บทที่ 3 ศิลปะการแต่งกาย

วันท่เี รยี น....................................................

บทท่ี 3 ศลิ ปะการแต่งกาย

ศิลปะการแต่งกาย หรือศาสตร์แห่งการแต่งตัวของมนุษย์ เพ่ือให้เกดิ ความงดงามอย่างเหมาะสมลงตัว การ
แต่งตัวหรอื การแต่งกายในท่ีน้ีรวมต้งั แตศ่ รี ษะจรดปลายเท้า

ทุกอย่างท่ีคนนำมาสวมใส่ ปกคลุมหรือประดับตกแต่งรา่ งกาย บางครั้งการแต่งกายกระทำเพ่ือให้เกยี รติ
แกบ่ คุ คล และสถานที่ อกี ทัง้ ยังเป็นการแสดงความนับถอื ในตนเองดว้ ย

เมื่อตัวเรามีความรู้สึกว่าแต่งกายเรียบร้อย ถูกต้องเหมาะสมกับบุคลิกภาพ สภาพการณ์และกิจกรรมที่
กระทำ กจ็ ะสรา้ งความม่นั ใจในตนเองมากยง่ิ ขนึ้

1. ความหมายของการแตง่ กาย
การแต่งกาย หมายถึง การตกแต่งร่างกายด้วยเสื้อผ้า และเครื่องประดับทุกอย่างตั้งแต่ศีรษะจรด

เท้า หากรจู้ ักเลือกเครื่องแตง่ กายที่เหมาะสมกับตนเอง
จะทำให้มีบุคคลมีบุคลิกภาพที่ดี นอกจากต้องแต่งกายให้เหมาะสมกับตนเองแล้ว ต้องเหมาะสมกับกาละ

คือเหมาะสมกบั เวลากลางวนั กลางคืน
งานโอกาสต่าง ๆ และเหมาะสมกับเทศะคือเหมาะสมกับสถานที่ เช่น สถานที่ราชการ โรงเรียน สถานท่ี

ท่องเที่ยว โรงภาพยนตร์ หา้ งสรรพสนิ คา้ เป็นต้น

2. ความสำคญั ของการแตง่ กาย
การแต่งกายนอกจากจะมีวัตถุประสงค์เพื่อความสวยงาม เพื่อเสริมสร้างบุคลิกภาพ และช่วยสร้างความ

ประทบั ใจให้เกิดแกผ่ ู้พบเหน็ แลว้ การแต่งกายทด่ี ีนน้ั ยงั เป็นสิ่งแรกท่ีจะสร้างความพอใจ ความสนใจ ความเชื่อถือ
ความศรัทธาและความไวว้ างใจให้แก่ผูพ้ บเห็นได้ ดังน้ัน การแต่งกายจงึ มีความสำคัญ ดงั นี้

1. เพ่อื ป้องกันอันตรายจากสภาพแวดลอ้ ม
การสวมใส่เสื้อผ้าให้เหมาะสมกับสภาพอากาศ ได้แก่ อากาศร้อน อากาศหนาว ลักษณะการประกอบ

อาชีพ โดยเฉพาะผู้ที่ทำงานประเภทต่าง ๆ อาจเกิดอันตรายได้ระหว่างการปฏิบัติงาน ได้แก่ ชุดป้องกันของ
พนกั งานดบั เพลงิ เคร่อื งแบบของขา้ ราชการ ทหาร ตำรวจ เปน็ ต้น

ภาพท่ี 1 พนักงานดับเพลิงสวมใส่เสือ้ ผ้าที่เหมาะกับลกั ษณะการปฏบิ ตั งิ าน

2. เพ่ือบ่งบอกถงึ เช้ือชาติ วฒั นธรรมและขนบธรรมเนียม
เมื่อมนุษย์มีสติปัญญามากยิ่งขึ้น มีการอยู่รวมกันเป็นกลุ่มชนและจากการอยู่ร่วมกันเป็นหมู่คณะ จึง

