The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.

Nafshi Journal is a unique supplement to the Yiddish weekly Moment Magazine on Mental Health, focusing on the specific issues that affect the heimeshe community, issues that don’t currently receive extensive coverage in the Yiddish reading market.

Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by Moment Magazine, 2018-04-23 22:45:17

Nafshi Journal | Issue #7

Nafshi Journal is a unique supplement to the Yiddish weekly Moment Magazine on Mental Health, focusing on the specific issues that affect the heimeshe community, issues that don’t currently receive extensive coverage in the Yiddish reading market.

‫הויז פון ר׳ תנחום דער וואסער‪-‬שעפער האט ער‬ ‫די הויפט אפטייטש‬ ‫בעסטע אויס פאר 'מיר'‪ .‬איינמאל דער מענטש‬
‫אריינגעקלאפט מיט עפעס א מורא׳דיגע דרך‬ ‫פון דעפרעסיע איז‬ ‫איז דערגאנגען וואס עס קומט אים אויס דאס‬
‫ארץ‪ .‬ר׳ תנחום טראכט ווער עס קלאפט דארט‬ ‫אז דער מענטש‬ ‫בעסטע איז די החלטה געמאכט געווארן‪ .‬מער‬
‫אזוי איידל‪ ,‬ער עפנט אויף און זעט נישט קיין‬
‫צווייטן ווי דעם שמש וואס זאגט אים‪ ,‬״איך‬ ‫פארלירט זיין‬ ‫האט נישט אויסגעפעלט‪.‬‬
‫האב געוואלט זאגן פאר'ן רב אז דער ציבור‬ ‫טעם אין לעבן‪ ,‬ער‬ ‫פארשטייט זיך אז אזא שטייגער האט‬
‫פארלירט אינטערעסע‬ ‫פראדוצירט צופרידענע מענטשן‪ .‬רואיגע‪,‬‬
‫ווארט שוין אין בית המדרש״‪...‬‬ ‫אין טאג טעגליכן‬ ‫פרייליכע און גוטמוטיגע מענטשן איז נישט‬
‫ר׳ תנחום ווערט רויט ווי א בוריק‪ :‬״עס‬ ‫רוטין‪ .‬דאס קען‬
‫איז עפעס פורים היינט?! נישט געטראפן קיין‬ ‫געווען קיין זעלטענע זאך‪.‬‬
‫בעסערע צייט ווען צו וויצלען ווי א׳ סליחות?!״‬ ‫ח"ו ברענגען‬ ‫ווידעראום היינט איז גאר אנדערש‪ ,‬עס איז‬
‫דער שמש דערשרעקט זיך‪ ,‬ער ווייסט נישט‬ ‫זעלבסטמארד אין‬ ‫א וועלט פון "והמה בקשו חשבונות רבים"‪ .‬ווען‬
‫וואס מען וויל פון אים‪ ,‬און אנטלויפט פון דארט‬ ‫עקסטרעמע פעלער‪,‬‬ ‫דער יונגערמאן הייבט אן טראכטן פון טון עפעס‬
‫פאר פרנסה ווייסט ער קודם ״וואס נישט״‪...‬‬
‫פארשעמטערהייט‪.‬‬ ‫אין א קליין דערפעלע נישט ווייט פון‬ ‫די שוויגער וויל נישט דאס‪ ,‬דער טאטע האלט‬
‫ר׳ תנחום גייט ארויס‪ ,‬רגליו מוליכות אותו‬ ‫קראקע וואוינט ר׳ פתחי׳ דער רב פון שטאט‬ ‫נישט פון יענץ‪ ,‬די ווייב טראכט אז דאס איז‬
‫לבית המדרש‪ ,‬איבעראל שטעלט מען זיך אפ און‬ ‫און ר׳ תנחום דער וואסער טרעגער‪ .‬ווען איינער‬ ‫נישט פאסיג‪ ,‬דער שכן און חבר אין ביהמ״ד‬
‫מען באגריסט אים מיט א חרדת קודש‪ ,‬״א גוט‬ ‫האט געהאט א שאלה איז ער געגאנגען צו ר׳‬ ‫מאכן חוזק פון יענץ‪ .‬עס בלייבט איבער א‬
‫מארגן‪ ,‬רב‪,‬״ זאגט שעפטיל קצב‪ .‬תנחום זעט אז‬ ‫פתחי׳ און ווען מען האט געברויכט וואסער איז‬ ‫קארגע ליסטע פון זאכן וואס מען קען נאך טון‪.‬‬
‫מען געגאנגען צו ר׳ תנחום‪ .‬אזוי איז געווען יארן‬ ‫דער שנה ראשונה יונגערמאן וואס וויל זיך‬
‫עפעס ערנסט גייט דא פאר‪.‬‬ ‫קוים שטעלן אויף די פיס דארף זיך צושטעלן און‬
‫אנקומענדיג אין ביהמ״ד הערט ר׳ תנחום‬ ‫לאנג‪.‬‬ ‫באפרידיגן א געוואלד מיט מענטשן‪ .‬ער דארף‬
‫ווי דער עולם שושקעט‪ ,‬עס ווערט שטיל און‬ ‫ווי פארשטענדליך פלעגט דער רב זיצן אין‬ ‫געפעלן און אויסנעמען ביי מאסן מענטשן‪.‬‬
‫יעדער ווארט דער רב זאל צוגיין צו זיין פלאץ‬ ‫בית המדרש אויבן אן‪ ,‬גלייך נעבן דעם בעל‬ ‫זיין החלטה וואס צו טון ווערט וועגן דעם פון‬
‫און אנהייבן אשרי יושבי‪ .‬תנחום גייט צו זיין‬ ‫תפילה‪ ,‬ווידער ר׳ תנחום וואסער טרעגער איז‬ ‫א פשוט'ע באשלוס וואס איז מיר די מערסטע‬
‫פלאץ אויף די לעצטע שורה‪ ,‬אבער דער גבאי‬ ‫געזעצן אויפ'ן לעצטן באנק צוזאמען מיט'ן‬
‫פון ביהמ״ד לויפט גלייך צו רויט און אנגעצויגן‪,‬‬ ‫פאסיג‪ ,‬ממש א בארג‪.‬‬
‫און פרעגט‪ ,‬״פארוואס האט זיך דער רב געזעצט‬ ‫בעקער און די אנדערע ארבעטער‪.‬‬ ‫ווער רעדט נאך אין פעלער ווען כדי ריכטיג‬
‫פון הינטן?״ און אזוי רעדענדיג שלעפט ער אים‬ ‫איין שיינע יאר‪ ,‬עס איז א׳ סליחות‬ ‫אויסצונעמען דארף מען טון איין געוויסע זאך‪.‬‬
‫ארויף צום אויבנאן און איז אים מכבד מיט דעם‬ ‫פארטאגס‪ ,‬דער שמש לויפט ארום קלאפן אויף‬ ‫אין איין משפחה מוז יעדער האנדלען אין ריעל‬
‫די פענסטער ״שטייט אויף צו סליחות! שטייט‬ ‫עסטעיט‪ .‬דאס איז א באפעל! ווער עס האנדלט‬
‫רב׳ס פלאץ‪.‬‬ ‫אויף לעבודת הבורא!״ אין מקוה זעען זיך שוין‬ ‫מיט עמעזאן איז א דורכפאל‪ .‬די גאנצע בליק‬
‫פון דער אנדערער זייט‪ .‬ר׳ פתחיה דער רב‬ ‫אן די זריזים‪ ,‬ר׳ שניאור‪ ,‬דער ראש החבורה פון‬ ‫אויף מענטשן אין יענע משפחה איז‪ ,‬וויפיל בנינים‬
‫שטייט אויף צו סליחות מיט צוויי שעה פריער‬ ‫האט ער‪ .‬פארשטייט זיך אז דער יונגערמאן וועט‬
‫ווי נארמאל‪ ,‬ער איז דאך רב פון שטאט‪ .‬ער גייט‬ ‫חברת ש״ס מיט נאך אנדערע‪.‬‬ ‫נישט אזוי שנעל קענען פועל'ן ביי זיך אריינצוגיין‬
‫אין מקוה מיט א חרדת קודש‪ ,‬קיינער גריסט‬ ‫אבער ווי אינטערעסאנט עס הערט זיך האט‬ ‫אין עפעס אנדערש‪ .‬איי ריעל עסטעיט איז נישט‬
‫אים נישט‪ .‬ארויסקומענדיג פון מקוה פרעגט‬ ‫דער שמש געמאכט א טעות און אנקומענדיג צום‬ ‫עכט די זאך אין וואס ער האט א געשמאק‪ ,‬ער‬
‫אים איינער צי ער האט אפשר וואסער צו‬ ‫וואלט ליבערשט געהאנדלט מיט עסן‪ ,‬אדער‬
‫פארקויפן‪ ,‬דער רב כאפט נישט וואס ער רעדט‪.‬‬ ‫געזונגען ביי חתונות‪ ,‬אבער ניין! אויב ווילסטו‬
‫ער קומט אן אין בית המדרש‪ ,‬זעצט זיך אויף‬ ‫זיין ״א מענטש צום טיש״ דאן זאלסטו בעסער‬
‫זיין פלאץ‪ ,‬אבער גלייך שפרינגט דער עולם אויף‪.‬‬
‫א חוצפה! דער וואסער טרעגער זעצט זיך אויפ'ן‬ ‫טון ריעל עסטעיט!‬
‫דאס איז דער חילוק צווישן אמאל און‬
‫רב׳ס פלאץ?! אראפ!‬ ‫היינט‪ .‬אמאל האט מען געלעבט פאר זיך‪ ,‬געטון‬
‫מען פירט אים צום לעצטן באנק‪ ,‬ביים‬ ‫וואס עס האט אינערליך געצויגן דעם מענטש‪.‬‬
‫פלאץ פונעם וואסער טרעגער‪ .‬און דער גבאי‬ ‫היינט לעבט מען פאר יענעם‪ ,‬יעדער נאר נישט‬
‫מורמלט נאך צו ״איזהו חכם המכיר את מקומו״‪.‬‬ ‫איך‪ ,‬און מען טוט דאס וואס ציט פאר יענעם‪.‬‬
‫עס גייט אדורך א טאג‪ ,‬וואך‪ ,‬חודש‪ ,‬יאר‪,‬‬
‫אבער דאס איז עס‪ .‬ר׳ פתחיה דער רב איז געווען‬ ‫דערשטיקן "זיך"‬
‫געצוואונגען אויפצושטיין פרי פארטאגס שעפן‬ ‫צוליב "יענעם"‬
‫וואסער‪ ,‬ווייל אויב נישט האט ער געוואוסט‬
‫וועט עס זיך נישט לוינען‪ ,‬מען דארף דאך‬ ‫לאמיר ממחיש זיין די גרויסע חלק וואס די‬
‫ברענגען ברויט אין שטוב‪ .‬ווידער ר׳ תנחום האט‬ ‫באשעפטיגונג נעמט אויס ביי א מענטש‪ ,‬מיט א‬
‫געמוזט ענטפערן שאלות און פירן די שטאט‪.‬‬
‫פארשטייט זיך אז ביידע פון זיי האבן‬ ‫מעשה שלא היה‪.‬‬
‫פארלוירן זייער טעם אין לעבן‪ .‬דער רב איז‬

‫ניסן תשע״ז ‪11‬‬











‫דער ‪ ADD‬מענטש קען‬ ‫דער עולם גייט אין גרויסן; איינער גייט צו קורסן איבער‬
‫זיך נישט צושטעלן צו קיין‬ ‫זעלבסט זיכערקייט‪ ,‬א צווייטער גייט צו שיעורים איבער‬
‫סיסטעם אדורך צו לערנען‬ ‫תורת הנפש‪ ,‬א דריטער לערנט זיך צו זיין א מומחה‪ ,‬און א‬
‫פערטער דארף ליידער צוקומען צו א מומחה‪ .‬און פאר מיין‬
‫יעדן טאג איין בלאט פון‬
‫א ספר‪ ,‬אבער אויב ציעט‬ ‫שוויגער העלפט שוין נישט קיין מומחה‪...‬‬
‫אים דער ספר איז גארנישט‬
‫ביי אים זיך צו אראפזעצן‬ ‫א גוטמוטיגער קאמענטאטאר אויף אידישע וועלט אין א הקדמה‬
‫און דורך לערנען דעם ספר‬ ‫צו זיין מהלך וויאזוי איבערצוקומען גייסטישע שוועריגקייטן‪.‬‬
‫מדאשקע לדאשקע אין איין‬
‫אטעם! און פארגעסן פון די‬ ‫‪...‬צוגעגליכן צו גלאז‪,‬‬ ‫יא! עס איז דא‬
‫גאנצע וועלט ארום‪ .‬קומט‬ ‫האקל און שיין‪,‬‬ ‫א ריזיגע קרייז‬
‫אויס אז פונקט אזוי ווי מ'קען‬
‫זאגען אז די ‪ ADD‬האבן‬ ‫אומבייגעדיג‪ ,‬דערהייבט‬ ‫פון העכסט‬
‫א חסרון אז עס פעלט זיי‬ ‫נישט קיין פרעשור‪ ,‬נאכ'ן‬ ‫געלונגענע‪,‬‬
‫אטענשאן‪/‬קאנצענטראציע‬ ‫צעברעכן קען זיין שווער‬ ‫טאלאנטפולע‪,‬‬
‫צו טאן אדער לערנען זאכן‬ ‫באזעצענע‬
‫וואס עס אינטערעסירט זיי‬ ‫צו פאררעכטן‪.‬‬ ‫מענטשן‪ ,‬וואס‬
‫נישט‪ ,‬קען מען עס אנקוקון‬ ‫אלע זענען אין‬
‫פונקט פארקערט און זאגן‬ ‫הרב שמעון גרין איז‬ ‫דעם זעלבן‬
‫אז זיי האבן א מורא'דיגע‬ ‫מסביר די פיר ערליי‬
‫קאנצענטראציע אין די זאכן‬ ‫נאטורן וואס זענען‬ ‫פעקל‪.‬‬
‫וואס עס אינטערעסירט זיי‬ ‫דא ביי מענטשן‪ ,‬די‬
‫יא! אזוי ווייט אז חוץ פון די‬ ‫האקלסטע נאטור‬ ‫אן ארטיקל‬
‫זאך וואס אינטערעסירט זיי‬ ‫גלייכט ער צו צו‬
‫איז די וועלט געשטארבן‪,‬‬ ‫גלאז‪" .‬א מחנך‬ ‫אין‬
‫דו קענסט זיין נעבן זיי און‬ ‫דארף קענען זיינע‬ ‫להתחזק‬
‫שרייען און זיי זעען דיך‬ ‫תלמידים‪ ,‬ער דארף‬ ‫חלק ב'‬
‫נישט און הערן דיך נישט!‬ ‫ארבעטן מיט זיי לויט‬ ‫איבער‬

‫א קאמענטאטאר אויף‬ ‫זייערע נאטורן"‪.‬‬ ‫ענקזייעטי‬

‫אידישע וועלט שרייבט‬ ‫והמסתעף‪.‬‬

‫זיין מיינונג אויף ‪.ADD‬‬

‫‪ ADD‬איז ווי פירן א שנעלע קאר וואס מען קען נישט אפשטעלן‪ .‬צומאל ווערט די קאר איבערגעהיצט פון פארן‬
‫אזוי שנעל‪ ,‬עס נעמט זיך דרייען און דעם דרייווער שווינדלט אין מח‪ ,‬אבער אן קאנטראל אויפ'ן ברעיק איז‬
‫כמעט אוממעגליך צו פארמיידן אן עקסידענט‪.‬‬

‫חזק תשע"ד אין דעם ארטיקל וואס האט געטוישט דאס לעבן פון אסאך מענטשן‪ ,‬אויף דער ברייט פארשפרייטער ‪ ADD‬מחלה‬
‫וואס איז "דריי בוכשטאבן וואס ענדיגן זיך מיט 'דיסארדער'‪ ,‬אבער ווען מען באקענט זיך נאנט מיט די אייגנשאפטן‪ ,‬דערזעט‬
‫מען אז טראץ דעם מעדיצינישן נאמען‪ ,‬איז ‪ ADD‬לאו דוקא א 'דעפיציט' וואס מען דארף ערגענצן‪ ,‬אדער א 'דיסארדער'‬

