วิเคราะห์รายวิชา เล่ม 1

ผังมโนทัศน (concept map)
รายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตร ช้นั ประถมศกึ ษาปที่ 5 เลม 1

เน้อื หาการเรียนรวู ิชาวทิ ยาศาสตร
ชัน้ ประถมศกึ ษาปท ่ี 5 เลม 1

หนวยที่ 1 การเรียนรสู ่งิ ตา ง ๆ หนวยท่ี 2 แรงและพลังงาน หนว ยที่ 3 การเปลี่ยนแปลง
รอบตวั ของสาร
ไดแก
ไดแ ก แรงลพั ธ ไดแ ก
เสนทางของขยะ การเปลี่ยนสถานะ
จากมือเรา แรงเสยี ดทาน การละลาย
เสียงกับการไดยิน การเปลีย่ นทางเคมี
การเปลย่ี นแปลงท่ีผันกลบั
ไดแ ละผนั กลับไมไ ด

ตัวชี้วัด สาระการเรยี นรแู กนกลาง วทิ ยาศาสตร ป.5 เลม 2

ว 2.1 ป.5/1 ตัวชวี้ ัดช้นั ป สาระการเรียนรแู กนกลาง
• การเปลี่ยนสถานะของสสาเปนการเปล่ียนแปลงทาง

กายภาพ เมื่อเพ่ิมความรอนใหกับสสารถึงระดับหนึ่งจะทํา

อธิบายการเปล่ียนสถานะของสสาร เม่ือทําให ใหสสารที่เปนของแข็งเปลี่ยนสถานะเปนของเหลวเรียกวา
สสารรอนข้ึนหรือเย็นลง โดยใชหลักฐานเชิง การหลอมเหลวและเม่ือเพิ่มความรอนตอไปจนถึงอีกระดบั
ประจักษ หนึ่งของเหลวจะเปล่ียนเปนแกส เรียกวา การกลายเปนไอ
แตเมื่อลดความรอนลงถึงระดับหน่ึง แกสจะเปล่ียนสถานะ
ว 2.1 ป.5/2 เปนของเหลว เรียกวา การควบแนน และถาลดความรอน
อธิบายการละลายของสารในน้ําโดยใชหลักฐาน ตอไปอีกจนถึงระดับหน่ึงของเหลวจะเปลี่ยนสถานะเปน
เชงิ ประจักษ ของแขง็ เรียกวา การแข็งตัว สสารบางชนดิ สามารถเปลี่ยน
ว 2.1 ป.5/3 สถานะจากของแข็งเปนแกสโดยไมผานการเปนของเหลว
วเิ คราะหก ารเปลย่ี นแปลงของสารเมอ่ื เกิดการ เรียกวา การระเหิด สวนแกส บางชนิดสามารถเปล่ียนสถานะ
เปล่ยี นแปลงทางเคมี โดยไขห ลกั ฐานเชงิ ประจกั ษ เปนของแข็งโดยไมผานการเปนของเหลว เรียกวา การ
ว 2.1 ป.5/4 ระเหดิ กลับ
วิเคราะหและระบุการเปลี่ยนแปลงทผี่ นั กลบั ได • เม่ือใสส ารลงในนํา้ แลวสารน้นั รวมเปน เน้อื เดยี วกันกับน้ําทั่ว
และการเปลยี่ นแปลงท่ีผนั กลบั ไมได ทุกสวน แสดงวาสารเกิดการละลาย เรียกสารผสมที่ไดวา
ว 2.2 ป.5/1 สารละลาย
อธิบายวิธีการหาแรงลัพธของแรงหลายแรงใน • เมื่อผสมสาร 2 ชนิตขึ้นไปแลวมีสารใหมเกิดขึ้นซ่ึงมีสมบัติ
แนวเดียวกันท่ีกระทําตอวัตถุในกรณีท่ีวัตถุอยูน่งิ ตา งจากสารเดิมหรอื เมื่อสารชนิดเดียวเกิดการเปล่ียนแปลง
จากหลักรานเชิงประจกั ษ แลวมีสารใหมเกิดข้ึนการเปลี่ยนแปลงนี้เรียกวา การ
เปลี่ยนแปลงทางเคมี ซ่ึงสังเกตไดจากมีสีหรือกลิ่นตางจาก
ตัวชวี้ ัดช้ันป สารเติม หรือมีฟองแกส หรือมีตะกอนเกิดขึ้นหรือมีการ
ว 2.2 ป.5/2 เพมิ่ ข้ึนหรอื ลดลงของอุณหภูมิ
เขียนแผนภาพแสดงแรงทก่ี ระทําตอ วัตถุท่อี ยู • เมื่อสารเกิดการเปลี่ยนแปลงแลว สารสามารถเปลี่ยนกลับ
ในแนวเตียวกนั และแรงลัพธทกี่ ระทาํ ตอวัตถุ เปนสารเติมได เปนการเปล่ียนแปลงท่ีผันกลับได เชน การ
ว 2.2 ป.5/3 หลอมเหลว การกลายเปน ไอการละลาย แตสารบางอยาง
ใชเคร่อื งซึ่งสปริงในการวดั แรงที่กระทําตอ วัตถุ เกดิ การเปล่ยี นแปลงแลวไมสามารถเปลีย่ นกลบั เปนสารเติม
ว 2.2 ป 5/4 ไดเปนการเปลี่ยนแปลงที่ผันกลับไมได เชน การเผาไหม
ระบุผลของแรงเสียดทานท่ีมีตอการเปล่ียนแปลง การเกิดสนิม
การเคลือ่ นท่ขี องวตั ถจุ ากหลกั ฐานเชงิ ประจักษ • แรงลพั ธเปนผลรวมของแรงทกี่ ระทําตอวัตถุ โดยแรงลัพธ
ว 2.2 ป.5/5 ของแรง 2 แรงท่ีกระทําตอวัตถุเดียวกันจะมีขนาดเทกับ
ผลรวมของแรงทงั้ สองเม่ือแรงทงั้ สองอยใู นแนวเดยี่ วกันและ
มที ิศทางเดียวกันแตจะมีขนาดเทากบั ผลตางของแรงทั้งสอง
เมอ่ื แรงท้งั สองอยใู นแนวเดยี วกนั แตม ที ศิ ทางตรงขามกนั

