แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 1
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 2 คำชี้แจง แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ โดยใช้เทคนิคการเรียนรู้ กลุ่มร่วมมือ Co – op Co – op กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ประกอบด้วยแบบฝึกทักษะทั้งหมด 7 เล่ม ดังต่อไปนี้ แบบฝึกทักษะเล่มที่ 1 เรื่อง ธารทองแดงแสนเสนาะ แบบฝึกทักษะเล่มที่ 2 เรื่อง วิเคราะห์ใจความสำคัญ แบบฝึกทักษะเล่มที่ 3 เรื่อง วิเคราะห์วรรณคดี แบบฝึกทักษะเล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น แบบฝึกทักษะเล่มที่ 5 เรื่อง เขียนประเด็นบรรยายและพรรณนา แบบฝึกทักษะเล่มที่ 6 เรื่อง วิเคราะห์คุณค่าเรื่องที่ฟังและดู แบบฝึกทักษะเล่มที่ 7 เรื่อง เรียนรู้ราชาศัพท์ แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์โดยใช้เทคนิคการเรียนรู้ กลุ่มร่วมมือ Co – op Co – op กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 เล่มนี้ เป็นแบบฝึกทักษะเล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น ประกอบด้วย คำชี้แจง คำแนะนำการใช้แบบฝึกทักษะ สำหรับครูคำแนะนำการใช้แบบฝึกทักษะสำหรับนักเรียน ตัวชี้วัด จุดประสงค์การเรียนรู้ สาระสำคัญ แบบทดสอบก่อนเรียน ใบความรู้ที่ 1 เรื่อง คุณค่าด้านเนื้อหา แบบฝึกทักษะที่ 1 เรื่อง คุณค่าด้านเนื้อหา ใบความรู้ที่ 2 เรื่อง คุณค่าด้านวรรณศิลป์แบบฝึกทักษะที่ 2 เรื่อง คุณค่าด้านวรรณศิลป์ใบความรู้ที่ 3 เรื่อง คุณค่าด้านสังคม แบบฝึกทักษะที่ 3 เรื่อง วิเคราะห์คุณค่าวรรณคดีแบบฝึกทักษะที่ 4 เรื่อง สรุปคุณค่า วรรณคดี เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน-หลังเรียน เฉลยแบบฝึกทักษะที่ 1 เฉลยแบบฝึกทักษะที่ 2 เฉลยแบบฝึกทักษะที่ 3 เฉลยแบบฝึกทักษะที่ 4 และตารางบันทึกแบบฝึกทักษะ ครูผู้สอนควรชี้แจงให้นักเรียนเข้าใจวิธีการเรียน และดูแลให้นักเรียนได้ปฏิบัติตามขั้นตอน อย่างครบถ้วน
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 3 คำแนะนำในการใช้แบบฝึกทักษะ สำหรับครู บทบาทของครูในการจัดการเรียนรู้โดยใช้แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะ การคิดวิเคราะห์ โดยใช้เทคนิคการเรียนรู้กลุ่มร่วมมือ Co – op Co – op กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 มีดังนี้ ๑. ครูแนะนำการเรียนรู้แบบกลุ่มร่วมมือ Co – op Co – op ๒. จัดแบ่งกลุ่มนักเรียนกลุ่มละ ๔ คน โดยกำหนดให้กลุ่มประกอบด้วยสมาชิกคละกัน ในด้านเพศ ความสามารถ ความถนัด เช่น บทบาทผู้นำกลุ่ม เลขานุการ ผู้เสนอผลงาน ผู้ตรวจสอบ สมาชิกกลุ่มที่มีความสามารถแตกต่างกัน จะแบ่งหน้าที่รับผิดชอบไปศึกษาหัวข้อย่อยทีได้รับมอบหมาย แล้วนำงานจากการศึกษาค้นคว้ามารวมกันเป็นงานกลุ่ม ปรับปรุงให้ต่อเนื่องเชื่อมโยงให้มีความสละสลวย 3. จัดสถานที่ให้เหมาะสม และเอื้อต่อการทำงานและการมีปฏิสัมพันธ์กัน 4. จัดเตรียมใบความรู้ แบบฝึกทักษะ แบบทดสอบ ให้เพียงพอ 5. ด้านการสอนครู ครูสอนเนื้อหาบทเรียน และควรอธิบายชี้แจงเกี่ยวกับงานของกลุ่ม จุดมุ่งหมายของบทเรียน เหตุผลในการดำเนินการต่าง ๆ รายละเอียดและขั้นตอนในการทำงาน อธิบาย เกณฑ์การประเมินผลงาน อธิบายถึงความสำคัญและวิธีการของการพึ่งพาและการเกื้อกูลกัน อธิบาย กฎเกณฑ์ ระเบียบ กติกา บทบาทหน้าที่และระยะเวลา การให้รางวัลหรือประโยชน์ที่กลุ่มจะได้รับ อธิบายการช่วยเหลือกันระหว่างกลุ่ม ความสำคัญ และวิธีการในการตรวจสอบความรับผิดชอบต่อหน้าที่ ที่แต่ละคนได้รับมอบหมาย 6. ดูแลให้สมาชิกกลุ่มมีการปรึกษาหารือกันอย่างใกล้ชิด 7. สังเกตพฤติกรรมการเรียนรู้แบบกลุ่ม 8. เข้าไปช่วยเหลือแต่ละกลุ่มตามความเหมาะสม 9. ดูแลให้นักเรียนสรุปการเรียนรู้เพื่อช่วยให้การเรียนรู้มีความชัดเจนยิ่งขึ้น 10. ครูประเมินผลการเรียนรู้ของผู้เรียน จากแบบบันทึกคะแนนการทำแบบฝึกทักษะ ผลการทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียน ตลอดจนบันทึกผลการสังเกตพฤติกรรมการเรียนรู้แบบกลุ่ม ของนักเรียนทุกคน
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 4 คำแนะนำในการใช้แบบฝึกทักษะ สำหรับนักเรียน การใช้แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ โดยใช้เทคนิค การเรียนรู้กลุ่มร่วมมือ Co – op Co – op กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษา ปีที่ 2 ให้นักเรียนปฏิบัติดังนี้ ๑. นักเรียนทุกคนทำแบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น ๒. สมาชิกในกลุ่มแบ่งหน้าที่กัน และกำหนดบทบาทการทำงาน เช่น ผู้นำกลุ่ม เลขานุการ ผู้เสนอผลงาน ผู้ตรวจสอบผลงาน ๓. นักเรียนในกลุ่มร่วมกันศึกษาเนื้อหาจากใบความรู้ที่ ๑–3 โดยช่วยเหลือสมาชิก ในกลุ่มให้เรียนรู้เนื้อหาที่เรียนได้เข้าใจอย่างชัดเจน ๔. นักเรียนทำแบบฝึกทักษะที่ ๑–๔ โดยแบ่งหัวข้อย่อยออกเป็นหัวข้อเล็ก ๆ เพื่อให้ นักเรียนแต่ละคนในกลุ่มเลือกไปศึกษา และนำเสนอต่อกลุ่ม กลุ่มรวบรวมหัวข้อต่าง ๆ จากนักเรียนทุกคน ภายในกลุ่ม แล้วร่วมกันอภิปรายเพื่อหาข้อสรุป ๕. ตรวจความถูกต้อง และอธิบายข้อสงสัยและข้อผิดพลาดในกลุ่มของตนเอง ถ้าสมาชิก ในกลุ่มทำแบบฝึกทักษะได้ไม่ถึงเกณฑ์ที่กำหนด คือ คะแนนน้อยกว่าร้อยละ ๘๐ สมาชิกในกลุ่มต้องอธิบาย และให้ความรู้จนสมาชิกในกลุ่มทุกคนทำแบบฝึกทักษะผ่านเกณฑ์ ๖. นักเรียนทุกคนทำการทดสอบหลังเรียน เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น ๗. บันทึกคะแนนสอบของตนเองลงในแบบบันทึก ๘. นักเรียนนำคะแนนผลการทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียนของแบบฝึกทักษะแต่ละชุด เป็นรายบุคคลมาคิดคะแนนความก้าวหน้า โดยคิดเป็นคะแนนความก้าวหน้าของกลุ่ม กลุ่มที่มีคะแนน ความก้าวหน้าสูงจะได้รับรางวัลตามเกณฑ์ ๙. ใช้เวลาในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน จำนวน ๒ ชั่วโมง
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 5 ตัวชี้วัด สาระที่ 5 วรรณคดีและวรรณกรรม มาตรฐาน ท 5.๑ เข้าใจและแสดงความคิดเห็น วิจารณ์วรรณคดีและวรรณกรรมไทย อย่างมีคุณค่าและนำมาประยุกต์ใช้ในชีวิตจริง ม.2/2 วิเคราะห์และวิจารณ์วรรณคดีวรรณกรรม และวรรณกรรมท้องถิ่น ม.2/3 อธิบายคุณค่าของวรรณคดีและวรรณกรรม ม.2/4 สรุปความรู้และข้อคิดของวรรณคดีและวรรณกรรม จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. วิเคราะห์และวิจารณ์กาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดงได้ 2. อธิบายคุณค่าของกาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดงได้ 3. สรุปความรู้และข้อคิดจากกาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดงได้ 4. เห็นคุณค่าของกาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง สาระสำคัญ กาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง แต่งโดยใช้คำประพันธ์ประเภทกาพย์ห่อโคลง คือ ขึ้นต้นด้วยกาพย์ยานี 11 หนึ่งบท สลับกับโคลงสี่สุภาพหนึ่งบท ที่มีใจความเหมือนกัน เนื้อเรื่อง มีลักษณะคล้ายสารคดีโดยใช้ความงามทางภาษาบรรยายธรรมชาติและชีวิตสัตว์เป็นวรรณคดีที่มีคุณค่า ด้านวรรณศิลป์ คุณค่าด้านเนื้อหาหรือข้อคิด และคุณค่าด้านสังคม นับว่าเป็นวรรณคดีที่มีคุณค่าน่าศึกษาอีก เรื่องหนึ่ง
