มาตรการการปฏบิ ตั เิ พอ่ื ปอ้ งกนั การแพรก่ ระจายเชอื้ COVID-19
และแผนเผชญิ เหตุ ในการจัดการฝกึ ศึกษาของ
โรงเรียนเสนารกั ษ์ กรมแพทยท์ หารบก
หลกั สูตรแพทย์ฝงั เขม็ ร่นุ ที่ 16
หลักสูตรปฐมนิเทศนายทหารใหม่ เหลา่ ทหารแพทยร์ ุ่นที่ 42
หลักสตู รชั้นนายรอ้ ย เหลา่ ทหารแพทย์รนุ่ ท่ี 49
หลกั สตู รนายทหารชำนาญงาน
หลกั สตู รชน้ั นายพัน เหลา่ ทหารแพทยร์ ุ่นท่ี 72
หลกั สูตรช้นั นายพัน เหล่าทหารแพทยร์ นุ่ ที่ 73
หลกั สตู รนักเรยี นนายสบิ ทหารบก เหล่าทหารแพทย์รนุ่ ที่ 25
ปีงบประมาณ 2565
(1 ตลุ าคม 2564 – 30 กนั ยายน 12565)
คำนำ
รายงานฉบบั นีไ้ ดร้ วบรวมกจิ กรรม มาตรการและแนวทางในการป้องกนั การแพร่กระจายเชอ้ื ไวรัสโคโรน่า
2019 (โควดิ 19) ในการจดั การศกึ ษาในหลกั สตู รตา่ ง ๆ ห้วงเดือน ต.ค. 2564 – ก.ย. 2565 ของโรงเรียนเสนารักษ์
กรมแพทย์ทหารบก ซึ่งประกอบด้วยหลักสูตรแพทย์ฝังเข็มรุ่นที่ 16 หลักสูตรปฐมนิเทศนายทหารใหม่รุ่นที่ 42
หลักสูตรชั้นนายร้อยรุ่นที่ 49 หลักสูตรนายทหารชำนาญงาน และหลักสูตรชั้นนายพันรุ่นที่ 72 และ 73 โดย
รวบรวมบทบาทหน้าท่ีของส่วนงานในโรงเรยี นเสนารักษ์ กรมแพทย์ทหารบก และ คณะนายทหารนักเรียนในทกุ
หลักสูตร ตลอดจนการประสานงานกับหน่วยงานที่ให้การสนับสนุนได้แก่ โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า, วิทยาลัย
แพทยศาสตร์พระมงกฎุ เกล้า, สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์การแพทย์ทหาร, โรงพยาบาลอานันทมหิดล, กองส่งเสริม
สุขภาพและเวชกรรมป้องกัน กรมแพทย์ทหารบก ในการให้คำแนะนำและข้อเสนอแนะ คาดว่ารายงานฉบบั นีจ้ ะ
เป็นประโยชน์ในการเป็นแนวทางการจัดการศกึ ษาของสถานศึกษาต่าง ๆ ในกรณีท่ีมีการระบาดของเชือ้ โควิด-19
หรือโรคระบาดทางระบบทางเดินหายใจอ่นื ๆ ในอนาคตต่อไป ปี การศกึ ษา
๒๕๕๙โรงเรยี นเสนารกั ษ์ กรมแพทย์ทหารบก
30/9/2565
1
บทสรุปผบู้ รหิ าร
ตามทีม่ กี ารระบาดของเชื้อไวรัสโคโรน่าสายพนั ธุ์ใหม่ 2019 (โควดิ -19) ตง้ั แตป่ ี พ.ศ. 2563 เป็นต้นมา ใน
หว้ งปงี บประมาณ 2565 (ต.ค.2564 - ก.ย.2565) โรงเรียนเสนารกั ษ์ กรมแพทย์ทหารบก ไดจ้ ัดการเรียนการสอน
ในหลักสูตรต่าง ๆ ได้แก่ หลักสูตรแพทย์ฝังเข็มรุ่นที่ 16 หลักสูตรปฐมนิเทศนายทหารใหม่รุ่นที่ 42 หลักสูตร
นายทหารชำนาญงาน หลักสูตรชั้นนายร้อยรุ่นที่ 49 หลักสูตรชั้นนายพันรุ่นท่ี 72 และ 73 จึงได้พัฒนาและวาง
แนวทางมาตรการการป้องกันการแพรก่ ระจายเชื้อในระหว่างการฝึกศึกษา และแผนเผชิญเหตุกรณีมีการติดเชื้อ
หรือกลุ่มสัมผัสเสี่ยงสูง ที่สอดคล้องกับนโยบายสาธารณสุข และใช้แนวคิดของการพฒั นาหนทางปฏบิ ัติของฝ่าย
อำนวยการ มาทำเป็นกระบวนการ 4 ข้นั ตอนได้แก่
1. แสวงขอ้ ตกลงใจ (Military Decision-Making Process)
2. คณะกรรมการเฉพาะกจิ (Infection control team)
3. มาตรการและแผนเผชิญเหตุ
4. ทบทวนหลังการปฏบิ ัติ (After action review)
โดยมีการมอบหมายคณะกรรมการป้องกันและควบคุมการติดเชื้อโควิด-19 ประจำหลักสูตร (Infection
control team) ประกอบด้วย อาจารย์ เจ้าหน้าที่โรงเรียนเสนารักษ์ กรมแพทย์ทหารบก ร่วมกับ นายทหาร
นกั เรยี น โดยมีผู้เช่ยี วชาญจากหนว่ ยงานต่าง ๆ ใหค้ ำปรึกษา
พบว่าในหว้ งเวลาท่ีจดั การศกึ ษาในแต่ละหลักสูตร ไมพ่ บการระบาดเป็นกลุ่มกอ้ น (Cluster) ที่เกี่ยวข้อง
กับกจิ กรรมการเรียนการสอน ผูท้ เ่ี ข้าเกณฑส์ ัมผสั เสีย่ งสงู และผู้ปว่ ยตดิ เช้ือได้รับการตรวจ รักษาตามแนวทางของ
แผนเผชิญเหตุทีไ่ ด้จัดเตรียมไว้ โดยมีการปรับแนวทางการปฏิบัติและแผนเผชญิ เหตุตามสถานการณ์และนโยบาย
ภาครฐั
โดยสรปุ โรงเรียนเสนารักษ์ กรมแพทย์ทหารบก ไดจ้ ดั การวางแผนการจัดการฝึกศึกษา การป้องกันการ
แพร่กระจายเชื้อไวรัสโคโรน่าสายพันธุ์ใหม่ 2019 และแผนเผชิญเหตุ โดยใช้องค์ความรู้ในด้านการแพทย์
สาธารณสุข นโยบายของกองทัพบก ตลอดจนความร่วมมือของนายทหารนักเรียนในการดำเนนิ การ ซ่ึงสามารถ
นำไปประยกุ ตใ์ ชใ้ นกรณที ี่มกี ารระบาดของโรคตดิ เช้อื ระบบทางเดินหายใจสำหรับหนว่ ยงานทส่ี นใจตอ่ ไป
2
รายนามผบู้ ังคับบัญชาและคณะกรรมการปอ้ งกันแพร่กระจายเชือ้ รร.สร.พบ.
