สารคดี เรื่อง clean water and sanitation

จดั ทำโดย
นำงสำวน้องออย สริ ชิ ำ

บทนำ

กำรขำดแคนนำส่งผลกระทบต่อบุคคลมำกกว่ำ 40% ซ่ึงคำดว่ำจะ
เพิ่มขึนตำมอุณหภูมิแม้ว่ำพวกคน 2.1 พันล้ำนคน ได้ปรับปรุงกำรสุขำภิบำล
นำตังแต่ ปี ค.ศ. 1990 แต่แหล่งนำดื่มที่ลดน้อยลงส่งผลกระทบต่อทุก ทวีป
ประเทศเป็นจำนวนมำกและยังประสบกับควำมเครียดจำกนำและควำมแห้ง
แรงที่เพ่ิมขึน แม้ว่ำจะมีควำมก้ำวหน้ำอย่ำงมำกในกำรเข้ำถึงนำท่ีสะอำดแต่
กำรขำดสขุ อนำมัยกก็ ำลังบ่อนทำลำยควำมกำ้ วหน้ำเหล่ำนี
นอกจำกนีแหล่งนำจืดท่ีนำกลับมำใช้ใหม่ได้ใกล้จะหมดลง จึงได้มีโครงกำร
SDGMOVECLEANWATER AND SANITATION เพ่ือแก้ปัญหำและสร้ำง
เป้ำหมำยใหม่เพ่ือเป็นหลักประกันว่ำทุกคนจะมีนำและสุขค่ะอนำมัยที่ดีและ
ยงั่ ยืนซ่งึ เป้ำหมำยคือกำรเข้ำถึงนำด่มื ทปี่ ลอดภยั

กำรเสรมิ ขดี ควำมสำมำรถของประเทศกำลังพัฒนำทังในเชิงนโยบำย
และเทคโนโลยผี ำ่ นควำมร่วมมือระหว่ำงประเทศและกำรสนับสนุนกำรมีส่วน
ร่วมของชุมชนท้องถนิ่ ในกำรจัดกำรนำและสุขอนำมยั

lntrouction

Water scarcity affects more than 40% of people, which is
expected to increase with temperature, although 2.1 billion
people have improved water sanitation since the 1990s. per every
Many continents also suffer from increased water stress and
dryness. Despite great advances in access to clean water, lack of
sanitation is undermining these advances. In addition, renewable
fresh water resources are nearing the end of the supply.Therefore,
there has been a project SDG MOVE CLEAN WATER AND
SANITATION to solve problems and create new goals to ensure
that everyone has good and sustainable water and hygiene. The
goal is access to safe drinking water.Empowering developing
countries in terms of policy and technology through international
cooperation and support for the participation of local
communities in water and sanitation management.

สำรบัญ

สำระสำคญั
สถำนะในประเทศไทย
ควำมสอดคลอ้ งกับบริบทไทย
ตวั อยำ่ งโครงกำรระดบั โลก
ตัวอย่ำงโครงกำรในประเทศไทย
เอกสำรอำ้ งองิ

SAFE AND AFFORDABLE
DRINKING WATER

นำด่ืมที่ปลอดภัยและรำคำไม่
แพงภำยใน ปี 2030 บรรลุกำร
เข้ำถึงนำด่ืมท่ีปลอดภัยและเท่ำ
เทยี มกนั สำหรับทุกค

END OPEN DEFECATION By 2030, achieve universal
and equitable access to
AND PROVIDE ACCESS safe and affordable drinking
water for all.
TO SANITATION AND
HYGIENE

ภำยในปี 2573 บรรลุกำรเข้ำถึง
สุขอนำมัยและสุขอนำมัยท่ีเพียงพอ
และเท่ำเทียมกันสำหรับทุกคนและยุติ
กำรถ่ำยอุจจำระแบบเปิดโดยให้ควำม
สนใจเป็นพิเศษกับควำมต้องกำรของ
ผู้หญิงและเด็กผู้หญิงและผู้ท่ีอยู่ใน
สถำนกำรณ์ที่เปรำะบำง

IMPROVE WATER
QUALITYWASTEWATER
TREATMENT AND SAFE REUSE

ภำยในปี 2573 ปรับปรุงคุณภำพนำ
โดยกำรลดมลภำวะ กำจัดกำรทิงขยะ
และลดกำรปล่อยสำรเคมีและวัสดุ
อนั ตรำย ลดสัดส่วนนำเสยี ท่ไี ม่ผ่ำนกำร
บำบัดลงครึ่งหน่ึง และเพิ่มกำรรีไซเคิล
แ ล ะ ก ำ ร น ำก ลั บม ำ ใ ช้ใ ห ม่อ ย่ ำ ง
ปลอดภัยทัว่ โลกภำยในปี 2573

INCREASE WATER-USE
EFFICIENCY AND ENSURE
FRESHWATER SUPPLIES

ภายในปี 2573 เพ่ิมประสิทธิภาพการ
ใช้น้าอย่างมากในทุกภาคส่วน และ
รบั ประกนั การถอนและการจดั หานา้ จืด
อย่า งย่ ังยื น เพ่ื อแก้ไขปั ญ หาก าร ขา ด
แคลนน้า และลดจานวนผู้ท่ีประสบ
ปัญหาการขาดแคลนนา้ ลงอยา่ งมาก

IMPLEMENT INTEGRATED
WATER RESOURCES
MANAGEMENT

ภำยในปี 2573 ดำเนินกำรจัดกำร
ทรัพยำกรนำแบบบูรณำกำรในทุก
ระดับ รวมทังผ่ำนควำมร่วมมือข้ำม
พรมแดนตำมควำมเหมำะสม

