TUGASAN 2-KERJA KURSUS

INSTITUT PENDIDIKAN GURU KAMPUS SARAWAK
JALAN BAKAM 98000 MIRI
SARAWAK

SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU
BMMB 1074

NAMA: ELEANOR ANAK AJIS
ANGKA GILIRAN: 2020022310013
NO.KAD PENGENALAN: 030808-13-0164

KUMPULAN: PPRBMM1-5
TARIKH HANTAR: 26 NOVEMBER 2021
NAMA PENSYARAH: PUAN HAJAH AINAH BT. JULHEE

ISI KANDUNGAN

PERKEMBANGAN TULISAN BAHASA MELAYU
PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU ZAMAN
PRAMERDEKA DAN PASCA MERDEKA
CABARAN DAN MASA DEPAN BAHASA
MELAYU
RUMUSAN DAN PANDANGAN
RUJUKAN

PERKEMBANGAN
TULISAN BAHASA

MELAYU

Bahasa Melayu Moden merujuk kepada Bahasa yang digunakan yang digunakan
pada abad ke-19. hal ini sedemikian perkataan-perkataan daripada bahasa penjajah
telah masuk ke dalam Bahasa Melayu dan tulisan Rumi mula menggantikan tulisan
jawi. Bahasa Melayu Moden bermula abad ke-19 berdasarkan hasil karangan
Abdullah Munsyi.

Batu bersurat yang ditemui di beberapa kawasan di Nusantara
membuktikan bahawa masyarakat berbahasa Melayu menggunakan tulisan
sekurang-kurangnya pada abad ke-7 Masihi. Tulisan pada batu-batu bersurat
tersebut dipercayai tulisan Pallava, iaitu yang dibawa oleh orang Hindu semasa
mereka tiba di Kawasan-kawasan Melayu seperti Srivijaya dan Palembang (Nik
Safiah Karim, 2010). Menurut Jaspan dan Siti Hawa Salleh (1997) mempercayai
bahawa sebelum menggunakan tulisan Pallava, orang Melayu telah pun mempunyai
tulisan sendiri iaitu tulisan rencong.

Sistem Tulisan Pallava

➢ Tulisan yang berasal daripada tulisan Brahmi dan Selatan India.
➢ Sistem tulisan ini berbentuk abjad suku kata dan dikenali tulisan Vatteluttu iaitu “tulisan bulat” yang banyak

digunakan adalah untuk menulis Bahasa Tamil, Proto-Malayalam dan Malayalam.
➢ Tujuan tulisan ini digunakan adalah untuk menulis Bahasa Dravidia di India Selatan dan Sri Lanka.
➢ Tulisa Pallava menggantikan tulisan Tamil-Brahmi yang digunakan untuk menulis tulisan Bahasa Tamil.
➢ Merupakan sistem tulisan berawal yang digunakan di Tanah Kepulauan Melayu dan mula bertapak di Pulau

Jawa.
➢ Banyak menerima pengaruh bahasa Sanskrit dan dijadikan sebagai Bahasa pentadbiran dan ilmu

pengetahuan.
➢ Penyebaran tulisan ini terhad hanya kepada golongan istana kerana tiada kemudahan asas.
➢ Merupakan sistem tulisan terawal yang digunakan dalam Bahasa Melayu Kuno.
➢ Bukti penggunaan tulisan Pallava:

Terdapat tulisan Pallava yang berbahasa Sanskrit pada yupa iaitu tiang batu

persembahan di daerah Muara Kaman yang dijumpai antara Sungai

Mahakan dan Kedang Kepala.

➢ Tulisan Pallava terbahagi kepada dua iaitu tulisan Pallava awal dan tulisan Pallava akhir.

SISTEM TULISAN KAWI

• Berasal daripada Jawa dan mula digunakan di Kerajaan Singhasari di Jawa Timur pada abad ke-8
Masihi.

• Banyak meminjam istilah Bahasa Sanskrit kerana nama ‘Kawi’ diambil daripada perkataan Sanskrit
yang bermaksud penyajak atau penyair.

• Tulisan Kawi mula digunakan pada abad ke-16 di seluruh Asia Tenggara seperti Jawa, Sumatera,
Bali dan Borneo.

• Bukti penggunaan Bahasa Kawi.