(1 ต.ค. 2564 – 30 ก.ย. 2565)
พล.ท. สุพษั ชยั เมฆะสุวรรณดิษฐ์ จก.พบ./ ผบ.รร.สร.พบ.
พ.อ. รัฐพร พัฒนรงั สรรค์ รอง ผบ.รร.สร.พบ.
พ.อ. อดิสรณ์ ลำเพาพงศ์ ผอ.กศ.รร.สร.พบ.
พ.ท.หญงิ รัชญากร ทานาค IC manager รร.สร.พบ./หลักสตู รแพทย์ฝงั เขม็ รนุ่ ที่ 16
พ.ท.หญิง ทชั ชา ภูเจริญ IC manager รร.สร.พบ./หลักสตู รปฐมนิเทศนายทหารใหมร่ นุ่ ท่ี 42
พ.ต.หญงิ ชนกนาฏ อาชาวงศ์ IC manager หลกั สูตรชั้นนายพัน รนุ่ ท่ี 72
พ.ต.หญงิ กมลฉัตรษฐ์ ตัณฑรัตน์ IC manager หลักสตู รช้นั นายพัน รุ่นที7่ 2/หลักสูตรนกั เรียนนายสบิ
ทหารบก รนุ่ ท่ี 25
พ.ต. ภมู ิพฒั น์ สมใจ IC manager หลกั สตู รชน้ั นายรอ้ ย รุ่นที่ 49
พ.ต.หญงิ มณทิรา กรษิ ฐาทพิ ย์ IC manager หลักสูตรชน้ั นายพัน รุ่นท่ี 73
พ.ต.หญงิ ธนยั นันท์ ภริ มย์เจยี ว IC manager หลกั สูตรนักเรียนนายสิบทหารบก รุ่นที่ 25
พ.ท.หญงิ จิตติมา รวยรืน่ IC manager ห้วงการฝึกภาคสนาม
พ.ท.หญิง กลุ รศิ า เล็กใจกล้า IC manager หว้ งการฝกึ ภาคสนาม
พ.ท.หญิง วนิ ติ า ชาตะเมธกี ลุ IC manager หว้ งการฝึกภาคสนาม
พ.ต. วิศรุต สามสี ผชู้ ว่ ย IC manager หลักสูตรชน้ั นายพนั รนุ่ ที่ 73
พ.อ. ธรี วฒุ ิ สวา่ งวารี อาจารยผ์ ู้ช่วยผู้รับผิดชอบหลกั สตู รชั้นนายพัน
พ.ท.หญิง ลาวัลย์ สุฤทธิกามล อาจารย์ผู้ชว่ ยผู้รับผิดชอบหลกั สตู รชนั้ นายพนั
พ.อ.หญิง จริ าภรณ์ ชมศรี อาจารยผ์ ู้ชว่ ยผรู้ บั ผิดชอบหลักสตู รช้นั นายร้อย
พ.อ. ณฐั พงษ์ นะราศรี อาจารย์ผู้ชว่ ยผรู้ บั ผิดชอบหลกั สูตรปฐมนเิ ทศนายทหารใหม่ และ
หลักสูตรนายทหารชำนาญงาน
พ.อ.หญงิ เสาวลักษณ์ แสงสงา่ อาจารยผ์ ู้ช่วยผรู้ บั ผิดชอบหลกั สตู รแพทย์ฝังเข็ม
พ.อ.หญงิ นภัสภรณ์ วงษ์จาด อาจารย์ผู้ชว่ ยผู้รับผิดชอบหลกั สตู รนักเรยี นนายสิบทหารบก
พ.อ. ยทุ ธพงษ์ อ่มิ สวุ รรณ
พ.ท. วลั ลภ เลิศวิลัย รอง ผอ.กกพ.พบ.
พ.ท. ประจวบ วนั ตา รอง ผบ.กรม นร.รร.สร.พบ.
ผบ.พนั .นนส.กรม นร.รร.สร.พบ.
3
พ.ท. สรุ ชัย ปักกุนนัน ผบ.กอง กรม นร.รร.สร.พบ.
พ.ท. สมชาย ภญิ ญวัย หน.ผสศ.รร.สร.พบ.
พ.ท.หญงิ ธนะรตั น์ อู่อรณุ หน.ผตก.รร.สร.พบ.
