cuba buku

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 1.1

Imbuhkan kata dasar yang diberikan dengan satu jenis imbuhan yang sesuai
supaya terbentuk kata terbitan yang betul.

Bil Kata Dasar Kata Terbitan yang Terbentuk
1. masak memasak
2. jerang
3. tanak
4. tebas
5. panjat
6. gembira
7. lap
8. pos
9. kembara
10. cangkul
11. sepak
12. baling
13. satu
14. korban
15. kerja
16. terbit
17. payung
18. baring
19. juang
20. sunting

1

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 2.1

Bina satu kata nama terbitan dengan menambahkan awalan peN- yang betul
kepada kata dasar yang diberikan. Kemudian, bina ayat.

Bil Awalan Kata Kata Nama Ayat
Dasar Terbitan
Pelumba basikal negara kita telah
pe- lumba pelumba dipilih untuk mewakili negara dalam
Sukan Olimpik yang akan datang.
1. lawat

2. gubah

3. sakit

4. arah

5. jual

6. buka

7. dapat

8. buru

9. teroka

10. hibur

2

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 2.2

Bentukkan kata nama terbitan berawalan peN- bagi perkataan yang diberikan
di dalam kurungan. Kemudian isi tempat kosong dengan perkataan tersebut.

1. Para sedang berehat di puncak gunung itu. (daki)

2. Gadis yang itu ialah anak sulung Pak Mail. (ramah)

3. bunga yang digunakan oleh Pak Abu telah bocor.
(siram)

4. Abang saya bercita-cita untuk menjadi ayam daging. (tenak)

5. Orang yang layak digelar ialah orang yang

berkebolehan dalam pelbagai bidang hiburan. (hibur)

6. yang berani mati itu telah dijatuhi hukuman. (bom)

7. Puan Siti membeli santan di pasar malam. (tapis)

8. Cikgu Tan telah dilantik sebagai dalam perlawanan
bola sepak itu. (adil)

9. Bapa menggunakan yang baru dibelinya untuk
membuat lubang. (gali)

10. Walaupun telah dirawat oleh beberapa orang doktor,
yang dihadapinya tidak juga sembuh. (sakit)

3

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 2.3

Tulis makna kata nama terbitan yang disenaraikan di bawah.

Bil Kata Nama Terbitan Makna

1. penyapu Alat yang digunakan untuk menyapu.

2. pembunuh

3.. penyanyi

4. pendingan

5. peneroka

6. penulis

7. pembakar

8. pemenang

9. pengukus

10. pemburu

Latihan 2.4

Bentukkan kata nama terbitan yang berawalan pe- dan peR- bagi
kata dasar yang diberikan di bawah.

Bil Kata Kata Nama Terbitan Berawalan yang Terbentuk
Dasar pesalah

1. salah
2. antara
3. lakon
4. latih
5. sara
6. minat
7. lawak
8. tugas
9. renang
10. serta

4

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 2.5

Isi tempat kosong dalam ayat di bawah dengan kata nama terbitan yang kamu
bentuk dalam Latihan 2.4.

1. Bapa Muthu seorang tentera.

2. negara kita telah memperoleh pingat emas dalam
sukan tersebut.

3. Encik Malik menjadi dalam majlis pertunangan
Halimah baru-baru ini.

4. Kakak saya merupakan jururawat di Hospital Kuala
Lumpur.

5. Beberapa orang telah diarahkan meninjau kawasan yang

sesuai dijadikan tapak pameran itu.

6. Aksi yang ditunjukkan oleh itu amat mencuit hati
penonton.

7. utama filem itu menerima pujian daripada penonton
kerana lakonannya yang sungguh mantap.

8. Banyak yang menghadiri kem motivasi mepuji

penceramah-pencemarah yang terlibat.

9. itu telah dijatuhi hukuman penjara umur hidup.

10.Banyak pulang dengan hampa kerana tidak

memperoleh tiket bagi menyaksikan persembahan artis kesayangan

mereka itu.

5

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 2.6

Lengkapkan ayat dengan kata terbitan berawalan ke-.

ketua kedua kekasih kehendak keempat

1. Pak Busu tidak dapat memenuhi semua anak
remajanya itu.

2. Osman telah membawa hatinya bertemu dengan
ibu dan bapanya.

3. Anak Pak Abu yang mendapat keputusan yang

cemerlang dalam peperiksaaan SPM yang lalu.

4. Amin telah dipilih sebagai dalam pasukan badminton
sekolahnya.

5. Hasan ialah anak yang dalam keluarganya.

6. Arahan daripada tidak patut kita ingkari.

7. Aida menduduki tempat dalam pertandingan pidato antara
sekolah-sekolah di zon selatan.

8. Beberapa pasangan sedang berehat di bawah pokok di
taman itu.

9. Segala ibu mereka akan cuba dipenuhi oleh Aini dan
abangnya.

10.Zamir mendapat tempat dalam sukan memanah
yang disertainya.

6

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 2.7

Isi tempat kosong dalam ayat di bawah dengan kata nama terbitan
berawalan juru- yang betul.

1. Pesawat itu dipandu oleh seorang yang berpengalaman.

2. Bangunan yang baru siap dibina itu diselia oleh beberapa orang
dari negara Jepun.

3. radio itu amat diminati oleh orang ramai kerana
kepetahannya semasa berbicara.