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 6 ก่อนทำแบบฝึกทักษะ เรามาทำแบบทดสอบก่อนเรียนกันก่อนนะคะ
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 7 แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น คำชี้แจง ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียว แล้วทำเครื่องหมาย × ลงในกระดาษคำตอบ ตัวอย่าง ถ้าเลือก ก เป็นคำตอบที่ถูกต้อง ให้ทำดังนี้ ข้อ ก ข ค ง ๑ × 1. ข้อใดกล่าวไม่ถูกต้องเกี่ยวกับกาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง ก. สื่อความกระจ่างชัด ข. เล่นเสียงคำอย่างไพเราะ ค. พรรณนาถึงคนรักอย่างได้อารมณ์ ง. เสนอภาพมีชีวิตชีวา 2. ข้อใดไม่มีสัมผัสพยัญชนะ ก. หัวลิงหมากลางลิง ต้นลางลิงแลหูลิง ข. แต่ค่าไม้ใหญ่น้อย แกว่งเยื้องไปมา ค. หนวดพรายเพราเขาแปล้ปลาย ง. คลอไคล้คู่หมู่สาลิกา 3. ข้อใดอธิบายถึงการดำเนินชีวิตของสัตว์ป่า ก. หัวลิงหมากลางลิง ต้นลางลิงแลหูลิง ลิงไต่กระไดลิง ลิงโลดคว้าประสาลิง ข. ไก่ป่าจ้าเสียงเตี้ย พาลูกเมียเขี่ยหากิน เห็นคนก่นวิ่งบิน เข้าเร้นรอกซอกซอนหาย ค. เที่ยวเล่นเป็นเกษมสุข แสนสิ่งสนุกปลุกใจหวัง เร่ร่ายผายผาดผัง หัวริกรื่นชื่นชมไพร ง. กระจายสยายซร้องนาง ผ้าสไปบางนางสีดา ห่อห้อยย้อยลงมา แต่ค่าไม้ใหญ่สูงงาม
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 8 ใช้คำตอบต่อไปตอบคำถามในข้อที4–7 ให้สัมพันธ์กัน ก. จินตภาพ ข. เสียงสระเดียวกัน ค. เลียนเสียงธรรมชาติ ง. ความไพเราะ 4. ยูงทองย่องเยื้องย่าง รำรางชางช่างฟ่ายหาง ปากหงอนอ่อนสำอาง ช่างรำเล่นเต้นตามกัน 5. ดูหนูสู่รูงู งูสุดสู้หนูสู้งู หนูงูสู้ดูอยู่ รูปงูทู่หนูมูทู 6. งูเขียวรัดตุ๊กแก ตุ๊กแกแก่คางแข็งขยัน กัดงูงูยิ่งพัน อ้าปากง่วงล้วงตับกิน 7. เครื่องสูงเพราเพริศพราย ชมชุมสายซ้ายขวาเคียง ธงไชยธงฉานเรียง ปี่กลองชนะตะเต่องครึม 8. “ลงท่าน้ำดำป้วน เล่นร้องฮูมแปร๋น” โคลงบาทนี้มีลักษณะเด่นทางวรรณศิลป์ด้านใด ก. มีใช้คำเลียนเสียงธรรมชาติ ข. มีการใช้อุปลักษณ์ ค. มีการใช้อุปมา ง. มีการเล่นคำ 9. ข้อใดไม่ใช่ข้อคิดจากเรื่องกาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง ก. ธรรมชาติเป็นสิ่งที่ควรรักษาไว้ เพื่อให้ระบบนิเวศดีขึ้น ข. การรักษาสภาพแวดล้อมตามธรรมชาติเป็นหน้าที่ของทุกคน ค. กวีสามารถสร้างสรรค์งาน โดยอาศัยการสังเกตจากธรรมชาติ ง. กวีสร้างสรรค์งาน โดยเขียนนิราศคร่ำครวญถึงนางอันเป็นที่รัก 10. ข้อใดไม่ใช่คุณค่าด้านสังคมที่ได้จากเรื่องกาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง ก. สะท้อนให้เห็นถึงความศรัทธาในพระพุทธศาสนา ข. สะท้อนให้เห็นสภาพความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติ ค. สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมการแต่งกาย ง. สะท้อนให้เห็นถึงธรรมเนียมการเสด็จทางสถลมารค
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 9 คุณค่าด้านเนื้อหา เกลื่อนกรูหมู่จัตุรงค์ เป็นกันกงเรียบเรียงไป ทรงช้างระวางใน เทพลีลาหลังคาทอง เกลื่อนกรูหมู่แห่ห้อม เรียงไสว เสด็จพุดตานทองไคล หว่างเขรื้อง ทรงช้างระวางใน มีชื่อ เทพลีลาเยื้อง ย่างแหน้หลังดี ใบความรู้ที่ ๑ เรื่อง คุณค่าด้านเนื้อหา กาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง เป็นพระนิพนธ์ในเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร โดยเรียบเรียงในรูปแบบ กาพย์ห่อโคลงที่พรรณนาธรรมชาติ ทั้งบทชมนก ชมไม้ ชมสัตว์บก และสัตว์น้ำ ทำให้ผู้อ่านได้รับความรู้ ความเข้าใจธรรมชาติของพืชและสัตว์ชนิดต่าง ๆ ได้เป็นอย่างดี ด้วยกลวิธีการประพันธ์ที่เข้าใจง่าย สื่อความหมายได้ชัดเจน จนเกิดเป็นจินตภาพที่น่าสนใจ ดังจะเห็นได้จากคุณค่าในด้านต่าง ๆ ดังนี้ เนื้อหาเป็นเชิงบันทึกการเดินทางตามแบบฉบับของนิราศ แต่ไม่มีการคร่ำครวญถึงการพลัดพราก จากนางอันเป็นที่รัก แต่มีการบรรยายเพียงธรรมชาติที่พบเห็นระหว่างการเดินทาง และความสนุกสนาน ตลอดระยะทางเสด็จจากท่าเจ้าสนุก ไปถึงพระพุทธบาทเท่านั้น ทำให้นิราศเรื่องนี้มีคุณค่าในด้านเนื้อหา ดังต่อไปนี้ 1) ได้รับความรู้เกี่ยวกับการจัดริ้วขบวนเสด็จ ของพระมหากษัตริย์ในสมัยโบราณดังบทประพันธ์ ตอนหนึ่งซึ่งพรรณนาถึงการจัดขบวนเสด็จประพาสไว้ดังนี้ จากบทประพันธ์ได้ให้ความรู้เกี่ยวกับการจัดขบวนเสด็จ ที่จะต้องมีความยิ่งใหญ่และสวยงาม ประกอบด้วย ช้าง เครื่องสูงของพระมหากษัตริย์ จตุรงคเสนา ทำให้ผู้อ่านได้รับความรู้และนำไปศึกษา เพิ่มเติมได้
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 10 งูเหลือมคอกระหวัดไม้ หางกระหวัดไว้ใฝ่อาหาร วิดน้ำในห้วยธาร โพงไปมาเอาปลากิน พังพลายหลายหมู่ซร้อง ในเถื่อนท้องร้องระงมดง ธารน้ำคร่ำกันลง เล่นน้ำแน่นแตร้นชมกัน ฝูงช้างสล้างใหญ่น้อย พังพลาย ทอกโทนพินายหลาย ส่ำถ้วน ทองแดงเผือกเนียมราย ในเหล่า ลงท่าน้ำดำป้วน เล่นร้องฮูมแปร๋น 2) ได้รับความรู้เกี่ยวกับธรรมชาติของสัตว์ เนื้อหาในกาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง ให้ความรู้เกี่ยวกับวิถีชีวิตและลักษณะของสัตว์แต่ละชนิด อันเป็นประโยชน์ในการศึกษาธรรมชาติ และการดำเนินชีวิตของสัตว์ได้เป็นอย่างดี ดังบทประพันธ์ จากบทประพันธ์สะท้อนให้เห็นการดำรงชีวิตของงูเหลือม การจับปลาของงูเหลือมจะใช้คอและหาง เกี่ยวกับต้นไม้ที่อยู่ระหว่างลำห้วยที่เกือบแห้ง แล้วจึงแกว่งลำตัวของมันโคลงไปมา วิดน้ำจนแห้ง จากนั้นจึง ลงไปจับปลากิน 3) สะท้อนให้เห็นสภาพความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติเจ้าฟ้าธรรมธิเบศรทรงบอกเล่าถึง ความอุดมสมบูรณ์ของผืนป่าที่มีทั้งสัตว์และพืชนานาพันธุ์ ผ่านสำนวนภาษาที่ไพเราะคมคาย ดังบทประพันธ์ จากบทประพันธ์ได้สะท้อนให้เห็นถึงความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติ จำนวนสัตว์ป่าที่มีเป็น จำนวนมาก คือ โขลงช้างป่าที่ลงเล่นน้ำอย่างคลาคล่ำ ส่งเสียงร้องระงมไปทั่วแนวป่า 4) ได้รู้จักชื่อพรรณไม้และสัตว์ชนิดต่างๆ ซึ่งหลายชนิดบางคนอาจไม่เคยรู้จักหรือสูญพันธุ์ ไปแล้วก็มี วรรณคดีเรื่องนี้จึงช่วยประเทืองปัญญาผู้อ่าน ให้เกิดความรู้และความเพลิดเพลินไปพร้อม ๆ กัน ดังบทประพันธ์
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 11 เทโพแลเทพา ตะเพียนกาพาพวกจร ไอ้บ้าปลาสลุมพอน ผักพร้าเพรี้ยแลหนวดพราม เทโพพาพวกพ้อง เทพา ปลาตะเพียนปลากาพา คู่เคี้ย สลุมพรไอ้บ้าปลา หลายหมู่ ปลาผักพร้าม้าเพรี้ย ว่ายไหล้หนวดพราม หัวลิงหมากลางลิง ต้นลางลิงแลหูลิง ลิงไต่กระไดลิง ลิงโลดคว้าประสาลิง จากบทประพันธ์แสดงให้เห็นความรอบรู้และความสามารถของกวีที่สามารถบรรจุชื่อปลา ลงในคำประพันธ์บทนี้ได้มากถึง 9 ชนิด ได้แก่ ปลาเทโพ ปลาเทพา ปลาตะเพียน ปลากา ปลาไอ้บ้า ปลาสลุมพอน ปลาผักพร้า ปลาเพรี้ย และปลาหนวดพราม นอกจากนี้ ยังได้ให้ความรู้เรื่องชื่อของพรรณไม้ต่าง ๆ ที่พบได้ยากในชีวิตประจำวัน ดังบทประพันธ์ จากบทประพันธ์แสดงให้เห็นถึงพรรณไม้ คือ ต้นหัวลิง ต้นลางลิง และกระไดลิง ซึ่งเป็นพรรณไม้ ที่พบได้ยากในชีวิตประจำวัน โดยทั่วไปจะพบในป่าลึก