จำเป็นต้องมีระเบียบและกฎเกณฑ์ในอันที่จะอยู่ร่วมกันอย่างสงบสุขโดยไม่มีการรุกรานซึ่งกันและกัน จากการ
ปฏบิ ตั ทิ กี่ ระทำสืบต่อกันมานี้เองในที่สุดได้กลายมาเป็นขนบธรรมเนียม ประเพณีและวัฒนธรรมขึ้นในสมัยโบราณ
เมื่อมีการเฉลิมฉลองประเพณสี ำคัญต่าง ๆ เช่น การเกิด การตายการเก็บเกี่ยวพืชผล หรือเริ่มมีการสังคมกับกลมุ่
อ่นื ๆกจ็ ะมกี ารประดบั หรอื ตกแตง่ รา่ งกายใหเ้ กิดความสวยงามดว้ ยเครือ่ งประดับต่าง ๆ เชน่ ขนนก หนังสัตว์ หรือ
ทาสีตามร่างกาย มีการสักหรือเจาะบางครั้งก็วาดลวดลายตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย เพื่อแสดงฐานะหรือ
ตำแหน่งซึง่ ในปัจจบุ ันกย็ ังมหี ลงเหลืออยู่ ส่วนใหญก่ ็จะเปน็ ชาวพน้ื เมอื งของประเทศตา่ ง ๆ

ภาพท่ี 2 การแต่งกายของชน 4 เผ่าไท ในจงั หวัดศรีสะเกษ คอื สว่ ย เขมร เยอ ลาว

3. เพ่อื แสดงสถานะทางสังคม
สถานะภาพทางเศรษฐกิจและสังคมของมนุษย์ แต่ละบุคคลย่อมไม่เหมือนกันจึงทำให้เกิดการแต่งกายท่ี

แตกต่างกันออกไป สังคมทั่วไปมีหลายระดับชนชั้นมีการแบ่งแยกกันตามฐานะทางเศรษฐกิจ เช่น ชนชั้นระดับ
เจ้านาย ชาวบ้าน และกรรมกรการแต่งกายสามารถบอกได้ถึงสถานภาพทางสังคมของผู้สวมใส่ได้อีกด้วย
เชน่ ระดบั การศกึ ษา ฐานะความเป็นอยู่

ภาพที่ 3 การแตง่ กายนกั เรียนที่บง่ บอกถึงระดับการศกึ ษา

4. เพ่ือบ่งบอกถงึ อปุ นสิ ยั ของผแู้ ตง่
การแตง่ กายสามารถบ่งบอกอปุ นิสัยของผูแ้ ต่งกายได้ว่ามีลักษณะอยา่ งไร เชน่ มคี วามประณีตการรักสวย

รกั งาม ความเป็นคนพถิ พี ิถนั รจู้ ักกาลเทศะ เป็นตน้
หลกั สำคัญในการแตง่ กาย
1. ความสะอาด(Clean)

ความสะอาดของเครือ่ งแต่งกายมีส่วนสำคัญในการเสริมสร้างบุคลิกภาพอย่างมาก หากบุคคลที่แต่งกาย
ด้วยเสื้อผา้ ทมี่ ีราคาแพง แตข่ าดความสะอาด ทำใหด้ หู มดคณุ ค่าและเปน็ การทำลายบุคลิกภาพและความน่าเชื่อถือ
ลง ดังนั้นทุกคนจึงควรให้ความสำคัญกับการรักษาความสะอาดของเสื้อผ้า พร้อมทั้งทะนุถนอมเนื้อผ้าให้อยู่ใน
สภาพดอี ยูเ่ สมอ

ภาพที่ 4 การแตง่ กายสะอาด เป็นการเสรมิ สรา้ งบุคลิกภาพ

2. ความสภุ าพเรียบรอ้ ย (Polite)
ความสุภาพเรียบรอ้ ยในการแต่งกาย ควรเริม่ ตั้งแตศ่ รี ษะจรดเทา้ เช่น ทรงผม สผี ม เส้อื ผ้า ได้แก่ สี แบบ

ขนาด รองเทา้ การเลอื กเครือ่ งประดับ กระเป๋าถือ ควรเลือกให้เหมาะสมกับตนเอง ไม่ควรตามแฟช่ัน

ภาพที่ 5 การให้ความสำคัญในการเลือกเส้ือผา้ ทเ่ี หมาะสมกับตนเอง

3. ความถูกตอ้ งตามโอกาสและกาลเทศะ (Be temperate)
การแต่งกายให้เหมาะสมกบั โอกาส และกาลเทศะเปน็ การให้เกยี รติตนเอง และผู้อื่น ชว่ ยให้เกดิ ความม่นั ใจ

