Ένθετο_all

PHOENIX

MAGAZINE 5Τεύχος – Σεπτέμβριος 2022

Τηλεσκόπιο Webb, ένας νέος κόσμος.
Σκέψεις και προβληματισμοί

Τα ευρήματα μυστικά του λύνοντας τον γρίφο της
κοσμικής δημιουργίας.
Webb, Κατά το πέρασμα του χρόνου και
κάθε φορά που πραγματοποιείται μια
ως αφορμή τέτοιου είδους μεγάλη ανακάλυψη ε-
για πνευματική πιβεβαιώνεται η άγνοια μας σε σχέση
αναζήτηση με την αλήθεια.
Όσα περισσότερα στοιχεία ανακαλύ-
Τ ο προηγμένο τεχνολογικά τη- πτουμε για τον κόσμο τόσα περισ-
λεσκόπιο James Webb με α- σότερα ερωτηματικά μας γεννιού-νται.
φετηρία κατασκευής το 1996 Η επιστήμη προσπαθεί να φτάσει τον
εκτοξεύτηκε στο διάστημα το Θεό και πάντα η ανθρωπότητα συνει-
2021.Οι εικόνες που παρουσιάστηκαν δητοποιεί με δέος την μικρότη-τα
στις 12/7/22 σηματοδοτούν μια νέα της σε σχέση με το θείο.
εποχή αναφορικά με την κατανόηση Η αναφορά της Γένεσης στην δημι-
του κόσμου. ουργία του κόσμου σε σύγκριση με
την επιστημονική προσέγγιση παρου-
Το τηλεσκόπιο κατέγραψε μια απει- σιάζει την ίδια αφήγηση η οποία εκ-
ρότητα γαλαξιών από την εποχή που δηλώνεται με μυθικό-μυητικό τρόπο.
γεννήθηκε το σύμπαν. Μας έδωσε την Κινούμενοι στην ίδια ατραπό οι τέ-
δυνατότητα να ατενίσουμε το μακρι- κτονες επιδίδονται στην εξερεύ-νηση
νό παρελθόν δημιουργώντας προσ- της πνευματικής αλήθειας χρησιμο-
δοκίες για ακόμα μεγαλύτερες πιθα- ποιώντας παραβολές και μυθικά στοι-
νότητες εξερεύνησης. χεία μέσω της μυητικής διαδικασίας
αποσκοπώντας στην κατανόηση μέσω
Με επίκεντρο τα υπέρυθρα κομμάτια του βιώματος.
του συμπαντικού φάσματος οι επι- Το σύμπαν είναι αχανές και ασύλ-
στήμονες ανακάλυψαν την ύπαρ-ξη ληπτο, εμπεριέχει χάος αλλά και δη-
περίπου 5000 εξωπλανητών και κα- μιουργική τάξη όπως και ο Θεός. Α-
τόρθωσαν με το Webb τηλε-σκόπιο διάλειπτος πόθος των ανθρώπων ο
όχι μόνο να έχουν εικόνες άριστης ενστερνισμός αυτού του μεγαλείου
ανάλυσης αλλά και να μετρούν την που πάντα θα προκαλεί δέος.
ατμόσφαιρα τους. Κάτι τέτοιο είχε ως
συνέπεια να βρεθεί το χημικό αποτύ- Α.Μ.
πωμα του νερού στον εξωπλανήτη
WASP 96-B. Παρακολουθήστε το βίντεο στη διεύθυνση:
https://fb.watch/fafH152Efr/
Η επιστημονική εξέλιξη αποδεικνύει
ολοένα και περισσότερο την απειρό- 3
τητα του σύμπαντος, στόχος της ή-
ταν και θα είναι να ανακαλύψει τα