‫וואס מען דארף אויסהיילן‪".‬‬

‫ניסן תשע״ז ‪17‬‬

‫ָאן ַא‬ ‫ישאומרים‬

‫‪ 18.5%‬צ ָאל‬ ‫אלס געטרייע אישי הציבור – וועלכע זענען עוסק‬
‫בצרכי ציבור אין זענען באשעפטיגט מיט פארשידענע‬
‫ערוואקסענע אין אמעריקע וואס ליידן פון א‬
‫גייסטישער קראנקהייט‪.‬‬ ‫ציבור'ישע ענינים – קומט אייך געוויס אויס זיך צו‬
‫באגעגענען מיט פארשידענע ערליי קעיסעס און מצבים‬
‫‪4%‬‬
‫ביים ציבור‪ .‬צומאל קען מען זיך אנטרעפן אין געוויסע‬
‫ליידן פון א גייסטישער קרענק וואס נעמט‬ ‫פעלער וואס קענען מעגליך אויסזען ווי ס'האנדלט זיך‬
‫אוועק זייער מעגליכקייט צו טון צוויי אדער‬ ‫איבער מינדערוויכטיגע ענינים‪ ,‬צב"ש א געפעכט‪ ,‬דין‬
‫ודברים‪ ,‬פראבלעם מיט אן אומפאלגזאם קינד‪ ,‬שווערע‬
‫מער וויכטיגע לעבנס טאטן‪.‬‬
‫פארפאלק‪ ,‬א‪.‬ד‪.‬ג‪.‬‬
‫‪18.1%‬‬ ‫אין פאקט אבער – אויב איז מען אביסל מער‬
‫באקאנט מיט די ריכטיגע פאקטן‪ ,‬סימפטאמען‪,‬‬
‫ערוואקסענע אין אמעריקע האבן שוין אמאל‬ ‫אנאליזירונג – קען מען צומאל לייכט באמערקן אז‬
‫געליטן פון סיי וועלכע פארמאט פון ענקזייעטי‪.‬‬ ‫געוויסע פעלער גרעניצן זיך מעגליך מיט ערנסטע‬
‫עמאציאנאלע פראבלעמען וואס פארלאנגט גרונטליכע‬
‫‪ 14‬יאר‬ ‫פראפעסיאנאלע הילף און באהאנדלונג‪ .‬צומאל פעלט‬
‫זיך אויס ערנסטע הילף‪ ,‬און צומאל קען מען בלויז‬
‫די יארגאנג ווען האלב פון די מענטשן וואס‬ ‫מיט די ריכטיגע ייעוץ און אנווייזונג צוריקשטעלן א‬
‫ליידן פון כראנישע גייסטישע קרענק האבן‬
‫פארפאלק\משפחה אויף די פיס בעז"ה‪.‬‬
‫אנגעהויבן צו ליידן‪.‬‬ ‫פאר דעם צוועק שפירן מיר פאר וויכטיג פארצושטעלן‬

‫‪ 193.2‬ביליאן‬ ‫דא פארשידענע אינפארמאציע איבער עמאציאנאלע‬
‫אנגעלעגנהייטן‪ ,‬וועלכע מאכן זיך ליידער זייער אפט‪,‬‬
‫וויפיל געלט אמעריקע פארלירט יערליך צוליב‬ ‫און מיר האפן דערמיט צו געבן א געלעגנהייט צו קענען‬
‫מענטל קרענק‪.‬‬ ‫זיך אביסל נענטער באקענען מיט די פאקטן‪ ,‬סימנים‪,‬‬

‫‪11%‬‬ ‫אפשאצונגען‪ ,‬א‪.‬א‪.‬וו‪ .‬וואס וועט זיין א שטארקער‬
‫תועלת לאורך הדרך‪.‬‬
‫קינדער צווישן ‪ 4‬ביז ‪ 17‬יאר וואס ליידן אויף‬
‫‪ ,ADHD‬לויט די ‪ .CDC‬די ‪ APA‬רעכנט אז עס‬ ‫א חלק פון די הקדמה צו א קונטרס וואס איז פארטיילט‬
‫געווארן דורך "ריליעף" פאר אלע אישי ציבור אין קרית יואל‬
‫האלט "נאר" ביי ‪.5%‬‬ ‫פארגאנגענע חודש תשרי ביי א סעמינאר וואס זיי האבן‬
‫דארט געמאכט‪ .‬דער קונטרס גייט אדורך אסאך גייסטישע‬
‫ווייניגער פון‪20%‬‬ ‫מחלות‪ ,‬זייער אפטייטש‪ ,‬די סימפטאמען‪ ,‬און נאך פאקטן‪.‬‬

‫ערוואקסענע וואס ליידן אויף ‪ ADHD‬גייען זיך‬ ‫‪...‬וויל איך דערציילן אז לאנגע יארן האב איך‬
‫העלפן‪.‬‬ ‫געליטן דערפון‪ ,‬ביז א דאקטאר האט מיר פארשריבן‬
‫"ביוספאר"‪ ,‬וואס איז אנגענומען אלס אן ענקזייעטי‬
‫‪ 5.7‬מיליאן‬
‫קלאס מעדיצין אבער ווערט נישט גענוצט ביי‬
‫אמעריקאנער ערוואקסענע וואס ליידן פון‬ ‫אלגעמיינע ענקזייעטי נאר ביי איינצלנע סארט‬
‫בייפאלער‪.‬‬ ‫סימפטאמען‪/‬אבסעסיוו‪/‬טיקס ווי פליקן די האר‪.‬‬
‫דער מעדיצין ארבעט וואונדערליך‪ ,‬איך האב מער‬
‫‪85,000‬‬ ‫נישט געפליקט קיין האר‪ ,‬כאטש דאס איז נישט קיין‬

‫היימישע אידן וואס האבן זיך שוין געלאזט גיין‬ ‫גאראנטי ביי יעדן איינעם‪.‬‬
‫היילן פאר גייסטישע שוועריגקייטן‪ ,‬לויט ר׳‬
‫סענדר ארנשטיין‪ ,‬דער מייסד פון "ריליעף"‪.‬‬ ‫א בריוו אין המספיק גאזעט עצה'ט ענקזייעטי מעדיצין‬
‫פאר האר פליקן‪.‬‬

‫ניסן תשע״ז‬ ‫‪18‬‬



‫ פוןצורמעעככלל‬

‫זיך געכאפט אז חתונה האבן איז א זאך וואס‬ ‫י וועלט פון תורת הנפש איז ברייט‪ .‬זייער ברייט‪ .‬פון איין זייט איז‬
‫גייט אים אויך דארפן אנטרעפן פריער אדער‬ ‫עס א מעלה‪ ,‬עס איז דא א ריזיגע אויסוואל פון פראפעסיאנאלן‪ ,‬עס‬
‫שפעטער‪ ,‬און אויב נעמט ער זיך נישט אין דער‬ ‫זענען פארהאן הונדערטער מהלכים וואס פארשפרעכן אויסצוהיילן‬
‫האנט אריין וועט ער שווערליך קענען טראגן די‬ ‫גייסטישע פראבלעמען‪ ,‬ממש א וועלט פאר זיך‪ ,‬אבער דא עקא אז‬
‫עול פון שפייזן א פאמיליע און אלעס וואס קומט‬
‫מיט דעם‪ .‬פון איין טאג אויפ'ן צווייטן האט זיך‬ ‫דאס ברענגט אויך צעמישעניש‪.‬‬
‫יעדער וויל האבן דאס בעסטע‪ ,‬און יעדער פארשפרעכט אז ער‬
‫יאסל געטראפן ליידן פון ״ענקזייעטי״‪.‬‬ ‫איז די בעסטע‪ ,‬מען גייט "פון רעכל צו מעכל"‪ ,‬און מען דרייט א ראד‬
‫בערל׳ס פראבלעם האט זיך אנגעהויבן ווען‬
‫אינמיטן העלן טאג איז אים באפאלן א שרעק‪.‬‬ ‫וואס קען אנגיין פאר חדשים און יארן‪ ,‬יעדן טאג שפראצן ארויס נייעד‬
‫פלוצלינג‪ ,‬אן קיין ווארענונג‪ .‬ער האט זיך נישט‬
‫געקענט מסביר זיין וואס דאס איז‪ .‬נישט וויסנדיג‬ ‫מהלכים‪ ,‬וואס ברענגען פרישע האפענונג פאר די וואס ליידן‪ ,‬און‬
‫וואס צו ערווארטן איז דער פחד געווארן נאר‬ ‫ליידער ווערט מען פיל מאל אנטוישט ביים ענדע פון וועג‪ .‬דער טונעל קען אמאל זיין לאנג און‬
‫שטארקער – אין דער קלינישע שפראך ווערט‬
‫דאס אנגערופען א פאניק אטאקע‪ .‬וואס גייט‬ ‫נערווירנד‪.‬‬
‫דא פאר? האט בערל געקלערט מיט אנגסט‪ .‬איך‬ ‫אלס לייף און ביזנעס קאוטש אין מאנסי זענען מיר זייער באקאנט מיט די אלע פעלער‪ .‬איז לאמיר‬
‫געדענק נישט עפעס ספעציעל זאל פארקומען‬ ‫נעמען דעם עולם אויף א נסיעה און זיך ארויסלאזן אויף א רייזע וואס פיל צווישן אונז קענען שוין‬
‫מיט מיר לעצטנס‪ .‬וואס האט געטוישט מיין‬ ‫ליידער זייער גוט בבחינת מבשרי אחזה‪ ,‬אנדערע גייען דא אדורך צום ערשטן מאל‪ ,‬און האפנטליך‬

‫לעבן?‬ ‫אויך די לעצטע‪.‬‬
‫לאמיר זיך אריבערכאפן צו דער ביורא פון‬ ‫אלזא‪ ,‬בינדט אייך גוט צו‪ ,‬לאמיר אריינגיין אין די וועלטן פון יאנקל‪ ,‬יאסל‪ ,‬בערל און שמואל‪ ,‬און‬
‫ברוך און שמואל‪ ,‬צוויי דערפאלגרייכע שותפים‬
‫וואס פירן ברייטפארצווייגטע געשעפטן‬ ‫זען וואס זיי גייען אדורך‪.‬‬
‫אינאיינעם‪ .‬שמואל איז א זייגער מאשין‪ ,‬זיין‬
‫ווארט איז א ווארט און א צייט איז ביי אים‬ ‫אומוטיגקייט לעצטנס? יאנקל האט געשפירט‬ ‫סאיפמרפאטבאלמעעןם פון‬
‫א צייט‪ .‬אין בית המדרש ווייסט מען אז ווען‬ ‫זייער צעבראכן מיט זיך‪ .‬און דער פאקט אז ער‬
‫שמואל קומט אן קען מען אנשטעלן דעם זייגער‬ ‫האט נישט געקענט אנגעבן קיין גענויע סיבה‬ ‫ווען יאנקל האט שוין ווידער נישט‬
‫לויט זיינע טריט‪ ,‬ער ערשיינט יעדן טאג אין‬ ‫וואס זאל מסביר זיין זיינע דריקענישן האט אים‬ ‫געשפירט דעם נאטירליכן דראנג צו עסן האט‬
‫ער איינגעזען אז עפעס איז נישט גלאטיג דא‪.‬‬
‫נאר געמאכט שפירן ערגער‪.‬‬ ‫וואו איז דער פרייליכער לעבעדיגער יאנקל‬
‫דער טאנצעדיגער בחור‪ ,‬יאסל‪ ,‬וואס נעמט‬ ‫פארשוואונדן? וואס קען זיין פשט פון דער‬
‫אלעס גרינג‪ ,‬האט זיך מיטאמאל געטראפן אין‬
‫א ווינקל‪ .‬דער גייסטישער ווינקל האט אים‬
‫בלאקירט אין לעבן און געשטערט‪ .‬ער האט‬

‫ניסן תשע״ז‬ ‫‪20‬‬

‫צו גיין צו א מומחה‪ .‬ער האט געהאפט געוואויר‬ ‫די אויסמאטערנדע רייזע פון זוכן‬
‫צו ווערן מה לי ולצרה הזאת‪ ,‬וואס דרוקט מיר‪,‬‬ ‫דעם ריכטיגן דיאגנאז און היילונג‬
‫וואו שטעקט מיין פראבלעם און וואס קען מען‬ ‫צו א גייסטישן פראבלעם‪ ,‬הערנדיג‬

‫טון עס צו היילן‪.‬‬ ‫אן ענדלאזע קוואל פון עצות‬
‫די "איוואליועישאן" האט זיך אנגעהויבן‬ ‫און לויפנדיג פון איין הייל‪-‬‬
‫נאך א שטונדע וואקאציע אין ווארטזאל‪ .‬דער‬
‫מומחה נעמט אים אויף אן אינטערוויו‪ ,‬גייט‬ ‫מיטל צום אנדערן‬
‫דורך מיט אים זיין גאנצע היסטאריע‪ ,‬און יאנקל‬
‫ווייסט נישט וואס צו טון מיט זיך‪ .‬צוליב דעם‬ ‫הרב חיים מאיר פערל‬
‫בין איך אהערגעקומען? וואס גייט אים אן וואס‬
‫עס איז מיט מיר פארגעגאנגען אלס קינד? איך‬ ‫וועט ברענגען‪ .‬וואס איז יעצט געשען? גייען די‬ ‫דער זעלבער צייט‪ ,‬ער וועט זיך קיינמאל נישט‬
‫סימפטאמען צוריקקומען מארגן? צו וועם זאל‬ ‫טוישן‪ .‬ניין אזייגער פינקטליך זיצט שוין שמואל‬
‫וויל דאך היילן מיינע יעצטיגע פראבלעמען‪.‬‬ ‫ביי זיין טישל אין אפיס פארטיפט איבער א הויפן‬
‫נאך אלעם איז ער דער מומחה‪ ,‬טרייסט זיך‬ ‫איך מיך ווענדן? וויאזוי ווערט מען פטור?‬
‫יאנקל‪ .‬אויב ער שפירט פאר וויכטיג צו פרעגן די‬ ‫ווען יאנקל האט איינגעזען אז די שלעכטע‬ ‫דאקומענטן וואס דארפן ווערן מסודר‪.‬‬
‫שאלות דאן איז ער מסתמא גערעכט‪ .‬פארפאלן‪,‬‬ ‫מוט גייט נישט אוועקגיין פון זיך אליין איז ער‬ ‫אזוי איז אלעמאל געווען ביז יענעם‬
‫דאס איז איינס פון די פרייזן וואס מען דארף‬ ‫געווארן דערשראקן און זאגאר פארלוירן‪ .‬זיין‬ ‫דינסטאג אינדערפרי‪ .‬ברוך זיצט אין אפיס‪ ,‬עס‬
‫באצאלן זיך צו קענען היילן מיט'ן אייבערשטנ'ס‬ ‫זעקסטע חוש האט אים שוין געזאגט אז עפעס‬ ‫רוקט זיך א מינוט נאך א מינוט‪ ,‬מען האלט שוין‬
‫הילף‪ .‬עכ״פ אזוי האט ער נאך דעמאלט געמיינט‪.‬‬ ‫דראסטיש קומט מיט אים פאר און זיך פארהוילן‬ ‫צען מינוט נאך ניין און שמואל איז נאכנישט דא‪.‬‬
‫אך‪ ,‬ווען ער ווייסט ווען וויפיל ער וועט נאך‬ ‫דערפון וועט נישט העלפן‪ .‬ער גייט אריבער צו‬ ‫עפעס דראסטיש איז געשען‪ ,‬איז ברוך זיכער‪.‬‬
‫באצאלן אויסצופירן דעם פראיעקט וואס איז‬ ‫זיין ראש ישיבה פאר א עצה‪ .‬דער אנטווארט‬ ‫ער געדענקט נישט דאס לעצטע מאל וואס אזא‬

‫יעצט זיין הויפט פריאריטעט‪.‬‬ ‫האט געמאכט זיין הארץ פארפעלן א קלאפ‪.‬‬ ‫זאך איז פארגעקומען ביי זיין שותף‪.‬‬
‫ענדליך נאך א שטונדע פון ענטפערן‬ ‫״עס קען זיין אז דו ברויכסט זען א מענטל‬ ‫זיך רישנדיג אויפ'ן ערגסטן רופט ער אן‬
‫נערווירנדע פראגעס האט זיך דער אינטערוויו‬ ‫שמואל און דרוקט אויס זיין וואונדער איבער דער‬
‫אפיציעל געשלאסן‪ .‬יאנקל איז געבליבן‬ ‫העלט פראפעסיאנאל‪".‬‬ ‫פארשפעטיגונג‪" .‬ברוך‪ ,‬פרעג נישט‪ ",‬צווינגט‬
‫ווארטן מיט אנגסט צו הערן די רעזולטאטן‪.‬‬ ‫"וואס?! איך?‪ ...‬א מענטל‪-‬העלט פאציענט?‬ ‫זיך שמואל ארויסצוזאגן אפאר ווערטער‪" ,‬איך‬
‫״אין וועלכער קאטעגאריע פונעם די‪.‬עס‪.‬עם‪.‬‬ ‫איך בין נישט נארמאל? איך האב א נפשיות'דיגע‬ ‫שטארב! מיין רוקן רייסט פאר יסורים‪ ,‬איך קען‬
‫(‪ DSM‬איז די אפיציעלע בוך מיט אלע ערליי‬ ‫זיך קוים רירן‪ .‬איך האב אן אפוינטמענט ביים‬
‫נפשיות׳דיגע פראבלעמען און זייערע באדייטן‪,‬‬ ‫פראבלעם? נישט איך‪ ,‬א צווייטער!"‬ ‫דאקטער אין א שעה ארום און איך ווייס נישט‬
‫און דאס ווערט גענוצט צו דיאגנאזירן א‬ ‫ווען זיין גוטער פריינט צו וועם ער האט‬
‫פאציענט) וועל איך אריינפאסן?״ האט ער זיך‬ ‫זיך אויסגערעדט האט נישט אנדערש רעאגירט‬ ‫ווי אזוי איך וועל אנקומען אהין‪".‬‬
‫האט יאנקל איינגעזען אז עס איז ווייט נישט קיין‬
‫שטיל געוואונדערט‪.‬‬ ‫קינדערשפיל און מען דארף זיך גיין העלפן‪ .‬אליין‬ ‫משצליואםותמיט'ן‬
‫דער מומחה האט נישט געלאזט לאנג ווארטן‪,‬‬
‫נאך א קורצע פארזוימונג איז ער צוריקגעקומען‬ ‫וועט גארנישט געשען‪.‬‬ ‫יאנקל‪ ,‬יאסל‪ ,‬בערל און שמואל‪ ,‬ציטערן‬
‫מיט די רעזולטאטן‪ .‬ער נעמט אראפ די ברילן‬ ‫און ווען ער האט איינגעזען דעם‬ ‫פאר שרעק‪ .‬זיי ווייסן נישט וואס עס קומט‬
‫פון שפיץ נאז און זאגט מיט א קאלטן טאן‪:‬‬ ‫פאקט אז געפילן שרעקן זיך נישט פון זיינע‬ ‫פאר מיט זיי און וואונדערן זיך וואס דער מארגן‬
‫"קוק אהער‪ ,‬היות דיינע סימפטאמען גייען שוין‬ ‫איבערראשונגען‪ ,‬דער חשק צום לעבן ווערט נאר‬
‫אן מער ווי צוויי וואכן‪ ,‬איז שטארק מסתבר אז‬ ‫ווייניגער‪ ,‬האט ער זיך ענדליך אונטערגעגעבן און‬
‫האט אנגענומען די קוראזש וואס פארלאנגט זיך‬
‫דו ליידסט פון‪ ...‬דעפרעסיע‪".‬‬
‫פון וואס? דעפרעסיע? איך? דער איז ביים‬
‫דעת? יאנקל איז אויסער זיך‪ .‬נישט געקומען‬
‫אין וויסטן חלום אז ער וועט אמאל דיאגנאזירט‬
‫ווערן מיט א גייסטישן צושטאנד‪ .‬ווער רעדט‬
‫נאך פון דעפרעסיע? מי מילל ומי פילל‪ .‬דער‬

