะมีขนาด
ประมาณตง้ั แตหนงึ่ ในสี่ถงึ สามในสี่ของรา งกาย บางคร้งั เรียกวา Mid Shot หรือ Waist Shot ก็ได เปน ชอ็ ตทใ่ี ชม ากสุด
อันหน่ึงภาพยนตร

ภาพระยะปานกลางมักใชเปนฉากสนทนาและเห็นแอค็ ชน่ั ของผแู สดง นยิ มใชเ ชอ่ื มเพ่ือรักษาความตอ เนอ่ื งของ
ภาพระยะไกล (LS) กับภาพระยะใกล (CU)

5. ภาพระยะใกลป านกลาง (Medium Close-Up / MCU)

เปน ภาพแคบ คลอบคลุมบรเิ วณตง้ั แตศ ีรษะถงึ ไหลข องผแู สดง ใชส ําหรับในฉากสนทนาทเ่ี ห็นอารมณความรสู ึกท่ี
ใบหนา ผูแสดงรูส กึ เดน ในเฟรม บางคร้งั เรียกวา Bust Shot มีขนาดเทา รูปปน ครึ่งตัว

6. ภาพระยะใกล (Close-Up / CU)

เปนภาพที่เหน็ บริเวณศีรษะและบรเิ วณใบหนา ของผแู สดง มีรายละเอียดชัดเจนข้นึ เชน รวิ้ รอยบนใบหนา น้ําตา
สวนใหญเนน ความรูส กึ ของผแู สดงทีส่ ายตา แววตา เปน ชอ็ ตท่นี ง่ิ เงียบมากกวา ใหม ีบทสนทนา โดยกลอ งนําคนดูเขา ไป
สํารวจตัวละครอยา งใกลช ิด

7. ภาพระยะใกลม าก (Extreme Close-Up /ECU หรอื XCU)
เปน ภาพทีเ่ นนสว นใดสว นหน่งึ ของรา งกาย เชน ตา ปาก เทา มือ เปนตน ภาพจะถูกขยายใหญบ นจอ เหน็

รายละเอียดมาก เปนการเพมิ่ การเลา เรื่องในหนังใหไ ดอ ารมณมากข้ึน เชน ในชอ็ ตของหญงิ สาวเดนิ ทางกลับบานคนเดียว
ในยามวิกาลบนถนน เราอาจใชภ าพ ECU ดา นหลังทห่ี ูของเธอเพอ่ื เปน การบอกวา เธอไดย นิ เสียงฝเทา แผว ๆ ท่กี ําลัง
ตดิ ตามเธอ จากน้นั อาจใชภ าพระยะนีท้ ีต่ าของเธอเพ่ือแสดงความหวาด กลัว เปน ชอ็ ตทเ่ี ราคนุ เคยกัน แตอ ยางไรก็ตาม
เราสามารถใชไดใ นความหมายอืน่ ๆ โดยอาศัยแสงและมุมมองเพ่อื หารูปแบบการใชใหห ลากหลายออกไป

นอกจากนีม้ ีชอ็ ตอืน่ ๆ ที่เรียกโดยใชจํานวนของผแู สดงเปน หลัก เชน Two Shot คือ มีผแู สดง 2 คน อยใู นเฟรม
เดียวกัน ในยุโรปบางแหงเรียก American Shot เพราะสมัยกอนนิยมใชกันมากในฮอลลีวูด Three Shot คือ มีผแู สดง 3
คน อยูเ ฟรมเดียวกัน และถา หากผูแสดงมีมากกวาจํานวนนข้ี ้นึ เรียกวา Group Shot ขนาดทใ่ี ชม ักเปนภาพปานกลาง

ในชอ็ ตที่เรียกโดยหนาทีข่ องมันทีใ่ ชขนาดภาพปานกลาง เชน Re-establishing Shot เปนช็อตทใ่ี ชเตือนคนดูวา
ยังไมไ ดเ ปลี่ยนพืน้ ที่ (Space) หรือสถานที่ของฉากน้นั ยังคงอยใู นฉากเดียวกัน มักเปน ภาพทใ่ี ชต ามหลังภาพระยะใกล
กอนหนา ช็อตนี้ สว นภาพผา นไหล หรือ Over-the-Shoulder เปน ภาพท่บี อกหนาท่ขี องมันอยใู นตัวแลว คือใชถานผานไหล
ผูแ สดงคนหน่งึ เปน พืน้ หนา ไปรับผูแ สดงอีกคนหน่ึงเปนพน้ื หลัง ใชต ัดสลับไปมา เมอ่ื ผูแสดงท้งั สองมีบทสนทนารวมกันใน
ฉากเดียวกัน

มมุ กลอ ง (Camera Angles)

ในภาพยนตรบ ันเทงิ โดยท่วั ไปการต้งั กลองมไิ ดว างไวแคเ ฉพาะดานหนา ตรงของผแู สดงเทา นน้ั แตจ ะทํามุมกับผู
แสดงหรือวัตถุตลอดทง้ั เรื่อง ย่ิงกลอ งทํามุมกับผแู สดงมากเทา ไร ก็ยิง่ สะดุดความสนใจมากข้ึนเทาน้นั และการใชมุมกลอ ง
ตอ งใหสอดคลอ งกับการเลา เรื่องดว ย

เหตุผลของการเปลี่ยนมุมกลองใหหลากหลายเพ่อื ใชติดตามผแู สดง เปดเผย/ ปดบังเน้อื เรอ่ื ง หรือตัวละคร เปล่ียน
มุมมอง บอกสถานที่ เนน อารมณห รืออื่น ๆ อีกมากมายท่ีตอ งการส่อื ความหมายบางอยา งของแอ็คชน่ั ทเ่ี กดิ ขน้ึ ในฉากนน้ั
ของผูก ํากับ