PROTECT AND
RESTORE WATER-
RELATED ECOSYSTEMS

ภำยในปี 2020 ปกป้องและฟ้ืนฟู
ร ะ บ บ นิ เ ว ศ ที่ เ กี่ ย ว ข้ อ ง กั บ น ำ
รวมถึงภูเขำ ป่ำไม้ พืนท่ีชุ่มนำ
แม่นำ ชันหินอมุ้ นำ และทะเลสำบ



บทที่ 2
สถานะในประเทศไทย

สถำนะปจั จุบนั ของเปำ้ หมำยที่ 6 ในบรบิ ทประเทศไทยดังนี
ประเทศไทยมีกำรดำเนินงำนตำมท่ีได้เข้ำร่วมกับสหประชำชำติตังแต่

กำรพัฒนำแห่งสหัสวรรษ โดยมีเปำ้ หมำยกำรพฒั นำเปำ้ หมำยหลกั ท่ี 7
ที่กำหนดไวว้ ่ำรกั ษำและจัดกำรสิ่งแวดล้อม อย่ำยั่งยืน โดยมีเปำ้ หมำยย่อย ดงั นี

เป้ำหมำยย่อยท่ี 9: กำหนดนโยบำยและแผนพัฒนำประเทศให้
สอดคลอ้ งกบั แนวทำงกำรพฒั นำท่ี ยงั่ ยนื และลดกำรสูญเสียทรัพยำกรธรรมชำติ
และสงิ่ แวดล้อม โดยมตี ัวชวี ดั ดังนี

1. สัดสว่ นพืนที่ ปำ่ ตอ่ พืนท่ีประเทศ
2. สัดส่วนพนื ท่ีอนรุ ักษ์เพอื่ พทิ กั ษ์ควำมหลำกหลำยทำงชีวภำพต่อพืนที่
ประเทศ
3. อัตรำกำรใช้พลังงำนต่อผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ 1,000 บำท
4. อัตรำกำรปล่อยก๊ำซคำร์บอนไดออกไซด์ต่อ ประชำกรและอัตรำกำร
ใช้สำรทำลำยโอโซนประเภท CFCs
5. สดั สว่ นประชำกรทใี่ ชเ้ ชือเพลงิ ประเภทฟืน ถ่ำน

เปา้ หมายย่อยท่ี 10: ลดสดั สว่ นประชากรท่ีไม่สามารถเขา้ ถึงนา้ ด่ืมสะอาด
และสว้ มถกู สขุ ลกั ษณะลง ครง่ึ หนง่ึ โดยประเทศไทยกาหนดเปา้ หมายย่อย
ไวว้ ่าจะลดสดั ส่วนประชากรท่ีไม่สามารถเขา้ ถึงนา้ ด่ืมสะอาด และสว้ มถกู
สขุ ลกั ษณะลงครง่ึ หนง่ึ ในชว่ งปี 2533-2558 โดยมีตวั ชีว้ ดั ดงั นี้

1. สดั สว่ นประชากรท่ี เขา้ ถงึ แหลง่ นา้ สะอาด (เมืองและชนบท)
2. สดั สว่ นประชากรท่ีใชส้ ว้ มถกู สขุ ลกั ษณะ (เมืองและชนบท)

เป้ำประสงค์ท่ี 6.1 บรรลุเป้ำหมำยกำรให้ทุกคนเข้ำถึงนำด่ืมที่ปลอดภัยและ
มีรำคำท่ีสำมำรถซือหำได้ ภำยในปี 2573 ตัวชีวัด 6.1.1: ร้อยละของ
ประชำกรทใ่ี ช้บรกิ ำรนำด่ืมทไี่ ด้รบั กำรจัดกำรอย่ำงปลอดภัย
ใน เป้ำหมำยยอ่ ยที่ 10: ลดสัดสว่ นประชำกรที่ไม่สำมำรถเข้ำถึงนำดื่มสะอำด
และส้วมถูกสุขลักษณะลงคร่ึงหนึ่ง โดยประเทศไทยกำหนดเป้ำหมำยย่อยไว้
ว่ำจะลดสัดส่วนประชำกรที่ไม่สำมำรถเข้ำถึงนำด่ืมสะอำดและส้วมถูก
สุขลักษณะลงครึ่งหนึ่งในชว่ งปี 2533-2558

ตงั แตช่ ่วงทศวรรษ 1990 สดั สว่ นประชำกรท่ีมีนำดื่ม สะอำดเพิ่มขึนจำก
ร้อยละ 80 เป็น 93 แนวโน้มดีขึนทังในเขตเมืองและชนบท ในชนบทดีขึนมำก
จำกเดมิ ร้อย ละ 76 เพม่ิ เป็นร้อยละ 91 ซงึ่ ชว่ ยลดชอ่ งวำ่ งระหว่ำงพืนท่ีต่ำงๆของ
ประเทศด้วย อย่ำงไรก็ตำมข้อสังเกตคือ ประชำกรท่ีใช้นำประปำเป็นนำด่ืมที่มี
สัดส่วนน้อยโดยเฉพำะอย่ำงย่ิงในเขตชนบทซึ่งประชำกรส่วนใหญ่ใช้ นำฝนและ
ต้องปรับปรุงคุณภำพนำดื่มเอง และสัดส่วนครัวเรือนที่มีกำรดื่มนำบรรจุขวด
ระหว่ำงปี2533-2543 เพิ่มมำกขึนเป็นจำกร้อยละ 5 เป็นร้อยละ 19 เนื่องจำก
ประชำชนมีร้อยได้เพ่ิมสูงขึน ขณะที่คุณภำพนำด่ืมนำประปำมีรำยงำนพบว่ำ
คุณภำพนำประปำในกรุงเทพมหำนครมีคุณภำพตำมเกณฑ์มำตรฐำนส่วน
ต่ำงจังหวัด มีคุณภำพทำงกำยภำพ (รส สี ฯลฯ) ตำมเกณฑ์ร้อยละ 68 และมี
คุณภำพตำมเกณฑป์ ริมำณกำรปนเป้อื น แบคทีเรยี ร้อยละ 87

