Issue5

PHOENIX

MAGAZINE 5Τεύχος – Σεπτέμβριος 2022

ΜΕΓΑΛΗ 5
ΜΙΚΤΗ
ΣΤΟΑ Σεπτέμβριος 2022
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΕΚΤΟΝΩΝ
ΕΛΛΑΔΟΣ





















Αρθρογραφεί ο Στέλιος Χαμηλοθώρης

Για τα περισσότερα ακονίζονται, την ώρα που η τωπίζει τη ζωή όπως είναι,
πράγματα οι άνθρωποι πρωταγωνίστρια –εμείς δη- αλλά όπως θα ήθελε να εί-
έχουμε μια διαστρε- λαδή- στην προσπάθειά της ναι, ή όπως φοβάται να μην
βλωμένη αντίληψη. Για πα- να ξεφύγει –από τι άραγε;- είναι.
μπερδεύει συνεχώς τα βή- Τί έπεται μιας τέτοιας στά-
ράδειγμα, μολονότι ο γάμος ματα της στα πεσμένα κλα- σης; Πολλά, που έχουν κά-
διά μέσα στο σκοτεινό δά- νει πολλούς γιατρούς και
δεν είναι αυτό που βλέ- σος. πολλές φαρμακευτικές χα-
Η ζωή όμως δεν είναι κω- ρούμενους, αλλά αν συνο-
πουμε στις ταινίες του Δαλι- μωδία της Φίνος Φιλμς και ψιζόταν σε μία λέξη, αυτή
θα ήταν απλά «δυστυχία».
ανίδη, ούτε στα καρτούν της προφανώς ο μέσος άνθρω- Άλλες προκλήσεις είναι δια-
πος μη δεχόμενος να το ε- χρονικά υπάρχουσες ή αιώ-
Disney, παντρευόμαστε, έ- πεξεργαστεί, μπαίνει σε δι- νια αμετάβλητες, και άλλες
αδικασία αυτοκαταστροφής. συγκυριακές.
χοντας την απαίτηση να κυ- Μπορεί να οφείλεται στην H συνήθης πλάνη του μέ-
κατασκευή, μπορεί στο πε- σου ανθρώπου είναι να
λίσει η ζωή μας υπό τους ριβάλλον, μπορεί στην εκ- παίρνει τα εντελώς απρό-
παίδευση, πάντως δεν αντι- βλεπτα ως δεδομένα. Έτσι
ήχους της μουσικής του Μί- λαμβάνεται και δεν αντιμε-

μη Πλέσσα στη ματζόρε της

διάθεση. Αντ’ αυτού, κατα-

λήγουμε με το soundtrack

νοτιοκορεάτικου θρίλερ

-στην καλύτερη- ή μόνο με

αυτά τα βιολιά που μιμού-

νται τον ήχο μαχαιριών που

3

δεν κατορθώνει να τα απο- Το να πιστεύεις πως ό,τι ρια, βάζοντας στη θέση του
κωδικοποιήσει, να τα εκτι- σου συμβαίνει δεν το ελέγ- τον ενοχλητικό γείτονα, κα-
μήσει και να τα αποτιμήσει. χεις είναι το χειρότερο δηλη- τατροπώνοντας την αντίθε-
Από τη μια αδυνατεί να τήριο για τον οργανισμό. Σε τη άποψη στα μέσα κοινω-
νιώσει τη στοιχειώδη ευ- κάνει να ρέπεις προς την νικής δικτύωσης. Οτιδήποτε
γνωμοσύνη ακόμα και για απαισιοδοξία και την απρα- για να αναπαράγει την ψευ-
τα απολύτως θεμελιώδη, ξία. Για το μέσο άνθρωπο δαίσθηση ότι είναι καλύτε-
όπως για την κάθε μέρα τα λάθη κι οι αποτυχίες γί- ρος μεταξύ μετρίων.
που ανοίγει τα μάτια του και νονται τροχοπέδη και χάνει Περιχαρακωμένος τελικά
είναι ζωντανός. Από την την ελπίδα του. Το «μαθαί- στην αγιοσύνη και το ακλό-
άλλη, νιώθει διαρκώς την νω απ’ αυτά και προχωρά- νητο των ιδεοληψιών και της
πικρία της έλλειψης. Λες κι ω» το ακούει ως παιδικό στενομυαλιάς του, καταλή-
ότι στερείται, ότι δικαιούται αφήγημα. Γκρινιάζει για να γει στο να μην είναι ούτε στο
εδώ και τώρα, είναι βέβαιο ξεσπάσει και δίνει άλλοθι ελάχιστο ευέλικτος στην α-
πως δεν θα το έχει ποτέ και στη στασιμότητα. Παρου- νατροπή, το πιο οικείο γνώ-
πουθενά. σιάζει αλλεργία στη μάθηση. ρισμα του ίδιου του σύμπα-
Καλά, κακά, όλα παγιωμέ- Μπορεί κάποτε να ειδικεύ- ντος.
να. θηκε σε ότι ειδικεύθηκε για Και κάπως έτσι ο «μέσος
Αυτή η θέαση οδηγεί τον να έχει μια υποψία υπόστα- άνθρωπος», αυτός τον ο-
άνθρωπο στη νοοτροπία σης εντός του κοινωνικού ποίο επικαλούνται οι έρευ-
του θύματος, έχοντας την ιστού, αλλά έκτοτε … πήρε νες, οι στατιστικές, οι δημο-
πεποίθηση ότι δεν έχει τον το κουβαδάκι του και πήγε σκοπήσεις, καταλήγει ανή-
έλεγχο της ζωής του. Ότι τα στην παραλία της περίσπα- μπορος και αισθάνεται δυ-
γεγονότα του συμβαίνουν, σης. στυχής στην τοποθεσία
και όχι ότι τα αφήνει να του Έτσι, ο μέσος άνθρωπος «παντού».
συμβαίνουν. Γίνεται ευθυ- απαξιώνει την ωφελιμότητα Να μια απλή λογική ακο-
νόφοβος. Απορρίπτει πως η της δια βίου γνώσης. Θέλει λουθία:
βιωματική του είναι προϊόν απλά να ξεχνιέται κι όποτε α) Ο μέσος άνθρωπος απο-
κυρίως δικών του αποφά- μπορεί να διασκεδάζει. Δε τελεί την πλειοψηφία της
σεων. νιώθει ότι χρειάζεται να δι- κοινωνίας.
β) Ο μέσος άνθρωπος είναι
Τις ευθύνες όμως είναι στο ορθώσει κάτι, δυστυχισμένος.
μηχανισμό μας να τις απο- να αλλάξει γ) Η πλειοψηφία της κοινω-
δίδουμε. Ο μέσος άνθρω- πιθανώς ο- νίας είναι δυστυχισμένη.
πος θα πετάξει τη μπάλα πτική γωνία Συμπέρασμα: Οι δυστυχι-
στους γονείς του, στο σύ- κάπου, ότι σμένες κοινωνίες παρακμά-
ντροφό του, στο συνάδελφό έχει περιθώ- ζουν.
του, στο συνάνθρωπό του, ρια βελτίω- Παραλογικός συλλογισμός ή
στους Ιλλουμινάτι, στο Θεό, σης. Και φυ- λογικώς ορθός; Προτείνω
στη Μοίρα, ή σε όποια σκε- σικά απο- να το εξετάσουμε, έστω και
πτομορφή είναι συντονισμέ- στρέφεται την σαν υπόθεση εργασίας. Έ-
νος. τσι κι αλλιώς κανένας μας
εποικοδομη- ουσιαστικά δε θέλει να πι-
τική κριτική- στεύει ότι είναι μέσος άν-
ένα από τα θρωπος.
χρησιμότερα εργαλεία εξέλι- Ακόμα και σαν μια διαδικα-
ξης- συγχέοντάς την με την σία απλής αξιολόγησης, το
κατάκριση. αποτέλεσμα καταγράφει θε-
Ο μόνος τρόπος να διακρι- τικό πρόσημο. Μια παρα-
θεί, φαντάζει πλέον το να πάνω ανάληψη ατομικής
είναι -γενικά και αόριστα- ευθύνης, ένα κάψιμο μηχα-
χειρότεροι οι άλλοι γύρω νιστικής πεποίθησης σήμε-
του. Ψαρεύει κολακείες και ρα, μια λιγότερο δυστοπική
κομπλιμέντα και προσπαθεί κοινωνία αύριο.
να βιώσει ψήγματα εξουσίας
βωμολοχώντας στα φανά- 4

Μ



14η Σεπτεμβρίου,
Καταστροφή της Σμύρνης

Η 14η Σεπτεμβρίου έχει ορισθεί από την Ελληνική
Βουλή ως η «ημέρα εθνικής μνήμης της γενοκτονίας

των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το Τουρκικό
Κράτος», η οποία κορυφώθηκε με την καταστροφή
της Σμύρνης και τον αφανισμό εκατοντάδων χιλιά-

δων Ελλήνων και Αρμενίων κατοίκων το 1922.

