8 กันยายน ของทุกปี วันรู้หนังสือสากล

วนั ท่ี 17 พฤษภาคม พ.ศ.2508 (ค.ศ.

1965) องค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และ
วัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (ยูเนสโก-
UNESCO) ประกาศให้ วันท่ี 8 กันยายน
ของทุกปี เป็นวันการรู้หนังสือสากล โดยวัน
ดั ง ก ล่ า ว จั ด ขึ้ น ค ร้ั ง แ ร ก ใ น พ . ศ . 2509

วัตถุประสงค์ : เพื่อกระตุ้นเตือนให้
สังคมตระหนักถึงความสาคัญของการรู้
หนังสือ อันเป็นหลักการของยูเนสโก ท้ังนี้
จากที่ประชมุ สมัยสามัญของยูเนสโก ครัง้

แรกเมือ่ ปี พ.ศ.2489

ซ่ึ ง ผู้ อ า น ว ย ก า ร ใ ห ญ่ ยู เ น ส โ ก ไ ด้
เรียกร้องให้ชาวโลกให้ความสาคัญกับ
การศึกษาเพ่ือปวงชน โดยเฉพาะเด็กที่ตก
หล่นอยู่นอกโรงเรียน และต่อมาในท่ี
ประชุม World Conference of Ministers
of Education on the Eradication of
literacy ณ กรุงเตหะราน ประเทศอิหร่าน
เมื่อปีพ.ศ.2508 มีการเสนอให้วันท่ี 8
กันยายน ซึ่งเป็นวันเร่ิมต้นของการประชุม
ดังกลา่ วเปน็ วนั ระลกึ ปีสากลแหง่ การ

รูห้ นงั สอื

ประเด็นในช่วงทศวรรษท่ียูเนสโก

นาเสนอคือ การรู้หนังสือเป็นการให้
อิสรภาพแก่ผู้คนท้ังหลาย เป็นอิสรภาพ
จากความไม่รู้ อิสรภาพจากความยากจน
อิสรภาพจากความเจ็บไข้ได้ป่วย เพียง
เพราะคนเหล่านั้นมีความรู้ สามารถอ่าน
ออกเขียนได้ แสดงให้เห็นว่าเม่ือรู้หนังสือ
และมีโอกาสนาไปปฏิบัติแล้วก็จะช่วยให้
ด า เ นิ น ชี วิ ต ไ ด้ อ ย่ า ง เ ส รี แ ล ะ มี ชี วิ ต ที่
สมบูรณย์ ่งิ ข้ึน

เพราะฉะนั้น การรณรงค์ในวันที่ 8
กันยายน จึงเป็นความพยายามที่จะ
เรียกร้อง ให้รัฐบาลของทุกๆ ประเทศ
และทุกๆ คนในสังคมตระหนักถึงความ
จาเป็นที่จะต้องระดมสรรพกาลังแก้ไข
ปัญหาความไม่รู้หนังสือของประชากรใน
ประเทศ ในวันการรู้หนังสือสากล ยูเนสโก
ย้ า เ ตื อ น ป ร ะ ช า ค ม น า น า ช า ติ ถึ ง ส ถ า น ะ
การรู้หนังสือและการเรียนรู้ของผู้ใหญ่
ทว่ั โลก

อาทิ ข้อมูลท่ีว่า ผู้ใหญ่ราว 776
ล้านคนทั่วโลกขาดทักษะการรู้หนังสือขั้น
ต่า และผู้ใหญ่ 1 ใน 5 ยังอ่านไม่ออกเขียน
ไม่ได้ และ 2 ใน 3 ในจานวนน้ีเป็นหญิง
เด็ก 75 ล้านคน ต้องออกจากโรงเรียน
และอีกมากกว่าน้ันเข้าร่วมการศึกษานอก
ระบบหรือออกโรงเรียนก่อนวัย และตาม
รายงานการเฝ้าดูทั่วโลกว่าด้วยการศึกษา
สาหรับ ทุกคน (2551) เอเชียใต้และเอเชีย
ตะวันตกมอี ตั ราการรู้หนงั สอื ของผู้ใหญ่ใน