4. Beberapa orang telah menemukan barang-barang

yang tenggelam bersama-sama dengan kapal itu.

5. Doktor pakar itu memerlukan beberapa orang untuk
membantunya semasa pembedahan itu dijalankan.

6. Pasukan bola sepak negara kita memerlukan yang

lebih berpengalaman untuk memenangi perlawanan di peringkat

antarabangsa.

7. Wajah pengatin itu kelihatan sungguh cantik setelah didandan oleh

seorang yang terkenal.

8. Beberapa orang telah dipanggil untuk memasang

kipas dan alat pendingin hawa di perpustakaan sekolah itu.

9. Ucapan pegawai dari Thailand ini telah diterjemahkan oleh seorang
dari Malaysia.

10.Penduduk taman perumahan itu berasa rimas kerana sering didatangi
yang menjual pelbagai jenis barang.

7

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 2.8

Pilih kata nama terbitan yang betul untuk melengkapkan ayat di bawah.

1. Emak menyuruh adik mengambilkannya kain kerana
D. pelekat
tangannya luka.

A. pencuci B. pembalut C. pengikat

2. Ketua Kampung Atap mencari kepada dermawan
D.pengganti
yang baru meninggal dunia itu.

A. pewaris B. pelapis C. penama

3. “Siapakah yang menbuka pintu kota Singapura ini?” titah

Sultan Iskandar Syah.

A. pembohong B. perampas C.pembelot D. pelawat

4. Semua tanpa izin diarahkan berkumpul di kedutaan

negara masing-masing.

A. pendorong B. penceramah C. pendatang D. pensyarah

5. yang bertugas di stesen radio itu amat petah berbicara.

A. juruulas B. jurucakap C. juruhebah D. juruacara

6. lagu yang amat polular itu sungguh berpengalaman.
A. penggubah
B. pengubah C. pengarang D.penulis

7. Liza merupakan anak yang dalam keluarga.

A. pendua B. kedua C. perdua D. ketua

8. Setiap akan mendapat durian runtuh daripada kerajaan

apabila kerajaan mengumumkan kenaikan gaji kakitangannya.

A. pesakit B. pesara C.pelabur D.pesawah

9. Pihak sekolah itu telah berusaha untuk meningkatkan

prestasi pelajar dalam bidang sukan.

A. pentadbir B. pengetua C. pengusaha D. pemikir

10.Air kelapa dapat dijadikan penyalit deman panas.

A. pentawar B. penghidapC. pengawal D. penawar

8

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 2.9

Bentukkan dua kata terbitan lain yang berawalan meN- dengan kata dasar
yang bermula dengan huruf c,d dan j.

Bil Kata Dasar yang Awalan meN- yang Kata Terbitan
Bermula dengan Terlibat Berawalan meN-

Contoh: cat huruf c mengecat
1. menge-
2.
huruf d
1.
2. huruf j

1.
2.

Latihan 2.10

Bina ayat dengan kata terbitan yang telah desenaraikan pada Latihan 2.9.

Bil Kata Kerja Terbitan Berawalan Ayat

mengecat Datuk mengecat rumah sebelum tibanya

bulan Ramdan.

1.

2.

3.

4.

5.

9

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 2.11

Senaraikan kata dasar lain yang bermula dengan huruf b. Kemudian, bentukkan
kata kerja terbitan yang berawalan mem-.

Bil Kata Dasar Kerja Terbitan Berawalan yang Terbentuk
1.

2.

3

4.

5.

Latihan 2.12

Senaraikan lima kata dasar yang terdiri daripada satu suku kata. Kemudian,
bentukkan kata kerja terbitan yang berawalan menge-.

Bil Kata Dasar Kata Kerja Terbitan Berawalan yang Terbentuk
1.

2.

3.

4.

5.

10

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 2.13

Bil Kata Kerja Terbitan Berawalan Kata Dasar
1. mengarang
2. mengelap
3. menarik
4. mengembara
5. memanjat
6. mengasah
7. mengadu
8. mengalih
9. mengetuk
10. meneliti
11. mengisar
12. menumis
13. mengunyah
14. menunbak
15. menyalai

Latihan 2.14

Tambahkan imbuhan meN- pada perkataan berikut supaya terbentuk kata
terbitan.

Bil Kata Dasar Kata Kerja Terbitan Berawalan yang Terbentuk
1 kupas
2. cangkul
3.. siram
4. tabung
5. angkat
6. tolak
7. belah
8. gantung
9. pam
10. had
11. kawal
12. letak
13. buka
14. jadi
15. terima

11

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 2.15

Snaraikan kata kerja terbitan berawalan beR- yang kamu tahu. Kemudian, tulis
kata dasarnya.

Bil Kata Kerja Terbitan Berawalan Kata Dasar
1. bercerita cerita

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

12

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 2.16

Lengkapkan ayat dengan kata kerja terbitan berawalan teR- yang betul.

1. Tidak oleh adik beg yang berat itu.

2. Memang olehnya keputusan yang cemerlang
sekiranya dia rajin berusaha.

3. Ah Meng kaca ketika bermain bola di padang itu.

4. Abang biji rambutan ketika makan buah tersebut

dengan kawan-kawannya.

5. Kereta itu lalu pembahagi jalan.

6. Markah penuh tidak akan diberikan kepada jawapan yang

7. Jawapan yang sebenar lagi soalan itu memang sudah
dalam petikan.

8. dalam fikirannya segala kenangan indah ketika bersama-
sama dengan adik-adiknya.