ในการดำเนนิ กิจกรรมต่าง ๆ แต่ไมว่ า่ จะเปน็ โอกาสใดกต็ าม
ผแู้ ตง่ ควรมีพน้ื ฐานทค่ี วามสุภาพเรยี บร้อย ในการแตง่ กายเปน็ หลัก ซ่งึ หมายถงึ ท้ังหมดตง้ั แตศ่ รี ษะจรดเท้า

ดงั นน้ั ผสู้ วมใสจ่ งึ ควรพิจารณาว่าตนเองจะไปทำอะไร ทีไ่ หน อยา่ งไร เพ่อื เลือกเสอื้ ผา้ ให้เหมาะสมกบั โอกาส เชน่
- การไปติดตอ่ ธุรกจิ ควรให้ความสำคญั กบั ความเรียบรอ้ ย และความสะอาดของเสื้อผ้าและรา่ งกายเปน็

อยา่ งยงิ่ ควรใสเ่ สอื้ สูทเพอ่ื ให้ดูมคี วามนา่ เช่อื ถอื มากยิ่งขนึ้

ภาพที่ 6 การแต่งกายโดยการใส่สูทเพือ่ ตดิ ต่อธรุ กิจทำให้ดนู า่ เชือ่ ถือมากข้นึ

- การไปงานเล้ียง ควรพิจารณาลกั ษณะงาน สถานที่จัดงานว่ามีความหรหู รามากนอ้ ยเพยี งใด ถ้าเปน็ งาน
เลย้ี งตอนกลางวันของบริษทั อาจใส่เสือ้ ผ้าชุดทำงานกลางวนั ปกติ

โดยเสริมเครอ่ื งประดับให้ดสู ดใสข้นึ สำหรับงานกลางคนื ควรสวมเสอ้ื ผา้ ทด่ี ูหรูหรามากขนึ้ แตง่ หน้าเขม้
มากข้ึนและสวมเครอ่ื งประดับพอสมควร

ภาพท่ี 7 การไปงานเลี้ยงกลางคืน ควรใหค้ วามสำคญั ตัง้ แต่ศีรษะจรดเท้า

4. ความเหมาะสมกับอาชพี (Appropriate to the profession)
การแตง่ กายใหเ้ หมาะสมกับอาชีพเป็นสง่ิ ที่ควรคำนึงถงึ อย่างยงิ่ เพราะบางอาชพี เปน็ อาชีพที่เสย่ี งกับ

อนั ตรายจึงมีชุดเฉพาะท่ใี สใ่ นการปฏบิ ัติงาน เช่น พนกั งานดับเพลิง พนักงานไฟฟ้า หรอื บางอาชพี ตอ้ งการความ
นา่ เชอ่ื ถอื กค็ วรเลือกเสอ้ื ผ้าให้เหมาะสมเพอื่ เป็นการเสรมิ สรา้ งบุคลกิ ภาพ เช่น ครู แพทย์ พนักงานธนาคาร เป็น
ต้น

ภาพที่ 8 การแตง่ ชดุ เฉพาะสำหรับพนกั งานทำใหด้ ูสวยงาม น่าเชอ่ื ถือ

5. ความเหมาะสมกบั วยั (Age appropriate)
การแตง่ กายนั้น ผแู้ ตง่ กายควรคำนึงถงึ ความเหมาะสมกับอายุเป็นองค์ประกอบ ดังนี้