‫געלונגענער יאנקל?!‬
‫די פאקטן פאטשן אבער אין פנים‪ ,‬אז‬
‫דער מומחה זאגט דעפרעסיע איז דעפרעסיע‪.‬‬
‫דער פרייליכער יאנקל מוז זיך בלית ברירה‬
‫צוזאמנעמען די געדאנקען‪ ,‬איינזען די נישט‬
‫אזוי פרייליכע מציאות אז ער איז מער נישט‬
‫דער פרייליכער יאנקל‪ .‬איך בין דיאגנאזירט מיט‬
‫דעפרעסיע‪ .‬נישט מער און נישט ווייניגער‪.‬‬

‫ניסן תשע״ז ‪21‬‬

‫זיי וויסן אז אין די אטעמען פונעם מענטש ליגן‬ ‫פסיכאלאגישע טערמינען‪" :‬דו צעדרוקסט צו‬ ‫דער דאקטאר לאזט אים זיך אריענטירן‬
‫פארשטעקט רוב פראבלעמען‪ ,‬עס קען זיין אז‬ ‫שטארק דיינע געפילן‪ ,‬דו דארפט זיי עפענען‬ ‫בעפאר ער איז ממשיך‪:‬‬
‫דו נעמסט נישט אריין גענוג אקסידשען‪ ,‬הייב אן‬ ‫און עס אנערקענען‪" ,‬פעיסן"‪ ,‬נאר אזוי וועסטו‬
‫אטעמען געזונט און דו וועסט ווערן א צווייטע‬ ‫"די גוטע נייעס איז אז היינטיגע צייטן זענען‬
‫בריאה‪ .‬עס איז לא יאומן כי יסופר‪ ".‬פארשטייט‬ ‫קענען אנגיין ווייטער‪".‬‬ ‫פארהאן אסאך מעגליכקייטן‪ .‬דו קענסט זיך‬
‫זיך אז א לעקציע אויף דער ריכטיגער מהלך האט‬ ‫ווען זיין שכן משה האט געהערט פונעם‬ ‫נעמען צו מעדיצינען‪ ,‬אדער קענסטו פרובירן‬
‫פראבלעם האט ער נישט געצעגערט נאר‬ ‫קודם צו מאכן ‪ CBT‬טעראפי‪ .‬אויב ביידע‬
‫נאכגעפאלגט‪.‬‬ ‫אנגערופן יאנקל׳ען און באפוילן מיט א זיכערן‬ ‫אפציעס העלפן נישט זאלסטו צוריקקומען‬
‫די ליסטע פון רעקאמענדאציעס האט נישט‬ ‫טאן‪" :‬דו דארפסט טון הלכה למעשה‪ .‬איך‬ ‫אהער‪ ,‬און מען וועט אויסארבעטן א צווייטן‬
‫קיין ענדע‪ ,‬פון פרובירן צו טון פשוט'ע איבונגען‬ ‫גיב דיר א נומער פון א טעראפיסט‪ ,‬א מומחה‬ ‫פלאן‪ .‬אצינד ליגט די אפציע אין דיינע הענט‪,‬‬
‫צו בארואיגן דעם נערוון סיסטעם ביז פארן קיין‬ ‫אין 'קאגניטיוו ביהעיוויורעל טעראפי' (‪,)CBT‬‬ ‫דו קענסט אויסקלויבן וואס צו טון און אויף‬
‫לאנדאן מאכן פריזם גלעזער‪( ,‬דארט ליגט דער‬ ‫פארבינד זיך מיט אים שוין‪ ,‬ער וועט דיר‬
‫פראבלעם‪ ...‬אין די פארקרומטע אויגן)‪ .‬יעדער‬ ‫אויסלערנען וויאזוי צו קאנטראלירן דיינע‬ ‫וועלכע מהלך דו ווילסט גיין ערשט‪".‬‬
‫ווערט א מומחה און אלע האבן צו זינגען און צו‬ ‫מחשבות און מעשים ווען זיי שטערן דיר במשך‬ ‫יאנקל הייבט זיך אויף און טראכט צו זיך‪,‬‬
‫זאגן‪ ,‬און די ערגסטע איז נאך דאס וואס אלע‬ ‫דעם טאג‪ .‬זיצן אויף געפילן טראגט נישט אין‬ ‫״געוואלד‪ ,‬וואס דארף איך טון יעצט‪ ,‬וואס‬
‫זאגן מיט א זיכערקייט אז יעדער רעדט שטותים‬ ‫זאל איך פרובירן קודם? וואו הויבט מען דא‬
‫ערגעץ‪".‬‬ ‫אן? וועמען זאל איך פרעגן? איך לייד טאקע פון‬
‫– אויסער אים זעלבסט‪ ,‬פארשטייט זיך‪.‬‬ ‫דער געוועזענער ראש ישיבה זיינע‪ ,‬נאכ'ן‬ ‫דעפרעסיע? וואס גייט מיין ווייב זאגן צו דעם?״‬
‫און אז ער איז מחליט צו פרעגן א חסידי'שן‬ ‫אויסהערן אלע פרטים זאגט אומצוויידייטיג‪" :‬א‬ ‫מיט א זאק פון שאלות‪ ,‬צעמישט און פארנעפלט‬
‫איד אין בית‪-‬המדרש‪ ,‬וועט יענער אוועקמאכן‬ ‫שאד אויף די טעראפי‪ ,‬איך קען דיך נאך פון אלס‬ ‫ווי א וואלקן נעמט ער זיך צוזאם‪ ,‬זיין געמיט איז‬
‫אלע אפציעס‪ ,‬פארקנייטשן דעם שטערן און א‬ ‫בחור‪ .‬דו האסט נישט בעצם קיין פראבלעם‬ ‫געפאלן‪ ,‬ער לאזט זיך אהיים מיט געמאסטענע‬
‫מאך טאן מיט די האנט‪" :‬לאז דיך אפ מיט די‬ ‫פאר זיך‪ ,‬דו האסט א 'כעמישע אומבאלאנס'‪ .‬גיי‬
‫היינטיגע מעשיות‪ ,‬זאלסט טון אזוי ווי אונזערע‬ ‫צוריק צו דיין דאקטער‪ ,‬און הייב שוין אן מיט‬ ‫טריט‪.‬‬
‫זיידעס האבן געטון פאר הונדערט יאר צוריק‪ ,‬זיי‬ ‫די מעדיצינען‪ .‬יעדע מינוט וואס דו צעגערסט‬ ‫ער שטייט פאר א שיידוועג‪ ,‬די ספיקות‬
‫דיך בלויז מחזק אין אמונה אין בטחון און מיט'ן‬ ‫פארפאטשקעסטו נאך א מינוט פון דיין לעבן‪".‬‬
‫הערנדיג דאס שרייט די ווייב געוואלד! "נעם‬ ‫נודשען‪.‬‬
‫אויבערשטנ'ס הילף וועט אלעס זיין בסדר‪".‬‬ ‫נישט קיין מעדיצינען‪ ,‬עס האט געפערליכע סייד‬
‫עפעקטס‪ ,‬און עס מאכט נאר מער משוגע‪ .‬גיי צו‬ ‫וומעאןו אהיןי?בט‬
‫פצווןמרעעככלל‬ ‫א 'נאטירליכע היילער'‪ ,‬ער וועט טעסטן וועלכע‬
‫וויטאמינען עס פעלן דיר‪ ,‬וואס דו מעגסט עסן‬ ‫יאנקל איז נישט פון די סארט מענטשן וואס‬
‫צעמישט און פארלוירן פרובירט יאנקל‬ ‫און וואס נישט‪ ,‬איך זאג דיר‪ ,‬עס לוינט זיך צו‬ ‫וועלן זיך לאזן פארפירן פון נארישע געפילן‪ .‬אויב‬
‫צו טרעפן דאס וואס וועט אים היילן און‬ ‫האבן אן אפוינטמענט מיט יענעם‪ ,‬דו וועסט‬ ‫איז דא א פראבלעם וועט ער עס איבערקומען‪.‬‬
‫צוריקשטעלן אויף די רעלסן‪ .‬נאך א תקופה פון‬ ‫זייער שנעל אריענטירט ער זיך און הויבט אן טון‬
‫רעגלמעסיגע דאזעס וויטאמינען ווערט גאנץ‬ ‫ווערן א צווייטער מענטש‪".‬‬ ‫למעשה‪ .‬ער ווייסט אבער נישט אז דער עיקר‬
‫קלאר אז נישט דא שטעקט די ישועה‪ ,‬ער נעמט‬ ‫אן עלטער מומע‪ ,‬וואס טענה'ט אז זי האט‬
‫אפיר דעם וואנדער שטעקן און הייבט אן מאכן‬ ‫שוין מיטגעמאכט ענליכע פעלער ביי עטליכע פון‬ ‫פראבלעם הייבט זיך ערשט יעצט אן‪.‬‬
‫‪ CBT‬טעראפי‪ .‬גייט דורך א קורצע צייט און‬ ‫אירע קינדער‪ ,‬שיקט גלייך צום קייראפראקטער‪,‬‬ ‫ער הייבט אויף דעם טעלעפאן‪ ,‬נעמט‬
‫נישט זעענדיג קיין פראגרעס האבן די פראגעס‬ ‫"ער וועט מאכן אפאר 'עדזשאסטמענטס'‪ ,‬און‬ ‫זיך רופן "ריפערל" ארגאניזאציעס‪ ,‬רעדט צו‬
‫אנגעהויבן נודשען שטארקער‪ ,‬פארוואס האבן‬ ‫ביז געציילטע וואכן וועסטו זיין אן אנדערער‬ ‫פראפעסיאנאלן אין דעם געביט‪ ,‬הערט עצות‬
‫די זאכן געהאלפן פאר יעדן איינעם? וואס טו איך‬ ‫וואס מען קען דא טון‪ ,‬פרעגט זיך נאך ביי נאנטע‬
‫מענטש‪".‬‬ ‫פריינט וואס האבן שוין ערפארונג מיט ענליכע‬
‫נישט ריכטיג? יאנקל איז פארלוירן‪.‬‬ ‫די שוויגער זאגט‪" ,‬מאך זיך נישט נאריש‪,‬‬ ‫פעלער און פרובירט אנצוקומען צו דער אפציע‬
‫נאך א שנעלן חשבון הנפש מאכט ער אפ‬ ‫גיי גלייך צו 'ענערדשי' היילונג מיטלען‪ ,‬איך‬ ‫וואס וועט זיין די מערסטע געאייגנט פאר אים‪.‬‬
‫אז ער גייט זיך נישט לאזן פאלן‪ ,‬ער מאכט‬ ‫ווייס פון איינעם וואס ארבעט אויף א כשר'ע‬ ‫אבער די אלע עצות און הדרכות האבן אים‬
‫א שארפע דריי צו די "ענערדשי היילער"‪,‬‬ ‫און אויסגעהאלטענע מהלך‪ ,‬אסאך מענטשן‬ ‫נאר מער צעמישט‪ .‬ער טרעפט נישט קיין צוויי‬
‫אפשר ליגט די ישועה ביי זיי? א קורצע צייט‬ ‫זענען שוין געהאלפן געווארן ביי אים‪ .‬ער בעט‬ ‫מענטשן וואס זענען ביי דער זעלבער מיינונג‪.‬‬
‫שפעטער טרעפט ער זיך אין ווארטזאל פונעם‬ ‫טאקע אביסל טייער אבער עס לוינט זיך‪ .‬אין‬ ‫מעכל‪ ,‬דער עסקן אין בית המדרש כאפט אן‬
‫קייראפראקטער‪ .‬למעשה‪ ,‬נאך חדשים וואנדערן‬ ‫די ענערגיע ליגט דער סוד פאר די אלע סארט‬ ‫יאנקל ביים ארעם און זאגט אים שארף‪" :‬גיי צו‬
‫פון איינעם צום צווייטן דערזעט ער זיך מיט א‬ ‫א צווייטן פראפעשאנעל פאר נאך אן 'אפיניען'‪.‬‬
‫פראבלעמען‪".‬‬ ‫פרוביר א גרעסערן מומחה‪ ,‬אפשר וועט‬
‫ליידיגע באנק קאנטע‪ ,‬אומבאהאלפן‪.‬‬ ‫גייענדיג צו א שמחה טרעפט ער זיין יוגנט‬ ‫יענער האלטן אז דו האסט נישט קיין 'עכטע'‬
‫עס רוקן זיך וואכן און חדשים‪ ,‬די דאזע פון‬ ‫חבר ברוך‪ ,‬קוים א שלום עליכם און גלייך גייט‬
‫מעדיצין איז שוין דריי מאל געטוישט געווארן‪,‬‬ ‫ברוך צו צום ענין‪ :‬״איך הער אין מקוה אז דו‬ ‫דעפרעסיע‪".‬‬
‫מען וויל שוין באלד טוישן דעם דיאגנאז‪.‬‬ ‫ביסט דיאגנאזירט געווארן מיט דעפרעסיע?‬ ‫פון דער אנדערער זייט שטייט מאיר‪ ,‬דער‬
‫הער מיך גוט אויס‪ .‬אנשטאט צאלן טייער געלט‬ ‫פסיכאלאג פון שטיבל‪ ,‬און עצה'ט אים מיט‬
‫פאר אלע טעראפיסטן‪ ,‬זיי נישט קיין נאר און‬

‫ניסן תשע״ז‬ ‫‪22‬‬





‫גענויע הדרכה איז נישט שייך צו זאגן אין‬ ‫מען דארף פרובירן און פרובירן און זען וואס‬ ‫עפילאג‬

‫עס ארבעט‪ .‬שפעטער אינעם ארטיקל קומט ער די ראמען פון אן אויסגאבע‪ ,‬אבער אזויפיל יא‪,‬‬

‫יעדער קומט מיט'ן אויבערשטנ'ס הילף אן‪ .‬מען‬ ‫אויף מיט זיין המצאה אז בקרוב וועט זיין מעגליך‬ ‫נאכ'ן צוזען פון דער נאנט דער מצב וואס‬
‫דארף פרובירן און פרובירן‪ ,‬זיך האלטן שטארק‪,‬‬ ‫צו נוצן "פעט (‪ ).P.E.T‬סקענס" צו כאפן א חלק‬ ‫טוט זיך היינט אפ‪ ,‬האבן מיר אנגעהויבן צו‬
‫נישט ווערן פארלוירן ווען עפעס ארבעט נישט‪,‬‬ ‫אין דעם מוח וואס זאל קענען פאראויסזאגן‬ ‫דערגרינטעווען און אריינגיין לעומקם של‬
‫אויב דער פאציענט וועט בעסער רעאגירן צו‬
‫ובשם השם נעשה ונצליח‪.‬‬ ‫מעדיצין אדער ‪( CBT‬רעדן טעראפי)‪ .‬וועט דאס‬ ‫הדברים‪ .‬דער חשבון איז פשוט‪:‬‬
‫אוודאי זאל מען נישט אפמאכן צו טון‬ ‫זיין די ענדגילטיגע לייזונג צום פראבלעם? גיי‬ ‫רעדן טעראפי העלפט אמאל? זיכער אז יא‪.‬‬
‫סיי וואס בעפאר מען רעדט זיך אדורך מיט א‬ ‫ווייס‪ ...‬וויאזוי וועט מען וויסן וואס צו טון ביי‬ ‫וויטאמינען העלפט? אמאל העלפט עס‬
‫מומחה וואס פארשטייט צו די זאכן און איז אן‬
‫אחריות'דיגער מענטש‪ .‬ועל החולים שיתרפאו‬ ‫ענקזייעטי פראבלעמען?‬ ‫זיכער‪.‬‬
‫בלייבט נאר איבער צו ווינטשן‪ ...‬נישט אזוי‬ ‫מעדיצינען העלפן? אויך אמאל‪.‬‬
‫והברואים שלא יחלו‪.‬‬ ‫ענערדזשי און אנדערע סארט היילונג‬
‫ענדיגט מען?‬
‫מיטלען העלפן קיינמאל נישט?‬

