การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION) CHANYA DAMKAEW
การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION) CHANYA DAMKAEW ค ำน ำ แผนการจัดการเรียนรู้รายวิชางานตรวจสอบงานเชื่อมโครงสร้างโลหะ รหัสวิชา 30103-2303 เล่มน้ี เรียบเรียงข้ึนตามจุดประสงค์รายวิชา เพื่อเขา้ใจเกี่ยวกบัมาตรฐานการตรวจแนวเชื่อมระบบต่างๆ สามารถ ปฏิบัติการตรวจสอบแนวเชื่อมตามระบบที่ระบุ และมีเจตคติและกิจนิสัยที่ดีในการเรียนรู้และปฏิบัติงาน ดว้ยความรอบคอบและปลอดภยัหลกัสูตรประกาศนียบตัรวิชาชีพช้นั สูง พุทธศักราช 2563ของส านักงาน คณะกรรมการการอาชีวศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ แผนการจดัการเรียนรู้เล่มน้ีเป็นแผนการจดัการเรียนรู้มุ่งเนน้ สมรรถนะ บูรณากรหลกั ปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพียง โดยใช้กิจกรรมการเรียนรู้เพื่อพัฒนาผู้เรียนด้านทักษะการคิดและความสามารถในการ แก้ปัญหาด้วยวิธีการสอนแบบฝึ กทักษะ มีสื่อประกอบการเรียนการสอน เช่น ใบความรู้ ใบแบบฝึ กหัด ใบงาน แบบทดสอบ หวงัว่าแผนการจัดการเรียนรู้รายวิชางานตรวจสอบงานเชื่อมโครงสร้างโลหะเล่มน้ีจะเป็น ประโยชน์แก่ผูส้นใจ และช่วยในการเรียนการสอนในรายวิชางานตรวจสอบงานเชื่อมโครงสร้างโลหะ บรรลุวัตถุประสงค์ดังที่ต้องการ และหากมีข้อเสนอแนะประการใด ผู้จัดท ายินดีน้อมรับไว้เพื่อน าไป ปรับปรุงแผนการจดัการเรียนรู้เล่มน้ีใหม้ีประสิทธิภาพและเกิดประโยชน์สูงสุดต่อไป
การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION) CHANYA DAMKAEW สำรบัญ เรื่อง หน้ำที่ หน่วยที่ 3 กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) 1 3.1 ควำมหมำยของกำรตรวจสอบโดยไม่ท ำลำย 1 3.2 ควำมส ำคัญของกำรตรวจสอบโดยไม่ท ำลำย 1 3.3วัตถุประสงค์ของกำรตรวจสอบโดยไม่ท ำลำย 1 3.4 หลักกำรทดสอบด้วยสำรแทรกซึม 2 3.5 ชนิดของน ้ำยำตรวจสอบแทรกซึม (Type of Penetrant) 3 3.6 ชนิดของน ้ำยำสร้ำงภำพ (Types of Developer) 4 3.7 น ้ำยำสร้ำงภำพแบบสำรแขวนลอยน ้ำ (Water Suspendable) และแบบละลำยน ้ำ (Water Soluble) 5 3.8 น ้ำยำสร้ำงภำพแบบผสมสำรละลำย (Non-aqucous Solvent) 5 3.9 สำรที่ท ำให้ล้ำงออกด้วยน ้ำได้ (Emulsifiers Agent) 5 3.10 เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในกำรตรวจสอบด้วยน ้ำยำแทรกซึม 6 3.11 กำรปฏิบัติกำรตรวจสอบ 12 3.12 ขั้นตอนกำรตรวจสอบ 13 3.13 กำรอ่ำนผลกำรตรวจสอบและกำรบันทึกผลกำรตรวจสอบ (INSPECTION) 18 3.14 เกณฑ์กำรตรวจสอบ 20 3.15 ข้อดีและข้อจ้ำกัดของกำรตรวจสอด้วยน ้ำยำแทรกซึม 21 3.16 ข้อได้เปรียบของกำรตรวจสอบโดยไม่ท ำลำย 21 3.17 ข้อจ ำกัดของกำรตรวจสอบโดยไม่ท ำลำย 22 บรรณำณุกรม 23 แบบทดสอบก่อนเรียน-หลังเรียน และ แบบประเมินควำมพึงพอใจ 24
การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION) CHANYA DAMKAEW หน่วยที่ 3 กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) 1 หน่วยที่ 3 กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) 3.1 ควำมหมำยของกำรตรวจสอบโดยไม่ท ำลำย การตรวจสอบโดยไม่ท าลาย หมายถึง กรรมวิธีที่ใช้ค้นหารอยบกพร่องหรือความผิดปกติใดๆ ที่มีอยู่ ในชิ้นงาน ท้ังที่เป็นอันตรายต่อการใช้งานหรือไม่เป็นอันตรายต่อการใช้งาน โดยที่ไม่ทา ให้เกิดความ เสียหายข้ึนกบัชิ้นงานน้ัน ซ่ึงต่อไปน้ีรอยบกพร่องหรือความผิดปกติใดๆ ที่กล่าวถึงน้ีจะเรียกโดยรวมว่า ความไม่ต่อเนื่อง (Discontinuity) จากความหมายของการตรวจสอบโดยไม่ทา ลายน้ีการตรวจสอบโดยใช้ สายตา (Visual Inspection) เป็นการตรวจสอบโดยไม่ทา ลายที่สะดวก รวดเร็ว และประหยดัที่สุด ดงัน้นัหาก สามารถตัดสินผลของการตรวจสอบโดยใช้การตรวจสอบโดยใช้สายตาได้แล้ว ก็ไม่จ าเป็ นที่จะต้องใช้การ ตรวจสอบโดยวิธีอื่นอีก แต่อย่างไรก็ตามความไม่ต่อเนื่องอาจเกิดในต าแหน่งหรือขนาดที่ไม่สามารถ มองเห็นไดด้ว้ยตาเปล่าจึงไดม้ีการพฒันาวิธีการตรวจสอบโดยไม่ทา ลายวิธีต่างๆ ข้ึนมาเพื่อช่วยให้สามารถ ตรวจสอบความไม่ต่อเนื่องดงักล่าวน้นั ได้ 3.2 ควำมส ำคัญของกำรตรวจสอบโดยไม่ท ำลำย