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 12 ชื่อพรรณไม้ ธรรมชาติของสัตว์ ชื่อสัตว์ ความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติ คุณค่าด้านเนื้อหา แบบฝึกทักษะที่ ๑ เรื่อง คุณค่าด้านเนื้อหา คำชี้แจง ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มนำคำตอบที่กำหนดให้ไปเติมในช่องว่างให้ถูกต้อง (10 คะแนน) 1. เกลื่อนกรูหมู่จัตุรงค์ เป็นกันกงเรียบเรียงไป ทรงช้างระวางใน เทพลีลาหลังคาทอง ................................................................................................................................. 2. งูเหลือมคอกระหวัดไม้ หางกระหวัดไว้ใฝ่อาหาร วิดน้ำในห้วยธาร โพงไปมาเอาปลากิน ................................................................................................................................ 3. พังพลายหลายหมู่ซร้อง ในเถื่อนท้องร้องระงมดง ธารน้ำคร่ำกันลง เล่นน้ำแน่นแตร้นชมกัน ................................................................................................................................. 4. การจัดขบวนเสด็จที่จะต้องมีความยิ่งใหญ่และสวยงาม ประกอบด้วย ช้าง เครื่องสูง ของพระมหากษัตริย์ จตุรงคเสนา ................................................................................................................................... 5. การดำรงชีวิตของงูเหลือม การจับปลาของงูเหลือมจะใช้คอและหางเกี่ยวกับต้นไม้ที่อยู่ ระหว่างลำห้วยที่เกือบแห้ง แล้วจึงแกว่งลำตัวของมันโคลงไปมา วิดน้ำจนแห้ง จากนั้น จึงลงไปจับปลากิน .................................................................................................................................. จัดริ้วขบวนเสด็จ
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 13 ๖. หัวลิงหมากลางลิง ต้นลางลิงแลหูลิง ลิงไต่กระไดลิง ลิงโลดคว้าประสาลิง ............................................................................................................................... ๗. เทโพพาพวกพ้อง เทพา ปลาตะเพียนปลากาพา คู่เคี้ย สลุมพรไอ้บ้าปลา หลายหมู่ ปลาผักพร้าม้าเพรี้ย ว่ายไหล้หนวดพราม .............................................................................................................................. ๘. บันทึกการเดินทางตามแบบฉบับของนิราศ แต่ไม่มีการคร่ำครวญถึงการพลัดพราก จากนางอันเป็นที่รัก แต่มีการบรรยายเพียงธรรมชาติที่พบเห็นระหว่างการเดินทาง และความสนุกสนานตลอดระยะทางเสด็จจากท่าเจ้าสนุกไปถึงพระพุทธบาท ............................................................................................................................... ๙. ฝูงช้างสล้างใหญ่น้อย พังพลาย ทอกโทนพินายหลาย ส่ำถ้วน ทองแดงเผือกเนียมราย ในเหล่า ลงท่าน้ำดำป้วน เล่นร้องฮูมแปร๋น .............................................................................................................................. ๑๐. จำนวนสัตว์ป่าที่มีเป็นจำนวนมาก คือ โขลงช้างป่าที่ลงเล่นน้ำอย่างคลาคล่ำ ส่งเสียงร้องระงมไปทั่วแนวป่า.............................................................................. ............................................................................................................................ กลุ่มที่..................... รายชื่อสมาชิกในกลุ่ม ๑................................................... ๒............................................................ ๓................................................... ๔........................................................... เกณฑ์การให้คะแนน คะแนนเต็ม ๑o คะแนน นักเรียนต้องทำได้ ๘ คะแนนขึ้นไปจึงผ่าน คะแนนเต็ม ๑o คะแนน ผ่าน ลงชื่อ.................ผู้ประเมิน ทำได้…………..คะแนน ไม่ผ่าน (นางสุภาพร มาศงามเมือง)
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 14 งูเขียวรัดตุ๊กแก ตุ๊กแกแก่คางแข็งขยัน กัดงูงูยิ่งพัน อ้าปากง่วงล้วงตับกิน มีหมีพีดำขลับ ขึ้นไม้ผับฉับไวถึง เรี่ยวแรงแขงขังขึง กัดโพรงไม้ได้ผึ้งกิน ใบความรู้ที่ 2 เรื่อง คุณค่าด้านวรรณศิลป์ กาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดงมีคุณค่าทางด้านวรรณศิลป์ที่น่าสนใจหลายประการ ดังต่อไปนี้ 1) การใช้คำให้เกิดจินตภาพ กวีเลือกใช้คำที่เข้าใจง่าย สื่อถึงอากัปกิริยาของสัตว์ชนิดต่าง ๆ ทำให้ผู้อ่านจินตนาการภาพธรรมชาติของสัตว์ได้อย่างชัดเจน เช่น อากัปกิริยาของนกยูง “ยูงทองย่องเยื้องย่าง รำรางชางช่างฟ่ายหาง” รูปร่างของกระจง “กระจงกระจิดเตี้ย วิ่งเรี่ยเรี่ยน่าเอ็นดู” เป็นต้น ทุกบทที่กวีถ่ายทอดความรู้ด้านธรรมชาติวิทยา มีความโดดเด่นในการใช้ภาพพจน์เนื่องจากกวี เลือกใช้คำง่าย สื่อความหมายได้ชัดเจนมองเห็นภาพ ดังบทประพันธ์ จากบทประพันธ์สะท้อนให้เห็นภาพของงูเขียวที่ต้องรัดท้องของตุ๊กแกให้แน่นจนตุ๊กแกอ่อนแรง ปากของตุ๊กแกจึงอ้าออก ทำให้งูสามารถเข้าไปล้วงตับกินได้ โดยกวีเลือกใช้คำที่มีความหมายชัดเจนในตัวเอง เมื่อนำมาผูกเป็นคำประพันธ์จึงทำให้เกิดจินตภาพชัดเจนยิ่งขึ้น นอกจากนี้ กวียังได้เลือกใช้คำที่กล่าวถึงลักษณะเฉพาะของสัตว์ป่าชนิดอื่น ๆ ดังบทประพันธ์ จากบทประพันธ์กวีได้ใช้คำเพื่อให้ผู้อ่านเกิดจินตภาพถึงหมีที่มีสีดำขลับ ลำตัวอวบอ้วน แต่ปีนต้นไม้ ได้รวดเร็ว มีกำลังมาก และกินผึ้งเป็นอาหาร คุณค่าด้านวรรณศิลป์
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 15 ธารไหลใสสะอาด มัจฉาชาติดาษนานา หวั่นว่ายกินไคลคลา ตามกันมาให้เห็นตัว ธารไหลใสสะอาดน้ำ รินมา มัจฉาชาตินานา หวั่นหว้าย จอกสร่ายกินไคลคลา เชยหมู่ ตามคู่มาคล้ายคล้าย ผุดให้เห็นตัว เครื่องสูงเพราเพริศพราย ชมชุมสายซ้ายขวาเคียง ธงไชยธงฉานเรียง ปี่กลองชนะตะเต่องครึม กลองทองตีครุ่นครึ้น เดินเรียง ท้าตะเติงเติงเสียง ครุ่นครื้น เสียงปี่รี่เรื่อยเพียง กระเวก แตร้นแตร่นแตรฝรั่งขึ้น หวู่หวู้เสียงสังข์ กาพย์ก่อโคลงประพาสธารทองแดงกวีได้เลือกใช้คำเพื่อสร้างจินตภาพให้เกิดแก่ผู้อ่าน เช่น การใช้คำพรรณนาถึงความรื่นรมย์บริเวณธารทองแดง ดังบทประพันธ์ จากบทประพันธ์กวีได้พรรณนาให้เห็นลำธารที่ใสสะอาด เต็มไปด้วยปลาที่แหวกว่ายหากินตามวิสัย เมื่อผู้อ่านอ่านแล้วจะเกิดอารมณ์ความรู้สึกคล้อยตามประดุจได้ยืนอยู่ที่ลำธาร 2) การใช้คำเลียนเสียงธรรมชาติกาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดงมีการใช้คำเลียนเสียง ธรรมชาติ ช่วยให้ผู้อ่านเห็นภาพชัดเจน เกิดอารมณ์ ความรู้สึกคล้อยตาม ดังบทประพันธ์ จากบทประพันธ์มีการใช้คำเลียนเสียงธรรมชาติของเครื่องดนตรี 3 ชนิด คือ ตะเติง เลียนเสียง กลอง แตร้นแตร่น เลียนเสียง แตร และหวู่หวู้ เลียนเสียง สังข์ 3) การเลือกใช้คำที่มีเสียงสระเดียวกัน ในกาพย์และโคลงบที่ 52 เป็นบทหนึ่งที่มีกลวิธีการแต่ง ที่ดีเยี่ยม ดังบทประพันธ์
