เนื้อหาทวีปเอเชีย-1_merged

54

➢ สภาวะเอลนีโญ
เม่ือเกิดเอลนีโญ กระแสลมสินค้าตะวนั ออกอ่อนกาลงั กระแสลม
พ้ืนผิวจึงเปล่ียนทิศทาง พดั จากประเทศอินโดนีเซียและออสเตรเลีย
ตอนเหนือไปทางทิศตะวนั ออก แลว้ ยกตวั ข้ึนเหนือชายฝั่งทวปี อเมริกา
ใต้ ทาใหเ้ กิดฝนตกหนกั และแผน่ ดินถล่มในประเทศเปรูและเอกวาดอร์
กระแสลมพดั กระแสน้ าอุ่นบนพ้ืนผิวมหาสมุทรแปซิฟิ กไปกอง
รวมกนั บริเวณชายฝั่งประเทศเปรู ทาให้กระแสน้าเยน็ ใตม้ หาสมุทรไม่
สามารถลอยตวั ข้ึนมาดังภาพท่ี 2 บริเวณชายฝ่ังจึงขาดธาตุอาหาร
สาหรับปลาและนกทะเลทาให้ชาวประมงเปรูขาดรายได้ ขณะที่เอลนี
โญทาให้ฝนตกหนกั ในตอนเหนือของทวีปอเมริกาใตแ้ ต่ก็ทาให้เกิด
ความแห้งแลง้ ในเอเชียตะวนั ออกเฉียงใตแ้ ละออสเตรเลียตอนเหนือ
ไฟใหม้ป่ าอย่างรุนแรงในประเทศอินโดนีเซียในบางปี เป็ นเพราะ
ปรากฏการณ์เอลนีโญนนั่ เอง

ภาพท่ี 2 เอลนโี ญ

55

ลานีญา

➢ สภาวะลานญี า

ลานีญา (La Niña) แปลว่า บุตรธิดา เป็ นปรากฏการณ์ท่ีมี
ลกั ษณะตรงขา้ มกบั เอลนีโญ คือมีลกั ษณะคลา้ ยคลึงกบั สภาวะปกติแต่
รุนแรงกวา่ กล่าวคือ กระแสลมสินคา้ ตะวนั ออก (Trade wind) ท่ีพดั ไป
ทางทิศตะวนั ออกมีกาลังแรงทาให้ระดับน้ าทะเลบริ เวณทางซีก
ตะวนั ตกของมหาสมุทรแปซิฟิ กสูงกว่าสภาวะปกติ ลมคา้ ยกตวั เหนือ
ประเทศอินโดนีเซียทาให้เกิดฝนตกอย่างหนัก แต่ท่ีบริเวณชายฝ่ัง
ประเทศเปรูน้าเยน็ ใตม้ หาสมุทรยกตวั ข้ึนแทนท่ีกระแสน้าอุ่นบริเวณ
ชายฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิ กทางซีกตะวนั ออกดงั ภาพท่ี 3 ทาให้เกิดธาตุ
อาหารและฝงู ปลาชุกชุม

ภาพท่ี 3 ลานญี า

56

เราอาจกล่าวอยา่ งง่ายวา่ เอลนีโญทาให้เกิดฝนตกหนกั ในตอน
เหนือของทวีปอเมริกาใตแ้ ละเกิดความแห้งแล้งในเอเชียตะวนั ออก
เฉียงใต้ ในทางกลบั กนั ลานีญาทาให้เกิดความแห้งแลง้ ทางตอนเหนือ
ของทวปี อเมริกาใตแ้ ละเกิดฝนตกหนกั ในเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้ ท้งั
เอลนีโญและลานีญาเกิดจากความผกผนั ของกระแสอากาศโลกบริเวณ
เส้นศูนยส์ ูตรเหนือมหาสมุทรแปซิฟิ ก ซ่ึงยงั ไม่สามารถระบุสาเหตุท่ี
แน่ชดั ภาพถ่ายจากดาวเทียมโทเพกซ์/โพซีดอน (Topex/Poseidon) ใน
ภาพท่ี 4 แสดงใหเ้ ห็นความตา่ งระดบั ของน้าทะเลบนพ้ืนผวิ มหาสมุทร
แปซิฟิ ก สีขาวแสดงระดบั น้าซ่ึงสูงกว่าระดับน้าทะเลปานกลาง 14
เซนติเมตร สีม่วงหรือสีเขม้ แสดงระดับน้าซ่ึงต่ากว่าระดับน้าทะเล
ประมาณ -18 เซนติเมตร ขณะท่ีเกิดลานีญา - เอลนีโญ

ภาพท่ี 4 ระดับนา้ พนื ผิวมหาสมุทรแปซฟิ ิก

สรปุ 57

ทวีปเอเชียเป็ นดินแดนที่ประชากรหลากหลายกลุ่มไดต้ ้งั ถิ่นฐาน
มาช้านาน แต่การเขา้ มาครอบครองเป็ นอาณานิคมของชาติยุโรปทาให้
สังคมทวีปเอเชียมีลักษณะวฒั นธรรมบางประการเป็ นแบบตะวนั ตก
โดยเฉพาะการนบั ถือศาสนาและภาษา ในปัจจุบนั ถือเป็ นทวีปหน่ึงที่มีการ
พฒั นาอยา่ งรวดเร็วเนื่องจากมีทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอ้ มอนั อุดม
สมบูรณ์

ท้งั น้ีการพฒั นาและการเจริญเติบโตของประเทศในทวปี เอเชียมิได้
พฒั นาอยา่ งทดั เทียมกนั ท้งั หมด ยงั มีความแตกต่างมากระหวา่ งประเทศที่มี
ฐานะทางเศรษฐกิจดีอยา่ งประเทศจีน ญ่ีป่ ุน เกาหลีใต้ กบั ประเทศอ่ืนๆ ใน
ทวปี ขณะเดียวกนั การมีประชากรเพ่ิมข้ึนการขยายตวั ทางเศรษฐกิจก็ส่งผล
กระทบต่อสิ่งแวดลอ้ ม โดยเฉพาะตอ่ พ้ืนป่ าในทวปี เอเชียที่เป็ นแหล่งป่ าฝน
ซ่ึงการเปลี่ยนแปลงด้านส่ิงแวดล้อมของทวีปเอเชียนอกจากจะมีผลต่อ
สภาพพูมิอากาศของโลกแลว้ ยงั ส่งผลต่อสภาพภูมิอากาศของประเทศไทย
อีกดว้ ย