‫קלאר אז יא‪.‬‬

‫אויב אזוי‪ ,‬וואס איז די זאך‬

‫וואס העלפט באמת? עס קוקט‬

‫‪OHEL Children’s & Family Services‬‬ ‫אויס ווי א מיסטעריעזע שאלה‬
‫וואס האט נישט קיין קלארע‬
‫‪In Collaboration with DOHMH-Thrive NYC‬‬
‫תשובה‪.‬‬
‫‪announces our new‬‬ ‫וואס דארף געשען אז א‬

‫‪EARLY CHILDHOOD‬‬ ‫מענטש זאל זיך טאקע קענען‬
‫אפלאזן פון זיין אלטן וועג פון‬

‫‪MENTAL HEALTH‬‬ ‫לעבן אויף אייביג? וויאזוי ווערט‬
‫‪PROGRAM‬‬ ‫מען באמת פטור פון ענקזייעטי‬
‫און דעפרעסיע? פארוואס‬
‫מיר סערווירן ברוקלינ'ס קינדער‬ ‫וועט איין ספעציפישע מיטל‬
‫אין עלטער פון ‪ 0-5‬יאר און זייערע פאמיליעס‬ ‫העלפן פאר איינעם און נישט‬

‫‪Quality Early Childhood Mental Health Care Accessible For All‬‬ ‫פאר א צווייטן? וואס איז‬
‫ווירקליך דער ריכטיגער שורש‬

‫מיר ארבעטן אינאיינעם מיט עלטערן און קעירגעבער צוצושטעלן פאר קינדער א שטארקער‬ ‫פון א נפשיות'דיגע פראבלעם?‬
‫יסוד פון צופרידנקייט און הצלחה אין שולע און אינעם לעבן‬ ‫איז בכלל דא אזא זאך ווי א‬

‫אונזערע ערפארענע‪ ,‬ספעציעל טרענירטע און קולטור‪-‬סענסיטיווע‬ ‫נפשיות'דיגע פראבלעם אדער‬
‫טעראפיסטן און קאונסעלארס וועלן‪:‬‬ ‫אפשר איז עס גאר א היינטיגע‬
‫אויפגעבלאזענע זאך? עס איז‬

‫• צושטעלן קאונסעלינג פאר עלטערן‬ ‫זיך אנשליסן‬ ‫• ‪Build resilience‬‬ ‫אייך העלפן‬ ‫קלאר אז מענטשן ליידן‪ ,‬אבער‬
‫מיט מאמעס‪,‬‬ ‫העלפן אייער‬ ‫פון וואס ליידט מען באמת?‬
‫• טרעפן מענטל העלט און אנדערע‬ ‫טאטעס און‬ ‫• מאכן פאזיטיווע‬ ‫עס קוקט אונז אויס ווי‬
‫קאמיוניטי הילפסמיטלען‬ ‫קעירגעבער צו‪:‬‬ ‫פארבינדונגען‬ ‫קינד‪...‬‬ ‫אפילו די וואס האבען יא‬
‫אנערקענט אין די טיפע באדייט‬
‫• בויען א היים וואס קאנצעטרירט זיך‬ ‫• ‪Foster thinking‬‬ ‫אינעם עולם הרגש‪ ,‬א דוגמא‬
‫דאס מערסטע אויף די קינדער‬ ‫‪skills and creativity‬‬ ‫ווי דר‪ .‬סארנא און נאך‪ ,‬האבן‬
‫אויך פארזען זייער א וויכטיגע‬
‫• צושטעלן אנווייזונגען און שטיצע‬ ‫• זיך באפאסן מיט‬ ‫נקודה‪ .‬עפעס קלאפט נישט‪.‬‬
‫בנוגע קינדער אנטוויקלונג‬ ‫געפילן און זיי‬
‫אויסדרוקן‬
‫• מאכן אוועילעבל אן אויסוואל‬
‫פון קלינישע און פסיכאלאגישע‬ ‫• באהאנדלען שווערע‬
‫אויפפירונג‬
‫סערוויסעס לויטן געברויך‬

‫• ‪Integrated family centered treatment‬‬ ‫אלע סערוויסעס ווערן צוגעשטעלט ביי אונזער‬ ‫אבער וואס איז דאס?‬
‫• קיין שום פאמיליע ווערט אפגעזאגט וועגן דעקונג‬ ‫עס איז אונז‬
‫‪EARLY CHILDHOOD‬‬ ‫אונטערגעקומען צו ליינען אן‬
‫אדער פעאיגקייט צו באצאלן‬ ‫‪TREATMENT CENTER‬‬ ‫ארטיקל פון דר‪ .‬העלען מייבערג‬
‫• אויב נויטיג‪ ,‬ווערט באהאנדלונג צוגעשטעלט ביי‬ ‫פון אימארי אוניווערזיטעט‪,‬‬
‫‪Tikvah @ OHEL Clinic‬‬ ‫וואס שרייבט לגבי היילן‬
‫מערערע פלעצער‬ ‫דעפרעסיע‪ ,‬אז רוב מענטשן‬
‫• נאך טעראפיעס אזוי ווי ‪psychotherapy,‬‬ ‫‪2925 Kings Highway‬‬ ‫ווערן נישט געהיילט מיט דער‬
‫‪ art therapy‬און ‪ medication management‬אלעס‬ ‫‪Brooklyn, NY‬‬

‫אין איין פלאץ‬
‫• באהאנדלונג איז אין שטרענגסטן געהיים און געדעקט‬

‫דורך אינשורענס אדער ‪Medicaid & ThriveNYC‬‬

‫ערשטער זאך וואס זיי פרובירן‪,‬‬

‫רופט אוהל קינדער און פאמיליע סערוויסעס היינט אויף‪1-800-603-OHEL (6435) :‬‬

‫מיר בויען מער זעלבסט‪-‬זיכערע עלטערן‪ ,‬מער בויגזאמע קינדער‪ ,‬שטארקערע פאמיליעס און א בליענדע ‪ NYC‬אינאיינעם!‬
‫‪This project was funded by the New York City Department of Health and Mental Hygiene through a contract with Public Health Solutions‬‬

‫עפילן שפילן די הויפט‬ ‫געפילן‪,‬‬
‫ראלע אין תורת הנפש‪ .‬זיי‬ ‫געפילן‪,‬‬
‫פאראורזאכן די חורבנות‪,‬‬ ‫געפילן‬
‫און דורך זיי היילט מען‪.‬‬
‫געפילן מיט תורת הנפש‬ ‫געפילן‪ ,‬זיי ווילן‪ ,‬שפילן‪ ,‬און ערפילן‪.‬‬
‫– באקומען נוצן פון יענעמ’ס געפילן‪– .‬‬
‫גייען סינאנים‪ ,‬לטב ולמוטב‪.‬ג‬ ‫באוואוסטזיין און אונטערבאוואוסטזיין‪.‬‬
‫– מוח שליט על הלב‪ – .‬בטחון פאר‬
‫אבער איין מינוט‪ ,‬וואס איז‬ ‫גייסטישע פראבלעמען‬
‫דאס א געפיל? פון וואו נעמט זיך איר כח? צו‬
‫וואס פעלט בכלל אויס אזא זאך ווי געפילן?‬ ‫בן מנחם‬
‫וויאזוי קענען מיר ארויסנעמען די מערסטע נוצן‬
‫ניסן תשע״ז‬
‫פון געפילן?‬
‫לאמיר גיין אויף א רייזע אין דער וועלט‬
‫פון געפילן‪ ,‬א רוישיגע וועלט‪ ,‬עס איז פול מיט‬
‫קאלירן‪ ,‬איין מינוט איז עס די געשמאקסטע‬
‫זאך וואס איז נאר פארהאן‪ ,‬אבער זי קען אויך‬
‫דערגיין א מענטש די יארן אויף טריט און שריט‪.‬‬

‫געפילן‪ ,‬זיי ווילן‪,‬‬
‫שפילן‪ ,‬און ערפילן‬

‫די געפילן מאכן דעם מענטש‪ .‬ווען איר‬
‫זעט א מענטש זעט איר א דומם וואס איז‬
‫אויסגעפארעמט פון געפילן‪ .‬אינסטינקטן הייסן‬
‫אים שטעלן טריט‪ ,‬ער עסט ווען דאס געפיל‬
‫מורמלט אים אונטער הונגער‪ ,‬ער טרינקט ווען‬
‫דאס געפיל נודשעט א דארשט‪ ,‬ווען דאס געפיל‬
‫שעפשעט מידקייט גייט מען זיך לייגן‪ ,‬ווען דאס‬

‫געפיל איז איבערמוטיג טאנצט מען‪.‬‬
‫א מענטש אן געפילן האט נישט קיין שאנסן‬
‫צו לעבן מער ווי פינף מינוט‪ .‬ער גייט אין גאס‪,‬‬
‫שפירט נישט קיין דראנג זיך אפצושטעלן ביים‬
‫ווינקל‪ ,‬די קארס פארן אים אריבער און מאכן‬

‫פון אים א תל ביז סעקונדן‪.‬‬
‫א מענטש אן געפילן האט נישט קיין סיבה‬
‫נישט צו קלאצן א גאנצן טאג‪ ,‬עס מאכט אים‬
‫נישט אוממוטיג‪ .‬ברענגען פרנסה? פארוואס‪ ,‬צו‬

‫עסן? ער שפירט נישט הונגעריג‪.‬‬
‫ער דארף נישט קיין חברים‪ ,‬אנערקענונג‬
‫אינטערעסירט אים נישט‪ ,‬ער איז טרוקן ווי א‬
‫פעפער‪ ,‬א סקעלעט אן קיין טעם צו גארנישט‪.‬‬

‫‪26‬‬

‫ביי יעדן איז אן אנדערע מידה על הגובה‪ .‬ביי‬ ‫געפילן‪ ,‬און אלעס וואס האט מיט איר א שייכות‪.‬‬ ‫אפילו שטעלן א טריט קען מען נישט אן‬
‫איינעם איז כעס שטארק ווען ביים צווייטן איז‬ ‫מענטשן מאכן אוועק געפילן אלס שטותים‪,‬‬ ‫דעם געפיל וואס שיקט דעם אינסטינקט פון מח‬
‫עס התפארות‪ .‬די אלע מידות זענען געפילן‬ ‫דמיונות‪ .‬דער בעסטער וועג צו איבערווייזן‬
‫מיט וואס דער מענטש ווערט באשאפן‪ ,‬און‬ ‫די קראפט און הערשאפט וואס געפילן האבן‬ ‫צו די פיסלעך‪.‬‬
‫די געפילן וועקן זיך אויף כסדר‪ ,‬זיי שפילן‪ ,‬און‬ ‫איבער א מענטש איז דורך אנרייצן א געפיל‬ ‫נישט נאר וואס געפילן פירן דעם מענטש‬
‫אויף טריט און שריט‪ ,‬נאר רוב זאכן וואס‬
‫נישט נאר וואס געפילן פירן דעם מענטש‬ ‫מענטשן טוען טוט מען כדי צו עררייכן עפעס‬
‫אויף טריט און שריט‪ ,‬נאר רוב זאכן וואס‬ ‫א געפיל וואס מען זוכט‪ .‬דאס גאנצע לעבן‬
‫מענטשן טוען טוט מען כדי צו עררייכן‬
‫באשטייט פון זוכן געפילן‪ ,‬משה זוך מיך‪...‬‬
‫עפעס א געפיל וואס מען זוכט‪.‬‬ ‫א מענטש גייט ארבעטן‪ ,‬פארוואס? יעדער‬
‫פאר א צווייטע סיבה‪ .‬כאטש יעדער ענטפערט‬
‫אונזער ארבעט איז זיי צו האלטן אין קאנטראל‬ ‫וואס וועט אים ארויסנעמען פון די כלים‪...‬‬
‫און אויסוועלן וועלכע געפיל זאל ארבעטן ווען‪.‬‬ ‫שטעלט אייך פאר אז שבת אין גרויסן בית‬ ‫"פרנסה"‪.‬‬
‫המדרש ביים ליינען שטעלט זיך אויף דער גבאי‬ ‫איינער ארבעט שווער כדי צו זיין א‬
‫באקומען נוצן פון‬ ‫אויפ'ן באלעמער‪ ,‬ער רופט אויס אייער נאמען‬ ‫סוקסעספולער מענטש‪ ,‬לויט אים איז א בעל‬
‫יענעמ'ס געפילן‬ ‫און זאגט‪" :‬גיי ארויס! דו האסט מער נישט קיין‬ ‫פרנסה סוקסעספול‪ .‬פארוואס וויל ער זיין‬
‫דריסת הרגל דא אין ביהמ״ד!" וואס וואלט איר‬ ‫סוקסעספול? ווייל ער דארף "שפירן" אז ער‬
‫יעדער מענטש טרוימט אויף אנדערע‬ ‫געשפירט? כעס‪ ,‬שרעק‪ ,‬און בושה‪ .‬דער קערפער‬ ‫איז א מענטש צום טיש‪ ,‬אז אנדערע מענטשן‬
‫געפילן‪ ,‬געוואנדן אין דער נאטור פונעם מענטש‪.‬‬ ‫וואלט געווארן צוזאמגעצויגן‪ ,‬די אויגן ארויס‬ ‫קוקן אים ארויף‪ ,‬אז אנדערע מענטשן זענען‬
‫איינער גלייכט כבוד ווען דער צווייטער גלייכט‬ ‫פון די לעכער‪ ,‬די שטערן אנגעשטרענגט‪ .‬אלעס‬ ‫אים מקנא‪ .‬געפילן‪ ...‬ער ארבעט אגאנצן טאג‬
‫רואיגקייט‪ .‬יעדער עפעס אנדערש‪ ,‬אבער יעדער‬ ‫פארוואס? ווייל די גבאי האט אויפגערייצט‬ ‫כדי אז סוף טאג זאל אים איינער מקנא זיין און‬
‫לעבט אויף עפעס א געפיל‪ .‬און באמת‪ ,‬יעדער‬ ‫ער וועט עררייכן דעם אזוי געגארטן געפיל פון‬
‫זוכט יעדע סארט גוטע געפיל וואס איז נאר‬ ‫"געפילן"‪.‬‬
‫פארהאן‪ ,‬דאס אטעמט מען און פון דעם ערנערט‬ ‫די חכמי הקבלה האבן שוין געזאגט אז דער‬ ‫"סוקסעס"‪.‬‬
‫מען זיך‪ ,‬אבער יעדער האט איין ספעציפישע‬ ‫מענטש איז צוזאמגעשטעלט פון פיר מידות‪,‬‬ ‫דער צווייטער ארבעט שווער כדי צו קענען‬
‫געפיל אויף וואס ער לעבט‪ .‬און דאס דארף ער‬ ‫דאס זענען אש מים רוח און עפר‪ .‬דער תניא אין‬ ‫אוועקלייגן געלט און זיין רואיג מיט ברייט‬
‫פרק א׳ רעכנט אויס יעדע מדה וועלכע געפילן‬ ‫פרנסה‪ .‬ער ארבעט אומרואיגערהייט צו עררייכן‬
‫ווי אקסידזשען צום אטעמען‪.‬‬ ‫עס ברענגט אויף‪ ,‬אש ברענגט כעס‪ ,‬מים –‬ ‫די געפיל פון רואיגקייט‪ .‬נישט ארבעטן מאכט‬
‫דער כבוד שמעקער שטעלט אויס זיין‬ ‫תאוה‪ ,‬און אזוי ווייטער‪ .‬די זעלבע איז אויך אויף‬ ‫אים אנגעצויגן ווייל מהיכן ירק זה חי‪ ,‬די עצה‬
‫זיינע איז צו ארבעטן שווער און אזוי ארום‬
‫גוטע מדות ווי הכרת הטוב און שמחה‪.‬‬
‫יעדער איינער האט אלע פיר מידות אבער‬ ‫קענען לעבן "רואיג"‪" ,‬אויסגעצאלט"‪.‬‬
‫ווידער איז דא איינער וואס ארבעט שווער‬
‫ווייל ער וויל אנקומען צו א הויכע פאזיציע וואס‬
‫וועט אים אין דער ענדע ברענגען די געשמאקע‬
‫"כבוד" געפיל‪ .‬ער שטייט אויף פרי יעדן טאג‪,‬‬
‫ארבעט ביטער שווער‪ ,‬אבער ער גייט מיט א‬
‫שמחה‪ ,‬ווייל למעשה סוף הכבוד לבא‪ .‬דאס כבוד‬

