นิทรรศการออนไลน์ วันแม่แห่งชาติ

นิทรรศการออนไลน์
วนั แม่แหง่ ชาติ 12 สิงหาคม
สมเด็จพระนางเจา้ สิริกิติ์ พระบรมราชนิ ีนาถ พระบรมราชชนนีพนั ปหี ลวง

พระราชสมภพ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ
พระบรมราชชนนีพันปีหลวง พระนามเดิม หม่อมราชวงศ์
สิริกิติ์กิติยากร ทรงเป็นพระธิดาองค์ที่ 3 ของหม่อมเจ้า
นักขัตรมงคล กิติยากร (ภายหลังได้รับพระกรุณาโปรด
เกล้าฯ เป็น พลเอกพระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นจันทบุรี
สุรนาถ) กบั หมอ่ มหลวงบัว กิตยิ ากร (สกุลเดิม สนิทวงศ์)

เสด็จพระราชสมภพเมื่อวันศุกร์ที่ 12 สิงหาคม
พุทธศักราช 2475 ท่ีบ้านพลเอกเจ้าพระยาวงศานุ
ประพันธ์ (หม่อมราชวงศ์สท้าน สนิทวงศ์) ผู้เป็นบิดาของ
หม่อมหลวงบัว ณ บ้านเลขที่ 1808 ถนนพระรามหก
ตาบลวังใหม่ อาเภอปทุมวัน จังหวัดพระนคร โดย
พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวได้รับพระราชทาน
นามวา่ “สริ ิกิต์ิ” มคี วามหมายว่า “ผู้เปน็ ศรีแหง่ กติ ยิ ากร”

การศึกษา

2479 ชน้ั อนบุ าล โรงเรยี นราชินี ปากคลองตลาด และ
สอบไล่ได้ชั้นประถมศึกษาปีท่ี 1 ในปีเดียวกัน และ
ย้ายไปศึกษาชั้นประถมศึกษาปีท่ี 2 ที่โรงเรียนเซนต์
ฟรงั ซีสซาเวียร์คอนแวนต์ ถนนสามเสน และจนจบช้ัน
มัธยมศกึ ษาปีที่ 3

ในการศึกษาท่ีโรงเรียนเซนต์ฟรังซสี ซาเวียร์คอนแวนต์
นอกจาก หม่อมราชวงศ์สิริกิต์ิ จะศึกษาวิชาสามัญ
ทั่วไปแล้ว ยังเน้นศึกษาด้านภาษาอังกฤษ ภาษา
ฝรั่งเศส และยังศึกษาเปียโนเป็นพิเศษด้วย นอกจากน้ี
ยังได้รับการอบรมด้านวิชาการเรือนจึงสามารถ
ประกอบอาหารไดท้ งั้ อาหารไทยและอาหารฝร่ัง

28 เมษายน 2493 ทรงประกอบพระราชพิธีราชาภิเษกสมรส ท่ีวังสระปทุม และ
ทรงได้รับการสถาปนาขึ้นเป็น “สมเด็จพระราชินีสิริกิต์ิ” จากน้ันในวันที่ 5 พฤษภาคม 2493 ซ่ึงเป็นวัน
พระราชพิธีบรมราชาภิเษกพระบาทสมเด็จพระ ปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร
รัชกาลที่ 9 ทรงได้รับการสถาปนาเฉลิมพระเกียรติยศข้ึนเป็น “สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินี”
ท่ีมพี ระชนมพรรษาน้อยท่สี ดุ ในโลก

เฉลิมพระยศเปน็ “สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิต์ิ พระบรมราชนิ ี”

5 พฤษภาคม พุทธศักราช 2493 เป็นวนั พระราชพธิ ีบรมราชาภิเษก
สมเด็จพระเจา้ อยหู่ วั ภมู ิพลอดุลยเดช ทรงรบั เฉลิมพระบรมนามาภไิ ธยวา่
“พระบาทสมเด็จพระเจา้ อยู่หวั ” และทรงสถาปนาเฉลมิ พระยศสมเด็จพระราชินเี ปน็