Το αφιέρωμα αυτό αποτελεί Μια πόλη με περισσό- κατακτήσουν, τα κατάφεραν
συρραφή και καταγραφή τερα από 5.000 χρό- οι Οθωμανοί το 1424, αλλά
γεγονότων από πηγές, με νια ιστορίας. Μια πό- η Σμύρνη συνέχιζε να ευη-
σεβασμό σ’ εκείνες της μέ- λη που ιδρύθηκε το 3.000 π.Χ. μερεί, χάρη στον ελληνικό
ρες του πόνου και του ξερι- και που «μετακινήθηκε», από χαρακτήρα που διατηρού-
ζωμού… για όλα τα δάκρυα εκεί που βρισκόταν αρχικά, σε...
και «τις προσευχές που έ- κατά την ελληνιστική περίοδο
μειναν μετέωρες μεταξύ όταν την «επανίδρυσε» ο Μέ- ….Βεγγέρα το βράδυ με σύ-
ουρανού και καταστρο- γας Αλέξανδρος. Η «νεωκό- κα, καρύδια και κουβέντα,
φής.»… ρος», για τους Ρωμαίους που ζεστασιά από το μαγκάλι,
την αναγνώρισαν ως θεότη- δουλειές στο χωράφι, τα
τα... κουκούλια, τη θάλασσα και
Ήταν «μήλον της έριδος» τον αργαλειό αλλά και γιορ-
τές με φαγητό, τραγούδι και
για αιώνες. Βενετοί και
5
Γενουάτες ήθελαν να την

χορό είχε η ζωή των Μικρα- οποίο ζεσταινόταν η οικο- «Έλα να σε κεράσω μια
σιατών πριν τον ξεριζωμό. γένεια, το λαβόμανο (μια γλασάδα», έλεγαν οι παγω-
Σε κάποιες περιπτώσεις οι κανάτα σε έναν δίσκο για το τατζήδες και η χαρά των μι-
μνήμες φαίνεται να ξεθω- καθημερινό πλύσιμο) και το κρών παιδιών ξεχείλιζε…
ριάζουν, είτε από τα χρόνια παγωτό γλασάδα που
είτε από την ανάγκη των πουλούσαν πίσω από τον Και μετά… καταστροφή…
ανθρώπων να ξεχάσουν τα σταθμό.
δυσάρεστα, σε ορισμένες
περιπτώσεις είναι τόσο “Γη της Ιωνίας που άντεξες πάνω από 2000 χρόνια
ισχυρές και ξεκάθαρες που τον πονεμένο αλλά και ηρωικό βίο, τους καημούς των
αποκαλύπτουν πολύτιμες
πληροφορίες για γεγονότα, Ελλήνων, και αλώθηκες μέσα στις φλόγες και τους
ήθη και έθιμα, γεωγραφικές καπνούς.
πληροφορίες και λαογρα-
φικά στοιχεία. Ερείπια ζωής που έμειναν αλειτούργητα μετά το 1922.
Τάφοι προγονικοί που έσβησε το καντήλι σας.
Πλούσιες αλλά και συναι-
σθηματικά φορτισμένες εί- Τοιχογραφίες ναών ιερές που καπνιστήκατε από αλ-
ναι οι μαρτυρίες των προ- λόθρησκα χέρια. Αρχοντικά που ερημώσατε κάτω από
σφύγων που αφορούν την το άγρυπνο φουρτουνιασμένο βλέμμα του Αιγαίου πε-
καθημερινή ζωή, τις συνή-
θειες των κατοίκων, τα έθι- λάγους.
μα και τη λαογραφία του Ναοί που μείνατε έρημοι μέσα στην λευκότητα της με-
τόπου.
Ελληνικά σχολεία όπου πή- ταφυσικής σας ελπίδας.
γαιναν αγόρια και κορίτσια. Φως της Ιωνίας που σβήστηκε η ελληνική δάδα σου.
Ελληνική η γλώσσα που μι- Φωνές ελληνικές των απέναντι παραλιών που δεν α-
λούσαν μεταξύ τους και η
θρησκεία δική τους. Οι κούγεστε πια.
Έλληνες ήταν χριστιανοί Προσευχές που μείνατε μετέωρες μεταξύ ουρανού και
Ορθόδοξοι και πήγαιναν
στην εκκλησία. Γιόρταζαν τις καταστροφής” .
γιορτές -καθώς οι Τούρκοι
δεν τους το απαγόρευαν- «ΘΡΗΝΟΙ & ΠΑΙΝΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΧΑΜΕΝΕΣ ΠΑΤΡΙΔΕΣ»
και τηρούσαν τα έθιμα
-όπως το Πάσχα- βάφοντας Η Μικρασιατική Εκστρατεία ων, που στον εκάστοτε συ-
κόκκινα αυγά, κάνοντας διήρκεσε τρία δραματικά
περιφορά του Επιταφίου και όσο και επικά έτη. Ξεκίνησε γκεκριμένο χρόνο, ελήφθη-
ψήνοντας αρνιά και τσουρέ- τον Μάιο 1919 και έληξε τον
κια. Σεπτέμβριο 1922. Από την σαν αποσπασματικά και
Από τις αναμνήσεις τους έναρξή της μέχρι και την τε-
«ξεπηδούν» κι άλλα μικρά λική έκβασή της κινήθηκε, συχνά συναισθηματικά
και καθημερινά, όπως το εξελίχθηκε και έληξε χωρίς
μπακιρένιο μαγκάλι, με το ποτέ να υπάρχει ενιαίο επηρεαζόμενες ισχυρά από
συγκροτημένο στρατιωτικό,
πολιτικό και συνολικά στρα- τις καθεμιά φορά διαφορετι-
τηγικό εθνικό σχέδιο με συ-
γκεκριμένο στόχο σε συγκε- κές συγκυρίες, τις εναλλασ-
κριμένο χώρο. Ούτε ενιαία
ηγεσία, πολιτική και στρατι- σόμενες διεθνείς ισορροπίες
ωτική είχε. Ούτε συμμά-
χους… και τις σταθερές αλλά όχι
Η Μικρασιατική Εκστρατεία
εξελίχθηκε βάσει αποφάσε- πάντοτε ρεαλιστικές επιθυ-

μίες των Ελλήνων ηγετών

και πολιτών.

"... Ο καπνός εσκόρπισε
παντού κι έπνιξε τη Σμύρνη.
Κι έτσι, καθώς κείνοι πο 'χαν
έβρει καταφύι στην καρδιά
τσι πόλης, αναγκαστήκανε
με τις φλόες να 'βγουν από

6

τις τρύπες των, ετρέξαν ό- ντουνε για δαύτοι οι οχτροί. Εκατομμύρια πρόσφυγες
πως-όπως στην παραλία, Απελπισμένοι κειδανά, κυ- εγκαταλείπουν τα πατρογο-
φορτώνουντας όλο και πιό- κλωμένοι απ' όλες τις με- νικά τους και αναζητούν
τερο την προκυμαία και ριές, εχανούντουσταν κι α- προστασία στη μάνα-
σπρώχνουντας προς τη θά- ναμετάξυ των οι οικογένειες Ελλάδα, όπου τους περιμέ-
λασσα τσ' άλλοι πο 'χαν και φωνάζαν οι μανάδες τα νουν νέες δυσκολίες...
πιάσει θέση στην άκρια και παιδιά των και φωνάζαν τα
θεωρούσαν τσ' εαυτοί των παιδιά της μανάδες...". Στις 24 Αυγούστου/6 Σε-
τυχεροί που θα 'νουσαν οι πτεμβρίου (Καινούργιο και
πρώτοι για τα παπόρια. Παράλληλα με την ταπεινω- Παλαιό Ημερολόγιο) όπου
τική ήττα του ελληνικού τελικώς αναχώρησε και η
Τρέχανε οι κυνηημένοι απ' στρατού στο μέτωπο της τελευταία ελληνική στρατιω-
Μικρασίας και λίγες μόνο τική δύναμη κανείς δεν
τις φλόες προς την παραλία μέρες πριν την ολέθρια εμ- μπορούσε να φανταστεί τι
φάνιση Τσετών και Τούρ- έπεται. Μια μέρα μετά οι
και στοιβαζούντουσταν σ' κων στρατιωτών στην πρω- χιλιάδες πρόσφυγες που
τεύουσα της Ιωνίας, ο πλη- κατέκλυζαν όλο το μήκος
τσι κυνηημένοι απ' τσι θυσμός της Σμύρνης εξακο- της περίφημης προκυμαίας
λουθεί να πιστεύει στο θαύ- "Κε" της Σμύρνης περίμε-
σφαείς, δεν αντέχανε πολλοί μα, που δεν ήρθε ποτέ. ναν μάταια τα ήδη επιταγ-
μένα ελληνικά πλοία για τη
την πίεση στην άκρια, χά- μεταφορά τους στα γειτονι-
κά ελληνικά νησιά (Χίο,
νανε την ισορροπία των κι Μυτιλήνη, Οινούσες). Δύο
αμερικανικά αντιτορπιλικά
ηπέφτανε κειδανά στο νερό στάλθηκαν, για την εξυπη-
ρέτηση των προσφύγων,
του λιμανιού. Οι επόμενοι μετά από έντονη παρέμβα-
ση του Αμερικανού Προξέ-
σκαρφαλώνανε στα βαρκά- νου G. Horton. Την επομέ-
νη, 26 Αυγούστου/8 Σε-
κια π' ελυϊόντουσταν στη πτεμβρίου (1922), αναχω-
ρούν οι ελληνικές Αρχές
θάλασσα δεμένα απ' τις Σμύρνης.