4

Τηλεσκόπιο είναι; Σίγουρα θα αλλάξει όλη η θεω-
ρία όσο αφορά στις θρησκείες.
Webb
Θα αλλάξει όλη η παγκόσμια θεωρία
Νέα περί Θεού, καθώς δεν θα είμαστε οι
μοναδικοί σε ένα σύμπαν που δεν
πραγματικότητα έχει αρχή και τέλος, όπως και ο Θεός
άλλωστε.
Η πρόοδος της τεχνολογίας
μας έδωσε την ευκαιρία μέσα το τηλεσκόπιο δεν είναι κατασκευα-
από το τηλεσκόπιο Webb να σμένο για να μας δώσει απάντηση
πάμε πίσω στο πολύ μακρινό παρελ- στο παραπάνω ερώτημα, όμως βρέ-
θόν, να δούμε εξωπλανήτες, αστέρια θηκαν σε εξωπλανητες κατάλληλες
και γαλαξίες με ηλιακά συστήματα ατμοσφαιρικές συνθήκες και ύπαρξη
παρόμοια με το δικό μας. Πλανήτες νερού. Θα μπορούσε να υπάρχει ζωή
με παρόμοιες κλιματολογικές συνθή- όχι απαραίτητα με τη δική μας μορ-
κες με αυτές που επικρατούν στη γη. φή. Σίγουρα υπάρχει βακτηριακή ζωή
Το ερώτημα που γεννιέται είναι είμα- και αυτό ακόμα θα μπορούσε να βο-
στε μόνοι μας στο σύμπαν ή όχι; Θα ηθήσει την ανθρωπότητα, όπως έχει
καταφέρουμε να το μάθουμε ποτέ; συμβεί στο παρελθόν άλλωστε,στον
τομέα της υγείας για παράδειγμα,
Είναι ασύλληπτα τεράστιες οι απο- ανακαλύπτοντας νέες θεραπείες για
στάσεις και ενδεχομένως να μην μά- ασθένειες που ακόμα δεν είναι ιάσι-
θουμε ποτέ αν τελικά είμαστε μόνοι μες.
μας στο αχανές σύμπαν. Tι θα συνέ-
βαινε όμως ανακαλύπταμε ότι τελικά Ανακαλύπτοντας μυστικά του σύμπα-
δεν είμαστε μόνοι μας; Tι θα σήμαινε ντος ξεκλειδώνουμε την πόρτα για
αυτό για την ανθρωπότητα και για το την Αλήθεια που αγνοούμε, όπως α-
εγώ μας; γνοούμε πολλά πράγματα και από
τον εσωτερικό μας κόσμο πολλές
Μην ξεχνάμε ότι κάποτε ήταν βέβαιο φορές. Ανακαλύπτουμε πράγματα για
ότι ο ήλιος γυρίζει γύρω από τη γη αυτόν που αγνοούσαμε και πολλά
και ότι η γη ήταν το κέντρο του ακόμα για ό,τι μας περιβάλλει.
κόσμου. Mε λίγα λόγια θεωρούνταν
ότι ήμασταν το επίκεντρο του σύμπα- Ένα είναι σίγουρο, θα έχουμε πολλές
ντος. Πάνω σε αυτό είχαν στηριχθεί ανακαλύψεις και το ζητούμενο είναι
οι θρησκείες και φιλοσοφίες. Τι θα αν μπορούμε να το διαχειριστούμε
συμβεί σήμερα αν κάποια πράγματα όλο αυτό ως ανθρωπότητα. Αν τις
που θεωρούμε δεδομένα πάψουν να ανακαλύψεις αυτές τις χρησιμοποιή-
σουμε ηθικά και προς όφελος της
ανθρωπότητας και όχι εγωκεντρικά,
ωστε να πάμε ένα βήμα μπροστά.

Όπως και να το διαχειριστούμε θα
πρέπει να μην έχουμε παρωπίδες και
να αφήσουμε στην άκρη το εγώ μας,

5

για να μπορέσουμε να αντιληφθούμε «Το άγνωστο συχνά τρομάζει τον
τη νέα πραγματικότητα που ανοίγεται κόσμο. Πολλούς τους κάνει να
μπροστά μας που ίσως καταρρίψει αισθάνονται χαμένοι. Μόνοι. Ανασφα-
τις ήδη υπάρχουσες θεωρίες επιστη- λείς. Σε άλλους το άγνωστο κεντρίζει
μονικές και φιλοσοφικές. Για να μπο- την περιέργεια. Τους κάνει ανυπόμο-
ρέσουμε να αντιληφθούμε το και- νους. Περήφανους. Να αισθάνονται
νούργιο με έναν αντικειμενικό τρόπο μέρος από κάτι μεγαλύτερο απ' αυ-
θα πρέπει να είμαστε δεκτικοί στις τούς. Είμαστε όλοι μας αστρόσκονη
νέες προκλήσεις και να απολαύσουμε και κάποια μέρα θα ξαναγυρίσουμε
το ταξίδι στους νέους ορίζοντες που στα άστρα. Κάποια μέρα θα υπάρ-
σίγουρα θα μας οδηγήσουν, τον κα- ξουν άλλοι κόσμοι, γεμάτοι με άλλα
θένα μας ξεχωριστά και όλη την αν- όντα, αστράνθρωποι σαν εμάς, που
θρωπότητα μαζί. θα γεννηθούν από τις στάχτες ενός,
κάποιου άλλου, πεθαμένου άστρου.
Α.Ρ. Ενός άστρου που σήμερα το λέμε
Ήλιο».
COSMOS
Με αυτήν λοιπόν την όμορφη επισή-
μανσή του, ότι είμαστε όλοι αστρό-
σκονη και στα άστρα θα γυρίσουμε
όταν τελειώσει το επίγειο ταξίδι μας,
ας ξεκινήσω να γράφω για όσα εγώ
νομίζω ότι είναι ο cosmos.