แผนภูมิที่ 3.1 สดั ส่วนกำรใชน้ ำบริโภค สำนกั งำนสถิติแห่งชำติ พ.ศ.2553

สำนักสุขำภิบำลอำหำรและนำ กรมอนำมัย กระทรวงสำธำรณสุข (2561)
รำยงำนผลกำรดำเนนิ งำน ตำมเป้ำหมำยกำรพฒั นำท่ีย่ังยนื เปำ้ ประสงค์ที่ 6.1
โดยนำบริโภคนันรัฐบำลให้ควำมสำคัญเรื่องกำรจัดกำรนำ โดยกำหนดให้มี
แผนยุทธศำสตร์บริหำรจัดกำรนำทุกภำคส่วนโดยให้ทุกหน่วยงำนท่ีเกี่ยวข้อง
ดำเนินกำรจัดทำแผนปฏบิ ัติกำรเพื่อให้สอดคล้องกับแผนยุทธศำสตร์ดังกล่ำว
เพื่อบรรลุเป้ำหมำยในระยะ 20 ปี โดยเป้ำหมำย แผนบูรณำกำรที่เก่ียวข้อง
กบั กระทรวงสำธำรณสขุ ประกอบด้วย 3 เปำ้ หมำย คอื

1. ทุกหมบู่ ำ้ นและชมุ ชนเมอื ง มีนำสะอำดเพ่อื กำรอปุ โภคบริโภค
2. แหลง่ นำทวั่ ประเทศมีคุณภำพอยใู่ นระดบั พอใชข้ ึนไป
3. บรหิ ำรทรพั ยำกรนำอย่ำงสมดุล ซง่ึ จำกแผนยทุ ธศำสตร์ดังกล่ำว

ด้ำนกำรบริหำรจัดกำรนำดังกล่ำว ดังนันจึงกำหนดแผนระยะ 5 ปี ด้วยกำร
ดำเนินงำนใน 2 มำตรกำร ประกอบดว้ ย
1. กำรสร้ำงควำมเชื่อมั่นด้วยคุณภำพนำประปำ โดยส่งเสริมพัฒนำคุณภำพ
นำประปำร่วมกับ เครือข่ำยกำรทำงำนด้ำนกำรผลิตนำประปำในทุกภำคส่วน
ทำกำรตรวจสอบคุณภำพนำประปำ และพัฒนำ คุณภำพของนำประปำทัง
ประปำของกำรประปำส่วนภูมิภำค ประปำขององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน
และ ระบบประปำหมู่บ้ำน เพื่อให้ประชำชนได้รับบริกำร และมีนำอุปโภค
บริโภคใช้ที่สะอำด ลดภำวะเส่ียงสุขภำพ จำกจำกกำรปนเปื้อนของสิ่งสกปรก
เชือโรคหรือสำรเคมี 98
2. กำรสร้ำงควำมตระหนักในกำรจัดกำรนำบริโภคอย่ำงปลอดภัย โดยกำร
พัฒนำระบบเฝ้ำระวัง คุณภำพนำบริโภคทุกประเภท ทังในครัวเรือน และ
แหล่งต่ำง ๆ ในชุมชน พัฒนำศักยภำพของเจ้ำหน้ำที่และ เครือข่ำยเพ่ือให้มี
ควำมเข้ำใจในกำรจัดกำรคุณภำพนำเพื่อกำรบริโภคท่ีปลอดภัยเป็นข้อเสนอ
เชิงนโยบำยและ ภำคส่วนที่เกี่ยวข้องในกำรร่วมยกระดับคุณภำพนำบริโภค
เพอ่ื ควำมปลอดภยั ของประชำชน



จำกกำรทบทวนสถำนะเป้ำประสงค์ที่ 6.1 และกำรนำข้อมูลเพ่ือใช้ในกำร
ตอบตัวชีวัด 6.1.1 นันเป็นประเทศอยู่ในสถำนะท่ีสำมำรถดำเนินกำรบรรลุ
เป้ำหมำยกำรพัฒนำที่ย่ังยืนในเร่ืองนำด่ืมปลอดภัยได้ แต่ทังนีต้องมี
มำตรกำรในกำรดำเนนิ งำนทมี่ ่งุ เน้นไปในเร่ืองคุณภำพนำบริโภคท่ีปลอดภัย
ที่ผ่ำนเกณฑ์มำตรฐำน เน่ืองจำกในเชิงปริมำณกำรเข้ำถึงนันมีรำยงำนกำร
ทบทวนกำรดำเนินงำนตำมวำระกำรพัฒนำท่ียั่งยืน ค.ศ. 2030 ระดับชำติ
โดยสมัครใจของไทย พ.ศ.2560 พบว่ำประเทศไทยมีกำร ดำเนินงำนและ
บรรลุเป้ำหมำยกำรพัฒนำแห่งสหัสวรรษ (MDGs) เกี่ยวกับกำรเข้ำถึงนำ
สะอำดของครัวเรือนที่ มีถึงร้อยละ 99.80 มำตังแต่ปี พ.ศ.2557 ของ
ครัวเรือนท่วั ประเทศและขอ้ มูลเปำ้ หมำยกำรพฒั นำท่ีย่ังยนื