สาระการเรยี นรแู กนกลาง
สาํ หรับวตั ถุทอี่ ยนู ิง่ แรงลพั ธท่กี ระทาํ ตอ วัตถมุ ีคา เปนศนู ย
• การเขยี นแผนภาพของแรงท่ีกระทําตอ วตั ถุสามารถเขียนได
โดยใชลูกศร โดยหัวลูกศรแสดงทิศทางของแรง และความ
ยาวของลกู ศรแสดงขนาดของแรงที่กระทาํ ตอ วัตถุ

• แรงเสียดทานเปนแรงที่เกิดขึ้นระหวางผิวสัมผัสของวัตถุ
เพื่อตา นการเคลอ่ื นทีข่ องวัตถนุ ั้น โดยถาออกแรงกระทําตอ
วัตถุท่ีอยูน่ิงบนพื้นผิวหน่ึงใหเคล่ือนที่ แรงเสียดทานจาก
พื้นผิวนั้นก็จะตานการเคล่ือนท่ีของวัตถุ แตถาวัตถุกําลัง

เขียนแผนภาพแสดงแรงเสียดทานและแรงที่อยู เคลื่อนท่ีแรงเสียดทานก็จะทําใหวัตถุน้ันเคลื่อนท่ีชาลงหรอื
ในแนวเดยี วกนั ทีก่ ระทําตอวัตถุ หยดุ น่ิง
ว 2.3 ป.5/1 • การไดยินเสียงตองอาศัยตัวกลาง โดยอาจเปนของแข็ง
อธิบายการไดยินเสียงผานตัวกลางจากหลักฐาน ของเหลว หรอื อากาศ เสียงจะสงผา นตัวกลางมายงั หู
เชิงประจักษ
ว 2.3 ป 5/2 • เสียงท่ไี ดยินมีระดับสงู ต่ําของเสยี งตา งกันขน้ึ กับความถข่ี อง
ระบตุ ัวแปร ทดลอง และอธบิ ายลกั ษณะและการ การสนั่ ของแหลง กาํ เนดิ เสยี ง โดยมอื แหลง กําเนิดเสยี งลัน่
เกดิ เสยี งสงู เสยี งตํา่ ดว ยความถ่ีตํา่ จะเกิดเสยี งต่าํ แตถ า สน่ั ดวยความถีส่ งู จะเกิด
ว 2.3 ป.5/3 เสยี งสูง สว นเสียงดงั คอยที่ไดย นิ ขึน้ กบั พลังงานการสน่ั ของ
ออกแบบการทดลองและอธิบายลกั ษณะและการ แหลงกาํ เนิดเสยี ง โดยเม่อื แหลง กําเนิดเสยี งส่นั ดว ยพลังงาน
เกิดเสียงดัง เสยี งคอย มากจะเกิดเสียงดัง แตถาแหลงกําเนิดเสียงสั่นดวยพลังงาน
ว 2.3 ป.5/4 นอ ยจะเกิดเสยี งคอ ย
วดั ระดับเสยี งโดยใชเ คร่อื งมอี วัดระดบั เสยี ง
ว 2.3 ป.5/5 • เสียงดังมาก ๆ เปนอันตรายตอการไดยินและเสียงท่ี
ตระหนกั ในคุณคา ของความรูเรื่องระดบั เสียงโดย กอใหเกิดความรําคาญเปนมลพิษทางเสียงเดชีเบลเปน
เสนอแนะแนวทางในการหลกี เลี่ยงและลดมลพิษ หนวยทบ่ี อกถงึ ตวามดงั ของเสยี ง
ทางเสียง