5.1 วัยเดก็ เสอ้ื ผ้าควรจะมสี ีสันสดใส รปู แบบน่ารัก มลี ายการต์ ูน
5.2 วัยรนุ่ เสอ้ื ผา้ ควรมีสีสนั ออ่ น ๆ แบบของเสือ้ ผา้ เป็นไปตามลักษณะรูปร่างและความชอบของแต่ละคน ไม่ควร
สวมเสอ้ื ผา้ ท่เี ปดิ เผย หรอื รัดรปู จนเกนิ ไป โดยเฉพาะเสื้อหรอื กางเกงท่ีรดั รูปมาก ๆ อาจเกิดผลเสยี ต่อสุขภาพได้ ไม่
ควรใส่เสอื้ ผ้าท่ีมรี าคาแพงเกินความจำเป็น และไม่ควรใสเ่ ครอื่ งประดับที่ดหู รหู รา ซึง่ นอกจากดูไม่เหมาะสมกับวัย
แลว้ ยงั อาจเปน็ อันตรายตอ่ ตนเองอีกดว้ ย สำหรับรองเทา้ ควรเป็นรองเท้าท่ีสวมใสส่ บาย สะดวก คลอ่ งตัว เหมาะ
กับกิจกรรม และไม่ควรซื้อรองเท้าที่แพงเกินไป เนื่องจากในวัยรุ่นเป็นวัยที่มีการเปลี่ยนแปลงทางร่างกายอย่าง
รวดเรว็
5.3 วัยผู้ใหญ่ เสื้อผ้าที่เหมาะสมกับวัยผู้ใหญ่ควรมีสีสุภาพเรียบร้อย เพื่อให้ดูสง่างาม เหมาะสมกับวัยและ
บคุ ลิกภาพของตนเอง
6. ความเหมาะสมกบั รปู รา่ ง (The shape)

ศลิ ปะการแตง่ กายท่ีชว่ ยสง่ เสรมิ บุคลิกภาพและภาพลักษณไ์ ด้เปน็ อยา่ งดี คอื การแต่งกายให้เหมาะสมกับรปู ร่าง
และสัดส่วนของตน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้เสื้อผ้าที่แต่งช่วยอำพรางจุดบกพร่องของรูปร่าง พร้อมทั้งส่งเสริม
จดุ เด่นของรูปรา่ งทำใหเ้ กดิ ความเหมาะสม สวยงาม อย่างลงตัว
การแต่งกายในโอกาสตา่ ง ๆ

ในชวี ิตประจำวันมนุษยจ์ ะมีกจิ กรรมต่าง ๆ ทแี่ ตกต่างกันออกไป บางคนอย่แู ต่ในบ้านไมค่ อ่ ยไดพ้ บผู้คนจึง
อาจไม่ต้องพิถีพิถันเรื่องเครื่องแต่งกายมากนัก ในขณะที่บางคนต้องออกไปทำงาน นอกบ้าน ก็จะต้องมีการ
พิจารณาเลือกเส้ือผา้ ให้เหมาะสมกบั สถานที่ทำงานของตนและเหมาะกบั ลักษณะงาน ดังจะกลา่ วตอ่ ไปน้ี

ชุดทำงาน ผู้ที่ออกไปทำงานนอกบ้านสามารถแบ่งสถานที่ทำงานได้เป็น 2 ประเภท ได้แก่ ทำงานใน
สถานที่ราชการหรือเรียกว่า ข้าราชการ และทำงานในบริษัทเอกชน หรือที่เราเรียกว่า ทำงานออฟฟิศ การแต่ง
กายของข้าราชการจะต้องเนน้ ไปทค่ี วามสภุ าพ เรยี บร้อย กระโปรงไม่สนั้ มาก และ คอเสอ้ื กจ็ ะตอ้ งไม่ลึกจนเกินไป
ลายเสื้อไม่ต้องฉูดฉาดจนทำให้คนต้องมองเหลียวหลัง ทั้งนี้ควรเลือก แต่งกายให้เข้ากับบุคลิกภาพของตนจะ
เหมาะสมกว่า ส่วนข้าราชการที่มีเครื่องแบบแน่นอนที่ใช้บังคับ เช่น ทหาร ตำรวจ พยาบาล จะไม่สามารถเลือก
แบบและสีสัน ของเครื่องแต่งกายได้ ส่วนสาวออฟฟิศจะเลือกแต่งกายได้อย่างอิสระกว่าข้าราชการ โดยเฉพาะ
อย่างย่ิงในปัจจบุ นั สาวออฟฟศิ สามารถสวมกางเกงไปทำงาน บางแห่งอนญุ าตใหเ้ ปน็ กางเกงยีนกไ็ ด้ สาวออฟฟิศจึง
ตอ้ งพจิ ารณาเลือกเสื้อผ้าทเ่ี หมาะสมกบั ตนเองเพอื่ เสริมให้ตนเองนั้นดูดีข้นึ และทีส่ ำคัญตอ้ งอำพรางสิ่งที่บกพร่อง
ของร่างกายไดเ้ ปน็ อยา่ งดี ชุดกลางวันธรรมดา เป็นชุดที่ใส่สำหรบั การออกไปเดนิ ซ้อื ของ การออกไปพบปะเพ่อื นฝงู
เช่นนี้สามารถเลือกสวมใส่ได้อย่างอิสระ และเหมาะสมกับตนเอง หากไปติดต่อสถานที่ราชการอาจเลือกชุดท่ี
เรยี บร้อยกวา่

