จำแนก สุภาษิต - คำพังเพย

แบบฝึ กหดั

เร่ือง

การจาแนก
“สุภาษติ ”
“คาพงั เพย”

?สานวน สุภาษิต คาพงั เพย แตกตา่ งกันอย่างไร

สานวนไทย คือ ถอ้ ยคาทก่ี ะทดั รัด คมคายกนิ ใจผู้ฟัง

ไพเราะสละสลวยและมีความหมายลึกซงึ้ เป็ นทร่ี ู้จกั กันท่วั ไป
สานวนในทนี่ ี้รวมถึง สุภาษติ และคาพงั เพยด้วย

สุภาษติ คอื คากลา่ วทม่ี ีคติสอนใจ มีลักษณะเดียวกบั

สานวนและคาพงั เพย แต่มีจุดมุ่งหมายเพอื่ การส่งั สอนทเ่ี ป็ น
ความจริงอันเทย่ี งแทท้ างศาสนา มุ่งเตอื นสติใหค้ ิด ไม่มีการ
เสยี ดสีหรือติชมอยา่ งคาพงั เพย
เช่น ทำดีได้ดที ำช่ัวได้ช่ัว, ตนเป็ นทพ่ี ึ่งแห่งตน,

คนล่วงทุกขไ์ ด้เพรำะควำมเพยี ร , กงเกวยี น กำเกวียน,
รักยำวให้บ่ันรักสัน้ ให้ต่อ,น้ำเชยี่ วอย่ำขวำงเรือ,
ข่มเขำโคขนื ให้กินหญ้ำ

คาพงั เพย คอื ถ้อยคาทเี่ ปรียบเทยี บเหตุการณ์ หรือ

เรื่องราวตา่ งๆ ทพ่ี บเหน็ ไดใ้ นการดารงชวี ิตของคนรุ่นกอ่ น
โดยมากไม่เน้นการส่งั สอน แต่ใชใ้ นทานองเสียดสีประชด
ประชนั เพอ่ื ใหส้ ะทอ้ นความคิด ความเชอ่ื ถือ และเป็ นคติ
เตือนใจ หรือเป็ นขอ้ คดิ สะกิดใจใหน้ ามาปฏิบตั ิ
เช่น งมเขม็ ในมหำสมุทร, ขิงก็รำข่ำก็แรง,

ตำน้ำพริกละลำยแม่น้ำ ฯลฯ

กจิ กรรมวันนี้

คาชีแ้ จง : ใหน้ ักเรียนจาแนก

สานวนไทยทก่ี าหนดใหต้ อ่ ไปนี้
วา่ สานวนใดบ้าง คอื “สุภาษิต”
และสานวนใดบา้ ง คอื “คาพังเพย”
จากนั้นเขยี นคาตอบลงในสมุด

ดงั ตวั อยา่ ง (๑๐ คะแนน)

ตัวอย่าง

สุภาษติ คาพงั เพย

ซือ่ กินไม่หมด คดกนิ ไม่นาน กวา่ ถ่ัวจะสุกงากไ็ หม้

ปลาหมอตายเพราะปาก แกวง่ เทา้ หาเสีย้ น

.................... ....................

................... ...................

...................... ......................

แบบฝึ กหดั

คาชแี้ จง : ให้นักเรียนจาแนกสานวนไทยทก่ี าหนดใหต้ ่อไปนี้ ว่าสานวนใดบ้าง คอื “สุภาษิต”

และสานวนใดบา้ ง คือ “คาพังเพย” จากนั้นเขียนคาตอบลงในสมุด ดงั ตวั อยา่ ง (๑๐ คะแนน)

เกลือเป็ นหนอน เกลือจมิ้ เกลือ

นำ้ เชี่ยวอย่ำขวำงเรือ ทำนำบนหลงั คน

เอำหูไปนำ เอำตำไปไร่ ในนำ้ มปี ลำในนำมขี ้ำว

มือใครยำวสำวได้สำวเอำ ตกกระไดพลอยโจน

นำ้ กลงิ้ บนใบบอน มือไม่พำยเอำเท้ำรำนำ้

ฟังไม่ได้ศัพท์ จับมำกระเดยี ด ไก่งำมเพรำะขนคนงำมเพรำะแต่ง

แกว่งเท้ำหำเสี้ยน รักดหี ำมจวั่ รักชั่วหำมเสำ

ขมนิ้ กบั ปูน มือถือสำก ปำกถือศีล

หมำเห่ำใบตองแห้ง ผเี ข้ำผอี อก

นำ้ ท่วมทุ่ง ผกั บุ้งโหรงเหรง กนิ บนเรือนขรี้ ดบนหลงั คำ

เหยยี บขไี้ ก่ไม่ฝ่ อ ฝนท่งั ให้เป็ นเขม็

ข้ำวใหม่ปลำมนั พดู ไปสองไพเบยี้ นิ่งเสียตำลงึ ทอง

สวรรค์อย่ใู นอก นรกอย่ใู นใจ มดแดงแฝงพวงมะม่วง

เห็นกงจกั รเป็ นดอกบวั วนั พระไม่มหี นเดยี ว