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 16 ดูหนูสู่รูงู งูสุดสู้หนูสู้งู หนูงูสู้ดูอยู่ รูปงูทู่หนูมูทู ดูงูขู่ฝูดฝู้ พรูพรู หนู่สู่รูงูงู สุดสู้ งูสู้หนูหนูสู้ งูอยู่ หนูรู้งูงูรู้ รูปถู้มูทู ยูงทองย่องเยื้องย่าง รำรางชางช่างฟ่ายหาง ปากหงอนอ่อนสำอาง ช่างรำเล่นเต้นตามกัน ยูงทองย่องย่างเยื้อง รำฉวาง รายร่ายฟายเฟื่องหาง เฉิดหน้า ปากหงอนอ่อนสำอาง ลายเลิศ รำเล่นเต้นงามหง้า ปีกป้องเป็นเพลง จากบทประพันธ์ผู้อ่านสามารถมองเห็นภาพของการกอดรัดกันชุลมุนระหว่างงูกับหนูที่กำลัง ต่อสู้กัน นอกจากใช้กลวิธีการเล่นเสียงสระที่โดดเด่นแล้ว คำประพันธ์บทนี้ยังเล่นเสียงวรรณยุกต์ เสียงพยัญชนะและใช้คำที่ซ้ำกันได้อย่างกลมกลืน สื่อความหมาย และเกิดจินตนาภาพอย่างชัดเจน 4) การเลือกใช้คำสัมผัสในทำให้เกิดความไพเราะ ซึ่งหมายถึงสัมผัสสระและสัมผัสอักษร เป็นการเน้นความไพเราะของเสียงในวรรค จึงทำให้บทประพันธ์มีความน่าสนใจยิ่งขึ้น ดังบทประพันธ์ จากบทประพันธ์กวีเลือกใช้คำเพื่อให้เกิดสัมผัสอักษรและสัมผัสสระ ทั้งภายในวรรคและระหว่าง วรรค จึงทำให้เกิดความไพเราะของคำและจินตภาพที่ชัดเจนแก่ผู้อ่าน โดยผู้อ่านจะมองเห็นภาพของนกยูง ที่มีลักษณะเฉพาะทางธรรมชาติที่ต่างจากนกชนิดอื่น ซึ่งกำลังแสดงอากัปกิริยารำแพนหางที่สวยงาม 5) การใช้ความเปรียบ 5.1) อุปมา เป็นการเปรียบเทียบสิ่งหนึ่งที่มีลักษณะเหมือนหรือคล้ายกับอีกสิ่งหนึ่ง โดยใช้ คำเชื่อม ดุจ เหมือน ดัง ดั่ง ราว ราวกับ ประหนึ่ง เช่น เฉก ประดุจ พ่าง เพียง คล้าย เสมือน แม้น กล ดังบทประพันธ์
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 17 เสียงปี่รี่เรื่อยเพียง กระเวก งูเหลือมแบนท้องแผ่ คือกระดาน หัวลิงหมากลางลิง ต้นลางลิงแลหูลิง ลิงไต่กระไดลิง ลิงโลดคว้าประสาลิง จากโคลงบทนี้เปรียบเทียบเสียงปี่ว่าเหมือนกับเสียงนกการเวก 5.2) อุปลักษณ์ เป็นการเปรียบเทียบโดยกล่าวถึงสิ่งหนึ่ง เพื่ออิงความหมายจากสิ่งนั้น ให้เชื่อมโยงไปยังสิ่งที่จะอธิบาย ซึ่งการเปรียบเทียบแบบอุปลักษณ์ มักใช้คำว่า คือ และ เป็น ดังบทประพันธ์ จากโคลงบทนี้เปรียบเทียบว่าท้องงูเหลือมแบนแผ่เหมือนกระดาน 6) การเล่นคำพ้อง เป็นการใช้คำคำเดียวในความหมายที่ต่างกัน ดังบทประพันธ์ จากโคลงบทนี้จะเห็นว่ามีการเล่นคำว่า “ลิง” ในความหมายที่ต่างกัน คือ ลิง หมายถึง ชื่อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิดหนึ่ง มีลักษณะ และท่าทาง คล้ายคน มีแขนขายาว ลางลิง, กระไดลิง หมายถึง ชื่อไม้เถาเนื้อแข็งชนิดหนึ่ง ลำต้นงอกลับไปกลับมาคล้าย ขั้นบันได หัวลิง หมายถึง ชื่อไม้เถา ผลขนาดผลส้มจีน มีสันตรงกลางคล้ายหัวลิง 7) การเรียบเรียงคำ 7.1) การขึ้นต้นกาพย์และโคลง เป็นการแต่งโดยให้เนื้อความในโคลงบาทหนึ่งล้อความในกาพย์ วรรคหนึ่งตามลำดับ กาพย์ยานี โคลง นักสนมกรมชแม่มี่ นักสนมกรมชแม่เจ้า ทังหลาย ขี่ช้างกูบรูปโลมใจ ขี่ช้างกูบดาวราย แจ่มหน้า พักตราอ่าผ่องใส พักตราผ่องใสสาย สุดสวาท นุ่งห่มโอ่โสภาจริง นุ่งห่มโอ่โถงผ้า อร่ามริ้วทองพราย
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 18 มีหมีพีดำขลับ ขึ้นไม้ผับฉับไวถึง เรี่ยวแรงแขงขังขึง กัดโพรงไม้ได้ผึ้งกิน จบ จนจอมโลกย์เจ้า คืนวัง บ พิตรสถิตบัลลังก์ เลิศหล้า ริ ร่างกายพ์โคลงหวัง ชนโลก อ่านนา บูรณ์ พระโคลงเจ้าฟ้า ธิเบศรเจ้าจงสงวน เนื่องจากโคลงสี่สุภาพที่แต่งเทียบความของกาพย์ ต้องพรรณนาความที่มีในกาพย์ให้ครบถ้วน ผู้แต่งต้องมุ่งใจความเป็นสำคัญ การสรรคำที่มีใจความตามที่ต้องการและได้ลักษณะตรงตามฉันทลักษณ์ จึงทำได้ยาก ด้วยเหตุนี้โคลงสี่สุภาพที่แต่งในกาพย์ห่อโคลง จึงไม่เคร่งครัดเรื่องตำแหน่งของคำเอกและคำโท 7.2) การบรรจุคำลงในแต่ละวรรคของกาพย์กวีจะแทรกสัมผัสในลงในวรรคทั้ง ๆ ที่มิใช่ ลักษณะบังคับ ดังบทประพันธ์ วรรคแรก มีเสียงสัมผัสสระ หมี – พี วรรคที่สอง มีเสียงสัมผัสสระ ไม้ – ไว, ผับ – ฉับ วรรคที่สาม มีเสียงสัมผัสสระ แรง – แขง มีเสียงสัมผัสอักษร เรี่ยว – แรง, แขง – ขัง – ขึง วรรคที่สี่ มีเสียงสัมผัสสระ ไม้ – ได้ มีเสียงสัมผัสอักษร กัด – กิน 7.3) การใช้กระทู้ 1 คำ เพื่อบอกการจบเรื่อง มีความชัดเจน ถูกต้องตามลักษณะการแต่ง คำประพันธ์และเนื้อความมีความสมบูรณ์ ดังบทประพันธ์ จากบทประพันธ์กวีเลือกใช้คำมาวางเป็นกระทู้ เมื่อแต่ละคำมาวางไว้ที่ต้นบาทของแต่ละบาท จะไม่มีความหมายสมบูรณ์ แต่เมื่อนำมาต่อกันแล้วจึงมีความหมาย คือ จบบริบูรณ์ หมายถึง จบโดยครบถ้วน สมบูรณ์ ซึ่งบทประพันธ์นี้จัดเป็นโคลงกระทู้แผลง
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 19 แบบฝึกทักษะที่ 2 เรื่อง คุณค่าด้านวรรณศิลป์ คำชี้แจง ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มเลือกคำตอบข้างล่างนี้ไปเติมในช่องว่างให้สัมพันธ์กัน (10 คะแนน) ๑. ดูหนูสู่รูงู งูสุดสู้หนูสู้งู หนูงูสู้ดูอยู่ รูปงูทู่หนูมูทู ....................................................................................................................... ๒. เสียงปี่รี่เรื่อยเพียง กระเวก ....................................................................................................................... ๓. งูเขียวรัดตุ๊กแก ตุ๊กแกแก่คางแข็งขยัน กัดงูงูยิ่งพัน อ้าปากง่วงล้วงตับกิน ....................................................................................................................... ๒. ยูงทองย่องเยื้องย่าง รำรางชางช่างฟ่ายหาง ปากหงอนอ่อนสำอาง ช่างรำเล่นเต้นตามกัน ....................................................................................................................... 5. งูเหลือมแบนท้องแผ่ คือกระดาน ....................................................................................................................... จินตภาพ เลียนเสียงธรรมชาติ อุปมา อุปลักษณ์ เสียงสระเดียวกัน การเล่นคำพ้อง ความไพเราะ