รว่ มกับคณะกรรมการ IC นายทหารนกั เรียนหลกั สตู รชั้นนายพัน รนุ่ ที่ 72 และ 73 หลักสตู รชั้นนายรอ้ ย รุ่นท่ี 49
หลักสูตรแพทยฝ์ ังเข็ม รุน่ ท่ี 16 และหลักสูตรปฐมนเิ ทศนายทหารใหม่ ร่นุ ท่ี 42
4
สารบญั หน้า
คำนำ 1
บทสรปุ ผ้บู รหิ าร 2
รายนามผบู้ ังคับบัญชาและคณะกรรมการป้องกนั แพร่กระจายเช้อื รร.สร.พบ. 3
การจัดการเรียนการสอน 6
กระบวนการดำเนินการ 8
8
แสวงขอ้ ตกลงใจ (Military Decision-Making Process) 11
คณะกรรมการเฉพาะกจิ (Infection control team) 15
มาตรการและแผนเผชญิ เหตุ 23
ทบทวนหลงั การปฏิบตั ิ (After action review) 25
สรุปการจดั การฝกึ ศึกษา
5
การจดั การเรยี นการสอนของโรงเรยี นเสนารกั ษ์ กรมแพทยท์ หารบก
ปงี บประมาณ 2565 (1 ต.ค. 2564 – 30 ก.ย. 2565)
ในหว้ งเวลา 1 ต.ค. 2564 – 30 ก.ย. 2565 โรงเรยี นเสนารักษ์ กรมแพทย์ทหารบก ได้มกี ารจัดการศึกษา
ในหลักสตู รต่าง ๆ ได้แก่
• หลักสตู รแพทยฝ์ งั เข็มรุ่นที่ 16
• หลกั สูตรปฐมนิเทศนายทหารใหม่ เหลา่ ทหารแพทย์ รนุ่ ที่ 42
• หลักสูตรชัน้ นายรอ้ ยเหลา่ ทหารแพทย์ รนุ่ ที่ 49
• หลักสตู รนายทหารชำนาญงาน
• หลักสูตรช้นั นายพนั เหลา่ ทหารแพทย์ รุ่นที่ 72
• หลักสตู รช้นั นายพนั เหลา่ ทหารแพทย์ รนุ่ ท่ี 73
• นกั เรยี นนายสบิ ทหารบก เหล่าทหารแพทย์ รุ่นท่ี 25
ภาพท่ี 1 แสดงปฏิทินแผนงานหลักสูตรประจำปีงบประมาณ 2565
6
สำหรบั การระบาดของโควดิ -19 ในประเทศไทยในห้วงเวลาดงั กลา่ วไดแ้ สดงในภาพท่ี 2
ภาพที่ 2 แสดงการระบาดของ โควิด-19 ในประเทศไทยในหว้ งปีงบประมาณ 2565
โดยการจัดการเรียนการสอนในหลักสูตรต่าง ๆ จึงได้มีการปรับเปลี่ยนให้สอดคล้องกับสถานการณ์การ
แพร่ระบาด นโยบายสาธารณสขุ ของประเทศ และได้เป็นตามผลสมั ฤทธใ์ิ นการเรียน
ภาพท่ี 3 แสดงการจัดฝึกศกึ ษาในช่วงการระบาดของ COVID-19
7
โดยมกี ระบวนการดำเนินการ 4 ขัน้ ตอนได้แก่
1. แสวงข้อตกลงใจ (Military Decision-Making Process)
2. คณะกรรมการเฉพาะกจิ (Infection control team)
3. มาตรการและแผนเผชิญเหตุ
4. ทบทวนหลังการปฏบิ ัติ (After action review)
ข้นั ตอนที่ 1 แสวงขอ้ ตกลงใจ (Military Decision-Making Process)
ตามนโยบายของ พล.ท. สุพัษชัย เมฆะสุวรรณดิษฐ์ เจ้ากรมแพทย์ทหารบก และผู้บัญชาการโรงเรียน
เสนารักษ์ กรมแพทย์ทหารบก ให้การจัดการศึกษามีผลสัมฤทธิ์ผลตามวัตถุประสงค์ของหลักสูตร ตลอดจนให้
นทน.ไดม้ ีโอกาสถกแถลง เพื่อใหม้ กี ารพฒั นาองค์ความรู้ในเหล่าทหารแพทย์ รว่ มกบั สร้างเสริมความสัมพันธ์อันดี
ระหว่างนายทหารนักเรียนด้วยกัน และเป็นต้นแบบในการพัฒนามาตรการการป้องกันการแพร่กระจายเชื้อใน
ระหวา่ งการเรียนการสอน เพ่อื เปน็ แนวทางปฏบิ ัตขิ องหลักสูตรต่าง ๆ ท่ามกลางการระบาดของเช้ือโควดิ -19 และ
โรคอบุ ตั ใิ หม่ต่าง ๆ
ดังนั้นจึงได้มีการกรรมวิธีแสวงข้อตกลงใจในการดำเนินการ ในห้วงการศึกษาที่ รร.สร.พบ. การฝึก
ภาคสนาม และการดูงาน โดยหน่วยงานต่าง ๆ ของ รร.สร.พบ. ได้วิเคราะห์ภารกิจ พัฒนาหนทางปฏิบัติ การ
วเิ คราะหห์ นทางปฏบิ ัติ เพื่อให้มีการตกลงใจ และการปฏบิ ัติ โดยมปี จั จยั ประกอบการตดั สินใจ ไดแ้ ก่ ประสิทธิผล
ของการฝึกอบรม การปอ้ งกนั และโอกาสเสี่ยงตอ่ การติดเชอื้ เป็นกลุม่ ใน นทน. (cluster) การจดั การ/งบประมาณ
8
สถานทีฝ่ ึก ทพี่ กั และระยะเวลาการเดินทาง เปน็ ต้น ดงั ตัวอยา่ งในภาพท่ี 4 ซง่ึ เปน็ การพฒั นาหนทางปฏิบัติการ
จัดการเรยี นการสอน
ภาพที่ 4 การพฒั นาหนทางปฏิบตั กิ ารจดั การเรียนการสอน
โดยไดร้ วบรวมขอ้ มูลโดยประยกุ ตแ์ นวคดิ จากปัจจยั METT-T ได้แก่ Mission (ภารกิจ) Enemy (ฝ่ายตรง
ขา้ ม/ภยั คกุ คาม) Terrain (ภูมปิ ระเทศ) Time available (เวลาที่มอี ยู่) Troops available (กำลังรบ/ทรัพยากรที่
มีอยู่) พื้นที่อิทธิพล (AREA OF INFLUENCE) และพิจารณาพื้นที่ปฏิบัติการ (Terrain) โดยใช้แนวคิด OCOKA
ไดแ้ ก่ การตรวจการและพน้ื การยงิ (Observation and Filed of Fire), การกาํ บังและการซ่อนพราง (Cover and