πλώρες των με τσι ντόκοι. 7

Οι μεθεπόμενοι βουτάαν

κι αυτοί να πιαστούνα από

μιάνε κουπαστή, απ' ένα

κουπί, ό,τι τέλος πά-

ντων, κι ήφερναν τούμπα

τις βάρκες κι επνιούντου-

σταν όλοι μαζί. Μπρος

γκρεμός κι οπίσω ρέμα

ήντουνε για τσ' άμοιροι τσι

πρόσφυοι και τσι ντόπιοι

π' επάλευανε με νύχια και

δόντια να σωθούνε αλλά

βλέπανε τώρα πως για

από φωτιά θα πάνε για

από νερό κι άμα γλιτώ-

σουνε κι απ' τα δυο, ο άλ-

λος μεάλος κίντυνος ή-

Οι χιλιάδες των προσφύγων φή θεωρείται σίγουρα η Τουρκία αν δεν ήταν υπο-
μεγαλύτερη συμφορά τού χρεωμένοι να το πράξουν
αρχίζουν να κατακλύουν την νεότερου Ελληνισμού. Εκα- από την ανταλλαγή πλη-
τοντάδες Έλληνες από την θυσμών.
Ελλάδα σε όλη η της την Μικρά Ασία και την Ανατολι- Η «ανταλλαγή των πληθυ-
κή Θράκη ξεριζώθηκαν από σμών» έβαλε τέλος στην
επικράτεια. τις προαιώνιες πατρικές «Μεγάλη Ιδέα» που επί 100
τους εστίες. Με την υπο- χρόνια αποτελούσε στόχο
Το κράτος είναι ανίκανο να χρεωτική ανταλλαγή πλη- της εξωτερικής πολιτικής
θυσμών, Έλληνες και Αρμέ- των Ελλήνων. Η συνθήκη
στεγάσει τόσο πληθυσμό. νιοι Χριστιανοί, όσοι δεν της Λωζάνης όμως έθετε ως
εξοντώθηκαν, ήρθαν πρό- κριτήριο της «ανταλλαγής»
Η υποχρέωση υποδοχής, σφυγες στην Ελλάδα χωρίς το θρήσκευμα. Έτσι, με την
τις περιουσίες τους. αποχώρηση των μουσουλ-
περίθαλψης και ένταξης των Το μεγαλύτερο μέρος των μάνων στο θρήσκευμα, η
ελληνικών πληθυσμών της Ελλάδα έγινε χώρα εθνικά
προσφύγων αναγκάζει την Ανατολής, βέβαια, είχε ήδη και θρησκευτικά ομοιογενής.
εγκαταλείψει τα πάτρια ε- Η χρεοκοπημένη Ελλάδα,
ελληνική κυβέρνηση να ζη- δάφη εξ αιτίας των διωγμών πάντως, έπρεπε να στεγά-
που είχαν εξαπολύσει οι σει και να περιθάλψει τον
τήσει βοήθεια από την Κοι- Τούρκοι. Αντίθετα στην Ελ- πληθυσμό των προσφύγων.
λάδα ζούσαν 500.000 Δύσκολοι χρόνοι, ταραγμέ-
νωνία των Εθνών με δάνειο Τούρκοι, οι οποίοι δεν είχαν νοι πολιτικά, φορτισμένοι
λόγο να επιστρέψουν στην συναισθηματικά.
10.000.000 λίρες Αγγλίας

και να προσφύγει σε διαρ-

κείς εξωτερικούς δανει-

σμούς με καταθλιπτικούς

για την οικονομία όρους και

σκανδαλώδεις ρήτρες,

υπεύθυνες τόσο για την ε-

σωτερική κρίση του 1929 –

αποτέλεσμα της διεθνούς

κρίσης- όσο και για την

πτώχευση του 1932.

Η Μικρασιατική Καταστρο-

8

Η ελληνική κοινωνία άρχισε Έλλη Σουγιουτζόγλου- από το κρύο κάτω από τας
να μεταβάλλεται σε πολλούς παράγγας και τους θαλά-
τομείς. Η άφιξη και η εγκα- Σεραϊδάρη (Nelly’s) και τό- μους της Τούμπας…». Σή-
τάσταση των προσφύγων μερα 100 χρόνια μετά, οι
επηρέασε κάθε πτυχή της σοι άλλοι. συνθήκες για την Ελλάδα
οικονομικής της κοινωνικής, είναι διαφορετικές. Οι νέες
της πολιτικής και της πολι- Τον Ιανουάριο του 1929 η γενιές των Ελλήνων είναι σε
τιστικής ζωής. Δημιουργή- μεγάλο βαθμό απόγονοι
θηκε πολυπληθής εργατική εφημερίδα Φως επισκέφθη- των προσφύγων. Οι πέρα
τάξη στα μεγάλα αστικά κέ- από το Αιγαίο πατρίδες
ντρα, ενισχύθηκε η αστυφι- κε για πολλοστή φορά τον ζουν στην ψυχή τους, στην
λία, οι συντηρητικές κοινω- ψυχή μας, πέρασαν στο
νίες στις πόλεις, αλλά και συνοικισμό Τούμπας και DΝΑ μας. Και όλα αυτά γιατί
στα χωριά, ήρθαν σε επαφή από την μεγάλη αυτή κατα-
με νέες αξίες και συνήθειες παρουσίασε με γλαφυρότη- στροφή κατορθώσαμε να
τις οποίες δεν αποδέχθηκαν σώσουμε, με χιλιάδες δυ-
εύκολα. Η διαφορά στον τα τη διαιωνισθείσα πλήρη σκολίες, το πιο πολύτιμο
τρόπο ζωής, ακόμα και στη κομμάτι, τους ανθρώπους.
γλώσσα μερικές φορές έκα- εξαθλίωση, την οικονομική
νε τους ντόπιους να αντιμε- στοάς, η οποία αδιαφιλονί-
τωπίζουν με καχυποψία καχεξία, την ηθική κατά- κητα έπαιξε τον σημαντικό-
τους πρόσφυγες. Η ανταλ- τερο ρόλο και αριθμούσε
λαγή των πληθυσμών άλ- πτωση, την άνιση μεταχεί- τα περισσότερα μέλη. Α-
λωστε έφερε στην Ελλάδα παρτιζόταν από Ευρωπαί-
300.000 άνδρες με δικαίω- ριση και την αγραμματοσύ- ους αλλά και Οθωμανούς
μα ψήφου. ‘Έτσι, η υποδο- κάθε θρησκεύματος (συμμε-
χή των προσφύγων δεν σή- νη «ενός κόσμου… άλλοτε τείχαν μάλιστα και μου-
σήμαινε απαραιτήτως και το σουλμάνοι προύχοντες της
τέλος των δοκιμασιών τους ευτυχισμένου», ο οποίος Σμύρνης)·
αλλά και των αντιπαραθέ- 3. η Στοά Mille, παράρτημα
σεων. Παράλληλα όμως, «σήμερα είναι καταδικασμέ- ιταλικής στοάς, που ιδρύθη-
χάρη σ’ αυτούς, στον πολι- κε το 1913·
τισμικό τομέα έκαναν την νος να σαπίση μέσα στην 4. η Στοά Unione, και αυτή
εμφάνισή τους νέα ακού- παράρτημα ιταλικής στοάς,
σματα, «τα μακρόσυρτα υγρασία ή να κοκκαλιάση που ιδρύθηκε επίσης το
τραγούδια ανατολίτικα» 1913 και έπαψε να λειτουρ-
όπως έγραψε ο Παλαμάς, Από τα μέσα του 19ου αιώ- γεί το 1914, με την έναρξη
νέες πνευματικές αναζητή- να μέχρι τα πρώτα έτη του του Α΄ ΠΠ, και
σεις και νέα λογοτεχνικά 20ού καταγράφεται παρου-
ρεύματα. Η επιστημονική, η σία του Τεκτονισμού στην
πνευματική και η καλλιτεχνι- Σμύρνη, με τη λειτουργία
κή ζωή του τόπου αναζωο- τουλάχιστον πέντε στοών
γονήθηκε με προσωπικότη- ευρωπαϊκής προέλευσης:
τες όπως ο Ηλίας Βενέζης, 1. η Στοά Meles, παράρτη-
ο Τάσος Αθανασιάδης, ο μα της γαλλικής στοάς
Γιώργος Σεφέρης, ο Φώτης στην Aνατολή, η οποία
Κόντογλου, η Διδώ Σωτηρί- χρησιμοποιούσε την ελληνι-
ου, ο Δημήτρης Ψαθάς, ο κή γλώσσα γιατί η πλειονό-
Γεώργιος Μέγας, ο Κων- τητα των μελών της ήταν
σταντίνος Δεσποτόπουλος, Ελληνορθόδοξοι Οθωμανοί
ο Μανόλης Ανδρόνικος, ο υπήκοοι ή Έλληνες υπήκοοι
Θανάσης Απάρτης, ο Κάρο- και λειτούργησε από το
λος Κουν, ο Μέντης Μπο- 1867 ως το 1870·
σταντζόγλου (Μποστ), η 2. η Στοά Homère, και αυτή
παράρτημα της γαλλικής