9. Kita akan apabila mendengar lagu-lagu yang

dinyayikan oleh biduanita yang bersuara lunak itu.

10.Mereka berasa hairan kerana bau wangi ketika
berjalan di tepi hutan itu.

13

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 2.17

1. juga akhirnya oleh mereka gunung yang tinggi itu.
A. Terpanjat
B. Terdaki C.Ternaik D. Terharung

2. Baju batik itu tidak luntur warnanya walaupun

beberapa kali.

A. dibasuh B. dibilas C.diperah D. digosok

3. Haziq dan Hezlina terpaksa menjelaskan perkara yang sebenarnya

setelah oleh ibu mereka.

A. diminta B. diarah C. diperintah D.didesak

4. Bukit yang tinggi itu telah untuk membina rumah-

rumah mewah yang tinggi harganya.

A. dipotong B. ditolak C. ditarah D. dipangkas

5. Pisau ini oleh datuk sehingga tajam.
A. diasak
B. digosok C. diasah D. dikikis

6. oleh kakak lidi itu sebelum diikat dan dijadikan penyapu.

A. Dihiris B. Dinipiskan C. Dipotong D.Diraut

7. Beberapa ekor kelawar kelihatan pada dinding gua itu.
A.bergantung B. bergayut
C. berayun D. berpegang

8. Kereta yang dipandu dengan laju itu ke dalam gaung

setelah hilang kawalan.

A. terpelanting B. tersungkur C. terperosok D. terhumban

9. Ibu menggunakan air yang oleh kakak untuk

membancuh kopi.

A. direbus B. dimasak C. dijerang D. dididih

10.Ahmad jatuh setelah seketul batu di tepi kolam

itu.

A. telentang … terpijak B. tersungkur … tersepak

C. terduduk … tertendang D. tergolek … terkuis

14

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 2.18
Garis kata kerja terbitan yang betul untuk melengkapkan ayat di bawah.

1. Sungai itu (diperdalami, diperdalamkan, diperdalam) oleh penduduk
kampung supaya tidak berlaku banjir.

2. Rumah itu (diperkukuhi, diperkukuh, diperkukuhkan) oleh Pak Abu agar
tahan lama dan dapat didiami oleh anak-anak dan cucu-cucunya.

3. Markah yang tinggi (diperolehi, diperoleh, diperolehkan) oleh Mira
setelah dia berusaha dengan bersungguh-sungguh.

4. “Kempen Budi Bahasa” (dipergiat, dipergiati, dipergiatkan) oleh kerajaan
untuk memupuk nilai murni bersopan santun dalam kalangan remaja.

5. Padang itu (diperluasi, diperluaskan, diperluas) oleh pihak sekolah untuk
memudahkan murid-murid menjalankan aktiviti kokurikulum.

6. Beberapa kawasan di bandar raya Kuala Lumpur (diindah, diperindah,
diperindahi) oleh kakitangan Dewan Bandaraya Kuala Lumpur untuk
manarik pelancong ke ibu kota.

7. Cikgu Razak berasa tersinggung kerana segala usahanya (diperkecil,
diperkecii, diperkecilkan) oleh pihak sekolah.

8. Jalan untuk ke kampung itu (diperlebar, diperlabari, diperlebarkan) oleh
kerajaan sebelum pilihan raya umum yang lalu.

9. Ayat yang ditulis oleh Lee (deperbetuli, diperbetul, diperbetulkan) oleh
Cikgu Hasnah kerana tidak gramatis.

10.Gambar yang dilukis oleh Fadzli (diperelokkan, diperelok, dipereloki)
oleh abangnya supaya dapat dijual dengan harga yang lebih tinggi.

15

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 2.19

Senaraikan 10 kata kerja terbitan yang berawalan dipeR-.

1. -------------------------------------------
2. -------------------------------------------
3. -------------------------------------------
4. -------------------------------------------
5. -------------------------------------------
6. -------------------------------------------
7. -------------------------------------------
8. -------------------------------------------
9. -------------------------------------------
10.-------------------------------------------

Latihan 2.20

Senaraikan 10 kata kerja terbitan yang mempunyai awalan mempeR -.
Kemudian, tulis kata dasarnya.

Bil Perkataan berawalan mempeR- Kata Dasar
1. memperluas luas

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

16

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 2.21
Bina ayat dengan perkataan berimbuhan mempeR - yang berikut:

1. memperdalam

2. memperisteri

3. memperhamba

4. memperalat

5. memperbanyak

6. memperkaya

7. mempergiat

8. memperbesar

17

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 2.22

Bentukkan kata kerja terbitan daripada kata dasar yang
diberikan dengan menggunakan beberapa jenis awalan yang
dipelajari.

Bil Awalan Kata Kata Kerja Terbitan Berawalan yang
Dasar Terbentuk
1. cantas
2. elok
3. sawah
4. goreng
5. had
6. gali
7. dakwa
8. tarik
9. banding
10. cangkul
11. jerumus
12. panggil
13. ajar
14. tumbuk
15. rasa
16. bongkar
17. rungkai
18. hamba
19. jelas
20.
tut

18

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 2.23

Lengkapkan ayat di bawah dengan kata adjektif terbitan yang sesuai,

1. Sungai yang di dunia ialah Sungail Nil.

2. Bangunan yang di Malaysia itu sungguh halus seni
binanya.

3. Baju sekolah Lina yang kerana telah dicuci dengan serbuk
pencuci yang mahal itu.

4. Puan Siti memilih pokok yang bungannya untuk ditanam
di halaman rumahnya.

5. Calon itu layak ke peringkat akhir kerana mendapat markah
dalam temu duga yang lalu.

6. Produk yang di pasaran itu merupakan produk

daripada syarikat berkenaan.