Στον απόηχο των νέων ευρημά- Σίγουρα, κατά την δική μου άποψη,
των από το νέο υπερσύγχρονο δεν είναι δικός μας ο cosmos, δεν
τηλεσκόπιο Webb και με α- μας ανήκει. Σίγουρα επίσης, δε χρειά-
φορμή τον θάνατο του επιφανούς ζεται ο πλανήτης το ανθρώπινο εί-
Έλληνα καθηγητή, αστροφυσικού και δος, αφού όπως έχουμε δει, κατα-
επίτιμου διευθυντή του Ευγενιδείου στροφή προκαλεί τις περισσότερες
Πλανηταρίου Διονύση Σιμόπουλου φορές.
θα ήθελα να ξεκινήσω παραθέτοντας
τα παρακάτω λόγια, έτσι όπως ο ίδι- Παρόλα αυτά όμως, όλοι και όλα που
ος τα γράφει στο οπισθόφυλλο του βρίσκονται σε αυτόν τον χωροχρόνο
νέου του βιβλίου: δεν είναι τυχαία ούτε ατάκτως ερρη-
μένα. Όλα με κάποιο μυστηριακό

6

τρόπο ενώνονται, συνδέονται, αποτε- και κάτω. Ο νόμος της αιτίας και της
λούν συνέχεια και είναι συνέπεια ενός επίδρασης, όλα είναι αντίδραση στην
του άλλου. Και το ένα το άλλο βοη- δράση. Ο νόμος της αποζημίωσης
θούν στην όποια εξέλιξη. βάσει των πράξεων μας λαμβάνουμε
τους αντίστοιχους καρπούς. Ο νόμος
Τι είναι λοιπόν ο cosmos και ποία η της έλξης βάσει του οποίου φαίνεται
ωφέλειά του; πως εκδηλώνονται τα γεγονότα και
πως έρχονται άνθρωποι στην ζωή
Για εμάς τους τέκτονες, cosmos είναι μας, ανάλογα με τις σκέψεις, τα αι-
ακριβώς ότι λέει η λέξη, τα πάντα, σθήματά μας, τις δηλώσεις και τις
εφόσον συνδεόμαστε με όλα και πράξεις μας. Ο νόμος της αέναης
είμαστε Ένα. Από το πιο φαινομενικά μετατροπής της ενέργειας που ση-
ασήμαντο μέχρι και το πιο σημαντικό. μαίνει ότι όλοι μας έχουμε την δύνα-
Ό,τι γίνεται στο ένα έχει επίπτωση στο μη να αλλάξουμε την ζωή μας, οι
άλλο. Όλα λειτουργούν ως μια ενιαία υψηλές δονήσεις μεταμορφώνουν τις
αλυσίδα με κρίκους εμάς, όπως ακρι- χαμηλές.
βώς λειτουργεί και η άλυσος με τους
άρρηκτους δεσμούς μας, που κά- Ο νόμος της σχετικότητας ορίζει ότι
νουμε κατά το πέρας των εργασιών όλοι έχουμε μερίδιο δοκιμασιών που
με την ανταλλαγή ενέργειας. αποτελούν μέρος της μυητικής διαδι-
κασίας μας, ώστε να καταφέρουμε να
Είμαστε συμπυκνωμένη ενέργεια και ενδυναμώσουμε το φως μέσα μας και
για αυτόν τον λόγο έχουμε και πολ- να μένουμε συνδεδεμένοι με την
λές μεταπτώσεις. Άλλες νιώθουμε καρδιά καθ’ όλη την διάρκεια της
πολύ δυνατοί και σταθεροί και άλλες διαδικασίας, όσο και δύσκολη. Ο
φορές ασταθείς και μετέωροι. νόμος της πολικότητας όλα έχουν
δυο όψεις και μπορούμε να αντι-
Ακριβώς όπως είναι τα αστέρια και το στρέψουμε κάποια άσχημη σκέψη
σύμπαν. Είμαστε μέρος του όλου και σκεπτόμενη την αντίθετή της.
τίποτα δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς
την παρουσία του άλλου. Τίποτα δεν Ο νόμος του ρυθμού, όλα έχουν τον
χάνεται και πάντα μένει ίδιο. δικό τους ρυθμό και όλα επιδρούν
στο θεϊκό σχέδιο.
Το σύμπαν που μας περιβάλλει όπως
και όλα τα πράγματα, λειτουργούν Ο νόμος της δυαδικότητας, τα πάντα
και διέπονται από νόμους. Ο νόμος έχουν την αρσενική και την θετική
της θεϊκής ενότητας, ο νόμος της τους πλευρά, που αποτελούν βάση
δόνησης, ο νόμος της δράσης, που της δημιουργίας. Η πνευματική μύηση
μας εμπλέκει σε δράσεις βάσει των πρέπει να εξισορροπεί τις δύο αυτές
συναισθημάτων μας και αυτών που ενέργειες μέσα μας, ώστε οι σκέψεις
θέλουμε να συμβούν. τα συναισθήματα και οι πράξεις μας
που δημιουργούν τον κόσμο γύρω
Ο νόμος της αντιστοιχίας, που υπο- μας να είναι όσο γίνεται πιο σωστές
δηλώνει ότι οι αρχές της φύσης που και εναρμονισμένες με την φύση και
επεξηγούν τον φυσικό κόσμο όπως η τα φαινόμενα.
ενέργεια, η δόνηση και η κίνηση αντί-
στοιχα υπάρχουν και στο αιθερικό 7
πεδίο, στο σύμπαν. Όπως επάνω έτσι