✓ Penemuan batu bersurat Joreng di
Tanapuli, Sumatera (1179 M)

✓ Penemuan batu bersurat Padang Lawas
di Tanapuli, Sumatera (1213 M)

Ciri-ciri tulisan Kawi Aksara ditulis tanpa jarak antara kata-kata lengkap

Aksara terdiri sekitar 47 huruf

Merupakan sebuah abugida kerana setiap huruf mewakili
atau melambangkan sebutan bunyi.

Suku kata bervokal lalai / a / yang dapat diubah dengan
penggunaan tanda baca tertentu

Terdapat beberapa tanda baca yang dapat mengubah vocal
dan ditambah dengan vocal akhir

Terdapat tanda baca seperti titik, koma dan tanda untuk
memulai atau mengakhiri sesuatu teks

Terdapat tanda baca yang dapat digunakan bersama-sama

SISTEM TULISAN JAWI

❖ Tulisan Jawi berasal daripada Arab dan masuk ke Kepulauan Melayu selepas kedatangan Islam.
❖ Mula berkembang sejak zaman Kerajaan Pasai.
❖ Tulisan Jawi digunakan dalam urusan pentadbiran dan adat istiadat.
❖ Bukti kewujudan tulisan Jawi.

✓ Penemuan Batu Bersurat di Terengganu pada 702 H.
✓ Penggunaan tulisan Jawi pada batu nisan yang pertama dijumpai

pada 55 H.
✓ Digunakan pada majalah, kertas lama dan manuskrip lama.

Bersifat Mempunyai 36 Huruf yang
ligatur aksara iaitu 30 bersambung
yang dipinjam
dari Arab dan 6

aksara dari
abjad tambahan

CIRI-CIRI
TULISAN

JAWI

Huruf yang Huruf yang
bertindan berbaris dan
mempunyai
dan
menegak. titik.

SISTEM TULISAN ZA’BA

➢ Sistem ejaan pertama dalam sistem ejaan rumi Bahasa Melayu.
➢ Sistem ejaan ini telah dihasilkan di SITC iaitu Maktab Perguruan Sultan Idris.
➢ Merupakan sistem ejaan rumi yang terkenal sebelum kewujudan Sistem Ejaan Baharu.
➢ Pada tahun 50-an, sistem ejaan Za’ba digunakan dalam system ejaan rasmi kerajaan

Malaysia, sekolah-sekolah dan institusi pengajian tinggi sebelum digantikan dengan
Sistem Ejaan Baharu Bahasa Malaysia pada 16 Ogos 1972.

➢ Sistem ejaan ini tidak menggunakan teori dan teknik linguistic kerana ia melambangkan

bunyi-bunyi Bahasa Melayu.

➢ Tidak menggunakan tanda eksen untuk menunjukkan panjang atau pendek bunyi bagi

gerfem vokal dalam ejaannya.

➢ Setiap ejaan yang dieja berdasarkan bunyi.

SISTEM EJAAN RUMI KONGRES

➢ Ejaan Rumi Kongres diwujudkan dengan persetujuan Kongres Bahasa Melayu
dan Persuratan Melayu III pada 16 hingga 21 September.

➢ Terdapat 16 ketetapan dalam ejaan Bahasa Melayu iaitu dua daripada itu
mengenai bunyi bahasa dan tulisan Jawi.

➢ Terdapat 17 konsonan asli dan 5 konsonan pinjaman.

Huruf vokal diberi nama yang sama nilai fonemnya

Peraturan mengeja Vokal a sama seperti a dalam anak
menurut system
ejaan kongres Vokal e terbahagi kepada dua iaitu e yang tidak bertanda
atas iaitu e pepet dan e yang bertanda atas iaitu e taling

Konsonan yang diberi nama setelah mendapat bantuan
daripada vokal a

PEDOMAN EJAAN RUMI BAHASA MELAYU

Pada tahun 1967, hasil Mula dilaksanakan pada Jawatankuasa di bawah
perjanjian penyatuan tahun 1972, hasil perguruan Dewan Bahasa
ejaan rumi bagi Bahasa dan Pustaka memainkan
Melayu dan Bahasa kesepakatan Majlis Bahasa peranan dalam Menyusun
Indonesia-Malaysia.
Indonesia telah pedoman ejaan rumi di
dipersetujui. Malaysia.

