Kesusasteraan dan Kebudayaan Melayu

INSTITUT PENDIDIKAN GURU KAMPUS GAYA
KOTA KINABALU, SABAH

PROGRAM PERSEDIAAN IJAZAH SARJANA MUDA PERGURUAN (PPISMP)

NAMA PELAJAR [BM SEKOLAH RENDAH]
(AMBILAN JUN 2021)
KERJA KURSUS
SEMESTER 2, TAHUN 1
SESI JAN - JUN 2022

: KENNEDY JOANIS

NO KAD PENGENALAN : 030603-12-0747

ANGKA GILIRAN : 2021072310060

KUMPULAN/UNIT : PPISMP BM SK 3

KOD/NAMA KURSUS : BMMB1104

TAJUK TUGASAN TUGASAN 1
TUGASAN 1

TARIKH MULA 28/2/2022
TARIKH HANTAR 20/3/2022

NAMA PENSYARAH : ENCIK AWANG AHMAD BIN HAJI AWANG
JABATAN/UNIT SIRING

: JABATAN PENGAJIAN MELAYU

Dengan ini saya mengaku bahawa saya TANDATANGAN TARIKH
telah menerima maklum balas dari KENNEDY 28/3/2022
pensyarah kerja kursus ini dan saya
telah merujuk dan memahaminya.

TUGAS
KESUSASTERAAN DAN

BMMB

EN. AWANG AHMAD BI

KENNEDY
PPISMP

030603-1

SAN 1
KEBUDAYAAN MELAYU

B1104



N HAJI AWANG SIRING

Y JOANIS
BMSK3

12-0747

Isi kand

1.0 Takrif kesusasteraan Melayu
1.1 Prosa Tradisional
1.2 Prosa Moden
1.3 Puisi Tradisional
1.4 Puisi Moden

2.0 Fungsi Sastera Melayu sebagai Hiburan
2.1 Fungsi Sastera Melayu sebagai Pendidikan
2.2 Fungsi Sastera Melayu sebagai Dakwah
2.3 Fungsi Sastera Melayu sebagai Kritikan Sosia

3.0 Manifestasi Akal Budi Masyarakat Melayu Puis
3.1 Manifestasi Akal Budi Masyarakat Melayu Puis
3.2 Manifestasi Akal Budi Masyarakat Melayu Puis
3.3 Manifestasi Akal Budi Masyarakat Melayu Puis

4.0 Rumusan
5.0 Rujukan

dungan 1
2
al 3
si Tradisional Pantun 4
si Tradisional Syair 5
si Tradisional Seloka 6
si Tradisional Gurindam 7
8
9
10
11
12
13
14
15

1.0 Takrif kesusasteraan Melayu

Sastera sebenarnya berasal daripada baha
zaman dahulu syastra, yang membawa maks
membawa erti seni sastera atau seni bah
persuratan (Ali Ahmad, 1994). Menurut
kesusasteraan adalah ciptaan seni yang dis
disebut secara lisan dan bukan lisan. Tamba
dalam aspek-aspek isi serta daya pengucapan

1

asa sanskrit iaitu 'Castra' yang disebut pada
sud sebagai kitab suci. Selain itu, Susastera
hasa yang mengutamakan dalam bidang
t Hashim awang (1987), mentakrifkan
sampaikan melalui bahasa. Hal ini mungkin
ahan pula, sastera pula memiliki keindahan
nnya.

1

1.1 Prosa Tradisional

Menurut (Siti Hajar Abdul Aziz ,2011
kesusasteraan diterjemahkan dalam gaya
tatabahasa yang mudah pada zaman dahulu.
kesusasteraan yang lebih mudah difahami
contoh-contoh prosa tradisional ialah mitos, l
panji. Oleh itu, prosa tradisional bersifat tra
bukan lisan yang menekankan elemen jen
tradisional merupakan satu karya yang berc
sastera yang mengandungi perkembangan
Kebiasaannya, karya berbentuk naratif meng
perwatakan, latar, sudut pandangan pencerita
karya-karya prosa tradisional tidak terbatas k
juga karya-karya yang bukan cerita naratif.