Από τα παραπάνω καταλαβαίνουμε γωνίες θεώρησης χωρίς δογματικές
ότι διαθέτουμε όλα τα εργαλεία και θέσεις, π.χ. θρησκευτικές ή πολιτικές.
την δυνατότητα να δημιουργήσουμε
έναν κόσμο ειρήνης, αρμονίας και Να ανταποκριθεί συνολικά κάποιος
αφθονίας ελέγχοντάς σκέψεις και στα επιμέρους αυτής της τριλογίας
συναισθήματα με γνώμονα το κοινό είναι εξαιρετικά δύσκολο στα πλαίσια
καλό και σε αυτό βοηθά η πλήρης ενός άρθρου, μπορούν όμως να τε-
κατανόηση των συμπαντικών νόμων θούν ορισμένα βασικά ερωτήματα, τα
και λειτουργίας του κόσμου. οποία, στο μέτρο του δυνατού, είναι
αναγκαίο να διευκρινιστούν.
Στην ουσία, δεν χρειαζόμαστε τίποτα
υλικό, όλα είναι μέσα μας και «περι- Με τον όρο Σύμπαν εννοούμε οτιδή-
μένουν» την πνευματική μας αφύπνι- ποτε ενυπάρχει στον χρόνο και στον
ση, ώστε να ωφεληθούμε τα μέγιστα χώρο.
και να καταλάβουμε το θεϊκό σχέδιο
του οποίου είμαστε μέρος. Η δημιουργία του σύμπαντος κόσμου
εξετάζεται από την επιστημονική κοι-
A.K. νότητα μέσα από τις παρακάτω εκδο-
χές/γωνίες θεώρησης:
Σύμπαν
 κατά την Παλαιά Διαθήκη
Γη  κατά τους Αρχαίους Έλληνες