PERKEMBANGAN BAHASA
MELAYU

ZAMAN PRAMERDEKA DAN
ZAMAN PASCAMERDEKA

PERANAN PEJABAT Penubuhan Membuka peluang kepada
KARANG-MENGARANG pejabat atas warga akademik meluaskan
usaha O.T Dussek
dan pendeta Za’ba kepakaran mereka dalam
bidang yang diceburi serta
Universiti dapat mengimarakkan budaya
Pendidikan Idris
Menerbitkan hasil Pendidikan
memainkan warga pendidik dalam bentuk
peranan penting jurnal, buku dan sebagainya

dalam Menganjurkan bengkel-bengkel
kesusasteraan penulisan serta kursus
penterjemahan
Antara
peranannya ialah Menghasilkan penerbitan ilmiah
dalam Bahasa Melayu dan
Inggeris serta
memperbanyakkan bahan
rujukan kepada semua
golongan

Menjaga dan PERANAN PAKATAN Bertujuan untuk
memperjuangkan BELAJAR- mengendalikan perbincangan
kedaulatan Bahasa MENGAJAR mengenai Bahasa Melayu dan
mewujudkan perpustakaan.
Melayu PENGETAHUAN
BAHASA Bahasa Melayu dipelajari dan
Membuat perbincangan dikaji agar pengetahuan
mengenai Bahasa Melayu Memastikan ejaan dan
perkataan sentiasa berada Bahasa Melayu lebih mudah
Memastikan tulisan Jawi disebarkan kepada orang
terpelihara pada standard dan ramai
menghasilkan perkataan baru
Memelihara, mempermoden
dan memperlengkapkan
Bahasa Melayu

PERANAN
ASAS 50

➢ Asas 50 melibatkan ramai tokoh yang hebat seperti
Usman Awang, Abdul Samad Ismail, Keris Mas, Jimy
Asmara, Masuri SN dan Asraf.

➢ Mula ditubuhkan pada 6 Ogos 1950.

Memperluaskan dan
mempertinggikan status

kesusasteraan serta
kebudayaan

PERANAN
ASAS 50

Memperbaharui sastera Memastikan hak-hak
tanpa melenyapkan muslihat seluruh ahli
pengarang dilindungi
sastera yang terdahulu

BAHASA MELAYU
DALAM SISTEM
PENDIDIKAN

LAPORAN BARNES (1951)

▪ Dipengerusikan oleh L. J. Barnes yang

ditubuhkan pada 1950.

▪ Bertujuan untuk mengkaji dan memperbaiki

Pendidikan orang Melayu

Taraf pencapaian Bahasa Mencadangkan
Inggeris dan akademik penggunaan Bahasa
Melayu atau Bahasa
pelajar Melayu di sekolah Inggeris sebagai bahasa
vernacular ditingkatkan pengantar di sekolah

Mencadangkan Latihan LAPORAN BARNES kebangsaan
kurikulum guru yang lebih
Menubuhkan sekolah
bersesuaian kebangsaan bagi

Meningkatkan pencapaian menggantikan sekolah
pendagogi pelajar di maktab Melayu, Cina dan Tamil
serta meningkatkan kualiti secara beransur-ansur

guru Pengajaran Jawi digantikan
dengan pengajaran agama

di sekolah

LAPORAN FENN-WU (1951)

➢ Jawatankuasa yang ditubuhkan oleh Dr Fenn dan Dr Wu.
➢ Laporan oleh orang Cina yang tidak bersetuju apabila Bahasa Melayu dan Bahasa

Inggeris sahaja dijadikan sebagai Bahasa pengantar.

Mencadangkan Bahasa Melayu, Bahasa Inggeris dan Bahasa
Cina sebagai bahasa pengantar di sekolah-sekolah vernakular

Kandungan Laporan Mencadangkan pelaksanaan sekolah berasaskan kaum dan
Fenn-Wu Pendidikan tidak bercorak perkauman

Matlamat Pendidikan yang beridentiti kebangsaan

Mencadangkan penubuhan maktab perguruan Cina

ORDINAN PELAJARAN (1952)

❖ Ordinan Pelajaran 1953 telah diluluskan oleh Majlis Perundangan Persekutuan pada 12 November
1952.