ชุดสำหรับงานเลีย้ ง งานกลางคืน ควรเลือกชดุ ทีเ่ ป็นผ้านิม่ ๆ ซง่ึ จะชว่ ยใหก้ ารเคลื่อนไหวสวยงามข้นึ สีท่ีเลือกควร
เปน็ สที สี่ ดใส ชุดสำหรบั งานเล้ยี งหรืองานกลางคนื ไม่เหมาะทีจ่ ะเป็นผ้าแขง็ กระดา้ ง เพราะดไู ม่เหมาะสมกับบุคลิก
ของคนไทย นอกจากบางคนเท่านั้น ชุดกลางคืนสามารถสร้างความเก๋ไกไ๋ ดด้ ้วยสิ่งประกอบ คือ ผ้าพันคอ ผ้าพัน
เอว เข็มขดั หรือเครอื่ งประดบั ประเภทสร้อยคอ เข็มกลดั เทา่ ทีโ่ อกาสอำนวย
สรปุ สาระสำคญั

ความสำคัญของการแตง่ กายมีด้วยกนั หลายประการ เช่น เพื่อป้องกันอนั ตราย เห็นได้จากการ ใส่เสื้อผ้า
เพื่อป้องกันความหนาว การใส่เสื้อแขนยาวเพื่อป้องกันแสงแดด หรือแต่งกายเพื่อดึงดูดความสนใจและความ
สวยงาม แต่งกายเพือ่ แสดงฐานะทางสังคม เช่น เครื่องแบบนกั ศึกษา ข้าราชตำรวจ หรือแต่งกายดว้ ยเสือ้ ผ้าและ
เครื่องประดับราคาแพงก็สามารถบ่งบอกถึงฐานะทางสังคมได้เช่นกัน นอกจากนี้การแต่งกายยังบ่งบอกถึง
ขนบธรรมเนียมและความสภุ าพ ซ่ึงแต่ละท้องถ่นิ ก็มี

ลักษณะแบบแผนของตนเองอย่างเช่นธรรมเนียมตะวันตกถ้าเป็นงานพิธีการจะต้องแต่งกาย ครบเครื่อง
สวมถงุ นอ่ ง รองเท้า หมวก ถุงมือ แต่ถา้ เปน็ ธรรมเนียมไทยจะไม่สวมหมวก

การแต่งกายเป็นมารยาททั่ว ๆ ไปซึ่งทุกคนตอ้ งปฏบิ ัติเหมอื นกันตามแต่โอกาสทีเ่ หมาะสม เช่น แต่งกาย
ไปทำงาน ไปวดั ทำบุญ ไปเลน่ กฬี า และงานพิธีต่าง ๆ หรือการแต่งกายทอ่ี ยู่ในเครอ่ื งแบบของนักเรียน นักศึกษา
ทหาร ตำรวจ บรษิ ทั ห้างรา้ นท่กี ำหนดใหพ้ นักงานแตง่ กาย เป็นต้น หากบคุ คลใดสามารถปฏิบตั ไิ ด้ตามกฎระเบียบ
ที่กำหนดถือว่าเป็นผู้มีมารยาทในการแต่งกายทด่ี ี

คำศัพท์ (Vocabulary) คำแปล
คำศพั ท์ ความสะอาด
ความสภุ าพเรยี บรอ้ ย
Clean ความถูกตอ้ งตามโอกาสและกาลเทศะ
Polite ความเหมาะสมกับอาชพี
Be temperate ความเหมาะสมกับวยั
Appropriate to the profession ความเหมาะสมกบั รปู ร่าง
Age appropriate
The shape