ตารางแสดงความสอดคลอ งระหวา งเนอ้ื หาและกจิ กรรม ระดับชั้นประถมศึกษาปท ่ี 5 เลม 1
กับตัวชีว้ ัด กลมุ สาระการเรยี นรูวทิ ยาศาสตร (ฉบับปรบั ปรุง พุทธศักราช 2560)
ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาข้นั พนื้ ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551

หนวยการ ช่ือกจิ กรรม เวลา ตัวช้วี ัด คา น้าํ หนกั
เรยี นรู บทท่ี 1 ทกั ษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร (ชั่วโมง) - คะแนน
หนว ยที่ 1 เร่อื งท่ี 1 เสนทางของขยะจากมือเรา
การเรยี นรู 2 5
สิ่งตาง ๆ กิจกรรมท่ี 1 จัดกระทําและสอื่ 1
รอบตัว ความหมายขอมูล และสรา งแบบจาํ ลองได 2
อยา งไร

หนวยที่ 2 กิจกรรมทา ยบทท่ี 1 ทักษะกระบวนการทาง 1 • อธิบายวิธีการหาแรงลัพธของแรง 5
แรงและ วทิ ยาศาสตร 1 หลายแรงในแนวเดยี วกันท่ีกระทํา
พลังงาน บทที่ 1 แรงลัพธแ ละแรงเสยี ดทาน 2 ตอวัตถุในกรณีที่วัตถุอยูนิ่งจาก
เรอื่ งท่ี 1 แรงลัพธ หลักฐานเชงิ ประจักษ
1 • เขียนแผนภาพแสดงแรงที่กระทํา
กิจกรรมที่ 1 หาแรงลพั ธท่กี ระทําตอ 1 ตอวัตถุที่อยูในแนวเดียวกันและ
วัตถไุ ด อยา งไร แรงลัพธที่กระทําตอวตั ถุ
เรื่องท่ี 2 แรงเสียดทาน 1 • ใชเคร่ืองชั่งสปริงในการวัดแรงท่ี

กจิ กรรมที่ 2 แรงเสยี ดทานมีผลตอวัตถุ
อยา งไร
กจิ กรรมทา ยบทท่ี 1 แรงลัพธและแรงเสยี ดทาน

ก ร ะ ทํ า ต อ วั ต ถุ ร ะ บุ ผ ล ข อ ง แ ร ง
เสียดทานท่ีมีตอการเปล่ียนแปลง
ก า ร เ ค ล่ื อ น ที่ ข อ ง วั ต ถุ จ า ก
หลกั ฐานเชิงประจกั ษ

• เขียนแผนภาพแสดงแรงเสยี ดทาน
แ ล ะ แ ร ง ที่ อ ยู ใ น แ น ว เ ดี ย ว กั น ที่
กระทําตอ วัตถุ
• อ ธิ บ า ย ก า ร ไ ด ยิ น เ สี ย ง ผ า น
ตวั กลางจากหลักฐานเชงิ ประจกั ษ

