วรรณคดีลำนำ เรื่อง คบพาล พาลพาไปหาผิด

การฝึ กทกั ษะการอา่ น

วรรณคดีลานา
“คบพาล พาลพาไปหาผิด”

สอนโดยคณุ ครูกติ ตวิ ัฒนน ธนพฒั นนโยธนิ
โรงเรียนเทศบาลสวนสนุก

สังกดั สานักการศึกษา เทศบาลนครขอนแกน่

ชาลีรู้สึกเศร้าใจเมอื่ ทราบขา่ วว่าตน๋ี ้อยเสียชวี ติ แล้ว บา้ นของ
ตี๋นอ้ ยอยู่ในซอยเดียวกบั บา้ นของชาลี ตีน๋ ้อยเปน็ เดก็ กาพร้าพ่อ
อาศยั อยู่กบั แม่ ซง่ึ ต้องทางานหาเชา้ กนิ ค่า จึงไม่คอ่ ยมีเวลาดแู ลตี๋
นอ้ ยซ่ึงเป็นลูกชาย เม่อื กอ่ นชาลีเคยเป็นเพอื่ นเลน่ กับตี๋นอ้ ย เคยทา
ว่าวของเล่นให้ชาลีดว้ ย แตต่ ้องห่างกัน เพราะตีน๋ ้อยหยุดเรยี น และ
หันไปคบกับเพื่อนกลมุ่ วัยรุน่ ทเ่ี ป็นเด็กเกเร วันหนึ่งกลุม่ เพอ่ื นของตี๋
นอ้ ยพากนั ไปมีเรื่องทะเลาะวิวาทกบั เดก็ อกี กลุม่ ในตลาด เป็นเหตุทา
ใหต้ ีน๋ อ้ ยถูกรุมทาร้ายอยา่ งหนักจนเสยี ชีวิต

ชาลเี ลา่ เรอื่ งตน๋ี ้อยใหผ้ มแกละฟัง ผมแกละบอกวา่ เปน็ เพราะ
ตีน๋ ้อยคบเพอ่ื นทไ่ี ม่ดี เกเร จึงพาลไปหาผิด เหมอื นดังโคลงโลกนติ ิ
บทหนง่ึ ที่กลา่ วถงึ ผลของการคบเพ่อื นท่ีไมด่ ี จากนัน้ ก็อธบิ ายใหช้ าลี
ฟงั วา่ “โคลงโลกนติ ิ” จัดเปน็ วรรณคดีคาสอนที่มีคุณคา่ เป็นเหมือน
สุภาษิตสอนใจ แต่งด้วยโคลงส่ีสภุ าพ เนอ้ื หากล่าวถึงความเป็นจริง
ของชวี ติ มนุษย์ และโลก เมอ่ื เห็นชาลเี ร่มิ สนใจโคลงโลกนิติ การท่ีมี
คาพูดที่คมคาย ชวนคดิ ได้เสมอของผมแกละทาใหม้ ะปรางมองวา่ เขา
เปน็ “คนเจา้ สาบัดสานวน” แต่ชาลีกลบั มองว่าเขาเป็นคน “เจา้ บท
เจา้ กลอน” ผมแกละชวนชาลีให้อา่ นโคลงโลกนิตบิ างบท ซึง่ มี
ใจความสาคัญ ดงั นี้