มุมกลอ งเกิดขึน้ จากการทีเ่ ราวางตําแหนงคนดใู หทํามุมกับตัวละครหรือวัตถุ ทําใหมองเห็นตัวละครในระดับองศาท่ี
แตกตางกัน จึงแบง มุมกลอ งได 5 ระดับ คือ

1. มมุ สายตานก (Bird’s-eye view)

มุมชนิดนีม้ ักเรียกทับศัพททําใหเขาใจมากกวา เปนมุมถายมาจากดา นบนเหนือศีรษะ ทํามุมตง้ั ฉากเปนแนวด่ิง 90
องศากับผูแ สดง เปน มุมมองที่เราไมคุน เคยในชีวิตประจําวัน จึงเปนมุมทแ่ี ปลก แทนสายตานกท่อี ยูบนทอ งฟา หรือผกู ํากับ
บางคน เชน Alfred Hitchcock ใชแทนความหมายเปนมุมของเทพเจา เบอ้ื งบนท่ีทรงอํานาจ มองลงมาหาตัวละครท่หี อย
อยูบ นสะพาน ตึก หนา ผา เพิ่มความนา หวาดเสียวมากข้นึ มุมกลองท่คี ลายกับมุม Bird’s-eye view คือ aerial shot ซึง่
ถา ยมาจากเฮลิคอปเตอรหรือเครื่องบินบางกเ็ รียกวา helicopter shot หรือ airplane shot เปน ชอ็ ตเคล่อื นไหวถายมา
จากดา นบนทง้ั ส้ิน

2. มมุ สงู (High-angle shot)

คือมุมสูงกลอ งอยูด า นบนหรือวางไวบนเครน (crane) ถายกดมาท่ผี แู สดง แตไมตง้ั ฉากเทา Bird’s-eye view
ประมาณ 45 องศา เปนมุมมองทีเ่ ห็นผูแ สดงหรือวัตถุอยตู ํ่ากวา ใชแสดงแทนสายตามองไปเบ้อื งลางท่ีพน้ื ถาใชกับตัว
ละครจะใหค วามรูสกึ ตํ่าตอ ย ไรศ ักดิ์ศรี ไมมีความสําคัญ หรอื เพ่อื เผยใหเหน็ ลักษณะภูมิประเทศหรือความกวา งใหญไ พศาล
ของภูมทิ ัศนเ มื่อใชก ับภาพระยะไกล (LS)

3. มมุ ระดับสายตา (Eye-level shot)

เปนมุมทีม่ ีความหมายตรงตามชื่อที่เรียก คือคนดูถูกวางไวในระดับเดียวกับสายตาของตัวละครหรือระดับเดียวกับ
กลองที่วางไวบนไหลข องตากลอง โดยผูแสดงไมเ หลือบสายตาเขาไปในกลอ งในระหวา งการถายทํา มุมระดับสายตาน้ี
ถงึ แมจะเปน มุมที่เราใชมองในชีวติ ประจําวัน แตก ็ถือวาเปนมุมท่สี ูงเล็กนอ ย เพราะโดยปกตมิ ักใชกลองสูงระดับหนาอก ซ่ึง
เรียกวา a chest high camera angle หรือเปน มุมปกติ (normal camera angle) ไมใ ชมุมระดับสายตา ซ่งึ เปน มุมท่ีคนดู
คุนเคยกับการดูหนังบนจอใหญท ีถ่ ายดาราภาพยนตรใ หดใู หญเกนิ กวา ชีวิตจรงิ larger-than-life

ในความหมายอืน่ ของมุมระดับสายตาในหนังคาวบอย (Western) หมายถึง เปนมุมของลูกผชู าย (standing male
adults) จึงวางตําแหนง ของผูแ สดงที่ดูสงา งาม แตผกู ํากับหญงิ ชาวฝรง่ั เศสช่อื Chantal Akerman เปน คนรูปรางคอ นขา ง
เตีย้ ใชม ุมกลอ งระดับสายตาเดียวกับเธอแทนความเปน “ผหู ญิง” ในมุมมองของกลองถา ยทําหนังสว นใหญข องเธอ
ในขณะที่ Yasujiro Ozu ผูก ํากับชาวญี่ปุน ปฏเิ สธท่จี ะใชก ลองทํามุมกับผแู สดง แตใ ชกลองระดับสายตามีความสูงประมาณ
3-4 ฟุต สูงจากพื้นเปน ระดับเดียวกับรูปแบบการนง่ั แบบญ่ปี นุ ในบา นของตัวละคร Ozu ใหเ หตุผลวา “เขาตองการใหต ัว
ละครน้นั มีความเทา เทียมกัน เปนแคค นธรรมดาคนหนงึ่ ไมวา จะเปน คนดีหรือเลว โดยจะใหตัวละครเปด เผยตัวเอง ไมใช
มุมกลอ งอธิบายใหรูส กึ อยางใดอยางหนึง่ โดยเปนตัวกลาง ไมมีอคติ เทากับเปนการใหค นดไู ดตัดสนิ ใจเอาเองวาตัวละคร
นน้ั เปนคนอยางไรในหนัง”

4. มมุ ตาํ่ (Low-angle shot)

คือมุมที่ตํ่ากวาระดับสายตาของตัวละคร แลวเงยกลอ งขน้ึ ประมาณ 70 องศา ทําใหเกิดผลทางดานความลกึ ของ
ซับเจ็คหรือตัวละคร มีลักษณะเปนสามเหลีย่ มรูปทรงเรขาคณิตใหความม่นั คง นาเกรงขาม ทรงพลังอํานาจ ความเปน
วีรบุรุษ เชน ช็อตของคิงคอง ยักษ ตึกอาคารสง่ิ กอสรา ง สัตวป ระหลาด พระเอก เปน ตน
ในภาพยนตรเ รื่อง Citizen Kane (1941) ทีต่ องการเนน ความรํ่ารวยของ Kane จึงใชกลองมุมตํ่าเพ่อื ใหเ ห็นพ้นื หลังทเ่ี ปน
เพดาน บอกถงึ ความโออา ม่ังคง่ั ของเจา ของคฤหาสถ การถา ยทําตอ งร้อื พ้นื เอาบางสวนของฉากออกเพ่อื สามารถวาง
กลอ งไดม ุมต่ําตามที่ตอ งการ

