โคลงสุภาพ เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม โคลง เป็นคําประพันธ์ชนิดหนึ่งที่บังคับ วรรณยุกต์คือ เอก โท และบังคับสัมผัส ให้คล้องจองกัน โคลง
ลักษณะบังคับสําคัญของการแต่งโคลง 1. การบังคับคําเอก-คําโท 2. การใช้คําสร้อย เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
1. การบังคับคําเอก-คําโท คําเอก-คําโท คือ พยางค์ที่บังคับด้วยวรรณยุกต์รูปเอกและรูปโท คําเอก ได้แก่ พยางค์ที่มีรูปวรรณยุกต์เอก บังคับ หรือสามารถใช้คําตายแทนได้ คําตาย คือ 1) คําที่ประสมสระเสียงสั้นแม่ ก กา 2) คําที่สะกดด้วยแม่ กก กบ กด คําโท ได้แก่ พยางค์ที่มีรูปวรรณยุกต์โท บังคับ ไม่ว่าจะเป็นเสียงวรรณยุกต์ใด เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
1. การบังคับคําเอก-คําโท (ต่อ) ในกรณีที่ไม่สามารถหาพยางค์ที่มีรูปวรรณยุกต์เอกและวรรณยุกต์โทได้ ให้ใช้ “เอกโทษ และ โทโทษ” แทนคํานั้น คําเอกโทษ คือการนําคําที ่ปกติใช้ วรรณยุกต์โทกํากับมา มาใช้วรรณยุกต์เอก กํากับแทน เพื่อใช้แทนที่คําเอก ในตําแหน่งบังคับของโคลง คําโทโทษ คือการน ําค ําที ่ปกติใ ช้ วรรณยุกต์เอกกํากับ มาใช้วรรณยุกต์โท กํากับแทน เพื่อให้ใช้แทนคําโทในตําแหน่ง บังคับ เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
ตัวอย่างคําเอกโทษ หมั้นหมาย เขียนเป็น มั่นหมาย (มั่น เป็นคําเอกโทษ) เขี้ยวคม เขียนเป็น เคี่ยวคม (เคี่ยว เป็นคําเอกโทษ) ภพหล้า เขียนเป็น ภพล่า (ล่า เป็นคําเอกโทษ) สิ้นแสง เขียนเป็น ซิ่นแสง (ซิ่น เป็นคําเอกโทษ) เข้าใจ เขียนเป็น เค่าใจ (เค่า เป็นคําเอกโทษ) เสี้ยมสอน เขียนเป็น เซี่ยมสอน (เซี่ยม เป็นคําเอกโทษ) ข้าทาส เขียนเป็น ค่าทาส (ค่า เป็นคําเอกโทษ) เป็นต้น เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
ตัวอย่างโคลงสี่สุภาพที่มีคําเอกโทษ กระจงกระจิดหน้า เอ็นดู เดินร่อยเรี่ยงามตรู กระจ้อย เหมือนกวางอย่างตาหู ตีนกีบ มีเคี่ยวขาวน้อยช้อย แนบข้างเคียงสอง มีเคี่ยว : เคี่ยว เป็นคําเอกโทษ จากคําว่า เขี้ยว กาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
ตัวอย่างคําโทโทษ หยอกเล่น เขียนเป็น หยอกเหล้น (เหล้น เป็นคําโทโทษ) มั่นคง เขียนเป็น หมั้นคง (หมั้น เป็นคําโทโทษ) ชมพู่ เขียนเป็น ชมผู้ (ผู้เป็นคําโทโทษ) ง่ายดาย เขียนเป็น หง้ายดาย (หง้าย เป็นคําโทโทษ) เซ่นสรวง เขียนเป็น เส้นสรวง (เส้น เป็นคําโทโทษ) คอยเล่น เขียนเป็น คอยเหล้น (เหล้น เป็นคําโทโทษ) เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
ตัวอย่างโคลงสี่สุภาพที่มีคําโทโทษ หัวลิงหมากเรียกไม้ ลางลิง ลางลิงหูลิงลิง หลอกขู้ ลิงไต่กระไดลิง ลิงห่ม ลิงโลดฉวยชมผู้ ฉีกคว้าประสาลิง ชมผู้: ผู้เป็นคําโทโทษ จากคําว่า พู่ กาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