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 20 6. มีหมีพีดำขลับ ขึ้นไม้ผับฉับไวถึง เรี่ยวแรงแขงขังขึง กัดโพรงไม้ได้ผึ้งกิน .......................................................................................................... 7. การเปรียบเทียบสิ่งหนึ่งที่มีลักษณะเหมือนหรือคล้ายกับอีกสิ่งหนึ่งโดยใช้คำเชื่อม ดุจ เหมือน ดัง ดั่ง ราว ราวกับ ประหนึ่ง เช่น เฉก ประดุจ พ่าง เพียง คล้าย เสมือน แม้น กล ........................................................................................................... 8. เป็นการเปรียบเทียบโดยกล่าวถึงสิ่งหนึ่ง เพื่ออิงความหมายจากสิ่งนั้นให้เชื่อมโยง ไปยังสิ่งที่จะอธิบาย มักใช้คำว่า คือ และ เป็น ........................................................................................................... 9. หัวลิงหมากลางลิง ต้นลางลิงแลหูลิง ลิงไต่กระไดลิง ลิงโลดคว้าประสาล .......................................................................................................... 10. เครื่องสูงเพราเพริศพราย ชมชุมสายซ้ายขวาเคียง ธงไชยธงฉานเรียง ปี่กลองชนะตะเต่องครึม .......................................................................................................... กลุ่มที่..................... รายชื่อสมาชิกในกลุ่ม ๑................................................... ๒............................................................ ๓................................................... ๔............................................................ เกณฑ์การให้คะแนน คะแนนเต็ม ๑๐ คะแนน นักเรียนต้องทำได้ ๘ คะแนนขึ้นไปจึงผ่าน คะแนนเต็ม ๑o คะแนน ผ่าน ลงชื่อ.................ผู้ประเมิน ทำได้…………..คะแนน ไม่ผ่าน (นางสุภาพร มาศงามเมือง)
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 21 นักสนมกรมชแม่มี่ ขี่ช้างกูบรูปโลมใจ พักตราอ่าผ่องใส นุ่งห่มโอ่โสภาจริง นักสนมกรมชแม่เจ้า ทั้งหลาย ขี่ช้างกูบดาวราย แจ่มหน้า พักตราผ่องใสสาย สุดสวาท นุ่งห่มโอ่โถงผ้า อร่ามริ้วทองพราย ใบความรู้ที่ 3 เรื่อง คุณค่าด้านสังคม กาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดงเป็นวรรณคดีที่สะท้อนสภาพสังคม ค่านิยมของคนใน สมัยอยุธยา โดยการสอดแทรกผ่านบทประพันธ์ที่เล่าเรื่องราวการตามเสด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ เพื่อนมัสการรอยพระพุทธบาท ดังนี้ 1) สะท้อนให้เห็นถึงความศรัทธาในพระพุทธศาสนา กล่าวคือ จากความเป็นมาของการทรง พระนิพนธ์กาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง ระบุว่าทรงพระนิพนธ์ในโอกาสตามเสด็จสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว บรมโกศ พระราชบิดา ไปนมัสการรอยพระพุทธบาท ซึ่งถูกค้นพบครั้งแรกในรัชกาลสมเด็จพระเจ้าทรงธรรม กาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง ได้สะท้อนให้เห็นความศรัทธาในพระพุทธศาสนาที่ผูกพันกับ วิถีชีวิตคนไทยมายาวนาน ด้วยความศรัทธาที่มีต่อพระพุทธศาสนาแม้ว่าการเสด็จพระราชดำเนินในครั้งนี้ จะต้องผ่านป่าเขา พบกับความยากลำบาก ไม่ได้เดินทางสะดวกสบายเหมือนในปัจจุบัน แต่ทุกคนล้วนมี ความเต็มใจ ซึ่งเจ้าฟ้าธรรมธิเบศรก็มิได้ทรงพรรณนาถึงความยากลำบากในขณะตามเสด็จ หากพรรณนา ให้เห็นแต่ความอุดมสมบูรณ์และความงดงามของธรรมชาติ 2) สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมการแต่งกาย กาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดงได้สะท้อนให้เห็น ถึงวัฒนธรรมสำคัญประการหนึ่ง คือ วัฒนธรรมการแต่งกายของสตรีในวังสมัยอยุธยา ดังบทประพันธ์ จากบทประพันธ์ได้สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมการแต่งกายของสตรีในวัง เมื่อจะออกไปข้างนอก ย่อมจะต้องแต่งตัวให้สวยงามด้วยการเลือกสรรผ้าให้มีลวดลายวิจิตรงดงามบางครั้งผ้าอาจปักด้วยดิ้นทอง หรือไหมทอง เมื่อยามต้องลมจึงจำให้เกิดริ้วสวยงาม คุณค่าด้านสังคม
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 22 เกลื่อนกรูหมู่จัตุรงค์ เป็นกันกงเรียบเรียงไป ทรงช้างระวางใน เทพลีลาหลังคาทอง เกลื่อนกรูหมู่แห่ห้อม เรียงไสว เสด็จพุดตานทองไคล หว่างเขรื้อง ทรงช้างระวางใน มีชื่อ เทพลีลาเยื้อง ย่างแหน้หลังดี งูเหลือมคอกระหวัดไม้ หางกระหวัดไว้ใฝ่อาหาร วิดน้ำในห้วยธาร โพงไปมาเอาปลากิน งูเหลือมแบนท้องแผ่ คือกระดาน วิดน้ำหาอาหาร ใฝ่กล้ำ โครมครุ่นในห้วยธาร เสียงฉ่า โพงสาดไปให้น้ำ ซ่านสิ้นกินปลา 3) สะท้อนให้เห็นถึงธรรมเนียมการเสด็จทางสถลมารค กาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง พระนิพนธ์ในเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร ได้สะท้อนให้เห็นถึงธรรมเนียมการเสด็จทางสถลมารคหรือการเสด็จ พระราชดำเนินทางบกของพระมหากษัตริย์ ดังบทประพันธ์ จากบทประพันธ์สะท้อนให้เห็นถึงการจัดริ้วขบวนเสด็จทางสถลมารคของพระมหากษัตริย์ที่จะต้อง มีการจัดริ้วขบวนให้มีความสวยงามและปลอดภัยสำหรับพระมหากษัตริย์ โดยมีช้างเป็นพาหนะที่สำคัญ ในการเดินทาง เป็นสัญลักษณ์ที่แสดงถึงความยิ่งใหญ่ของพระมหากษัตริย์ ข้อคิดที่สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน กาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง พระนิพนธ์ในเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร แม้จะมีเนื้อหาพรรณนาถึง ความสวยงามของธรรมชาติระหว่างการเดินทางเป็นหลัก แต่เมื่อพิจารณาโดยละเอียดจะพบว่าวรรณคดี เรื่องนี้ได้สะท้อนข้อคิดที่สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันได้ด้วยเช่นกัน ดังนี้ ให้เห็นคุณค่าและร่วมกันอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม กาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดงเป็นวรรณคดี ที่สะท้อนให้เห็นธรรมชาติของป่าที่ขบวนเสด็จพระราชดำเนินผ่าน ซึ่งกวีพรรณนาให้เห็นความสวยงาม ของต้นไม้ ดอกไม้ สัตว์ป่า และลำธาร รวมทั้งบรรยายให้เห็นการดำรงชีวิตการหาอาหารของสัตว์ป่า ดังบทประพันธ์
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 23 จากบทประพันธ์สะท้อนให้เห็นการดำรงชีวิตของงูเหลือมที่ต้องล่าปลาเป็นอาหาร ซึ่งถือเป็น ส่วนหนึ่งของระบบนิเวศ หากป่าไม้ถูกทำลายจะส่งผลกระทบต่อจำนวนสัตว์ที่อยู่ในป่า ซึ่งจะส่งผลกระทบ ต่อความเป็นอยู่ของมนุษย์ในที่สุด ความสมบูรณ์ของพันธุ์สัตว์และพืชเป็นปัจจัยสำคัญของระบบนิเวศ ดังนั้น การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมจึงมีความจำเป็นอย่างยิ่ง กาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง เป็นวรรณคดีไทยที่มีความไพเราะ มีศิลปะการร้อยเรียง ถ้อยคำที่ดีเด่น ทำให้ผู้อ่านได้รับความรู้เรื่องธรรมชาติวิทยาทั้งสัตว์บก สัตว์ปีก และสัตว์น้ำ ทั้งยัง สะท้อนให้เห็นถึงสภาพความอุดมสมบูรณ์ของพรรณไม้และสัตว์ป่าของไทยในอดีต การพึ่งพากัน ในระบบนิเวศวิทยา ถือได้ว่าเป็นผลงานที่ควรค่าแก่การศึกษา และนำมาใช้เป็นแบบอย่างในการประพันธ์ ได้เป็นอย่างดีอีกเรื่องหนึ่ง คุณค่าที่ได้รับ ๑. ให้ความรู้เกี่ยวกับธรรมชาติของสัตว์ นานาชนิด ในสมัยกรุงศรีอยุธยา พร้อมทั้งธรรมชาติ ของพรรณไม้ดอกไม้ผลในสมัยกรุงศรีอยุธยา ๒. ให้คุณค่าด้านวรรณศิลป์และด้านสังคมที่ดี กวีใช้คำง่าย ๆ ให้อรรถรส สื่อความหมายชัดเจน เล่นคำ เล่นเสียง ข้อคิดที่ได้ ๑. ธรรมชาติเป็นสิ่งที่ทุกคนควรช่วยกันรักษาไว้ เพื่อให้สภาพแวดล้อมและระบบนิเวศดีขึ้น ๒. กวีสร้างสรรค์งานโดยอาศัยการสังเกต จากธรรมชาติ ๓. ข้อมูลจากวรรณคดีในแต่ละสมัยสะท้อนให้ เห็นสภาพสังคมในสมัยนั้น เป็นการบันทึกประวัติศาสตร์ อีกวิธีหนึ่ง