9

5. η Στοά Zoroaster, πα- πρόσφερε ειδική εκπαίδευ- μπόρευση της Εκκλησίας με
ράρτημα αυστροουγγρικής την Επιστήμη (χριστιανικό
στοάς. ση σε τρεις κλάδους (γεωρ- σοσιαλισμό, όπως ο ίδιος
Σε αυτές πρέπει να προστε- ανέφερε), έκδοση του περι-
θούν: γία, εμπόριο και βιομηχανία) οδικού "Ἅγιος Πολύκαρπος”
1.Η Στοά Guneche (Güneş), με παρουσίαση ομιλιών από
που λειτουργούσε από το και θα δεχόταν μαθητές από Προτεστάντες θεολόγους
1917 ως παράρτημα τουρ- κ.άλ.
κικής στοάς η οποία είχε διάφορες ομάδες και κοινό-
ιδρυθεί το 1909. Η ΠΗΓΕΣ:
Στοά Guneche έπαψε να τητες, ώστε, όπως γράφει ο H Μικρασιατική Εκστρατεία (Νικολαος
λειτουργεί τον Μάιο του Μέρτζος)
1919, όταν τα ελληνικά αρχηγός της Στοάς, «να αμ- http://okeanis.lib2.uniwa.gr/xmlui/bitst
στρατεύματα έφτασαν στη ream/handle/123456789/223/pol_005
Σμύρνη. βλυνθεί ο ανταγωνισμός 94.pdf?sequence=1&isAllowed=y
2. Η Στοά Ιωνία, παράρτημα ΑΠΕ-ΜΠΕ/Π. Γιούλτση /
ελληνικής στοάς στην Ανα- των φυλών και των δογμά- https://www.pontosnews.gr/686201/p
τολή που ιδρύθηκε τον Μά- olitika-mikrasiatika/mikrasiatiki-
ιο του 1919. των, καθώς οι μαθητές από katastrofi-i-zoi-prin-apo-ton-xerizomo-
Διαθέτουμε ελάχιστες πλη- ta-eiche/
ροφορίες σχετικά με τη λει- όλα τα κοινωνικά περιβάλ- ΣΜΥΡΝΗ 1922 (Τόνια Μανιατέα)
τουργία, τους μηχανισμούς https://history.arsakeio.gr/index.php/
στρατολόγησης ή τον αριθ- λοντα θα αναγκάζονται στα mikrasiatika/209-an-kseginountai-oi-
μό των μελών των στοών. Η psyxes
ποικιλία των στοών και των θρανία της σχολής να γί- http://histsociety.web.auth.gr/%CE%A
παραρτημάτων τους μαρτυ- 0%CE%A1%CE%91%CE%9A%CE%
ρεί τη σημασία που είχαν νουν συμμαθητές και φίλοι». A4%CE%99%CE%9A%CE%91%20
για τις ελίτ της Οθωμανικής %CE%9B%202010.pdf
Αυτοκρατορίας αυτές οι νέες Το σχέδιο δεν πραγματο- http://tektonismos.blogspot.com/2012
μορφές κοινωνικότητας που /07/blog-post_11.html
είχαν έρθει από τη Δύση. Οι ποιήθηκε επειδή ξέσπασε ο https://www.lifo.gr/podcasts/istoria-
στοές αυτές διαδραμάτισαν, mias-polis/otan-oi-prosfyges-toy-
η καθεμιά με τον τρόπο της, πόλεμος. 1922-eftasan-stin-athina Όταν οι
σημαντικό ρόλο στη Σμύρ- πρόσφυγες του 1922 έφτασαν στην
νη, κυρίως στο πεδίο της Όσο για τον πολιτικό ρόλο Αθήνα. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά
φιλανθρωπίας και της εκ- με τον ιστορικό και διευθυντή των
παίδευσης. Έτσι, η των Στοών, είναι δύσκολο Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής
Στοά Homère διοργάνωνε Ιστορίας (ΑΣΚΙ), Κωστή Καρπόζηλο,
για τα μέλη της ομιλίες με να τον προσδιορίσουμε με για τους πρόσφυγες του 1922 και τη
φιλοσοφικά θέματα ή για νέα φάση στη ζωή της Αθήνας που
ζητήματα της επικαιρότητας σαφήνεια, αλλά δεν υπάρχει προέκυψε κατόπιν.
και παράλληλα προσπα-
θούσε να χρηματοδοτήσει καμιά αμφιβολία ως προς το Α.Π.
φιλανθρωπικά έργα και να
συμβάλει τρόπον τινά στην εξής: κάθε Στοά-παράρτημα
αρμονική συνύπαρξη των
διαφορετικών στοιχείων του επιζητά να προωθήσει τα
πληθυσμού της Σμύρνης.
Μέσα σε μια τέτοια προο- συμφέροντα της χώρας από
πτική, στο διάστημα 1913-
1914 επεξεργάζεται ένα την οποία εξαρτάται. Η
σχέδιο ίδρυσης επαγγελμα-
τικής σχολής στην Κωνστα- προσπάθεια αυτή πραγμα-
ντινούπολη: η σχολή θα
τοποιείται κυρίως μέσω των

δεσμών που διατηρεί με

πολλούς από τους προύχο-
ντες της Σμύρνης, όποιο και
αν είναι το δόγμα τους ή η

κοινότητα στην οποία ανή-

κουν: δεσμοί που συνάπτο-

νται είτε γιατί οι τελευταίοι

είναι και οι ίδιοι μέλη κά-

ποιας στοάς είτε γιατί έχουν

σχέσεις με μασόνους. 

Μέλος τεκτονικής Στοάς

«Ιωνία» Σμύρνης κατά τα

έτη 1919-1922, λέγεται ότι

ήταν ο Χρυσόστομος Σμύρ-

νης ή Χρυσόστομος Καλα-

φάτης τον οποίον η Ιερά

Σύνοδος αγιοποίησε ως
Εθνομάρτυρα το 1992 και

του οποίου οι διδασκαλίες

και επιλογές 100 χρόνια

πριν καταδεικνύουν ίσως

την τεκτονική του παιδεία

και ιδιότητα: Κατάργηση του

ράσου, κατάργηση των νη-

στειών και αργιών. κατάρ-

γηση του μοναχισμού, συ-

10

Η Ναυμαχία της Σαλαμίνας
(29/9/480 π.Χ.)

Στους “Πέρσες” του Αισχύλου

Η ναυμαχία της Σαλα- Θεμιστοκλή κατατρόπωσε Πρώτοι όρμησαν οι Έλλη-
μίνας αποτελεί την τον πανίσχυρο στόλο των νες, ψάλλοντες τον παιάνα:
πλέον περίφημη μά- Περσών. Την αυγή της 28ης «Ω παίδες Ελλήνων ίτε, ε-
χη της αρχαιότητας και μια ή 29ης Σεπτεμβρίου του λευθερούτε, πατρίδα, ελευ-
από τις σημαντικότερες 480 π.Χ. οι δύο στόλοι βρέ- θερούτε δε παίδας, γυναί-
στην παγκόσμια στρατιωτι- θηκαν ο ένας απέναντι στον κας, θεών τε πατρώων έδη,
κή ιστορία. Η έκβασή της άλλο, έτοιμοι για ναυμαχία. θήκας τε προγόνων· νυν
είχε ως αποτέλεσμα την Ο Ξέρξης, βέβαιος για τη υπέρ πάντων αγών». Άρχι-
απομάκρυνση του περσικού νίκη του, καθόταν σε χρυσό σε, τότε, ένας αγώνας άγρι-
κινδύνου από την Ελλάδα, η θρόνο πάνω στο όρος Αι- ος, σκληρός και φοβερός.
σημασία της νίκης όμως γάλεω, για να απολαύσει το Μέχρι το μεσημέρι, η νίκη
αφορά στο μέλλον όλης της πολεμικό θέαμα. άρχισε να γέρνει προς τη
ευρωπαϊκής ηπείρου.
Η ναυμαχία διεξήχθη στις
28 ή 29 Σεπτεμβρίου του
480 π.Χ. (υπάρχει και η εκ-
δοχή της 22ας Σεπτεμβρί-
ου) στο στενό της Σαλαμί-
νας. Ο ελληνικός στόλος με
μικρές δυνάμεις αλλά με
άριστη τακτική υπό την
εμπνευσμένη ηγεσία του

