เอือ้ งเขม็ แดง
ช่ืออื่น : เอื้องมา กา่ํ พอโหนทง
ชื่อวิทยาศาสตร : Ascocentrum curvifolium (Lindl.) Schltr.
ชอ่ื วงศ : ORCHIDACEAE
ลักษณะ กลวยไมอิงอาศัย สูง 10-20 ซม. ใบรูปแถบ คอนขางหนา กวาง 1 ซม. ยาว
12-20 ซม. ดอกออกเปนชอตั้งตามซอกใบ ชอดอกยาว 12-20 ซม. จํานวน
20-30 ดอกตอชอ ดอกสแี ดงอมแสด บานเต็มท่ีกวาง 2 ซม.
ฤดูกาลออกดอก : เดอื นเมษายน ถงึ เดอื นพฤษภาคม
แหลงท่พี บ : พบทัว่ ประเทศตามปา โปรง
ขอ มูล : กลวยไมไ ทย 1 สวนพฤกษศาสตรสมเด็จพระนางเจาสิริกติ ิ์
สวสั ดเี ชา วนั พฤหัสบดี
วา นจุก
ชือ่ อน่ื : เอ้อื งดิน กระเทยี มปา
ชื่อวิทยาศาสตร : Spathoglottis plicata Blume
ชือ่ วงศ : ORCHIDACEAE
ลักษณะ กลวยไมดิน สูง 40-60 ซม. โคนตนเปนกระเปาะ ใบรูปรีแกมขอบขนาน กวาง
5-12 ซม. ยาว 80-100 ซม. ผิวใบเปนจีบตื้นๆ ดอกออกเปนชอตั้ง สูง 60-100 ซม. สีชมพู
อมมว ง ดอกบานเตม็ ทกี่ วาง 4-4.5 ซม. กลีบปากสีมวงแดงและมีตุมเปนพูขนาดเล็ก สีเหลือง
ออ นที่โคนกลีบ
ฤดูกาลออกดอก : ออกดอกตลอดป
แหลงที่พบ : พบตามชายปาหรอื ทงุ โลง ทช่ี นื้ แฉะทางภาคตะวนั ออก และภาคใต
ขอ มูล : กลวยไมไ ทย 2 สวนพฤกษศาสตรส มเด็จพระนางเจาสิรกิ ติ ต์ิ
บานเชา
ชอ่ื อ่ืน : บานเชาสขี าว
ชื่อวิทยาศาสตร : Turnera subulata Sm.
ช่ือวงศ : PASSIFLORACEAE
ลักษณะ ไมลมลุก สูง 30-80 ซม. ใบรูปรี รูปไข หรือแกมรูปขอบขนาน ยาวไดถึง 9 ซม.
โคนรูปล่ิม กานใบ 0.5-1 ซม. ใบประดับรูปเสนดาย ขอบเรียบ กลีบเล้ียงมีขนและตอม
หนาแนน หลอดกลีบเลี้ยงยาว 5-8 มม. กลีบเรียวแหลม ยาว 1-1.5 ซม. ดอกสีครีม
โคนดานในมีปนสีมวงดํา กลีบดอกรูปไขกลับหรือกลม ยาว 2-3.5 ซม. กานกลีบยาว
3-4 ซม. ผลรูปรี ผวิ เปน ตมุ ละเอยี ด
แหลงที่พบ : มีถิน่ กําเนดิ ในอเมริกาเขตรอ น เปน ไมป ระดับ บางครัง้ ข้นึ เปนวชั พชื
ทม่ี า : สารานุกรมพืชในประเทศไทย
ผเี สือ้ หนอนใบรกั ธรรมดา
Danaus chrysippus Linnaeus
สวสั ดเี ชาวนั พธุ
สวสั ดีเชา วนั พฤหัสบดี
เอือ้ งตะขาบใหญ
ช่ือวิทยาศาสตร : Dendrobium leonis (Lindl.) Rchb. f.