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 24 1. ดูหนูสู่รูงู งูสุดสู้หนูสู้งู หนูงูสู้ดูอยู่ รูปงูทู่หนูมูทู คุณค่าด้านเนื้อหา ( ) คุณค่าด้านวรรณศิลป์ คุณค่าด้านสังคม ข้อคิดนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน 2. บันทึกการเดินทางตามแบบฉบับของนิราศ แต่ไม่มีการคร่ำครวญถึง การพลัดพรากจากนางอันเป็นที่รัก แต่มีการบรรยายเพียงธรรมชาติที่พบเห็น ระหว่างการเดินทางและความสนุกสนานตลอดระยะทางเสด็จจากท่าเจ้าสนุก ไปถึงพระพุทธบาท คุณค่าด้านเนื้อหา ( ) คุณค่าด้านวรรณศิลป์ คุณค่าด้านสังคม ข้อคิดนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน ๓. กาพย์ยานี โคลง นักสนมกรมชแม่มี่ นักสนมกรมชแม่เจ้า ทังหลาย ขี่ช้างกูบรูปโลมใจ ขี่ช้างกูบดาวราย แจ่มหน้า พักตราอ่าผ่องใส พักตราผ่องใสสาย สุดสวาท นุ่งห่มโอ่โสภาจริง นุ่งห่มโอ่โถงผ้า อร่ามริ้วทองพราย คุณค่าด้านเนื้อหา ( ) คุณค่าด้านวรรณศิลป์ คุณค่าด้านสังคม ข้อคิดนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน แบบฝึกทักษะที่ 3 เรื่อง วิเคราะห์คุณค่าวรรณคดี คำชี้แจง ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มอ่านข้อความที่กำหนดให้ แล้ววิเคราะห์คุณค่าของวรรณคดี ว่าตรงกับข้อใด โดยใส่เครื่องหมาย ✓ลงในกล่องข้อความนั้น ๆ (10 คะแนน)
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 25 4. นักสนมกรมชแม่เจ้า ทั้งหลาย ขี่ช้างกูบดาวราย แจ่มหน้า พักตราผ่องใสสาย สุดสวาท นุ่งห่มโอ่โถงผ้า อร่ามริ้วทองพราย คุณค่าด้านเนื้อหา ( ) คุณค่าด้านวรรณศิลป์ คุณค่าด้านสังคม ข้อคิดนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน 5. ธรรมชาติเป็นสิ่งที่ทุกคนควรช่วยกันรักษาไว้เพื่อให้สภาพแวดล้อมและระบบนิเวศ ดีขึ้น คุณค่าด้านเนื้อหา ( ) คุณค่าด้านวรรณศิลป์ คุณค่าด้านสังคม ข้อคิดนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน กลุ่มที่..................... รายชื่อสมาชิกในกลุ่ม ๑..................................................... ๒............................................................ ๓..................................................... ๔............................................................ เกณฑ์การให้คะแนน คะแนนเต็ม ๑o คะแนน นักเรียนต้องทำได้ ๘ คะแนนขึ้นไปจึงผ่าน คะแนนเต็ม ๑o คะแนน ผ่าน ลงชื่อ.................ผู้ประเมิน ทำได้…………..คะแนน ไม่ผ่าน (นางสุภาพร มาศงามเมือง)
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 26 แบบฝึกทักษะที่ 4 เรื่อง สรุปคุณค่าวรรณคดี คำชี้แจง ให้นักเรียนแต่ละกลุ่มสรุปคุณค่าวรรณคดี จากเรื่องกาพย์ห่อโคลงประพาสธาร ทองแดง ตามกล่องข้อความที่กำหนดให้ (10 คะแนน) คุณค่าด้านเนื้อหา คุณค่าด้านวรรณศิลป์ คุณค่าของวรรณคดี
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 27 กลุ่มที่..................... รายชื่อสมาชิกในกลุ่ม ๑.................................................... ๒............................................................ ๓..................................................... ๔............................................................ เกณฑ์การให้คะแนน คะแนนเต็ม ๑๐ คะแนน นักเรียนต้องทำได้ ๘ คะแนนขึ้นไปจึงผ่าน คะแนนเต็ม ๑o คะแนน ผ่าน ลงชื่อ.................ผู้ประเมิน ทำได้…………..คะแนน ไม่ผ่าน (นางสุภาพร มาศงามเมือง) คุณค่าด้านสังคม ข้อคิดที่ได้จากกาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 28 แบบทดสอบหลังเรียน เรื่อง วิเคราะห์วรรณคดี คำชี้แจง ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียว แล้วทำเครื่องหมาย × ลงในกระดาษคำตอบ ตัวอย่าง ถ้าเลือก ก เป็นคำตอบที่ถูกต้อง ให้ทำดังนี้ ข้อ ก ข ค ง ๑ × 1. ข้อใดกล่าวไม่ถูกต้องเกี่ยวกับกาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง ก. สื่อความกระจ่างชัด ข. เล่นเสียงคำอย่างไพเราะ ค. พรรณนาถึงคนรักอย่างได้อารมณ์ ง. เสนอภาพมีชีวิตชีวา 2. ข้อใดไม่มีสัมผัสพยัญชนะ ก. หัวลิงหมากลางลิง ต้นลางลิงแลหูลิง ข. แต่ค่าไม้ใหญ่น้อย แกว่งเยื้องไปมา ค. หนวดพรายเพราเขาแปล้ปลาย ง. คลอไคล้คู่หมู่สาลิกา 3. ข้อใดอธิบายถึงการดำเนินชีวิตของสัตว์ป่า ก. ไก่ป่าจ้าเสียงเตี้ย พาลูกเมียเขี่ยหากิน เห็นคนก่นวิ่งบิน เข้าเร้นรอกซอกซอนหาย ข. หัวลิงหมากลางลิง ต้นลางลิงแลหูลิง ลิงไต่กระไดลิง ลิงโลดคว้าประสาลิง ค. เที่ยวเล่นเป็นเกษมสุข แสนสิ่งสนุกปลุกใจหวัง เร่ร่ายผายผาดผัง หัวริกรื่นชื่นชมไพร ง. กระจายสยายซร้องนาง ผ้าสไปบางนางสีดา ห่อห้อยย้อยลงมา แต่ค่าไม้ใหญ่สูงงาม
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 29 ใช้คำตอบต่อไปตอบคำถามข้อที่ 4–7 ให้สัมพันธ์กัน ก. จินตภาพ ข. เสียงสระเดียวกัน ค. เลียนเสียงธรรมชาติ ง. ความไพเราะ 4. งูเขียวรัดตุ๊กแก ตุ๊กแกแก่คางแข็งขยัน กัดงูงูยิ่งพัน อ้าปากง่วงล้วงตับกิน 5. เครื่องสูงเพราเพริศพราย ชมชุมสายซ้ายขวาเคียง ธงไชยธงฉานเรียง ปี่กลองชนะตะเต่องครึม 6. ยูงทองย่องเยื้องย่าง รำรางชางช่างฟ่ายหาง ปากหงอนอ่อนสำอาง ช่างรำเล่นเต้นตามกัน 7. ดูหนูสู่รูงู งูสุดสู้หนูสู้งู หนูงูสู้ดูอยู่ รูปงูทู่หนูมูทู 8. “ลงท่าน้ำดำป้วน เล่นร้องฮูมแปร๋น” โคลงบาทนี้มีลักษณะเด่นทางวรรณศิลป์ด้านใด ก. มีการใช้คำเลียนเสียงธรรมชาติ ข. มีการใช้อุปลักษณ์ ค. มีการใช้อุปมา ง. มีการเล่นคำ 9. ข้อใดไม่ใช่คุณค่าด้านสังคมที่ได้จากเรื่องกาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง ก. สะท้อนให้เห็นถึงความศรัทธาในพระพุทธศาสนา ข. สะท้อนให้เห็นสภาพความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติ ค. สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมการแต่งกาย ง. สะท้อนให้เห็นถึงธรรมเนียมการเสด็จทางสถลมารค 10. ข้อใดไม่ใช่ข้อคิดจากเรื่องกาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง ก. ธรรมชาติเป็นสิ่งที่ควรรักษาไว้ เพื่อให้ระบบนิเวศดีขึ้น ข. การรักษาสภาพแวดล้อมตามธรรมชาติเป็นหน้าที่ของทุกคน ค. กวีสามารถสร้างสรรค์งาน โดยอาศัยการสังเกตจากธรรมชาติ ง. กวีสร้างสรรค์งาน โดยเขียนนิราศคร่ำครวญถึงนางอันเป็นที่รัก
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 30 ภาคผนวก
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 31 . เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน-หลังเรียน เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น ก่อนเรียน หลังเรียน ข้อ 1 ค ข้อ 2 ข ข้อ 3 ข ข้อ 4 ง ข้อ 5 ข ข้อ 6 ก ข้อ 7 ค ข้อ 8 ก ข้อ 9 ง ข้อ 10 ข ข้อ 1 ค ข้อ 2 ข ข้อ 3 ก ข้อ 4 ก ข้อ 5 ค ข้อ 6 ง ข้อ 7 ข ข้อ 8 ก ข้อ 9 ข ข้อ 10 ง
