สื่อการสอนความรู้เกี่ยวกับสีและวิธีการลงสีที่ใช้ในการทำผ้าบาติก

ความรู้เกีย่ วกบั สี
และวิธกี ารลงสีทใี่ ช้
ในการทําผ้าบาติก

บาตกิ ทวาราวดี 2

ความรู้เก่ยี วกบั สี

การออกแบบลวดลาย คํานงึ ถงึ รปู แบบ และลวดลายแต่ละชนิด โดย
คาํ นงึ ถงึ ประโยชน์ใช้สอยแล้วสีท่ีนํามาแตม้ ระบายหรอื ย้อมเป็นสิ่งที่
ควรคาํ นึงถึงเพราะสีมคี วามสําคญั ต่องานบาตกิ ไมน่ อ้ ยไปกวา่
ลวดลายสีเปน็ ส่ิงท่ีดงึ ดูดความสนใจควบคู่ไปกับลักษณะรูปแบบ
ลวดลายสีชว่ ยให้งานออกแบบผ้าบาติกมีความสมบูรณส์ วยงามน่าใช้
มากยิง่ ขน้ึ การให้สีในการระบายผา้ บาตกิ ใชห้ ลักทฤษฎสี ีเบื้องตน้ ของ
แมส่ ีวัตถธุ าตุเช่นเดยี วกับการ ออกแบบในงานศลิ ปะ เพราะสีบาติกมี
คุณสมบตั เิ ชน่ เดียวกับสีวัตถุธาตุ คอื สามารถย้อม ทา แตม้ หรอื
ระบายวัตถอุ ่ืนให้มสี ีเหมือนกบั ตวั มันได้โดยยดึ หลักการผสมสีตาม
ทฤษฎใี นงานศลิ ปะ

สแกนควิ อารโ์ ค๊ดเพื่อฟงั
เสียง

สีขน้ั ที่ 1 ซึ่งประกอบดว้ ยแมส่ ี มีทง้ั หมด 3 สี ไดแ้ ก่

สีแดง สีเหลือง สีนํา้ เงนิ

สแกนควิ อาร์โคด๊ เพื่อฟงั
เสียง

สีขน้ั ที่ 2 เป็นสีทเี่ กดิ จากการผสมของสีขั้นท่ี 1
โดยนําแมส่ ี 2 สีมาผสมในอัตราส่วนทเ่ี ทา่ กันจะไดส้ ี

ใหม่ 3 สี ไดแ้ ก่

สี สีส้ม สีม่วง
สีเหลเอืขงยี +วสีน้ําเงนิ
สีเหลอื ง + สีแดง สีนํ้าเงิน + สีแดง

สแกนควิ อารโ์ ค๊ดเพ่ือ
ฟงั เสียง

สีขัน้ ที่ 3 เกดิ จากการเอาแมส่ ีขัน้ ที่ 1 ผสมกบั สีขัน้ ที่
2 ในอัตราส่วนทเี่ ทา่ ๆ กนั จะเกิดสีใหม่ข้ึน 6 สี ไดแ้ ก่

สีเขียวเหลอื ง สีเขียวนาํ้ เงนิ สีมว่ งนา้ํ เงนิ

สีเหลือง + สีเขียว สีเขยี ว + สีน้ําเงิน สีมว่ ง + สีนํา้ เงนิ

สีม่วงแดง สีส้มแดง สีส้มเหลือง

สีแดง + สีมว่ ง สีแดง + สีส้ม สีส้ม + สีเหลือง

ลักษณะของสีที่ใช้ในงานบาติกมีลักษณะเหมือนกับการ
ระบายสีนําโดยเฉพาะงานจิตรกรรมเทคนิคบาติกที่ต้อง
ใช้ เทคนิ คการระบายแต้ มสี และการย้ อมประกอบกั น
เฉพาะในส่วนท่ีเป็นตัวลายหรือเป็นภาพและส่วนท่ีเป็น
พื้ นเพื่ อให้สี มีควากลมกลืนมีความต้ืนลึกแสงเงา
ระยะใกล้ไกลลกั ษณะเดียวกบั งานจิตรกรรมท่วั ไป

วธิ ีการลงสีทีใ่ ช้ในการทาํ ผ้าบาติกท่ี

พบเหน็ กันโดยทั่วไปมีลกั ษณะการใช้สี
ที่แบง่ ออกได้เปน็ 2 ประเภท

1. ผ้าบาตกิ สีเดียว หมายถงึ ผา้ ท่รี ะบายหรือย้อมสีเพียง 1 สี นิยมใช้กับผา้ ทีเ่ ขยี น
เทยี นเปน็ ลายเส้นแลว้ นาํ ไประบายหรอื ย้อมด้วยสีเข้ม เชน่ สีแดง นํ้าเงินหรอื
มว่ ง เป็นต้น ลกั ษณะของลวดลายจะไดล้ ายเส้นสีขาวบนพ้ืนสี ไมค่ วรใช้สีอ่อน
เพราะจะทําใหล้ วดลายไม่เดน่ ชัด

2. ผา้ บาติกหลายสี เปน็ ผา้ บาตกิ ที่มีการระบาย ยอ้ ม หรือแต้มสีมากกว่า 1
สีขึน้ ไป การออกแบบบาตกิ หลายสี ควรยดึ หลกั การใช้สีแต่ละกลมุ่ ทั้งน้ี
เพ่ือใหส้ ีแตล่ ะสีในผา้ ช้ินเดียวกัน มีลักษณะผสานกลมกลนื กัน

การเลือกสีที่จะนาํ มาใชใ้ นการทาํ ผา้ บาตกิ
มคี วามสําคญั มากเทา่ กับการออกแบบ
และการลงเทยี นบนผา้ สีช่วยให้ผา้ ที่
ระบายมีความงดงามนา่ ใชถ้ กู ใจผู้ซ้อื
คณุ ภาพและการแบง่ ระดับของผ้าบาตกิ
นนั้ นอกจากขึน้ อยกู่ ับลวดลาย เทคนิค
ตลอดจนเนอื้ ผา้ แล้ว สียอ้ มแตล่ ะชนดิ ก็
ทําให้คุณภาพของบาติกแตกต่างกนั อกี
ด้วย

THANK YOU