ภมู ิภาคตา่ ท่ีสดุ (58.6)

ประเทศทม่ี อี ตั ราการ รู้หนังสือต่าที่สุดใน
โลก คือประเทศบูร์กินาฟาโซ (12.8%) รายงาน
ดังกล่าวแสดงความเช่ือมโยงอันชัดเจนระหว่าง
อตั ราการไมร่ ้หู นงั สอื กับประเทศที่ตก อยู่ในภาวะ
ยากจนรุนแรง และระหว่างอัตราการไม่รู้หนังสือ
กับอคตติ อ่ สตรี

ปัจจุบันมีรางวัลท่ีเกี่ยวกับการรู้หนังสือ
(2004 UNESCO Literacy Prize) ได้แก่ The
International Reading Association Literacy
Award, The Noma Literacy Prize, King

Sejong Literacy Prizes และ The Malcolm
Adiseshiah International Literacy Prize

สาหรับไทย กระทรวงศึกษาธิการ
ระบุว่า ตามที่ยูเนสโก ได้กาหนดให้วันท่ี 8
กันยายนของทุกปี เป็นวันระลึกปีสากล แห่ง
ก า ร รู้ ห นั ง สื อ ต า ม ม ติ ที่ ป ร ะ ชุ ม ข อ ง
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการจาก
ประเทศท่ัวโลกว่าด้วยการไม่รู้หนังสือ เม่ือปี
2508 เ พ่ื อ ร ะ ลึ ก ถึ ง ก า ร รู้ ห นั ง สื อ ส า ก ล
ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย จึ ง ไ ด้ จั ด กิ จ ก ร ร ม ตั้ ง แ ต่ ปี
พ.ศ.2510 เป็นต้นมา มีหน่วยงานทั้งภาครัฐ
และเอกชนให้ความร่วมมือเพ่ือกระตุ้นให้
ประชาชนเห็นความสาคัญของการรู้หนงั สือ

และการศกึ ษาตลอดชวี ิต

องค์การศึกษา วิทยาศาสตร์และ
วัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) ได้
กาหนดให้ วันที่ 8 กันยายน ของทุกปี เป็น
“วันท่ีระลึกสากลแห่งการรู้หนังสือ” และได้
เชิญชวนประเทศสมาชิกจัดกิจกรรมเฉลิม
ฉ ล อ ง เ พื่ อ ร ะ ลึ ก ถึ ง วั น ส า คั ญ ดั ง ก ล่ า ว
การศึกษาเปน็ กระบวนการต่อเนื่องตลอดชีวิต
นอกจากการเรียนรู้หนังสืออันเป็นกุญแจ
สาคัญที่ไขเข้าสู่สรรพวิทยาการแล้ว การ
เ รี ย น รู้ ด้ ว ย สื่ อ ก า ร เ รี ย น อ ย่ า ง อื่ น แ ล ะ
กระบวนการอื่น ๆ ซ่ึงมีอยู่นานัปการนั้น จะ
ช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้เรียนให้ดีข้ึน
ได้