Concealment), สิง่ กดี ขวาง (Obstacles), ภูมปิ ระเทศสำคัญ (Key Terrain) และแนวทางเคลือ่ นท่ี (Avenue of
Approach) มาประยกุ ต์ดังนี้
9
ปจั จยั หลักสตู รแพทย์ หลักสูตรช้นั นาย หลักสตู รอบรม หลกั สตู รชน้ั นาย หลักสูตร หลกั สตู รนายพนั
Mission ฝังเขม็ พนั รุน่ ท่ี 72 นายทหารใหม่ ร้อยร่นุ ท่ี 49 นายทหาร รนุ่ ท่ี 73
ชำนาญงาน
Enemy รุ่นที่ 42 1.ประสบ
Terrain ผลสัมฤทธใิ์ นการ
1.ประสบ 1.ประสบ 1.ประสบ เรยี น 1.ประสบ 1.ประสบ
2.หลีกเล่ียงการ
ผลสัมฤทธิใ์ นการ ผลสัมฤทธใ์ิ น ผลสัมฤทธใ์ิ นการ ระบาดเป็นกลุ่ม ผลสมั ฤทธ์ิใน ผลสัมฤทธ์ิในการ
กอ้ นทเี่ ก่ียวข้องกับ
เรียน การเรยี น เรียน การเรียน การเรยี น เรียน
3.ผู้ปว่ ยได้รบั การ
2.หลีกเล่ียงการ 2.หลีกเลี่ยงการ 2.หลีกเล่ยี งการ ดูแลและรกั ษาตาม 2.หลีกเลีย่ งการ 2.หลีกเล่ยี งการ
แนวทางฯ
ระบาดเป็นกลุ่ม ระบาดเปน็ กลุ่ม ระบาดเปน็ กลมุ่ ระบาดเปน็ กล่มุ ระบาดเป็นกลุ่ม
พบการระบาดของ
ก้อนทเ่ี กีย่ วข้องกบั ก้อนทีเ่ กยี่ วข้อง ก้อนท่เี กีย่ วขอ้ งกบั โอมิครอนจำนวน กอ้ นทเี่ กี่ยวขอ้ ง กอ้ นทเี่ กีย่ วข้อง
มาก
การเรียน กบั การเรยี น การเรียน กับการเรียน กับการเรียน
1. หอ้ งเรยี นมี
3.ผปู้ ่วยไดร้ ับการ 3.ผู้ปว่ ยได้รับ 3.ผู้ปว่ ยไดร้ บั การ ขนาดจำกัด (ต้อง 3.ผู้ป่วยไดร้ ับ 3.ผู้ป่วยไดร้ ับการ
แยกเรยี น)
ดูแลและรักษาตาม การดูแลและ ดูแลและรกั ษาตาม 2. ใช้ระบบ การดูแลและ ดูแลและรกั ษา
เครื่องปรบั อากาศ
แนวทางฯ รกั ษาตาม แนวทางฯ รวมอาจมผี ลตอ่ รกั ษาตาม ตามแนวทางฯ
การระบายอากาศ
แนวทางฯ 3. ห้องรับประทาน แนวทางฯ
อาหาร อาจมีความ
เรมิ่ มีการระบาด มกี ารระบาดของ พบการระบาดของ เสี่ยงในการ พบการระบาด พบการระบาด
แพร่กระจายเชือ้
ของโอมคิ รอนใน โอมคิ รอนใน โอมคิ รอนจำนวน 4. นทน. ส่วนใหญ่ ของโอมคิ รอน ของโอมิครอน
มีภูมิลำเนาอยู่
ประเทศไทย ประเทศไทย มาก ต่างจังหวัดจึงมี ลดลง ลดลง
ความต้องการ
อย่างรุนแรง หอ้ งพักจำนวนมาก
และระยะเวลาใน
1. ใช้หอ้ งเรยี นห้อง 1. หอ้ งเรียนมี 1. หอ้ งเรยี นมี การใชส้ ถานที่ 1. หอ้ งเรียนมี 1. หอ้ งเรียนมี
ประมาณ 8
เดียวเพียงพอตอ่ ขนาดจำกัด ขนาดจำกัด (ต้อง สปั ดาห์ ขนาดเพยี งพอ ขนาดจำกัด (ต้อง
ผูร้ บั การศกึ ษา (ต้องแยกเรยี น) แยกเรียน) เนอื่ งจากมี แยกเรยี น)
2. ใช้ระบบ 2. ใชร้ ะบบ 2. ใชร้ ะบบ จำนวน นทน. 2. ใชร้ ะบบ
เครื่องปรับอากาศ เคร่ืองปรับอากา เครอ่ื งปรบั อากาศ ไม่มาก เครื่องปรับอากาศ
รวมอาจมผี ลต่อ ศรวมอาจมผี ล รวมอาจมีผลตอ่ 2. ใชร้ ะบบแอร์ รวมอาจมผี ลต่อ
การระบายอากาศ ต่อการระบาย การระบายอากาศ รวมอาจมผี ล การระบายอากาศ
3. หอ้ งรบั ประทาน อากาศ 3. หอ้ งรบั ประทาน ตอ่ การระบาย 3. หอ้ ง
อาหาร อาจมีความ 3. หอ้ ง อาหาร อาจมคี วาม อากาศ รบั ประทาน
เส่ียงในการ รบั ประทาน เสี่ยงในการ 3. ห้อง อาหาร อาจมี
แพรก่ ระจายเช้ือ อาหาร อาจมี แพร่กระจายเชื้อ รับประทาน ความเสีย่ งในการ
4. มีบางสว่ นพกั ท่ี ความเส่ยี งใน 4. มีบางสว่ นพกั ท่ี อาหาร อาจมี แพรก่ ระจายเช้อื
BOQ ซง่ึ เปน็ ห้อง การแพรก่ ระจาย BOQ ซง่ึ เปน็ หอ้ ง ความเสย่ี งใน 4. นทน. สว่ นหนงึ่
แยกสว่ นตัว เช้ือ แยกส่วนตวั การแพร่ มภี ูมลิ ำเนาอยู่
4. หอ้ งพักรวม กระจายเช้ือ ต่างจังหวัด
อาจมีผลต่อการ 4. นทน. อยู่ จำเป็นตอ้ งใช้
แพร่กระจายเช้อื ส่วนกลางไมม่ ี ห้องพัก ระยะเวลา
ความจำเปน็ ในการใชส้ ถานที่
ตอ้ งใช้ห้องพกั ประมาณ 1-2
สปั ดาห์
10
ปจั จยั หลกั สตู รแพทย์ หลกั สตู รชน้ั นาย หลกั สตู รอบรม หลกั สูตรช้นั นาย หลักสตู ร หลกั สตู รนายพัน
ฝังเข็ม พัน รนุ่ ท่ี 72 นายทหารใหม่ ร้อยรุ่นที่ 49 นายทหาร รุ่นท่ี 73
Troop ชำนาญงาน
ใช้กรรมการ IC 1. ตั้งกรรมการ IC รุ่นที่ 42 1. ตั้งกรรมการ IC ใชก้ รรมการ IC 1. ต้งั กรรมการ IC
Time ของ รร.สร.พบ. รร.สร.พบ. 1. ตั้งกรรมการ IC รร.สร.พบ. รว่ มกบั รร.สร.พบ. รร.สร.พบ.