11

μεριά των Ελλήνων. Η μάχη κού πληθυσμού της αυτο- τους νικήσει, και τον Ποσει-
συνεχίστηκε όλη την ημέρα, κρατορίας, άρα και της ερή- δώνα ακόμα!».
ώσπου το βράδυ η θάλασ- μωσής της και η βασίλισσα Οι θεοί κρίνουν και αποδί-
σα ήταν γεμάτη από ξύλα τρομοκρατημένη από ένα δουν τη δικαιοσύνη, παρα-
και περσικά κορμιά. όνειρο που το θεωρεί προ- στέκοντας αυτόν που σέβε-
Οι Πέρσες είχαν νικηθεί. μήνυμα του πικρού τέλους ται την κοσμική ισορροπία
Ταπεινωμένος ο Ξέρξης κα- της γενιάς της και της χώ- και λειτουργεί σύμφωνα
τέφυγε με τα υπολείμματα ρας της. προς την κοσμική τάξη. Για
του στόλου του στον Ελλή- Ο Δαρείος εμφανίζεται όλες τις άλλες συμπεριφο-
σποντο. ισχυρός, όπως ήταν και όσο ρές, το λόγο έχει η νέμεσις,
ζούσε. Ζητά να μάθει το λό- η τιμωρία.
Στον απόηχο της νίκης των γο που τον κάλεσαν και τι
Ελλήνων στη Σαλαμίνα το βαρύ κακό βρήκε τους Πέρ- Αυτή η άποψη του Αισχύ-
480 π.Χ. ο Αισχύλος, ένας σες. Ο χορός δεν τολμά. λου, περί ανταποδοτικής
εκ των τριών μεγαλύτερων Απευθύνεται στη σύζυγό συμπεριφοράς των θεών
τραγικών ποιητών, παρου- του. Η βασίλισσα του λέει στις πράξεις των ανθρώ-
σιάζει τους «Πέρσες» και την αλήθεια «εν βραχεί λό- πων, επικουρείται και από
κερδίζει στους θεατρικούς γω», ό,τι του λέει όμως είναι την εμφάνιση τόσο του Δα-
αγώνες. Το βαθύτερο νόημα βαρύ και κάθε κουβέντα με- ρείου, όσο και του Ξέρξη
της τραγωδίας αυτής ήταν η γαλώνει τον πόνο, αλλά και στο επόμενο επεισόδιο της
κυριαρχία των ηθικών και την ευθύνη του γιού της του τραγωδίας. Οι Αθηναίοι πο-
θρησκευτικών πεποιθήσεων Ξέρξη. Προσπαθεί να τον λίτες θα παρακολουθήσουν
και του ίδιου του ποιητή, με δικαιολογήσει. «Είναι θού- τον Πέρση βασιλιά, στη χει-
την παρουσίαση της τραγι- ριος, αψύς», «ήλθε δαίμων ρότερη στιγμή της ζωής του,
κής κατάληξης του υβριστή μέγας και του πήρε τα μυα- της απόλυτης πτώσης, να
Πέρση βασιλιά στην κατα- λά», «έπαιρνε διδάγματα απολογείται μπροστά τους
στροφή και τον αφανισμό. Η από φίλους κακούς». Όμως και να λαμβάνουν ηθικά δι-
ύβρις, η αλαζονεία, η ενοχή, ο Δαρείος αντιλαμβάνεται δάγματα, όπως ότι η υπε-
η βία, η ασέβεια στα ιερά, την ύβρη του γιού του, απο- ρηφάνεια οδηγεί στην πτώ-
επιφέρουν τη νέμεση, την τέλεσμα της αλαζονείας του. ση και ο κύκλος ζωής και
τιμωρία των θεών, με σκο- Εμβρόντητος ακούει την εξέλιξης είναι ίδιος για ό-
πό την αποκατάσταση της ευφυή κατά τα άλλα, σύλ- λους, βασιλείς ή θνητούς και
τάξης, αλλά και τη διδαχή. ληψη του Ξέρξη «να ζέψει ότι τόσο η σοφία του μηδέν
Κορύφωση στο έργο αποτε- τον Ελλήσποντο με μηχανές άγαν, όσο και το μεγαλείο
λεί η εμφάνιση στο τρίτο ως πέρα», ώστε να επιτεθεί του μέτρου είναι τα υψηλά
επεισόδιο του παλιού βασι- στην Ελλάδα και από τη θά- μαθήματα ενός ξεχωριστού
λιά Δαρείου, ως είδωλο του λασσα και από η στεριά. τρόπου ζωής.
Κάτω Κόσμου, που με τα «Μέγα Βόσπορο» τον απο-
λόγια του αναδεικνύει το με- καλεί και εμφανώς θέτει την Μ.Β.
γαλείο των Ελλήνων και δι- υπέρβαση της φυσικής τά- 12
καιώνει τον τρόπο ζωής ξης ως το στοιχείο που θα
τους, με τις υψηλές αξίες, τις επιφέρει την τραγωδία. Ο
ηθικές βάσεις και κυρίως το Ξέρξης τολμά να μετατρέψει
σεβασμό στους θεούς. τη θάλασσα σε στεριά και
Ο Δαρείος εμφανίζεται μετά διαπράττει ύβρη προς τους
από επίκληση της συζύγου θεούς, ξεπερνώντας τα όρια
του βασίλισσας Άτοσσας και των ανθρώπων, έστω και
του χορού των γερόντων για αν πρόκειται για τους βασι-
να στηρίξει με τις συμβου- λείς της Περσίας που θεω-
λές του το περσικό βασίλειο, ρούνταν ισόθεοι και κυβερ-
μετά τη φοβερή συντριβή. Η νούσαν -ελέω θεού- σε
ανησυχία είναι μεγάλη, οι απόλυτη μοναρχία. «Ο
γέροντες φοβισμένοι για τον άμυαλος νόμισε πως μπο-
αφανισμό όλου του ανδρι- ρούσε τους θεούς όλους να

επίσημη ιστορική

3 Μαθητές μελετάνε το αρχή. Όσο πιο πολύ
κοιτάμε πίσω στο
χρόνο τόσο πιο
"Regius Poem"
δύσκολο είναι να
διακρίνουμε πως
ολοκληρώθηκε μια

τέτοια μετάβαση. Ο

συνδυασμός της

Λονδίνο 24/06/1717 Freemasons ή όπως αλλιώς έλλειψης απτών στοιχείων
Πανδοχείο της Χήνας ήταν γνωστοί; μαζί με τη μυθική διάσταση
και της Σχάρας, που οι Ελευθεροτέκτονες
ίδρυση της πρώτη Μεγάλη Οι ρίζες της μυητικής συχνά υιοθετούν για συμβο-
Στοάς στην ιστορία του αδελφότητας χάνονται στο λικούς λόγους, κάνουν πολύ
Ελευθεροτεκτονισμού. βάθος των αιώνων. δύσκολη την τεκμηρίωση

μιας αδιαμφισβήτητης αλή-

Πράγματι από εκείνη την Πράγματι είναι ευρέως θειας σχετικά με την προέ-
ημέρα και μετά ο Ελευ- αναγνωρισμένη η προέ- λευση αρκετών πρακτικών.
θεροτεκτονισμός αποκτά μια λευση του θεωρητικού
επίσημη ιστορικά καταγε- Ελευθεροτεκτονισμού από Έτσι πολλοί σήμερα εσφαλ-
γραμμένη οντότητα μέσω τον πρακτικό τεκτονισμό και μένα συγχέουν την ίδρυση
της οποίας εδραιώνεται την οικοδομική τέχνη αλλά της Μεγάλης Στοάς της
διαδίδεται και αποκτά ελάχιστα είναι τα επι- Αγγλίας το 1717 με την
επίσημο χαρακτήρα. Τι στημονικά ιστορικά δεδο- ίδρυση του Ελευθεροτεκτο-
συνέβαινε όμως όμως μέχρι μένα που να συνδέουν το νισμού άλλοι πάλι ανα-
τότε; Ποιοι ήταν οι Ελευ- σημερινό θεωρητικό Ελευ- ζητούν την προέλευση του
θεροτεκτονισμό με κάποια ακόμη και στα αρχαία
θεροτέκτονες, Φραμασόνοι,
13

μυστήρια πολύ πριν την Το χειρόγραφο αποτελεί ένα καταστατικό του 1425,
δημιουργία ακόμα και των κατά πάσα πιθανότητα το οποίο απαγόρευε τις
πρακτικών τεκτονικών στο- συλλογή από παλαιότερα συνελεύσεις. Πιθανότατα
ών. χειρόγραφα και πολλοί το γράφτηκε στην Northumbria,
τοποθετούν ημερολογιακά περιοχή ανάμεσα στην
Μια από τις πλέον σημα- στο 1390. Ο Edward August Αγγλία και τη Σκωτία, εκεί
ντικές πηγές για μελέτη της Bond (1815 - 1898) όμως, που βρίσκεται δηλαδή το
Ελευθεροτεκτονικής ιστο- επιμελητής χειρόγραφων York, μια περιοχή με
ρίας είναι το αρχαίο στο Βρετανικό Μουσείο, του πλούσια τεκτονική ιστορία.
χειρόγραφο “Regius Poem”. έδωσε μια ημερομηνία 50
Αγνώστου συγγραφέα και χρόνια αργότερα, περίπου Η ακριβής προέλευση του
χαμένο για πολλούς αιώνες στο 1440. Υποστήριζε Regius Poem όπως
ανάμεσα σε ιδιωτικά και επίσης ότι γράφτηκε από αναφέρθηκε είναι ασαφής.
δημόσια αρχεία αποτελεί έναν ιερέα. Οι σύγχρονες Το χειρόγραφο είχε κατά-
σήμερα την παλαιότερη τεχνικές χρονολόγησης, γραφεί σε διάφορους προ-
γραπτή αναφορά σε Ελευ- όντως το εκτιμούν μεταξύ σωπικούς καταλόγους.
θεροτεκτονικές πρακτικές, 1425 και 1450.
παρουσιάζοντας σε στίχους Τελικά το 1757, ο βασιλιάς
και με σαφήνεια, οδηγίες για Υποστηρίζεται δε, ότι γρά- Γεώργιος Β' το δώρισε στο
τη λειτουργία μιας στοάς. φτηκε για να αντικρούσει Βρετανικό Μουσείο. Πριν
από τη δωρεά, το 1734,
καταλογίστηκε και καταχω-
ρήθηκε ως «Ποίημα Ηθικών
Καθηκόντων».

Εξαιτίας αυτού, το ποίημα
ξεχάστηκε από τον
Τεκτονισμό για ένα διά-
στημα. Κατά τη σύνοδο της
Βασιλικής Ακαδημίας του
1838 - 39, ο λόγιος James

Halliwell - Phillipps (1820 -
1889) παρέδωσε μια
εργασία με θέμα «Η πρώιμη
ιστορία του Τεκτονισμού
στην Αγγλία», η οποία ήταν
βασισμένη σε μεγάλο βαθμό
στο Regius Poem. Το 1840
η εργασία αυτή μαζί με το
ίδιο το ποίημα εκδόθηκε και
από τότε πήρε το όνομα
«Χειρόγραφο του Halliwell».
Η λέξη Regius χρησιμο-
ποιήθηκε για να τονιστεί η
σχέση του με τη Βασιλική
Βιβλιοθήκη. Σήμερα φυλάσ-
σεται στο Βρετανικό μου-
σείο.