ดังนั้นองค์การศึกษา วิทยาศาสตร์

และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ หรือ

UNESCO จึงได้กาหนดเอาวันท่ี 8

กันยายนของทุกปี เป็นวัน International

Literacy Day ตามมติของท่ีประชุมของ

รัฐมนตรีว่าการ กระทรวงศึกษาธิการจาก

ประเทศท่ัวโลก ว่าด้วยการขจัดการไม่รู้

หนังสือ ซ่ึงจัดข้ึนท่ีกรุงเตหะราน เม่ือปี

ค.ศ. 1965 เพื่อเป็นวันท่ีระลึกการรู้

หนังสือสากล และได้มีหนังสือเชิญชวน

ประเทศสมาชิกร่วมจดั กิจกรรมเฉลิม

ฉลองตั้งแตป่ ี ค.ศ. 1967 เปน็ ตน้ มา

สาหรับ ประเ ทศไทยได้มีกา รจัด
กิ จ ก ร ร ม เ นื่ อ ง ใ น โ อ ก า ส วั น ที่ ร ะ ลึ ก ก า ร รู้
หนังสือสากลน้ี มาต้ังแต่ปี 2510 เป็นต้นมา
โดยจัดขึ้นท่ีกองการศึกษาผู้ใหญ่และตาม
โรงเรียนผู้ใหญ่ท่ัวไป ต่อมาในปี พ.ศ. 2520
กองการศึกษาผู้ใหญ่ได้จัดนิทรรศการ "วัน
การศึกษาผู้ใหญ่แห่งชาติ" ข้ึน ณ หอสมุด
แห่งช า ติ แ ละ ในปี พ .ศ . 2 5 2 1 ได้จัด
นิท รร ศ กา ร " วัน กา ร ศึก ษา ผู้ ให ญ่แ ล ะ
การศึกษานอกระบบ" ขึ้น ณ บริเวณโรง
ละครแห่งชาติ โดยมีหนว่ ยงานจากภายนอก

เข้ามาสมทบด้วย

ใ น ปี พ . ศ . 2 5 2 2 ไ ด้ มี ก า ร จั ด
นิทรรศการ "วันการศึกษานอกโรงเรียน"
ขึ้น ณ บริเวณคุรุสภา ในปีน้ีมีหน่วยงาน
ต่าง ๆ ทั้งภาครัฐและภาคเอกชนมาร่วม
ด้ ว ย เ ป็ น จ า น ว น ม า ก ด้ ว ย เ ห ตุ น้ี
International Literacy Day จึงได้กลายมา
เป็น "วันการศึกษานอกโรงเรียน" ตั้งแต่ปี
พ.ศ. 2522 เป็นต้นมา โดยเหตุที่การศึกษา
นอกโรงเรียนเป็นการศึกษาตลอดชีวิตและ
กระบวนการเรียนการสอนไม่จากัดสถานที่
เวลา อายุ เพศหรืออาชีพของผู้เรียนแต่
เนน้ กลุม่ เป้าหมายที่ไม่มีโอกาสศึกษาเล่า

เรยี นในระบบโรงเรียน

การจัดการศึกษานอกโรงเรียนจึงมีหลายรูปแบบ
เชน่

1. การสอนให้คนอ่านออกเขียนได้ เพ่ือให้มี
ความรู้พื้นฐานในการดารงชีวิต ได้แก่ โครงการ
รณรงค์เพื่อการรู้หนังสือแห่งชาติ โครงการศึกษา
ผู้ใหญแ่ บบเบ็ดเสร็จข้ันพ้ืนฐาน และโครงการศึกษา
ต่อเนื่อง

2. การจัดท่ีอ่านหนังสือพิมพ์ประจาหมู่บ้าน
ห้องสมุดประชาชน ห้องสมุดเคลื่อนท่ี วิทยุและ
โทรทัศน์เพื่อการศึกษา เพื่อให้ข้อมูลข่าวสารท่ีทัน
ตอ่ เหตุการณ์

3. การสอนวิชาชีพหลักสูตรระยะส้ัน
โ คร ง ก า ร ฝึ ก อบ ร ม ต่ า ง ๆ เ พ่ื อ ใ ห้ ค ว า ม รู้ แ ก่
กลมุ่ เป้าหมายดา้ นวิชาชพี และให้รจู้ ักใชเ้ วลาว่างให้
เปน็ ประโยชน์แก่ตนเองและสังคม

ในวันการศึกษานอกโรงเรียนได้มี
การจัดกจิ กรรมต่าง ๆ ขึ้น เพอ่ื ใหป้ ระชาชน
ไดเ้ ห็นความสาคัญของการรู้หนงั สอื และ
การศกึ ษาตลอดชวี ิต เพ่ือเป็นการส่งเสริม
และพฒั นาคุณภาพชวี ิตทั้งสว่ นตนและ
ส่วนรวมใหด้ ขี ึ้น นอกจากนนั้ ยงั ช่วยให้
ประชาชนไดร้ ับรแู้ ละมคี วามเขา้ ใจเกีย่ วกับ
การใหบ้ รกิ ารของกรมการศึกษานอก
โรงเรียนอกี ดว้ ย

อา้ งองิ
:http://www.lib.ru.ac.th/journal/sep/sep0
8-InternationalLiteracyDay.html