2. การใช้คําสร้อย คําสร้อย คือ คําที ่เติมลงท้ายบาทของโคลงเพื ่อความไพเราะหรือให้ ชัดเจนมากยิ่งขึ้น คําสร้อยจะมี๒ คํา คําหนึ่งจะมีความหมายอีกคําหนึ่งจะเป็นคําสร้อย เช่น พ่อ แม่ พี่ เลย นา ฮา แฮ แล รา ฤ เทอญ เอย นอ เฮย เป็นต้น เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
1. โคลงสองสุภาพ 2. โคลงสามสุภาพ 3. โคลงสี่สุภาพ ประเภทของ โคลงสุภาพ เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
โคลงสองสุภาพ ฉันทลักษณ์โคลงสองสุภาพ เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
โคลงสองสุภาพ คณะ บทหนึ่งจะมี๓ วรรค วรรคหนึ่งและวรรคสอง จะมีจํานวนคํา วรรคละ ๕ คํา ในวรรคสาม จะมีจํานวนคํา ๔ คําซึ่งรวมทั้งหมด ๓ วรรค สัมผัส คําที่ ๕ วรรคหนึ่ง จะต้องสัมผัสกับคําที่ ๕ วรรคสอง หากเป็น การแต่งเพื่อเข้าลิลิต จะต้องให้คําสุดท้ายของบท สัมผัสกับคําที่ ๑ คําที่๒ หรือ คําที่ ๓ ของบทต่อ ๆ ไป ในทุกบท คําสร้อย เติมได้๒ คํา ตอนจบบท เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
โคลงสองสุภาพ ตัวอย่าง พระผาดผายสู่ห้อง หาอนุชนวลน้อง หนุ่มเหน้าพระสนม ปวงประนมนบเกล้า งามเสงี่ยมเฟี้ยมเฝ้า อยู่ถ้าทูลสนอง ลิลิตตะเลงพ่าย เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
โคลงสามสุภาพ ฉันทลักษณ์โคลงสามสุภาพ เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
โคลงสามสุภาพ คณะ บทหนึ่งจะมี๔ บาท วรรคหนึ่ง วรรคสอง และวรรคสามจะมีจํานวน คําวรรคละ ๕ คํา ในวรรคสี่ จะมีจํานวนคํา ๔ คํา สัมผัส คําที่ ๕ วรรคหนึ่ง จะต้องสัมผัสกับคําที่ ๑ หรือคําที่ ๒ หรือคําที่ ๓ ของวรรคสอง รูปแบบการสัมผัสสามารถเลือกสัมผัสคําใดคําหนึ่งจากที่ กล่าวมา คําสุดท้ายวรรค สอง จะต้องสัมผัสกับคําที่ ๕ วรรคสามด้วย หากเป็นการแต่งเพื่อเข้าลิลิตจะต้องให้คําสุดท้ายของบทสัมผัสกับคําที่ ๑ คําที่๒ หรือ คําที่ ๓ ในวรรคหนึ่ง ของบทต่อๆไป ในทุกบท คําสร้อย เติมได้๒ คํา ตอนจบบท เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
โคลงสามสุภาพ ตัวอย่าง พวกพลทัพรามัญ เห็นไทยผันหนีหน้า ไปบ่หยุดยั้งช้า ตื่นต้อนแตกฉาน น่านนา ไป่แจ้งการแห่งเล่ห์ เท่ห์กลไทยใช่น้อย ต่างเร่งติดเร่งต้อย เร่งเต้าตีนตาม มานา ลิลิตตะเลงพ่าย เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
โคลงสี่สุภาพ ฉันทลักษณ์โคลงสี่สุภาพ เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
