เล่มที่ 2 วงจรไฟฟ้าอย่างง่าย และการเขียนแผนภาพวงจรไฟฟ้าอย่างง่าย

Scie
nce
ไฟฟ้าน่ารู้

วิชาวิทยาศาสตร์และ

เทคโนโลยี

ชุดการเรียนรู้



เรื่อง แรงไฟฟ้าและวงจรไฟฟ้า





เล่มที่ 2



วงจรไฟฟ้าอย่างง่าย
และการเขียนแผนภาพวงจรไฟฟ้า


อย่างง่าย

ครูมยุเรศ จิโน
ครูชำนาญการโรงเรียนบ้านเชียงดาว
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาป
ระถมศึกษาเชียงใหม่เขต 3

คำชี้แจงการใช้ชุดการเรียนรู้

ชุดการเรียนรู้เล่ม 2 เรื่องวงจรไฟฟ้าอย่างง่าย และการเขียน

แผนภาพวงจรไฟฟ้าอย่างง่าย เล่มนี้เป็นส่วนหนึ่งของชุดการเรียนรู้เรื่อง

แรงไฟฟ้าและวงจรไฟฟ้า ในระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เพื่อใช้

ประกอบการแก้ปัญหาและพัฒนาการสอน เรื่อง แรงไฟไฟ้าและวงจร

ไฟฟ้า ซึ่งประกอบด้วยเนื้อหา ดังต่อไปนี้ ความรู้ สนุกกับการทดลองและ

แบบฝึกหัดพัฒนาสมอง

สารบัญ

วงจรไฟฟ้าอย่างง่าย
และการเขียนแผนภาพวงจรไฟฟ้าอย่างง่าย

เรื่อง
1.วงจรไฟฟ้าอย่างง่าย
2.การเขียนสัญลักษณ์ทางไฟฟ้า
3.สนุกกับการทดลอง
4.แบบฝึกหัดพัฒนาสมอง
5.แบบทดสอบก่อนเรียน
6.แบบทดสอบหลังเรียน

มาตรฐาน ว 2.3

ตัวชี้วัด

ป.6/1 ระบุส่วนประกอบและบรรยายหน้าที่ของแต่ละส่วนประกอบ
ของวงจรไฟฟ้าอย่างง่ายจากหลักฐานเชิงประจักษ์
ป.6/2 เขียนแผนภาพและต่อวงจรไฟฟ้าอย่างง่าย

วงจรไฟฟ้า

KRUNONG และการเขียนแผนภาพ

SCIENCE

วงจรไฟฟ้าอย่างง่าย

1 วงจรไฟฟ้า เป็นเส้นทางเดินของกระแสไฟฟ้า

ประกอบด้วยแหล่งกำเนิดไฟฟ้าเครื่องใช้ไฟฟ้า และ

สายไฟ

2 เราสามารถใช้การเขียนแผนภาพแทนการวาดรูป

วงจรไฟฟ้าได้

1 จัดทำโดย นางมยุเรศ จิโน

วงจรไฟฟ้า

KRUNONG และการเขียนแผนภาพ

SCIENCE

วงจรไฟฟ้า

วงจรไฟฟ้า เป็นการนำเอาสายไฟฟ้าหรือตัวนำไฟฟ้าที่เป็นเส้นทางเดิน

ให้กระแสไฟฟ้าสามารถที่จะไหลผ่านต่อถึงกันได้ เราเรียกว่า วงจรไฟฟ้า
โดยการเคลื่อนที่ของอิเล็กตรอนที่อยู่ภายในวงจรจะเริ่มจากแหล่งจ่ายไฟฟ้า