❖ Antara perkara yang terkandung dalam ordinan:

✓ Penubuhan sekolah kebangsaan aliran Inggeris yang mewajibkan mata pelajaran Bahasa Melayu.
✓ Penubuhan sekolah kebangsaan aliran Melayu yang menjadikan Bahasa Inggeris sebagai bahasa

kedua.
✓ Sekolah menggunakan Bahasa Cina sebagai Bahasa pengantar atau Tamil boleh ditubuhkan

sekiranya terdapat sekurang-kurangnya 15 orang murid di dalam satu bilik darjah.
✓ Setiap warganegara yang berumur 6 hingga 12 tahun diwajibkan bersekolah dan mendapat

pembelajaran percuma oleh kerajaan selama 6 tahun.
✓ Penyata pelajaran ini bertujuan untuk mengukuhkan perpaduan kaum dalam negara Malaysia.

LAPORAN RAZAK (1956)

• Dato’ Abdul Razak bin Dato’ Hussein mengemukakan cadangan yang telah dibuat oleh
Jawatankuasa Pelajaran 1956 diadakan pada 6 Mei 1956.

• Antara perkara yang terkandung dalam laporan:

✓ Berusaha untuk menyesuaikan kehidupan sesuatu kaum dalam kehidupan yang berbilang
bangsa.

✓ Menubuhkan sekolah rendah yang menggunakan Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar.
✓ Sekolah rendah yang menggunakan Bahasa Inggeris, Bahasa Tamil dan Bahasa Cina diberi

peluang untuk terus maju.
✓ Menyamakan semua sukatan pelajaran bagi setiap sekolah dan Menyusun semula system

pengajaran di Tanah Melayu.
✓ Semua perkhidmatan guru berada di bawah satu skim perkhidmatan dan tiada lagi istilah guru

sekolah Cina, Melayu atau Tamil.
✓ Semua sekolah perlu menukar corak Tanah Melayu kepada isi sukatan pelajaran yang sama

bagi semua sekolah.
✓ Mengambil pelbagai Langkah bagi memelihara perkembangan bahasa kebangsaan.

PENGENALAN
BAHASA MELAYU

MODEN

PERANAN DEWAN BAHASA Memastikan Bahasa Melayu menjadi bahasa
DAN PUSTAKA (DBP) komunikasi yang berkesan dan cekap dalam semua

bidang

Menggalakkan penggunaan bahasa kebangsaan
yang betul

Ejaan dan sebutan dibakukan serta mewujudkan
istilah yang sesuai dalam bahasa kebangsaan

Membantu mencetak atau menerbitkan buku-buku,
risalah-risalah dan sebagainya yang berbentuk
persuratan bahasa kebangsaan

Mencari kaedah bagi memajukan bakat
kesusasteraan dalam bahasa kebangsaan

Memperkaya dan melahirkan bahasa kebangsaan
dalam semua bidang termasuk bidang sains dan

teknologi

KERJASAMA SERANTAU DAN PENGANTARABANGSAAN

➢ Pada tahun 1972 telah ditubuhkan Majlis Bahasa Indonesia-Malaysia (MBIM) usaha Kerjasama
negara Malaysia dan Indonesia bagi memulakan era baru dalam Kerjasama kebahasan peringkat
serantau.

➢ Penubuhan Pakatan ini juga disertai oleh Brunei Darussalam menyebabkan MBIM semakin meluas
menjadi Majlis Bahasa Brunei Darussalam- Inonesia-Malaysia (MABBIM) pada tahun 1985.

➢ Penubuhan MBIM dan MABBIM ini bertujuan untuk merancang dan memantau perkembangan
Bahasa Malaysia dan Indonesia di rantau ini.

➢ Kerjasama ini telah melahirkan penyeragaman pedoman ejaan.
➢ Mencetuskan penyeragaman pada pedoman pembentukan istilah.
➢ Menghasilkan penyeragaman pada istilah-istilah ilmu tinggi peringkat professional.
➢ Hasil Kerjasama ini telah Berjaya menerbitkan 40 buah kamus dari tahun 1986-2002.
➢ Jurnal serantau dan kamus istilah merupakan jurnal yang Berjaya dihasilkan.