‫געפיל וועט מיר נאך אמאל מאכן שפירן גוט‪.‬‬
‫צופיל פון איין געפיל הרג׳עט דעם מענטש‪.‬‬
‫צו ווייניג הרג׳עט אים אויך‪ .‬דער מיטלוועג איז‬
‫וואס האלט אונז ביים לעבן‪ .‬צו ווייניג פחד‬
‫ברענגט סכנה‪ ,‬צופיל פחד ברענגט פאביעס‪.‬‬
‫ווייניג בושה ברענגט שונאים‪ ,‬צופיל בושה‬

‫פארמיידט חברים‪.‬‬
‫עס איז ווי א טבע ביי מענטשן אוועקצומאכן‬

‫ניסן תשע״ז ‪27‬‬

‫נאכמער‪ ,‬אויב נעמט מען א געפיל און מען‬ ‫דו זעסט א מענטש זוכט אנערקענונג? געב‬ ‫גאנצע סדר החיים באזירט אויף זיין געיעג נאך‬
‫טראכט עס איבער מיט לאגיק איז דאס געפיל‬ ‫אים עס‪ .‬ער זוכט איינער זאל אים שעצן? שעץ‬ ‫כבוד‪ .‬יעדע טריט און שריט ווערט געפירט‬
‫אים‪ ,‬דו וועסט ארויפגיין מדריגות גדולות אין‬ ‫מיט אן אינערליכן חשבון וויאזוי דאס גייט מיר‬
‫מעיקרא ליתא‪ ,‬ווייל עס שטימט נישט‪.‬‬ ‫זיינע אויגן‪ ,‬וסוף הכבוד לבא‪ .‬דאס וועט דיך‬ ‫ברענגען כבוד געפילן‪ .‬די פראבלעם איז נאר אז‬
‫דאס אונטערבאוואוסטזיין באשטייט‬ ‫מאכן פאר אן אנגענומענער מענטש‪ ,‬א מענטש‬ ‫אויב וועט יעדער וויסן אז ער זוכט כבוד איז‬
‫פון מחשבות וואס ווערן געטראכט אין די‬ ‫צום טיש‪ ,‬און דיין אייגענע געיעג נאך גוטע‬ ‫דאך אויס מיט די גאנצע כבוד‪ ...‬דאס איז די‬
‫״בעקגראונד״ פונעם מוח‪ .‬דער מענטש‬ ‫געפילן וועט זיין א גרינגערע און שנעלערע‪ ,‬און‬ ‫סיבה פארוואס ער באהאלט אט דעם פאקט אז‬
‫ווייסט ניטאמאל אז ער טראכט עס‪ ,‬זיין מוח‬ ‫ער זוכט כבוד‪ ,‬עס איז א זאך וואס מען רעדט‬
‫רעקארדירט עס נישט באוואוסטזיניג‪ ,‬עס‬ ‫עס וועט האלטן לענגער‪.‬‬ ‫נישט דערפון‪ .‬ומחשש אז איינער וועט יא ח״ו‬
‫לויפט אריבער און ווערט פארשוואונדן מיט‬ ‫ווען דיין חבר פרעגט וויאזוי דיין טאג‬
‫אלע בייזע רוחות‪ ,‬עס קומט מער נישט צוריק‪,‬‬
‫עבודת השם ווערט געטון דורך‬
‫דער מענטש פארגעסט דערפון‪.‬‬ ‫געפילן‪ ,‬ווי דער תניא זאגט (פרק ג׳)‬
‫א בראשור וואס האט שיינע גראפיקס וועט‬ ‫אז מיט חכמה אנערקענט מען אז עס‬
‫מער אויסנעמען ווי איינס וואס איז געמאכט‬
‫מיט א טייפרייטער‪ .‬דער מענטש וועט אננעמען‬ ‫איז מלא כל הארץ כבודו‪,‬‬
‫וואס דארט שטייט אלס אמת פיל שנעלער ווי‬
‫פון א צעטל געשריבן מיט די האנט‪ .‬און דאס‬ ‫איז געווען כאפט ער אליין נישט אז ער זוכט‬ ‫רעדן דערפון און צונישט מאכן זיין גאנצע לעבן‬
‫ווייל דאס אונטערבאוואוסטזיין שיקט א הודעה‬ ‫דא צו באקומען עפעס א ספעציפישע געפיל‪,‬‬ ‫מיט א ווארט האט מען געמאכט א גזירה אז מען‬
‫צום מוח אז אט דער בראשור ״זאגט עפעס״‪.‬‬ ‫דא קומט אריין די אונטערבאוואוסטזיין‬ ‫טאר נישט רעדן פון קיין שום געפיל‪ .‬און אלס‬
‫דאס אונטערבאוואוסטזיין האט עס נאכנישט‬ ‫(״סובקאנטשעס״) פונעם מענטש‪ ,‬וואס איז א‬ ‫גזירה לגזירה טאר מען אפילו נישט טראכטן פון‬
‫געליינט‪ ,‬עס ווייסט אפילו נישט וואס דארט‬ ‫הויפט שפילער אין דער וועלט פון געפילן און‬
‫שטייט‪ ,‬אבער עס ווייסט שוין צו פארציילן אז‬ ‫קיין געפילן‪.‬‬
‫וואס עס שטייט אין דעם שיינעם בראשור דארף‬ ‫תורת הנפש‪.‬‬ ‫מיט יעדע טאט וואס א מענטש טוט זוכט‬
‫ווערן אנגענומען‪ .‬דאס אונטערבאוואוסטזיין‬ ‫ער עפעס א געפיל‪ .‬ער עסט כדי צו שפירן זאט‪,‬‬
‫האט נישט קיין שכל‪ ,‬אבער עס מאכט איבער‬ ‫באוואוסטזיין און‬ ‫ער דרש׳נט כדי צו באקומען אנערקענונג‪ ,‬יעדע‬
‫דעם קלוגן מענטש‪ ,‬עס מאכט אים אננעמען‬ ‫אונטערבאוואוסטזיין‬ ‫ריר איז געפילן‪ .‬מיר קענען גרינג מאכן ריווח‬
‫ערנסט א זאך וואס ער האט נאכנישט געזען‬ ‫דורך אנערקענען וועלכע געפיל דיין חבר זוכט‬
‫דער מוח פונעם מענטש איז צעטיילט‬
‫בכלל‪.‬‬ ‫אויף אסאך חלקים‪ ,‬אבער בכלליות איז‬ ‫יעצט אויף דער מינוט‪.‬‬
‫ווען מען וועט פרעגן דעם מענטש פארוואס‬ ‫דא די באוואוסטזיין ("קאנטשעס") און די‬ ‫ווען דיין חבר פרעגט דיר וויאזוי דיין טאג‬
‫ער האט אנגענומען ערנסטער דאס וואס שטייט‬ ‫אונטערבאוואוסטזיין ("סוב‪-‬קאנטשעס)‪ .‬דאס‬ ‫איז געווען היינט קענסטו אים ענטפערן לויט‬
‫אין דעם שיינעם בראשור וועט ער זיך אליין‬ ‫וויאזוי דיין אייגענע געפיל שטופט דיר צו זאגן‪.‬‬
‫וואונדערן‪ .‬וואס איז טאקע פשט? ער וועט‬ ‫איז באמת דער מוח און דער לב‪.‬‬ ‫למשל אויב ווילסטו יעצט שפירן אז איינער האט‬
‫נישט געדענקען אז עס איז אים אדורכגעלאפן‬ ‫דער מוח איז א זאך וואס נעמט נאר אן‬ ‫מיטלייד מיט דיר וועסטו באנעבעכן דיין טאג‪.‬‬
‫א שטילע מחשבה גלייך ווען ער האט עס געזען‪,‬‬ ‫עפעס וואס מאכט סענס‪ .‬אויב האט עס‬ ‫פון דער אנדערער זייט אבער קענסטו מאכן דיין‬
‫און יענע מחשבה האט געשעפשעט אין אויער‪,‬‬ ‫לאגיק אין זיך‪ ,‬עס איז פארשטענדליך דאן‬ ‫חבר זאל דיך ליב האבן דורך טראכטן פארוואס‬
‫״ר׳ איד‪ ,‬וואס דא שטייט זאלסטו אננעמען‪ ,‬איך‬ ‫איז עס אקצעפטירט‪ .‬אויב נישט שיקט ער‬ ‫ער פרעגט דיר יעצט די שאלה‪ ,‬״וועלכע געפיל‬
‫עס צוריק פון וואו עס קומט‪ .‬ווידער דאס‬ ‫זוכט ער צו באקומען״‪ .‬עס קען זיין אז ער פרעגט‬
‫גלייך דעם בראשור‪.‬״‬ ‫אונטערבאוואוסטזיין‪ ,‬דאס הארץ‪ ,‬איז געבויעט‬ ‫נאר כדי "ער" זאל קענען פארציילן וויאזוי זיין‬
‫ווען ער זאל ווען וויסן אז דאס געפיל וואס‬ ‫אויף געפילן‪ ,‬און געפילן מאכן נישט קיין סענס‪.‬‬ ‫אייגענע טאג איז געווען‪ .‬לאז אים‪ ,‬עס וועט אים‬
‫זאגט מיט אזא זיכערקייט אז וואס דא שטייט‬ ‫געפילן איז די גרעסטע סתירה צו לאגיק‪ .‬און‬ ‫געבן דעם גוטן געפיל און ער וועט דיך בארימען‬
‫דארף מען אננעמען איז געבויעט אויף די‬
‫חיצוניות׳דיגע גראפיקס מיט וואס דער בראשור‬ ‫פאר דער גאנצער שטאט‪...‬‬
‫איז באשיינט וואלט ער איר כלל נישט גענומען‬
‫אין באטראכט‪ .‬ער וואלט פארשטאנען אז דאס‬
‫גוטע געפיל וואס ער שפירט כלפי אט דעם‬
‫בראשור איז בלויז באזירט אויף די גראפיקס‪.‬‬
‫ווען עס קומט אבער אנצונעמען די תוכן הדברים‬
‫דארף מען שוין באזונדער דן זיין צי יענער רעדט‬

‫צו דער זאך אדער נישט‪.‬‬
‫דאס אונטערבאוואוסטזיין געפיל מיינט‬
‫נישט אויסצונארן דעם מענטש‪ ,‬ווען עס קען‬
‫ווען רעדן וואלט עס געזאגט קלארע דיבורים‪,‬‬
‫״איך גלייך די גראפיקס פון דער אויסגאבע‪,‬״‬

‫ניסן תשע״ז‬ ‫‪28‬‬

‫א רואיגער מינוט‪ ,‬נישט בשעת עס פלאמט‪ ,‬און‬ ‫יא געזען און זיין אונטערבאוואוסטזיין האט עס‬ ‫וויבאלד אבער עס איז בלויז א געפיל‪ ,‬עס קען‬
‫דאס געפיל‪ ,‬זינט עס האט נישט קיין לאגיק‪,‬‬ ‫אריינגענומען‪.‬‬ ‫נישט רעדן‪ ,‬שיקט עס א גוטן געפיל‪ ,‬א מעסעדש‬
‫וועט אדער בטל ווערן‪ ,‬אדער זיך באלאנסירן‬ ‫צום מוח וואס מאכט דעם מענטש שפירן גוט‪.‬‬
‫וועגן דעם ווען א מענטש וועט זיך יא נויטיגן‬ ‫דער מענטש טייטשט פשוט אויס דאס געפיל‬
‫עס זאל ריכטיג אויספירן איר ציל‪.‬‬ ‫אין א פראדוקט וואס איז געווען אנאנסירט‬ ‫אומריכטיג‪ ,‬ער פארשטייט פון דעם גוטן געפיל‬
‫א מענטש וואס טראכט בעפאר ער טוט‬ ‫אין אן אויסגאבע וואס ער האט געליינט וועט‬
‫עפעס‪ ,‬ער גיט נישט איבער שליטה בלויז פאר‬ ‫אים דער נאמען פון דער פירמע וואס האט‬ ‫אז די גאנצע אויסגאבע איז גוט‪.‬‬
‫אינסטינקטן‪ ,‬איז א צווייטער מענטש‪ .‬אט דאס‬ ‫אדווערטייזט קלינגען אין די אויערן אלס א‬ ‫געפילן קענען נישט רעדן‪ .‬זיי קענען זאגן‬
‫איז א מענטש‪ .‬אז נישט איז מען נישט אנדערש‬ ‫גרויסער שפילער אין דעם פעלד‪ ,‬און ער וועט‬ ‫גוט אדער שלעכט‪ .‬יא אדער ניין‪ .‬זיי מאכן‬
‫פון א בהמה וואס לעבט בלויז אויף אינסטינקטן‪.‬‬ ‫זוכן צו שאפן זייער קאנטאקט אינפארמאציע‪.‬‬ ‫שפירן שלעכט ווען זיי האבן עפעס נישט ליב‪,‬‬
‫און‪ ...‬דעמאלט שפירט מען גוט מיט זיך‪ .‬אוי‪,‬‬ ‫כאטש וואס ווען מען וואלט אים געפרעגט נאכ'ן‬ ‫זיי מאכן שפירן גוט ווען עפעס ציעט זיי‪ .‬ווען‬
‫שוין ווייטער שפירן‪ ...‬לאמיר זען‪ ,‬פארוואס וויל‬ ‫דורכמישן דעם בלאט פון יענעם אנאנס וואס‬ ‫דער מענטש באקומט דעם מעסעדש‪ ,‬גוט אדער‬
‫איך שפירן גוט? לאמיר עס איבערטראכטן מיט‬ ‫דארט איז געשטאנען וועט ער אפשר נישט‬ ‫שלעכט‪ ,‬טראכט ער נישט אריין צופיל אין דעם‬
‫פשט פונעם געפיל‪ ,‬פארוואס איך שפיר יעצט‬
‫לאגיק‪ ...‬נישטא קיין סיבה‪ .‬אזוי איז עס!‬ ‫וויסן צו ענטפערן מימינו לשמאלו‪.‬‬ ‫גוט לגבי דער זאך‪ ,‬ער ווייסט יעצט נאר אז דאס‬
‫דער מח פון א מענטש איז צעטיילט אין דריי‬ ‫דער אונטערבאוואוסטזיין פילטער ארבעט‬
‫חלקים‪ ,‬חכמה‪ ,‬בינה‪ ,‬דעת‪ .‬ווי עס איז מבואר‬ ‫אזוי גוט אז אויב איז דער מענטש יא פארנומען‬ ‫איז גוט און דאס נישט‪.‬‬
‫אין אלע ספרים גייט עס אין א סדר‪ .‬די חכמה‬ ‫לעצטנס צו זוכן אינפארמאציע אויף א געוויסער‬ ‫א טיפער טראכטער וועט יא טיפער‬
‫ברענגט בינה‪ ,‬בינה ברענגט דעת‪ .‬און פון דארט‬ ‫פירמע וואס אדווערטייזט אין דער צייטונג וואס‬ ‫אריינקוקן אין זיך און פרובירן געוואויר צו ווערן‬
‫ער ליינט וועט דאס אונטערבאוואוסטזיין שיקן‬ ‫פארוואס ער שפירט גוט כלפי איין זאך און‬
‫גייט עס צו די געפילן‪.‬‬ ‫א מעסעדש צום מענטש אז דא דארף מען זיך‬ ‫שלעכט כלפי די אנדערע‪ ,‬און ווי טיפער ער וועט‬
‫לאמיר נעמען א מענטש וואס עפנט א‬ ‫אפשטעלן‪ .‬וועגן דעם קען מען אסאך מאל זען‬ ‫גיין אלץ מער אמת׳דיג וועט זיין הלוך ילך לויפן‪.‬‬
‫ביזנעס‪ .‬פון ווען עס איז אים צום ערשטן מאל‬ ‫ווי א מענטש מישט שנעל אריבער בלעטער מיט‬ ‫דער מח פון א מענטש האלט אינאיין‬
‫בייגעפאלן דער געדאנק פון עפענען די ביזנעס‬ ‫אנאנסן ווען פלוצלינג שטעלט ער זיך אפ און‬ ‫ארייננעמען אינפארמאציע‪ ,‬ער גייט אין גאס‬
‫ביז ווען ער האט עס פאקטיש געעפנט זענען דא‬ ‫מישט צוריק א בלאט‪ .‬די זענדונג איז געקומען‬ ‫זעט ער די וועטער‪ ,‬מענטשן‪ ,‬בנינים‪ .‬אבער ווען‬
‫א סעקונדע שפעט‪ ,‬ער האט נאר געכאפט אז די‬ ‫מען וועט אים פרעגן וואס ער האט אלץ געזען‬
‫געשען אסאך זאכן‪.‬‬ ‫רעקלאמע איז אינטערעסאנט נאכ'ן אוועקמישן‬ ‫וועט ער קוים געדענקען א פראצענט פון וואס‬
‫צום אלעם ערשטן האט ער געהאט ״חכמה״‪,‬‬ ‫ער האט פאקטיש געזען‪ .‬דאס מיינט אבער נישט‬
‫חכמה איז דער בליץ‪ ,‬דער איינפאל‪ ,‬דער געדאנק‬ ‫דעם בלאט‪.‬‬ ‫אז די זאכן האבן זיך אויסגעמעקט‪ ,‬עס איז קאי‬
‫אז ער קען עפענען אזא סארט ביזנעס‪ .‬דער‬ ‫א וויץ איז בעצם א געדאנק וואס יעדער‬ ‫וקיים באהאלטן אין דעם אונטערבאוואוסטזיין‬
‫בליץ פאר זיך איז טרוקן ווי א פעפער און זאגט‬ ‫ווייסט אינעם אונטערבאוואוסטזיין אבער ביי‬ ‫פונעם מענטש‪ .‬ווען דער מענטש איז‬
‫ווייניג‪ .‬בסך הכל באשטייט עס פון ״איך קען‬ ‫כמעט קיינעם ווערט עס נישט איבערגעטראכט‪.‬‬ ‫אונטער היפנאזיע וועט ער קענען פארציילן‬
‫ווען מען ברענגט עס אויף דורך א קרומען וועג‪,‬‬ ‫מינדערוויכטיגע זאכן וואס ער געדענקט פון ‪50‬‬
‫עפענען א שוך געשעפט״‪.‬‬ ‫יאר צוריק (זע באזונדערע באשרייבונג איבער‬
‫דער מענטש איז אבער נישט פויל‪ ,‬זיין מח‬ ‫"פון אונטן ארויף"‪ ,‬איז דאס לאכעדיג‪.‬‬
‫בלייבט נישט שטיין ביים געדאנק‪ ,‬ער לאזט‬ ‫היפנאזיע)‪.‬‬
‫נישט דעם בליץ כמות שהיא נאר ער נעמט‬ ‫שיהא מוח‬ ‫דאס איז גאר א גרויסע טובה פאר'ן מענטש‪.‬‬
‫עס אפיר מיט דעם צווייטן טאלאנט וואס דער‬ ‫שליט על הלב‬ ‫ווען דער מענטש זאל ווען ארייננעמען יעדע‬
‫באשעפער האט אים געשאנקען‪ ,‬דאס איז בינה‪.‬‬ ‫קלייניגקייט מיט'ן פולן דעת וואלט ער משוגע‬
‫בינה גייט אריין ברייטער און טיפער אין דער‬ ‫די עיקר עבודה פון א מענטש בעולם הזה‬ ‫געווארן פון דער ריזיגער צאל אינפארמאציע‬
‫נושא‪ ,‬עס חשבונ׳ט אויס וויאזוי די ביזנעס וועט‬ ‫איז דייקא יא אפירצונעמען די געפילן‪ ,‬זיי‬ ‫וואס יעדע מינוט אין לעבן ברענגט מיט זיך‪,‬‬
‫צוגיין‪ ,‬צי מ'קען מאכן געלט‪ ,‬צי עס לוינט זיך‬ ‫באטראכטן‪ ,‬און זיי פירן אויף א וועג אז זיי זאלן‬ ‫פאקוסירן וואלט געווען אן אוממעגליכע זאך‬
‫אריינצושפרונגען‪ ,‬צי עס איז נישט צו שווער‪.‬‬ ‫זיין פראדוקטיוו‪ ,‬נישט ח"ו פארקערט‪ .‬שיהא‬ ‫פאר אזא סארט מענטש‪ .‬וועגן דעם איז דא אזא‬
‫אזוי אויך גייט מען דורך די פראקטישע‬ ‫מוח שליט על הלב‪ .‬דאס איז אבער גאר א‬ ‫זאך ווי באוואוסטזיין‪" ,‬קאנטשעסנעס"‪ ,‬וואס‬
‫חלקים‪ .‬וואו קען מען עפענען אזא געשעפט‪,‬‬ ‫דאס פילטערט אדורך די אלע אינפארמאציע‬
‫וויפיל דארף מען אינוועסטירן‪ ,‬וויאזוי גייט מען‬ ‫שווערע עבודה‪.‬‬ ‫און שטעלט פאר פאר'ן מענטש בלויז דאס וואס‬
‫עס אויסשטעלן‪ .‬אזוי טראכט מען איבער כל‬ ‫קודם כל דארף מען כאפן און פארשטיין‬
‫ווי ווייט יעדע ריר פונעם מענטש ווערט געטון‬ ‫ער שפירט איז אינטערעסאנט פאר אים‪.‬‬
‫פרטיה ודקדוקיה‪.‬‬ ‫אינסטינקטיוו‪ ,‬געבויעט אויף געפילן‪ ,‬געשטופט‬ ‫ווען א מענטש ליינט א צייטונג ווייסט דער‬
‫עס איז דא אסאך מאל וואס ווען בינה קומט‬ ‫פון געפילן‪ .‬נאכדעם קען מען אנהייבן מאכן‬ ‫מח אז ער וויל יעצט זען נייעס רעפארטאזשן‪,‬‬
‫אריין אין בילד ווערט דער גאנצער בליץ אויס‪,‬‬ ‫חשבונות‪ ,‬זיך אפשטעלן בעפאר מען טוט‬ ‫ער איז קנאפ אינטערעסירט אין די‬
‫דער חשבון שטימט נישט‪ ,‬עס איז צו א שווערע‬ ‫עפעס‪ ,‬טראכטן פארוואס ״וויל איך״ יעצט‬ ‫אדווערטייזמענט‪ .‬דאס איז די סיבה פארוואס‬
‫עסק‪ ,‬עס האט נישט קיין שאנסן פאר הצלחה‪,‬‬ ‫טון אזוי און אזוי‪ ,‬און אנערקענען אז יד געפיל‬ ‫די רעקלאמעס וועלן ממש נישט געזען ווערן‪,‬‬
‫און אלעס בלייבט ביים אלטן‪ .‬דא איז געווען א‬ ‫באמצע‪ ,‬נאכדעם קען מען אנהייבן אפירנעמען‬ ‫ער וועט נישט געדענקען וועלכע פירמע האט‬
‫חכמה און די בינה איז געקומען און אויפגעוויזן‬ ‫די געפיל און עס איבערטראכטן מיט לאגיק‪ ,‬אין‬ ‫אדווערטייזט‪ ,‬כאטש וואס זיינע אויגן האבן עס‬