5. มมุ สายตาหนอน (Worm’s-eye view)

คือมุมทีต่ รงขา มกับมุมสายตานก (Bird’s-eye view) กลองเงยต้งั ฉาก 90 องศากับตัวละครหรือซับเจค็ บอก
ตําแหนง ของคนดูอยูต ํ่าสุด มองเห็นพืน้ หลังเปน เพดานหรือทอ งฟา เห็นตัวละครมีลักษณะเดน เปน มุมท่แี ปลก
นอกเหนือจากชีวติ ประจําวันอีกมุมหนงึ่

ลักษณะของมุมนี้ เมื่อใชก ับซับเจ็คที่ตกลงมาจากท่สี ูงสูพื้นดนิ เคล่อื นบังเฟรม อาจนําไปใชเปนตัวเช่อื มระหวาง
ฉาก (transition) คลายการเฟดมืด (Fade out)

6. มมุ เอยี ง (Oblique angle shot)

เปนมุมที่มีเสนระนาบ (Horizontal line) ของเฟรมไมอยใู นระดับสมดุล เอียงไปดา นใดดานหน่ึงเขา หาเสนต้งั ฉาก
(Verticle line) ความหมายของมุมชนิดนีค้ ือ ความไมสมดุลลาดเอียงของพน้ื ท่ี บางสง่ิ บางอยา งทอ่ี ยใู นสภาพไมดี เชน ใน
ฉากชุลมุนโกลาหล แผน ดนิ ไหว ถาใชแ ทนสายตาตัวละคร หมายถงึ คนท่เี มาเหลา หกลม สับสน ใหความรสู กึ ท่ตี งึ เครียด

มุมเอียงเปนมุมที่ไมค อ ยใชบ อยนัก สวนใหญใชตามความหมายทอ่ี ธิบายในภาพยนตรแ ละมีชอ่ื เรียกหลายอยาง
เชน Dutch angle, Tilted shot หรือ Canted shot เปน ตน

นอกจากนยี้ งั มมี ุมกลอ งอนื่ ทสี่ าํ คญั ควรทราบดงั น้ี

1. มมุ เฝา มอง (Objective Camera Angle)

คือ มุมแอบมองหรือเฝา มองตัวละคร แอ็คชน่ั และเหตุการณท ่กี ําลังเกดิ ขน้ึ ในหนัง เปนมุมเดียวกับกลองแตมองไม
เหน็ คนดู ซึ่งคนดูจะอยูหลังกลอ งโดยผานสายตาของตากลอ ง หรอื บางทีเปนการถายโดยคนแสดงไมรตู ัว เรียกวา การ
แอบถาย (candid camera)

2. มมุ แทนสายตา (Subjective Camera Angle)

เปน มุมมองสวนตัว หรือเรียกวา มุมแทนสายตา ซงึ่ เปน การนําพาคนดูเขา มามีสว นรวมในภาพดว ย เชน ผแู สดง
มองมาทีก่ ลอ ง ซง่ึ จะใหความรูสกึ เหมือนมองไปท่ีคนดูหรือพูดกับกลอง เชน การอา นขาว การรายงานขาวในทีวี
เปน ตน ลักษณะของมุมกลองชนดิ นี้ เปน ความสัมพันธก ันระหวางสายตาตอสายตา (eye-to-eye relationship)

มุมแทนสายตา แบงเปน
2.1 แทนสายตาคนดู เปน การกําหนดตําแหนง คนดใู หเ ปน สว นหน่ึงของฉากน้นั เชน คนดูถูกพาใหเขาชม
โบราณสถาน พาทีย่ ว คนดูจะไดเหน็ เหตุการณข องแตล ะฉาก หรือกลองอาจถูกทง้ิ มาจากทส่ี ูง แทนสายตามาจากท่ีสูง
แทนคนดูตกลงมาจากทีส่ ูง ภาพแทนสายตาของนักบนิ รถแขง พายเรือ ดําน้ํา สกี รถไฟเหาะตีลังกา
2.2 กลองแทนสายตาตัวละคร เปนการเปลย่ี นสายตาของคนดูจากการเฝาแอบมองมาเปนแทนสายตาในทันที
ซึ่งคนดูกไ็ ดเ ห็นรวมกันดับตัวละครหรือผูแ สดง เชน ตัวละครมองออกไปนอกกรอบภาพ จากน้นั ภาพตัดไปเปนมุมแทน
สายตาของตัวละคร การแพนชอ็ ตหรือ traveling shot ในภาพยนตรส ารคดีสวนใหญ กลองมักทําหนา ทแ่ี ทนสายตาของ
คนดู

3. มมุ มองใกลช ดิ (Point-of-view Camera Angles)

มุมมองใกลชิดนี้มักเรียกงา ย ๆ วา มุมพโี อวี (POV) เปน มมุ กึ่งระหวา ง มุม objective และมุม subjective แต
อยางไรก็ตาม เรากถ็ ือวาเปนมุม objective หรือมุมแอบมอง และสวนใหญขนาดภาพท่ใี ชม ักเปนภาพระยะใกลก ับระยะ
ปานกลาง เพือ่ ใหส ามารถมองเห็นภาพแสดงออกของใบหนาตัวละคร เห็นรายละเอียดชัดเจน