Άνθρωπος (και όχι μόνο)
 κατά την κλασική φυσική και τέ-
αρθογραφεί ο Ιωάννης Σιανούδης
λος
Κάθε σοβαρή παράθεση προ-  κατά την θεωρία της Μεγάλης
σωπικών θέσεων, επιστημονικών
θεωριών ή εκλαϊκευμένων α- Έκρηξης.
πόψεων για ένα τόσο σοβαρό θέμα
όπως αυτό της τριλογίας Σύμπαν-Γη- Ας αρχίσουμε λοιπόν λέγοντας ότι η
Άνθρωπος πρέπει να χαρακτηρίζεται ζωή που ζούμε μέσα στον Μικρόκο-
από την προσφερόμενη πρόοδο και σμο, όσο και ο Μακρόκοσμος εκεί
γενικά επαύξηση της πνευματικής πάνω, ψηλά στον ουρανό, δεν αποτε-
καλλιέργειας και γνώσης, ενώ πρέπει λούν αυτοτελείς οντότητες, αλλά συ-
να συντρέχουν επίσης και κάποιες νυπάρχουν και με άλλες οντότητες,
ώστε τα ‘πάνω με τα κάτω” να τα δια-
κρίνει η παγκόσμια τάξη και ισορρο-
πία.

Τρεις είναι οι επιστήμες, οι οποίες
ασχολούνται σε βάθος με το όλον
του σύμπαντος και οτιδήποτε υπάρχει
σε αυτό:

Η Αστρονομία, η οποία μελετά τα ου-
ράνια σώματα όπως είναι οι πλανή-
τες, τα άστρα, τα νεφελώματα, οι δο-
ρυφόροι των ουρανίων σωμάτων, οι
κομήτες και οι αστεροειδείς.

8

Η Αστροφυσική, η οποία ασχολείται σώματος, όπου παρατηρείται μία “με-
με τη φυσική του σύμπαντος, δηλαδή τατόπιση των σκοτεινών γραμμών
την φυσική και χημική σύσταση των απορρόφησης προς το ερυθρό”.
ουρανίων σωμάτων. Οι άνθρωποι μέχρι το πρόσφατο πα-
Η Κοσμολογία, η οποία εξετάζει πώς ρελθόν πίστευαν ότι η τελική εικόνα
γεννήθηκε-δημιουργήθηκε το σύμπαν, της Δημιουργίας του σύμπαντος κό-
τι υπήρχε πριν τη δημιουργία του, την σμου θα ήταν γεμάτη ομορφιά, τάξη
εξέλιξη, αλλά και την κατάληξη που και απλότητα. Με την εξέλιξη όμως
αυτό θα έχει ή πιο απλά, η Κοσμολο- της επιστήμης και καθώς το σχέδιο
γία ασχολείται με την “ολότητα” του “Εκείνου” του υπέρτατου όντος, δημι-
σύμπαντος. ουργού και αρχιτέκτονος προχωρού-
Το Σύμπαν δημιουργήθηκε πριν από σε και προχωρεί, παρουσιάστηκαν εκ-
13 δισεκατομμύρια χρόνια από μία πλήξεις.
μικρή, πλην όμως υπερπύρινη μάζα
ύλης, η οποία εκρήχθηκε και πριν Η ομορφιά υπάρχει, αλλά είναι δια-
από την έκρηξη αυτής δεν υπήρχε φορετική από ότι περιμέναμε εμείς ή
χώρος και χρόνος. ένας καλλιτέχνης. Η τάξη υπάρχει,
Σύμφωνα με αυτό το “καθιερωμένο” αλλά δεν είναι ικανή να κατασιγάσει
μοντέλο της δημιουργίας και την απί- τις απορίες μας. Όσο για την απλότη-
στευτα μεγάλη έκρηξη αναπτύχθηκε τα, αυτή έχει εξαφανιστεί αφού έχει
μία θερμοκρασία πολλών τρισεκατομ- αποδειχθεί επιστημονικά ότι είναι συ-
μυρίων βαθμών Κελσίου με αποτέλε- νυφασμένη με την πολυπλοκότητα.
σμα να δημιουργηθούν τα υποατομι- Σε κάθε μεγάλο πρόβλημα και ειδικά
κά σωματίδια, η ύλη, ο χώρος και ο για το εξεταζόμενο, διαπιστώνεται ότι
χρόνος και αξίζει στο σημείο αυτό να όσο πιο κοντά αυτό εξετάζεται γίνεται
ειπωθεί ότι η διαδικασία της δημιουρ- άμεσα αντιληπτό ότι εμείς οι άνθρω-
ποι αποτελούμε μέρος του προβλή-
γίας της Μεγάλης Έκρηξης συνεχίζε- ματος, οι δε λύσεις που δίνουμε γεν-
ται ακόμη και επί των ημερών μας και νούν καινούργια προβλήματα ή εν
είναι άγνωστο μέχρι πότε. πάση περιπτώσει οι λύσεις απλά και
Το σύμπαν διαστέλλεται συνεχώς και μόνο τροποποιούν το πρόβλημα και
αυτό σημαίνει ότι τα ουράνια σώματα τούτο διότι κανένας άνθρωπος με τις
απομακρύνονται συνεχώς το ένα από θεωρίες ή αποδείξεις του δεν έπεισε
το άλλο. Τούτο διαπιστώνεται από την κανέναν ή δεν απέδειξε ότι η δημι-
φασματική ανάλυση του φωτός κάθε ουργία του σύμπαντος κόσμου και