ปัจจุบันครัวเรือนมีกำรเข้ำถึงแหล่งนำบริโภคสะอำดร้อยละ
99.46 ของครัวเรอื นทังประเทศ อย่ำงไร ก็ตำมในภำพรวมของประเทศ
ยังปรำกฏควำมไม่เท่ำเทียมในกำรเข้ำถึงนำสะอำดสำหรับกำรบริโภค
โดยควำม รุนแรงของกำรขำดแคลนนำในชนบทสงู กวำ่ ในเมืองและยังมี
ปัญหำคุณภำพนำบริโภคไม่อยู่ในเกณฑ์มำตรฐำน นำประปำของ
เทศบำลและองค์กำรบริหำรส่วนตำบลที่อยู่ในเกณฑ์มำตรฐำนยังคงมี
ระดับต่ำ (ร้อยละ 20-40) เนื่องจำกกำรประปำมีระบบโครงสร้ำงไม่
สมบรู ณ์ และขำดควำมตอ่ เนอ่ื งด้ำนกำรบำรุงรกั ษำคณุ ภำพนำ

สถำนะเป้ำประสงค์ที่ 6.3: ยกระดับคุณภำพนำโดยลดมลพิษ ขจัดกำร
ทงิ ขยะและลดกำร ปล่อยสำรเคมีและวัสดุอันตรำย ลดสัดส่วนนำเสียท่ี
ไม่ผ่ำนกระบวนกำรลงครึ่งหน่ึงและเพิ่มกำรนำกลับมำใช้ ใหม่ท่ัวโลก
ภำยใน ปี 2573 และตัวชีวัด 6.3.1: ร้อยละของจำนวนประชำกรที่ใช้
ส้วมถูกสุขลักษณะ และ ตัวชีวัด 6.3.2: ร้อยละของตัวของนำ (เช่น
มหำสมุทร, ทะเล, ทะเลสำบ, แม่นำ, ธำรนำ, คลอง, หรือสระนำ) ท่ี มี
คุณภำพนำโดยรอบที่ดีของประเทศไทยนันมีกำรดำเนินของภำคส่วนที่
เกยี่ วขอ้ งเปน็ อยำ่ งดี





บทที่ 3

ควำมสอดคล้องกบั บริบทไทย

สถำนะของประเทศไทยในเป้ำประสงค์ท่ี 6.4 เพิ่มประสิทธิภำพกำรใช้นำใน
ทุกภำคส่วนและ สร้ำงหลักประกันว่ำจะมีกำรใช้นำและจัดหำนำที่ยั่งยืนเพ่ือ
แก้ไขปัญหำกำรขำดแคลนนำและลดจำนวน ประชำชนท่ีประสบควำมทุกข์
จำกกำรขำดแคลนนำภำยในปี 2573 โดยมีตัวชีวัด 6.4.1: ร้อยละควำม
เปล่ียนแปลงของกำรใช้นำอย่ำงมปี ระสิทธิภำพตลอดทกุ ชว่ งเวลำ และตัวชีวัด
6.4.2 ร้อยละของปริมำณนำท่ี สำมำรถใช้ประโยชน์ถูกใช้ไป โดยนำควำม
ต้องกำรนำของสิ่งแวดล้อมมำพิจำรณำร่วมด้วยนัน ประเทศไทยมี ควำม
พร้อมในกำรพิจำรณำที่จะนำผลกำรดำเนินงำนและข้อมูลของหน่วยงำนท่ี
เกี่ยวข้องมำดำเนินกำรจัดทำรำยงำนเพ่ือประเมินตำมเกณฑ์ตัวชีวัดใน
เป้ำประสงค์ที่ 6.4 ได้ เพยี งแต่หน่วยงำนกลำงท่ีจะเป็นกลไก ประสำนงำนใน
กำรบริหำรจัดกำรขอ้ มลู จะต้องมกี ำรประสำนงำนและบูรณำกำรรว่ มกัน

เป้ำประสงคท์ ี่ 6.5: ดำเนินกำรบรหิ ำรจัดกำรนำแบบองค์รวมในทุกระดับ รวมถึง

ผ่ำนทำงควำมร่วมมือ ระหว่ำงเขตแดนตำมควำมเหมำะสมภำยในปี 2573
ตัวชีวัด 6.5.1: ระดับกำรดำเนินงำนกำรจัดกำรทรัพยำกรนำแบบบรูณำกำร
IWRM (0-100) ตัวชีวัด 6.5.2: สัดส่วนของพืนที่ลุ่มนำที่ข้ำมเขตแดนมีกำร
จดั กำรดำเนนิ งำนเพ่ือควำมร่วมมือดำ้ นนำ

เป็นประสงค์ท่ี 6.5: ดำเนินกำรบริหำรจัดกำรนำแบบองค์รวมในทุก
ระดับ รวมถึงผ่ำนทำง ควำมร่วมมือระหว่ำงเขตแดนตำมควำมเหมำะสมภำยใน
ปี 2573 ตำม ตัวชีวัด 6.5.1: ระดับกำรดำเนินงำนกำร จัดกำรทรัพยำกรนำ
แบบบรณู ำกำร IWRM (0-100) และตัวชีวดั 6.5.2: สดั สว่ นของพืนท่ีลุ่มนำท่ีข้ำม
เขตแดนมี กำรจัดกำรดำเนินงำนเพื่อควำมร่วมมือด้ำนนำนัน ประเทศไทยได้มี
กำรดำเนินกำรบริหำรจัดกำรนำแบบองค์ รวมในทุกระดับโดยมีแผนพัฒนำมำ
อย่ำงต่อเน่ืองจนกระท่ังปัจจุบันมีกำรบริหำรจัดกำรทรัพยำกรนำที่เป็นแผน
ยุทธศำสตร์ชำตแิ ละมีกำรจัดกำรองค์กร โครงสร้ำงหน่วยงำนใหม่เพื่อบูรณำกำร
กำรบริหำรจัดกำรทรัพยำกรนำ ในเกิดประสิทธิภำพที่สำมำรถนำมำเป็นข้อมูล
จัดทำรำยงำนในกำรประเมินตำมเกณฑ์ตัวชีวัดตำมเป้ำหมำยกำร พัฒนำท่ียั่งยืน
ได้ จะมีเพียงตัวชีวัดท่ี 6.5.2 ท่ีกำรขับเคล่ือนในเชิงรูปธรรมยังขำดควำมชัดเจน
ต่อไป