2

1) prosa tradisional merujuk kepada hasil
a ayat-ayat biasa dengan menggunakan

Selain itu, prosa tradisional ialah satu bentuk
berbanding dengan puisi. Tambahan pula,
legenda, cerita rakyat, lipur lara, jenaka dan
adisional yang disebarkan secara lisan dan
naka dan khayalan. Malahan juga, prosa
corak naratif. Karya naratif merupakan hasil
plot yang menceritakan sesuatu peristiwa.
gandungi elemen-elemen seperti watak dan
a, tema dan gaya bahasa. Namun demikian,
kepada cerita naratif sahaja tetapi termasuk

2

1.2 Prosa Moden

Prosa moden boleh ditakrifkan sastera bah
ciptaan. Selain itu, prosa moden menyentuh ele
pemikiran terhadap situasi dan persoalan isu.
mesej tersirat melalui penulisan karya sas
kesusasteraan dan budaya barat. Prosa m
pengarang prosa moden diketahui oleh masya
cerpen, drama dan novel yeng moden.

Gambar 1. Contoh pros

3

hasa Melayu yang bebas dalam penulisan dan
emen-elemen pengalaman seseorang individu,
Prosa moden bertujuan untuk menyampaikan
stera. Oleh itu, prosa moden dipengaruhi
moden berbentuk dalam tulisan dan identiti
arakat setempat. Prosa moden adalah seperti

sa moden novel dan cerpen.

3

1.3 Puisi Tradisional

Puisi tradisional merujuk kepada susu
berangkap atau suatu bentuk pengucapan d
dengan pengucapan biasa yang digunakan d
yang mementingkan kebenaran daya intelektu
rima, baris dan irama yang mengikut pola te
adalah seperti gurindam, pantun, seloka dan s
terikat akan peraturan penulisan yang telah d
dalam penulisan. Akhir sekali, puisi tradisional
teguran yang membina serta memberikan hibur

4

unan perkataan dalam bentuk karangan
dalam susunan yang istimewa berbanding
dalam pertuturan sehari-hari serta bahasa
ual. Selain itu, puisi tradisional mempunyai

ertentu. Tambahan pula, puisi tradisional
syair. Namun demikian, pantun dan seloka
ditetapkan manakala seloka bersifat bebas
l bertujuan untuk memberikan pengajaran,
ran kepada masyarakat.

4

1.4 Puisi Moden

Puisi moden merupakan sebahagian darip
untuk menyatakan dan melahirkan sesuatu
sumber kreativiti manusia kerana baris-baris p
bentuk untuk melahirkan pemikiran seseo
berbentuk bebas dan tidak mempunyai ciri-ciri
suku kata, baris dan pembentukan rima. P
pengajaran dan pendidikan kepada khayalak
bebas, sajak separuh terikat dan sajak terika
untuk menyampaikan mesej kepada khayalak.

5

pada kesenian yang digunakan oleh manusia
idea. Malahan juga, puisi moden menjadi
puisi moden yang dihasilkan dalam pelbagai

orang sasterawan. Oleh itu, Puisi moden
i yang khusus seperti bebas dari segi jumlah
Puisi moden bertujuan untuk memberikan
k ramai. Puisi moden adalah seperti sajak
at. Seperti yang dinyatakan, sajak berfungsi
.

5

2.0 Fungsi Sastera Melayu sebagai Hib

Sastera Melayu hiburan adalah sebuah k
menggembirakan hati pembaca. Hal ini dika
disentuh dalam karya sastera Melayu hibu
difahami oleh pembaca. Malahan juga, sud
diakhiri dengan kegembiraan contohnya pantu
fungsi sastera Melayu sebagai hiburan akan w
melayan hasil sesebuah sastera. Hal ini dika
mesra akan terjalin ketika melayan sesebua
dengan ahli keluarga. Tambahan pula, terdap
yang diceritakan dalam karya sastera tersebut

6

buran

karya sastera yang mampu melegakan dan
atakan demikian kerana, isu dan tema yang
uran mempunyai unsur lawak dan mudah

dah semestinya karya sastera Melayu ini
un, cerita kanak-kanak dan novel. Selain itu,
wujud apabila sesebuah keluarga minat dan
atakan demikian kerana, hubungan erat dan
ah karya sastera Melayu ketika berkumpul
pat ahli keluarga yang cuba melakonkan apa
t.

6

2.1 Fungsi Sastera Melayu sebagai Pen

Bahan sastera Melayu dapat membant
pelbagai tindak balas dalam kegiatan pengaj
Hal ini dikatakan demikian kerana, pelajar
sewaktu pengajaran kemahiran bahasa se
menulis. Tambahan pula, kesusasteraan mela
yang dibaca dengan lebih baik agar mudah
memberikan pelajar latihan daripada segi
perbendaharaan kata dan kebolehan merek
pembelajaran sastera di sekolah bertujuan
sastera serta memupuk pemantapan cita rasa

7

ndidikan

tu merangsang pelajar supaya memberikan
jaran dan pembelajaran di dalam bilik darjah.
r boleh menggunakan bahasa secara aktif
eperti membaca, mendengar, bertutur, dan
ayu dapat membantu pelajar memahami teks
h difahami. Pembacaan bahan sastera dapat
kemahiran pemahaman dan mengukuhkan
ka untuk berfikir secara kritis. Akhir sekali,
n untuk melengkapkan pelajar dengan ilmu
a kerjaya dalam bidang sastera.