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 32 ชื่อพรรณไม้ ชื่อสัตว์ ธรรมชาติของสัตว์ ความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติ คุณค่าด้านเนื้อหา เฉลยแบบฝึกทักษะที่ ๑ 1. เกลื่อนกรูหมู่จัตุรงค์ เป็นกันกงเรียบเรียงไป ทรงช้างระวางใน เทพลีลาหลังคาทอง ..................................................................................................................... 2. งูเหลือมคอกระหวัดไม้ หางกระหวัดไว้ใฝ่อาหาร วิดน้ำในห้วยธาร โพงไปมาเอาปลากิน ...................................................................................................................... 3. พังพลายหลายหมู่ซร้อง ในเถื่อนท้องร้องระงมดง ธารน้ำคร่ำกันลง เล่นน้ำแน่นแตร้นชมกัน ...................................................................................................................... 4. การจัดขบวนเสด็จที่จะต้องมีความยิ่งใหญ่และสวยงาม ประกอบด้วย ช้าง เครื่องสูง ของพระมหากษัตริย์ จตุรงคเสนา ...................................................................................................................... 5. การดำรงชีวิตของงูเหลือม การจับปลาของงูเหลือมจะใช้คอและหางเกี่ยวกับต้นไม้ ที่อยู่ระหว่างลำห้วยที่เกือบแห้ง แล้วจึงแกว่งลำตัวของมันโคลงไปมา วิดน้ำจนแห้ง จากนั้นจึงลงไปจับปลากิน ..................................................................................................................... จัดริ้วขบวนเสด็จ... จัดริ้วขบวนเสด็จ ธรรมชาติของสัตว์ ความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติ จัดริ้วขบวนเสด็จ ธรรมชาติของสัตว์
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 33 6. หัวลิงหมากลางลิง ต้นลางลิงแลหูลิง ลิงไต่กระไดลิง ลิงโลดคว้าประสาลิง ...................................................................................................................... 7. เทโพพาพวกพ้อง เทพา ปลาตะเพียนปลากาพา คู่เคี้ย สลุมพรไอ้บ้าปลา หลายหมู่ ปลาผักพร้าม้าเพรี้ย ว่ายไหล้หนวดพราม ......................................................................................................................... 8. บันทึกการเดินทางตามแบบฉบับของนิราศแต่ไม่มีการคร่ำครวญถึงการพลัดพราก จากนางอันเป็นที่รัก แต่มีการบรรยายเพียงธรรมชาติที่พบเห็นระหว่างการเดินทาง และความสนุกสนานตลอดระยะทางเสด็จ จากท่าเจ้าสนุกไปถึงพระพุทธบาท ......................................................................................................................... 9. ฝูงช้างสล้างใหญ่น้อย พังพลาย ทอกโทนพินายหลาย ส่ำถ้วน ทองแดงเผือกเนียมราย ในเหล่า ลงท่าน้ำดำป้วน เล่นร้องฮูมแปร๋น .......................................................................................................................... 10. จำนวนสัตว์ป่าที่มีเป็นจำนวนมาก คือ โขลงช้างป่าที่ลงเล่นน้ำอย่างคลาคล่ำ ส่งเสียง ร้องระงมไปทั่วแนวป่า ......................................................................................................................... ชื่อพรรณไม้ ชื่อสัตว์ คุณค่าด้านเนื้อหา ความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติ ความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติ
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 34 เฉลยแบบฝึกทักษะที่ 2 1. ดูหนูสู่รูงู งูสุดสู้หนูสู้งู หนูงูสู้ดูอยู่ รูปงูทู่หนูมูทู ................................................................................................................... 2. เสียงปี่รี่เรื่อยเพียง กระเวก ................................................................................................................... 3. งูเขียวรัดตุ๊กแก ตุ๊กแกแก่คางแข็งขยัน กัดงูงูยิ่งพัน อ้าปากง่วงล้วงตับกิน .................................................................................................................. 4. ยูงทองย่องเยื้องย่าง รำรางชางช่างฟ่ายหาง ปากหงอนอ่อนสำอาง ช่างรำเล่นเต้นตามกัน .................................................................................................................. 5. งูเหลือมแบนท้องแผ่ คือกระดาน .................................................................................................................. จินตภาพ เลียนเสียงธรรมชาติ อุปมา อุปลักษณ์ เสียงสระเดียวกัน การเล่นคำพ้อง ความไพเราะ เสียงสระเดียวกัน อุปมา จินตภาพ ความไพเราะ อุปลักษณ์
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 35 6. มีหมีพีดำขลับ ขึ้นไม้ผับฉับไวถึง เรี่ยวแรงแขงขังขึง กัดโพรงไม้ได้ผึ้งกิน ............................................................................................................... 7. การเปรียบเทียบสิ่งหนึ่งที่มีลักษณะเหมือนหรือคล้ายกับอีกสิ่งหนึ่งโดยใช้คำเชื่อม ดุจ เหมือน ดัง ดั่ง ราว ราวกับ ประหนึ่ง เช่น เฉก ประดุจ พ่าง เพียง คล้าย เสมือน แม้น กล .............................................................................................................. 9. เป็นการเปรียบเทียบโดยกล่าวถึงสิ่งหนึ่ง เพื่ออิงความหมายจากสิ่งนั้นให้เชื่อมโยง ไปยังสิ่งที่จะอธิบาย มักใช้คำว่า คือ และ เป็น ............................................................................................................. 9. หัวลิงหมากลางลิง ต้นลางลิงแลหูลิง ลิงไต่กระไดลิง ลิงโลดคว้าประสาลิง ............................................................................................................... 10. เครื่องสูงเพราเพริศพราย ชมชุมสายซ้ายขวาเคียง ธงไชยธงฉานเรียง ปี่กลองชนะตะเต่องครึม ............................................................................................................... จินตภาพ อุปมา อุปลักษณ์ การเล่นคำพ้อง เลียนเสียงธรรมชาติ
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 36 1. ดูหนูสู่รูงู งูสุดสู้หนูสู้งู หนูงูสู้ดูอยู่ รูปงูทู่หนูมูทู คุณค่าด้านเนื้อหา ( ) คุณค่าด้านวรรณศิลป์ คุณค่าด้านสังคม ข้อคิดนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน 2. บันทึกการเดินทางตามแบบฉบับของนิราศแต่ไม่มีการคร่ำครวญถึง การพลัดพรากจากนางอันเป็นที่รัก แต่มีการบรรยายเพียงธรรมชาติที่พบเห็น ระหว่างการเดินทางและความสนุกสนานตลอดระยะทางเสด็จจากท่าเจ้าสนุก ไปถึงพระพุทธบาท คุณค่าด้านเนื้อหา ( ) คุณค่าด้านวรรณศิลป์ คุณค่าด้านสังคม ข้อคิดนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน ๓. กาพย์ยานี โคลง นักสนมกรมชแม่มี่ นักสนมกรมชแม่เจ้า ทังหลาย ขี่ช้างกูบรูปโลมใจ ขี่ช้างกูบดาวราย แจ่มหน้า พักตราอ่าผ่องใส พักตราผ่องใสสาย สุดสวาท นุ่งห่มโอ่โสภาจริง นุ่งห่มโอ่โถงผ้า อร่ามริ้วทองพราย คุณค่าด้านเนื้อหา ( ) คุณค่าด้านวรรณศิลป์ คุณค่าด้านสังคม ข้อคิดนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน เฉลยแบบฝึกทักษะที่ 3 ✓ ✓ ✓