เป้ำประสงค์ 6.6: ปกป้องและฟ้ืนฟูระบบนิเวศ ท่ีเกี่ยวข้องกับแหล่งนำรวมถึง
ภูเขำ ป่ำไม้ พืนท่ีชุ่มนำ แม่นำชันหินอุ้มนำและทะเลสำบภำยในปี 2563
ตัวชีวัด 6.6.1: ร้อยละกำรเปล่ียนแปลงในบริบทของระบบนิเวศท่ีเกี่ยวข้องกับ
นำทกุ ระยะเวลำ

สถำนะประเทศไทยตำมเป้ำประสงค์ 6.6: ปกป้องและฟ้ืนฟูระบบ
นิเวศ ที่เกี่ยวข้องกับแหล่ง นำรวมถึงภูเขำ ป่ำไม้ พืนท่ีชุ่มนำ แม่นำ ชันหินอุ้ม
นำและทะเลสำบภำยในปี 2563 และตัวชีวัด 6.6.1: ร้อย ละกำรเปล่ียนแปลง
ในบริบทของระบบนิเวศที่เกี่ยวข้องกับนำทุกระยะเวลำนัน ประเทศไทย
สำมำรถบรรลุ เป้ำหมำยกำรพัฒนำที่ยั่งยืนได้ และเมื่อพิจำรณำจำกเกณฑ์ท่ี
UN-Water กำหนดไว้ในกำรนำมำเป็นตัว ประเมินตำมตัวชีวัด โดยวัดเป็นค่ำ
ร้อยละกำรเปลี่ยนแปลงหำรด้วยจำนวนปี (% change/ year) ซึ่ง UN-Water
อธิบำยว่ำกำรเปลี่ยนแปลงทุกช่วงเวลำจะพิจำรณำจำก ประกำรแรกกำร 185
ขยำยพืนท่ีของระบบนิเวศที่สัมพันธ์กับนำ เช่น พืนที่ชุ่มนำ ป่ำพรุ ป่ำชำยเลน
รวมถึงทุ่งนำปลูกข้ำว และพืนท่ี นำในแผ่นดินเช่น แม่นำ พืนท่ีนำท่วมขัง ปำก
แม่นำ ทะเลสำบและอ่ำงเก็บนำ เป็นต้น ประกำรท่ีสอง คุณภำพ ของนำใน
ระบบนิเวศทังแม่นำ ทะเลสำบ นำผิวดิน เป็นต้น และประกำรท่ีสำม คุณภำพ
ของนำในระบบนิเวศ

7.เป้ำประสงค์ 6.a:ขยำยควำมร่วมมือระหว่ำงประเทศและกำรสนับสนุนกำร
เสริมสร้ำงขีดควำมสำมำรถ ให้แก่ประเทศกำลังพัฒนำในกิจกรรมและแผนงำนที่
เกี่ยวข้องกับนำและสุขอนำมัย ซ่ึงรวมถึง ด้ำนกำรเก็บนำ กำรขจัดเกลือ กำรใช้นำ
อย่ำงมีประสทิ ธิภำพ กำรจดั กำรนำเสีย เทคโนโลยี กำรนำนำกลับมำใช้ใหม่ ตัวชีวัด
6.a.1:ปริมำณนำและสขุ อนำมยั ทเี่ กี่ยวข้องกับเงินช่วยเหลือเพ่ือกำรพัฒนำอย่ำงเป็น
ทำงกำร

ประเทศไทยได้มีกำรดำเนินกำรตำมเป้ำประสงค์ที่ 6.aในขยำยควำม
ร่วมมือระหว่ำง ประเทศและกำรสนับสนุนกำรเสริมสร้ำงขีดควำมสำมำรถให้แก่
ประเทศกำลังพัฒนำในกิจกรรมและแผนงำนที่ เก่ียวข้องกับนำและสุขอนำมัย ซ่ึง
รวมถงึ ด้ำนกำรเก็บนำ กำรขจัดเกลือ กำรใช้นำอย่ำงมีประสิทธิภำพ กำร จัดกำรนำ
เสยี เทคโนโลยี กำรนำนำกลบั มำใชใ้ หมต่ ำมตัวชีวดั 6.a.1:ปริมำณนำและสุขอนำมัย
ที่เกี่ยวข้องกับ เงินช่วยเหลือเพื่อกำรพัฒนำอย่ำงเป็นทำงกำร ท่ีเป็นส่วนหน่ึง ของ
แผนบรูณำกำรกำรใช้จ่ำยของรัฐบำลได้ แต่ทงั นีต้องมกี ำรดำเนนิ กำรจดั ระบบองค์กร
หน่วยงำนที่เกี่ยวข้อง และกำรบริหำรจัดกำรข้อมูลท่ีจะนำมำใช้ตอบเกณฑ์ตัวชีวัด
ดังกล่ำว ซึ่งปัจจุบันมีหน่วยงำนกรมควำมร่วมมือ ระหว่ำงประเทศดำเนินกำรแต่
อย่ำงไรก็ตำมยังขำดกำรเช่ือมโยงฐำนข้อมูลที่มีทังหมดของประเทศ ดังนัน
ข้อเสนอแนะในเป้ำประสงค์ที่ 6.aนันจำเป็นจะต้องมีกำรบริหำรจัดกำรข้อมูลกำร
ดำเนินงำนทงั อยำ่ งบูรณำ กำรเพือ่ จะสำมำรถตอบตัวชีวดั ตำมเปำ้ ประสงค์ดังกลำ่ ว