ลักษณะ ลําตนยาวไดถึง 25 ซม. ใบเรียงสลับซายและขวาระนาบเดียว ดานขางแบน ดอกสี
เหลืองออ นมักออกดอกเด่ียว ใกลปลายยอด บานเต็มท่ีกวางประมาณ 1 ซม. กลีบเล้ียงรูปไข
กวาง กลบี ดอกรปู ไขขนาดเลก็ กวามาก กลบี ปากรูปไขก ลบั ปลายกลีบแผโ คงลง
ฤดูกาลออกดอก : ออกดอกเกือบตลอดป
แหลง ที่พบ : กลวยไมอ ิงอาศยั พบในปา ดิบ ปา เบญจพรรณ
สถานภาพ : พชื อนุรักษบ ัญชที ี่ 2 ของอนสุ ญั ญา CITES
ทม่ี า : กลว ยไมปา ในผืนปาตะวันออก ตอนท่ี 2
ภาพ : กลว ยไมใ นปาเต็งรังของกลุมปา ภเู ขยี ว-นํ้าหนาว
บานเชาสเี หลอื ง
ชือ่ วทิ ยาศาสตร : Turnera ulmifolia L.
ชอื่ วงศ : PASSIFLORACEAE
ลักษณะ ไมลมลุก สูงไดถึง 1.5 ม. ใบเรียงหนาแนนท่ีปลายกิ่ง รูปไข รูปขอบขนานหรือรูป
ใบหอก ยาว 3-12 ซม. กานใบมตี อม 2 ตอมชดั เจน กา นดอกตดิ กานใบบางสวน ใบประดับ
รูปใบหอก ขอบจัก มีตอม 2 ตอม กลีบเล้ียงมีขนหนาแนนหลอดกลีบยาว 5-8 มม. กลีบรูป
ใบหอก ยาว 0.8-2 ซม. ดอกสีเหลือง มีกานสั้น ๆ กลีบดอกรูปไขกลับกวางหรือกลม ยาว
2-3 ซม. ผลรูปรกี วา ง ยาว 0.6-1 ซม. แนบติดกานใบ เย่อื หมุ เมล็ดสีขาว
แหลงท่ีพบ : มีถิ่นกําเนิดในแถบหมูเกาะเวสตอินดีส ในอเมริกากลาง จนถึงอารเจนตินาเปน
ไมป ระดบั หรอื ขนึ้ เปน วชั พชื
สรรพคุณ : ใบบรรเทาอาการอักเสบ ตา นอนุมูลอิสระ
ทม่ี า : สารานุกรมพชื ในประเทศไทย
ดอกไมบ านเดอื นน้ี “กระถนิ นา”
ท่มี า : สํานกั วิจยั การอนุรกั ษปาไมแ ละพนั ธพุ ชื
พืชสมุนไพรนา ร.ู .. “มะไฟจีน (Lour.) Skeels
วงศ : RUTACEAE
ชอื่ อนื่ : สม มะไฟ (เชยี งใหม) , อึ่งตวย อง่ึ ตัว้ อึง่ พวย ฮวงตี้ (จนี ), Wampee, Wampi
ไมต นขนาดเล็ก ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ มีใบยอ ย 3–15 ใบ ชอ ดอกแบบชอ แยกแขนง ออกตาม
ปลายกง่ิ และใกลปลายกง่ิ กลีบดอกสีขาวหรอื สีเขียวอมเหลือง มกี ล่นิ หอม ผลรูปทรงเกือบกลม สนี าํ้ ตาลอม
เหลอื ง รากและผลออน รักษาหลอดลมอกั เสบ ใบ นํา้ ตมสุกใชทําความสะอาดผม ขจดั รงั แค ผลสุก
ขับพยาธิ เนื้อผล ใชเปน อาหาร แชอ ่มิ ทําแยม
ไวน
อา งอิง : ความหลากหลายทางชีวภาพพชื
สมุนไพรในประเทศไทย เลม 2 หนา 195.
