32

โครงการหลวง เร่ือง ฝายชะลอน้า

พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยู่หวั ได้พระราชทานแนวพระราชดารเิกยี่ วกบั การพจิ ารณาสร้างฝายชะลอความ
ชุม่ ชน้ื ขน้ึ เพอื่ สร้างระบบวงจรน้าแก่ป่าไมใ้ หเ้ กดิ ประโยชนส์ ูงสุด คอื ใหด้ าเนนิ การสารวจทาเลสร้างฝายต้นน้าลา
ธารในระดบั ทส่ี ูงทใี่กลบ้ รเิวณยอดเขามากทสี่ ุดเท่าทจี่ ะเป็นไปได้ ลกั ษณะของฝายดงั กลา่ วจาเป็นจะต้องออกแบบ
ใหม่ เพอื่ ให้สามารถกกั เกบ็ น้าไว้ได้ปรมิ าณมากพอสมควรเป็นเวลานาน ๒ เดอื นการเกบ็ รกั ษาน้าสารองได้นาน
หลงั จากฤดูฝนผา่ นไปแลว้ จะทาใหม้ ปี รมิ าณน้าหลอ่ เลย้ี งและประคบั ประคองกลา้ ไมพ้ นั ธ์ุทแี่ ขง็ แรงและโตเรว็ ทใ่ีช้
ปลูกแซมในป่าแหง้ แลง้ อยา่ งสมา่ เสมอและต่อเนอ่ื ง โดยการจา่ ยน้าออกไปรอบ ๆ ตวั ฝายจนสามารถตงั้ ตวั ได้

ประเภทของฝายชะลอน้าหรือฝายชะลอความช่มุ ช้ืน แบ่งได้ ๒ ประเภท

๑. ฝายต้นน้าลาธาร หรอื ฝายชะลอความชุม่ ชน้ื เป็นฝายทก่ี กั เกบ็ น้าให้ไหลชา้ ลง และสามารถซมึ ลงใต้ผวิ ดนิ
เพอ่ื สร้างความชุม่ ชน้ื ใหแ้ ก่พน้ื บรเิวณนน้ั
๒. ฝายดกั ตะกอนดนิ ทราย เป็นฝายทด่ี กั ตะกอนดนิ และทรายไมใ่ หไ้ หลลงสู่แหลง่ น้าเบอ้ื งลา่ ง

รปู แบบของฝายสามารถแบ่งออกได้ ๓ แบบ

๑. แบบทอ้ งถนิ่ เบอ้ื งต้น หรอื ทเี่รยี กกนั ทว่ั ไปว่า "ฝายแมว้ " เป็นการก่อสร้างด้วยวสั ดุมอี ยู่ตามธรรมชาตทิ ่ี เชน่
กง่ิ ไม้ ท่อนไม้ ขนาบด้วยก้อนหนิ ขนาดต่างๆ ในลาหว้ ย หรอื ร่องน้า โดยจะสามารถดกั ตะกอน ชะลอการไหลของ
น้าและเพมิ่ ความชุ่มชน้ื ใหแ้ ก่บรเิวณพน้ื ทร่ี อบๆ ฝายได้
๒. แบบเรยี งด้วยหนิ ค่อนขา้ งถาวร เป็นการก่อสร้างด้วยการเรยี งหนิ เป็นผนงั กน้ั น้า ก่อสร้างบรเิวณตอนกลาง
และตอนลา่ งของลาหว้ ย หรอื ร่องน้า จะสามารถดกั ตะกอน และเกบ็ กกั น้าในช่วงฤดูแลง้ ได้บางส่วน
๓. แบบคอนกรตี เสรมิ เหลก็ เป็นการก่อสร้างแบบถาวร ส่วนมากจะดาเนนิ การในบรเิวณตอนปลายของลาหว้ ย
หรอื ร่องน้า ทาใหส้ ามารถดกั ตะกอน และเกบ็ กกั น้าในฤดูแลง้ ได้ดี ค่าก่อสร้างขน้ึ อยู่กบั ขนาดของลาหว้ ย ซงึ่ ควร
มคี วามกว้างไมเ่ กนิ ๔ เมตร

นางสาวกนกวรรณ รกั ษาสัตย์ ม.4/2 เลขท่ี 32