‫אז עס גייט נישט ארבעטן‪ .‬בינה איז לאגיק‪.‬‬
‫אבער אפילו אויב אלעס שטימט יא מיט‬

‫ניסן תשע״ז ‪29‬‬







At Zahler, we get up close to nature all year round, as
we work to bring you all of nature’s bounty in its purest,
most direct form. Using science as a guide, and nature
as a source, we’re delighted to bring you the best of both
worlds as we celebrate life with a genuine appreciation
for the wonderful treasures contained in our earth. Our

formula is both inviolable and simple: Harvest nature.
Distill it with science. Keep it pure.

From our family to yours, we wish you
a happy, healthy, pure & kosher Pesach.

Have questions? The signature Zahler® advice is now available
as a free service via the Ask Zahler® nutrition line: 1.877.Ask.Zahler

‫ניסן תשע״ז‬ ‫‪34‬‬

‫דער טעראפיסט וועמענ'ס טעלעפאן ליניע באקומט פינף טויזנט רופן א טאג‬
‫און האלט חשבון אויף ‪ 200‬סעסיעס א וואך אונטער זיין שטאב פון טעראפיסטן‬
‫‪ ///‬אינהאלטרייכן שמועס מיט דעם וועלט בארימטן רופא נפש הרב מרדכי‬

‫וויינבערגער‪ ,‬וועלכער ווידמעט זיין לעבן צו היילן אומצאליגע נשמות‬

‫משה סופר‬

‫ויאמר‬

‫י וועלט פארמאגט אן אוצר פון גוטע מענטשן‪ ,‬זי פארמאגט אויך פיל ערליכע מענטשן‪ ,‬אן א שיעור קלוגע מענטשן‪ ,‬אחריות'דיגע‬
‫מענטשן‪ ,‬בעלי מידות איז אויך גאנץ מצוי‪ .‬אבער ווי זאגט די וועלט‪" ,‬אלעס אינאיינעם איז נישטא ביי קיינעם"‪ .‬אייגנטליך‪ ,‬כמעט‬

‫ביי קיינעם‪ .‬מיר האבן היינט געטראפן איינס פון די געציילטע וואס זענען יוצאים מן הכלל‪.‬‬
‫ווען עס קומט צו טיפול נפשי זענען פארהאן אן א שיעור ערפארענע טעראפיסטן‪ .‬עס זענען אויך דא ווייכע טעראפיסטן‪ .‬עס‬
‫זענען דא וואס זענען מקפיד אויף דעם כבוד פון זייער קליענט‪ .‬עס זענען דא וואס פארשטייען גאר גוט וויאזוי מען דיאגנאזירט‬

‫א פאציענט‪ .‬ווידער זענען דא די וואס דעת תורה איז ביי זיי איבער אלעם‪ .‬אבער אלעס אינאיינעם? נאר ביי איינעם‪ .‬און מיט איםד‬
‫האבן מיר געגארט צו האבן א פערזענליכן שמוע ס‪>>> .‬‬
‫ניסן תשע״ז ‪35‬‬

‫אונזער היינטיגער גאסט‪ ,‬הרב מרדכי וויינבערגער שליט"א איז בכלל נישט קיין פרישער שטערן‬
‫אין דער וועלט פון תורת הנפש‪ .‬איר האט שוין מסתמא אלע געהערט פון אים‪ ,‬איר קענט זיין קול‪ ,‬און‬
‫איר פארשטייט אפילו זיין מהלך‪ .‬פארוואס מיר זאגן אזוי? פשוט‪ ,‬מיר ווייסן דעם כלל אז הולכין אחר‬
‫הרוב‪ ,‬און ‪ 5,000‬אידן רופן זיין פריוואטע טעלעפאן ליניע טעגליך‪ ,‬נעמען מיר אן אז איר זענט געוויס‬

‫נישט קיין אויסנאם‪.‬‬
‫ר' מרדכי וויינבערגער איז א איד א תלמיד חכם וואס האט באקומען סמיכה פון הרב פאם‪ ,‬ער האט‬
‫זיך אסאך געדרייט דארט און קונה געווען אן א שיעור הוראות הלכה למעשה‪ .‬ר' מרדכי איז געווען א‬
‫שטוב מענטש ביי הרב ר' פישל אייזנבאך שליט״א‪ ,‬ער האט דארט געגעסן סעודות‪ ,‬געלערנט יסודות‪,‬‬
‫און געשטיגן על במתי התורה והיראה‪ .‬ווען עס איז געקומען אריינצוגיין אין די טעראפי פעלד האט‬
‫ר' פישל שטארק צוגעשטופט דערצו און געגעבן זיינע ברכות ער זאל מצליח זיין אויפצוטון וואס מען‬

‫דארף‪.‬‬
‫אלזא‪ ,‬אן קיין איבעריגע שהיות‪ ,‬לאמיר איבערגעבן דאס ווארט פאר ר' מרדכי 'ן‪ .‬‬

‫"איך האב איינגעזען אז אסאך מאל‬ ‫סדר בראשית‬
‫זענען געקומען מענטשן מיט עכט ערנסטע‬
‫פראבלעמען‪ ,‬אויף וואס אלטערנאטיווע‬ ‫"דו ווילסט הערן א חידוש?" הייבט ר'‬
‫טעראפי העלפט קנאפ‪ ,‬און איך האב געארבעט‬ ‫מרדכי אן דעם אינפארמאטיוון שמועס אויף‬
‫מיט זיי כאילו לא היה ווען אין דער זעלבער‬ ‫אן אייגנארטיגן שטייגער‪" ,‬איך האב קיינמאל‬
‫צייט האבן זיי געליטן יסורי הנפש‪ .‬איך האב‬ ‫נישט געפלאנט צו ווערן א טעראפיסט! איך‬
‫פשוט נישט געכאפט די ערנסטקייט פון זייערע‬ ‫בין אויפגעוואקסן מיט א חלום צו ווערן אן‬
‫אדוואקאט‪ .‬נישט נאר דאס‪ ,‬איך בין אפילו‬
‫פראבלעמען‪.‬‬ ‫אנגענומען געווארן אין "לאו סקול"‪ .‬אבער דער‬
‫"איך האב אויך באמערקט אז אסאך מאל‬
‫זאגן מיר מענטשן ליגנט‪ .‬זיי טענה'ן אז עס‬ ‫אויבערשטער האט אנדערש געוואלט‪".‬‬
‫איז נאר א קליינע פראבלעם וואס מען דארף‬ ‫ר' מרדכי ווי זיין שטייגער צעגערט נישט‬
‫פאררעכטן ווען באמת איז די פראבלעם געווען‬ ‫בעפאר ער הייבט אן פארציילן דברים כהווייתן‪.‬‬
‫גרויס‪ .‬מענטשן האבן מיר געזאגט אז זיי ווערן‬ ‫"איך בין אויפגעוואקסן אין בארא פארק‪ ,‬היינט‬
‫בעסער ווען פון דער אנדערער זייט האב איך‬ ‫וואוין איך אין לעיקוואד‪ .‬איך האב שטודירט צו‬
‫צוריקגעהערט אז עס פארערגערט זיך גאר‪ .‬עס‬ ‫ווערן א ריעל‪-‬עסטעיט לאיער‪ .‬אין יענער צייט‬
‫האט געקענט זיין אפילו א בייפאלער פאציענט‪,‬‬ ‫האב איך געהערט פון משפחה מיטגלידער איבער‬
‫וואס נויטיגט זיך אין מעדיצין‪ ,‬און איך האב‬ ‫א טעראפי מעטאד וואס הייסט 'אלטערנאטיווע‬
‫טעראפי'‪ ,‬דאס איז א טעראפי וואס האט נישט‬
‫געמאכט מיט אים אלטערנאטיווע טעראפי‪.‬‬ ‫צופיל שטודיעס אויף איר זייט‪ ,‬מען לערנט דאס‬
‫"איך האב נאך דעמאלט נישט געהאט די‬ ‫נישט אין קאלעדזש‪ ,‬עס ווערט בעיקר באנוצט‬
‫כלים וויאזוי ריכטיג צו דיאגנאזירן א מענטש‪,‬‬ ‫פאר מינדערוויכטיגע פראבלעמען‪ .‬איך האב זיך‬
‫וואס דאס איז א גרויסע חכמה פאר זיך‪ .‬עס‬ ‫דעמאלט אריינגעלייגט אין דער נושא‪ ,‬איך האב‬
‫זענען געקומען צו מיר מענטשן מיט פראבלעמען‬ ‫מיך דעלערנט די פאך‪ ,‬און אנגעהויבן אויפנעמען‬
‫אזוי ווי דעפרעסיע‪ ,‬שלום בית פראבלעמען‪,‬‬
‫ענקזייעטי‪ ,OCD ,‬און איך האב פשוט נישט‬ ‫מענטשן‪.‬‬
‫"ארבעטנדיג מיט מיינע פאציענטן האב‬
‫געהאט קיין וועג וויאזוי זיי צו העלפן‪".‬‬ ‫איך באמערקט אז איך פארזע זייער אסאך‪.‬‬
‫"איך האב איינגעזען אז כאטש איך האב‬ ‫נאך א שטיק צייט האנדלען מיט מענטשן‬
‫טאקע א גוטן ווילן‪ ,‬איך וויל העלפן מענטשן‪,‬‬ ‫האב איך באמערקט אז איך פרוביר זיך נישט‬
‫דאך טו איך זיי וויי‪ .‬איך קען זיי נישט העלפן‪,‬‬ ‫צו דערגרינטעווען צו דעם שורש פון דער‬
‫איך פיר זיי ארום‪ .‬דאס האט מיך מורא'דיג‬ ‫פראבלעם וואס דער מענטש האט‪ ,‬איך טו די‬
‫טעראפי וואס מען האט מיך אויסגעלערנט‪,‬‬
‫איבערגענומען‪".‬‬ ‫אזוי ווי מען האט מיך געלערנט‪ ,‬און איך גיי מיר‬
‫"ווען איז געקומען דער טויש?" פרעגן מיר‪.‬‬
‫"דעמאלט ווען איך האב געארבעט מיט‬ ‫ווייטער‪.‬‬
‫אלטערנאטיווע טעראפי‪ ,‬האב איך אויך‬
‫שטודירט צו ווערן א לאיער‪ ,‬דאס וואלט מיר‬