สอนโดยคุณครูกติ ตวิ ัฒนน ธนพฒั นนโยธนิ

โรงเรียนเทศบาลสวนสนุก
สงั กดั สานกั การศกึ ษา เทศบาลนครขอนแกน่

ปลารา้ พันหอ่ ด้วย ใบคา

ใบก็เหม็นคาวปลา คละคลงุ้

คือคนหมไู่ ปหา คบเพื่อน พาลนา

ได้แตร่ า้ ยร้ายฟุ้ง เฟ่อื งใหเ้ สยี พงศ์

บทที่ 1 การคบคนพาล ย่อมได้รบั ความเดอื ดร้อน และเสอื่ มเสีย

ช่ือเสยี ง เหมอื นกับการนาใบคาไปห่อปลาร้าท่มี กี ลิน่ เหมน็ คาว ย่อมทา

ให้ใบคานั้นมีกล่นิ เหม็นคาวไปด้วย

พอ้ พันหอ่ หมุ้ กฤษณา

หอมระรวยรสพา เพรศิ ดว้ ย

คอื คนเสพเสนา่ หา นักปราชญ์

ความสุขซาบฤๅมว้ ย ดจุ ไมก้ ลนิ่ หอม

บทท่ี 2 การคบนักปราชญ์ ยอ่ มได้รับแต่ส่งิ ท่ีดีงาม และมี

ความสุขในชวี ิต เหมอื นกับการนาใบพ้อไปหอ่ ไมก้ ฤษณาทม่ี กี ล่ินหอม

ยอ่ มทาให้ใบพ้อน้นั มีกลนิ่ หอมไปดว้ ย

สอนโดยคณุ ครกู ิตติวัฒนน ธนพฒั นนโยธนิ

โรงเรียนเทศบาลสวนสนุก
สังกัดสานกั การศกึ ษา เทศบาลนครขอนแก่น

ผลเดื่อเมือ่ สุกไซร้ มีพรรณ

ภายนอกแดงดูฉนั ชาดบา้ ย

ภายในยอ่ มแมลงวัน หนอนบ่อน

ดุจดงั คนใจรา้ ย นอกนัน้ ดงู าม

บทท่ี 3 คนที่มีรปู รา่ งหนา้ ตาสวยงาม แต่จิตใจไม่ดี เปรยี บได้กับ

ผลมะเดือ่ ทีภ่ ายนอกมีสแี ดง สดใส ดสู วยาม แตภ่ ายในกลับมหี นอน

ชอนไชอยู่มากมาย

ยางขาวขนเรียบ ดดู ี

ภายนอกหมดใสสี เปรียบฝ้าย

กินสัตวเ์ สพปลามี ชีวติ

เฉกเช่นชนชาตริ า้ ย นอกน้นั นวลงาม

บทที่ 4 คนทม่ี ีบคุ ลิกลักษณะภายนอกดูเป็นคนดี แตแ่ ทจ้ รงิ แลว้

กลบั ใจร้าย ประพฤตติ นชัว่ ชา้ เลวทราม เปรยี บไดก้ ับนกกระยางท่มี ี

ขนสขี าวสะอาดดุจปยุ ฝา้ ย แตก่ ลัยกินสัตว์ที่มีชวี ิตเปน็ อาหาร

สอนโดยคณุ ครกู ติ ติวัฒนน ธนพฒั นนโยธนิ

โรงเรยี นเทศบาลสวนสนุก
สงั กัดสานกั การศึกษา เทศบาลนครขอนแก่น

รปู แรง้ ดรู ่างรา้ ย รุงรงั

ภายนอกเพยี งพงึ ชัง ช่ัวช้า

เสพสัตว์ที่มรณงั นฤโทษ

ดงั จติ สาธชุ นกลา้ กล่นั สรา้ งทางผล

บทท่ี 5 นกแร้งท่มี ีรปู ลกั ษณภ์ ายนอกดูสกปรก น่ารงั เกียจ กลับ

กินแตส่ ตั ว์ทต่ี ายแล้วเปน็ อาหาร จงึ เป็นสัตว์ทไ่ี มเ่ ป็นพิษเปน็ ภยั แกใ่ คร