7. Tasik yang itu telah dijadikan tempat peranginan

setelah tidak terdaya dikambus oleh pihak berkuasa.

8. Seorang penduduk yang di kampung itu telah

menghulurkan bantuan kepada mangsa gempa bumi di negara China

9. Tukang jahit yang itu telah mereka fesyen yang cantik

untuk artis dari seluruh negara di dunia.

10. Koh Meng terpilih mewakili sekolahnya dalam kejohanan bola keranjang

kerana dia merupakan pemain yang dalam pasukannya.

19

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 2.24

Bina ayat yang gramatis dengan kata adjektif terbitan yang diberikan.

Bil Kata Adjektif Ayat
Terbitan Berawalan

1. terendah

2. teringan

3. terapuh

4. terangup

5. teruncing

6. terpintar

7. terkaya

8. terdalam

9. termuda

10. terputih

20

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 2.25

Baca setiap perkataan yang diberikan. Kemudian, senaraikan 10 kata
adjektif terbitan di tempat yang disediakan.

setebal sehingga seisi sekecil
sebulat seratus sedalam sepunya
selebat seguni selazat sekerdil
seputih sebagai sebelum sebilik
sesudah selagi sebegini sewaktu
secanggih sedunia seluruh secantik

1. 6.
2. 7.
3. 8.
4. 9.
5. 10.

21

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 2.26
Garis kata terbitan berawalan yang terdapat dalam sajak berikut

Butir-butir pasir di pantai
tersepak kaki hancur berkecai
dilambung angin
terbang berderai
pasir-pasir
berkumpul menjadi satu
bertemu simen
menjadi tembok batu
dilanda ombak masih di situ
tegak berdiri tanda bersatu.
Bil Kata Terbitan Berawalan dalam Sajak
1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

22

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 2.27
Garis kata dasar yang memerlukan awalan dalam petikan di bawah. Kemudian,
imbuhankan kawalan yang betul kepada kata dasar tersebut untuk membentuk
kata terbitan yang bermakna.

Afiq, Kok Meng dan Ravi kawan baik. Mereka ajar di
sekolah yang sama. Mereka tunggang basikal ke
sekolah setiap hari. Mereka cita-cita untuk jadi
angkawasan. Guru mereka selalu cerita kepada mereka
tentang keadaan di angkasa lepas. Mereka rasa sangat
seronok dengar cerita tersebut. Mereka juga hasrat
untuk teroka ruang angkasa pada suatu masa nanti.
Oleh itu, mereka azam untuk luas ilmu tentang angkasa.
Mereka sering baca buku tentang cakerawala, tidak
kiralah tebal mana pun buku tersebut. Kata-kata
perangsang daripada guru masih ngiang-ngiang di
telinga mereka.

23

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 2.28
Tambahkan awalan asing yang betul pada kata dasar yang disenaraikan di
bawah supaya terbentuk kata terbitan.
Bil Kata Dasar Awalan Asing Kata Terbitan Berawalan yang Terbentuk
1. guru
2. cara
3. syarat
4. Barat
5. adab
6. editor
7. bahasa
8. indera
9. kaki
10. komunis

24

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 2.29

Teliti kata terbitan berawalan asing yang telah kamu senaraikan di atas.
Kemudian, lengkapkan ayat di bawah dengan kata terbitan tersebut.

1. Abang Adil menuntut ilmu persilatan daripada Abdul
Malek yang tinggal di kaki gunung itu.

2. Anak-anak tidak patut bersikap terhadap ibu bapa.

3. Cik Farah diterima sebagai di syarikat penerbitan yang
terkenal itu.

4. Buku perhimpunan sekolah ada pada guru yang

bertugas pada minggu lepas.

5. diperlukan untuk menopang kamera itu ketika
mengambil gambar.

6. Negara mengamalkan dasar demi keamanan
negara.

7. Pelajar asing di kolej itu perlu mempelajari Melayu
yang betul sebelum meneruskan pengajian.

8. Kepetahan ketika berbicara merupakan untuk menjdai
pengacara dalam apa-apa program televisyen.

9. Banyak pembesar negara yang menghadiri
persidangan yang diadakan di Malaysia baru-baru ini.

10.Manusia mempunyai lima yang amat berguna dalam
kehidupan.

25

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 2.30
Bina lapan kata terbitan berawalan asing yang telah kamu pelajari.
Kemudian, bina ayat.
Contoh:
poliklinik – Di bandar itu terdapat poliklinik yang sering dikunjungi oleh
pesakit.
1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

26

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 2.31

Tambahkan imbuhan awalan yang betul kepada dasar yang disediakan untuk
membentuk terbitan. Kemudian, isi tempat kosong dalam ayat dengan
perkataan tersebut.

tebas inap kemas buka tanam didik

petik lap cangkul upah lancong tangis

beli salah tua ajar cakap nyanyi

1. Haikal katilnya apabila bangun daripada tidur.

2. Selepas makan, Hasnah menolong ibunya meja dan
mencuci pinggan.

3. Datuk rumput yang panjang di tepi pagar.

4. Nenek rambutan yang telah masak itu untuk dijual.

5. Setiap pagi Ramesy tingkap biliknya untuk
mendapatkan udara yang segar.

6. Encik Wong sayur sawi dan kangkung di kebun
sayurnya.

7. Dia seorang pemuda untuk menjaga dusunnya apabila

tiba musim buah.