available ร่วมกับนายทหาร รร.สร.พบ. ร่วมกับ นายทหารนักเรยี น เนอื่ งจากใช้ รว่ มกับนายทหาร
Onsite ประมาณ นักเรยี น นายทหารนักเรียน 2. นทน. สว่ นใหญ่ ระยะเวลาเรยี น นกั เรยี น
1 เดือน 2. นทน. สว่ น 2. นายทหารใหม่ เปน็ วชิ าชีพนัก 1 สปั ดาห์ 2. นทน. ส่วน
วชิ าชพี ส่วนใหญ่ สว่ นใหญ่เป็นแพทย์ เทคนิคการแพทย์ วิชาชีพสว่ นใหญ่
เปน็ พยาบาล และ และพยาบาล และนกั Onsite 7 วัน เป็นพยาบาล และ
แพทย์ กายภาพบำบัด แพทย์
นทน. ส่วนกลาง ประมาณ 3 นทน.สว่ นกลาง นทน.ส่วนกลาง
Onsite ประมาณ สัปดาห์ และภูมภิ าค Onsite ประมาณ
1 เดอื น Onsite ประมาณ 1 เดอื น
นทน. สว่ นกลาง 8 สปั ดาห์ นทน.สว่ นกลาง
และภมู ิภาค และภมู ภิ าค
Onsite ประมาณ Onsite ประมาณ
2 สัปดาห์ 3 สัปดาห์
ข้นั ตอนท่ี 2 จดั ตั้งคณะกรรมการเฉพาะกิจ (Infection control team)
เพ่ือวางแนวทางและมาตรการการปอ้ งกนั การแพร่กระจายเชือ้ ในกลุ่ม นทน. ตลอดจนการวางแผนเผชิญ
เหตุเมื่อมีการเจ็บป่วยเกิดขึ้น รร.สร.พบ. จึงได้จัดให้มีคณะกรรมการป้องกันและควบคุมการติดเชื้อโควิด -19
(กรรมการ IC - Infectious control) โดยเริ่มต้นจากการดูแลกำลังพลภายใน รร.สร.พบ. และหลักสูตรแพทย์
ฝังเข็มรุ่นที่ 16 ต่อมาในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ 2565 มีการเรียนในหลักสูตรช้ันนายพนั เหล่าทหารแพทย์รุ่นที่ 72
โดย นทน. ส่วนกลางเข้ามารับการศึกษาในพื้นที่ รร.สร.พบ. ประกอบกับมีผู้ติดเชื้อโควิด-19 จำนวนมากใน
ประเทศไทย จึงไดม้ กี ารแตง่ ตงั้ คณะกรรมการป้องกันและควบคมุ การติดเชื้อโควิด-19 ในหลักสูตรชั้นนายพัน 72
ซึ่งประกอบด้วย แพทย์ พยาบาล ร่วมกับ เจ้าหน้าที่ กรม นร.รร.สร.พบ. โดยมอบหมายให้พยาบาล 1 นาย เป็น
Project manager IC Nurse ในการประสานงานต่าง ๆ ซึ่งได้มีการอบรมให้ความรู้และแนวทางปฏิบัติต่าง ๆ
เบอื้ งตน้ ในด้านการป้องกันและควบคุมการติดเช้อื โควดิ -19 ให้กบั ทีมพยาบาล ในการน้ไี ดใ้ ห้ นทน. วิชาชีพแพทย์
พยาบาล และนักเทคนิคการแพทย์ ซึ่งมีองค์ความรู้และประสบการณ์ในการดูแลผู้ป่วยตดิ เชื้อโรคโควิด-19 จึงได้
เชิญผู้แทนของ นทน. วิชาชีพดังกล่าวเข้ามาเป็นคณะกรรมการ IC หลักสูตรชั้นนายพันรุน่ ท่ี 72 เพื่อสนับสนนุ ใน
การประสานงานกับ นทน.ที่เจ็บป่วย และ IC nurse ตลอดจนให้คำแนะนำและเสนอแนะต่าง ๆ ผ่านการประชมุ
กลุ่ม และ Line group โดยกรรมการชดุ ดังกลา่ วนีไ้ ด้เร่มิ การดำเนนิ การตงั้ แตช่ ่วงตน้ เดอื น กุมภาพนั ธ์ 2565 ก่อน
เปิดการเรียนที่ รร.สร.พบ. ในวันที่ 21กมุ ภาพนั ธ์ 2565
11
จากรูปแบบการจัดการต้ังคณะกรรมการป้องกันและควบคุมการติดเชื้อโควิด-19 ในหลักสูตรชั้นนายพัน
รุ่นที่ 72 ได้ถูกนำมาเป็นต้นแบบในการจัดกระบวนการป้องกันการแพร่กระจายเชื้อโควิด-19 ในหลักสูตรอื่น ๆ
ตอ่ ไป (ภาพที่ 5)
ภาพที่ 5 แสดงผงั โครงสรา้ งคณะกรรมการปอ้ งกันและควบคมุ การติดเชื้อโควดิ -19
ภาพท่ี 6 แสดงการแบง่ มอบภารกิจใหก้ ับหน่วยงานท่เี กี่ยวขอ้ ง
12
การแบ่งมอบหนา้ ท่แี ละภารกจิ
กลมุ่ งาน หน้าท่/ี ความรับผดิ ชอบ
IC Nurse (Project จดั กลุ่มการเข้าเรยี น/การข้ึนรถบัส/การฝกึ ภาคสนาม แบบ Bubble รว่ มกับกรม
manager) นักเรียน
จดั ทน่ี ่ังห้องเรยี นในแบบ Bubble รว่ มกับกรมนกั เรยี น
ออกแบบสอบถามประเมินรายสปั ดาหร์ ่วมกับ กรมนกั เรยี น
รวบรวมข้อมูลรายสปั ดาห์
ออกแบบสอบประเมนิ ผสู้ มั ผัสเสีย่ งสงู
รวบรวมข้อมูลผสู้ ัมผัสเสี่ยงสูง
ตดิ ตามอาการ นทน. ที่ป่วย COVID
ตดิ ตามอาการ นทน. สัมผัสเสีย่ งสงู
ประสานพยาบาล IC และ ARI Clinic รพ.รร.6. เพ่ือสง่ นทน. เข้ารบั การตรวจ
ประสานกับกรมนักเรยี น เพอ่ื มอบชุดตรวจ ATK นทน.ประจำสปั ดาห์
ประสานกรมนกั เรยี น นทน.สัมผัสเสี่ยงสงู /ปว่ ย ลา
ประสานแผนกสนบั สนุน เรอื่ งชดุ ตรวจ ATK
รายงานสถานะการเจ็บปว่ ยของ นทน. ใหผ้ ูบ้ ังคับบญั ชาทราบ
IC นทน. รบั ขอ้ มูล นทน.ทเ่ี จ็บปว่ ย แลว้ แจ้งให้คณะกรรมการ IC รร.สร.พบ. ทราบ
ประสาน รพ.รร.6 .เพื่อสง่ นทน.เข้ารบั การตรวจ/รกั ษา รว่ มกับ IC nurse
ประสาน รพ.อานนั ทมหิดล (ห้วงฝึกภาคสนาม) เพือ่ สง่ นทน.เข้ารับการตรวจ/รักษา
ให้ขอ้ เสนอแนะทางวิชาการให้คณะกรรมการ IC รร.สร.พบ.