การใชมุมพีโอวีนี้ อาจใชสําหรับกรณีทต่ี องการใหคนดูเขา ไปมีสว นในเหตุการณด ว ย นอกจากนก้ี ารใชมุมพโี อวี
ยังมักตามหลังชอ็ ตผา นไหล หรือ over-the-shoulder (OS) คือเมอ่ื ผแู สดงคนหนงึ่ จะเห็นดา นหลังเปน พน้ื หนา และใบหนา
ของผูแสดงอีกคนหนึ่งอยูพ ื้นหลังหรืออาจใชก อ นมุมแทนสายตาของนัก แสดง เปน ตน

การใชมุมกลองตอ งคํานึงถึงพืน้ ที่ (space) และมุมมอง (viewpoint) ซงึ่ ตําหนง ของกลองเปน ตัว กําหนดพ้นื ท่วี า
จะมีขอบเขตเพียงใดจากทีซ่ ่ึงคนดูมองเห็นเหตุการณ ซง่ึ ตองสัมพันธก ันท้งั หมด ท้งั ขนาดภาพ มุมมอง และความสูงของ
กลอง

การเคลอื่ นกลอ ง

ภาพยนตรม ีความแตกตา งจากภาพนิ่ง 2 ประการ คือ นอกจากสามารถถา ยภาพเคล่อื นไหวไดแ ลว ยังสามารถ
เคลือ่ นที่ไปไดดวยการเคลื่อนกลอ งในขณะถายทํา แมม ีความยงุ ยากซับซอ นและเสียเวลามาก กวาการตง้ั กลอ งถา ยนิ่ง ๆ
(Static Shot) แตทําใหห นังมีความโดดเดนทางดา นอารมณสูง จุดประสงคห ลักของการเคล่อื นกลอง คือ ตดิ ตามผูแสดง
เปน การเชือ่ มกันระหวา งสองความคิด และยังเปน การสรางอารมณท่ีทรงพลัง ถา หากใชก ารเคล่อื นไหวกลอ งแทนมุมมอง
ของผูแสดง

การเคลื่อนไหวกลอง มี 5 ลักษณะ คือ
การซูม (Zoom)
การแพน และการทิลท (Panning and Tilting)
การแทรค (Tracking)
การเครน (Craning)
การถือกลอ งถา ย (Handheld Camera)

การซมู (Zoom)

การซูมกลอ ง คือ การสรางความเคล่อื นไหวของภาพดวย “เลนส” ซูมเขา หรือ Zoom in คือการดงึ ภาพจากไกล
เขามาใกล ซูมออก หรือ Zoom out คือ การถอยภาพจากใกลออกไปเปน ภาพไกล

การแพน และการทลิ ท (Panning and Tilting)

การแพนเปนการเคลื่อนไหวกลอ งทีง่ ายทส่ี ุด คือ เฉพาะท่ีตัวกลอง จํากัดอยูบนขาตง้ั ทอ่ี ยกู ับท่ี กลอ งมไิ ด
เคลือ่ นยา ยออกไปจากตําแหนง เดมิ ซง่ึ แตกตา งไปจากการเคลอ่ื นกลองในลักษณะอน่ื และไมตองเตรียมการมาก หรือตอง
ใชอ ุปกรณท ีม่ ีน้ําหนักเหมือนกับการแทรค (Tracking) หรือการทรัค (trucking) และ การเครน (Craning)
การแพนเปนการเคลือ่ นกลอ งในแนวนอนจากซายไปขวา หรือจากขวาไปซา ยไดมากถึง 360 องศา และเชน เดียวกัน
กลอ งอาจแพนในแนวด่ิงหรือที่เรียกวา การทลิ ท (Tilting) กลอ งจะทํามุมสูงและมุมตํ่ากับซับเจ็คได 45 องศา หรือเงยสูง
ไดถงึ 90 องศา

การแพนกลอง ครอบคลุมบริเวณพื้นทโ่ี ลงกวาง มักใชก ับช็อตเปด เรอ่ื งหรือ Establishing shot เปนลักษณะการ
แพนชา ๆ ครอบคลุมพื้นที่ เชน ทิวทัศน ทองทงุ ทะเลทราย ซ่งึ แสดงถึงความกวา งใหญไพศาลของอาณาบรเิ วณของพ้นื ท่ที ่ี
ใหญเกินกวา เฟรมจะครอบคลุม สว นการแพนในแนวต้งั หรือการทลิ ท (Tilting) ทํามุมต่ํา (tilt down) หรือทํามุมสูง (tilt
up) ใหความรูส ึกของความสูง เชนการทลิ ทข น้ึ ไปท่อี าคาร หรือตกึ ระฟาท่สี ูง ใหค วามรูสกึ สูงตระหงา นของตัวอาคาร
หากทิลทลงมากอ็ าจใหค วามรูสกึ หวาดเสียวในความสูงได โดยท่วั ไปการแพนกลอ งเพ่ือใหติดตามแอ็คชน่ั ไดท ้งั ในบริเวณท่ี
คับแคบจํากัด หรือบรเิ วณทีก่ วา งใหญกวา เฟรมจะครอบคลุมได เพ่ือเปน การรักษาซับเจ็คใหอ ยใู นกรอบภาพท่เี หมาะสม
และสมดุล เชน ในฉากที่ตัวแสดงเคลือ่ นที่ไปมา ซงึ่ ยังคงอยใู นกรอบภาพ ไปหลุดไปจากกรอบ