“สมเดจ็ พระนางเจ้าสริ กิ ติ ิ์ พระบรมราชินี”

พระบรมราชชนนีพนั ปีหลวง

ผู้ทรงพระราชอิสริยยศ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง
ต้องทรงเป็นสมเด็จพระบรมราชินีในพระบาทสมเด็จ
พระเจ้าอยู่หัวในแผ่นดินก่อนและต้องทรงเป็นพระราช
มารดาของพระเจา้ แผ่นดนิ พระองค์ปจั จุบัน

นั บ ไ ด้ ว่ า ส ม เ ด็ จ พ ร ะ น า ง เ จ้ า สิ ริ กิ ติ์
พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวงทรง
เป็นสมเด็จพระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปี
หลวง พระองค์ท่ีสองของกรุงรัตนโกสินทร์ ต่อจาก
สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราช
ชนนพี นั ปหี ลวง พระบรมราชชนนีในล้นเกล้ารัชกาลที่ 6

ดอกมะลิ

เป็นสัญลักษณ์ของวันแม่แห่งชาติ เนื่องจากดอกมะลิถือ
เป็นดอกไมม้ งคลของไทยดั้งเดมิ เพราะมีสีขาวบริสุทธแิ์ ละมีกลิ่นหอม
ยาวนานออกดอกได้ตลอดทั้งปี เปรียบถึงความรักอันบริสุทธิ์ที่แม่มี
ต่อลูก และมีอย่างยาวนานตลอดไป เสมือนสีและกล่ินของดอกมะลิ
ทขี่ าวตลอดเวลาและหอมอบอวนตลอดท้งั วันทงั้ คนื

พระราชกรณียกจิ

ความม่นั คงของชาติ
ทรงห่วงใยความมั่นคงของชาติและทรง

ป ฏิ บั ติ พ ร ะ ร า ช ก ร ณี ย กิ จ ทุ ก วิ ถี ท า ง ท่ี จ ะ ช่ ว ย
ทะนุบารุงและปกป้องรักประเทศชาติ ทรงพระ
ก รุ ณ า เ ส ด็ จ พ ร ะ ร า ช ด า เ นิ น ไ ป ท ร ง เ ย่ี ย ม
ทหาร ตารวจ ราษฎรอาสาสมัคร จนถึงฐาน
ปฏิบัติการ ไม่ว่าจะอยู่ในพื้นที่อันตรายเพียงใดก็
ตามไดพ้ ระราชทานถุงของขวญั ประกอบด้วยเครื่อง
อุปโภคบริโภคที่จาเป็น เพ่ือพระราชทานกาลังใจ
แก่ผปู้ ฏิบตั ิงานดา้ นความมั่นคงของชาติตลอดมา

พระราชกรณยี กิจ

ศิลปาชพี
ส ม เ ด็ จ พ ร ะ น า ง เ จ้ า สิ ริ กิ ต์ิ

พระบรมราชินินาถ พระบรมราชชนนี
พนั ปหี ลวง จึงทรงริเร่ิมโครงการให้ราษฎร
โดยเฉพาะชาวนาในท้องถิ่นชนบททา
อาชีพเสริมโดยใช้เวลาว่างจากการทานา
ทาไร่มาทางานศิลปาชีพ จนราษฎร
เหลา่ นนั้ มคี วามรคู้ วามสามารถในงานผลิต
งานศิลปหัตถกรรม จนเป็นที่ยอมรับใน
ประเทศไทยและระดับสากล