แผนกวชิ าแพทย์-พยาบาล สอนและให้ความรู้กับกำลงั พล/เจา้ หนา้ ที่ รร.สร.พบ.
กองการศึกษา ปรับเปลี่ยนตารางสอนและจดั การเรียนการสอนให้สอดคล้องกบั คำแนะนำของ IC
Nurse
กรม นร.รร.สร.พบ. ประสาน IC nurse กลุม่ การเขา้ เรยี น/การข้นึ รถบสั /การฝกึ ภาคสนาม
ประสาน IC Nurse รายช่อื นทน. สมั ผัสเสยี่ งสูง/ปว่ ย ในการลา
ประสาน IC nurse การตอบแบบสอบถามของ นทน.
จดั ทำผงั การนั่งในหอ้ งเรียน
จดั ทำผังที่พกั ในแบบ Bubble
ตรวจสอบการเข้าเรยี นของ นทน.ทกี่ ักตัวสมั ผสั เส่ียงสูง
13
การแบง่ มอบหน้าท่แี ละภารกจิ (ตอ่ )
กลมุ่ งาน หนา้ ท/่ี ความรบั ผดิ ชอบ
พัน.นนส. กรม นร.รร.สร.พบ. จัดทีพ่ กั แรม บรเิ วณกองรอ้ ย โดยเวน้ ระยะห่างตามคำแนะนำของ IC nurse
(ห้วงการฝกึ ภาคสนาม) จัดสถานทีร่ บั ประทานอาหาร และการสขุ าภิบาลตามมาตรการการปอ้ งกนั การ
แพรก่ ระจายของเช้อื
ผสศ.รร.สร.พบ. ดำเนนิ การจัดหา ATK โดยประสานกบั IC nurse และกรมนักเรียน
จัดสถานทเ่ี ว้นระยะห่างในห้องเรียนและหอ้ งรบั ประทานอาหาร
มีการจัดตัง้ กลุ่ม Line เพอ่ื สะดวกในการประสานงาน ดงั แสดงในภาพที่ 7
ภาพที่ 7 แสดงกลุม่ Line ของแตล่ ะหลกั สูตรเพ่ือใชใ้ นการประสานงาน
อนง่ึ ในหลักสูตรชัน้ นายร้อย รุน่ ท่ี 49 มี นทน.เขา้ มารับการศกึ ษาที่ รร.สร.พบ. จำนวนมาก โดยมีการแบง่
ห้องเรยี นออกเปน็ 3 หอ้ งเรยี น จึงมกี ารจัดกลมุ่ IC ยอ่ ยของแตล่ ะห้อง โดยมีอาจารย์ และ นทน.ทไ่ี ด้รบั มอบหมาย
เพื่อความสะดวกในการบรหิ ารจัดการในแต่ละหอ้ งเรยี น โดยได้นำมาใชต้ อ่ เนอ่ื งในหลกั สูตรชั้นนายพนั รุน่ ที่ 73
(ภาพท่ี 8)
14
ภาพท่ี 8 แสดงกลมุ่ Line IC ยอ่ ยของแตล่ ะห้อง
ข้นั ตอนท่ี 3 มาตรการและแผนเผชิญเหตุ
ประกอบดว้ ยกระบวนการตา่ งๆดงั นี้
• ปรกึ ษาผู้เชี่ยวชาญ วางแผนการดำเนินการ
• จัดสถานท่ี ห้องเรียน ห้องรับประทานอาหาร หอ้ งพกั
• แบ่งกลุม่ เป็น Bubble และ Small bubble
• การจดั ทำแบบคดั กรองและตรวจ ATK
• แผนเผชญิ เหตุ ผสู้ มั ผัสเสีย่ งสูง ผู้ปว่ ย
• สรุปแผนท่ีความคิด (Mind Map)
3.1 ปรกึ ษาผเู้ ชีย่ วชาญ วางแผนการดำเนนิ การ
ได้มีการหารือกับอาจารย์แพทย์-พยาบาล นักเทคนิคการแพทย์ผู้เช่ียวชาญจาก รพ.พระมงกุฎเกล้า,
วิทยาลัยแพทยศาสตร์พระมงกุฎเกล้า, กองส่งเสรมิ สขุ ภาพและเวชกรรมปอ้ งกนั กรมแพทยท์ หารบก โดยเชิญทีม
พยาบาล IC nurse จากรพ.พระมงกฎุ เกล้า เข้านิเทศน์ การเตรียมความพร้อมด้านสถานที่ มาตรการป้องกันการ
แพร่กระจายเชื้อและแผนเผชิญเหตุกรณี นทน.เจ็บป่วย แล้วกลับมาประชุมวางแผนร่วมกับผู้บริหาร กรม
นักเรียน และคณะกรรมการ IC (ภาพที่ 9)
15
ภาพที่ 9 แสดงการปรึกษาผู้เช่ยี วชาญร่วมนเิ ทศและใหค้ ำแนะนำ
3.2 การจดั การสถานท่ีในหอ้ งเรยี น (ภาพท่ี 10)
• จดั ใหร้ ะยะห่างระหวา่ งโตะ๊ เรียน มรี ะยะหา่ ง 1.5 เมตร
• ชว่ งเวลา 12.00-13.00 น. ปดิ เครอื่ งปรับอากาศ และเปดิ กระจกเพ่ือระบายอากาศและใหอ้ ากาศ
ถ่ายเท
• จัดใหม้ ีเจลแอลกอฮอล์สำหรับล้างมอื บริเวณดา้ นเขา้ หอ้ งเรยี น
ภาพที่ 10 แสดงการจัดสถานทีใ่ นหอ้ งเรยี น
16