บทท่ี 4
ตวั อยำ่ งโครงกำรระดับโลก

ควำมทำ้ ทำย
ทุกปี ผู้คนนับล้ำน ซึ่งส่วนใหญ่เป็นเด็ก เสียชีวิตจำกโรคท่ีเก่ียวข้องกับนำประปำ
สุขำภิบำล และสุขอนำมัยที่ไม่เพียงพอ นักวิจัยของ MIT คำดกำรณ์ว่ำภำยในปี
2050 ประชำกรมำกกว่ำครึ่งหน่ึงของโลกจะอำศัยอยู่ในพืนที่ที่มีควำมเครียดจำก
นำ ผู้คนมำกกว่ำสองล้ำนห้ำแสนคนได้เข้ำถึงแหล่งนำด่ืมท่ีปรับปรุงแล้วตังแต่ปี
1990 แต่ผู้คน 666 ล้ำนคนยังขำดอยู่ ระหว่ำงปี 1990 ถึง 2015 สัดส่วนของ
ประชำกรโลกที่ใช้แหล่งนำด่ืมท่ีได้รับกำรปรับปรุงเพ่ิมขึนจำก 76% เป็น 91%
อย่ำงไรก็ตำม ในแต่ละวัน เด็กเกือบ 1,000 คนเสียชีวิตเน่ืองจำกนำท่ีป้องกันได้
และโรคอจุ จำระร่วงที่เกีย่ วข้องกบั สขุ ำภิบำล

ทำไมสิง่ นีจึงสำคญั ?

นำสะอำดมคี วำมสำคัญต่อกำรอยู่รอด และกำรขำดนำอำจส่งผลกระทบ
ต่อสขุ ภำพ ควำมมัน่ คงดำ้ นอำหำร และกำรดำรงชีวิตของครอบครัวทั่วโลก แม้ว่ำ
โลกของเรำจะมีนำจืดเพียงพอสำหรับกำรจัดหำนำที่สม่ำเสมอและสะอำดสำหรับ
ทุกคน แตเ่ ศรษฐศำสตร์ที่ไม่ดีและโครงสร้ำงพืนฐำนที่ไม่ดีสำมำรถบิดเบือนแหล่ง
นำที่ไม่เอืออำนวยได้ ภัยแล้งส่งผลกระทบกับประเทศที่ยำกจนท่ีสุดในโลกบำง
ประเทศ ทำให้ควำมหิวโหยและภำวะทุพโภชนำกำรแย่ลง อุทกภัยและภัยพิบัติ
ทำงนำอื่น ๆ คิดเป็น 70% ของกำรเสียชีวิตทังหมดที่เก่ียวข้องกับภัย
ธรรมชำติ เปำ้ หมำยระดับโลกและลำดับควำมสำคัญระดับชำติเก่ียวกับพลังงำนที่
เชื่อถือได้ กำรเติบโตทำงเศรษฐกิจ โครงสร้ำงพืนฐำนที่ยืดหยุ่น อุตสำหกรรมท่ี
ยั่งยืน กำรบริโภคและกำรผลิต และควำมม่ันคงด้ำนอำหำร ล้วนเช่ือมโยงอย่ำง
แยกไมอ่ อกกบั กำรจดั หำนำสะอำดทีย่ ัง่ ยืน ไฟฟ้ำพลังนำเป็นหน่ึงในแหล่งพลังงำน
หมนุ เวยี นทีส่ ำคัญและใชก้ ันอย่ำงแพร่หลำยมำกท่ีสดุ และในปี 2554

เรำจะทำอย่ำงไรเพื่อแกไ้ ขปญั หำนี

เป้ำหมำยกำรพัฒนำท่ีย่ังยืนได้ให้คำมั่นสัญญำประชำคมระหว่ำงประเทศ
ในกำรขยำยควำมร่วมมือระหว่ำงประเทศและกำรเสริมสร้ำงขีด
ควำมสำมำรถในกิจกรรมและโครงกำรที่เกี่ยวข้องกับนำและสุขำภิบำล
และยังสนับสนุนชุมชนท้องถ่ินในกำรปรับปรุงกำรจัดกำรนำและ
สุขำภิบำล ด้วยเป้ำหมำยท่ี 6 ประเทศต่ำงๆ ในโลกได้ตัดสินใจท่ีจะบรรลุ
กำรเข้ำถึงสำกลในกำรเข้ำถึงนำดื่มที่ปลอดภัยและกำรสุขำภิบำลและ
สุขอนำมยั ทีเ่ พียงพอสำหรบั ทุกคนในอีกสิบห้ำปีขำ้ งหน้ำ

อนิ เดียและเปำ้ หมำย 6

สัดส่วนโดยรวมของครวั เรอื นอินเดียทเ่ี ขำ้ ถงึ แหล่งนำที่ดีขึนเพ่ิมขึนจำก 68%
ในปี 2535-2536 เป็น 89.9% ในปี 2558-2559 อย่ำงไรก็ตำม ในปี 2558-
2559 ครัวเรือนในชนบท 63.3% และครัวเรือนในเมือง 19.7% ไม่ได้ใช้ส่ิง
อำนวยควำมสะดวกด้ำนสุขำภิบำลที่ได้รับกำรปรับปรุง ตำมรำยงำนของ
ธนำคำรโลก มำกกว่ำ 520 ล้ำนคนในอินเดียมีกำรถ่ำยอุจจำระกลำงแจ้ง ซึ่ง
เป็นจำนวนท่ีสูงท่ีสุดในโลก ตัวเลขนีคำดว่ำจะลดลงอย่ำงมำกเนื่องจำกกำร
ปรับปรุงสุขอนำมัยเป็นลำดับควำมสำคัญหลักของรัฐบำล ซึ่งได้แนะนำ
โครงกำรสำคัญหลำยโครงกำรรวมถึง Swachh Bharat Abhiyan เพ่ือทำ
ควำมสะอำดอินเดีย โครงกำรนำดื่มในชนบทแห่งชำติซ่ึงมุ่งเป้ำไปท่ีกำร
อนุรักษ์ ของแม่นำคงคำ