ในการออกแบบชิ้นงานทางดา้นวิศวกรรม นอกจากตอ้งออกแบบองคป์ระกอบของการทา งานของ ชิ้นงานน้นัแลว้ ยังต้องออกแบบให้มีความแข็งแรงและอายุการใช้งานเหมาะสมตามความต้องการของการใช้ งานชิ้นงานน้ัน การเสียหายของชิ้นงานก่อนเวลาอนัสมควรไม่ควรเกิดข้ึนจากการใช้งานตามปกติแต่ใน กรณีที่ชิ้นงานน้ันมีความไม่ต่อเนื่องเกิดข้ึน ความไม่ต่อเนื่องน้ีทา ให้ความแข็งแรงของชิ้นงานต่า กว่าที่ได้ ออกแบบไว้ ซึ่งก็มีวิธีการแก้ไขโดยการใช้ตัวประกอบความปลอดภัย (Safety Factor) ที่สูงข้ึน เพื่อชดเชยไว้ หากเกิดความไม่ต่อเนื่องดงักล่าว วิธีการน้ีมีขอ้เสียคือชิ้นงานตอ้งมีขนาดใหญ่ข้ึนจึงสิ้นเปลืองวสัดุและทา ให้ตน้ทุนการผลิตสูงข้ึนตามไปดว้ย ดว้ยเหตุน้ีการตรวจสอบโดยไม่ท าลายจึงเข้ามามีบทบาทส าคัญ ในการ คน้หาความไม่ต่อเนื่องก่อนการนา ไปใชง้าน ดงัน้นัจึงสามารถลดตวัประกอบความปลอดภยัในส่วนเผื่อของ การเกิดความไม่ต่อเนื่องลงได้ 3.3วัตถุประสงค์ของกำรตรวจสอบโดยไม่ท ำลำย (1) เพื่อเพิ่มความเชื่อมนั่ของผลิตภณัฑอ์ุปกรณ์และโครงสร้างต่างๆ น้นัจะตอ้งมีความปลอดภยัใน ขณะที่ใช้งาน ถ้าไม่มีรอย บกพร่องอยู่เลยก็จะมีความแข็งแรงทางกลเท่าเทียมกับวัสดุที่ไม่มีรอยบกพร่อง ซึ่ง ตามความเป็ นจริงแล้วการที่จะให้มีวัสดุที่ไม่มีรอยบกพร่องเลยย่อมเป็ นไปไม่ได้ ท านองเดียวกันวิธีการผลิต ที่จะไม่ก่อให้เกิดรอยบกพร่องเลยก็เป็ นไปไม่ได้ ดังน้ัน ที่ตัวชิ้นส่วนหรือบริเวณรอยเชื่อมน้ันมีรอยบกพร่องอยู่เท่าใดจะประเมินได้โดย การ ตรวจสอบอุปกรณ์หรือโครงสร้างจริงที่จะใชง้าน แลว้ตดัสินวา่รอยบกพร่องที่มีน้นัมีความปลอดภยัเพียงพอ
การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION) CHANYA DAMKAEW หน่วยที่ 3 กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) 2 สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ในการใช้งานหรือไม่ ข้อมูลที่จะใช้ในการตัดสินใจดังกล่าวจะได้จากการทดสอบ โดยไม่ทา ลายนนั่เอง โดยการใช้วิธีการทดสอบแบบไม่ท าลายอย่างเหมาะสม จะสามารถตรวจสอบให้แน่ใจ ถึงความ ปลอดภยัและเพิ่มความเชื่อมนั่ข้ึนได้ซ่ึงก็เป็นวตัถุประสงคท์ ี่สา คญั ประการหน่ึงของการตรวจสอบแบบไม่ ท าลาย (2) เพื่อการปรับปรุงเทคนิคการผลิต ตัวอย่างเช่น เพื่อก าหนดวิธีการเชื่อมที่เหมาะสม จะท าการวาง แผนการเชื่อมต่างๆ แลว้ สร้างแผน่ทดสอบโดยเชื่อมตามแผนที่วางไว้จากน้นัก็ทา การทดสอบโดยไม่ทา ลาย โดยวิธีการต่างๆ เริ่มต้งัแต่การทดสอบดว้ยรังสีจากผลการทดสอบก็จะนา มาแกไ้ขปรับปรุงวิธีการเชื่อม แล้ว ตัดสินใจเลือกวิธีการเชื่อมที่จะได้รอยเชื่อมที่มีคุณภาพตามต้องการ ซึ่งวิธีการทดสอบโดยไม่ท าลายก็มีส่วน ช่วยในการปรับปรุงเทคนิคในการเชื่อมได้ ปัจจุบนัน้ีการทดสอบแบบไม่ทา ลายไดม้ีส่วนช่วยในการปรับปรุงเทคนิคการผลิตต่างๆ เป็นอย่าง มากเริ่มจากเทคนิคในการเชื่อมเป็นประการแรก ต่อไปในอนาคตการทดสอบโดยไม่ทา ลายก็จะยิ่งมีบทบาท สา คญั โดยขาดเสียมิไดใ้นการช่วยพฒันาปรับปรุงเทคนิคการผลิตต่างๆ มากยงิ่ข้ึน (3) เพื่อลดตน้ทุนการผลิตในการทา การทดสอบแบบไม่ทา ลายน้นัจะเพิ่มค่าใชจ้่ายในการทดสอบ ข้ึน และอาจคิดวา่คา่ ใชจ้่ายในการผลิตจะเพิ่มข้ึน แต่ถา้ทา การทดสอบโดยไม่ทา ลายในระหวา่งกระบวนการ ผลิตอย่างเคร่งครัด จะท าให้ไม่มีการส่งผ่านผลิตภัณฑ์ที่เป็ นของเสียไปยังกระบวนการต่อไปโดยไม่รู้ ล่วงหนา้ลดการสูญเสียในข้นัตอนต่อๆ ไปไดซ้่ึงทา ใหส้ามารถลดตน้ทุนการผลิตโดยรวมลงไป อุปมาเหมือนกบัการเจ็บไขไ้ดป้่วยถา้รู้อาการล่วงหนา้ไดย้งิ่เร็วเท่าใด ก็สามารถรักษาให้หายไดเ้ร็ว ข้ึนเท่าน้ัน ทา นองเดียวกันถา้ไดป้ระยุกต์การทดสอบโดยไม่ทา ลายต้งัแต่ข้นัตน้ๆ ของกระบวนการผลิต ประหยัดกระบวนการและค่าใช้จ่ายโดยรวมไปได้ ซึ่งเท่ากับเป็ นการลดต้นทุนการผลิตลง 3.4 หลักกำรทดสอบด้วยสำรแทรกซึม การทดสอบดว้ยสารแทรกซึมมีหลกัการดงัน้ี 3.3.1การใชส้ารแทรกซึมพ่นลงบนผิวของชิ้นงาน เพื่อให้ซึมเขา้ไปในความไม่ต่อเนื่องที่เปิ ดสู่ผิว งานด้วยปฏิกิริยาการแทรกซึมเข้าช่องว่างขนาดเล็ก (Capillary action) โดยใช้ระยะเวลาในการแทรกซึม (Dwell Time) ประมาณ 5-10 นาที 3.3.2 ท าความสะอาดโดยการใช้สารดีเวลลอปเปอร์ (Developer) เพื่อดึงเอาสารแทรกซึมที่อยู่ใน ความไม่ต่อเนื่องออกมา 3.3.3การทดสอบดว้ยสารแทรกซึมไม่สามารถทดสอบกบัวสัดุที่มีพ้ืนผิวเป็นรูพรุนได้เนื่องจากไม่ สามารถแปลหรือประเมินผลได้
การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION) CHANYA DAMKAEW หน่วยที่ 3 กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) 3 หลกัการของสารแทรกซึมโดยทวั่ ไปแลว้ของเหลว(Liquid) จะสามารถแทรกซึมเข้าสู่ต าแหน่ง ต่างๆได้โดยอาศัยหลักการ “Capillary action” หรือพูดง่ายๆคือความสามารถในการแทรกซึมน้ีแหละครับ ท้งัน้ีคุณสมบตัิการแทรกซึมจะมาก หรือจะนอ้ยข้ึนอยกู่บัองคป์ระกอบ 3อย่างหลักๆ คือ 1. ขนาดของรอยความไม่ต่อเนื่อง (Size of Discontinuity) 2. ความตึงผิวของของเหลว (Liquid Surface tension) 3. ความสามารถในการเปี ยก (Wet Ability) ดงัน้นัหากเราจะเลือกสารแทรกซึมชนิดหน่ึง มาใชใ้นงานของเราก็สามารถนา ทฤษฎีของ Capillary action มาประยุกต์ใช้ได้ รูปที่3.1ลักษณะกำรแตกรำวของชิ้นงำน 3.5 ชนิดของน ้ำยำตรวจสอบแทรกซึม (Type of Penetrant) น้า ขาตรวจสอบแทรกซึมตอ้งมีสมบตัิประจา ตวั คือ มีแรงตึงผิวต ่า (Low Surface Energy) แทรกตัว ได้สูง และมีความหนืด (Viscosity) ที่เหมาะสมและมีความสามารถท าให้ผิวเปี ยก (Wetting Ability) ได้ดี นอกจากน้ียงัจะตอ้งมีความเสถียรที่อุณหภูมิสูง ไม่แห้งง่าย สามารถมองเห็นไดด้วยตาเปล่าหรือเรืองแสง ้ และสามารถกา จดัออกได้ง่าย น้ าขาตรวจสอบแทรกซึมทุกชนิคอย่าเก็บรักษาไวใ้นที่อุณหภูมิสูงหรือต่า เกินไป น้า ยาตรวจสอบแทรกซึมแบ่งออกไดเ้ป็น 2 ชนิดใหญ่ๆ คือ 1) Type 1 - น้า ยาตรวจสอบชนิดเรืองแสง (Fluorescent Penetrant) 2) Type 2 - น้า ยาตรวจสอบชนิดมองเห็นด้วยตาเปล่า (Dye Penetrant) น้ ายาตรวจสอบแทรกซึมชนิดมองเห็นด้วยตาเปล่าจะมีสีแดงตดักับพ้ืนสีขาวของน้ ายาสร้างภาพแต่จะมี ความไว้ในการตรวจสอบ (Sensitivity) นอ้ยกวา่น้า ยาตรวจสอบชนิดเรืองแสงซึ่งจะตรวจสอบผลในห้องมืด โดยใช้หลอดไฟเรืองแสงช่วยในการมองเห็นจุดบกพร่อง น้า ยาตรวจสอบชนิดเรืองแสงและชนิคมองเห็นดว้ยตาเปล่า สามารถแบ่งย่อยออกตามลักษณะการ กา จดัน้า ขาส่วนเกินไดด้งัน้ี
การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION) CHANYA DAMKAEW หน่วยที่ 3 กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) 4 3.5.1 น้า ยาตรวจสอบชนิดเรืองแสง (Fluorescent Penetrant) 1) ชนิคลง้ออกดว้ยน้า (Water Washable FluorescentPenetrant) 2) ชนิดทา ใหล้า้งออกดว้ยน้า ไค้(Pose-emulsifiable Fluorescent Penetrant) 3) ชนิคล้างออกด้วยสารละลาย (Solvent Removable Fluorescent Penetrant) 3.5.2 น้า ยาตรวจสอบแทรกซึมชนิดมองเห็นดว้ยตาเปล่า 1) ชนิดลา้งออกดว้ยน้า (Waler Washable Dye Penetrant) 2) ชนิดทา ใหล้า้งออกดว้ยน้า ได้(Pose- emulsifiable Dye Penetrant) 3) ชนิคล้างออกด้วยสารละลาย (Solvent Removable Dye Penetrant) 3.5.3 น้า ยาตรวจสอบแทรกซึมที่ลา้งออกดว้ยน้า ชนิดผสมสารเรืองแสงและชนิดมองเห็นด้วยตาเปล่า ชนิดผสมสารเรื่องแสง เมื่อใช้ไฟ Black Light ส่องจะเห็นเป็ นสีเหลือง-เขียว และ ชนิดมองเห็นด้วย ตาเปล่าปกติน้า ยามีสีแดง เป็นน้า ยาที่มีส่วนผสมของสารอิมลัชนั่(Emulsifying Agent)จึงลา้งออกดว้ยน้า ได้ 3.5.4 น้า ยาตรวจสอบแทรกซึมที่ทา ใหล้า้งออกดว้ยน้า ได้ชนิดที่มองเห็นดว้ยตาเปล่าและชนิดเรืองแสง มีส่วนผสมของน้า มนัแต่ไม่มีส่วนผสมของสารอิมลัชนั่(Emulsifiers Agent) จึงไม่สามารถละลาย น้า ไดจ้ึงตอ้งผสมสารอิมลัชนั่เพื่อใหส้ามารถละลายน้า ได้น้า ยาแทรกซึมชนิดน้ีมีความสามารถในการแทรก ซึม เข้าไปในช่องเปิดแคบๆสูง 3.6.5 น้า ยาตรวจสอบแทรกซึมที่ลา้งออกดว้ยสารละลาย ชนิดที่มองเห็นดว้ยตาเปล่าและชนิดเรืองแสง เป็นน้า ยาที่มีส่วนผสมของน้า มนัแต่ไม่มีส่วนผสมของสารอิมลัชนั่ในการกา จดัน้า ยาส่วนเกินชนิดน้ี ออกจากชิ้นงานตรวจสอบ จึงต้องล้างด้วยสารละลาย (Solvent) ปัจจุบันมีชุดน้ าขาตรวงสอบชนิดผสมกันระหว่าง ชนิด Type 1 และ Type 2 เรียกว่าชนิด Dual Sensitivity Penetrant