3.3 การรับประทานอาหาร (ภาพที่ 11)
• ไม่อนุญาตให้ นทน. รบั ประทานอาหาร และนำ้ ด่ืมในหอ้ งเรยี น ในขณะเปดิ เครือ่ งปรบั อากาศ
• จัดหอ้ งอาหารที่ชน้ั 1 โดยมรี ะยะห่าง 1.5 เมตร โดยจัดเกา้ อหี้ นั หน้าไปทางเดยี วกัน หลกี เลีย่ ง
การพูดคุยระหว่างรบั ประทานอาหาร และจัดเปน็ อาหารเฉพาะบคุ คล
ภาพที่ 11 แสดงการจัดสถานท่รี บั ประทานอาหาร
3.4 การจดั ห้องพกั (ภาพที่ 12)
• จดั ระยะห่างระหวา่ งเตียงอยา่ งน้อย 1.5 เมตร
• จดั กลุ่มเข้าพกั ใหส้ อดคลอ้ งกับการจัดกล่มุ ในหอ้ งเรียน (Bubbles)
17
ภาพที่ 12 แสดงการจัดที่พักและผงั การเข้าพัก
3.5 การทำความสถานที่และจุดสมั ผัสร่วม (ภาพที่ 13)
เจ้าหน้าทไี่ ด้ทำความสะอาดจุดสัมผัสรว่ ม เช่น ลกู บิด ประตู ราวบันได ในหว้ งเวลาช่วงเช้าและบา่ ย
ภาพที่ 13 แสดงการทำความสะอาดสถานที่และจดุ สมั ผสั ร่วม
18
3.6 แบ่งกลุ่มนายทหารนกั เรยี นเปน็ Bubble และ small bubble (ภาพที่14)
แบ่งกลุ่มตามสังกัด (Bubble) และจัดที่นั่งเป็นกลุ่มย่อยของแต่ละสังกัด (Small bubble) เพ่ือ
สะดวกในการสอบสวนโรคและติดตามผ้สู ัมผัสเสี่ยงสงู ทงั้ ในภาคทฤษฎแี ละการฝึกภาคสนาม
ภาพท่ี 14 แสดงการแบง่ กลุม่ นายทหารนกั เรียน
19
3.7 การจดั ทำแบบคดั กรองและตรวจ ATK (ภาพท1ี่ 5)
• จดั หาชุดตรวจ ATK ท่ีตรวจทางโพรงจมกู และให้มกี ารตรวจทุกวนั อาทิตย์ และรายงานผลพรอ้ ม
แนบถ่ายภาพผลการตรวจใน Google form
• ในกรณที ่ีมีการฝกึ ภาคสนามและดูงาน จะมกี ารกำหนดวัน - เวลาของแต่ละกลมุ่ เป้าหมาย เช่น
นทน., อาจารย,์ พลขบั , เจ้าหนา้ ท่ี ฯลฯ
• มอบหมายให้ IC Nurse เปน็ ผรู้ วบรวมและรายงานผล
ภาพที่ 15 แสดงการทำแบบคดั กรองและการตรวจ ATK
20
3.8 แผนเผชิญเหตุกรณีสมั ผสั เสยี่ งสงู (High Risk Contact: HRC) (ภาพที่ 16)
จัดให้มีการสอบสวนโรคจากการสอบถาม และการใช้แบบประเมนิ ผ่าน Google form เพ่อื คัดกรองผู้
สัมผสั เสย่ี งสูง โดยใช้เกณฑต์ ามกระทรวงสาธารณสขุ โดยกำหนดดังน้ี
ผ้สู ัมผสั ใกลช้ ดิ ท่ีมีความเสี่ยงตอ่ การรับเชือ้ สงู (high risk close contact) หมายถึง
1. พดู คยุ ใกล้ชิด เกิน 5 นาที โดยฝา่ ยใดฝ่ายหนง่ึ ไม่ไดส้ วมหน้ากาก หรอื สวมได้ไม่คอ่ ยเต็มที่
2. อยใู่ นห้องเรยี นนานกว่า 15 นาที โดยไม่ไดส้ วมหน้ากากหรือสวมไดไ้ ม่เต็มที่
หมายเหตุ
1. การเขา้ เรียนในห้องเรยี น รร.สร.พบ โดยสวมหน้ากากระหวา่ งเรยี น ---- ไม่ถือว่าเป็นผสู้ ัมผัส
ใกลช้ ดิ ทีม่ ีความเสีย่ งสงู
2. การใชพ้ ้นื ที่รบั ประทานอาหารเทีย่ งรว่ มกนั โดยนง่ั หา่ งจากผูป้ ว่ ย 1.5 เมตร ขน้ึ ไป ไมถ่ ือว่า
เป็นผสู้ ัมผัสใกลช้ ิดท่มี ีความเสีย่ งสูง
ในกลุม่ ที่เป็นผู้สมั ผัสเสีย่ งสูงจะเข้ากลุม่ Line เพอื่ รายงานอาการประจำวนั และรายงานผลการตรวจ
ATK ในเวลาทีก่ ำหนด โดยมี IC Nurse รวบรวมข้อมูล แจ้งให้กับกรรมการ IC
21
ภาพท่ี 16 แผนเผชิญเหตกุ รณีสัมผสั เสี่ยงสงู
3.9 แผนเผชญิ เหตุกรณพี บผู้ป่วยติดเชอ้ื (ภาพที่ 17)
จัดทำแผนเผชญิ เหตุ กรณีตรวจพบ นทน.ตดิ เชือ้ โดยประสานการปฏบิ ตั ิและวางแนวทางร่วมกบั รพ.