เปำ้ หมำย
•ภำยในปี 2573 บรรลุกำรเข้ำถงึ นำด่ืมทป่ี ลอดภัยและเท่ำเทียมกันสำหรับทุก
คน
•ภำยในปี 2573 บรรลุกำรเข้ำถึงสุขอนำมัยและสุขอนำมัยท่ีเพียงพอและเท่ำ
เทียมกันสำหรับทุกคน และยุติกำรถ่ำยอุจจำระแบบเปิด โดยให้ควำมสนใจ
เปน็ พิเศษกบั ควำมต้องกำรของผู้หญิงและเด็กผู้หญิงและผู้ที่อยู่ในสถำนกำรณ์
ท่ีเปรำะบำง
•ภำยในปี 2573 ปรับปรุงคุณภำพนำโดยกำรลดมลภำวะ กำจัดกำรทิงขยะ
และลดกำรปล่อยสำรเคมีและวัสดุอันตรำย ลดสัดส่วนนำเสียท่ีไม่ผ่ำนกำร
บำบัดลงครึ่งหนึ่ง และเพิ่มกำรรีไซเคิลและกำรนำกลับมำใช้ใหม่อย่ำง
ปลอดภัยทว่ั โลกภำยในปี 2573
•ภำยในปี 2573 เพ่ิมประสิทธิภำพกำรใช้นำอย่ำงมำกในทุกภำคส่วน และ
รับประกันกำรถอนและกำรจัดหำนำจืดอย่ำงย่ังยืนเพื่อแก้ไขปัญหำกำรขำด
แคลนนำ และลดจำนวนผูท้ ป่ี ระสบปญั หำกำรขำดแคลนนำลงอย่ำงมำก
•ภำยในปี 2573 ดำเนินกำรจัดกำรทรัพยำกรนำแบบบูรณำกำรในทุกระดับ
รวมทงั ผำ่ นควำมร่วมมือข้ำมพรมแดนตำมควำมเหมำะสม

•ภำยในปี 2020 ปกปอ้ งและฟน้ื ฟูระบบนิเวศท่เี ก่ยี วข้องกับนำ รวมถึงภเู ขำ
ป่ำไม้ พนื ทชี่ ุ่มนำ แม่นำ ชันหนิ อ้มุ นำ และทะเลสำบ
•ภำยในปี 2573 ขยำยควำมรว่ มมอื ระหวำ่ งประเทศและกำรสนบั สนนุ กำร
สรำ้ งขีดควำมสำมำรถให้กับประเทศกำลังพัฒนำในกจิ กรรมและโครงกำรที่
เกี่ยวข้องกบั นำและสุขำภบิ ำล รวมถงึ กำรเกบ็ เกี่ยวนำ กำรแยกเกลอื ออกจำก
นำ ประสทิ ธิภำพกำรใชน้ ำ กำรบำบดั นำเสีย กำรรไี ซเคลิ และกำรนำ
เทคโนโลยีกลบั มำใชใ้ หม่
•สนับสนนุ และเสริมสรำ้ งกำรมีส่วนรว่ มของชมุ ชนท้องถ่ินในกำรปรบั ปรงุ กำร
จดั กำรนำและสขุ ำภิบำล



บทท่ี 5
ตวั อย่ำงโครงกำรประเทศไทย

โครงกำร กำรสำรวจสถำนะของเป้ำหมำยกำรพัฒนำทย่ี งั่ ยืนในบรบิ ท
ประเทศไทยและทำงเลือกมำตรกำร ทำงเศรษฐกจิ สงั คมและกฎหมำย
เป้ำหมำยท่ี 6: สร้ำงหลกั ประกันวำ่ จะมกี ำรจดั ใหม้ ีนำและ สุขอนำมัย
สำหรบั ทุกคนและมกี ำรบรหิ ำรจัดกำรทย่ี ง่ั ยนื

ที่มำและควำมสำคัญ กำรพัฒนำที่ย่ังยืนเป็นเป้ำหมำยและกระบวนกำร
ของสหประชำชำติท่ีมีควำมต้องกำรให้มวล มนุษยชำติในพืนที่ต่ำงๆของโลกมี
คุณภำพชีวิตท่ีดี นับตังแต่ท่ีเริ่มมีกำรประชุมหำรือของประชำคมโลกเมื่อปี
ค.ศ.1992 และมีแผนปฏิบัตทิ ี่ 21 ออกมำเป็นวำระของกำรพัฒนำในศตวรรษท่ี 21
ร่วมกันของประเทศสมำชิก ท่ี ครอบคลุมมิติต่ำง ๆ ทังด้ำนสังคมและเศรษฐกิจ
กำรอนรุ กั ษ์และกำรจดั กำรทรัพยำกร กำรส่งเสริมบทบำทของ กลุ่มที่สำคัญต่ำง ๆ
และวิธีกำรในกำรดำเนินเพอ่ื ใหบ้ รรลุเป้ำหมำย ซ่งึ ประเด็นกำรจัดกำรทรพั ยำกรนำ
ไดแ้ ก่ กำรคมุ้ ครองและกำรจัดกำรมหำสมุทร กำรค้มุ ครองและกำรจัดกำรแหล่งนำ
จืด ทใี่ ห้ควำมสำคัญและ ตระหนกั ถึงสิทธิในกำรดำรงชีวิตที่เกี่ยวข้องกับทรัพยำกร
ควำมหลำกหลำยทำงชวี ภำพ ดนิ นำ พลงั งำนและ กำรดำรงชีวติ ในเมอื ง กำรสร้ำง
ควำมม่ังค่ังอย่ำงเป็นธรรมโดยลดผลกระทบท่ีจะเกิดขึนต่อระบบนิเวศและ ชุมชน
รวมทังกำรสร้ำงธรรมำภิบำลและควำมเป็นธรรม อำทิ สิทธิชุมชน สิทธิทำง
ส่ิงแวดล้อม กำรให้คุณค่ำแก่ ธรรมชำติ กำรสนับสนุนให้เกิดสถำบันที่ช่วยเหลือ
ทำงสง่ิ แวดล้อม เปน็ ต้น