Η γλώσσα του ποιήματος
είναι τα Middle English
(Μέσα Αγγλικά 1150-1500
χ.κ.), παρόλο που εκείνη
την περίοδο επίσημες
γλώσσες ήταν τα Λατινικά
και τα Γαλλικά. Τα Αγγλικά,

14

που θεωρούνταν η γλώσσα σεβασμός ήταν δεδομένα σε αντιμετωπίσει όλες τις
αυτό το χώρο. πιθανές καταστάσεις που θα
των απλών ανθρώπων, συναντήσει όπου και αν
Ως αποτέλεσμα των βρίσκεται.
μόλις τα τελευταία 40 χρόνια κοινωνικών συνθηκών της
εποχής και της σύνδεσης με
χρησιμοποιούνταν για τα τον πρακτικό τεκτονισμό το
κείμενο παρουσιάζει στοι-
επίσημα χειρόγραφα. χεία που σήμερα θεωρού- Η διαφύλαξη των μυστικών
νται μη αποδεκτά από την
Επιπλέον, ο έμμετρος λόγος σύγχρονη Ελευθεροτεκτονι- της συντεχνίας, ο μη
κή ηθική. Για παράδειγμα τα
του ποιήματος χαρακτη- μη αρτιμελή άτομα κρίνονται κακοπροαίρετος λόγος
απαράδεκτα για συμμετοχή
ριζόταν ανήθικος κατά τον στο έργο. έναντι αδελφών και η

Μεσαίωνα και κατάλληλος Φυσικά υπάρχουν μια σειρά εμπιστοσύνη θεωρούνταν,
από οδηγίες και κανόνες
μόνο για χώρους διασκέ- που όχι μόνο επιβάλλονται όπως και σήμερα, δεδο-
και από τη σημερινή ηθική
δασης. Αυτό συνάδει με το αλλά συχνά περιλαμβά- μένα. Στις στοές αδελφοί και
νονται και στα σημερινά
γεγονός ότι οι συναντήσεις Τυπικά ή έστω αποτελούν αδελφές εργάζονται ως
υγιείς πρακτικές τις οποίες
των τεκτόνων τότε, γίνονταν οι Τέκτονες προσπαθούν να θεράποντες, ο κάθε ένας με
ακολουθούν. Τέτοια παρα-
σε μπυραρίες και αντί- δείγματα είναι συνεπής τη σειρά του, με σκοπό να
παρουσία των διδασκάλων
στοιχους χώρους. στα συμβούλια, αλλά και η αναλάβουν την καθαριότητα
επιλογή κατάλληλων μαθη-
Tο Regius Poem ξεκινάει με τευόμενων για τη τέχνη. και τις υποχρεώσεις του
αναφορές σε τροβαδούρους Είναι σαφής η απαγόρευση
να λένε την ιστορία του για αρωγή σε κλέφτες και κτηρίου.
Ευκλείδη και πως ο ανέντιμους ανθρώπους.
τεκτονισμός ξεκινάει από τη Καθορίζεται πως η νυχτε- Το πέρασμα από τον
γεωμετρία, η οποία, σύμφω- ρινή εργασία μπορεί να είναι πρακτικό τεκτονισμό στο
να πάντα με το κείμενο, μόνο πνευματική και όχι θεωρητικό είναι εμφανές
αναπτύχθηκε πρώτα στην πρακτική (για ευνόητους από το γεγονός πως οι
Αίγυπτο, με τους ακολου- λόγους). οδηγίες και οι ηθικές αρχές
θούντες αυτής να είναι που προτείνονται αφορούν
Σημαντική οδηγία είναι πως και τη ζωή εκτός
ευγενούς καταγωγής. δεν πρέπει τα μέλη της εργαστηρίου και όχι μόνο
αδελφότητας να μειώνουν ο κατά την παρουσία στη
Ακολούθως περιγράφει ότι ένας την εργασία του άλλου στοά. Αποσαφηνίζεται πως
πολλές οικογένειες που αλλά ταυτόχρονα αν κάτι τέτοιο θα καθιστούσε
έκαναν παιδιά χωρίς αρκετό κάποιος κριθεί ανεπαρκής η τον Τεκτονισμό υποκριτικό
εισόδημα για να τα οδηγία προς τους διδασκά- και ψεύτικο. Σε αυτό το
μεγαλώσουν σωστά, τα λους του είναι να τον σημείο λοιπόν είναι
έστελναν να μαθητεύσουν αντικαταστήσουν για το ξεκάθαρο πως το Regius
κοντά σε σοφούς δασκά- καλό του εργαστηρίου. Poem δεν στοχεύει απλά να
λους για 7 χρόνια, ώστε να βοηθήσει στην οργάνωση
μεγαλώσουν με αρετή και Σύμφωνα με το κείμενο είναι για την εύρυθμη λειτουργία
όσο το δυνατόν λιγότερα υποχρέωση του διδασκάλου των στοών αλλά στην
δεινά. Κοντά τους, μέσα να εκπαιδεύσει ολοκληρω- καθοδήγηση του ατόμου
από την τέχνη της μένα τον μαθητή έτσι που ώστε μέσω της ανόρθωσης
γεωμετρίας, προετοιμάζο- αυτός να μπορεί να του να ανορθωθούν οι
νταν να βγουν στη κοινωνία,
έτοιμα να ζήσουν με έντιμο κοινωνίες.
τρόπο και με ασφάλεια.
Αξίζει να αναφερθεί ότι οι Πολύ ενδιαφέρουσα είναι
μαθητευόμενοι, αγαπούσαν και η αναφορά του
ο ένας τον άλλον σαν ποιήματος στην τέχνη των 4
αδελφοί και αδελφές και εστεμμένων. Οι 4 τέκτονες,
όταν κάποιος από τους με τα ονόματα Καστόριος,
μαθητές ξεχώριζε, όφειλε να Σινφρόνιος, Κλαύδιος και
μεταδώσει τη γνώση του και Νικόστρατος, ήταν δημιουρ-
στους υπόλοιπους. Ακόμα, γοί αγαλμάτων με μεγάλη
αναφέρεται ότι όποια και να εμπειρία. Τους ζητήθηκε να
ήταν η κοινωνική τάξη του κατασκευάσουν ένα άγαλμα
άλλου, η ισότητα και ο για το θεό Ασκληπιό, αλλά
όντας χριστιανοί αρνήθηκαν
. Για αυτό, καταδικάστηκαν

15

σε θάνατο. Ονομάστηκαν πως διεξάγονταν οι Συνετό θα ήταν λοιπόν να
εστεμμένοι διότι μαρτύρη- Εργασίες. Επίσης εμβαθύνει μην κρίνουμε το κείμενο με
σαν για τη πίστη τους και η στο τι θεωρούταν σωστό, τα σημερινά δεδομένα, αλλά
κορώνα όπως και τα κλαδιά ευγενικό και ηθικό κατά τη να μείνουμε στην πληθώρα
του φοίνικα, αποτελούν συγκεκριμένη εποχή. Γίνεται των γνώσε-ων που
σύμβολο του μαρτυρίου. επίσης ξεκάθαρη αναφορά παίρνουμε και αν θέλουμε,
σε άντρες και γυναίκες - μπορούμε να συγκρίνουμε
Στη συνέχεια του κειμένου αδελφούς και αδελφές- τις ομοιότητες με τα τυπικά
βλέπουμε αναφορά στις 7 γεγονός που πιστοποιεί την και τους κανόνες των Στοών
ελεύθερες τέχνες και καταγωγή του μικτού του σήμερα.
επιστήμες. Τη γραμματική, τεκτονισμού από πολύ
τη διαλεκτική, τη λογική, τη παλιά, αιώνες πριν την ΠΗΓΕΣ:
ρητορική, τη μουσική, την ίδρυση της αμιγούς Τα Αρχαία Τεκτονικά Χειρόγραφα .
αστρονομία και την Μεγάλης Στοάς της Αγγλίας.
γεωμετρία. Σήμερα γνωρί- The Regius Poem- O Naymous
ζουμε ότι το 330 σημα- Μπορούμε φυσικά να
τοδοτεί τη διατύπωση των 7 παρατηρήσουμε σε ορισμέ- Graecus, J.P. CRAFTSON
ελευθέρων τεχνών και να σημεία του κειμένου μια Λάσκαρις, Νέστωρ Χ., 1951.
επιστημών, οι οποίες υιοθε- πεπερασμένη έννοια της Εγκυκλοπαίδεια της Ελευθέρας
τήθηκαν από χριστιανούς ηθικότητας, η οποία όπως
μελετητές στη Γαλλία του και όφειλε έχει εξελιχθεί και Τεκτονικής. Αθήνα: Ιδιωτική Έκδοση
12ου αιώνα. Μέσα από προσαρμοστεί στην σημε-
αυτές, ο άνθρωπος μπορεί ρινή πραγματικότητα. Οι Misraim Memphis. Regius Poem
να έρθει σε επαφή με τη Ελευθεροτέκτονες εξάλλου
γνώση του Θεού. Οι τέχνες είναι θεωρητικοί αρχιτέκτο- [Online]. Διαθέσιμο από:
αυτές μέχρι και σήμερα νες, οι οποίοι έχουν δεσμε-
υποστηρίζεται ότι είναι ίσης υτεί να χτίσουν και να ανε- http://misraimmemphis.com/pdf/Regiu
σημασίας. Μέσω αυτών γείρουν τον εσωτερικό Ναό
έρχεται η κατανόηση για το της Αρετής. s%20Poem.pdf
Μεγάλο Αρχιτέκτονα του
Σύμπαντος και την φώτιση. MASONRYTODAY, 2020. The Regius
Poem [Online]. Διαθέσιμό από:
Σαφείς είναι και οι οδηγίες
που δίνει το κείμενο στα https://www.masonrytoday.com/index.
μέλη της συντεχνίας όσον
αφορά τους κανόνες php?new_month=3&new_day=10&ne
συμπεριφοράς σε σχέση με
την εκκλησία. Τονίζεται η w_year=2020
σημαντικότητα του να είναι
τυπικοί σε σχέση με τον The Masonic Roundtable. " Regius |
χώρο, ταπεινοί και με
σεβασμό . Η υποχρέωση TMR 287." YouTube, uploaded by
για προσευχή και μετάνοια
είναι καθημερινή και ακόμα Masonic Roundtable, 21 Feb. 2020,
και αν κάποιος δεν μπορεί
να παραβρεθεί στο χώρο https://www.youtube.com/watch?v=B
του ναού, οφείλει να
συμπεριφερθεί ανάλογα, aGUxGjwcGM
εάν ακούει τις καμπάνες.
Α.Μ., Ε.Τ. & Χ.Μ. υπό την επιμέλεια των Ν.Χ. & Σ.Μ.
Συνοψίζοντας, το συγκε- 16
κριμένο χειρόγραφο, δίνει
φως σε αρκετές απορίες
που πιθανότατα να μας
δημιουργούνται, για το πως
λειτουργούσαν οι Στοές και