โคลงสี่สุภาพ คณะ บาทที่ ๑, ๒, ๓ มีบาทละ ๒ วรรค และมีจํานวนคําเท่ากันคือ วรรคหน้ามี๕ คํา และวรรคหลังมี๒ คํา ส่วนบาทที่ ๔ มี๒ วรรค แต่เพิ่มจํานวนคําในวรรคหลังอีก ๒ คํา ฉะนั้นวรรคหน้าของโคลง บาทที่ ๔ จึงมี๕ คํา ส่วนวรรคหลังมี๔ คํา สัมผัส ในบาทแรก คําสุดท้ายของวรรคที่ ๒ สัมผัสกับ คําสุดท้ายของ วรรคแรก ในบาทที่ ๒ และ ๓ บาทที่ ๒ คําสุดท้ายของวรรคที่ ๒ สัมผัสกับคําสุดท้ายของวรรคแรก ในบาทที่ ๔ คําสร้อย เติมได้๒ คํา ในบาทที่ ๑ และบาทที่๓ เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
โคลงสี่สุภาพ ตัวอย่าง พลไกรกองน่าเร้า โรมรัน กันเฮย ช้างพระเจ้าแปรประจัน คชไท้ สารทรงซวดเซผัน หลังแล่น เตลิดแฮ เตลงขับคชไล่ใกล้ หวิดท้ายคชาธาร โคลงภาพพระราชพงศาวดาร ภาพพระสุริโยทัยขาดคอช้าง เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
กิจกรรม เติมคําในโคลง #5 เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
กระจายสยายคลี่ซร้อง นงพะงา สไบบางนางสีดา ________ ยื่นเลื้อยเฟื้อยลงมา โบยโบก แต่ค่าไม้ใหญ่น้อย แกว่งเยื้องไปมา ห่มฟ้า ร่มไม้ เพียงผ่าน ห่อห้อย เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
พระอาวรณ์หวั่นทรวง หนักดวงกมลราชร้าว คิดใคร่คืน ________ กลับได้เยียไฉน นี้นา ฯ เมืองไม้ พารา ธานินทร์ ครองด้าว เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
ธารไหลใสสะอาดนํ้า ________ มัจฉาชาตินานา หวั่นหว้าย จอกสร่ายกินไคลคลา เชยหมู่ ตามคู่มาคล้ายคล้าย ผุดให้เห็นตัว กําหนด ไหลหลั่ง รินมา สดใส เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
กลางไพรใครเพื่อนท้าว นอนผลู จักผทมเดียวดู แต่ไม้ พระเคยคณะพธู ทูลบาท ฤพระจัก______ นิราศร้างแรมสนม คงรู้ รักร้าว รอถ้า ตกไร้ เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
ภูบาลอื้นอํานวย อวยพระพร _______ จงอยุธย์อย่าพ้น แห่งเงื้อมมือเทอญ พ่อนา ฯ เลิศล้น สํารวย เดินพล เพียงพ่าง เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
ไก่ฟ้าวานว่ายฟ้า หาวหน หาสมรมายล เถื่อนท้อง เชิญชม________ เรียงรุ่น รุกข์แฮ ชมพิหคเหินร้อง ร่ายไม้ไขเสียง พนาสัณฑ์ พนารญ พนาดร พนา เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
พันท้ายตกประหม่าสิ้น สติคิด โดดจากเรือทูลอุทิศ โทษร้อง พันท้ายนรสิงห์ผิด บทฆ่า เสียเทอญ หัวกับโขนเรือต้อง _______ ทําศาล บวงสรวง คู่เส้น ต้องเส้น บนบาน เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
นกแก้วแจ้วรี่ร้อง เร่หา ใกล้คู่หมู่สาลิกา แวดเคล้า นกตั้วผัวเมียมา ______ สัตวาฝ่าแขกเต้า พวกพ้องโนรี แต่งงาน คู่รัก สมสู่ รักร้าว เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม
โคลงสุภาพ เพจภาษาไทยไม่จั๊กเดียม