7

2.2 Fungsi Sastera Melayu sebagai Da

Sastera Melayu melalui dakwah berfungs
nilai ketakwaan seseorang insan terhadap
dakwah dalam sastera dianggap ucapan
mampu membina sahsiah masyarakat khus
dengan dunia negatif. Dalam pada itu, fung
menyuntik dan memupuk harapan aga
keperibadian rakyat. Di samping itu, fung
menyembunyikan perkara yang hendak di
melalui pelbagai bentuk dan ragam estetika
dalam kehidupan serta. Akhir sekali, s
menghibur dan menyatukan metamorfosis
dan keagamaan.

8

akwah

si sebagai suatu wadah untuk meningkatkan
p Allah. Hal ini dikatakan demikian kerana,
n yang bermakna kepada pembaca dan
susnya golongan muda agar tidak terjebak
gsi sastera melayu melalui dakwah adalah
ar naskhah sastera dapat membentuk
gsi bahasa sastera dalam dakwah adalah
isampaikan kepada khalayak pembacanya
a, metafora, simbol-simbol, subjek dan objek
sastera melayu melalui dakwah mampu

roh manusia dalam julat aliran, kerohanian

8

2.3 Fungsi Sastera Melayu sebagai Kri

Fungsi sastera Melayu sebagai kritikan sos
ucapan yang mampu dijadikan rujukan
mengambil langkah bijak dalam melakukan
kerana, kritikan sosial dalam bahan saste
percambahan minda dalam kalangan mas
boleh diterima atau tidak diterima oleh pem
bahan sastera Melayu mampu memberika
budaya-budaya negatif yang semakin mela
ialah bahasa figuratif dan metafora yang pe
juga boleh dilihat dalam syair, peribahasa, s

9

itikan Sosial

sial adalah untuk menyampaikan mesej dan
dan pedoman hidup masyarakat agar

sesuatu perkara. Hal ini dikatakan demikian
era mencetuskan perbezaan pendapat dan
syarakat sama ada bahan sastera tersebut
mbaca. Oleh itu, kritikan yang terdapat dalam
an kesedaran kepada masyarakat tentang
arat. Kebiasaanya, bahasa yang digunakan
enuh dengan kias ibarat. Tambahan pula, ia
selokah dan sebagainya.

9

3.0 Manifestasi Akal Budi Masyaraka
t



Ambil golok d

Hendak berakit k

Usah dijolok sa

Badan sakit ses

Dipetik daripada: Nasihat dan pengajara

Pantun berikut merupakan salah satu r
demikian kerana, kita seharusnya berfikir te
perkara untuk mengelakkan perkara yang ti
pembayangnya mengisahkan perbuatan ma
memikirkan akibatnya.

10

t Melayu Puisi Tradisional Pantun


di atas puan,
ke Kuala Kedah,
arang tebuan,
sal tak sudah.

an, 2004 Dewan Bahasa dan Pustaka

rangkap pantun nasihat. Hal ini dikatakan
erlebih dahulu sebelum melakukan sesuatu
idak elok berlaku. Hal ini lebih jelas apabila
anusia yang menjolok sarang tebuan tanpa

0

3.1 Manifestasi Akal Budi Masyarakat

Hendaklah anakan
dari yang lain
had syarak jan

tidaklah anakand

Dipetik daripada rangkap buku Antologi Baik Bud
:Syair Nasihat (Penghujung

Berdasarkan syair nasihat tersebut, Ayah
menjadikan keutamaan daripada perkara-perka
pula, ayah juga menasihati agar tidak me
mendapat malu kepada diri sendiri mahupun ke

11

t Melayu Puisi Tradisional Syair

nda mengaji selalu,
lebihkan dulu,
nganlah dilalu,
da beroleh malu.

di, Indah Bahasa Tingkatan 2 Puisi Tradisional
g Tharamat Al-Muhimmah)

menasihati anaknya agar rajin mengaji serta
ara lain dalam kehidupan seharian. Tambahan
elanggar syarak yang boleh mengakibatkan
eluarga.