Οι στήλες B και J από Οι δυο στήλες B και J ανά- σε εξωτερικούς παράγοντες
τελούν ένα από τα μεσα στις οποίες στέκεται ο (υλικά αγαθά, χρήματα
σπουδαιότερα τεκτο- μυούμενος πριν εισέλθει κ.άλ.), επομένως είναι αυ-
νικά σύμβολα και ο απο- στο Ναό υπενθυμίζουν στον τάρκης.
συμβολισμός τους μπορεί Τέκτονα ότι για να αποκτή- Άλλο ένα σημείο όπου ο τε-
να οδηγήσει στην νοηματική σει πρόσβαση στον εσώτε- κτονισμός συναντά την φι-
συνάρτηση τους με πολλές ρό του κόσμο, στην ουσία λοσοφία του Αριστοτέλη ε-
θεωρίες, όπως η ανάπτυξη της ψυχής και κατ΄επέκταση ντοπίζεται στην ανάπτυξη
του θεωρητικού και πρακτι- να ενωθεί με τον ανώτερό της θεωρίας του για τiς ηθι-
κού βίου στον Αριστοτέλη. του εαυτό θα πρέπει η υλική κές αρετές. Το βιβλίο του
Σε βαθύτερη ανάλυση των του φύση να κατακτηθεί Αριστοτέλη Ηθικά Νικομά-
δύο στηλών παρατηρείται η από την πνευματική. Δηλα- χεια αποτελεί το βασικό έρ-
εξίσωση τους με την ουρά- δή η στήλη J να κατακτήσει γο, όπου γίνεται λόγος για
νια και γήινη σφαίρα. Η B την B. την ηθική.
αναπαριστά τον γήινο κατώ- Κάτι παρόμοιο μας αναφέ- Η αρετή είναι διττή (διανοη-
τερο κόσμο και κατ΄ επέ- ρει και ο Αριστοτέλης ανα- τική και ηθική). Η ηθική α-
κταση την εξέλιξη μας σε φορικά με την επίτευξη της ναπτύσσεται με το έθος, την
αυτόν και η J τον πνευματι- ευδαιμονίας. Φαίνεται να συνήθεια και βρίσκεται στο
κό ανώτερο κόσμο. Κάτι καταλήγει στο συμπέρασμα επιθυμητικόν κομμάτι του
ανάλογο εντοπίζουμε ανα- πως η τέλεια ευδαιμονία ε- άλογου μέρους της ψυχής.
λύοντας και τις δυο διανοη- πιτυγχάνεται με την αρετή Παρόλο που οι ηθικές αρε-
τικές αρετές –φρόνηση και της σοφίας και την εξάσκη- τές δεν μπορούν να ορίσουν
σοφία- στην φιλοσοφία του ση του θεωρητικού βίου, σε από μόνες τους την μεσότη-
Αριστοτέλη. αντίθεση με μια δευτερεύ- τα αποτελούν έξεις με σκο-
Η σοφία ως αρετή που ουσα ευδαιμονία η οποία πό την στροφή προς αυτήν.
αφορά την γνώση των αιώ- μπορεί να επιτευχθεί με την Σκοπός της καλλιέργειας
νιων πραγμάτων διέπει τον αρετή της φρόνησης. τους είναι να γίνει ο άνθρω-
θεωρητικό βίο. Η φρόνηση Ο ίδιος συνηγορεί υπέρ του πος ηθικά εξαίρετος και ε-
από την άλλη πλευρά, ως συμπεράσματος του, ανα- νάρετος.
αρετή της προαίρεσης, μας φέροντας μεταξύ άλλων, ότι Η διανοητική αρετή που
δίνει την δυνατότητα να κα- τον θεωρητικό βίο μπορού- αντικείμενο της αποτελεί η
τανοούμε τον ορθό λόγο- με να τον εξασκούμε συνε- ηθική σφαίρα είναι η φρό-
διέποντας κατά βάση τον χώς και μάλιστα φαίνεται να νηση, η οποία συλλαμβάνει
πρακτικό βίο. τον αγαπάμε για αυτόν τον την αλήθεια στο πεδίο των
ίδιο και επειδή δεν βασίζεται ηθικών πράξεων.

17

Αντικείμενα της είναι όσα δύναται να εντοπίζει το ορ- μοποιούνται όσο και στην
πραγματώνονται με ηθικές θό (μέσον) και να εφαρμόζει ουσία του αποτελέσματος.
πράξεις (ευδαιμονία). Πιο τις αρχές της ηθικής σε κάθε Στόχος της προσέγγισης
συγκεκριμένα η φρόνηση του πράξη. του Αριστοτέλη η κατάκτηση
συνθέτοντας τα συστατικά Η γοητεία που παρέχει η της τέλειας ευδαιμονίας,
της πράξης καθιστά ικανό κατανόηση των νοημάτων στόχος της προσέγγισης

το άτομο να δει την ηθική που πρεσβεύει ένα εκάστο- του τεκτονισμού η κατάκτη-
τους ποιότητα, το κατά πό- τε σύμβολο θα μπορούσαμε ση της Αλήθειας, του Φω-
σο δηλαδή μια πράξη τείνει να πούμε ότι απορρέει από τός, η ενοποίηση με τον
προς το ορθό (μέσον). την συνειδητοποίηση της ανώτερο εαυτό.
Για να πραγματωθεί η ανά- ταύτισης ενός κοινού άξονα
πτυξη της φρόνησης απα- γραμμής διαφορετικών με- Α.Μ.
ραίτητη προϋπόθεση είναι ταξύ τους προσεγγίσεων, ο 18
να έχουν κατακτηθεί οι ηθι- οποίος παρόλο που εκ
κές αρετές (δικαιοσύνη, αν- πρώτης όψεως δεν καταδει-
δρεία, μεγαλοψυχία κτλ.) κνύει ενοποιητικά στοιχεία
Με παρόμοιο τρόπο ο Τέ- αναφορικά με τις μεθόδους
κτονας επιδίδεται σε μια α- που ακολουθούνται, ωστό-
διάκοπη προσπάθεια κατά- σο διεισδύοντας παρατη-
κτησης της αλήθειας καλλι- ρούνται τόσο πολλά κοινά
εργώντας την ηθική του υ- σημεία (στήλη B:φρόνηση-
πόσταση/χαρακτήρα και πρακτικός βίος, στήλη
δομώντας τον εσωτερικό J:σοφία-θεωρητικός βίος),
Ναό της αρετής με στόχο να τόσο στα μέσα που χρησι-

Η κίνηση στο Ναό. μιουργείται, παρατη-
ρείται εδώ μια επανα-
ληπτικότητα και κυκλι-

κότητα.
Κυκλική ή Σπειροειδής; Η κίνηση όμως στους
δύο άξονες δεν υπο-
δηλώνει εξέλιξη. Η κυ-

κλική περιστροφή α-

Eνα από τα πρώτα ουργείται ένας νοητός κύ- ποτελεί μια απλή επα-
πράγματα που μα- κλος. νάληψη της διαδρομής, στα
θαίνει ο νεόφυτος Η κίνηση αυτή συμβολίζει ίδια σημεία.
στον Τεκτονισμό, είναι η δε- την πορεία της ψυχής. Που είναι λοιπόν η εξέλιξη;
ξιόστροφη κίνηση στο Nαό. Η ψυχή εισέρχεται στο Ναό Ας πάρουμε ως αξίωμα ότι
(παρούσα ενσάρκωση), υπάρχουν τρεις κόσμοι /

πεδία / σώματα. Ο

υλικός, ο συναι-

σθηματικός και ο

νοητικός.

Ο συμβολισμός

του ουροβόρου

όφι είναι έγκυρος

όταν η συνείδησή

μελετά έναν ή δύο

από τους παρα-

πάνω κόσμους.

Όταν δηλαδή συ-

νειδησιακά αντι-

λαμβανόμαστε μία

ή δύο διαστάσεις.

Και πράγματι,

πνευματική εξέλι-

ξη δεν υφίσταται

όταν δεν υπάρχει

ισορροπία και συ-

ντονισμός και

στους τρεις κό-

σμους.

Ο στείρα πνευμα-

τικός άνθρωπος

δε θα δημιουργή-

Ουσιαστικά ο μυημένος, χωρίς μνήμες (ανατολή). σει στην ύλη. Ο
καθώς εισέρχεται στον χώ- Μέσω των εμπειριών όμως,
ρο, κινείται από την αριστε- αποκτά γνώση και σοφία εργάτης που σκέφτεται μη-
ρή πλευρά του κέντρου και (βοράς). Μέσω του θανάτου
εκτελώντας μια περιστροφι- τέλος, μεταμορφώνεται, ε- χανικά δε θα εξελίξει την ε-
κή κίνηση, ανάλογα στο ση- ξελίσσεται και επιστρέφει
μείο που θέλει να καταλήξει, στο αρχικό της επίπεδο ύ- πιστήμη του. Αυτός που εί-
συνεχίζει στη δεξιά πλευρά, παρξης, μέχρι πάλι να ξανα-
έχοντας τη δυνατότητα να ενσαρκωθεί. ναι έρμαιο των συναισθημά-
εκτελέσει μισή ή και πλήρη Όπως ακριβώς ο ουροβό-
περιφορά. Μπορούμε να ρος όφις τρώει την ουρά του των του, δε θα σκεφτεί λογι-
πούμε δηλαδή ότι έτσι δημι- (ενσαρκώσεις) και ξαναδη-
κά.