พระราชกรณียกิจ

การสาธารณสุข
ด้านการสาธารณสุข นอกจากทรงช่วยเหลือผู้ที่ได้รับความเดือดร้อนโดย

จัด “หน่วยแพทย์พระราชทาน” ตามเสด็จไปรักษาพยาบาลราษฎรในถิ่นทุรกันดาร
แล้ว ยังทรงช่วยเหลือกลุ่มผู้ประสบภัยธรรมชาติ ทรงช่วยเหลือทหาร ตารวจ และ
ราษฎรอาสาสมัครตามชายแดน ทรงริเริ่มจัดตั้งมูลนิธิสายใจไทย ในพระบรม
ราชูปถัมภ์ ในกรณีท่ีทรงพบราษฎรเจ็บป่วยก็จะทรงรับไว้เป็นคนไข้ในพระบรมราชา
นุเคราะห์ ทรงอปุ ถมั ภอ์ งค์กรการกุศล สมาคม มูลนธิ ิตา่ ง ๆ เป็นจานวนมาก

พระราชกรณียกจิ

การส่งเสรมิ อนรุ ักษ์ธรรมชาติ

ด้ า น ก า ร ส่ ง เ ส ริ ม อ นุ รั ก ษ์ ธ ร ร ม ช า ติ
พระทรงมีพระราชดาริให้จัดตั้ง “โครงการป่ารัก
น้า” ท้ังนี้เพ่ือให้ราษฎรมีส่วนร่วมในการร่วมกัน
ปลูกป่า หลังจากนั้นยังมีโครงการตามพระราชดาริ
ที่ ป ร า ก ฏ ข้ึ น เ พื่ อ ส่ ง เ ส ริ ม ก า ร อ นุ รั ก ษ์
ธรรมชาติ อาทิ โครงการสวนสัตว์ป่าเปิดภูเขียว
ตามพระราชดาริ โครงการอนุรักษ์และขยายพันธ์ุ
เต่าทะเล โครงการเพาะเลี้ยงและขยายพันธ์ุ
สัตว์ป่า โครงการปลูกป่าเสริมธรรมชาติ โครงการ
พระราชดารสิ วนหาดทรายใหญ่ เป็นต้น

พระราชกรณยี กจิ

พิพธิ ภัณฑ์ผ้า
ในสมเด็จพระนางเจ้าสริ กิ ิต์ิ

พระบรมราชินนี าถ

พิพิธภัณฑ์ผ้า ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ตั้งอยู่ ณ หอรัษฎากรพิพัฒน์ ตั้งอยู่ในเขต
พระราชฐานชนั้ นอก ริมกาแพงพระบรมมหาราชวังด้านทิศเหนือ ปรากฏหลักฐานการใช้พื้นที่บริเวณดังกล่าวมาต้ังแต่ต้น
กรงุ รัตนโกสินทร์ มีการบรู ณะปรับปรุง และกอ่ สรา้ งเพิ่มเติมหลายครัง้

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลท่ี 5 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ก่อสร้างอาคาร 2 ชั้น
เป็นแถวยาวเม่ือ พุทธศักราช 2413 และพระราชทานนาม หอรัษฎากรพิพัฒน์ เพื่อเป็นที่ทาการกรมพระคลังมหาสมบัติ
มีหน้าท่ีบริหารงานด้านการจัดเก็บระเบียบภาษีอากร ต่อมาอาคารนี้ได้กลายเป็นที่ทาการของหน่วยงานอย่างน้อย 4
หนว่ ยงาน ได้แก่ สานักงานธนาคารชาติไทย กรมธนารักษ์ ราชบัณฑิตยสถาน กองพระราชพิธี จากน้ันจึงว่างเว้นจากการ
ใช้งานในพุทธศกั ราช 2546 สมเดจ็ พระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ กราบบังคมทูลขอพระราชทานพระบรมราชานุญาต
จากพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชขอพระราชทานพระบรมราชานุญาต ใช้อาคารหอรัษฎากรพิพัฒน์
เป็นท่ตี งั้ ของพพิ ธิ ภณั ฑผ์ ้าฯ

