9. ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับทรัพย์สินทางปัญญา

ความรู้เบอื้ งต้นเกย่ี วกับทรัพยส์ นิ ทางปัญญา

1. ทรัพยส์ นิ ทางปัญญา (Intellectual Property) คอื อะไร
ทรพั ยส์ นิ ทางปัญญา หมายถงึ ผลงานอนั เกิดจากการประดิษฐ์ คิดคน้ หรอื

สรา้ งสรรคข์ องมนษุ ย์ ซง่ึ เนน้ ท่ีผลผลติ ของสติปัญญาและความชานาญ โดยไมค่ านงึ ถงึ ชนิด
ของการสรา้ งสรรคห์ รอื วิธีในการแสดงออก เชน่ สนิ คา้ ตา่ ง ๆ การบรกิ าร กรรมวธิ ีการผลิตทาง
อตุ สาหกรรม เป็นตน้

ความรู้เบอื้ งตน้ เกย่ี วกับทรัพยส์ นิ ทางปัญญา

2. ทรัพยส์ ินทางปัญญามีก่ปี ระเภท

ในทางสากล ทรพั ยส์ นิ ทางปัญญาแบง่ เป็น 2 ประเภท ไดแ้ ก่ ทรพั ยส์ นิ ทาง
อตุ สาหกรรม (Industrial Property) และ ลขิ สทิ ธิ์ (Copyright)

ความรู้เบอื้ งต้นเกย่ี วกับทรัพยส์ นิ ทางปัญญา

3. ทรัพยส์ ินทางอุตสาหกรรม (Industrial Property) คือ อะไร

ทรพั ยส์ นิ ทางอตุ สาหกรรม หมายถงึ ความคิดสรา้ งสรรคข์ องมนษุ ยท์ ่ีเก่ียวกบั
สนิ คา้ อตุ สาหกรรมตา่ ง ๆ ท่ีไดพ้ ฒั นาหรอื คิดคน้ ขนึ้ ใหม่ นอกจากนีย้ งั รวมถงึ การออกแบบ
ผลิตภณั ฑเ์ ครอ่ื งหมายการคา้ ช่ือและถ่ินท่ีอยทู่ างการคา้ โดยรวมถงึ แหลง่ กาเนิดและการ
ปอ้ งกนั การแขง่ ขนั ทางการคา้ ท่ีไมเ่ ป็นธรรม

ความรู้เบอื้ งต้นเกยี่ วกับทรัพยส์ นิ ทางปัญญา

4. ทรัพยส์ ินทางอุตสาหกรรม มกี ่ีประเภท

ทรพั ยส์ นิ ทางอตุ สาหกรรม ไดแ้ ก่ สทิ ธิบตั ร (Patent) , แบบผงั ภมู ขิ องวงจรรวม
(Layout-Designs of Integrated Circuit), เคร่อื งหมายการคา้ (Trademark) ,ความลบั
ทางการคา้ (Trade Secrets) , ช่ือทางการคา้ (Trade Name) และ สงิ่ บง่ ชีท้ างภมู ศิ าสตร์
(Geographical Indication)

ความรู้เบอื้ งตน้ เกย่ี วกับทรัพยส์ ินทางปัญญา

5. ลิขสิทธิ์ (Copyright) คอื อะไร และไดร้ ับการคุ้มครองอยา่ งไร

ลขิ สทิ ธิ์ หมายถงึ สทิ ธิแตเ่ พียงผเู้ ดียวของผสู้ รา้ งสรรคท์ ่ีจะกระทาการใด ๆ
เก่ียวกบั งานท่ีผสู้ รา้ งสรรคไ์ ดท้ าขนึ้ ตามประเภทลขิ สทิ ธิ์ท่ีกฎหมายกาหนด ไดแ้ ก่ งาน
วรรณกรรมนาฏกรรม ศิลปกรรม ดนตรีกรรม โสตทศั นวสั ดุ ภาพยนตร์ สง่ิ บนั ทกึ เสียง งานแพร่
เสยี ง แพรภ่ าพ หรอื งานอ่ืนใดในแผนกวรรณคดี แผนกวทิ ยาศาสตร์ หรอื แผนกศลิ ปะ ไมว่ า่ งาน
ดงั กลา่ วจะแสดงออกโดยวิธีหรอื รูปแบบทงั้ โดยจบั ตอ้ งไดแ้ ละจบั ตอ้ งไมไ่ ด้ นอกจากนนั้
กฎหมายลขิ สทิ ธิ์ยงั ใหค้ วามคมุ้ ครองถงึ สทิ ธิของนกั แสดงดว้ ย อยา่ งไรก็ตาม การคมุ้ ครอง
ลขิ สทิ ธิ์ ไมค่ รอบคลมุ ถงึ ความคิดหรอื ขนั้ ตอน กรรมวิธีหรอื ระบบ วธิ ีใชห้ รอื ทางาน แนวความคิด
หลกั การ การคน้ พบ หรอื ทฤษฎีทางวทิ ยาศาสตร์ หรอื คณิตศาสตร์