Αντίστοιχα και στις Στοές, τα

μέλη πολλές φορές επικε-

ντρώνονται σε μια πλευρά

του Τεκτονισμού.

Κάποιοι επικεντρώνονται

στις αγαθοεργίες (ένωση),

19

άλλοι στη φιλοσοφία (εξέλι- την πραγματική φύση του Τέλος, η ανέλιξη έρχεται
ξη), άλλοι στα τυπικά (συ- κόσμου. καθώς εργαζόμαστε και
νείδηση), άλλοι στην επέ- Έτσι, αντί να κοιτάμε τον ισορροπούμε τα 3 μας σώ-
κταση του τάγματος (δημι- ουροβόφορo όφι μόνο από ματα.
ουργία) και ούτω καθεξής πάνω, σε δύο διαστάσεις,
Ένα σύστημα για να ισορ- μπορούμε να τον παρατη- Σπείρα:
ροπήσει, πρέπει όλα τα μέ- ρήσουμε και από τα πλάγια.
λη του να είναι δουλεμένα Και εκεί, με έκπληξη θα Το εργαλείο που
και ομοιόμορφα. δούμε ότι η κίνηση δεν είναι
Ποιος είναι όμως ο σκοπός κυκλική, αλλά σπειροειδής εκφράζεται η
τους συστήματος που ονο- και εξελίσσεται συνεχώς
μάζουμε Τεκτονισμός; προς ανώτερα πεδία ύπαρ- θεία δύναμη, o
Αν θέλει κάποιος μόνο αγα- ξης.
θοεργίες μπορεί να βρει ένα Η κίνηση αυτή δε, είναι η δημιουργός της
φιλανθρωπικό ίδρυμα. ίδια με την κίνηση του ηλια-
Αν θέλει φιλοσοφία, ένα φι- κού μας συστήματος στο φύσης, το υπέρ-
λοσοφικό κύκλο. ελικοειδές μοντέλο (όπως
Αν θέλει δραματουργίες, να πάνω, έτσι και κάτω). τατο σχέδιο.
παρακολουθήσει ένα αρχαίο
δράμα. Συνοψίζοντας λοιπόν, η κί- Ας το θυμόμαστε αυτό λοι-
Αν θέλει κοινωνική καταξί- νηση μέσα στο ναό συμβο- πόν την επόμενη φορά που
ωση, μπορεί να συμμετά- λίζει την εξέλιξη της ψυχής. θα εισέλθουμε στο Ναό. Συ-
σχει στα κοινά. Η κίνηση αυτή δεν είναι κυ- ντονιζόμαστε με αυτή τη
Ο σκοπός του Τεκτονισμού, κλική, καθώς δε μένει στο σκέψη και προσπαθούμε να
όπως προκύπτει από αυτά ίδιο επίπεδο, αλλά σπειρο- αφυπνίσουμε όλες τις δυ-
που αναφέραμε στην αρχή, ειδής, υποδεικνύοντας εξέ- νάμεις αυτές της ψυχής που
είναι το ταξίδι και η εξέλιξη λιξη. θα μας βοηθήσουν στη ψυ-
της ψυχής. χική μας εξέλιξη, ανέλιξη και
Δυστυχώς λόγω της επι- μεταμόρφωση.
στημονικής εξέλιξης της
εποχής στην οποία βρι- Ν.Χ.
σκόμαστε, καμιά φορά εί-
ναι θέμα ταμπού να μιλάμε
για πνευματικά και εσωτε-
ρικά θέματα.
Σε μια εποχή που οι ηλια-
κές καταιγίδες και η ηλε-
κτρομαγνητική ακτινοβολία
του ήλιου αποτελούν κοινή
γνώση, γιατί μας είναι δύ-
σκολο να μιλάμε για το
ηλεκτρομαγνητικό πεδίο
του ανθρώπου;
Η απάντηση είναι απλή.
Γιατί όσον αφορά τη μελέ-
τη της ψυχή, δε μελετάμε
το σύστημα στις "τρεις
πραγματικές διαστάσεις
του".
Μια ολιστική προσέγγιση,
χωρίς τις διαστρεβλώσεις
της αντίληψης όμως, θα μας
βοηθήσει να προσεγγίσουμε

20

Ο



Ο διαλογισμός είναι κασίες, καθώς σε αυτές επι- εντοπίζει ιδέες που μέχρι
μια πρακτική κατά χειρείται μια ορισμένη πρό- τώρα του ήταν άγνωστες.
την οποία χρησιμο- κληση συναισθηματικής κα- Η εξάσκηση του διαλογι-
ποιούνται τεχνικές ώστε να τάστασης που θα επιφέρει σμού οδηγεί στην εμπειρία
τιθασεύεται η προσοχή και την σταδιακή αφύπνιση του της υπερβατικής συνείδη-
να να επιτευχθεί μια νοητική ατόμου. Ο άνθρωπος στον σης γεγονός που έχει επι-
και συναισθηματική κατά- εξωτερικό κόσμο δεν είναι στημονικά αποδειχτεί να
σταση χαλάρωσης. Τα οφέ- δυνατό να αναγνωρίσει ότι σχετίζεται με την εδραίωση
λη του στον άνθρωπο είναι δεν γνωρίζει ήδη. Με λίγα ανώτερων νοητικών λει-
ποικίλα και αφορούν όλο το λόγια παρατηρούμε και ε- τουργιών όπως είναι ο υψη-
φάσμα της ζωής. ντοπίζουμε όσα ήδη γνωρί- λότερος δείκτης νοημοσύ-
Οι τελετές στον τεκτονισμό ζουμε. νης, η συνοχή της σκέψης,
έχουν μια μυστηριακή α-
τμόσφαιρα και η λειτουργι- Με τον διαλογισμό επιτυγ- η αύξηση της δημιουργικό-
κή διαδικασία παραπέμπει χάνεται η σταθερή προσοχή τητας κ.άλ.
σε διαλογισμό με στόχο την στην εκάστοτε διαδικασία. Η υπεραισθητή γνώση
υποσυνείδητη κατανόηση Οι τελετές και οι μυήσεις έ- μπορεί να κατανοηθεί από
ανώτερων εννοιών και ι- χουν στην ουσία τους εν- την ανθρώπινη διάνοια μό-
δεών στις οποίες οι μυού- σωματωμένη μια διαλογι- νο εάν το άτομο βρίσκεται
μενοι εισάγονται σταδιακά στική πρακτική έτσι ώστε να σε ερευνητική διάθεση συ-
και βαθμιαία. γίνεται εις βάθος κατανοητή νειδητά. Σε άλλη περίπτωση
Ο επαναληπτικός χαρακτή- η διδασκαλία και να μπορεί διδασκαλίες θα ακουστούν
ρας όσον αφορά τα λόγια και στην καθημερινή ζωή το και απλά θα χαθούν.
που χρησιμοποιούνται κάθε άτομο να αναγνωρίζει και να
φορά κατά το άνοιγμα και το
κλείσιμο των εργασιών α-
ποβλέπει στην δημιουργία
μιας τάξης του νου έτσι ώ-
στε να προετοιμαστεί και να
καταστεί ικανός να λάβει και
να αρχίσει να κατακτά την
εκάστοτε διδασκαλία.
Ο διαλογισμός στις πρακτι-
κές του τεκτονισμού παρα-
τηρείται στις μυητικές διαδι-

21

Τα τελετουργικά και οι μυή- Αναφορικά με τον τρόπο βιώνουμε εσωτερικά ξεκλει-
σεις αποβλέπουν στο να δώνει την ομορφιά του εξω-
φέρουν το άτομο σε μια τέ- σκέψης η διαφορά είναι η τερικού κόσμου, ο οποίος
τοια κατάσταση, ώστε να είναι εμποτισμένος με το
μπορέσει να δεχτεί τα νοή- εξής: στην προ-μυητική θεϊκό μεγαλείο, που για να
ματα που επικοινωνούνται το γευτούμε στην εξωτερική
και να τα αποτυπώσει εσω- γνώση αναλογιζόμα- πραγματικότητα, θα πρέπει
τερικά. πρώτα να το έχουμε βιώσει
Σε προ-μυητική κατάσταση στε/σκεφτόμαστε για τα μέσα μας.
το άτομο αντιλαμβάνεται τον
εαυτό του ως υποκείμενο πράγματα, στην μυητική Α.Μ.
που ψάχνει τα αντικείμενα
έξω από αυτόν, στην μυητι- ψάχνουμε να βρούμε πώς
κή κατάσταση πλέον αντι-
λαμβάνεται τον εαυτό του εμείς γινόμαστε αντιληπτοί
ως αντικείμενο και ψάχνει το
συσχετιζόμενο υποκείμενο. στο σύμπαν.
Στην μυητική γνώση το άτο-
μο συνειδητοποιεί ότι θα Ο διαλογισμός, ανάμεσα
πρέπει να δραπετεύσει από
τον εαυτό του. στα οφέλη του, καθιστά τον

άνθρωπο ικανό να καταλά-

βει την διαφορά μεταξύ μιας

υπνωτικής και μιας αφυπνι-

σμένης ζωής. Τον καθιστά

ολοένα και πιο ενσυνείδητο.

Προκαλείται μια κατάσταση

τάξης του νου έτσι ώστε να

ενισχυθεί η αποτύπωση του

βιώματος, καθώς αυτό που

22



ΜΕΓΑΛΗ ΜΙΚΤΗ ΣΤΟΑ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΕΚΤΟΝΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ - ©copyright 2020 -2022