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 37 4. นักสนมกรมชแม่เจ้า ทั้งหลาย ขี่ช้างกูบดาวราย แจ่มหน้า พักตราผ่องใสสาย สุดสวาท นุ่งห่มโอ่โถงผ้า อร่ามริ้วทองพราย คุณค่าด้านเนื้อหา ( ) คุณค่าด้านวรรณศิลป์ คุณค่าด้านสังคม ข้อคิดนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน 5. ธรรมชาติเป็นสิ่งที่ทุกคนควรช่วยกันรักษาไว้เพื่อให้สภาพแวดล้อมและ ระบบนิเวศดีขึ้น คุณค่าด้านเนื้อหา ( ) คุณค่าด้านวรรณศิลป์ คุณค่าด้านสังคม ✓ ข้อคิดนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน ✓
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 38 เฉลยแบบฝึกทักษะที่ 4 คุณค่าด้านเนื้อหา คุณค่าด้านวรรณศิลป์ คุณค่าของวรรณคดี กาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดงเป็นวรรณคดีไทยที่มี ความไพเราะ มีศิลปะการร้อยเรียงถ้อยคำที่ดีเด่น ทำให้ผู้อ่านได้รับความรู้เรื่องธรรมชาติวิทยา ทั้งสัตว์บก สัตว์ปีก และสัตว์น้ำ ทั้งยังสะท้อนให้เห็นถึงสภาพความอุดมสมบูรณ์ของพรรณไม้ และสัตว์ป่าของไทยในอดีต การพึ่งพากันในระบบนิเวศวิทยา ถือได้ว่าเป็นผลงานที่ควรค่า แก่การศึกษา และนำมาใช้เป็นแบบอย่างในการประพันธ์ได้เป็นอย่างดีอีกเรื่องหนึ่ง ๑. ได้รับความรู้เกี่ยวกับการจัดริ้วขบวนเสด็จ ๒. ได้รับความรู้เกี่ยวกับธรรมชาติของสัตว์ ๓. สะท้อนให้เห็นสภาพความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติ ๔. ได้รู้จักชื่อพรรณไม้และสัตว์ชนิดต่าง ๆ ๑. การใช้คำให้เกิดจินตภาพ เช่น “ยูงทองย่องเยื้องย่าง” “กระจงกระจิดเตี้ย วิ่งเรี่ยเรี่ยน่าเอ็นดู” ๒. การใช้คำเลียนเสียงธรรมชาติ เช่น เสียงปี่รี่เรื่อยเพียง กระเวก แตร้นแตร่นแตรฝรั่งขึ้น หวู่หวู้เสียงสังข์ ๓. การเลือกใช้คำที่มีเสียงสระเดียวกัน เช่น ดูหนูสู่รูงู งูสุดสู้หนูสู้งู หนูงูสู้ดูอยู่ รูปงูทู่หนูมูทู
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 39 คุณค่าด้านสังคม ข้อคิดที่ได้จากกาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง 1. สะท้อนให้เห็นถึงความศรัทธาในพระพุทธศาสนา การเดินทางในครั้งนี้จะต้องผ่าน ป่าเขา พบกับความยากลำบาก แต่ทุกคนล้วนมีความเต็มใจที่จะได้ทำบุญอย่างแรงกล้า 2. สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมการแต่งกาย วัฒนธรรมการแต่งกายของสตรีในวัง เมื่อจะ ออกไปข้างนอกย่อมจะต้องแต่งตัวให้สวยงามด้วยการเลือกสรรผ้าให้มีลวดลายวิจิตรงดงาม บางครั้งผ้าอาจปักด้วยดิ้นทองหรือไหมทอง 3. สะท้อนให้เห็นถึงธรรมเนียมการเสด็จทางสถลมารค มีช้างเป็นพาหนะที่สำคัญ ในการเดินทาง เป็นสัญลักษณ์ที่แสดงถึงความยิ่งใหญ่ของพระมหากษัตริย์ 1. ธรรมชาติเป็นสิ่งที่ควรรักษาไว้ เพื่อให้ระบบนิเวศดีขึ้น 2. การรักษาสภาพแวดล้อมตามธรรมชาติเป็นหน้าที่ของทุกคน 3. กวีสามารถสร้างสรรค์งาน โดยอาศัยการสังเกตจากธรรมชาติ 4. การบันทึกประวัติศาสตร์จะอาศัยข้อมูลจากวรรณคดีในแต่ละสมัย 5. การอ่านและเขียนคำประพันธ์ ทำให้มนุษย์มีจิตใจที่ละเอียดอ่อนมากยิ่งขึ้น
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 40 ตารางบันทึกแบบฝึกทักษะข้อคิดมีคุณค่าเด่น เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น แบบบันทึกคะแนนรายบุคคล ชื่อ ด.ช../ด.ญ................................................................. ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2/........... เลขที่.......... รายการที่บันทึกคะแนน คะแนนเต็ม คะแนนที่ได้ ผลการประเมิน ผ่าน ไม่ผ่าน แบบทดสอบก่อนเรียน แบบฝึกทักษะที่ 1 แบบฝึกทักษะที่ 2 แบบฝึกทักษะที่ 3 แบบฝึกทักษะที่ 4 แบบทดสอบหลังเรียน รวม แบบบันทึกคะแนนความก้าวหน้ารายกลุ่ม กลุ่มที่....................... ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2/......... สมาชิกในกลุ่ม คะแนนก่อนเรียน คะแนนหลังเรียน ผลการพัฒนา รวมคะแนน
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 41 บรรณานุกรม กนกพรรณ ภูกองพลอย. การเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนการคิดวิเคราะห์และความพึงพอใจ ในการเรียนรู้กลุ่มสาระภาษาต่างประเทศของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ที่จัดการเรียนรู้แบบ CO - OP CO - OP กับการจัดการเรียนรู้แบบตั้งคำถาม. วิทยานิพนธ์การศึกษามหาบัณฑิต สาขาการวิจัยการศึกษา มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, 2552. กระทรวงศึกษาธิการ. หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด, 2552. จรรยา โคตรชัย. รายงานผลการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง การสื่อสารข้อมูลและเครือข่าย คอมพิวเตอร์ โดยการเรียนรู้แบบร่วมมือ เทคนิคการเรียนรู้แบบ CO – OP CO – OP สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2. สุรินทร์: โรงเรียนสุรพินท์พิทยา, 2561. นพดล จันทร์เพ็ญ. การใช้ภาษาไทย. กรุงเทพฯ : ต้นอ้อ, 2542. บันลือ พฤกษะวัน. มิติใหม่ในการสอนอ่าน. กรุงเทพฯ : ไทยวัฒนาพานิช, 2532. ประนอม พงษ์เผือก และจินตนา วีรเกียรติสุนทร. แบบวัดและบันทึกผลการเรียนรู้ภาษาไทย ม.2. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ : อักษรเจริญทัศน์, ม.ป.ป. ฟองจันทร์ สุขยิ่ง และคณะ. ภาษาไทยหลักภาษาและการใช้ภาษา ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2. พิมพ์ครั้งที่ 8. กรุงเทพฯ : อักษรเจริญทัศน์, 2552. . วรรณคดีไทยและวรรณกรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2. พิมพ์ครั้งที่ 7. กรุงเทพฯ : อักษรเจริญทัศน์, 2558. วิเชียร เกษประทุม. คู่มือภาษาไทย ม. ๑-๒-๓ และ O-NET ม. ๓. กรุงเทพฯ : เพิ่มทรัพย์การพิมพ์, 2555. เว็บไซต์. https://www.google.co.th/search?q=การ์ตูนไทย. สืบค้นเมื่อวันที่ 11 เดือน ตุลาคม พ.ศ. ๒๕62. . http://www.trueplookpanya.com/examination/answer/10003=ข้อสอบเรื่องกาพย์ ห่อโคลงประพาส ธารทองแดง. สืบค้นเมื่อวันที่ 29 เดือน ตุลาคม พ.ศ. ๒๕62. สนิท ตั้งทวี. ความรู้และทักษะทางภาษา. กรุงเทพฯ : โอเดียนสโตร์, 2536. สมศักดิ์ อัมพรวิสิทธิ์โสภา. การใช้ภาษาไทย ม. ๑-๒-๓ ฉบับรวม ม.ต้น. กรุงเทพฯ : ภูมิบัณฑิต, 2537. สอางค์ ดำเนินสวัสดิ์. คู่มือครูใช้คู่กับชุดกิจกรรมการเรียนรู้พัฒนาการคิดภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2. กรุงเทพฯ : พัฒนาคุณภาพวิชาการ, 2559. . ชุดกิจกรรมการเรียนรู้พัฒนาการคิดภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2. กรุงเทพฯ : พัฒนาคุณภาพวิชาการ, 2559. สุวิทย์ มูลคำ. ครบเครื่องเรื่องการคิด. พิมพ์ครั้งที่ 12. กรุงเทพฯ : ภาพพิมพ์, 2554.
แบบฝึกทักษะการเรียนรู้แบบบูรณาการส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์ เล่มที่ 4 เรื่อง ข้อคิดมีคุณค่าเด่น 42