8. Pak Abu tanah sebelum menanam anak benih sayur itu.

9. Banyak berkunjung ke Malaysia pada masa cuti lalu.

10.Mereka di hotel selama beberapa hari.

11.Cik Aisyah menjadi untuk Encik Haikal kerana beliau pandai
berbahasa Jepun.

27

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

12. Kereta itu oleh ayah dengan harga RM 80 000.00.

13.“Semua dikehendaki berkumpul di Dewan Semarak

pada pukul 8.00 pagi,” kata Cikgu Azizah.

14.Pemuda itu tidak dapat menyembunyikan perasaaan -
nya.

15.Encik Aiman merupakan Eksekutif di Syarikat Sinar
Jaya.

16.“Sebagai , kita mestilah banyak bersabar dan berkorban

semasa mendidik anak bangsa,” nasihat pengetua kepada guru-guru

Sekolah Kebangsaan Angsana.

17.“Adik kerana terjatuh, ibu,” jelas Eddy kepada ibunya.

18. yang berasal dari utara Malaysia itu telah mendapat
tempat pertama dalam Pertandingan Bintang Popular akhbar Sinar.

19. Guru-guru rela mengorbankan masa cuti mereka untuk
murid-murid yang akan menduduki peperiksaan.

20.Pada masa cuti nanti kami sekeluarga akan ke
pulau-pulau yang indah di Malaysia.

28

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 3.1

Lengkapkan ayat di bawah dengan kata nama terbitan berakhiran –an yang
dibentuk daripada kata dasar yang diberikan.

bekal pinggir pakai duga hasut

kutip tanam kukur tumpang laut

1. Ikan paus biru ialah haiwan terbesar di .

2. penduduk kampung itu musnah kerana ditenggelami
air.

3. Mak Timah sekeluarga semakin tabah menghadapi
yang mendatang.

4. itu amat sesuai untuk ke majlis rasmi.

5. Peneroka tanah itu telah menikmati kesenangan
hidup.

6. Anak-anak Mak Siti membawa ke sekolah setiap hari.

7. yuran persatuan itu akan dibuat pada setiap awal
tahun.

8. Peristiwa itu berlaku akibat daripada pihak yang tidak
bertanggungjawab.

9. Nenek saya masih menggunakan untuk mengukur
kelapa.

10.Mereka telah menginap di rumah di bandar itu
selama beberapa hari.

29

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 3.2

Lengkapkan ayat yang berikut dengan kata kerja terbitan berakhiran –i yang
betul.

1. tingkah laku pelajar yang sopan itu.

2. Jangan kamu perintahnya.

3. Usah tempat kemalangan itu.

4. segala nasihat ibu dan bapa kita.

5. Tidak baik kamu guru-guru di sekolah itu.

6. Rumah usang itu telah kami sejak 20 tahun yang lalu.

7. tulisan kamu supaya mudah dibaca.

8. ruang itu dengan lampu yang berwarna-warni.

9. Cuba kamu segala kelemahan itu supaya berjaya
dalam pelajaran.

10.Usah kamu segala kekendak pekerja asing itu.

30

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 3.3

Bentukkan kata kerja terbit dengan menambahkan akhiran –kan kepada kata
dasar yang diberikan. Kamu juga dikendendaki menamakan golongan kata bagi
setiap kata dasar tersebut.

Golongan Kata Kata Dasar Akhiran Kata Kerja Terbitan Berakhiran
yang Terbentuk
Kata Kerja jolok -kan jolokkan

tanam

perlahan

letak

masak

hulur

pakai

bulat

kepal

duduk

beri

kemas

isi

lapor

aju

31

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 3.4

Pilih kata terbitan berakhiran asing yang diberikan untuk melengkapkan ayat
di bawah.

negarawan peragawati biduanita

patriotisme budiman qariah

duniawi peragawan hadirin

ilmuwan

1. yang mendendangkan lagu Melayu asli itu amat
merdu suaranya.

2. Semangat perlu dipupuk dalam kalangan remaja di
negara kita.

3. dari negara jiran telah memenangi tempat pertama
dalam tilawah al-Quran pada tahun lepas.

4. Tunku Abdul Rahman merupakan ulung negara kita.

5. Para Islam telah bersepakat untuk menterjemahkan

buku bahasa Arab itu ke dalam bahasa Melayu.

6. Tepukan gemuruh daripada para menaikkan
semangat para perserta pertandingan itu.

7. Masyarakat Islam di negara kita diseru supaya tidak mementingkan
semata-mata.

8. yang berambut panjang itu sungguh ayu sekali.

9. Baju kemaja fesyen terkini itu digayakan oleh seorang
dari Kuala Lumpur.

10.Pemuda yang itu dihormati oleh seluruh penduduk
kampungnya.

