วิชาประวัติศาสตร์ ม.3 เทอม 1 สัปดาห์ที่ 1

วิธีการทางประวัติศาสตร์ หมายถึง วิธีการท่ีผู้
ต้องการสืบค้น เร่ื องราวในอดีต ใช้ในการศึกษา
คน้ ควา้ และเรียบเรียงเร่ืองราวทาง ประวตั ิศาสตร์

วิธีการทางประวตั ิศาสตร์มีความสาคญั คือ สามารถใชใ้ นการ
สืบคน้ เรื่อง ราวต่าง ๆ ที่สนใจได้ เช่น การหาความ รู้เกี่ยวกับ
โรงเรียน วดั ชุมชน จงั หวดั หรือภูมิภาคของตน ซ่ึงเป็ นเร่ืองราว
ใกลต้ วั และเราสามารถหาหลกั ฐาน ไดจ้ าก แหล่งขอ้ มูลที่มีอยู่ใน
พ้ืนท่ี เช่น วดั พิพธิ ภณั ฑ์ สถานที่สาคญั ในทอ้ งถิ่น เป็นตน้

การใชว้ ิธีการทางประวตั ิศาสตร์ ถา้ นกั เรียนสนใจอยากทราบ
ว่า จังหวดั ของเรามีประวตั ิความเป็ นมา อย่างไร มีเรื่องราวใด
ท่ีน่าสนใจน่ารู้บา้ ง นักเรียนสามารถใชว้ ิธีการทางประวตั ิศาสตร์
ศึกษาคน้ ควา้ ไดต้ ามข้นั ตอน

การกาหนดเร่ืองที่จะศึกษา เป็ นข้นั ตอนแรกของวิธี
การศึกษาหาความรู้ โดยต้งั ประเดน็ คาถาม เกี่ยวกบั เร่ืองที่
จะศึกษาที่แน่นอน ตอ้ งถามตวั เองในประเด็นที่ตอ้ งการรู้
ไดแ้ ก่ ใคร ทาอะไร ที่ไหน เมื่อไร ทาไม อยา่ งไร และตอ้ ง
เป็ นคาถามที่ตอบได้และ นาไปสู่การค้นควา้ ความรู้ที่
ลึกซ้ึง

ค้นคว้าและรวบรวมข้อมูล เมื่อมีประเด็นที่จะศึกษา
แล้ว ข้ันต่อมาคือ การค้นคว้าและรวบรวมหลักฐานข้อมูล
ทุก ประเภทที่เก่ียวข้องกับเรื่องที่ต้องการศึกษา ท้ังที่เป็ น
หลักฐานช้ันต้นและหลักฐานช้ันรอง หลักฐานที่เป็ นลาย
ลักษณ์อักษร และหลักฐานท่ีไม่เป็ นลายลักษณ์อักษร ซ่ึง
หลักฐาน ช้ันต้นจะมีความสาคัญและน่าเช่ือถือกว่าหลัก
ฐานช้ันรอง แต่หลักฐานช้ันรองจะช่วย อธิบายเร่ืองราวให้
เข้าใจง่ายกว่าหลกั ฐานช้ันต้น

ตรวจสอบหลกั ฐาน ข้นั ตอนน้ีคือ การตรวจสอบขอ้ มูล
หลักฐาน ท่ีเรารวบรวมมาว่ามีความถูกตอ้ ง น่าเช่ือถือ
มากนอ้ ยเพียงใด วิธีการตรวจสอบหลกั ฐาน ไดแ้ ก่ เปรียบ
เทียบจากข้อมูลหลาย ๆ ฉบับว่าเหมือนหรื อต่างกัน
อย่างไร พิจารณาจากหลักฐานที่มีอยู่ หรือว่าหลักฐาน
ดงั กล่าวผ่านการตรวจสอบ ความถูกตอ้ ง จากผเู้ ชี่ยวชาญ
มาแลว้ เรียกวิธีการน้ีวา่ การวพิ ากษห์ ลกั ฐาน

การวิพากษ์หลักฐาน แบ่งเป็ น 2 ลักษณะ การวิพากษ์
ภายนอก คือตรวจสอบและ พิจารณาคุณค่าหลกั ฐานว่า
เป็ นของจริงหรือปลอม ชารุดหรือไม่ อายุของหลกั ฐาน
คัดลอกมาถูกหรือไม่ ผู้สร้างหลักฐานมีความเป็ นมา
อย่างไร การวิพากษ์ภายใน คือการตรวจสอบความ
ถูกต้อง ความน่าเชื่อถือของข้อมูลว่ามีคุณค่า ทาง
ประวตั ิศาสตร์เพียงใด สอดคลอ้ งกบั ขอ้ มูล ในหลกั ฐาน
อ่ืนหรือไม่

การตีความหลักฐาน เม่ือรวบรวมและตรวจสอบความ
ถูกตอ้ ง ความน่าเช่ือถือแลว้ พิจารณาศึกษาความหมาย ใน
หลักฐานว่าผู้สร้างหลักฐานมีเจตนาแอบแฝง หรื อไม่
อย่างไร ซ่ึงจะต้องเข้าใจความหมาย ทศั นคติ ความเช่ือ
สภาพแวดล้อม ของผู้เขียน และสังคมในยุคสมัยน้ัน
ประกอบดว้ ย ซ่ึงตอ้ งอาศยั ความรู้จากหลายสาขาวิชา และที่
สาคญั ตอ้ งมีใจเป็นกลาง ไม่มีอคติ เพ่ือใหไ้ ดข้ อ้ เทจ็ จริงทาง
ประวตั ิศาสตร์ที่ใกลเ้ คียงกบั ความเป็น จริงมากทส่ี ุด

การนาเสนอข้อมูล เป็ นข้ันตอนสุดท้ายของวิธีการทาง
ประวตั ิศาสตร์ โดยผศู้ ึกษาตอ้ งนาขอ้ มูลที่ผา่ น การตรวจสอบ
และเลือกสรรแลว้ มาเรียบเรียง เพื่อตอบคาถามหรืออธิบายขอ้
สงสัยตามประเด็น ท่ีต้องการศึกษาโดยใช้หลักฐานขอ้ มูล
ต่างๆ มา อา้ งอิงอยา่ งเป็นเหตุเป็นผล การนาเสนอสู่สาธารณะ
ผ่านการเขียนบทความ การประชุม สัมมนา อภิปราย รายงาน
บรรยาย ซ่ึงการนาเสนอขอ้ มูลเช่นน้ีนาไปสู่การสร้างแนว
ความคิดใหม่ หรือสร้างองคค์ วามรู้ใหม่ทางประวตั ิศาสตร์