PAMERAN BERTEMA PESTA KAAMATAN DAN HARI GAWAI

Pusat Sumber
Raudhatul Ilmi SKTB
membawakan anda…

1

Pameran Bertema
Pesta Kaamatan

&
Hari Gawai

PESTA KAAMATAN

3

“Pesta Kaamatan atau nama lainnya Tadau Kaamatan atau

di dalam bahasa Kadazan Magavau merupakan upacara
perayaan khas untuk menghormati "Bambazon" iaitu untuk
menghormati semangat padi. Pesta Kaamatan atau Tadau

Kaamatan merupakan upacara perayaan khas untuk
menghormati semangat padi.

Pesta ini adalah amalan tradisi Kaum Kadazandusun Murut
dan disambut pada 30 dan 31 Mei setiap tahun.

4

Tarian Sumazau

Tarian unik dengan iringan paluan gong ini ditarikan dengan
kedua-dua tangan diangkat ke paras bahu dan dikibar-kibarkan

umpama kipasan sayap burung, mengikut alunan rentak yang
dimainkan

5

Unduk Ngadau Kaamatan

Unduk Ngadau merujuk kepada semangat Huminodun. Unduk Ngadau berasal dari perkataan
"tunduk tadau" atau “runduk tadau”, yang bermakna “gadis yang dimahkotakan sinaran cahaya

matahari”.
Dikatakan, selepas Huminodun dikorbankan oleh Kinoingan, selepas tujuh hari Unduk Ngadau
muncul dari kakanan dan dipercayai sebagai jelmaan semangat Huminodun. Unduk Ngadau juga
dikatakan sebagai orang yang pertama mengajar Bobohizan mentera yang diamalkan sehingga

sekarang.
Semenjak itu perkataan Unduk Ngadau digunakan bagi melambangkan kecantikan dan kebaikan
budi bahasa Huminodun. Pertandingan ratu cantik Unduk Ngadau akan diadakan pada perayaan

Tadau Kaamatan.

6

Makanan dan Minuman

Kinomol Noonsom Nasi Linopot Ambuyat

Air Tapai yang diperbuat Jeruk buah Mambangan Nasi yang dibungkus Hidangan yang diambil
dari beras dengan daun dari bahagian batang sagu

sawit.

7

Pakaian Tradisi

Pakaian istiadat masyarakat Kadazan dari Penampang.
Lelakinya memakai baju gaung, seluar souva, bengkung
toogot dan pakain kepala yang disebut siga. Wanita
memakai baju pendek sinuangga, kain labuh tetapi dan
selendang batik dilengkapi tali pinggang himpogot.Baju
tradisional suku kaum Kadazan daerah Papar. Baju
fabrik baldu hitam berhias rendakuning keemasan.
Lelaki memakai pakaian kepala sigal dari kain destar
dan wanita memakai siung dari anyaman buluh halus
bermotifkan geometrik etnik Sabah. Perhiasan diri
gelang tangan dan tali pinggang syiling perak.

8

Ritual Keagamaan

Obolian Odu Miada Gumarang berkongsi bahawa Kaamatan mempunyai tujuh upacara iaitu:

⋄ Mamayayat/Mogkodim Pouli Bambarayon (Permulaan panggilan pulang untuk Bambarayon)
⋄ Magahau (Magavau), Mongondut/Mongombos (Humabot) om Modsoluhut do Bambarayon (Misi

mencari dan menyelamat)

⋄ Mamabas (Meredakan)
⋄ Momodsu (Pembersihan atau penyucian)
⋄ Monoguli (Pemulihan)
⋄ Monumad (Memberi makan)
⋄ Moginakan Kopiobpinaian om Karayahan doid Kinoingan (Hari raya perjumpaan dan kesyukuran

kepada Tuhan)

9

HARI GAWAI

“Hari Gawai, atau Festival Gawai Dayak, adalah festival

penting masyarakat Dayak di Malaysia yang terdiri daripada
suku Bidayuh, Kenyah, Iban, Murut, Kayan, dan Kelabit.

Gawai bermaksud pesta. Jadi, Gawai Dayak merupakan
Pesta Dayak. Gawai Dayak merupakan hari menyambut
tahun baru yang ditandakan dengan berakhirnya musim
menuai padi dan bermulanya musim menanam padi yang
baharu. Ia merupakan musim perayaan pesta-pesta tradisi

dan sosial.

11

Asal Usul Hari Gawai

Gawai Dayak adalah musim perayaan yang berlangsung selama sebulan
yang bermula dari hujung bulan Mei sehingga akhir bulan Jun setiap tahun.
Mereka mempunyai beberapa upacara besar yang dijalankan di rumah
panjang dan bandar. Hari pertama perayaan jatuh pada 31hb Mei dan hari
kedua pada 1hb Jun setiap tahun dan akan tamat secara rasmi dengan
upacara penutupan pada akhir bulan Jun yang dipanggil menggulung atau
ngiling tikar.

Penanaman padi adalah aktiviti utama kehidupan orang Dayak sejak dahulu
kala lagi kerana beras adalah makanan utama mereka. Selepas tamatnya
musim menuai padi, kaum Dayak akan memiliki banyak beras. Jadi, sesuailah
masanya untuk mereka meraikan pesta-pesta tertentu.