• ระบุตัวแปร ทดลอง และอธิบาย
ลักษณะและการเกิดเสียงสงู เสียง
ตํา่

หนว ยการ ชอื่ กิจกรรม เวลา ตัวชวี้ ัด คาน้าํ หนกั
เรียนรู (ช่วั โมง) คะแนน
• ออกแบบการทดลองและอธิบาย
ลักษณะและการเกิดเสียงดังเสียง
คอ ย
• วัดระดับเสียงโดยใชเคร่ืองมือวัด
ระดบั เสยี ง
• ตระหนกั ในคณุ คา ของความรู
เรื่องระดับเสียงโดยเสนอแนะ
แนวทางในการหลีกเลี่ยงและลด
มลพิษทางเสียง
บทท่ี 2 เสยี ง 1 • อ ธิ บ า ย ก า ร ไ ด ยิ น เ สี ย ง ผาน 5
เรอื่ งท่ี 1 เสยี งกบั การไดยนิ 1 ตวั กลางจากหลกั ฐานเชงิ ประจักษ
กิจกรรมที่ 1.1 เสียงเคล่ือนท่ีได 2 • ระบุตัวแปร ทดลอง และอธิบาย
อยา งไร ลักษณะการเกิดเสยี งสงู เสยี งตํา่
กิจกรรมท่ี 1.2 เสียงสูง เสียงตํ่าเกิด 2 • ออกแบบการทดลองและอธิบาย
2
ไดอยางไร ลกั ษณะการเกดิ เสียงดัง เสยี งคอย

กิจกรรมที่ 1.3 เสียงดัง เสียงคอย • วัดระดับเสียงโดยใชเครื่องมือวัด
ข้นึ อยกู ับอะไร 2 ระดับเสยี ง
กิจกรรมท่ี 1.4 มลพิษทางเสียงเปน
• ตระหนักในคุณคาของความรู
อยางไร 1 • เร่อื งระดบั เสียงโดยเสนอแนะ
กิจกรรมทายบทที่ 2 เสียง แนวทางในการหลีกเล่ียงและลด

ห น ว ย ที่ 3 บทที่ 1 การเปลย่ี นแปลงทางกายภาพ มลพิษทางเสียง 5
1 • อธบิ ายการเปล่ียนสถานะของ
การ เรื่องท่ี 1 การเปลี่ยนสถานะ 1 สสาร เมอื่ ทาํ ใหส สารรอนขน้ึ
เปลี่ยนแปลง กิจกรรมที่ 1.1 น้ําแข็งมีการเปล่ียน 1 หรือเย็นลง โดยใชหลักฐานเชิง
ของสาร สถานะอยา งไร ประจกั ษ
กิจกรรมที่ 1.2 นํ้าผลไมเปนเกล็ด 1
น้ําแข็งไดอยา งไร • อธิบายการละลายของสารในนํ้า
โดยใชหลักฐานเชงิ ประจกั ษ

หนวยการ ชอ่ื กจิ กรรม เวลา ตวั ช้วี ัด คา นํ้าหนกั
เรียนรู (ชว่ั โมง) คะแนน
กิจกรรมที่ 1.3 พิมเสนมีการเปล่ียน 1
สถานะอยา งไร
เร่อื งท่ี 2 การละลาย 1
กจิ กรรมท่ี 2 การละลายเปนอยา งไร 1
กิจกรรมทายบทท่ี 1 กรเปล่ียนแปลงทาง 1
กายภาพ
บทท่ี 2 การเปล่ียนแปลงทางเคมี 1 • วิเคราะหการเปล่ียนแปลงของ 5
เรอ่ื งที่ 1 การเปล่ยี นแปลงทางเคมี 1 สารเม่ือเกิดการเปลี่ยนแปลงทาง
กิจกรมที่ 1.1 การเปล่ียนแปลงทาง 1 เคมี โดยใชห ลกั ฐานเชงิ ประจกั ษ
เคมคี ืออะไร
กจิ กรรมท่ี 1.2 รูไดอ ยางไรวา เกิดการ 1
เปลยี่ นแปลงทางเคมี
กิจกรรมทายบทท่ี 2 การเปลย่ี นแปลงทางเคมี 1
บทที่ 3 การเปลี่ยนแปลงที่ผันกลับไดและผัน 1 • วิ เ ค ร า ะ ห แ ล ะ ร ะ บุ ก า ร 5
กลบั ไมไ ด เปลย่ี นแปลงที่ผันกลบั ไดแ ละ
เร่ืองท่ี 1 การเปลี่ยนแปลงท่ีผันกลับไดและผัน 1 การเปลีย่ นแปลงที่ผนั กลบั ไมได
กลบั ไมได
กิจกรรมท่ี 1 ผันกลับไดและผันกลับ 1
ไมไดเปนอยางไร
กิจกรรมทายบทที่ 3 การเปล่ียนแปลงที่ผันกลับ 1
ไดแ ละผนั กลับไมได
สอบกลางป 20
รวม 40 50