ความรู้เบอื้ งต้นเกย่ี วกับทรัพยส์ นิ ทางปัญญา

6. สิทธิบัตร (Patent) คือ อะไร

สทิ ธิบตั ร คือ หนงั สอื สาคญั ท่ีรฐั ออกใหเ้ พ่ือคมุ้ ครองการประดิษฐ์ (Invention)
หรอื การออกแบบผลติ ภณั ฑ์ (Industrial Design) ท่ีมีลกั ษณะตามท่ีกฎหมายกาหนด ไดแ้ ก่
สิทธิบตั รการประดิษฐ์ (Invention Patent) สทิ ธิบตั รการออกแบบผลติ ภณั ฑ์ (Design
Patent) และอนสุ ิทธิบตั ร (Petty Patent) ซง่ึ ผทู้ รงสิทธิบตั รหรืออนสุ ิทธิบตั ร มีสิทธิเดด็ ขาด
หรอื สทิ ธิแตเ่ พียงผเู้ ดียวในการแสวงหาผลประโยชนจ์ ากการประดิษฐ์ หรอื การออกแบบ
ผลติ ภณั ฑท์ ่ีไดร้ บั สทิ ธิบตั ร หรอื อนสุ ิทธิบตั รนนั้ ภายในระยะเวลาตามท่ีกฎหมายกาหนด

ความรู้เบอื้ งต้นเกย่ี วกับทรัพยส์ ินทางปัญญา

7. ประเภทของสิทธิบตั ร มี 3 ประเภท ได้แก่

– สทิ ธิบตั รการประดิษฐ์ (Invention Patent) หมายถงึ การใหค้ วามคมุ้ ครอง
การคิดคน้ เก่ียวกบั ลกั ษณะองคป์ ระกอบโครงสรา้ ง หรอื กลไกของผลติ ภณั ฑ์ รวมทงั้ กรรมวธิ ีใน
การผลิต การเก็บรกั ษา หรอื การปรบั ปรุงคณุ ภาพของผลติ ภณั ฑ์

– สทิ ธิบตั รการออกแบบผลติ ภณั ฑ์ (Design Patent) หมายถงึ การใหค้ วาม
คมุ้ ครองความคดิ สรา้ งสรรคท์ ่ีเก่ียวกบั รูปรา่ งลกั ษณะภายนอกของผลติ ภณั ฑ์ องคป์ ระกอบของ
ลวดลาย หรอื สขี องผลติ ภณั ฑ์ ซง่ึ สามารถใชเ้ ป็นแบบสาหรบั ผลติ ภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรม รวมทงั้
หตั ถกรรมได้ และแตกตา่ งไปจากเดิม

– อนสุ ทิ ธิบตั ร (Petty Patent) คือ การใหค้ วามคมุ้ ครองการประดษิ ฐ์จาก
ความคดิ สรา้ งสรรคท์ ่ีมีระดบั การพฒั นาเทคโนโลยีไมส่ งู มาก โดยอาจเป็นการประดษิ ฐ์คดิ คน้ ขนึ้
ใหม่ หรอื ปรบั ปรุงจากการประดิษฐ์ท่ีมีอยกู่ อ่ นเพียงเลก็ นอ้ ย

ความรู้เบอื้ งตน้ เกย่ี วกับทรัพยส์ นิ ทางปัญญา

8. ทาไมจงึ ควรขอรับสทิ ธิบัตร

ผทู้ ่ีประดษิ ฐ์คดิ คน้ ส่งิ ใหม่ ๆ ควรขอรบั สทิ ธิบตั ร เพ่ือใหไ้ ดร้ บั การตอบแทนจาก
สงั คม ไดแ้ ก่
– การคมุ้ ครองสิทธิอนั ชอบธรรมของผปู้ ระดิษฐ์และผอู้ อกแบบ
– การไดร้ บั ความคมุ้ ครองสทิ ธิบตั ร เพ่ือปอ้ งกนั มิใหผ้ อู้ ่ืนแสวงหาประโยชนจ์ ากผลงานดงั กลา่ ว
นนั้ โดยมชิ อบ ซง่ึ ผปู้ ระดิษฐ์และผอู้ อกแบบสามารถท่ีจะนาการประดษิ ฐ์ตามสทิ ธิบตั รนนั้ ไปผลติ
จาหน่าย นาเขา้ มาในราชอาณาจกั ร หรอื อนญุ าตใหบ้ คุ คลอ่ืนใชส้ ิทธิบตั รนนั้ โดยไดร้ บั
คา่ ตอบแทน

ความรู้เบอื้ งตน้ เกย่ี วกับทรัพยส์ ินทางปัญญา

9. อายุการใหค้ วามคุม้ ครองสิทธิบตั ร

สทิ ธิบตั รการประดิษฐ์ มอี ายุ 20 ปี นบั แตว่ นั ขอรบั สทิ ธิบตั รสทิ ธิบตั รการออกแบบ
ผลติ ภณั ฑ์ มีอายุ 10 ปี นบั แตว่ นั ขอรบั สทิ ธิบตั ร

อ้างองิ

https://www.en.kku.ac.th/web/

หนังสืออเิ ล็กทรอนิกส์ เร่ือง ความรู้เบอื้ งตน้ เกีย่ วกับทรัพยส์ ินทางปัญญา
เป็ นส่วนหน่ึงของวิชา เทคโนโลยดี จิ ทิ ลั เพอ่ื การจัดการอาชพี รหสั วชิ า
30001-2003

เสนอ
ครูปรียา ปันธิยะ

จัดทาโดย
นางสาวเขมมิกา จติ ตม์ ่ัน
เลขท่ี 2 สบล.64.1 สาขาวิชาเลขานุการ
วทิ ยาลัยอาชวี ศกึ ษาลาปาง