ไปยังอุปกรณ์ไฟฟ้า

วงจรไฟฟ้าประกอบด้วยส่วนที่สำคัญ 3 ส่วน

1.แหล่งกำเนิดไฟฟ้า
หมายถึงแหล่งจ่ายแรงดันไฟฟ้าไปยัง

วงจรไฟฟ้า เช่น แบตเตอรี่

2. ตัวนำไฟฟ้า
หมายถึง สายไฟฟ้าหรือสื่อที่จะเป็นตัวนำ

ให้กระแสไฟฟ้าไหลผ่านไปยังเครื่องใช้

ไฟฟ้าซึ่งต่อระหว่างแหล่งกำเนิดกับเครื่อง

ใช้ไฟฟ้า

3. เครื่องใช้ไฟฟ้า
หมายถึง เครื่องใช้ที่สามารถเปลี่ยน

พลังงานไฟฟ้าให้เป็นพลังงานรูปอื่น ซึ่ง

จะเรียกอีกอย่างหนึ่งว่าโหลด

2 จัดทำโดย นางมยุเรศ จิโน

วงจรไฟฟ้า

KRUNONG และการเขียนแผนภาพ

SCIENCE

วงจรไฟฟ้าแบ่งออกเป็น 2 ประเภท

วงจรปิด

วงจรปิด คือ วงจรไฟฟ้าที่กระแสไฟฟ้าไหลได้ครบวงจรทำให้

โหลดหรือเครื่องใช้ไฟฟ้าที่ต่ออยู่ในวงจรนั้นทำงาน

ที่มา http://118.174.134.188/sciencelab/senior/item03/lab65/more/page2.php

วงจรเปิด

วงจรเปิด คือ วงจรไฟฟ้าที่กระแสไฟฟ้าไม่สามารถไหลได้ครบ

วงจร ซึ่งเป็นผลทำให้เครื่องใช้ไฟฟ้าที่ต่ออยู่ในวงจรไม่สามารถจ่าย

พลังงานออกมาได้ สาเหตุของวงจรเปิดอาจเกิดจากสายหลุด สายขาด

สายหลวม สวิตซ์ไม่ต่อวงจร หรือเครื่องใช้ไฟฟ้าชำรุด เป็นต้น

ที่มา http://118.174.134.188/sciencelab/senior/item03/lab65/more/page2.php

3 จัดทำโดย นางมยุเรศ จิโน

วงจรไฟฟ้า

KRUNONG และการเขียนแผนภาพ

SCIENCE

การเขียนสัญลักษณ์ทางไฟฟ้า

เพื่อสะดวกในการเขียนวงจรไฟฟ้าที่มีความซับซ้อน เราสามารถ

ใช้การเขียนแผนภาพแทนการวาดรูป โดยนักวิทยาศาสตร์ได้มีการ

กำหนดสัญลักษณ์ ที่ใช้เขียนแทนอุปกรณ์ต่าง ๆ ในวงจรไฟฟ้าไว้

ดังนี้

สัญลักษณ์

แหล่งกำเนิดไฟ

สัญลักษณ์

สายไฟ

สัญลักษณ์

สัญลักษณ์ หลอดไฟ

สวิตซ์ จัดทำโดย นางมยุเรศ จิโน

4

วงจรไฟฟ้า

KRUNONG และการเขียนแผนภาพ

SCIENCE

หลักในการเขียนแผนภาพวงจรไฟฟ้าด้วยสัญลักษณ์ทางไฟฟ้า

1.ต่อวงจรไฟฟ้าอย่างง่าย ให้กระแสไฟฟ้้าไหลครบวงจร

ที่มา https://www.scimath.org/image-science/item/12001-2020-12-02-06-32-39-11922_12001p

2.วาดภาพวงจรไฟฟ้าตามจริง วาดอุปกรณ์ทุกอย่างเหมือนข้อที่ 1

3.เขียนแผนภาพวงจรไฟฟ้าแทนด้วยสัญลักษณ์ทางไฟฟ้าตาม

ตำแหน่งจริงที่วาดในข้อที่ 2

5 จัดทำโดย นางมยุเรศ จิโน

สนุกกับการทดลอง วงจรไฟฟ้า

KRUNONG และการเขียนแผนภาพ

SCIENCE

การทดลอง เรื่อง การต่อวงจรไฟฟ้าอย่างง่าย
จุดประสงค์ ศึกษาการต่อวงจรไฟฟ้าอย่างง่าย

วัสดุอุปกรณ์และสารเคมี
1. หลอดไฟพร้อมฐาน 1 ชุด
2. สายไฟพร้อมหัวหนีบปากจระเข้ 2 เส้น
3. ถ่านไฟฉาย 1 ก้อน พร้อมรางถ่าน
4. วัสดุที่จะทดสอบการนำไฟฟ้า เช่น แผ่นไม้ ตะปูโลหะ

วิธีการทดลอง
1. ต่อวงจรไฟฟ้าอย่างง่าย โดยนำถ่านไฟฉายใส่ในรางถ่านไฟฉาย ให้


ถูกต้องทั้งขั้วบวกและขั้วลบ จากนั้นเชื่อมต่อสายไฟให้ครบวงจร ดังรูป ก
2. สังเกตความสว่างของหลอดไฟ แล้วบันทึกผล
3. ถอดสายไฟออก 1 เส้น สังเกตความสว่างของหลอดไฟแล้วบันทึกผล
4. ทดลองนำวัสดุชนิดต่าง ๆ เช่น แผ่นไม้ ตะปูโลหะ มาต่อเข้ากับวงจร


ดังรูป ข
5. สังเกตความสว่างของหลอดไฟเมื่อใช้วัสดุชนิดต่าง ๆ แล้วบันทึกผล
6. เขียนแผนภาพของวงจรไฟฟ้าอย่างง่ายที่นักเรียนได้ศึกษาในการ