การแพนแมจ ะไมท ําใหเปอรสเปคตีฟของภาพเปล่ยี นไปเหมือนการแทรค การเครน หรือการใช hand-held กต็ าม
แตการแพนก็สามารถครอบคลุมพื้นที่ไดรวดเร็วกวา การเคล่อื นกลอ งลักษณะอน่ื เชน การแทรคและการเครน ซึ่งท้งั สอง
ประการหลังนี้กลองตอ งเคลื่อนออกจากตําแหนง เดมิ และตอ งใชคนชว ย เชน การแพนจากซับเจค็ หนงึ่ ไปยังอีกซับเจค็ หน่ึง
ซึง่ อยูหา งกันหลายสิบเมตร การแพนอาจใชเ วลาเพียงไมกว่ี ินาที ในขณะทก่ี ารแทรคตองใชเ วลาท่นี านกวา จงึ สามารถ
ครอบคลุมพื้นที่ไดเ ทากัน และยังตอ งใชคนและอุปกรณต า ง ๆ อีกมากมายในการทํางาน

การแพน และการทิลทจงึ ใชใ นกรณี
1. เพือ่ ครอบคลุมพื้นที่ทีม่ ีขนาดใหญ ไมสามารถมองเหน็ ไดท ่วั ในเฟรมเดียว หรือ fixed frame
2. ใชติดตามแอ็คชน่ั ของผูแ สดง
3. ใหเ ชื่อมจุดสนใจของภาพ
4. ใหความหมายของการเชือ่ มระหวางจุดสนใจของภาพต้ังแต 2 จุดขน้ึ ไป

ความสําคัญของการแพนกลองไมไดข ึน้ อยกู ับพ้นื ท่แี ละความเร็วของการแพนเทานน้ั หากแตต อ งอาศัยเลนสใ น
การรับภาพเพือ่ ใหเ กดิ ความรูสึกพลังของการเคลอ่ื นไหวอีกดว ย การเลือกใชเลนสทม่ี ีความยาวโฟกัสยาวจะชวยเพิ่มการรับ
ความรูส ึกที่รวดเรว็ ของซับเจ็คที่พุงผา นบริเวณหนา จอรับภาพ เพราะเลนสท่ีมีความยาวโฟกัสยาวรับภาพไดเพียงบางสวน
ของภาพที่รับดวยเลนสมุมกวาง ดังนน้ั การแพนกลอ งระยะส้นั ๆ จึงสามารถใหค วามรูสกึ เหมือนวา แพนกลอ งไดไกล
มากกวา ใชเ ลนสมุมกวา งแพน เปนตน

ผูก ํากับอยา งเชน Akira Kurosawa ใชเ ลนสทม่ี ีความยาวโฟกัสยาวในภาพยนตรของเขาหลายเร่อื ง เน่อื งจากการ
ใชเ ลนสชนิดนี้จับแอค็ ชน่ั ทําใหบริเวณตง้ั แตพืน้ หนา (Foreground) พ้นื กลาง (Middle Ground) และพ้นื หลัง
(Background) มีความแตกตางกันของการเคลอ่ื วไหวและความลกึ ของภาพ เลนสท ม่ี ีความยาวโฟกัสยาว เชน เทเลโฟโต
จะแยกซับเจ็คและพ่มิ ความรูสกึ รวดเร็ว เชน ในฉากท่ีพวกนักรบหรือซามไู รวงิ่ หรือควบมา ผา นตนไมใ นปา ก็จะทําใหส วนท่ี
เปน พืน้ หลังมีแสงพรามัวและเขม ขณะที่พืน้ หนา เชน ตน ไม บังหนาเฟรม ทําใหภาพกระพริบเปน จังหวะขณะแพนกลองซ่งึ
เนน ใหเหน็ การเคลื่อนไหวที่ทรงพลัง

การใชเลนสที่มีความยาวโฟกัสยาวสําหรับการถายในลักษณะทม่ี ีการแพนกลองเชนน้ี ตอ งอาศัยคนท่ีมีความ
ชํานาญในการใชกลอง โดยเฉพาะอยางย่ิงการแพนอยา งรวดเร็วในสภาวะแสงทต่ี ่ํา ซึ่งทํายาก

การแพนเปนการนําสายตาคนดูจากจุดหน่ึงไปสอู ีกจุดหนง่ึ หรือเปนการเปล่ยี นจุดสนใจ โดยอาศัยการแพนกลอง
และทิศทางการเคลื่อนทีข่ องซับเจค็ เปนหลัก เชน ในฉากบาร กลองเปดชอ็ ตทบ่ี รกิ รชายถือถาดเคร่อื งดม่ื จากเคานเ ตอร
บาร กลอ งแพนตามจากซายมาขวาแลวหยุดทน่ี างเอกน่งั อยโู ดเด่ียวเปน ภาพปานกลาง สว นบรกิ รเดินหลุดเฟรมออกไป
และอีกตัวอยางหนึ่งเปนการยายจากจุดสนใจหน่งึ มาสอู ีกจุดหน่ึง โดยอาศัยการเคล่ือนไหวของกลอ งและซับเจค็ เปนหลัก
เชน ในตัวอยา งเดียวกัน เมื่อกลอ งแพนตามบรกิ รชายถือถาดจากเคานเตอรบารม ารับทใ่ี บหนา ของพระเอกทเ่ี ดินสวนมา
จากทิศทางตรงขามของกลอง ปลอยใหบรกิ รชายเดินหลุดเฟรมไปเชน เดียวกัน แลว แพนตอ เนอ่ื งติดตามแอค็ ชน่ั ของ
พระเอกจนถึงโตะที่วาง ซงึ่ บรกิ รชายเปน เพียงซับเจค็ ตัวนําจดุ สนใจเก่ยี วกับ แอ็คช่นั ใด ๆ ของทองเรอ่ื งหรือในฉาก
เตนรําในหอ งโถง กลอ งอาจแพนจับคูเตนรําจากคหู น่งึ ไปอีกคหู น่ึง เปน จังหวะทําใหไดอารมณข องความร่นื เริง ซง่ึ การ
แพนกลอ งนอกจากจะสามารถอธิบายสถานการณของฉากและเร่อื งไดแ ลว ยังทําหนาท่คี ลา ยกับตัวละครตัวหนงึ่ อีกดวย
อัตราความเร็วของการแพนกลอ ง ใหความหมายและความรสู ึกได เชน การแพนอยางชา ๆ (slow panning) ใหค วามรสู กึ
สบาย ๆ เชื่องชา หรือเหนือ่ ยหนายได สว นการแพนอยา งรวดเร็ว (swish pan) ทําใหภ าพพรา มัวไมค มชัด ใหค วามหมาย
ของการเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็วของกาลเวลาหรือการกลายรา ง เปน ตน