เปรยี บได้กับคนที่มีจิตใจงดงาม ยอ่ มประพฤตดิ ี และไมเ่ บยี ดเบยี นผอู้ นื่

คนพาลผู้บาปแท้ ทุรจิต

ไปส่หู าบัณฑติ คา่ เชา้

ฟงั ธรรมอยูเ่ นืองนติ ย์ บท่ ราบ ใจนา

คือจวกั ตักเข้า ห่อนรู้รสแกง

บทที่ 6 เราต้องรูจ้ กั เลอื กคบคน เพราะโลกน้ีมคี นอยู่ 2 ประเภท

คอื คนดี กบั คนพาล เราควรเลือกคบคนดมี คี วามรู้ และไมค่ วรเลือก

คบคนพาล

สอนโดยคณุ ครกู ติ ติวัฒนน ธนพฒั นนโยธนิ

โรงเรียนเทศบาลสวนสนุก
สงั กดั สานกั การศึกษา เทศบาลนครขอนแก่น

บทท่ี 7 ผูท้ ่ีมากดว้ ยความสามารถ มักจะเปน็ คนเจยี มตัวไม่โอ้
อวด เปรยี บได้กับงูใหญ่ท่มี ีพษิ ร้ายแรง แต่กลบั เลื้อยชา้ ๆ ไมอ่ วดฤทธ์ิ
ของตน ต่างกบั ผ้ทู ่ีด้อยความสามารถ มักจะอวดดแี ละหยง่ิ ยโส เปรยี บ
ได้กับแมงป่องทม่ี ีพิษนอ้ ย แต่ชูหางโออ้ วดฤทธข์ิ องตน

บทที่ 8 ถา้ ตอ้ งเสียทรัพย์สนิ เพือ่ รกั ษาศกั ดิศ์ รีไวก้ เ็ ปน็ ส่งิ ที่ควร
ทา ถ้าตอ้ งเสยี ศกั ด์ศิ รเี พอ่ื และกับความรกู้ เ็ ป็นส่งิ ทค่ี วรทา และถา้ ต้อง
เสียความร้เู พื่อรักษาความสัตย์ไว้กเ็ ปน็ ส่งิ ที่ควรทา แตอ่ ยา่ ยอมเสยี
สัตย์เพอ่ื รักษาชวี ติ ไว้

บทที่ 9 งาช้าง เมือ่ งอกออกมาแลว้ ไมม่ ีวนั หดคืน เปรียบไดก้ บั
คาพดู ของคนดยี ่อมมนั่ คงแนน่ อน และเช่อื ถอื ได้ ผิดกบั ค าพูดของคน
ชั่วที่มักกลับกลอกไปมา เชอ่ื ถือไม่ได้ เหมือนกับหัวเต่าที่ยาวแลว้ หด
สน้ั ได้

สอนโดยคณุ ครูกติ ติวัฒนน ธนพฒั นนโยธนิ

โรงเรยี นเทศบาลสวนสนกุ
สงั กดั สานักการศึกษา เทศบาลนครขอนแก่น

บทที่ 10 ผู้ทเี่ ป็นนกั ปราชญ์ ย่อมขยันหมน่ั เพียรเรียนหนงั สอื
และขวนขวายหาความรู้เพม่ิ เติมอยูเ่ สมอ จนประสบความสาเร็จใน
การเรียน เปรยี บไดก้ บั การฝนทงั่ จนกระทงั่ กลายเปน็ เข็ม ส่วนคนที่
เกียจคร้านการเรยี นหนังสอื ยอ่ มไมไ่ ดร้ บั ความรู้ เปรียบไดก้ บั นา้ ใน
ตะกรา้ ทรี่ ่ัวไหลออกหมด เพราะเก็บนา้ ไมห่ มด

บทที่ 11 วิชาความรู้ ย่ิงมคี า่ ยง่ิ กวา่ ทรพั ย์สินเงนิ ทองใดๆ เพราะ
ความรเู้ ปน็ สง่ิ ทีอ่ ยู่ติดตวั เราตลอดไป ไม่มีใครมาแย่งชิงไปได้ ดังนั้น
เราจงึ ควรหม่ันศึกษาหาความรูไ้ ว้