สามารถมองเห็นด้วยตาเปล่าหรือจะใช้แสง Black Light เพิ่มประสิทธิภาพในการ มองเห็นก็ได้ส่วนการกา จดัจะใชแ้บบลา้งออกดว้ยน้า หรือลา้งออกดว้ยสารละลาย 3.6 ชนิดของน ้ำยำสร้ำงภำพ (Types of Developer) แบ่งออกเป็น 2 ชนิดใหญ่ๆคือชนิคผงแหง้และ ชนิดผงเปียกผสมน้า 3.6.1 ชนิดผงแห้ง (Dry Powder Developer) เป็ นวัสดุที่มีปฏิกิริยาในการดูดซึมสูง ไม่เรืองแสง ไม่กัดกร่อน โลหะงาน และสามารถก าจัดออกได้ ง่ายลักษณะเป็ นผง เบา ฟุ้งกระจายได้ง่าย ใช้เคลือบผิวหน้างานตรวจสอบโดยวิธีพ่นหรือจุ่มลงในถังควร ท างานในที่ที่มีการป้องกันกระแสลม Developer ชนิดน้ีจะแสดงผลช้ากว่า Developer ชนิดอื่น ใช้งานง่ายถ้า ผิวงานตรวจสอบแห้งดีแล้วก็พ่นเกลือบผิวงานได้ทันที Developer จะดึงน้า ยาแทรกซึมข้ึนมาจากรอยร้าว หรือของ จุดบกพร่องโดยใช้เวลาคร่ึงหน่ึงของเวลาที่น้ ายาแทรกซึมไหลเข้าไปในช่องแคบเปิดของ จุดบกพร่อง
การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION) CHANYA DAMKAEW หน่วยที่ 3 กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) 5 3.6.2 ชนิดผงเปียกผสมน้า (Wet Developer) มีชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า Aqueous Developer แยกออกเป็ นชนิดย่อยได้ 3 ชนิด คือ (1) ชนิดแยกตัวเป็นสารแขวนลอยน้า (Water Suspendable) (2) ชนิดละลายน้า (Water Soluble) (3) ชนิดผสมสารละลาย (Non-aqueous Solvent) 3.7 น ้ำยำสร้ำงภำพแบบสำรแขวนลอยน ้ำ (Water Suspendable) และแบบละลำยน ้ำ (Water Soluble) น้า ยาท้งัสองชนิดน้ีจะประกอบดว้ยผง Developer สีขาวผสมกบัน้า และน้า ยาป้องกนัการกดักร่อนใช้ พ้นลงบนผิวข้ึนงานตรวจสอบที่เปียกหรือแห้งก็ได้หรืออาจใช้วิธีเอาชิ้นงานตรวจสอบจุ่มลงในถัง Developer ชนิดผงเปี ยกจะให้ความไวในการตรวจสอบสูงกว่าแบบผงแห้ง Water Suspendable Developer จะต้องกวนหรือเขย่าขณะใช้งานเพราะผง Developer จะพยาขามแยกตวัออกจากน้า ส่วนชนิด WaterSoluble ไม่จ าเป็ นต้องกวนหรือเขย 3.8 น ้ำยำสร้ำงภำพแบบผสมสำรละลำย (Non-aqucous Solvent) เรียกชื่ออีกอย่างหนึ่งว่า Solvent Developer ประกอบด้วยผง Developer กับสารละลายชนิดระเหย เร็วการใชง้านตอ้งกวนหรือเขย่าให้เขา้กนัก่อน ใชพ้ ่นเคลือบผิวชิ้นงานแห้งที่ทา การตรวจสอบ ให้ความไว สูงสุดเมื่อเทียบกับ Dcvclopcr ชนิดอื่นๆ สามารถใชไ้ดก้บัน้า ยาแทรกซึมชนิดเรืองแสงและชนิคมองเห็นดว้ย ตาเปล่า 3.9 สำรที่ท ำให้ล้ำงออกด้วยน ้ำได้ (Emulsifiers Agent) สารละลาย Emulsifiers เป็นสารที่มีอา นาจในการแทรกตวัต่า ลา้งออกไดด้ว้ยน้า มีจุดวาบไฟสูงและ ไม่เป็นสารพิษ เป็นสารที่ใชเ้คลือบทบัน้า ยาแทรกซึมชนิดที่ไม่สามารถลา้งออกดว้ยน้า สะอาดไดโ้ดยวิธีการ ทาหรือจุ่ม สารละลาย Emulsifiers จะทา ปฏิกิริยารวมตวักบัน้า ยาแทรกซึมดงักล่าวโดยใชเ้วลาประมาณ 1 -4 นาทีทา ใหส้ามารถลา้งออกดว้ยน้า ได้สารละลาย Emulsifiers แบ่งได้ 2 ชนิด คือ 1) Lipophilic Emulsifier (Oil Base) เป็นน้า ยาชนิดที่ผสมเขา้กบัน้า มนัไดเ้ป็นอยา่งดี 2) Hydrophilic Emulsifier (Water Base) เป็นน้ ายาชนิดที่ผสมเขา้กับน้ าได้เป็นอย่างดีการใช้งาน ความเขม้ขน้ของน้า ยาอยรู่ะหวา่ง 2.5-20%
การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION) CHANYA DAMKAEW หน่วยที่ 3 กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) 6 3.10 เครื่องมือและอุปกรณ์ที่ใช้ในกำรตรวจสอบด้วยน ้ำยำแทรกซึม 3.10.1คลีนเนอร์ CLEANER หมายถึง สารละลายที่ใชส้ าหรับการทา ความสะอาดผิวชิ้นงาน ก่อนจะทา การทดสอบดว้ย น้า ยาแทรกซึม รูปที่3.2 คลีนเนอร์ CLEANER 3.10.2 เพนีแทรนต์ PENETRANT หมายถึง น้า ยาแทรกซึมที่ใช้ส าหรับแทรก ซึมเข้าไปในรอยบกพร่องต่าง ๆ ต้องสามารถ ก าจัดออกได้ด้วยตัวท้าละลาย Solvent เพนีแทรนต์Penetrant อาจใช้เป็ นแบบมองเห็นแสงสว่าง หรือ แบบ เรืองแสง รูปที่3.3 เพนีแทรนต์ PENETRANT
การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION) CHANYA DAMKAEW หน่วยที่ 3 กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) 7 3.10.3 ดีเวลลอปเปอร์ (Developer) หมายถึง สารที่ใช้ส าหรับดูดซึมเพนีแทรนต์(Penetrant) ออกจากข้อบกพร่องต่าง ๆ ออกมา ที่ผิวชิ้นงาน มีสมบตัิแขวนลอยอยใู่นตวัทา้ละลายที่ไม่มีส่วนผสมของน้า รูปที่3.4 ดีเวลลอปเปอร์ (Developer) คุณสมบัติของ Developer 1. เป็ นวัสดุที่มีปฏิกิริยาในการดูดซึมสูง 2. เป็ นวัสดุที่มีขนาดเลก็สามารถกระจายตวัครอบคลุมน้า ยาแทรกซึมบนผิวงานได้บางและสม ่าเสมอ 3. ก าจัดออกได้ง่ายหลังจากตรวจสอบ 4. ตอ้งไม่มีส่วนผสมที่เป็นอนัตรายต่อชิ้นงานและผปู้ฏิบตัิงาน 3.10.4 เครื่องก าเนิดแสงแบลคไลค์ หมายถึง หลอดก าเนิดแสงเป็ นชนิดใดก็ได้ โดยความยาวคลื่นแสงอยู่ในช่วง 320 ถึง 380 และสามารถให้ความเข้มการส่องสว่างไม่ต ่ากว่า 1,000 ไมโครวัตต์ต่อตารางเซนติเมตร นาโนเมตร รูปที่3.5 เครื่องก ำเนิดแสงแบลคไลค์
การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION) CHANYA DAMKAEW หน่วยที่ 3 กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) 8 3.10.5 อุปกรณ์ที่ใชใ้นการตรวจสอบดว้ยน้า ยาแทรกซึม 1. ไม้บรรทัด ใช้ในการวัด วัดขนาดของจุดบกพร่อง รูปที่3.6 ไม้บรรทัด 2. แปรง ใชใ้นการทาน้า ยาPenetrant เพื่อใหน้ ้า ยาลงสู่ชิ้นงานไดง้่ายและไม่สิ้นเปลืองวสัดุ รูปที่3.7แปรง
การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION) CHANYA DAMKAEW หน่วยที่ 3 กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) 9 3. เครื่องมือและอุปกรณ์ขยายภาพส่องสว่าง ได้แก่เลนส์รูปแบบต่างๆที่ช่วยในการขยายภาพให้ใหญ่ข้ึน ก าลังขยายของเลนส์ต้องมี ความสัมพันธ์กับระยะโฟกัส คือเมื่อกา ลงัขยายสูงข้ึนระยะโฟกสัและระยะชดัลึกจะน้อยลง ภาพที่ไดจ้าก เลนส์อาจเกิดความคลาดเกลื่อนได้อุปกรณ์ขยายภาพพ้ืนฐานอื่นๆที่ใชก้นัแพร่หลายไดแ้ก่แว่นขยาย เป็ นต้น ช่วยเพิ่มความสวา่งใหแ้ก่บริเวณตรวจสอบงานเชื่อมที่มีแสงสวา่งไม่เพียงพอ เช่นในรู, ท่อ, โพรงหรืออุโมงค์อุปกรณ์ส่องสวา่งไดแ้ก่ไฟฉาย, หลอดไฟฟลูออเรสเซนต์ซึ่งเกิดความร้อนและเงาน้อยกว่า หลอดไส้หรือหลอดไฟรุ่นใหม่ที่สามารถปรับความเข้มของแสงได้ ซึ่งเหมาะที่จะใช้ร่วมกับอุปกรณ์ขยาย ภาพ รูปที่3.8 เครื่องมือและอุปกรณ์ขยำยภำพส่องสว่ำง 4. แว่นตา ใช้ป้องกันอันตรายจากละอองของน้า ยาและสารเคมีที่ใช้ในการฉีดพ่น รูปที่3.9แว่นตำ
การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION) CHANYA DAMKAEW หน่วยที่ 3 กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) 10 5. ถุงมือ ใช้ในการป้องกันสารเคมีที่จะกัดมือ หรือเข้าสู่ผิวหนังในขณะท าการทดสอบ รูปที่3.10ถุงมือ 6. แปรงขัดทองเหลือง ใช้ในการขดัทา ความสะอาดชิ้นงานก่อนทา การทดสอบทุกคร้ัง เพื่อกา จดัคราบจาระบี วาสลีน น้า มนัเป็นตน้ รูปที่3.11แปรงขัดทองเหลือง
การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION) CHANYA DAMKAEW หน่วยที่ 3 กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) 11 รูปที่3.12 ชนิดของน ้ำยำตรวจสอบแทรกซึม (Type of Penetrant) สำรแทรกซึมชนิดวำวแสง เป็ นสารที่จะมองเห็นภายใต้แสงแบลคไลค์(Black light) โดยจะ เห็นเป็ นสีเขียว เหลือง แสงจากหลอดแบลคไลค์ เป็ นแสงอุลตราไวโอเลต (UV) ซึ่งมีความยาวคลื่นของแสงอยู่ในช่วง 200 ถึง 400 นาโนเมตร แต่เนื่องจากแสงในช่วงความยาวคลื่นระหว่าง 200 ถึง 320 นาโนเมตร เป็ นแสงที่ เป็ นอันตราย ต่อผิวหนงัและสายตาของมนุษย์ดงัน้นจึงใช้ตัวกรองแสง ( ั Filter) กรองแสงในช่วงความยาวคลื่น ดังกล่าว ออก คงเหลือไว้เฉพาะช่วงความยาวคลื่น 320 ถึง 400 นาโนเมตร รูปที่3.13 สำรแทรกซึมชนิดวำวแสง สำรแทรกซึมชนิดย้อมสี เป็ นสารแทรกซึมชนิดที่มองเห็นได้ด้วยตาเปล่า โดยปกติจะมีสีแดงเพื่อตัด กับ สีของ ดีเวลอปเปอร์ซึ่งเป็ นสีขาว สาเหตุที่ใช้สีแดงตัดกับสีขาวเนื่องจากท าให้เกิดการ มองเห็นได้ชัดเจน ที่สุด แสงที่ใช้ช่วยในการมองเห็นเป็ นแสงสีขาวจากไฟฟ้าแสงสว่าง ซึ่งความเข้มของแสงจะต้องไม่ ต ่ากว่า 1,076ลักซ์ ความไวในการทดสอบจะน้อยกว่า การใช้สารแทรกซึมชนิดวาวแสงเล็กน้อย แต่ อย่างไรก็ตาม โดยทวั่ ไปในงานสนามมกั เลือกใช้สารแทรกซึมชนิดย้อมสี เพราะไม่ต้อง จัดท าให้ ปริมาณที่ทดสอบเป็นที่มืดนนั่เอง ชนิดของสาร แทรกซึม ชนิด มองเห็น ด้วยตา เปล่า ชนิดผสมกนั ระหวา่งชนิด วาวแสงและ ย้อมสี ชนิดวาว แสง
การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION) CHANYA DAMKAEW หน่วยที่ 3 กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) 12 รูปที่3.14กำรฉีดพ้นสำรแทรกซึม สำรแทรกซึมชนิดผสมกันระหว่ำงชนิดวำวแสงและชนิดย้อมสี สามารถเลือกใชท้ดสอบท้งัภายใตแ้สงจากไฟแสงสว่างหรือ ภายใตแ้สงแบลก็ไลต์โดยใน กรณีที่ทดสอบรอยความไม่ต่อเนื่องที่มีขนาดใหญ่อาจเลือกทดสอบภายใต้ไฟฟ้าแสง สว่างแต่ถ้า ตอ้งการทดสอบที่มีความไวในการทดสอบสูงข้ึน หรือทดสอบรอยแตกที่มีขนาดเล็กมากๆ ก็อาจ เลือกทดสอบภายใต้แสงแบล็กไลต์ การมองเห็นเป็ นสี แดงภายใต้ไฟแสงสว่าง แต่จะ มองเห็นเป็ นสี บรอนซ์ส้มภายใต้แสงแบล็กไลต์ 3.11กำรปฏิบัติกำรตรวจสอบ 1. การเตรียมผิวชิ้นงานทดสอบ 2. โดยปกติการทดสอบที่ผิวงานหลังการเชื่อมเสร็จจะให้ผลดี แต่อาจต้องขัดผิวหรือตกแต่งผิวงาน กรณีที่ผิวงานมีสิ่งที่ทา้ใหเ้กิดรอยบ่งช้ีแปลกปลอม 3. กรณีผิวชิ้นงานบริเวณที่จะทดสอบมีการกดักร่อนเนื่องจากสนิม ตอ้งขจดัสนิมออกใหห้มดจนถึง เน้ือโลหะอาจใชว้ิธีการขดับริเวณงานเชื่อมและบริเวณที่ได้รับอิทธิพลเนื่องจากความร้อน หรือห่างจากขอบ งานเชื่อมอย่างน้อย 25 มิลลิเมตร ตอ้งแห้งปราศจากสิ่งสกปรกเช่น คราบน้า มนั จาระบี เศษผ้า เม็ดโลหะ กระเด็น สแลกเชื่อม สี 4. ชนิดของสารท้าความสะอาดสามารถใช้ผงซักฟอก ตัวท้าละลายธรรมชาติ สารละลายก าจัดสเกล และน้า ยาลอกสีได้ 5. การเตรียมผิวต้องระวังไม่ให้เศษผ้าต่าง ๆ เข้าไปอุดตันในข้อบกพร่องหรือมิให้ใช้กระบวนการ ทางกลที่จะทา้ใหป้ากของขอ้บกพร่องเสียรูปจนปิดขอ้บกพร่องน้นั ไป Apply Penetrant Cleanthen apply Developer Result
การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION) CHANYA DAMKAEW หน่วยที่ 3 กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) 13 3.12 ขั้นตอนกำรตรวจสอบ 1. กำรท ำควำมสะอำด หรือเตรียมชิ้นงำนก่อนตรวจสอบ ชิ้นงานที่จะทดสอบตอ้งทา ให้แห้งและสะอาด ปราศจากสิ่งสกปรกอย่างเช่น น้า มนั ,จาระบี,สีและ สารหล่อลื่นต่างๆ โดยท าความสะอาดชิ้นงานดว้ย Cleaner ฉีดลงบนชิ้นงานจนกวา่จะไม่มีคราบติด รูปที่3.15กำรท ำควำมสะอำด หรือเตรียมชิ้นงำนก่อนตรวจสอบ รูปที่3.16 ขั้นตอนกำรท ำควำมสะอำดด้วยชิ้นงำน Cleaner กรณีผิวชิ้นงานบริเวณที่จะทดสอบมีการกดักร่อนเนื่องจากสนิม ตอ้งขจดัสนิมออกให้หมดจนถึง เน้ือโลหะอาจใชว้ิธีการขดับริเวณงานเชื่อมและบริเวณที่ไดร้ับอิทธิพลเนื่องจากความร้อน หรือห่างจากขอบ งานเชื่อมอย่างน้อย 25 มิลลิเมตร ตอ้งแห้งปราศจากสิ่งสกปรกเช่น คราบน้า มนัจาระบี เศษผ้า เม็ดโลหะ กระเด็น สแลกเชื่อม สี
การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION) CHANYA DAMKAEW หน่วยที่ 3 กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) 14 2. กำรเคลือบน ้ำยำแทรกซึมบนผิวงำน (Penetrant) เมื่อเตรียมผิวงานเรียบร้อยแล้ว ให้พ่น หรือทาผิวงานดว้ยน้า ยาแทรกซึม (Penetrant) และปล่อยทิ้ง ไว้5-10 นาทีเพื่อให้น้ ายาแทรกซึมเขา้ ไปจนทวั่ถึง ภายในของจุดบกพร่อง น้ ายาแทรกซึมที่ใช้เรียกว่า Penetrant ซึ่ง Penetrant จะแทรกซึมเข้าไป ภายในจุดบกพร่อง เพื่อบอกถึงต าแหน่งของ จุดบกพร่อง รูปที่3.17กำรเคลือบน ้ำยำแทรกซึมบนผิวงำน (Penetrant) รูปที่3.18กำรใช้น ้ำยำ Penetrant โดยวิธีกำรใช้แปรงทำงลงบนชิ้นงำน
การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION) CHANYA DAMKAEW หน่วยที่ 3 กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) 15 3. กำรก ำจัดน ้ำยำแทรกซึมส่วนเกิน กา จดัน้า ยาแทรกซึมส่วนเกินออก (Excess Penetratant Removal) จากผิวหน้าของงานด้วยการเช็ด ดว้ยผา้สะอาด เพราะการฉีดพ่นดว้ยกระป้องน้า ยา Remover โดยตรงอาจไปชะลา้งน้า ยาตรวจแทรกซึมออก จากกจุดบกพร่องไดถ้ือเป็นข้นัตอนที่ยุ่งยากเพราะอาจไปทา ให้น้า ยาแทรกซึมที่ไหลเขา้ไปในช่องเปิดของ จุดบกพร่อง อาจถูกเช็ดหายไปดว้ย วิธีการกา จดัน้า ยาแทรกซึมส่วนเกินออกข้ึนอยู่กบัชนิดของน้า ยาแทรก ซึมเช่นลา้งดว้ยสารละลายแลว้ตามดว้ยลา้งดว้ยน้า สะอาดหรือใชเ้คลือบด้วยสาร Emulsifier แล้วตามด้วยล้าง น้า สะอาด จากน้นัตอ้งทา ให้ผิวหนา้งานแห้งและสะอาดโคยเช็ดดว้ยผา้สะอาดหรือเป่าดว้ยลมร้อน การเช็ด หรือลา้งน้า ยาส่วนเกินออกไม่หมดอาจแปลผลผิดพลาด รูปที่3.19กำรก ำจัดน ้ำยำแทรกซึมส่วนเกิน 4. กำรดึงน ้ำยำแทรกซึมออกจำกจุดบกพร่องด้วย Developer พ่นน้ ายาเคลือบน้ ายาสร้างภาพ (Developer) ทิ้งระยะเวลา (Dwell Time) ต ่าสุดประมาณ 10 นาที หรือใชเ้วลานานมากข้ึนถา้รอยร้าวแคบมาก เพื่อให้Developer ทา ปฏิกิริยาดึงน้า ยาแทรกซึมที่อยภู่ายรอยร้าว หรือ จุดบกพร่องอื่นกลบัข้ึนมาที่ผิวหนา้ของข้ึนงานตรวงสอบเพื่อที่จะทา การอ่านและแปลผล สา หรับน้า ยา Developer ชนิดเปียกอาจเคลือบผิวหน้างานดว้ยวิธีการทาดว้ยแปลงหรือจุ่มช้ืนงานทดสอบลงในอ่างบรรจุ Developer โดยตรง รูปที่3.20กำรดงึน ้ำยำแทรกซึมออกจำกจุดบกพร่องด้วย Developer
การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION) CHANYA DAMKAEW หน่วยที่ 3 กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) 16 รูปที่3.21กำรฉีดพ่นน ้ำยำสร้ำงภำพ Developer เมื่อเคลือบชิ้นงานทดสอบดว้ย Developer และปล่อยทิ้งไวจ้นไดเ้วลาที่เหมาะสมแลว้ ประมาน 10- 15 นาที ต่อไปจึง ตรวจดูจุดบกพร่องและรายงานผลการตรวจสอบ รูปที่3.24 ผลกำรตรวจสอบด้วยน ้ำยำแทรกซึม 5. กำรตรวจสอบผล (Inspection) การตรวจสอบผล (Inspection) ในที่มีแสงสว่างเหมาะสมกบัชนิดของน้า ยาแทรกซึม (Penetrant) ที่ สามารถอ่านค่าด้วยตาเปล่าหรือใช้แสง Back Light เพื่อสามารถค้นหา รอยร้าวหรือรูพรุนอื่นๆที่ผิวหน้าได้ ทวั่ถึงและบนัทึกผลเช่นถ่ายภาพเป็นหลกัฐาน รูปที่3.22กำรตรวจสอบผลกำรทดสอบ
การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION) CHANYA DAMKAEW หน่วยที่ 3 กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) 17 รูปที่3.22กำรตรวจสอบผลกำรทดสอบ (ต่อ) 6. กำรท ำควำมสะอำดภำยหลังกำรตรวจสอบ (Pose Clean) การท าความสะอาคภายหลังการตรวจสอบ (Pose Clean) ใช้แปรงขัดทองเหลืองขัดท าความสะอาด Developer และใช้ผา้สะอาดเช็ดเพื่อกา ขดัสารเคมีจากน้ ายา Penetrant และ Developer ออกจากผิวหน้าให้ หมดแลว้พ่นน้า ยา Remover ท าความสะอาดและใช้ผ้าเช็ดให้แห้ง แล้วจึงเป่ าลมร้อนให้แห้ง เพื่อป้องกันการ กัดกร่อนในภายหลัง รูปที่3.23กำรท ำควำมสะอำดภำยหลังกำรตรวจสอบ (Pose Clean)
การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION) CHANYA DAMKAEW หน่วยที่ 3 กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) 18 3.13กำรอ่ำนผลกำรตรวจสอบและกำรบันทึกผลกำรตรวจสอบ (INSPECTION) 3.13.1 การอ่านผลการตรวจสอบ การพิจารณาผลการตรวจสอบ จะแยกพิจารณาออกเป็ น 2 ช่วงคือ 1. ช่วง 0-7 นาทีแรก พิจารณาชนิดและลักษณะของจุดบกพร่อง 2. ช่วง 7-30 นาที พิจารณาชนิดและลักษณะของจุดบกพร่องและวัดขนาดของจุดบกพร่อง 3.13.2 การเขียนรายงานผลการตรวจสอบ ในการเขียนรายงานผลการตรวจสอบฯ ผูร้ายงานจะตอ้งรวบรวมขอ้มูลรายงายผลดงัน้ี 1)รายละเอียดวสัดุชิ้นงาน (Base Metal Specifications) 2) รายละเอียดลวดเชื่อม (Filler Metal Specifications) 3) วิธีค าเนินการเชื่อม (Welding Procedure) เช่นกระบวนการเชื่อมการต้งัค่าพารามิเตอร์ในการเชื่อม 4) ชนิดของชิ้นทดสอบรับรอง (Specimen Type or Product Specification) 5) แบบรอยต่องานเชื่อม (Joint Geometry) และต าแหน่งงานที่ท าการตรวจสอบ 6) สภาพผิวของชิ้นงานตรวจสอบ (Surface Condition) 7) มาตรฐานที่ใช้ในการตรวจสอบ 8) รายงานลกัษณะการไม่ปกติใดๆที่เกิดข้ึนในชิ้นทคสอบ (Specimen) และในกระบวนการทคลอง 9) ชื่อสถานที่และห้องปฏิบัติการทคลอง ชื่อผู้ตรวจสอบ 10) หมายเลขของรายงานและวันที่ท าการตรวจสอบ 11) ระดับความสามารถ (Level) ของผู้ตรวจสอบ 12) ผลการทดสอบ ภาพถ่ายและต าแหน่งของการเกิดรอยร้าวที่ตรวจพบ รูปที่3.24 ใบ Repost ในกำรเขียนรำยงำนผลกำรทดสอบ
การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION) CHANYA DAMKAEW หน่วยที่ 3 กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) 19 รูปที่3.24 ใบ Repost ในกำรเขียนรำยงำนผลกำรทดสอบ (ต่อ) รูปที่3.25 ผู้ตรวจสอบงำนเชื่อม นำยณัฐกิตต์ิมณุแีนม และ นำยชยุต ชุมพงษ์นักรัยนชั้น ปวช.2/1-2 ภำควิชำงำนเชื่อมและกำรผลิต วิทยำลัยเทคนิคหำดใหญ่
การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION) CHANYA DAMKAEW หน่วยที่ 3 กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) 20 3.14 เกณฑ์กำรตรวจสอบ รูปที่ 3.26 เกณฑ์กำรตรวจสอบ
การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION)
CHANYA DAMKAEW หน่วยที่ 3 กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) 20 QR Code Repost รูปที่3.27 ใบ Report PT
การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION) CHANYA DAMKAEW หน่วยที่ 3 กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) 21 3.15 ข้อดีและข้อจ้ำกัดของกำรตรวจสอด้วยน ้ำยำแทรกซึม ข้อดี 1. ตรวจสอบพ้ืนที่กวา้งได้ 2. ใชง้่ายไม่ใชไ้ฟฟ้ายกเวน้ ใชอ้่านผลน้า ยาเรืองแสง 3. ตรวจสอบวัสดุได้ทุกชนิดยกเว้นวัสดุรูพรุน 4. ค่าใช้จ่ายถูก เคลื่อนย้ายสะดวก 5. ตรวจสอบคร้ังเดียวพบรอยบกพร่องหลายทิศทาง ข้อจ ากัด 1. จุดบกพร่องต้องเปิ ดปากสู่ผิวหน้า 2. กรณีผิวงานหยาบวิเคราะห์ผลยาก 3. ไม่มีหลักฐานยกเว้นถ่ายภาพไว้ 4. น้า ยาบางตวัมีพิษต่อร่างกายและลุกไหม้ได้ 5. ตอ้งทา้ความสะอาดชิ้นงานก่อนและหลงัตรวจสอบ 3.16 ข้อได้เปรียบของกำรตรวจสอบโดยไม่ท ำลำย 1. สามารถทา การตรวจสอบไดโ้ดยไม่ทา ใหเ้กิดความเสียหายใดๆ กบัชิ้นงาน ดงัน้นัหลงัการ ตรวจสอบจึงสามารถนา ชิ้นงานกลบัมาใชไ้ดอ้ีก 2. สามารถทา การตรวจสอบทุกชิ้นงานและแบบสุ่มตวัอย่าง 3. ใชใ้นการตรวจสอบหลายชนิดกบังานชิ้นเดียวกนัไดเ้พื่อความถูกตอ้งของการตรวจสอบ 4. สามารถทา การตรวจสอบซ้า กบัชิ้นงานเดิมได้ 5. สามารถตรวจสอบชิ้นงานขณะใชงานได้ (ใช้ได้ในบางวิธีการ) ้ 6. สามารถตรวจสอบชิ้นงานตามระยะเวลาการใชง้านได้จึงทา ใหท้ราบการเปลี่ยนแปลงสภาพของ ชิ้นงานหลงัผา่นการใชง้านแลว้ 7. มีอุปกรณ์ที่ใช้ในงานภาคสนามได้สะดวก 8. ในการตรวจสอบชิ้นงานที่เหมือนกนัอาจออกแบบการตรวจสอบใหเ้ป็นระบบอตัโนมตัิได้ 9. ไม่ตอ้งเตรียมชิ้นงานเพื่อการตรวจสอบหรือบางคร้ังอาจทา เพียงเลก็นอ้ย
การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION) CHANYA DAMKAEW หน่วยที่ 3 กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) 22 3.17 ข้อจ ำกัดของกำรตรวจสอบโดยไม่ท ำลำย การตรวจสอบโดยไม่ท าลายเป็ นการตรวจสอบความไม่ต่อเนื่องที่ซ่อนอยู่ เปรียบเทียบได้กับการ คล าวัตถุในที่มืดจึงอาจทา ให้เกิดการแปลผลการตรวจสอบที่ผิดพลาดได้ดงัน้ันจึงตอ้งใช้ผูต้รวจสอบที่มี ความช านาญเป็นพิเศษ นอกจากน้นัการแปลผลการตรวจสอบมกัตอ้งกระทา ผ่านสื่อกลางจึงทา ให้ความไว (Sensitivity) ในการตรวจสอบต ่าลงและอาจเกิดการแปลผลที่แตกต่างกันระหว่างผู้ท าการตรวจสอบแต่ละ รายขอ้จา กดัอีกประการหน่ึงคือผลการตรวจสอบที่ไดม้กัเกิดจากการเปรียบเทียบกบัสิ่งที่ทราบค่ามาก่อน หนา้ที่แลว้ดงัน้นัจึงมกัตอ้งมีการเตรียมชิ้นงานจา ลองที่มีความไม่ต่อเนื่องที่ทราบค่า เช่น ขนาด ตา แหน่งที่ แน่นอนเพื่อผลการตรวจสอบที่ถูกตอ้ง จึงเป็นการเสียเวลาและค่าใชจ้่ายที่สูงข้ึน
การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION) CHANYA DAMKAEW หน่วยที่ 3 กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) 23 บรรณำณุกรม ชูชาติด้วงสงค์และ รองศาสตราจารย์ดร.ตรีเนตร ยิ่งสัมพนัธ์เจริญ.(2563).การตรวจสอบด้วย ของเหลวแทรกซึม.พิมพค์ร้ังที่4 สุเทพ นุชิต.(2565).การทดสอบดว้ยสารแทรกซึม.พิมพค์ร้ังที่1. บริษทัพฒันาคุณภาพวิชาการ(พว.) จ ากัด ASME BPVC.VIII.1-2021 .ASME Boiler and Pressure Vessel Code An International Code Division 1
การตรวจสอบงานเชื่อม (WELDING INSPECTION) แบบทดสอบก่อนเรียน-หลังเรียน และ แบบประเมินควำมพึงพอใจ
CHANYA DAMKAEW หน่วยที่ 3 กำรตรวจสอบงำนเชื่อมด้วยน ้ำยำแทรกซึม (Liquid Penetrant Testing) 24