9

της ζωής προέκυψαν με έναν ή πολ- Εκεί πάνω λοιπόν όσα έχουν συμβεί
λούς και φυσικά συγκεκριμένους και εξακολουθούν να συμβαίνουν
τρόπους. αποτελούν την γενεσιουργό αιτία, με
αιτιατόν την δική μας, εδώ κάτω στη
Τώρα σε ό,τι αφορά στο “υπέρτατο γη, δημιουργία, πλην όμως τα πάντα
ον και δημιουργό των πάντων” κατά συνέβησαν και συμβαίνουν μέσα στον
πολλούς Θεό, πρέπει να αποκλειστεί η χρόνο του οποίου η έννοια είναι α-
αντίφαση στην οποία περιπλέκεται η ντικειμενικά υπάρχουσα ή υποκειμενι-
μεταφυσική ανάμεσα στο τυχαίο και κά είναι προερχόμενη από την διαδο-
την αναγκαιότητα, παρότι τίποτα δεν χή των γεγονότων.
μπορεί να είναι πιο έντονα αντιφατικό Ο χρόνος, σύμφωνα με τον Αριστο-
από αυτές τις δύο θεωρίες της νόη- τέλη, είναι ο αριθμός των κινήσεων
σης. κατά το πρότερο και το ύστερο. Αν
ήταν εύκολο να ταξιδέψουμε με την
Το Σύμπαν και γενικά η Δημιουργία ταχύτητα του φωτός, θα μπορούσαμε
σε επίπεδο στρογγυλής τράπεζας, ε- να παρακολουθήσουμε τα όσα συνέ-
ξετάζεται με τη Διαλεκτική, η οποία εί- βησαν πριν από εμάς. Αλλά όπως
ναι μία θεμελιώδη φιλοσοφική θεώ- εμείς αποτελούμε τους συνεχιστές
ρηση και η οποία σημαίνει το “γίγνε- του παρελθόντος, έτσι και οι άνθρω-
σθαι των φυσικών στοιχείων, τα οποία ποι του μέλλοντος αποτελούν τη δική
συμπλέκονται και συντάσσονται για μας φυσική συνέχεια πού βρίσκεται
την δημιουργία νέων μορφών ζωής, διάχυτη γύρω μας και μέσα μας.
υπό την επιστασία του λόγου, με Όσα συμβαίνουν εκεί πάνω και που
τρόπο ώστε να αποτελούν εκφράσεις σαν απορία τους δημιουργηθήκαμε
του Λόγου”. εμείς εδώ κάτω, μπορούμε -όσο και
όσα μπορούμε- να τα περιγράψουμε
Ακόμα και σήμερα, παρά την επιστη- και ως έμφυτη ανάγκη, προσπαθούμε
μονική εξέλιξη και γενικά πρόοδο του να τα εξηγήσουμε.
ανθρώπου, ο άνθρωπος δεν μπορεί
να αντιληφθεί, να συλλάβει την σύλ- 10
ληψη και εκτέλεση του “σχεδίου του
Θεού” όσον αφορά τη δημιουργία
και γενικά το σύμπαν. Η
σημερινή τέλος Αστρο-
νομία, το ανάλαφρο αυ-
τό διανοητικό παιχνίδι
για μεγάλα τηλεσκόπια
και μεγαλύτερα μυαλά,
προσπαθεί να απαντή-
σει, να δώσει λύσεις για
το φιλήσυχο προάστιο
του δικού μας Γαλαξία
που ζούμε, ενώ τριγύρω
μας και λίγο παραπέρα,
στο μακρινό διάστημα,
συμβαίνουν αφάνταστα
και βίαια γεγονότα.