บทที่ 12 การเวน้ ที่จะพดู แสดงความคิดเหน็ เว้นท่จี ะฟังผ้อู น่ื
เวน้ ที่จะไมถ่ ามครู หรอื ผรู้ ู้ เว้นที่จะไมศ่ ึกษาเล่าเรยี น ไมเ่ ขยี น และไม่
สังเกต ซ่งึ จะทาใหเ้ ราไม่มีความรู้ และไม่มีวันเปน็ นกั ปราชญ์ได้

ชาลคี ิดว่า โคลงโลกนิตเิ ปน็ บทประพันธท์ ่ีมขี อ้ คดิ และคาสอน
ต่าง ๆ มากมาย เชน่ การเลอื กคบเพื่อนการรจู้ กั วางตัว การรู้จักคน
การศึกษาหาความรู้ และคณุ ค่าของวชิ าความรู้

สอนโดยคุณครูกิตตวิ ัฒนน ธนพฒั นนโยธนิ

โรงเรยี นเทศบาลสวนสนุก
สงั กัดสานกั การศกึ ษา เทศบาลนครขอนแกน่

แบบฝึ กหดั

คาชแี้ จง : ใหน้ กั เรยี นอ่านเน้อื เรอื่ ง “คบพาล พาลพาไปหาผดิ ” แล้วทา

แบบฝึกหดั ทีก่ าหนดให้โดยเขยี นโจทย์พรอ้ มตอบคาถามลงในสมุด

๑. การมีคาพดู ท่คี มคาย ชวนคดิ ไดเ้ สมอของผมแกละ ทาให้มะปราง

มองวา่ เขาเปน็ “คนเจ้าสาบัดสานวน” แต่ชาลีกลบั มองวา่

ผมแกละเปน็ คนอยา่ งไร

๒. เพราะเหตุใด วันนค้ี รอบครัวของชาลแี ละเพอ่ื นบ้านที่อยู่ในซอย

เดยี วกนั จึงเศร้า

๓. ตน๋ี ้อยเคยทาของเล่นชนิดหน่ึงให้ชาลี ของสิง่ นนั้ คอื อะไร

๔. การดาเนนิ ชีวติ มาจนพบจุดจบของต๋นี อ้ ย ผมแกละกล่าวว่า

อยา่ งไร

๕. โคลงโลกนิตแิ ต่ละบท จะสอนใจให้เราได้เข้าใจเรื่องต่างๆ เกีย่ วกับ

ความเป็นจริงของชีวติ ความเปน็ จริงของโลก ซ่งึ เหมือนกบั อะไร

๖. นักเรยี นคิดวา่ โคลงบททวี่ ่า “ใบพอ้ พนั หอ่ หมุ้ กฤษณา” นา่ จะตรง

กับสานวนว่าอะไรมากที่สดุ

๗. คนท่ีมบี คุ ลกิ ลักษณะภายนอกดูเปน็ คนดี แตแ่ ทจ้ รงิ แลว้ กลบั ใจรา้ ย

ประพฤติตนช่ัว มเี นอ้ื ความตรงกบั โคลงบทใด

๘. คนที่ขี้เกียจ โคลงโลกนติ ิเปรยี บไวว้ ่าเหมอื นอะไร

๙. ในเน้อื หาของ โคลงโลกนิติ กล่าววา่ นกั ปราชญ์สามารถเล้ียงตวั ได้

ดว้ ยสงิ่ ใด

๑๐. ชาลคี ดิ วา่ ชวี ติ ของต๋นี อ้ ยอาจจะไมไ่ ด้พบกบั จดุ จบแบบนี ถ้าได้

อา่ นหนงั สือเรือ่ งอะไร สอนโดยคณุ ครกู ิตติวัฒนน ธนพฒั นนโยธนิ

โรงเรยี นเทศบาลสวนสนกุ
สังกดั สานกั การศกึ ษา เทศบาลนครขอนแกน่