การแทรค (Tracking)

การแทรคเปน การเคลื่อนกลองจากตําแหนงหนึ่งไปยังอีกตําแหนง หนงึ่ ใชใ นการตดิ ตามผแู สดงหรือสํารวจตรวจ
ตราพื้นที่ (space) ในเนื้อเรื่อง หรืออาจเปนชอ็ ตท่มี ีซับเจ็คเดียว หรือซีเควนสช็อตท่มี ีความซับซอนท่ตี อ งการบอกเรอ่ื งราว
มากมายพรอมกับตองเปลีย่ นสถานที่และองคประกอบของภาพท่อี ยใู นชอ็ ตท่มี ีการเคล่อื นไหวไปพรอมกันในเวลาเดียวกัน

การแทรคมักติดต้งั กลองที่ยานพาหนะ เชน รถยนต ใชในการตดิ ตามผแู สดง เชน ในฉากไลล ากัน (chase
sequence) หรือใชต ิดตง้ั บนดอลลี่ท้งั ประเภทลอและราง

สวนการเคลื่อนกลองเขา หาผูแ สดงหรือออกจากผแู สดง เรียกวาการดอลล่ี คือ dolly in และ dolly out แตใ น
ปจจุบันความหมายระหวาง dolly กับ track นน้ั ใชป ะปนกัน ดังเชนผกู ํากับบางคนเรยี กการเคลอ่ื นกลองท่ใี ชยานพาหนะ
พาไป เชน รถยนต รถจักรยาน เปน ดอลลีช่ ็อต หรือแทรคก้งิ ชอ็ ต (tracking shot หรือ traveling shot) ท้งั สิน้ ท้งั นเ้ี พอ่ื
งา ยตอความเขา ใจของทีมงาน

แทรคก้งิ ช็อต เปนการเคลื่อนกลองทม่ี ีลักษณะพิเศษ ไดเปรียบกวา การเคล่ือนกลองท่ีอยกู ับท่ี กลา วคือ เรา
สามารถถายแอค็ ชน่ั และพืน้ ที่ของฉากใหเห็นรายละเอียดไดมากกวา และยังเปน ช็อตทร่ี ักษาอารมณข องคนดไู ดยาวนาน
อีกดวย เชน ในฉากตลาดที่ทีคนเดินซื้อของมากมาย หากใชก ลองอยใู นตําแหนง ทามกลางผคู นเปนการเขาไปอยใู น
แอค็ ช่นั (in the action) กลอ งทําหนาทีค่ ลา ยเปน สว นหน่ึงของแอค็ ช่นั แตถาต้งั กลอ งอยดู า นนอกตลาดเหน็ เดนิ ไปมา
เปนการเฝาสังเกตแอค็ ชน่ั โดยรวม ดังนน้ั ขอ ไดเปรียบของการแทรคกิง้ ชอ็ ต คือ ทําใหเราสามารถพากลองไหลเขา ไปอยู
ในเหตุการณแ ละออกมานอกเหตุการณห รือแอ็คชน่ั ไดในขณะเดียวกัน อันเปน ปจจัยสําคัญในการกําหนดภาพ ใชเ ปน
โครงสรา งของเนือ้ เรื่องไดห ลากหลายมากขึ้น และนอกจากนแ้ี ทรคกง้ิ ช็อตยังเปน ตัวดงึ เวลาของช็อตใหย าวนานข้นึ เปน
การรักษาอารมณข องคนดูใหตอเนื่อง ทําใหเ ราสามารถเนนหรือเปลย่ี นอารมณคนดไู ดภายในช็อตเดียวกัน ตางจากการ
ต้งั กลองอยูก ับที่โดยใชการแพน หรือการเปล่ยี นภาพจากขนาดใกลเปน ไกล หรือจากไกลเปน ใกล ซึง่ เปนเพียงการเพม่ิ
หรือลดความสําคัญของซับเจ็คในช็อตเทาน้นั และยังไมสามารถดงึ เวลาของชอ็ ตใหย าวนานข้ึนพรอ มกับรักษาจุดสนใจของ
ภาพไปในขณะเดียวกันดว ย

การแทรคกลองตองมีการวางแผนการทํางาน ซึ่งอาศัยหลักสองประการคือ หน่ึง ความสัมพันธข องกลอ งท่ี
เคลื่อนกับแอ็คช่นั และสอง คือระยะหา งระหวา งกลองกับซับเจค็ ทง้ั สองประการน้ี เปนหนึง่ ในหลายวธิ ีการของการ
“แตก” ชอ็ ตของแตละซีนในบทภาพยนตร กลาวคือ การกําหนดชอ็ ตของแตละฉากท่มี ีการเคล่อื นไหวน้นั ตองถามตัวเอง
อยูเสมอวา ฉากน้นั มีมุมมองอยางไร และอารมณทเ่ี หมาะสมระหวา งคนดูกับผแู สดงวา จะอยหู า งกันเทาไร ซ่งึ เราพอจะมี
ภาพเคลือ่ นไหวอยูใ นหัวบางแลว หลังจากไดอ า นบทคร้งั แรก ดังน้นั การวางแผนน้ี จะชวยใหเ ราสามารถเนน ส่งิ สําคัญท่ี
ตอ งการนําเสนอในช็อตนน้ั ไดด ังที่เราจนิ ตนาการไว นอก จากนย้ี ังชว ยใหเราสามารถถายครอบคลุมฉากทม่ี ีบทสนทนา
และแอค็ ช่นั ที่ซับซัอนใหงายข้ึน