พระมงกฎุ เกลา้
ภาพที่ 17 แผนเผชญิ เหตกุ รณพี บผู้ป่วยติดเช้อื
22
3.10 สรุปแผนทีค่ วามคดิ (Mind Map)
จากกระบวนการดำเนินการท้ังหมดสามารถนำมาสรปุ เปน็ แผนที่ความคิดมาตรการป้องกนั การติด
เชื้อ และแผนเผชญิ เหตใุ นหลกั สูตรตา่ ง ๆ ได้ตามภาพท่ี 18
ภาพท่ี 18 แผนที่ความคิด Mind Map
ขัน้ ตอนท่ี 4 ทบทวนหลังการปฏบิ ัติ (After action review)
ได้มีการหารือแนวทางการพัฒนาในช่วงระหวา่ ง และภายหลงั การฝึกศกึ ษาในแตล่ ะหลกั สตู ร โดยรวบรวม
ปญั หาตา่ ง ๆ ทพ่ี บ ตลอดจนข้อเสนอแนะจากอาจารย์ และนายทหารนักเรียน
ปัญหาขอ้ ขัดข้องท่ีพบ และการแก้ไข
ลำดบั ปญั หาท่ีพบ การแกไ้ ข
1 การเลือก ATK เลอื กบริษัทท่ี รพ.รร.6 ใช้ หรอื นำมาเปรียบเทียบกบั PCR
2 วิธกี ารตรวจ ATK เลอื กวธิ ตี รวจโพรงจมูก
3 นทน.ท่ีเปน็ HRC, Index case ไม่ ประสานแผนกทะเบียน รพ.รร.6 เพ่ือทำประวตั ใิ หม่
สามารถลงในระบบ รพ. รร.6 ได้
เนอ่ื งจากไมม่ ี HN
23
ปญั หาข้อขดั ข้องทพี่ บ และการแก้ไข (ต่อ)
ลำดบั ปญั หาที่พบ การแก้ไข
4 วิธีปฏบิ ัติกรณี HRC, Index case ประสาน รพ.รร.6 เพอ่ื ทราบแนวการปฏบิ ตั /ิ การตรวจทาง
ของ นทน. แตกต่างกนั ตามภารกจิ หอ้ งปฏิบัตกิ าร และนำมาเปน็ แนวปฏบิ ัติ
การดแู ลผู้ป่วย
5 นทน.ท่มี ีอาการระบบทางเดนิ อนโุ ลมใหล้ าได้ 2 วัน ถ้ามีอาการมากกว่า 2 วนั ให้ไปตรวจ
หายใจ/ ใกลช้ ิดกับญาติท่ีปว่ ย แต่ พบแพทย์และนำใบรบั รองแพทย์มาแนบ
ATK- Negative ตอ้ งมาเรียน
6 เกณฑ์กำหนด HRC ไม่ชดั เจน ใชเ้ กณฑข์ องกระทรวงสาธารณสุข และระบรุ ายละเอียด
เกี่ยวกับหอ้ งเรียน/หอ้ งรับประทานอาหาร
7 กรณีสงสัย HRC ทม่ี ี นทน.สัมผัส ทำแบบสอบถาม Google form เพอ่ื สอบถามข้อบง่ ชี้
จำนวนมาก การสอบสวนรายบคุ คล HRC, ขอ้ มลู การฉดี วัคซีน
อาจไม่ทันการณ์
และไดจ้ ัดให้นายทหารนกั เรยี นประเมินความพึงพอใจในระดบั ดมี าก (คะแนนเฉล่ยี 4.58 + 0.6 จาก
คะแนนเต็ม 5 คะแนน) และขอ้ เสนอแนะตา่ ง ๆ ดังแสดงในภาพที่ 19 และ 20
ภาพที่ 19 แบบสอบถามประเมนิ ความพงึ พอใจมาตรการ IC
24
ภาพท่ี 20 ผลการประเมนิ ความพึงพอใจมาตรการ IC (คะแนนเฉล่ีย 4.58 + 0.6)
สรุปการจัดการฝกึ ศกึ ษาของโรงเรียนเสนารกั ษ์ กรมแพทยท์ หารบก ในช่วงการระบาดของ COVID-19 ใน
ปงี บประมาณ 2565
ไมพ่ บการตดิ เชือ้ ทเ่ี ปน็ กลมุ่ กอ้ น (Cluster) ที่เก่ยี วขอ้ งกับการเรียนการสอน มแี ผนเผชญิ เหตุ กรณที ี่มีการ
ติดเชื้อ หรือกลุ่มสัมผัสเสี่ยงสูงเกิดข้ึน และได้ผลสัมฤทธิ์ทางการศึกษาตามเป้าหมายตามที่แถลงในหลักสูตร ผู้ท่ี
เก่ยี วขอ้ งกับกระบวนการดังกลา่ วได้มีประสบการณแ์ ละได้รับประโยชนด์ งั แสดงในภาพท่ี 21
ภาพท่ี 21 ประโยชน์ทไ่ี ดร้ บั จากการจัดกระบวนการมาตรการป้องกนั COVID-19 และแผนเผชญิ เหตุ
25
โดยมปี จั จยั ท่ีสำคัญในการจดั กระบวนการดังกล่าว (Key success factor) ได้แก่
1. นโยบายที่ชัดเจนและการสนับสนุนจากผู้บังคับบัญชา
2. การใช้หลกั การแสวงขอ้ ตกลงใจ (Military Decision-Making Process) มาเปน็ แนวทางในการ
ดำเนนิ การ
3. การขบั เคลื่อนมาตรการของทมี เฉพาะกจิ (IC Team) โดยใชห้ ลกั วชิ าการ, นโยบายสาธารณสขุ ,
นายทหารนักเรยี น-อาจารย์
4. นายทหารนกั เรียนส่วนใหญ่เปน็ บคุ ลากรทางการแพทย์ มีความรู้ด้านสาธารณสุขกันเป็นอย่างดี
สามารถใหค้ ำแนะนำ ข้อเสนอแนะ และปฏบิ ัติตนตามมาตรการสาธารณสุขไดด้ ี
5. การแบ่งมอบภารกิจทชี่ ัดเจน
6. ความร่วมมือของเจา้ หน้าท่/ี บุคลากร รร.สร.พบ, นายทหารนักเรียน (ทำงานเปน็ ทีมอยา่ งมี
ประสทิ ธภิ าพ)
7. การวางแผนเผชิญเหตุ กรณีพบผเู้ จบ็ ป่วย/กลุม่ สมั ผัสเส่ียงสูง
8. Flexibility: ปรบั เปลีย่ นการปฏบิ ัติตามสถานการณ์ของประเทศและนโยบายสาธารณสุข ตลอดจน
บรบิ ทของตนเอง
26