32

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 3.5

Teliti perkataan yang diberikan dan kenal pasti 15 kat terbitan yang
mempunyai akhiran. Kemudian, senaraikan perkataan tersebut di tempat yang
disediakan.

cendawan jauhi kembali letakkan pekan

bebanan bukan rasai asli pulangan

belacan usahawan ilmuwan tepian kuini

dakwaan patriotisme lokan nikmati pasti

besi belikan hormati simpan ikatan

reban dahan insani keriting dahan

padan

1. 9.
2. 10.
3. 11.
4. 12.
5. 13.
6. 14.
7. 15.
8.

33

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 3.6

Lengkapkan ayat dengan kata terbitan berakhiran yang betul.

1. “Kawasan lemah yang sering dilanda banjir itu tidak sesuai untuk kita
,“ kata Ketua Kampung Aman kepada anak buahnya.

2. Semangat patut dipupuk dalam kalangan murid
sejak di sekolah rendah lagi.

3. Ayah berkata kepada kakak, “Kehendak kamu itu tidak dapat ayah
.”

4. Jasa itu dalam bidang seni tetap dikenang oleh

masyarakat Malaysia walaupun beliau telah lama meninggal dunia.

5. dan nasihat guru tidak saya abaikan demi
kecemerlangan dalam pelajaran.

6. Hasil kerja para zaman silam masih dimanfaatkan hingga
hari ini.

7. ” barang-barang yang berharga itu di suatu tempat
yang sukar dikesan oleh pihak musuh,” kata pegawai tentera itu.

8. Pada halaman buku itu memperlihatkan jumlah topik

yang akan dipelajari oleh murid tahun lima.

9. Tahap setiap pegawai di jabatan itu perlu ditambah

dengan memberikan kursus-kursus serta latihan yang bersesuaian.

10.“Usah abaikan kehidupan untuk mengejar urusan di

akhirat semata-mata,” nasihat nenek kepada cucunya.

34

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 3.7
Padankan kata dasar dengan akhiran yang sesuai untuk membentuk kata
terbitan yang bermakna.

seksa …-i
bidas …-isme
ustaz …-an
sultan …-in
sambut …-kan
hampir …-wan
ziarah …-ah
jolok
pesan
gosok
asak
letak
komunis
hadir
negara

35

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 3.8
Bentukkan kata terbitan yang betul dengan menambahkan akhiran yang sesuai
kepada kata dasar yang bergaris dalam ayat-ayat di bawah.

1. Gurau Ah Meng menyaktikan hati kawannya, Ranjit.
2. “Akan saya sudah ucapan ini dengan seuntai kata sebagai pedoman kita

bersama,” kata Fadzli.
3. Tunku Abdul Rahman merupakan negara ulung yang telah banyak

berjasa kepada rakyat Malaysia.
4. Komunis diamalkan di negara China sejak dahulu lagi.
5. “Tolong angkat pakai di ampai itu,” pinta ibu.
6. “Naikkan semua bungkus ini ke atas bumbung kerana air masih lagi naik,”

arah ayah kepada abang.
7. Kebanyakkan nama juta yang tersenarai itu bukan dalam kalangan rakyat

Malaysia.
8. “Selamat sejahatera, Tuan Pengurusi Majlis, Paun Pengetua, guru-guru

serta hadir yang saya hormati.” Azim memulakan ucapannya.
9. “Usah khianat perpaduan yang telah lama wujud dalam kalanagn

penduduk di negara ini,” pesan pemipin itu.
10.“Cantik sungguh rupa ustaz yang bertudung labuh itu,” puji Puan Zainah.

36

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 4.1

Apitkan kata dasar yang terdapat di dalam kurungan dengan apitan peN- … -an
yang betul. Kemudian, isikan perkataan tersebut di tempat kosong dalam ayat.

1. yang berlaku di sempadan tanah air menjejaskan
keselamatan penduduk di kawasan tersebut. (berontak)

2. Isu global menjadi topik utama akhbar-akhbar
tempatan. (panas)

3. terhadap kereta yang hilang itu berakhir apabila polis
menemukan sebuah kereta di tepi lebuh raya itu. (cari)

4. yang kurang cekap menyebabkan hotel itu
mengalami kerugian yang besar. (urus)

5. Kerajaan telah mewajibkan tali pinggang keledar
terhadap setiap penumpang kereta. (pakai)

6. Petani-petani di kawasan itu mengusahakan ubi kayu
secara besar-besaran. (tanam)

7. Negara kita terkenal dengan getah dan kelapa sawit.
(hasil)

8. bahasa Inggeris dalam mata pelajaran Matematik
dan Sains mendapat tentangan daripada sesetengah pihak. (guna)

9. udara yang berlaku di kawasan sekitar bandar raya
Kuala Lumpur menjejaskan kesihatan penduduk di kawasan tersebut.
(cemar)

10.Beberapa buah kilang yang menjalankan perusahaan
nanas terpaksa ditutup akibat kegawatan ekonomi. (tin)

37

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 4.2
Bina ayat dengan kata nama terbitan berapitan yang berikut:

1. Persisiran :
2. Peperiksaan :
3. Petempatan :
4. Peperangan :
5. Pedalaman :

38

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 4.3

Pilih kata nama terbitan berapitan yang betul untuk diisikan di tempat kosong
dalam ayat di bawah.

pertunjukan perkampungan perlanggaran pertanyaan

perpisahan pergigian persembunyian pergunungan

perjalanan persiapan

1. Lima orang terbunuh dalam yang ngeri itu.

2. silap mata itu amat menakjubkan.