พระราชกรณยี กจิ

สมเด็จพระพนั ปีหลวง
พระราชทานอาหารกล่องชมุ ชนได้รับผลกระทบโควิด-19

สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิต์ิ พระบรมราชินีนาถ
พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงห่วงใยพสกนิกรที่ได้รับ
ผลกระทบจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเช้ือ
ไวรัสโคโรนา 2019 (โควิด-19) โดยสมาคมสภาสังคม
สงเคราะห์แห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ จึง
ดาเนินโครงการน้าพระทัยพระราชทาน ให้ประชาชนที่
ประสบปัญหาความเดือดรอ้ น และสนบั สนุนโดย โครงการ
สลากการกุศล ร่วมกับ กระทรวงการพัฒนาสังคมและ
ความม่ันคงของมนุษย์ (พม.) ด้วยการนาอาหารกล่อง
พระราชทานไปมอบให้ประชาชนในชุมชนต่างๆ วันละ
300 กล่อง เป็นระยะเวลา 35 วัน รวมจานวนท้ังส้ิน
10,500 กลอ่ ง

แหล่งคน้ คว้าเพม่ิ เตมิ

• http://yaso.nfe.go.th/khowang/library/?name=news1&file=readnews&id=45
• https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B9%87%E0%B8%88

%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%88%E
0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0
%B8%95%E0%B8%B4%E0%B9%8C_%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%A3%E0
%B8%A1%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%B5%E0%B8%99%E0%
B8%B2%E0%B8%96_%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B
8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%8A%E0%B8%99%E0%B8%99%E0%B8%B5%E0%B8%9E%E0%B8
%B1%E0%B8%99%E0%B8%9B%E0%B8%B5%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%A7%E0%B8%87
• https://www.royaloffice.th/2022/08/01/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A3%E0%B8%B2%
E0%B8%8A%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%B4/
• https://www.innnews.co.th/lifestyle/news_165588/
• https://www.cdti.ac.th/en/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%
E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B9%81%E0
%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%
B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%93%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%88%C2%A0
%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%A3%E0%B8%B2%
E0%B8%8A%E0%B8%8A%E0%B8%99%E0%B8%99%E0%B8%B5%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0
%B8%9B%E0%B8%B5%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%A7%E0%B8%87
• https://queen.kapook.com/history.php
• https://www.matichon.co.th/court-news/news_2746692
• http://www.qsmtthailand.org/th/about/history/

หนงั สือของหอ้ งสมดุ รร.สร.พบ. ที่มเี น้ือหาเกย่ี วกบั
สมเด็จพระนางเจา้ สิรกิ ติ ์ิ พระบรมราชนิ ีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง

ชือ่ เรื่อง : จดหมายเหตงุ านเฉลมิ พระเกยี รติ
สมเด็จพระนางเจา้ สิรกิ ติ ์ิ พระบรมราชินีนาถ
เน่อื งในโอกาสพระราชพธิ ีมหามงคลเฉลิมพระ
ชนมพรรษา 7 รอบ 12 สงิ หาคม 2559

ชือ่ ผแู้ ตง่ : บุศยารัตน์ คู่เทยี ม
เลขเรียกหนงั สือ :

หนงั สือของหอ้ งสมุด รร.สร.พบ. ท่ีมเี นื้อหาเก่ยี วกับ
สมเด็จพระนางเจ้าสริ ิกติ ์ิ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนพี ันปหี ลวง

ชอ่ื เรอื่ ง : พระแม่ของแผ่นดิน
ชื่อผแู้ ตง่ : เบญจวรรณ สร่างนทิ ร
เลขเรยี กหนงั สือ :

หนงั สอื ของหอ้ งสมุด รร.สร.พบ. ทม่ี เี น้ือหาเก่ียวกับ
สมเด็จพระนางเจ้าสริ กิ ติ ์ิ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพนั ปีหลวง