CABARAN DAN MASA
DEPAN BAHASA
MELAYU

PENDIDIKAN

Kekurangan guru dalam Akta Pendidikan 1996 dan akta
opsyen Bahasa Melayu IPTS 1996 yang membenarkan

semua IPTS menggunakan
Bahasa Inggeris sebagai
bahasa pengantar

Sebahagian guru tidak Tahap penguasaan
menggunakan system perbendaharaan dalam
kalangan guru bahasa
bahasa yang betul
semasa pengajaran dan Melayu kurang
memuaskan
pembelajaran

EKONOMI Terdapat istilah yang mengatakan bahawa Bahasa
Melayu tiada nilai ekonomi

Menganggap Bahasa Melayu tiada komersial

Terdapat segelintir pihak yang berpendapat bahawa
Bahasa Melayu sukar digunakan dalam urusan
perniagaan

Mempunyai sikap tidak yakin untuk menggunakan
Bahasa Melayu semasa urusan perniagaan

Penggunaan Bahasa Inggeris yang dominan

Graduan dalam bidang Bahasa Melayu tidak laku di
pasaran pekerjaan

PENTADBIRAN KERAJAAN
• Terdapat beberapa pemimpin yang menggunakan Bahasa Inggeris ketika membuat liputan siding media di

televisyen atau semasa dalam mesyuarat.

KERANCUAN BAHASA DI MEDIA SOSIAL
• Penggunaan Bahasa Inggeris sebagai Bahasa yang dominan dalam teknologi maklumat.
• Menggunakan singkatan Bahasa semasa menghantar mesej.
• Penekanan teknologi menggunakan Bahasa Inggeris menyebabkan kepentingan penggunaan Bahasa Inggeris

yang tidak dapat dielakkan.

PERCAMPURAN KOD
• Menggunakan bahasa yang bercampur seperti memasukkan bahasa Melayu dan bahasa Inggeris serta bahasa

yang lain semasa berkomunikasi.

SLANGA
• Penggunaan bahasa yang tidak rasmi seperti dialek
• Menghalang perkembangan dan kebakuan bahasa Melayu.
• Penggunaan dialek mudah menimbulkan salah faham dan kekeliruan makna.

Kesimpulannya, cabaran Bahasa Melayu dapat diatasi serta masa
depan Bahasa Melayu cerah kerana adanya dasar yang melindungi
kemerosotan kedudukan Bahasa Melayu. Penekanan penggunaan
Bahasa Melayu yang betul dapat harus diutamakan dalam kehidupan
masyarakat khususnya di media sosial dan seumpamanya.

RUMUSAN DAN PANDANGAN

Secara tuntas, pelbagai langkah yang boleh digarap untuk meningkatkan
martabat Bahasa Melayu. Jelas bahawa semua pihak perlu memanifestasikan
fikiran dan sinergi untuk mencari inisiatif terbaik dalam meningkatkan
darjat Bahasa Melayu bukan sahaja dalam kalangan rakyat Malaysia tetapi di
persada dunia. Pembangunan negara yang hakiki dan bersepadu hanya
tercapai apabila semua bidang yang penting diberi perhatian yang sama
beratnya, termasuk bidang bahasa dan budaya. Kita seharusnya mengelak
daripada menjadi manusia yang khusyuk menyelami sungai pemodenan
dengan mementingkan bahasa asing dan menidakkan kebolehan bahasa
kebangsaan kita.

RUJUKAN

Namri Sidek. (2019, August 17). 3 Jenis Tulisan Orang Melayu Lama:Rencong, Pallava dan Kawi.

Ahmad Faisal Abdul Hamid, Faizuri Abdul Latif (2014). Sejarah Perkembangan Tulisan Jawi. Jurnal
al-Tamaddun Bil 9(2), 1-15.

Mior Khairul Mior Jamaluddin. (2011). Sistem Pendidikan di Malaysia: Dasar, Cabaran dan
Pelaksanaan ke arah Perpaduan Nasional. Sosiohumanika, 4(1), pp. 39-48.

Abdul Rashid Melebek, Amat Juhari Moain. (2006). Sejarah Bahasa Melayu. Kuala Lumpur: Utusan
Publicitions & Distributions Sdn. Bhd.

Nas Hafizah Nasrullah. (2016, April 18). Pakatan Belajar Mengajar Pengetahuan Bahasa.
SlideShare
https://www.slideshare.net/ns2409/pakatan-belajar-mengajar-pengetahuan-bahasa-p-bm-pb

Prof Dr Zafir Khan Muhamed Makhbul (2020, Jun 18). Kembalikan kegemilangan Bahasa Melayu
ke Persada Dunia. BeritaHarian.
https://www.bharian.com.my/rencana/muka10/2020/06/701511/kembalikan-kegemilangan-
bahasa-melayu-ke-persada-dunia