สาํ นักวจิ ัยการอนุรกั ษปาไมแ ละพนั ธุพ ชื
กรมอุทยานแหงชาติ สตั วปา และพันธุพ ืช. 2561.
สงิ โตชอ ทอง
ช่อื วงศ : ORCHIDACEAE
ช่อื วทิ ยาศาสตร : Bulbophyllum reclusum Seidenf.
ลักษณะ กลวยไมองิ อาศยั สงู 12-15 ซม. ลําลกู กลว ยรปู รี สงู 2 ซม. มี 1 ใบ ทปี่ ลายลํา ใบรปู ขอบขนาน
กวา ง 1.5-2 ซม. ยาว 9-12 ซม. ชอดอกยาว 15-20 ซม. ดอกบานเตม็ ทีก่ วาง 8 มม. กลีบเลย้ี งสีเหลอื ง
เขม มีขดี สีนา้ํ ตาล กลบี ดอกและกลบี ปากสีเหลอื งเขม มีประสีน้าํ ตาลอมสมเกือบทวั่ ทั้งกลีบ
ฤดูกาลออกดอก : เดือนพฤศจกิ ายน ถงึ เดือนธนั วาคม
แหลงทพี่ บ : เปน กลว ยไมเฉพาะถ่ินของไทย พบตามปา ดบิ เขาทางภาคตะวันอกเฉียงเหนือ
ขอ มูล : กลว ยไมไ ทย 1 สวนพฤกษศาสตรส มเดจ็ พระนางเจาสริ ิกิตติ์
ภาพ : สวนรุกขชาติเมอื งราด
เขาแพะ
ชือ่ วิทยาศาสตร : Cleisostoma arietinum (Rchb. f.) Garay
ลกั ษณะ กลวยไมอ ิงอาศัย ลาํ ตนเจรญิ ทางปลายยอด ลาํ ตนเรยี ว สูง 15-20 ซม. ใบเปนแทง
กลมโคง ปลายมน กวาง 0.5-0.7 ซม. ยาว 8-10 ซม. เรียงตัวสลบั ซา ยขวาในระนาบเดยี วกนั
และโคงลงเล็กนอ ย ดอกออกเปน ชอตามขอ ยาว 8-15 ซม. กลบี เลยี้ งและกลีบดอกสขี าวครีม
กลบี ปากสชี มพเู ขม เสา เกสรสีขาว ดอกบานเต็มที่ กวางประมาณ 0.7 ซม.
ฤดกู าลออกดอก : เดอื นพฤษภาคม ถึงเดือนกรกฎาคม
แหลงท่พี บ : ตามปาผลัดใบทางภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื และภาคเหนอื
สถานภาพ : พนั ธพุ ืชแนบทา ยอนสุ ญั ญา CITES บัญชี 2
นางคํา
ชอื่ อ่นื : จุหลนั
ชอื่ วิทยาศาสตร : Cymbidium ensifolium (L.) Sw.
ชอ่ื วงศ : ORCHIDACEAE
ลักษณะ ลําตน ลําลูกกลวยคอนขางกลม สูงประมาณ 5 ซม. หอหุมดวยกาบใบ
ใบแคบ เรียวยาว คลายหญาแตละลํามีประมาณ 5-6 ใบ ยาวประมาณ 30-80 ซม.
กวางประมาณ 1 ซม. ดอกเปนชอตั้งจากโคน ชอดอกยาวประมาณ 20-30 ซม.
แตล ะชอ มปี ระมาณ 10-15 ดอก กลบี เลี้ยงและกลบี ดอกสีเขียวอมเหลอื ง และมีเสน สี
มว งแดงกลางกลบี ปากสีเดยี วกบั กลบี แตม สีมวงแดงเปน แหง บริเวณคอปากสีเหลอื ง
ปลายปากโคง ลง ขนาดดอกประมาณ 4-5 ซม. รากเปนแบบรากก่ึงอากาศ
แหลง ที่พบ : ตามปา ดบิ เขาทางภาคเหนอื ภาคใตและภาคตะวนั ออกเฉียงเหนอื