การแทรคกลองเปนการเผยใหเหน็ ซับเจค็ หรือแอ็คชน่ั และสถานท่อี ยางชา ๆ โดยเนนเฉพาะจุดสนใจในฉากนน้ั ๆ
และนอกจากนี้ภายในชอ็ ตเดียวกันกลองยังสามารถเปล่ยี นขนาดภาพจากใกล (close-up) เปดใหเ หน็ มุมกวางขน้ึ หรือ
ขณะเดียวกัน จากภาพขนาดไกล กลองคอย ๆ เนน ใหเ ห็นรายละเอียดใกลข นึ้ แตในทางปฏบิ ัตกิ ลองสามารถแทรคไดอ ยา ง
อิสระ ไมวาทางตรง แนวโคง เลี้ยวทํามุมเปนวงกลม เดินหนา และถอยหลัง ผานประตูหนาตา ง ตลอดจนเปลย่ี นความเรว็
ของแทรคภายในชอ็ ตก็ยอมทําไดเชน เดียวกัน

ตวั อยา งของการแทรคกลอ ง
1. การแทรคกลอ งใหมีความเร็วเทา กับการเคลอ่ื นท่ขี องซับเจค็

การแทรคกลองวิธีนี้นิยมใชก ัน เรามักเห็นและคนุ เคยในหนังสว นใหญทใ่ี ชต ิดตามผแู สดงหลักประมาณ 2-3 คน
ดวยความเร็วเทา กัน โดยรักษาระยะหางระหวางกลอ งและซับเจ็คเทา กัน สว นตําแหนง กลอ งสามารถวางไวดานหนา
ดานหลัง หรือคูข นานเยื้องดา นหนา หรือดานหลังก็ ไดโ ดยใชข นาดภาพเต็มตัวปานกลาง หรือภาพใกลตามความเหมาะสม
เชน ในฉากที่ใชก ันบอย ๆ คือฉากสนทนากันในรถ ในเรือ บนหลังมา หรือในยานพาหนะอน่ื ๆ โดยเฉพาะอยางยิ่งใน
ฉากแอค็ ช่นั หรือ chase sequence จะไดผ ลมากเมอ่ื ตดิ ต้ังกลองไวท ่กี ระโปรงรถหรือดานขา งประตูรถใหเคลอ่ื นพรอ มกับ
ซับเจค็ ที่ว่ิงเคลื่อนไปอยางรวดเรว็

2. การแทรคกลองใหม ีความเร็วไวหรือชากวา การเคล่อื นท่ขี องซับเจค็
การแทรคกลองลักษณะนีค้ ลายกับประการแรก แตมีขอแตกตางอยทู ก่ี ลองมีความเรว็ ไมเทากับซับเจค็ โดย

ซับเจค็ เคลือ่ นที่เขาหากลองหรือซับเจค็ ถูกปลอยทงิ้ ไวดา นหลงั ขณะท่กี ลอ งแทรคเลยหนาไป วิธีนจ้ี ะชวยใหต ากลอ งสามารถ
ปลอ ยใหซ ับเจ็คเขาออกเฟรมไดใ นขณะทีก่ ลอ งกําลังแทรคอยู เชน ในฉากว่งิ แขง เราสามารถแทรกกลอ งใหเ รว็ กวา นักวงิ่
แลว ผา นเลยขึ้นหนาไปโดยที่ไมตัด ถาหากใชในฉากแอ็คช่นั จะใหค วามรสู กึ ตน่ื เตน มากกวา การแทรคธรรมดาทค่ี ูขนานกับ
ซับเจ็ค เพราะภาพจะมีการเปลีย่ นแปลงอยูต ลอด เวลาภายในชอ็ ตเดียวกันตง้ั แตแอค็ ช่นั ของซับเจค็ ระยะของเปอรสเปค
ตีฟท้งั หมดจะมีพลังความเคลื่อนไหวทีก่ ําลังผา นเฟรมของกลองไป เทา กับเปนการตรึงความเรา ใจของคนดูมากกวา การ
แทรคที่มีความเร็วเทากับการเคลือ่ นที่ของซับเจ็ค

3. การแทรคเขา หาหรือออกจากซับเจค็
นอกจากการแทรคกลองที่มีการเคลื่อนทข่ี องซับเจ็คดว ยแลว ยังมีการแทรคเขา หาหรือออกจากซับเจ็คดว ย การ

แทรคกลอ งชนดิ นีม้ ักเรียกวา การดอลลี่เขา (dolly in) และดอลล่อี อก (dolly out) ผลจากการเคลอ่ื นกลองลักษณะนท้ี ํา
ใหเ กดิ การเนน และการลดความสําคัญของซับเจ็คในภาพ เชน
การดอลลี่เขา ไปที่ใบหนาของตังแสดง ใชส ําหรับเนนความรสู ึกบางอยางของตัวละครในชว งขณะ หน่งึ เชน ในฉากหนง่ึ ท่ี
พระเอกแอบรักหลงไหลในนางเอกในหองเรียน กลองคอย ๆ ดอลล่เี ขาหาพระเอกเปน ภาพขนาดใกลท ่กี ําลังแอบมอง
นางเอกอยูอ ยา งเงียบ ๆ เปนตน