Περί ρουσίασε στον Ναπολέοντα Βονα-
πάρτη το περίφημο βιβλίο του για την
της «Ουράνια Μηχανική», χωρίς να ανα-
φέρει ούτε μία φορά τον Θεό, όπως
Δημιουργίας παρατήρησε και ο αυτοκράτορας. Η
του ειλικρινής και ετοιμόλογη απάντηση
του επιστήμονα ήταν πως επιθυμούσε
Σύμπαντος ένα μηχανιστικό πρότυπο εξήγησης
παρά «μια ωραία υπόθεση, που εξη-
Ο Στίβεν Χόκινγκ στο βιβλίο του γεί τα πάντα». ‘Ετσι, το Σύμπαν για
«Το Μεγαλειώδες Σχέδιο», υ- τον Λαπλάς δεν ήταν τίποτε άλλο
ποστηρίζει πως η επίκληση ε- παρά μια γιγάντια, στατική και άχρο-
νός παντοδύναμου και πάνσοφου νη μηχανή, «καταδικασμένη», από τη
Δημιουργού, για να εξηγηθούν η γέ- γέννησή της μέχρι σήμερα, να επα-
νεση και η εύρυθμη λειτουργία του ναλαμβάνει μονότονα τις ίδιες ακρι-
Σύμπαντος, όχι μόνο δεν είναι καθό- βώς αιτιοκρατικές κινήσεις που της
λου απαραίτητη αλλά είναι και επι- επιβάλλουν οι αιώνιοι και αμετάβλητοι
στημονικά εσφαλμένη. φυσικοί νόμοι.

Για τον Χόκινγκ η δημιουργία του Σύ- Το Σύμπαν του Λαπλάς βέβαια, είναι
μπαντος προκύπτει ως αναπόφευκτη «άπειρο» και «αιώνιο», ενέχει δηλαδή
συνέπεια της ύπαρξης των θεμελιω- δύο από τις θεμελιώδεις ιδιότητες του
δών νόμων της Φυσικής, ως το προ- Θεού των μονοθεϊστικών θρησκειών.
ϊόν μιας τυφλής, αλλά δημιουργικής Τυχαίο; Και ενώ ο ίδιος αρνείται ρητά
φυσικής αναγκαιότητας και όχι μιας τη δυνατότητα ή τη σκοπιμότητα πα-
υπερφυσικής θεϊκής δημιουργίας. «Το ρέμβασης ενός υπέρτατου και παντο-
Σύμπαν μπορεί κάλλιστα να δημιουρ- δύναμου Δημιουργού, ωστόσο το ίδιο
γηθεί αφ' εαυτού· μπορεί να δημιουρ- το μηχανιστικό μοντέλο που ανέπτυξε
γηθεί εκ του μηδενός· συνεπώς, κανέ- προϋπέθετε υπόρρητα τη λογική ανα-
νας Θεός δεν το δημιούργησε», α- γκαιότητα μιας «πρώτης αιτίας» ή
ναφέρει ο συγγραφέας και προκαλεί μιας «πρώτης ώθησης» που θα έθετε
αναστάτωση σε πολλούς θρησκευτι- σε κίνηση και θα εξηγούσε τη δημι-
κούς και επιστημονικούς κύκλους. ουργία αυτής της γιγάντιας κοσμικής
μηχανής.
Παλαιότερα, ο Γάλλος μαθηματικός-
φυσικός Πιερ Σιμόν ντε Λαπλάς πα- Σύμφωνα με τη θεωρία του Big Bang,
το σύμπαν γεννήθηκε 13,8 δισεκα-
τομμύρια χρόνια πριν. Όλη η ύλη που
υπάρχει σήμερα ήταν κάποτε συμπιε-
σμένη σε ένα απείρως πυκνό, απεί-
ρως μικρό, πολύ ζεστό σημείο ως
μοναδικότητα. Αυτό στη συνέχεια ε-
ξερράγη και προκάλεσε το πρώιμο
σύμπαν.