‫ניסן תשע״ז‬ ‫‪36‬‬

‫מיט וואס איך גיי זיין אנדערש פון אנדערע‬ ‫יארן‪ .‬איך האב טאקע געקענט א גוטן ענגליש‪,‬‬ ‫געברענגט א שיינע און ברייטע פרנסה‪ ,‬איך‬
‫טעראפיסטן‪ ,‬און די צוויי זאכן זענען ביי מיר‬ ‫אבער נישט מער‪ .‬ארויסגעשטעלט האט זיך‬ ‫וואלט בס"ד געקענט לעבן בריווח אן קיין דאגה‪.‬‬
‫כיתד שלא תמוט‪ ",‬זאגט ר' מרדכי מיט א אידישן‬ ‫אבער א מורא'דיגע זאך‪ ,‬איך האב גראדואירט‬ ‫דאס איז אבער אין דער ענדע נישט צושטאנד‬
‫שטאלץ‪" ,‬זיי ליגן מיר פאר די אויגן און גארנישט‬ ‫פון די סאושעל ווארק סקול מיט די העכסטע‬
‫לעוול פון אלע סטודענטן‪ ,‬און איך בין געווען‬ ‫געקומען‪.‬‬
‫וועט מיר בס"ד נישט אוועקרירן פון זיי‪.‬‬ ‫דער 'נואם הכבוד' דארט‪ ,‬א כבוד וואס בלויז‬ ‫"איך האב זיך געמאכט א חשבון אז איך‬
‫"די ערשטע זאך וואס איך האב זיך‬ ‫די סאמע סמעטענע און אויסגעצייכנטע‬ ‫האב צוויי אפציעס פאר מיר‪ ,‬אדער קען איך‬
‫אונטערגענומען איז אז דעת תורה איז העכער‬ ‫ווערן א לאיער און מאכן ברייט פרנסה‪ ,‬אדער‬
‫אלעס‪ .‬יעדע זאך וואס מאכט זיך‪ ,‬נישט קיין‬ ‫סטודענטן עררייכן‪".‬‬ ‫קען איך זיך ארויסציען פון דער גאנצער מעשה‬
‫חילוק גרויס אדער קליין‪ ,‬דאורייתא אדער מנהג‪,‬‬ ‫דאס איז א מעשה פון ‪ 13‬יאר צוריק‪ .‬און‬ ‫און אנהייבן שטודירן צו ווערן א טעראפיסט‪.‬‬
‫אלעס ווערט אדורכגערעדט מיט א מורה הוראה‬ ‫ווי זאגט די וועלט? דאס רעשט איז היסטאריע‪.‬‬ ‫די ענדע פון דער מעשה דארף מען קיינעם‬
‫נישט פארציילן‪ ,‬ווארום איך בין היינט ב"ה א‬
‫וואס קען די זאכן און פארשטייט די מצבים‪ .‬ועל‬ ‫אן אינצודיגואוינדגועלע‬ ‫סוקסעספולער טעראפיסט וואס האט שוין‬
‫פיהם יישק דבר‪.‬‬
‫דא קומען מיר צום קומענדיגן שטאפל‪,‬‬ ‫געהאלפן טויזנטער מענטשן‪.‬‬
‫"פארשטייט זיך אז מען פרעגט אזא דיין‬ ‫וועלנדיג הערן פון דעם מלך הטעראפיסטן‬ ‫"פארוואס האט איר למעשה געמאכט דעם‬
‫וואס האט א שטיקל ידיעה אין מענטל העלט‪,‬‬ ‫וויאזוי ער ארבעט און וואס עס זענען זיינע‬ ‫באשלוס צו נעמען די צווייטע אפציע?" ווילן מיר‬
‫פונקט ווי עס איז דא א דיין וואס ספעציאליזירט‬ ‫פרינציפן‪ .‬ר' מרדכי הייבט אן פארציילן אביסל‬
‫זיך אין כשרות‪ ,‬א צווייטער אין הלכות שבת‪,‬‬ ‫סודות פון חדר וואס האבן אים געהאלפן בס"ד‬ ‫דערגיין‪.‬‬
‫זענען דא דיינים וואס האבן דורכגעטון די‬ ‫"א גוטע קשיא‪ ,‬ווייל דער אמת איז‪ ,‬די‬
‫דאזיגע נושאים פון א הלכה'דיגן שטאנדפונקט‬ ‫גרייכן אזא סוקסעס‪.‬‬ ‫צווייטע אפציע איז געווען א שטיקל ריזיקע‪.‬‬
‫און זיי קענען ענטפערן די ריכטיגע דעת תורה‬ ‫"אלס תלמיד מובהק פון גדולי ומאורי‬ ‫דא פלאן איך אנצוהייבן שטודירן געזעץ‪ ,‬אויב‬
‫באזירט אויף די פאקטן פון וואס עס האנדלט‬ ‫הדור האב איך אפגעמאכט ביי מיר צוויי זאכן‬ ‫גראדואיר איך פון דארט בין אין בעזהשי"ת‬
‫מסודר מיט א פרנסה פאר מיר‪ ,‬די קינדער‪,‬‬
‫זיך‪.‬‬ ‫און אייניקלעך‪ .‬ווידער אויב לאז איך אלעס‬
‫"די צווייטע קבלה וואס איך האב זיך‬ ‫אפ אינדערמיט דארף איך נאכאמאל אנהייבן‬
‫אונטערגענומען איז געווען אז איך שטעל זיך‬ ‫פון אנהייב‪ ,‬איך דארף זיך איינשרייבן אין א‬
‫סאושעל ווארק סקול‪ ,‬איך דארף מצליח זיין‬
‫דארט‪ ,‬איך דארף אסאך אינוועסטירן אין מיר‪,‬‬
‫און מען דארף נאכדעם באזונדער מזל צו האבן‬

‫הצלחה‪.‬‬
‫"דער שטופ וואס האט מיר געמאכט‬
‫אננעמען די אפציע פון איבערלאזן אלעס און‬
‫ווערן א טעראפיסט איז געווען דער פאקט אז‬
‫איך האב ב"ה געהאט זייער אסאך קאסטומערס‬
‫אלס 'אנלייסענסד טעראפיסט'‪ ,‬ארום ‪7‬‬
‫מענטשן א טאג‪ ,‬דאס איז פאר מיר געווען ווי א‬
‫סימן פון הימל אז איך באלאנג אין דעם פעלד‪.‬‬
‫אזא גרויסע צאל קליענטן פאר א טעראפיסט אן‬
‫קיין לייסענס איז נישט קיין דרך הטבע‪ .‬און אזוי‬
‫האב איך למעשה געטון‪ .‬איך האב אפגעלאזט די‬
‫'לאו סקול' און במקום זה האב איך זיך געטראפן‬

‫לערנען אין סאושעל ווארק סקול"‪.‬‬
‫אזא שריט דארף באגריסט ווערן‪ ,‬זאגן מיר‬

‫פאר ר' מרדכי'ן מלא התפעלות‪.‬‬
‫דער טעראפיסט לאזט זיך נישט פון די‬
‫קאמפלימענטן און פארציילט ווייטער‪" ,‬איך‬
‫האב געלערנט דארט מיט מענטשן וואס האבן‬
‫געהאט א פולע עדיוקעשאן‪ ,‬זיי האבן געלערנט‬
‫און שטודירט אלע זייערע יארן‪ .‬איך‪ ,‬פון דער‬
‫אנדערער זייט‪ ,‬האב געלערנט אין ישיבה אלע‬

‫ניסן תשע״ז ‪37‬‬

‫דער פאקט ווייזט אבער אז רוב מאל זענען‬ ‫שטארק צו די פראצעדור פון היילן‪ .‬אויף ענגליש‬ ‫צו צו דעם קולטור פונעם פאציענט‪ .‬איך האב‬
‫זיי נישט מצליח‪ ,‬די פאציענטן ווילן אייביג נאר‬ ‫הייסט דאס 'אנקאנדישענאל עקסעפטנעס'‪".‬‬ ‫אריינגעלייגט כוחות עצומות צו שטודירן און‬
‫גיין צום "הויפט"‪ ,‬צו דעם סופערווייזער אליין‪,‬‬ ‫און דא קומען מיר צו דעם פאקטישן טאג‬ ‫נאכגיין אלע סארטן אידן וואס זענען דא אויף‬
‫מען איז נישט צופרידן מיט דער ארבעט פון די‬ ‫טעגליכן רוטין אין אפיס פונעם טעראפיסט‪.‬‬ ‫דער וועלט‪ .‬איך האב זיך געלערנט דעם מהלך‬
‫אונטערטאנען‪ .‬א קורצע פארש ארבעט וואס ר'‬ ‫אין אנהייב איז ר' מרדכי געווען א טעראפיסט‬ ‫החיים פון אלע שיכטן און קרייזן אינערהאלב די‬
‫מרדכי האט דרוכגעפירט האט אים געברענגט צו‬ ‫ווי אלע טעראפיסטן‪ ,‬געארבעט פאר זיך‪,‬‬ ‫היימישע קרייזן‪ ,‬ספרדים ווי אשכנזים‪ ,‬סאטמאר‬
‫דער מסקנא אז די טעראפיסטן מאכן א גרויסן‬ ‫אויפגענומען פאציענטן‪ ,‬און געהאלפן מענטשן‪.‬‬ ‫און באבוב‪ ,‬ליטוויש ווי חסידים‪ .‬איך קען היינט‬
‫טעות‪ .‬זיי אליין נעמען אן קליענטן אגאנצן טאג‪,‬‬ ‫עס האט אבער נישט לאנג געדויערט ביז די‬ ‫אלע קפידות פון יעדן איינעם און איך שעץ יעדן‬
‫זיי געבן נישט פאר סופערוויזשאן מער פון ‪1‬‬ ‫קאלענדאר זיינע האט מער נישט געהאט קיין‬ ‫באשר הוא שם‪ .‬און ווען עס קומט אויס צו‬
‫אדער ‪ 2‬שעה א וואך פער טעראפיסט‪ .‬דאס‬ ‫פלאץ‪ ,‬עס איז אנגעקומען צו די דראסטישע‬ ‫פרעגן א שאלה ווערט עס געפרעגט פון א מורה‬
‫ברענגט אז די טעראפיסטן לערנען זיך נישט‬ ‫נומערן פון ‪ 45-50‬סעסיעס א וואך דורך איין‬
‫גענוג‪ ,‬זיי באקומען נישט קיין ערפארונג‪ ,‬ווען זיי‬ ‫מענטש‪ .‬ער איז געווען פול עד אפס מקום‪ ,‬און‬ ‫הוראה אינעם חדר פונעם פאציענט‪.‬‬
‫האבן א שאלה אינמיטן א קעיס קענען זיי נישט‬ ‫ער האט פארשטאנען אז עפעס דראסטיש מוז‬ ‫"איך פרעג נישט מיינע רבי'ס וויאזוי צו‬
‫סתם אזוי אנרופן דעם סופערווייזער ווייל ער‬ ‫האנדלען מיט חסיד'ישע קעיסעס‪ ,‬איך בין אין‬
‫אונטערגענומען ווערן‪.‬‬ ‫קאנטאקט מיט דיינים און רבנים אינערהאלב‬
‫זיצט דאך יעצט אויך מיט א קליענט‪.‬‬ ‫נארמאל ווען א טעראפיסט קומט צו‬ ‫יעדן קרייז און אלעס ווערט צוגעשטעלט צו‬
‫ר' מרדכי האט צוליב דעם געטון א זאך‬ ‫אזא מצב נעמט ער אונטער זיך אפאר נייע‬ ‫דער סביבה און קולטור פונעם מענטש‪ .‬אט די‬
‫וואס איז א חידוש גדול אין דער טעראפי‬ ‫טעראפיסטן פאר "סופערווייזינג"‪ .‬דאס הייסט‬ ‫קפידה האט זייער שטארק צוגעגעבן צו אונזער‬
‫אינדוסטריע‪ ,‬ער האט זיך אינגאנצן אפגעלאזט‬ ‫אז דער גרויסער טעראפיסט האלט אביסל מיט‬ ‫סוקסעס‪ .‬ווען א מענטש שפירט זיך באקוועם‪,‬‬
‫פון זיין רוטין‪ ,‬אויפגעהערט אנצונעמען קליענטן‪,‬‬ ‫מיט די קעיסעס פון זיינע אונטערטאנען און ער‬ ‫ער איז געשעצט און ארויפגעקוקט נישט קיין‬
‫און במקומו האט ער אויפגענומען ‪ 6‬ערפארענע‬ ‫חילוק וועלכע לבוש ער טראגט‪ ,‬העלפט דאס‬
‫און געלונגענע טעראפיסטן וואס זאלן ארבעטן‬ ‫איז זיי מייעץ וויאזוי צו ארבעטן‪.‬‬
‫אונטער אים‪ .‬ר' מרדכי זיצט דארט אין אפיס‬
‫אגאנצן טאג און איז פולשטענדיג גרייט‬
‫ארויסצוהעלפן זיינע ארבעטער מיט סיי וועלכע‬

‫קאמפליקאציע וואס קומט אונטער‪.‬‬
‫אויב איז דאס נישט גענוג א גרויסע הקרבה‬
‫פון זיין זייט האלט ר' מרדכי מיט "יעדע" קעיס‬
‫וואס קומט אן צו איינעם פון זיינע ארבעטער‪,‬‬
‫און ער זאגט אין אלעס א מיינונג‪ .‬ער געדענקט‬
‫וואו מען האלט מיט יעדן מענטש‪ .‬און מיינט‬
‫נישט אז די רעדע דא איז פון ‪ 2-3‬קעיסעס‬
‫א וואך‪ ,‬יעדער טעראפיסט מאכט ארום ‪40‬‬
‫סעסיעס א וואך – א קיימא לן פון ‪ 200‬סעסיעס‬

‫אויף וואס ר' מרדכי האלט חשבון‪.‬‬
‫דער פאקט אז ער האט אויפגעגעבן זיין‬
‫אייגענע אפיס מאכט אים אויך עוועילעבל ווען‬
‫עס קומט צו רעדן מיט דאקטוירים און אנדערע‬
‫טעראפיסטן איבער קעיסעס וואס דארפן‬

‫דרויסנדיגע הילף‪.‬‬
‫רעדנדיג מיט הרב לוי יצחק אבערלאנדער‪,‬‬
‫איינער פון די געלונגענע טעראפיסטן פון ר'‬
‫מרדכי פארציילט ער‪" ,‬יעדער טעראפיסט וואס‬
‫ארבעט פאר ר' מרדכי האט קודם געארבעט‬
‫אונטער א צווייטע ארגאניזאציע‪ ,‬אבער יעדער‬
‫איז צופרידן דא‪ .‬ר' מרדכי ארבעט מיט א‬
‫געוואלדיגע סדר און געטריישאפט‪ ,‬עס איז א‬

‫נחת‪".‬‬
‫מיר האבן זיך אויך פארבינדן מיט אן‬
‫אנדערן טעראפיסט וואס ארבעט אונטער ר'‬
‫מרדכי'ן‪ ,‬הרב נחום וואזנער‪ ,‬פארציילט ער אז‬
‫דורכאויס דעם לעצטן יאר אנדערטהאלבן וואס‬

‫ניסן תשע״ז‬ ‫‪38‬‬

‫אין טעראפיסט‬ ‫"מען רופט פון‬ ‫ער ארבעט מיט ר' מרדכי זעט ער א שטארקע‬
‫צימער‬ ‫דער גאנצער‬ ‫סייעתא דשמיא מיט זיינע פאציענטן‪ .‬דער‬
‫וועלט‪ ,‬און פון‬ ‫עולם מאכט ב"ה שטארקע פראגרעס‪ .‬ווי אויך‬
‫ווען א קליענט קומט דאס ערשטע מאל‬ ‫איבער אלע‬ ‫פארציילט ער אז דער פאקט אז ער קען העלפן‬
‫אריין דארט אין אפיס גייט ער אריין צו ר' מרדכי‬ ‫סטעיטס אין‬ ‫מענטשן טרעפן זייער אייגענע "זיך"‪ ,‬דאס גיט‬
‫פאר אן "איוואליועישאן"‪ ,‬צו אפשאצן דעם‬ ‫אמעריקע‪ .‬מיר‬ ‫אים א געוואלדיגע סיפוק‪ .‬ווייל דאס עפנט אויף‬
‫מצב‪ .‬ר' מרדכי כאפט אויף מער ווייניגער איבער‬ ‫באקומען רופן פון‬
‫וואס דא האנדלט זיך און לויט דעם מאכט‬ ‫אלע אייראפעאישע‬ ‫טויערן צו וואקסן ברוחניות ובגשמיות"‪.‬‬
‫ער אפ ווער פון זיין שטאב וועט די בעסטע‬ ‫לענדער‪ ,‬פון‬ ‫ווען מיר פרעגן ר' מרדכי אויף וואס ער‬
‫קענען באהאנדלען דעם קעיס‪ .‬ר׳ מרדכי איז א‬ ‫אויסטראליע‪ ,‬ארץ‬ ‫קוקט ביים ארייננעמען א נייע טעראפיסט‬
‫געוואלדיגער ספעציאליסט ווען עס קומט צו‬ ‫ישראל‪ ,‬און אפילו‬ ‫זאגט ער אזוי‪" ,‬איך זוך איין זאך‪ ,‬איך דארף‬
‫דיאגנאזירן א קליענט‪ ,‬און אין דעם שטעקט‬ ‫פון אראבישע‬ ‫א 'שומע'‪ ,‬איינער וואס הערט אויס‪ .‬איך בין‬
‫דער הויפט שליסל צו הצלחה‪ .‬אן אומריכטיגע‬ ‫לענדער‪ .‬וואו‬ ‫נישט אינטערעסירט אז דער טעראפיסט זאל‬
‫דיאגנאז איז א שפיל מיט פייער ווייל דאס‬ ‫אימער עס איז‬ ‫רעדן גאנצע דרשות צום קליענט‪ .‬דער קליענט‬
‫ברענגט צו אומריכטיגע טעראפי‪ ,‬און דאס‬ ‫פארהאן א אידיש‬ ‫דארף מען זאל אים אויסהערן‪ .‬נאך א וויכטיגע‬
‫ברענגט צייט פארשווענדעניש פאר גארנישט‬ ‫זאך וואס איך קוק איז ווי שטארק ער נייגט זיך‬
‫און עס פארדרייט נאר מער די שוין אזוי אויך‬ ‫קינד‪".‬‬ ‫אונטער דעת תורה‪ ".‬און ר' מרדכי פארענדיגט‬
‫מיט א שמייכל‪" ,‬די תלמידים זענען שוין באלד‬
‫קאמפליצירטע קעיסעס‪.‬‬
‫דא קומט נאך א מורא'דיגע זאך‪ ,‬ר' מרדכי‬ ‫בעסער ווי מיר‪...‬‬
‫קוקט נישט אן קיין קליענטן ווי אן אביעקט פון‬ ‫"מיר זענען זייער מקפיד אויף צניעות‪",‬‬
‫וואו מ'קען ציען חיונה‪ .‬דער קליענט קומט דא‬ ‫טיילט ר' מרדכי מיט‪" ,‬ווי למשל ווען עס קומט‬
‫פאר הצלחה‪ ,‬און אויב קען ער נישט מצליח זיין‬ ‫צו אונז א שלום‪-‬בית קעיס שיקן מיר דעם‬
‫דא שיקט מען אים גלייך ווייטער‪" .‬איבער ‪30‬‬ ‫מאן צו א מענער טעראפיסט און די פרוי צו‬
‫פראצענט קעיסעס וואס קומען אריין צו אונז‬ ‫א פרוי‪ .‬און מיר האבן נישט קיין פראבלעם אז‬
‫זענען איבער זאכן אין וואס מיר ספעציאליזירן‬ ‫די ארבעט ווערט קאמפליצירט ביים האנדלען‬
‫זיך נישט‪ ",‬דערציילט ר' מרדכי‪" ,‬און מיר זאגן‬ ‫מיט צוויי באזונדערע מענטשן אויף איין קעיס‪,‬‬
‫ווייל איך בין עומד בראש‪ ,‬איך רעד מיט ביידע‬
‫טעראפיסטן און מען שטעלט אויס א פלאן‪".‬‬