ทดลองนี้

6 จัดทำโดย นางมยุเรศ จิโน

แบบฝึกหัดพัฒนาสมอง วงจรไฟฟ้า

KRUNONG และการเขียนแผนภาพ

SCIENCE

จงตอบคำถามต่อไปนี้ต่อไปนี้
1.ให้นักเรียนวาดภาพวงจรไฟฟ้าที่ประกอบด้วย หลอดไฟ สายไฟ และถ่าน

ไฟฉาย ดังต่อไปนี้

วงจรเปิด

วงจรปิด

7 จัดทำโดย นางมยุเรศ จิโน

แบบฝึกหัดพัฒนาสมอง วงจรไฟฟ้า

1. วงจรไฟฟ้าคืออะไร มีส่วนประกอบอะไรบ้าง KRUNONG และการเขียนแผนภาพ

SCIENCE

2. วงจรไฟฟ้าปิดแตกต่างจากวงจรไฟฟ้าเปิดอย่างไร

3. จากวงจรไฟฟ้าต่อไปนี้ จงเขียนแผนภาพวงจรไฟฟ้าให้ถูกต้อง

8 จัดทำโดย นางมยุเรศ จิโน

แบบทดสอบก่อนเรียน วงจรไฟฟ้า

เล่มที่ 2 วงจรไฟฟ้าและการเขียนแผนภาพ KRUNONG และการเขียนแผนภาพ

SCIENCE

คำชี้แจง ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงหนึ่งคำตอบ
1.อุปกรณ์ในข้อใดทำหน้าที่จ่ายพลังงานไฟฟ้าในวงจรไฟฟ้า

ก. ข. ค. ง.

2.บอยต้องการประดิษฐ์อุปกรณ์ให้แสงสว่างอย่างง่าย อุปกรณ์ที่บอยไม่จำต้องใช้คือ

ข้อใด

ก. มอเตอร์ ข. เซลล์ไฟฟ้า ค. หลอดไฟ ง. สายไฟ
3.

ข้อใดเป็นแผนภาพวงจรไฟฟ้าของการต่อวงจรไฟฟ้าดังรูป
ก. ข.

ค. ง.

9 จัดทำโดย นางมยุเรศ จิโน

แบบทดสอบก่อนเรียน-หลังเรียน วงจรไฟฟ้า

เล่มที่ 2 วงจรไฟฟ้าและการเขียนแผนภาพ KRUNONG และการเขียนแผนภาพ

4.แผนภาพวงจรไฟฟ้าในข้อใด ทำให้หลอดไฟสว่าง SCIENCE
ก. ข.

ค. ง.

5. อุปกรณ์ในข้อใดทำหน้าที่เช่นเดียวกับอุปกรณ์ดังรูป

ก. ข. ค. ง.

6. นโมต้องการศึกษาส่วนประกอบของพัดลมตั้งโต๊ะ จึงนำพัดลมตั้งโต๊ะมาแยกส่วน

ประกอบ ส่วนประกอบใดที่นโมจะไม่พบในพัดลมตั้งโต๊ะ

ก. สายไฟ
ข. ออดไฟฟ้า
ค. มอเตอร์
ง. สวิตช์

10 จัดทำโดย นางมยุเรศ จิโน

แบบทดสอบก่อนเรียน-หลังเรียน วงจรไฟฟ้า

เล่มที่ 2 วงจรไฟฟ้าและการเขียนแผนภาพ KRUNONG และการเขียนแผนภาพ

7. SCIENCE

ข้อใดเป็นแผนภาพวงจรไฟฟ้าของการต่อวงจรไฟฟ้าดังรูป ง.
ก. ข. ค.

8.A B และ C คืออะไร ตามลำดับ

ก. หลอดไฟฟ้า แบตเตอรี่ เซลล์ไฟฟ้า

ข. หลอดไฟฟ้า สายไฟฟ้า เซลล์ไฟฟ้า

ค. หลอดไฟฟ้า เซลล์ไฟฟ้า ถ่านไฟฉาย

ง. เครื่องใช้ไฟฟ้า เซลล์ไฟฟ้า มอเตอร์ไฟฟ้า

9. จากภาพข้อ 8. เขียนเป็นแผนภาพวงจรไฟฟ้าอย่างง่ายได้อย่างไร

ก. ข. ค. ง.

10.จากภาพหลอดไฟทั้ง 2 ดวง สว่างหรือไม่ เพราะอะไร
ก. ไม่สว่าง เพราะเป็นวงจรเปิด
ข. ไม่สว่าง เพราะเป็นวงจรปิด
ค. สว่าง เพราะเป็นวงจรเปิด
ง. สว่าง เพราะเป็นวงจรปิด

11 จัดทำโดย นางมยุเรศ จิโน