3. Majlis itu hanya untuk murid-murid tahun enam.

4. Sebuah klinik baru dibuka di kampung itu.

5. Tidak ada orang yang mendiami kawasan itu.

6. Penjenayah itu masih berada di tempat mereka.

7. Banyak murid tidur di dalam bas semasa ke Melaka.

8. Kerajaan akan menyediakan bekalan elektrik di orang
asli di kawasan itu.

9. Para peserta dibenarkan untuk mengajukan kepada
penceramah.

10.Kita perlu membuat yang rapi sebelum menduduki
peperiksaan.

39

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 4.4

Pilih perkataan yang sesuai untuk melengkapkan ayat di bawah.

kemasukkan ketinggalan kehujanan ketakutan

kesusahan kekurangan kehilangan keletihan

1. buruh asing ke negara kita telah mendatangkan
kesan buruk dan kesan baik kepada negara.

2. Budak-budak itu ketika pulang dari sekolah.

3. Dia menjerit kerana .

4. Budak lelaki yang ibu itu kelihatan menangis
teresak-esak.

5. yang dialaminya semasa berada di negara jiran
diceritakan kepada kedua-dua ibu bapanya.

6. Murid yang selalu ponteng sekolah itu dalam
pelajaran.

7. Penduduk di negara itu kebuluran akibat makanan.

8. Bapa tertidur di serambi akibat .

9. Banyak remaja bermasalah akibat kasih saying
daripada ibu bapa.

10.Syantie bas kerana bangun lambat.

40

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 4.5

Pilih kata kerja terbitan berapitan meN-…-kan yang betul bagi melengkapkan
ayat di bawah.

1. Adik ayah secawan air.
A. menambilkan B. mengambilkan
C. meambilkan D. menggambilkan

2. Mal Limah tidak akan anaknya ke bandar
untuk mencari rezeki.
A. membiarkan B. mebiarkan
C. menbiarkan D. mengbiarkan

3. Tidak baik kita ibu dan bapa yang telah
menjaga kita selama ini. B.
A. mengkecewakan
mengekecewakan

C. mengecewakan D.
menkecewakan

4. Petani di kampung itu air dari tali air ke
dalam petak sawah mereka.
A. mengalirkan B. menalirkan
C. memperalirkan D. mengealirkan

5. Encik Kamal mengangguk-anggukkan kepalanya tanda

kata-kata tuan pengurus itu.

A. mengeiakan B. mengeyakan

C. mengiakan D. mengyakan

41

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

6. Kerajaan telah kadar kelajuan kenderaan

di lebuh raya berisiko tinggi berlakunya kemalangan.

A. menhadkan B. mehadkan

C. mengehadkan D. menghadkan

7. Kakak telah kertas-kertas notanya

ketika di universiti untuk dijadikan bahan rujukan.

A. membukukan B.

mengebukukan

C. menbukukan D. mengbukukan

8. Pengawas sekolah itu bendera sekolah

mereka apabila loceng akhir dibunyikan.

A. menturunkan B. memperturunkan

C. menurunkan D. mengenurunkan

9. Cikgu Tan telah isu itu dalam mesyuarat
yang lalu.
A. mengetengahkan B. metengahkan
C. mengketengahkan D. mengenengahkan

10. Encik Rahim telah tali pertunangan

anak perempuannya dengan pemuda itu.

A. memutuskan B. mengutuskan

C. memputuskan D. memperputuskan

42

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 4.6

Imbuhkan kata dasar yang diberikan dengan apitan meN-…-i yang betul.
Kemudian, bina ayat dengan kata kerja terbiatn berapitan yang terbentuk itu.

a) Apitan meN-…-i dan kata kerja terbitan berapitan yang terbentuk.
Apitan Kata Dasar Kata Kerja Terbitan Berapitan yang Terbentuk
punya
rasa
penuh
basah
duduk
jejak
harung
ingkar

b) Ayat daripada kata kerja terbitan berapitan meN-…-i yang terbentuk.

Bil Kata Terbitan Ayat

Berapitan

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

43

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 4.7

Bentukkan kata terbitan yang berapitan meN-…-i atau meN-…-kan pada kata
dasar di bawah. Kemudian, isikan perkataan tersebut di tempat kosong yang
betul dalam ayat.

ziarah bincang hadiah belakang waris

guna jahit senarai kotor dekat

1. Murid Tingkatan 3 Berlian sedang cara untuk
mencatinkkan bilik darjah mereka.

2. Jangan sekali-kali kamu orang tua.

3. Kita patut jiran yang sakit.

4. Abang meja itu ke dinding bilik.

5. Susu yang tumpah itu meja makan itu.

6. Bapa sedang barang yang patut dibelinya untuk majlis
kenduri.

7. Ibu kakak sepasang baju untuk ke majlis perkahwinan
kawannya.

8. Haikal bakat ayahnya yang pandai melukis.

9. Orang ramai patut jejantas apabila melintas jalan itu.

10.Chong Meng gurunya sejambak bunga pada hari
Sabtu yang lalu.

