เรื่อง ระดับภาษา ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖

ภาษาไทย ป.๖

ระดับภาษา

จัดทำโดย นางสาวกฤติมา ถาวรไชย
คณะครุศาสตร์ สาขาวิชาภาษาไทย

เรื่อง ระดับภาษา
ตัวชี้วัด ท๔.๑ ป.๖/๒ ใช้คำได้เหมาะสมกับกาลเทศะและบุคคล
มาตรฐานการเรียนรู้ มาตรฐาน ท ๔.๑ เข้าใจธรรมชาติของ
ภาษาและหลักภาษาไทย การเปลี่ยนแปลงของภาษาและพลัง
ของภาษา ภูมิปัญญาทางภาษา และรักษาภาษาไทยไว้เป็น
สมบัติของชาติ
ระดับชั้น ประถมศึกษาปีที่ ๖




๑

มาเรียนรู้เรื่องระดับภาษากันเถอะ

ระดับภาษา

ในการส่งสารทั้งการพูด และการเขียน ผู้ส่งสารจะต้องคำนึงถึง
เนื้อเรื่อง หรือความคิด ที่จะส่งและยังต้องคำนึงถึงระดับของภาษา
ที่จะใช้กับผู้รับสารอีกด้วย ผู้ส่งสารจะต้องพิจารณาว่า ผู้รับสาร
เป็นใคร อายุเท่าไร มีฐานะทางสังคมสูงกว่า ตำ กว่า หรือระดับ
เดียวกัน มีความสนิทสนมกันเพียงใด เพื่อที่จะได้เลือกถ้อยคำมาใช้
ให้เหมาะสมกับผู้รับสาร เช่น นักเรียนเมื่อพูดกับผู้ใหญ่ จะต้องใช้
คำที่สุภาพมากกว่าพูดกับเพื่อนด้วยกัน ในส่วนของผู้รับสารการมี
ความรู้เรื่องระดับภาษา จะช่วยให้รู้จักพิจารณาการส่งสาร หรือตัว
สาร ว่าใช้ภาษาได้ถูกต้องกับระดับของภาษาหรือไม่ เพียงใด ซึ่งจะ
มีผลต่อความศรัทธาที่มีต่อผู้ส่งสารนั้นได้

๒

ระดับภาษา

ระดับภาษา หมายถึง การใช้ถ้อยคำสำนวนในภาษา โดย
คำนึงถึงฐานะทางสังคม กาลเทศะ และเนื้อเรื่อง เพื่อ
ให้การสื่อสารมีประสิทธิภาพสูงสุดคือ จะใช้ภาษาโดย
คำนึงถึงบุคคล (อายุ ฐานะทางสังคม) โอกาส และเนื้อ
เรื่องที่จะสื่อสารเป็นประเภท (การเมือง ศาสนา ฯลฯ)

๓

ประเภทของระดับภาษา

การแบ่งระดับของภาษา
ระดับของภาษาแบ่งได้ ๓ ประเภท ดังนี้
๑. ภาษาระดับทางการ
๒. ภาษาระดับกึ่งทางการ
๓. ภาษาระดับปาก

๔

ความหมายระดับภาษา

๑. ภาษาระดับทางการ
ภาษาระดับทางการ เป็นภาษาที่เป็นแบบแผน ต้องใช้ให้ถูกต้อง
ตามหลักไวยากรณ์ ใช้ในการประชุม การติดต่อกับทางราชการ
หรือ ธุรกิจการงาน หรือใช้ในการเขียนตาราวิชาการ เป็นต้น



๒. ภาษาระดับกึ่งทางการ
ภาษาระดับกึ่งทางการ เป็นภาษาที่ใช้สื่อสาร ที่ลดความเป็น
ทางการลง เพื่อให้เกิดความใกล้ชิดกัน ระหว่างผู้ส่งสารและ
ผู้รับสาร เช่น การพูดออกอากาศทางวิทยุ การบรรยายในชั้น
เรียน

๓. ภาษาระดับปาก
ภาษาระดับปาก เป็นภาษาที่ใช้ในการพูดส่วนตัวกับบุคคล ที่
สนิทสนมคุ้นเคย เช่น สมาชิกในครอบครัว เพื่อนสนิท