ในทางตรงกันขา ม การดอลลี่ออกจากซับเจ็ค นอกจากหมายถงึ ลดความสําคัญของซับเจ็คแลว ยังหมายถงึ การ
จากไปหรือการทง้ิ ใหอยูขางหลังอยางโดดเดีย่ วไดอ ีกดว ย เราพบเหน็ ตัวอยางในหนังบอ ยมากในฉากชานชาลา สถานี
รถไฟที่คูร ักตอ งพลัดพรากจากกัน หรือแมต องพลัดพรากจากลกู โดยใหก ลอ งตดิ อยบู นรถไฟ คอย ๆ แลน ออกไป ตัวละคร
ที่อยูบนชานชาลาตองถูกทิง้ ใหโดดเดีย่ วอยูตามลําพัง

4. การแทรคกลอ งหมุนรอบซับเจค็
การแทรคกลอ งลักษณะนี้อาจเรียกวา การดอลล่ีรอบตัวซับเจ็ค ซึ่งตอ งอาศัยรางดอลล่ีโคง เปนวงกลม โดยมีผู

แสดงอยูต รงกลาง ตัวอยา งฉากที่พบมาไดแก ฉากเตน รํา โตะสนกุ และโตะ ประชุมท่มี ีคนนง่ั รอบ ๆ เปนตน ซ่งึ เมอ่ื กลอ
งดอลลีช่ า ๆ ของโตะ ประชุมในฉาก อาจชวยเผยใหเห็นใบหนาของตัวละครทีละตัวสรา งความนา สนใจในภาพยนตรไ ดมาก

การเครน (Craning)

การเครน คือ การถายภาพที่กลองตง้ั อยบู นแขนของดอลล่ีขนาดใหญ เรียกวา cherry picker หรือ crane truck
สามารถเคลื่อนทีไ่ ดห ลายทิศทาง ท้งั แนวนอนและแนวตง้ั โดยเคล่อื นกลองใหส ูงข้ึน เห็นเปนภาพมุมกวางตอเนอ่ื งกัน หรือ
ลดใหกลองต่ําลงรับแอ็คช่นั

ภาพทีไ่ ดจากการเครนกลองใหค วามรสู ึกท่ีสงาผา เผย ตรึงความสนใจของคนดู ทําใหล ืมซับเจ็คไปช่วั ขณะ เพราะ
ความตะลงึ ในมุมมองที่แปลกและระยะภาพที่กําลังเปล่ียนไป

ในภาพยนตรป ระเภท Epic ของฮอลลีวูด มักใชเปน establishing shot เปน การเปดฉากแรกเรม่ิ เพ่อื เนน
ความรูสึกยง่ิ ใหญที่อยูเบื้องหนาและแสดงลักษณะแวดลอมของภมู ิทัศนไ ปในเวลาเดียวกัน และถาหากเคลอ่ื นกลองผานเขา
ในพืน้ ที่ (space) ย่ิงทําใหเ กิดความรูสึกทะลุมิติของความลึกอีกดวย
การใชเครนชอ็ ตมักเสียเวลาในการถา ยทํา ดังน้นั ควรมีการวางแผนและเตรียมการอยางระมัดระวัง บางคร้งั ตอ งมีการใช
หุน จําลองของฉากเพือ่ วางแผนการเครนและการเคล่อื นทข่ี องกลอง ปจจุบันมีการใชคอมพิวเตอรช วยออกแบบฉาก
สามารถหมุนและมองเหน็ ไดทุกมุม ทง้ั สูงและต่ํา ชวยเปนแนวทางใหมองเห็นภาพการเครนกอ นลงมือถายทําไดเปน อยา งดี

การถอื กลอ งถา ย (Handheld Camera)

การถือกลอ งถายภาพเปน การเคลือ่ นทก่ี ลองท่ีทําใหภาพไหวอยตู ลอดเวลา ลักษณะเปนการถาย ภาพท่ีไมเ ปน
แบบแผนเหมือนการเคลือ่ นกลอ งแบบอืน่ ๆ ซึง่ ใหความรสู ึกวาคนดูอยู ณ ท่นี น้ั หรือมีสวนรวมในเหตุการณน ้นั โดยใช
กลอ งถายทอดความสับสนอลหมาน ฉุกเฉนิ รวดเรว็ ของแอค็ ช่นั แตอยา งไรกต็ าม การถือกลองถายภาพหากใชไ มถ ูก
กาละเทศะ อาจเปนตัวทําลายภาพยนตรไ ด

การถา ยภาพดวยวธิ ีนีเ้ ปน ที่นิยมกันมาชานาน และใชกันมากในภาพยนตรสารคดีและภาพยนตรทดลอง
จนกระทง่ั นํามาใชใ นภาพยนตรบันเทงิ ดวย กลา วคือ ในปท ศวรรษท่ี 1950 ไดมีการพัฒนาเครอ่ื งมืออุปกรณต ลอดจน
เครื่องบันทกึ เสียงสําหรับการถายทําภาพยนตรสารคดีมีน้ําหนักเบา สามารถเคลอ่ื นยา ยกองถา ยไปสะดวกเกือบทุก
สถานที่และสภาวะแวดลอม สวนภาพยนตรทดลองท่ดี ี ๆ หลายเรอ่ื งก็ใชก ารถือกลอ งถายภาพเพ่อื เปน การหลีกหนีความ
จําเจ และการถา ยทํารูปแบบด้ังเดิมตายตัว แสวงหาความแปลกใหมและถูกนํามาใชใ นภาพยนตรบ ันเทงิ เพราะใหภ าพของ
ความรูส ึก สด ในการจับแอ็คชน่ั ที่เกดิ ข้ึน เชน ในฉากระเบิดหรือเคร่อื งบนิ ทงิ้ ระเบิด เห็นไฟลุกควันฟงุ กระจายไปท่วั ท้งั
ภาพที่ฝูงชนวง่ิ หนีสับสนอลหมา น เพื่อใหเ กิดความสมจริงและเห็นอันตรายท่กี ําลังเกดิ ข้ึน