การเขียนอธิบาย อ.ชนินทร์ พงษ์สุวรรณ หมวดวิชาสมรรถนะแกนกลางกลุ่มวิชาภาษาไทย วิทาลัยเทคโนโลยีตั้งตรงจิตรพณิชยการ
แบบทดสอบก่อนเรียน กติกา 1. แบบทดสอบมีทั้งหมด 5 ข้อ ข้อละ 2 คะแนน 2. แต่ละข้อมีเวลา 60 วินาที 3. เลือกค าตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว
ข้อที่ 1 ข้อความต่อไปนี้ใช้วิธีการอธิบายแบบใด การท าห่อหมกนั้นต้องใช้เวลา เตรียมใบตอง เจียนใบตองส าหรับห่อ เลือกใบยอที่ ไม่อ่อนเกินไปมาฉีกเป็นชิ้น ๆ ปลาช่อนหรือปลาสวายแม่น้ าที่จะน ามาท าห่อหมกต้องแล่ เอาแต่หัวกับพุงแยกไว้ต่างหาก น้ าพริกแดงที่ใช้คือน้ าพริกแกงเผ็ด แต่ไม่ใส่เครื่องเทศ กะทิ คั้นเอาแต่หัวรวมเครื่องปรุงใส่ลงอ่าง คนจน “ขึ้น” ตักใส่ใบตอง ห่อ แล้วน้ าไปนึ่งจนสุก 1. ให้นิยาม 2. ใช้ตัวอย่าง 3. ชี้แจงตามล าดับขั้น 4. เปรียบเทียบความเหมือนและความต่าง
ข้อที่ 2 ข้อความต่อไปนี้อธิบายตามกลวิธีในข้อใด ตลาดนัดเป็นตลาดชั่วคราวที่มีการนัดหมายให้ผู้ซื้อและผู้ขายมาชุมนุมกันเพื่อซื้อ ขายแลกเปลี่ยนสินค้าซึ่งกันและกันประมาณ 7 วันต่อครั้ง หรือครึ่งเดือนต่อครั้ง ตามแต่จะ นัดหมายตกลงกัน 1. การอธิบายตามล าดับขั้นตอน 2. การจ ากัดความ 3. การชี้สาเหตุและผลลัพธ์ที่สัมพันธ์กัน 4. การกล่าวซ้ าด้วยถ้อยค าที่แปลกไป
ข้อที่ 3 ข้อความต่อไปนี้ใช้วิธีการอธิบายแบบใด การท างานของอวัยวะต่าง ๆ ต้องเป็นระบบและมีระเบียบ ร่างกายจึงอยู่เป็นปกติ และเจ้าของร่างกายจึงจะรู้สึกสบายดี เมื่อใดอวัยวะต่าง ๆ เกิดความขัดข้อง อาทิ เกิด อุบัติเหตุ โลหิตไหลออกนอกเส้นโลหิตในสมอง เป็นการไม่อยู่ในระเบียบของการสูบฉีด โลหิต เจ้าของร่างกายก็จะล้มป่วยเป็นอัมพาตหรือถึงแก่ชีวิตได้ 1. ยกตัวอย่าง 2. เปรียบความเหมือนความต่าง 3. อธิบายตามล าดับขั้นตอน 4. ชี้สาเหตุและผลลัพธ์ที่สัมพันธ์กัน
ข้อที่ 4 ข้อความต่อไปนี้ใช้วิธีการอธิบายแบบใด ในจ าพวกสัตว์สี่เท้าที่เลี้ยงลูกด้วยนมแล้ว สมเสร็จเป็นสัตว์ที่แปลกกว่าเพื่อน รูปร่างหน้าตามีส่วนต่าง ๆ ของสัตว์หลายชนิดมารวมกันอย่างละนิดละหน่อย แล้วกหลาย เป็นสัตว์ชนิดหนึ่งด้วยเหตุนี้จึงได้ชื่อว่า “สมเสร็จหรือผสมเสร็จ” หมายถึง การผสมเสร็จ แล้วจนกลายเป็นสัตว์พันธุ์ใหม่ขึ้นมา 1. ยกตัวอย่าง 2. อธิบายตามล าดับขั้นตอน 3. การกล่าวซ้ าด้วยถ้อยค าที่แปลกออกไป 4. ชี้สาเหตุและผลลัพธ์ที่สัมพันธ์กัน
ข้อที่ 5 ข้อความต่อไปนี้ใช้วิธีการอธิบายแบบใด สมเสร็จมีตาสองข้างเล็ก หูคล้ายหูหมู จมูกมองดูคล้ายงวงช้าง แต่ไม่ยาวยืด-หดได้ แต่ไม่สามารถจับสิ่งของได้เหมือนช้าง ฟันคล้ายฟันม้า หรือลา รูปร่างตัวไปคล้ายแรด 1. การให้ค าจ ากัดความ 2. อธิบายตามล าดับขั้นตอน 3. การเปรียบเทียบความเหมือนและความต่าง 4.การกล่าวซ้ าด้วยถ้อยค าที่แปลกออกไป
ความหมาย “การเขียนอธิยาย” พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 ให้ความหมายของ “อธิบาย” ไว้ว่า ไขความ ขยายความ ชี้แจง ฉะนั้น “การเขียนอธิบาย” หมายถึง ... การเขียนไขความ การเขียนขยายความ การเขียนชี้แจง
หลักการเขียนอธิบาย 1. ก าหนดวัตถุประสงค์ให้ชัดเจน เขียนเรื่องอะไร เขียนเพื่ออะไร 4. เลือกกลวิธีการเขียน 2. เตรียมเนื้อเรื่อง/ข้อมูล ศึกษาจากหนังสือเพิ่มเติม 3. ก าหนดเค้าโครงเรื่องที่จะเขียน เรียบเรียงข้อมูล ท าโครงร่าง เลือกได้มากกว่า 1 วิธี 5. ภาษาที่ใช้ ควรจะ... เข้าใจง่าย กระชับ รัดกุม ตรงไปตรงมา
กลวิธีการเขียนอธิบาย 1. อธิบายตามล าดับขั้นตอน 2. การให้ตัวอย่าง 3. การเปรียบเทียบความเหมือนและความต่างกัน 4. การชี้แจงสาเหตุและผลลัพธ์สัมพันธ์กัน 5. การให้นิยาม หรือการให้ค าจ ากัดความ 6. การกล่าวซ้ าด้วยถ้อยค าที่ต่างออกไป