๕

ตัวอย่าง

๑ ภาษาระดับทางการ
๑) ปัจจุบันประเทศไทยเกิดปัญหาการทุจริต จากนักการ

เมือง ซึ่งต้องได้รับการแก้ไขอย่างเร่งด่วน
๒) ในอนาคตแผ่นดินไหวจะเกิดขึ้นและรุนแรงมากขึ้น เพราะ

แผ่นดินไหวแต่ละครั้งมีผลกระทบต่อเปลือกโลก
๒. ภาษาระดับกึ่งทางการ

๑) คนไทยส่วนใหญ่เคารพผู้ที่อาวุโสกว่า เพราะเชื่อว่ามี
ประสบการณ์มาก่อน

๒) การขนส่งทางบกช้ากว่าทางน้ำเพราะรถติด
๓. ภาษาระดับปาก
๑) สมศรีเธอควรตั้งใจเรียนมากกว่านี้นะ พ่อแม่ส่งให้มา
เรียนไม่ใช่ให้มานั่งเล่นไปวัน ๆ
๒) เท่าที่พบมา คือ การทำงานของนักเรียนมีความตั้งใจเรียน
และทำงานดีพอสมควร

๖

ตัวอย่างการเปรียบเทียบ
ระดับของภาษา

ไปทานอาหารเย็น หวัดดี
กับผมไหม?
๗

โอกาสและสถานที่ที่ใช้
ของภาษาแต่ละระดับ

๘

ลักษณะภาษาที่ใช้
ของภาษาแต่ละระดับ

๑. ภาษาระดับทางการ
ภาษาที่ใช้มีแบบแผนใช้ในภาษาราชการ/ทางการ เช่น
ประกาศเอกสารทางราชการ งานวิชาการต่าง ๆงานวิจัย
๒. ภาษาระดับกึ่งทางการ
ภาษาที่ใช้ลดความเป็นทางการลงจากระดับทางการ
เนื้อหามักเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับความรู้ทั่วไป และพูด
รายงานข่าวต่าง ๆ ยกเว้นข่าวในพระราชสำนักเพราะใช้
ภาษาระดับทางการ
๓. ภาษาระดับปาก
ภาษาที่ใช้จะเป็นลักษณะของคำชี้แจงหรือเป็นคำที่เข้าใจ
ความหมายตรงกันระหว่างกลุ่ม บางคำเป็นคำคะนองที่ไม่
ค่อยสุภาพเป็นคำสแลง มักมีคำอุทานขานรับ

๙

มาฝึ กทำแบบฝึ กหัด
กันเถอะ

๑๐

๑๑

๑๒

๑๓

มาลองทำแบบทดสอบกัน

แบบทดสอบ

๑๔

แบบทดสอบ เรื่องระดับภาษา

คำชี้แจง ๑. ข้อสอบปรนัย ๔ ตัวเลือก จำนวน ๑๐ ข้อ จำนวน ๑๐ คะแนน
๒. ให้นักเรียนเลือกตอบข้อที่ถูกต้องเพียงข้อเดียว

๑. ระดับภาษาแบ่งออกเป็นกี่ระดับ
ก. ๑ ระดับ
ข. ๒ ระดับ
ค. ๓ ระดับ
ง. ๔ ระดับ

๒. ระดับภาษาที่ใช้ในครอบครัวคือภาษาระดับใด
ก. ภาษาระดับทางการ
ข. ภาษาระดับกึ่งทางการ
ค. ภาษาระดับไม่เป็นทางการ
ง. ถูกทั้งข้อ ข และ ค

แบบทดสอบ

๑๕

แบบทดสอบ เรื่องระดับภาษา
๓. ข้อใดใช้ภาษาระดับปาก

ก. การพูดรายงานข่าว
ข. การสนทนาในกลุ่มเพื่อน
ค. การประชุมทางวิชาการ
ง. การประชุมในโรงเรียน
๔. การเลือกใช้ภาษาต้องคำนึงถึงสิ่งใด
ก. บุคคล
ข. กาลเทศะ
ค. เนื้อหาสาระ
ง. ถูกทุกข้อ
๕. ข้อใดใช้ภาษาระดับทางการได้ถูกต้อง
ก. ตีตรา
ข. เผาศพ
ค. บิดา
ง. โรงหนัง