ช่อื เรือ่ ง : กองทัพบก เทิดพระเกียรติ
72 พรรษา มหาราชินี
ชื่อผ้แู ตง่ : อุษณีย์ เกษมสนั ต์ ณ อยุธยา
เลขเรียกหนังสือ :

หนงั สอื ของหอ้ งสมดุ รร.สร.พบ. ทม่ี ีเน้อื หาเกี่ยวกบั
สมเด็จพระนางเจ้าสริ กิ ติ ์ิ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนพี นั ปหี ลวง

ช่อื เร่อื ง :พระราชนิ ขี องเรา เร่อื งเลา่ จาก
แผน่ ดนิ ใต้
ชอื่ ผ้แู ต่ง : ถวัลย์ มาศจรสั
เลขเรยี กหนังสือ :

หนังสอื ของห้องสมุด รร.สร.พบ. ท่มี เี นื้อหาเก่ียวกับ
สมเด็จพระนางเจา้ สริ กิ ติ ิ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนพี นั ปหี ลวง

ช่ือเรื่อง : สมเด็จพระบรมราชินนี าถกบั การ
อนรุ กั ษ์ทรพั ยากรธรรมชาติ
ชื่อผู้แตง่ : คณติ า เลขะกลุ
เลขเรียกหนงั สือ :

หนงั สอื ของหอ้ งสมดุ รร.สร.พบ. ทีม่ เี นอื้ หาเก่ียวกบั
สมเด็จพระนางเจ้าสิรกิ ติ ิ์ พระบรมราชนิ นี าถ พระบรมราชชนนพี ันปหี ลวง

ช่อื เรอื่ ง : สมเด็จแม่กบั การศึกษา
ชอ่ื ผู้แตง่ : สมเด็จพระกนิษฐาธริ าชเจ้า
กรมสมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดา
เลขเรียกหนงั สือ :

หนงั สอื ของหอ้ งสมดุ รร.สร.พบ. ท่มี ีเน้ือหาเกี่ยวกับ
สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินนี าถ พระบรมราชชนนีพันปหี ลวง

ชอ่ื เรื่อง : เสดจ็ ฯเยือนสาธารณรัฐเวียดนาม
อนิ โดนเี ชยี สหภาพพม่า สหพนั ธรัฐมลายา
สาธารณรัฐฟิลปิ ปินส์
ช่อื ผู้แต่ง : สานกั พระราชวงั
เลขเรียกหนังสอื :

ส่อื อเิ ลก็ ทรอนกิ สข์ องหอ้ งสมดุ รร.สร.พบ. ท่ีมีเน้อื หาเก่ียวกบั
สมเดจ็ พระนางเจ้าสิริกิต์ิ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนพี ันปีหลวง

ช่ือเรอ่ื ง : สารคดเี ฉลมิ พระเกยี รติสมเด็จพระ
นางเจ้าฯ พระบรมราชินนี าถ เนื่องในโอกาส
พระราชพธิ มี หามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา
80 พรรษา 12 สงิ หาคม 2555
ชอื่ ผ้แู ตง่ : สานกั งานเสรมิ สร้างเอกลักษณ์ของ
ชาติ สานกั งานปลดั สานกั นายกรฐั มนตรี
เลขเรียกหนังสือ :

ส่อื อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ของหอ้ งสมดุ รร.สร.พบ. ที่มเี นอ้ื หาเกี่ยวกบั
สมเดจ็ พระนางเจ้าสริ กิ ิติ์ พระบรมราชนิ ีนาถ พระบรมราชชนนพี ันปหี ลวง

ชอื่ เร่ือง : แม่แห่งแผ่นดนิ
ชอ่ื ผแู้ ต่ง : สานักงานเสริมสร้างเอกลักษณ์ของ
ชาติ สานกั งานปลัดสานักนายกรฐั มนตรี
เลขเรียกหนงั สอื :

จดั ทาโดย
หอ้ งสมุดโรงเรยี นเสนารกั ษ์

กรมแพทยท์ หารบก