12

Sambutan Hari Gawai

Gawai Dayak adalah musim perayaan yang berlangsung selama sebulan yang bermula
dari hujung bulan Mei sehingga akhir bulan Jun setiap tahun. Mereka mempunyai

beberapa upacara besar yang dijalankan di rumah panjang dan bandar. Hari pertama
perayaan jatuh pada 31hb Mei dan hari kedua pada 1hb Jun setiap tahun dan akan

tamat secara rasmi dengan upacara penutupan pada akhir bulan Jun yang dipanggil
menggulung atau ngiling tikar.

13

Kumang Gawai

Kumang Gawai merujuk pada Pertandingan Ratu Cantik
yang dianjurkan semasa perayaan Hari Gawai. Pekit
Kumang merupakan satu pertanding di mana peserta akan
memakai pakaian tradisional perempuan kaum Iban,
Ngepan Iban.
Ngepan Indu Iban ini biasanya ada maksud yang tertentu
bagi setiap perhiasan yang dikenakan. Sekiranya,
pengguna yang memakai ngepan dengan sesuka hati, ia
boleh memberi kesan yang negatif kepada pakaian
tradisional budaya masyarakat iban dan juga cara
permakaian yang salah boleh menyebabkan peserta gagal
dalam pertandingan tersebut..

14

Makanan dan Minuman

Nasi Merah Umai Ayam Pansoh Ikan Tempoyak

Diperbuat dari bears yang Ikan mentah yang Ayam yang dimasak dalam Ikan yang dimasak dengan
berbeza berbanding beras dibersihkan dan diperap buluh. tempoyak.

biasa. dengan limau, cili dan
bawang merah

15

Pakaian Tradisional - Perempuan

Pakaian tradisonal wanita Iban, terbahagi kepada
tiga jenis iaitu Bidang, Kalambi dan Bedong.
Bidangmerupakan sejenis kain sarung yang sempit
dan panjangnya cuma separas lutut. Baju Kaum Iban
yang dipanggil kalambi pula ada dua jenis iaitu
kalambi berlengan dan kalambi tanpa lengan.
Wanita Iban juga memakai kain selendang yang
panjang dan sempit. Kain selempang ini dikenali
sebagai bedong, iaitu ia dihiasi oleh reka corak
tenunan yang sangat halus.

16

Pakaian Tradisional - Perempuan

Pakaian tradisional lelaki Iban terbahagi kepada dua
iaitu Kain Sirat dan Dandong. Kain Siratdikenali juga
sebagai kain cawat merupakan pakaian asas kaum
Iban. Sirat dipakai dengan cara melilitnya dipinggang
dan celah kelengkang. Hujung kain ini dijuntaikan dari
pinggang ke hadapan dan belakang badan,
mempamerkan bahagian yang berhias. Dandong pula
merupakan kain selendang yang dipakai oleh lelaki
Iban.Dandong lebih lebar daripada bedong.
Panjangdandong tidak tetap kerana kain ini digunakan
sebagai pembungkus barang-barang persembahan
dalam upacara-upacara tertentu. Dandong diperbuat
daripada kain yang ditenun dengan cara ikat.

17

Ritual Keagamaan

Untuk memulakan upacara

⋄ Sajian akan dipersembahan kepada para dewa, seekor ayam akan dihayunkan di

atas kepala semua yang hadir.

⋄ Hanya orang-orang terhormat dijemput menyajikan bahan-bahan persembahan itu ke

dalam pingan tembikar atau bakul kulit buluh.

⋄ Mereka akan membuang separuh air tuak sebagai "pedara" dalam beberapa gelas

dan separuh lagi diminum oleh mereka sendiri.

⋄ Air tuak yang dibuang ke tanah itu adalah diberikan kepada para dewa, orang

kenamaan kayangan dan roh nenak-moyang untuk memberitahu upacara sajian
akan dilakukan.

⋄ Rendai akan ditaburkan untuk memberitahu upacara sajian bermula.

18

Sumber Rujukan

⋄ https://www.pnonline.net/post/apa-itu-taadau-kaamatan
⋄ https://pakaiantradisionaldimalaysia.weebly.com/sabah.html
⋄ https://ms.wikipedia.org/wiki/Tadau_Kaamatan
⋄ https://ms.wikipedia.org/wiki/Pekit_Kumang
⋄ https://ms.wikipedia.org/wiki/Hari_Gawai
⋄ https://sarawakvoice.com/2016/05/31/makna-dan-sambutan-gawai-bagi-masyarakat-dayak/
⋄ https://www.iloveborneo.my/sejarah-dan-info-menarik-mengenai-hari-gawai-dayak-di-

sarawak/

⋄ https://tvstv.my/2021/05/31/makanan-tradisi-hari-gawai/
⋄ https://rimbunanrantingsarawak.weebly.com/pakaian-tradisional-iban.html

19

Sumber Gambar

⋄ https://pemetaanbudaya.my/culture/dis/348
⋄ http://evygurlz.blogspot.com/2011/07/tarian-sumazau-merupakan-sejenis-tarian.html
⋄ https://www.thepatriots.asia/tarian-sumazau-lambang-falsafah-etnik-kadazandusun-di-masa-silam/
⋄ https://www.facebook.com/ropuhanditanakwagu/photos/a.324512944594903/324513181261546/?type=3&is_lookaside

=1

⋄ https://www.reddit.com/r/MalaysianFood/comments/mohqii/nonsoom_bambangan_pickled_wild_mango_an_et

hnic/

⋄ https://www.mysabah.com/wordpress/linopot-of-sabah/

20

Terima kasih.
Pameran ini dibawakan khas oleh

PSS Raudhatul Ilmi SKTB

21