11

Η μοναδικότητα έρχεται από τη θεω- χαν πριν από αυτή τη γενεσιουργό
ρία της γενικής σχετικότητας, του Α- έκρηξη έχει ως «λογική συνέπεια» ότι
ϊνστάιν, η οποία περιγράφει πώς η αυτή έλαβε χώρα στο ποτέ και στο
μάζα στρεβλώνει τον χωροχρόνο. Πη- πουθενά.
γαίνοντας πίσω στο χρόνο, σύμφωνα
με τις εξισώσεις αυτές, όλη η ύλη στο Καθώς, ακόμα και μέχρι σήμερα, οι
σύμπαν ήταν κάποτε συγκεντρωμένη μηχανιστικές εξηγήσεις αδυνατούν να
σε ένα μόνο σημείο το οποίο εξερ- εξηγήσουν δυναμικά και εξελικτικά τη
ράγη προκαλώντας το Big Bang. δομή και την ιστορία των κοσμολογι-
κών φαινομένων, ο Χόκινγκ εισάγει τη
«Ωστόσο αυτό δεν είναι απολύτως «θεωρία των πάντων». Μια θεωρία
αληθές. Οι νόμοι της Φυσικής καταρ- που όταν την ανακαλύψουν οι επι-
ρέουν για να επιτευχθεί αυτή η μο- στήμονες, θα είναι ικανή να ενοποιή-
ναδικότητα» εξηγεί ο Ρόμπερτ Μπρά- σει σε ένα ενιαίο και χωρίς αντιφά-
ντερμπεργκ, θεωρητικός φυσικός από σεις εξηγητικό σχήμα όλα όσα γνωρί-
το Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ, προ- ζει η σύγχρονη Φυσική γύρω από τον
σθέτοντας ότι «δεν μπορούμε να μικρόκοσμο και τον μακρόκοσμο.
πούμε ότι το σύμπαν ξεκίνησε με έ- Τότε -οι επιστήμονες- θα είναι σε θέ-
κρηξη» ση να βρουν την τελική απάντηση στο
Πραγματικά η εισαγωγή και η ευρύτα- ερώτημα γιατί υπάρχουν το Σύμπαν
τη αποδοχή αυτού του εξηγητικού και εμείς. «Αν βρούμε την απάντηση
σχήματος όχι μόνο δεν ικανοποιούν σε αυτό το ερώτημα θα έχει συντε-
κάποιες βασικές επιστημολογικές πα- λεστεί ο τελικός θρίαμβος του αν-
ραδοχές για τη διατύπωση των εξη- θρώπινου νου, γιατί τότε θα έχουμε
γήσεων στην επιστήμη της Φυσικής, γνωρίσει τον νου του Θεού», αναφέ-
αλλά προσκρούει και σε ανυπέρβλητα ρει στο βιβλίο του «Το Χρονικό του
λογικά παράδοξα. Για παράδειγμα, Χρόνου». Μέχρι σήμερα όμως η επι-
δεν απαντά στο πού, το πώς και το στήμη και οι εκπρόσωποί της, εξακο-
γιατί έλαβε χώρα η Μεγάλη Έκρηξη. λουθούν να μην έχουν την παραμι-
Και επιπρόσθετα, η βασική παραδοχή κρή ιδέα για το πώς θα μπορούσαν
ότι ο χρόνος και ο χώρος δεν υπήρ- να συγκροτήσουν αυτή τη μεγάλη
ενοποιητική θεωρία, η οποία θα τους
οδηγούσε -υποτίθεται- πιο κοντά
στην κατανόηση της σκέψης του
Θεού.

Παρόλα αυτά, «διαπράττει ένα εξόφ-
θαλμα λογικό σφάλμα όποιος αναζη-
τεί σε μαθηματικές εξισώσεις την επι-
βεβαίωση ή τη διάψευση της ύπαρξης
του Θεού, ενός όντος εξ ορισμού
υπερβατικού, δηλαδή έξω και πέρα
από τους φυσικούς περιορισμούς,
και το οποίο συνεπώς καμία απολύ-
τως παρέμβαση δεν μπορεί να έχει

12

στον φυσικό κόσμο εκτός από αυτήν Η επιστήμη διεκδικεί από τη γέννησή
που εμείς οι άνθρωποι του επιτρέ- της την πλήρη αυτονομία της Φύσης
πουμε να έχει». από κάθε υπερφυσικό αίτιο και από
κάθε υπερβατική μεταφυσική εξήγηση.
Το παιχνίδι της επιστημονικής γνώσης
εναντίον της πίστης παιζόταν ανέκα- Ο ανθρώπινος νους έχει -και θα έχει
θεν και θα παίζεται πάντα. πάντα- την ανάγκη να πιστεύει σε
υπερφυσικές «εξηγήσεις».

Μ.Β.

13



ΜΕΓΑΛΗ ΜΙΚΤΗ ΣΤΟΑ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΕΚΤΟΝΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ
Ένθετο: «Τηλεσκόπιο Webb, ένας νέος κόσμος. Σκέψεις και προβληματισμοί» - ©copyright 2022