44

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 4.8

Apitkan kata dasar yang diberikan dengan apitan mempeR-…-i atau mempeR-
…-kan. Kemudian, isikan kata terbitan yang terbentuk itu di tempat kosong
bagi melengkapkan ayat.

ingat sembah taruh kenal isteri

aku setuju juang tikai dengar

1. Penyanyi itu suaranya yang merdu itu untuk
menghiburkan penonton.

2. Tuan Haji Jamal tidak mahu gadis yang jauh lebih muda
daripadanya itu.

3. Pekerja-pekerja syarikat itu mengadakan mogok kerana hendak
gaji yang lebih tinggi.

4. Pelajar-pelajar Pendidikan Khas sekolah itu telah tarian
inang semasa majlis perasminan sekolah tersebut.

5. Murid yang datang lewat itu tidak denda yang akan
dikenakan kepada mereka.

6. Jabatan Pendidikan Negeri itu telah lantikan guru
itu adalah sah.

7. Tugu itu dibina untuk jasa pahlawan yang telah
berkorban nyawa.

8. Anggota tentera sanggup nyawa demi kesejahteraan
rakyat.

9. Puan Pengetua guru-guru baharu sekolah itu kepada
kakitangan sekolah.

10.Banyak pembaca kesahihan berita yang disebarkan

oleh seorang pemuda melalui Internet.

45

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 4.9

Lengkapkan ayat dengan kata kerja terbitan berapitan ber-…-an dan ber-…-kan
yang betul.

1. Kanak-kanak di taman itu pada waktu petang.

2. Kebanyakan penduduk di kampung itu tinggal dengan
sungai.

3. Pengembara itu tidur lengan.

4. Kami makan nasi ikan sungai yang dipancing oleh
datuk.

5. Rumah Pak Busu daun rumbia.

6. Adil berasa sedih semasa tinggal di asrama kerana dia tidak pernah
dengan emak.

7. Fiza khabar gurunya yang masih mengajar di sekolah

rendah di kampungnya.

8. Kakak menyapu daun-daun kering yang di halaman
rumah.

9. Beberapa ekor anjing di taman perumahan itu
pada waktu petang.

10.Mereka mencari tempat perkhemahan itu .

46

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 4.10

Pilih kata kerja terbitan berapitan di-…-kan dan di-…-i yang paling sesuai untuk
melengkapkan ayat di bawah.

dihadiahi dihadiahkan dikirimi

dikirimkan dijatuhi

dijatuhkan dipagari dipagarkan

dinaikkan dinaiki

1. Sebentuk cincin telah oleh Encik Halim kepada ibunya
pada Hari Ibu yang lalu. buluh-buluh runcing.

2. Dusun Pak Hamid wang oleh anak-ankanya yang
oleh hakim terhadap banduan itu.
3. Mak Timah sentiasa oleh Encik Ravi dengan tembok
telah bekerja.
oleh pengawas yang bertugas
4. Hukuman penjara oleh emak kepada nenek sebelum hari

5. Kawasan rumahnya hukuman berat oleh hakim.
batu. oleh abang ke tempat
tiga buah novel terbaharu
6. Bendera sekolah
pada hari Isnin. 47

7. Kuih-muih
raya.

8. Pesalah itu telah

9. Kereta Proton Saga itu
kerjanya setiap hari.

10.Guru Tingkatan 3 Mawar
oleh murid-muridnya.

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 4.11

Tulis (betul) atau (salah) bagi penggunaan kata kerja terbitan berapitan daam
ayat di bawah.

Contoh.

Sungai itu didalami oleh pemuda-pemuda dari kampung seberang. (salah)

1. Jalan itu diperlebarkan oleh penduduk kampung. ()

2. Tarian itu dipersembahkan kepada penonton sebagai selingan. ( )

3. Kedua-dua sahabat karib itu dipertemui dalam satu majlis yang penuh

tragis. ()

4. Angkasawan negara kita diperkenalkan oleh Cikgu Ali kepada murid-

murid sekolahnya. ()

5. Barang-barang yang dibelinya dari Bali itu diperniagai di tempat

kerjayanya. ()

6. Lagu-lagu asli diperdengarkan kepada tetamu yang hadir pada malam
itu. ( )

7. Permohonannya untuk bercuti dipertimbangi oleh majikannya.( )

8. Lantikan pegawai itu adalah sah dan diperakukan oleh pihak majikan.
()

9. Gadis-gadis cantik dipergunakan oleh syarikat tersebut untuk melariskan

produk keluarannya. ()

10.Hal yang remeh-temeh tidak perlu diperbesarkan. ()

48

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 4.12

Senaraikan 10 kata terbitan yang berapitan ke-…-an yang lain. Tulislah juga
kata dasarnya.

Bil Kata Kerja Terbitan Berapitan Kata Dasar
ke-…-an runtuh

Keruntuhan

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

49

LATIHAN TAMBAHAN CUTI PERINTAH KAWALAN PERGERAKAN
DISEDIAKAN OLEH GURU BAHASA MELAYU: CIKGU TAN CL www.cikgutancl.blogspot.my

DSKP TING 3: 5.3.1 Memahami dan menggunakan pelbagai kata terbitan dalam ayat mengikut konteks dengan betul.

Latihan 4.13

Bina ayat dengan kata adjektif terbitan yang disenaraikan di bawah.

Bil Adjektif Terbitan Ayat
Berapitan

1. kearaban

2. kebaratan

3. kecinaan

4. kewanitaan

5. kemelayuan

Latihan 4.14 Apitan Kata Nama Terbitan Berapitan
per-…-an pergigian
Bil Kata Dasar
1. gigi
2. lari
3. soal
4. tin
5. duduk
6. buat
7. air
8. rasa
9. lain
10. ubat

50