แบบทดสอบ

๑๖

แบบทดสอบ เรื่องระดับภาษา

๖. ข้อใดใช้ภาษาระดับทางการ
ก. นายกรัฐมนตรีกำลังบรรยายเรื่องเศรษฐกิจไทยในปัจจุบัน
ข. คืนนี้ฉันคงต้องไปงานศพของพ่อเพื่อนน่ะ
ค. เด็กวัยรุ่นสมัยนี้ชอบโทรศัพท์คุยกับเพื่อน
ง. พ่อคงจะกลับบ้านดึกหน่อยเพราะต้องไปร่วมงานแต่งงาน
ลูกน้องที่บริษัท

๗. ข้อใดใช้ภาษาระดับทางการ
ก. การพูดรายงานข่าว
ข. การประชุมกลุ่มย่อย
ค. การประชุมทางวิชาการ
ง. การพูดกับบุคคลทั่วไป

แบบทดสอบ

๑๗

แบบทดสอบ เรื่องระดับภาษา

๘. ข้อใดเป็นภาษากึ่งทางการทั้ง ๒ คำ
ก. ใบขับขี่, ตีตรา
ข. บิดา, มารดา
ค. กิน, ฉัน
ง. ฌาปนกิจศพ, พ่อ

๙. ข้อใดใช้ภาษาระดับกึ่งทางการได้ถูกต้อง
ก. ทาน
ข. ข้าพเจ้า
ค. ประทับตรา
ง. ใบอนุญาตขับขี่

๑๐. ข้อใดใช้ภาษาระดับทางการ
ก.หวยบนดินเป็นที่นิยมกันมาก
ข.การจราจรในท่าอากาศยานดอนเมืองคับคั่งมาก
ค. โทรทัศน์ช่องเจ็ดสีมีรายการใหม่หลายรายการ
ง. สถานีตำรวจดอนเมืองอยู่ใกล้กับสถานีรถไฟ
ดอนเมือง

แบบทดสอบ

๑๘

ตอนที่ ๑ เฉลยแบบฝึกหัด

ข้อที่ ๑ ระดับทางการ

ข้อที่ ๒ ระดับกึ่งทางการ

ข้อที่ ๓ ระดับปาก

ข้อที่ ๔ ระดับทางการ

ข้อที่ ๕ ระดับปาก

ตอนที่ ๒

ข้อที่ ๑ รถประจำทาง ข้อที่ ๖ ใบอนุญาตขับขี่

ข้อที่ ๒ รับประทาน ข้อที่ ๗ โทรทัศน์

ข้อที่ ๓ ถึงแก่กรรม, เสียชีวิต ข้อที่ ๘ ข้าพเจ้า

ข้อที่ ๔ โรงภาพยนตร์ ข้อที่ ๙ ดวงตราไปรษณียากร

ข้อที่ ๕ มัคคุเทศก์ ข้อที่ ๑๐ งานมงคลสมรส

เฉลยแบบฝึ กหัด

๑๙

เฉลยแบบทดสอบ

ข้อที่ ๑ ค. ๓ ระดับ
ข้อที่ ๒ ค. ภาษาระดับปาก
ข้อที่ ๓ ข. การสนทนาในกลุ่มเพื่อน
ข้อที่ ๔ ง. ถูกทุกข้อ
ข้อที่ ๕ ค. บิดา
ข้อที่ ๖ ก. นายกรัฐมนตรีกำลังบรรยายเรื่องเศรษฐกิจไทยในปัจจุบัน
ข้อที่ ๗ ค. การประชุมทางวิชาการ
ข้อที่ ๘ ก. ใบขับขี่, ตีตรา
ข้อที่ ๙ ก. ทาน
ข้อที่ ๑๐ ข. การจราจรในท่าอากาศยานดอนเมืองคับคั่งมาก

เฉลยแบบ
ทดสอบ

๒๐

แบบฝึ กหัด
แบบทดสอบ

๒๑

อ้างอิง

หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย ป.๖. (๒๕๕๕). กรุงเทพฯ:
บริษัทพัฒนาคุณภาพวิชาการ (พว.) จำกัด

มูลนิธิการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม ในพระบรมราชูปถัมป์.
(๒๕๖๔). ระดับภาษา. สืบค้น ๑๘ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕.
จาก https://www.dltv.ac.th/teachplan/episode/39614.

มูลนิธิการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม ในพระบรมราชูปถัมป์.
(๒๕๖๔). ระดับภาษา. สืบค้น ๑๙ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๕.
จาก https://www.dltv.ac.th/teachplan/episode/39615.

๒๒

บ๊ายบาย ไว้เจอกันใหม่