ตัวอย่าง โน๊ต ป.5 เทอม 1

แรงและพลังงาน

แรงลพั ธ์

• แรง หมายถึง การกระทำท่ีทำให้วตั ถุทหี่ ยุดนง่ิ เปลย่ี นเปน็ เคลือ่ นท่ีหรือทำใหว้ ัตถุ
ท่ีกำลงั เคลือ่ นทมี่ ีความเร็วเพิม่ ข้ึน ชา้ ลงหยดุ น่ิง หรือเปลยี่ นแปลงทิศทางไป

• การออกแรงกระทำตอ่ วตั ถอุ าจมแี รงหลายแรงมากระทำตอ่ วัตถุร่วมกัน
โดยผลรวมของแรงหลายแรงน้ี เรยี กวา่ แรงลพั ธ์

แรงลพั ธ์ คือผลรวมของแรงตง้ั แต่สองแรงขน้ึ ไปที่ร่วมกนั กระทำต่อวัตถุเดยี วกัน
แลว้ มีผลทำให้วัตถุเปลีย่ นแปลงการเคลื่อนทไี่ ปตามผลของแรงลัพธ์

แรงมหี นว่ ยเปน็ นวิ ตัน (N) จะเขยี นความยาวลกู ศรแสดงค่าหรือ
ขนาดของแรงที่กระทำต่อวัตถุ (ถ้าออกแรงมากลกู ศรจะยาวถ้า
ออกแรงน้อยลูกศรจะส้ัน)

> >

20N 60N

แรงลพั ธ์ เปน็ ผลรวมของแรงหลายแรงทกี่ ระทำตอ่ วตั ถุเดยี วกนั
โดยผลของแรงลัพธ์ท่เี กดิ ขน้ึ มี 3 กรณีดงั นี้

1. เมอื่ มแี รงหลายแรงมากระทำต่อวัตถุทหี่ ยุดนง่ิ ในแนวเดยี วกนั และ
มที ิศทางเดยี วกันคา่ ของแรงลัพธจ์ ะเท่ากบั ผลรวมของแรงทงั้ หมด

เดก็ ชายสองคนผลักตไู้ มใ้ นทศิ ทางเดยี วกนั แรงลัพธ์ = ผลรวมของแรงทงั้ สอง

แรง 1 = 30N
แรง 2 = 20N

แรงลัพธ์ = 50 N

วธิ ีหาแรงลพั ธ์ แรง1 แรง2
ขนาดแรง 1 + ขนาดแรง 2 = ขนาดแรงลัพธ์ แรงลัพธ์

30N + 20N = 50N

วตั ถุเคลื่อนทีไ่ ปทางขวา
ด้วยแรงลัพธข์ นาด 50 N

2. เมือ่ มแี รงสองแรงท่มี ีขนาดไมเ่ ท่ากันมากระทำตอ่ วัตถทุ ี่อยนู่ ิ่งในแนวเดยี วกัน
แตม่ ีทศิ ทางตรงข้ามกัน คา่ ของแรงลพั ธจ์ ะได้จาก การหักล้างกนั ของแรงทง้ั สอง
จะมที ิศทางเดยี วกนั กบั ทิศทางของแรงท่มี ากกวา่ และวตั ถจุ ะเคลอื่ นท่ไี ปทางนน้ั ด้วย

เด็กชายสองคนผลักต้ไู มใ้ นทศิ ทางตรงข้ามกัน แรงลัพธ์ = ผลต่างของแรงทั้งสอง

แรง 1 = 30 N แรง 2 = 20 N แรงลัพธ์ = 10 N

วิธหี าแรงลัพธ์ แรง 1 แรง 2
ขนาดแรง 1 - ขนาดแรง 2 = ขนาดแรงลพั ธ์ แรงลพั ธ์

30N - 20N = 10 N

วตั ถเุ คล่ือนทไ่ี ปทางขวา
ดว้ ยแรงลพั ธข์ นาด 10 N

3. เมื่อมแี รงสองแรงขนาดเท่ากนั มากระทำต่อวัตถุทอ่ี ยู่ใน
แนวเดียวกนั แตม่ ีทศิ ทางตรงข้ามกันแรงรับจะมคี ่าเป็นศูนย์
วตั ถจุ ะหยุดนงิ่ และไม่มกี ารเคล่ือนท่ี

เดก็ ชายสองคนผลกั ต้ไู ม้ในทศิ ทางตรงข้ามกนั แรงท้ังสองหักล้างกนั หมด

แรง 1 = 40 N แรง 2 = 40 N แรงลพั ธ์ = 0 N

วิธหี าแรงลพั ธ์ แรง 1 DB
ขนาดแรง 1 - ขนาดแรง 2 = ขนาดแรงลพั ธ์
แรง 2
40N - 40N = 0 N

แรงลพั ธ์มีค่าเป็นศนู ย์

การวดั แรง ใช้ เครอื่ งชั่งสปริง
Mmm

เซอร์ ไอแซค นวิ ตัน นักวิทยาศาสตรช์ าวองั กฤษ
เป็นผู้คน้ พบแรงโน้มถ่วงของโลกและเปน็ ผศู้ ึกษา
เก่ียวกบั เรื่องแรงและการเคลือ่ นทขี่ องวตั ถุ

การระเหิด (sublimation)

การระเหดิ

ของแขง็ • แก๊ส

(เพ่มิ ความรอ้ น)

เชน่ ทราย

การระเหิด

(การเพิ่มความรอ้ น)
สารผสม
(ทราย + ผงลูกเหม็น)

ตัวอยา่ ง

น้ำแข็งแหง้ ลกู เหมน็ การบรู

การระเหิดกลับ (deposition)

แกส๊ การระเหิดกลบั
An ของแข็ง

(ลดความร้อน)

การควบแน่น (condensation)

การควบแนน่

แก๊ส D ของเหลว

(ลดความร้อน)

การแข็งตัว (solidification)

การแขง็ ตวั

ของเหลว on ของแข็ง

(การลดความร้อน)

การละลาย

เกลอื ละลายในน้ำจะไดเ้ ปน็ สารละลาย แตเ่ ม่อื นำ้ ระเหยออกไป จะเหลอื
เกลือทอ่ี ยใู่ นสถานะของแข็งเหมือนเดมิ

เกลอื นาเกลอื

การเปลี่ยนสขี องน้ำดอกอญั ชนั

น้ำดอกอญั ชนั มีสีนำ้ เงิน เมอ่ื ผสมกบั นำ้ มะนาวจะกลายเปน็ สีม่วง
แตเ่ มอ่ื นำน้ำดอกอญั ชนั สมี ว่ งไปผสมกบั นำ้ สบู่จะกลับมาเป็นสนี ำ้ เงินเชน่ เดิม

การเปลีย่ นแปลงทผี่ นั กลบั ไม่ไดข้ องสาร
คอื สารบางชนดิ เม่อื เกดิ การเปลย่ี นแปลงแลว้ ไม่สามารถกลบั ไปเปน็ สารเดมิ ได้

การเผาไหม้
การเกดิ สนิม

อ☐ไTEi p@
089-626-9818
ทค สวยสอน

์ยิวีสูรืสัร