วัตถปุ ระสงค์กำรวจิ ัย
1. เพ่อื สำรวจสถำนกำรณก์ ำรพฒั นำท่ยี ่ังยนื ด้ำนกำรสร้ำงหลักประกันว่ำจะมี
กำรจัดให้มีนำและ สุขอนำมัยสำหรับทุกคนและมีกำรบริหำรจัดกำรที่ยั่งยืน
ในประเทศไทย
2. เพอ่ื ประเมินสถำนะมำตรกำรด้ำนเศรษฐกิจ สังคม และกฎหมำยที่ภำครัฐ
และหน่วยงำนท่ีเก่ียวข้อง ดำเนินกำรเกี่ยวกับกำรพัฒนำที่ย่ังยืนด้ำนกำร
สร้ำงหลักประกันว่ำจะมีกำรจัดให้มีนำและสุขอนำมัยสำหรับทุก คนและมี
กำรบริหำรจดั กำรที่ย่งั ยนื ในประเทศไทย

ผลทค่ี ำดว่ำจะไดร้ บั
1. ทำให้ทรำบถงึ สถำนกำรณ์กำรพัฒนำที่ย่ังยืนด้ำนกำรสร้ำงหลักประกันว่ำจะ
มกี ำรจัดใหม้ นี ำและ สุขอนำมยั สำหรบั ทุกคนและมกี ำรบรหิ ำรจดั กำรที่ยั่งยืนใน
ประเทศไทย รวมถึงสถำนะมำตรกำรด้ำนเศรษฐกิจ สังคม และกฎหมำยที่
ภำครฐั และหนว่ ยงำนที่เกย่ี วขอ้ งดำเนินกำรเก่ียวกับกำรพัฒนำที่ยั่งยืนด้ำนกำร
สร้ำง หลักประกันว่ำจะมีกำรจัดให้มีนำและสุขอนำมัยสำหรับทุกคนและมีกำร
บริหำรจดั กำรทีย่ งั่ ยืนในประเทศไทย
2. ได้ข้อมูลพอสังเขปของสถำนกำรณ์เกี่ยวกับกำรพัฒนำที่ย่ังยืนด้ำนกำรสร้ำง
หลักประกันว่ำจะมีกำร จัดให้มีนำและสุขอนำมัยสำหรับทุกคนและมีกำร
บริหำรจดั กำรทย่ี ั่งยืนในประเทศไทย มำทำกำรวเิ ครำะหแ์ ละ สังเครำะห์ในกำร
จัดล ำดับควำมสำคัญและควำมพร้อมของประเทศไทยในกำรบรรลุเป้ำหมำย
นนั ตำมเปำ้ หมำย กำรพฒั นำทีย่ ่งั ยนื (SDGs)

3. เป็นข้อมูลพืนฐำนในกำรเสนอเป้ำประสงค์และตัวชีวัดพอสังเขปใน
กำรบรรลุตำมเป้ำหมำยกำร พัฒนำที่ยั่งยืน (SDGs) ท่ีสอดคล้องกับ
บรบิ ทสังคมไทย
4. ได้ข้อเสนอเชิงนโยบำย (Policy) ที่มุ่งเน้นในกำรน ำไปสู่กำร
ขับเคลื่อนให้บรรลุเป้ำหมำยกำรพัฒนำท่ี ยั่งยืนเป้ำท่ี 6 ของประเทศ
ไทย
5. เกิดควำมต่ืนตัวและกำรบูรณำกำรควำมร่วมมือของภำคส่วนต่ำงๆ
ที่เกยี่ วข้องในกำรขับเคลื่อนและ นำมำตรกำรกำรสร้ำงหลักประกันว่ำ
จะมีกำรจัดให้มีนำและสุขอนำมัยสำหรับทุกคนและมีกำรบริหำร
จดั กำรท่ี ย่งั ยืนในประเทศไทยไปสู่กำรปฏิบตั ใิ นเชิงรูปธรรม

เอกสารอา้ งอิง

สหประชำชำตปิ ระเทศไทย. (2021). นำสะอำดและสุขอนำมัย. สืบคน้ เม่อื
14 ตลุ ำคม 2564 จำก https://thailand.un.org/th/sdgs/6

เสถียร ฉนั ทะ และคณะ. (2018). สรำ้ งหลกั ประกันว่ำจะมกี ำรจดั ให้มนี ำและ
สขุ อนำมัยสำหรับทกุ คนและมีกำรบรหิ ำรจัดกำรทีย่ ง่ั ยนื . สืบค้นเมือ่ 20 ตุลำคม
2564 จำก https://www.sdgmove.com/wp

OpenDevelopment. (2018). กำรจดั กำรนำและสขุ ำภิบำล.
สืบค้นเมอื่ 14 ตลุ ำคม 2564 จำก
https://thailand.opendevelopmentmekong.net/th/topics/sdg-6-clean-
water-and-sanitation/

SDG MOVE TH. (2016). Clean Water and Sanitation. สบื คน้ เม่ือ 14
ตลุ ำคม 2564. จำก https://sdgmove.wordpress.com/2016/10/06/goal-6-
clean-water-and-sanitation/