1

3.2 Manifestasi Akal Budi Masyarakat

Aduhai malang
Ayamnya menang k

Ada nasi di
Awak pulang
Mudik menon
Hilir menongk

Ada isteri
Nyaris mati ole
Masa belayar ke
Sauh dilabuh b
Ada rumah berta
Aduhai malang

Dipetik daripada Wikiped

12

t Melayu Puisi Tradisional Seloka

g Pak kaduk,
kampung tergadai,
icurahkan,
g kebuluran,
ngkah surut,
kah pasang,
dibunuh,
eh tak makan,
ematian angin,
bayu berpuput,
andang duduk,
g Pak Kaduk,

dia, ensiklopedia bebas.

2

Seloka tersebut mengisahkan kepada seo
mempunyai sifat yang lurus bendul. Selain
yang terpaksa menahan segala perbuatan b
yang menimpa diri dan keluarganya dan
kebanyakan masyarakat Melayu di Malaysia
sifat orang yang lurus bendul disabitk
Kesimpulannya, kita seharusnya sentiasa be
dengan janji-janji orang yang kita tidak kena
kesempatan terhadap kelemahan diri kita.

orang lelaki yang bernama Pak Kaduk yang
n itu, Pak Kaduk mempunyai seorang isteri
bendulnya. Kisahnya menceritakan kejadian

kisah Pak Kaduk amat terkenal kepada
a sehinggakan banyak sekali perbandingan
kan dengan hikayat hidup Pak Kaduk.
erikiran waras dan jangan mudah terpedaya
ali. Kesannya, mereka akan cuba mengambil

3.3 Manifestasi Akal Budi Masyarakat

Bersungguh-sungguh engk
Daripada segala

Dipetik daripada buku Antologi Tin
Jaket Kulit Kijang

Gurindam tersebut menyampaikan
apabila seseorang individu yang meng
berat mahupun ringan dapat diselesaikan

13

t Melayu Puisi Tradisional Gurindam

kau memeliharakan tangan,
berat dan ringan.

ngkatan 4, rangkap 4 Gurindam,
g Dari Istanbul.

n maklumat kepada masyarakat bahawa
gawal anggota tangannya, perkara yang
n dengan lancar dan mudah.

3

4.0 Rumusan

Kesimpulannya, ilmu kesusasteraan
dan keistimewaan tersendiri jika diban
demikian kerana, Ini dapat dilihat da
apabila para pengarang cuba menerok
pengolahan yang lebih mantap. oleh it
sastera agar generasi seterusnya aka
sastera secara tidak langsung dapat
Tambahan pula, karya kesusasteraan
sosial kepada masyarakat.

14

n sememangnya mempunyai keunikan
ndingkan ilmu lain. Hal ini dikatakan
alam perkembangannya di Malaysia,
kai persoalan-persoalan melalui teknik
tu, kita seharusnya memelihara karya
an dapat menikmati keindahan karya
t menghiburkan hati para pembaca.
dapat dijadikan medium alat kawalan

4

5.0 Rujukan

Ali, A. H. (2011). Konsep keindahan dalam kesusaste

Kassim, N. S. A. (2018). Puisi Endoi Sebagai Instrumen
Rumpun Jurnal Persuratan Melayu, 6(1), 241-276.
Razak, Z. A., & Salleh, C. I. (2015). Pemikiran Melayu t
tradisional. Jurnal Antarabangsa Alam dan Tamadun M

Othman, S., Sabil, A. M., & Lateh, G. (2015). Pemikiran
pendidikan Kesusasteraan Melayu. International Journa
1-10.

Pustaka, D.B. (2005). Kamus dewan edisi keempat. De
Samaon, S. S., & Subet, M. F. (2020). Teori relevans d
International Journal eISSN 2636-9826, 2(4), 47-54.

Siti Hajar Abdul Aziz. (2011). Bahasa Melayu 1. Oxford
Siti Hajar Hj. Abdul Aziz. (2008). Bahasa melayu II. Oxfo

15

eraan Melayu tradisional. PENDETA, 2, 99-117.
n Dakwah Untuk Pembangunan Insan.

tentang ilmu dan adab dalam puisi Melayu
Melayu (Iman), 3(2), 121-129.
n akal budi dan sosiobudaya Melayu dalam
al of Education and Training (InJET), 1(2),

ewan Bahasa & Pustaka.
dalam pembelajaran KOMSAS. Borneo

Fajar.
ord Fajar Sdn. Bhd.

5