‫ניסן תשע״ז ‪39‬‬

‫נישט זאגן קיין יא אדער קיין ניין‪ .‬דער אייניקל‬ ‫די דעפרעסיע‬ ‫גלייך אז מיר וואלטן אייך געשיקט צו איינעם‬
‫האט נישט מסכים געווען צו חתמ'ענען‪ ,‬און מיר‬ ‫נומערן ביי אונזער‬ ‫וואס האט מער פארשטאנד אין די סארט‬
‫האבן טאקע נישט גערעדט‪ .‬דער זיידע האט‬ ‫פעלער‪ .‬מיר הייסן אים אנרופן 'ריליעף'‪ ,‬מיר זאגן‬
‫געסטראשעט אז ער וועט שיקן צו א צווייטן און‬ ‫ציבור שטייט‬ ‫אים וואס צו זאגן פאר זיי‪ ,‬אדער רוף איך אליין‬
‫מיר האבן געזאגט 'גאו אהעד‪ ,‬אבער מיר קענען‬ ‫אייגנטליך ביי‬ ‫'ריליעף'‪ ,‬און מען מאכט זיכער אז דער מענטש‬
‫נישט ארויסגעבן קיין אינפארמאציע איבער‬ ‫העלפט פון‬ ‫ווערט געשיקט צו דעם ספעציאליסט אין וואס‬
‫א קליענט אן רשות‪ '.‬דער זיידע האט טאקע‬ ‫וויפיל די גוי'שע‬
‫אוועקגענומען דאס קינד אבער מיר זענען געווען‬ ‫וועלט ליידט‪ .‬און‬ ‫ער נויטיגט זיך‪".‬‬
‫רואיג אז מיר האבן געטון די ריכטיגע שריט‪ ,‬און‬ ‫דאס איז זייער‬ ‫נאך א געוואלדיגע זאך זאגט ער‪" ,‬אויב זעען‬
‫פארשטענדליך‬ ‫מיר נאך ‪ 5‬סעסיעס אז מיר דערשנאפן נישט‬
‫דער אייניקל איז אונז דאנקבאר געווען‪.‬‬ ‫ווען מען נעמט אין‬ ‫קיין מהלך וויאזוי דער מענטש גייט ביי אונז‬
‫"בעצם איז עס א געזעץ‪ ",‬איז ר' מרדכי‬ ‫באטראכט אז מיר‬ ‫ווערן געהאלפן‪ ,‬שיקן מיר אים ווייטער צו א‬
‫מסביר‪" ,‬א טעראפיסט טאר נישט רעדן איבער‬ ‫לעבן מיט א ציל און‬ ‫ספעציאליסט אין דער נושא וואס ער נויטיגט‬
‫א קעיס אן א חתימה פונעם פאציענט‪ .‬מיר‬ ‫מיר האבן א פולן‬ ‫זיך‪ .‬דאס מיינט נישט אז טעראפי העלפט נאך ‪5‬‬
‫ארבעטן פאר'ן קליענט‪ ,‬און מיר טוען דאס‬ ‫סדר היום מיט תורה‬ ‫סעסיעס‪ ,‬אבער נאך ‪ 5‬סעסיעס דארף מען שוין‬
‫וואס ער וויל‪ .‬אלעס איז ביי אונז לעגאל‪ ,‬גראדע‬ ‫קענען זען בערך וויאזוי די ישועה גייט קומען‪,‬‬
‫ביזנעס‪ ,‬מיט סאפיסטיקירטע קאמפיוטער‬ ‫ועבודה‪.‬‬ ‫אדער ווי דאס ווערט גערופן א 'פעטה'‪ ,‬א דרך‪,‬‬
‫סיסטעמען‪ .‬ווען עס מאכט זיך אז א טאטע‬
‫שיקט זיין בחור העכער ‪ 18‬פרובירן מיר‬ ‫פריוואטקייט פון זיינע קליענטן‪" .‬ביי אונז רעדט‬ ‫א פלאן‪ ,‬אן אויסגעטראטענער וועג‪".‬‬
‫שטארק אויסצוארבעטן אז דער בחור זאל יא‬ ‫מען נישט צו קיין שום מענטש אן די חתימה‬ ‫ווען עס קומט צו די סארט זאכן איז‬
‫אונטערשרייבן פאר זיין אייגענע טובה‪ ,‬נאך‬ ‫פונעם פאציענט‪ ,‬אדער די וואס זענען אחריות‬ ‫פריוואטקייט גאר א גרויסע פאקטאר‪ .‬מענטשן‬
‫אלעם די עלטערן מיינען נאר די טובה פונעם‬ ‫אויף אים‪ ,‬אויב איז ער אונטער ‪ 18‬יאר‪ .‬מיר‬ ‫שעמען זיך‪ ,‬און מען דארף זיי באהאנדלען אויף‬
‫קינד‪ ,‬און אזוי ארום מאכן מיר זיכער אז סיי די‬ ‫האבן אמאל געהאט א פאציענט וואס דער זיידע‬ ‫אן אופן זיי זאלן זיך שפירן באקוועם‪ .‬איז אונזער‬
‫האט באצאלט פאר די טעראפי‪ ,‬און ער האט‬ ‫קומעדיגע שאלה צו ר' מרדכי‪ ,‬וויאזוי מאכט‬
‫עלטערן און סיי דאס קינד זענען צופרידן‪.‬‬ ‫גערופן פרעגן וואו מען האלט‪ .‬מיר האבן אבער‬ ‫ער זיכער אז דער מענטש וואס קומט זאל זיין‬
‫"מיר פארשטייען די סענסיטיוויטעט פון‬ ‫געזאגט אז מיר ענטפערן נישט אן קיין חתימה‬ ‫פולשטענדיג רואיג אז זיין פריוואטקייט ווערט‬
‫אונזערע קליענטן און מיר קומען זיך אויס מיט‬ ‫פונעם אייניקל‪ ,‬ווייל דער אייניקל איז געווען‬ ‫נישט צעשטערט? ווער רעדט נאך ווען מען‬
‫זיי‪ ,‬מיר וועלן נישט מאכן קיין 'הארד טיים' פאר‬ ‫העכער ‪ 18‬יאר‪ .‬מיר האבן געזאגט אז מיר קענען‬ ‫פירט אן אן אפיס וואס פארנעמט ‪ 200‬פאציענטן‬
‫איינעם וואס רופט אן אז ער וויל טוישן די צייט‬ ‫אפילו נישט זאגן צי מיר זעען אים‪ ,‬מיר קענען‬
‫פונעם סעסיע‪ ,‬נישט אייביג וועט שייך זיין זיך‬ ‫וועכנטליך‪ .‬עס איז מסתמא א שווערע זאך‪.‬‬
‫צוצושטעלן און טרעפן א צווייטע אפוינטמענט‬ ‫"וואס נישט‪ "...‬איז ר' מרדכי'ס ענטפער‪ ,‬און‬
‫גלייך ווען יענער וויל‪ ,‬אבער מיר פארשטייען‬ ‫ער איז ממשיך‪" ,‬מיר האבן צוויי ווארט‪-‬זאלן כדי‬
‫אז עס איז סענסיטיוו און מיר פרובירן צו זיין‬ ‫אז אויב צוויי פון אונזערע טעראפיסטן ערווארטן‬
‫א פאציענט אין דער זעלבער צייט זאלן זיי זיך‬
‫'פלעקסיבל' מיט אונזערע קליענטן‪.‬‬ ‫נישט צוזאמטרעפן‪ .‬אין יעדע ווארטזאל איז דא‬
‫"אונזער קאמפיוטער סיסטעם איז א זאך‬ ‫אן 'אויג' וואס קוקט צי איינער איז דארט און‬
‫פון וואס מען קען מאריך זיין‪ .‬יעדער פאציענט‬ ‫מיר מאכן זיכער אז עס איז ליידיג בעפאר מיר‬
‫האט א פייל וואו עס ווערט געשריבן פינקטליכע‬ ‫שיקן איינעם אריין דארט‪ .‬ווען א טעראפיסט‬
‫נאטיצן איבער יעדע באזוך‪ ,‬נישטא אזא זאך אז‬ ‫ענדיגט א סעסיע באגלייט ער ארויס דעם‬
‫ווען א פאציענט קומט א צווייטע מאל געדענקט‬ ‫פאציענט און מאכט זיכער אז דער ארום איז‬
‫מען נישט וואו מען האט געהאלטן מיט אים‪.‬‬ ‫ליידיג פון מענטשן‪ .‬יעדער טעראפיסט ווייסט‬
‫אלעס איז פארצייכנט‪ ,‬עס איז דא חשבון מיט‬
‫נאר פון זיינע אייגענע פאציענטן‪".‬‬
‫יעדן איינעם‪".‬‬ ‫ר' לוי יצחק לייגט צו‪" ,‬מיר פארשטייען‬
‫דאס אז די שטאב זענען געלערנטע און‬ ‫זייער גוט די סענסיטיווקייט פון די סיטואציעס‪.‬‬
‫פראפעסיאנאלע טעראפיסטן איז אים נישט‬ ‫עס איז נישט קיין פלאץ פאר קיין 'מקוה‬
‫גענוג‪ ,‬ר' מרדכי מאכט אייביג זיכער צו לערנען‬ ‫שמועסן'‪ .‬דער טעראפיסט וועט קיינמאל נישט‬
‫מער‪ ,‬און ער באצאלט פאר זיינע טעראפיסטן‬ ‫אויספרעגן דעם קליענט צי ער איז אים אפשר‬
‫אויך צו לערנען און דורכגיין טרענירונגען‪.‬‬ ‫א קרוב‪ ,‬מען פרעגט נישט איבעריג‪ ,‬מען רעדט‬
‫"צום ביישפיל‪ ",‬דערציילט אונז ר' לוי יצחק‪,‬‬ ‫נישט איבעריג‪ .‬ווי נאר דער פאציענט קומט‬
‫"דעם זומער גרייטן מיר זיך צו גיין פאר ‪10‬‬ ‫אריין הייבט זיך גלייך אן 'ביזנעס'‪ .‬תכלית איז‬
‫טעג זיך טרענירן די ‪"( DBT‬דייאלעקטיקל‬ ‫די איינציגסטע זאך מיט וואס די צייט פון א‬
‫ביהעוויאר טעראפי") מהלך פאר פערסאנאליטי‬
‫דיסארדערס‪ .‬אזא זאך קאסט טויזנטער‬ ‫סעסיע ווערט פארברענגט‪".‬‬
‫דאלארן פער טעראפיסט‪ ,‬און נאך טויזנטער‬ ‫ר' מרדכי איז ממשיך מיט א מעשה וואס‬
‫אילוסטרירט זיין שטארקע קפידה איבער דער‬

‫ניסן תשע״ז‬ ‫‪40‬‬

‫פאר יעדן פאציענט‪ ,‬מיר רעדן כסדר פונעם‬ ‫הצלחה ליגט נישט אין זיין האנט‪ ,‬נאר ביי דעם‬ ‫דאלארן פון צייט וואס מען וואלט געקענט‬
‫אויבערשטן‪ ,‬און מיר זעען טאקע גאר אסאך‬ ‫רופא נאמן‪" .‬מיר זענען זייער אסאך מתפלל‬ ‫זיצן מיט פאציענטן‪ .‬מיר האבן אבער א כלל‬
‫פאר הצלחה‪ .‬אמאל מיינט מען אז א קעיס‬ ‫אז 'קוואליטעט' קומט בעפאר 'קוואנטיטעט'‪,‬‬
‫סייעתא דשמיא אויף טריט און שריט‪".‬‬ ‫איז גרינג‪ ,‬עס דארף נישט אזויפיל תפילה ח"ו‪,‬‬ ‫איכות איז וויכטיגער ווי כמות‪ ,‬און מיר איבן‬
‫אבער מיר ווייסן אז יעדע קעיס‪ ,‬אפילו עפעס‬ ‫אויס אונזערע חושים צו זיין מער פעאיג אין‬
‫מעיינותיך חוצה‬ ‫וואס אויבנאויף קוקט עס אויס גרינג‪ ,‬קען‬
‫עקספלאדירן‪ ,‬און פון דער אנדערער זייט‪ ,‬אמאל‬ ‫העלפן אידן‪".‬‬
‫ר' מרדכי וויינבערגער איז א מענטש וואס‬ ‫מיינט מען אויף א קעיס אז עס איז עק וועלט‬ ‫ר' מרדכי לייגט צו אז איינמאל א חודש‬
‫ווערט געהערט אין דער גאנצער וועלט‪ ,‬אויף‬ ‫און נאך אפאר סעסיעס זעט מען ווי מען רוקט‬ ‫ברענגען זיי אראפ צום אפיס א גאון אין מענטל‬
‫כל‪-‬ערליי אופנים‪ ,‬און ער לייגט אויף דעם א‬ ‫העלט‪ ,‬יעדעס מאל א צווייטער‪ ,‬אמאל א איד‬
‫געוואלדיגן דגש‪ ,‬ער שפירט עס פאר א זכות‪.‬‬ ‫זיך ב"ה פיין‪.‬‬ ‫און אמאל להבדיל א גוי‪ ,‬וואס געט א שיעור פון‬
‫ביים אנהייב פון אונזער שמועס האט זיך ר'‬ ‫"די גמרא זאגט אין מסכת קידושין 'טוב‬ ‫עטליכע שעה פאר די טעראפיסטן איבער זייער‬
‫מרדכי אנטשולדיגט איבער זיין הייזעריגער‬ ‫שברופאים לגיהנם'‪ ,‬איז רש"י מסביר ווייל ער‬ ‫ערפארונג אין מענטל העלט‪" .‬אראפצוברענגען‬
‫שטימע‪" ,‬זיי מיר מוחל‪ ,‬איך האב נעכטן געפירט‬
‫א פראיעקט אויף דער ראדיא‪ ,‬שפעטער בין איך‬ ‫מיינט אז נאר ער קען העלפן‪ .‬מיר ווייסן ביי אונז‬ ‫אזא מענטש קאסט אפ ימ'ען פון געלט‪ ,‬מיר‬
‫נישט געשלאפן א גאנצע נאכט‪ ,‬היינט צאל איך‬ ‫ברור אז אלעס ליגט אין די הענט פון באשעפער‬ ‫אינוועסטירן אין אונזערע טעראפיסטן‪".‬‬
‫און אן אים איז אלעס גארנישט מיט נישט‪ .‬מיר‬
‫דערפאר‪"...‬‬ ‫פארלאזן זיך אויף אים און מיר זענען מתפלל‬ ‫אבער נאך אלע אינוועסטירונגען און‬
‫זיין גאנצע ציל איז איין זאך‪ ,‬צו ברענגען‬ ‫טרענירונגען געדענקט ער אז דער שליסל צו‬
‫"אווערנעס" ביים היימישן ציבור איבער מענטל‬
‫העלט אישוס‪" .‬איך פיר א ריזיגע נעץ פון‬
‫שיעורים‪ ,‬דרשות און פאנעלן און וואס נישט‬
‫מיט הונדערטער טויזנטער צוהערער‪ .‬עס איז די‬

‫גרעסטע זאך וואס א מענטש קען טון‪".‬‬
‫און יעדע מעשה האט אן אנהויב‪" .‬פאר זיבן‬
‫יאר צוריק איז מיין טאטע אוועק פון דער וועלט‪,‬‬
‫אפאר חדשים נאכדעם האב איך באקומען אן‬
‫אנבאט פון די 'פאמעגרענעט' געשעפט צו‬
‫אנהייבן רעדן אויף דער ראדיא איבער מענטל‬
‫העלט נושאים‪ ,‬א זאך פון וואס קיינער פלעגט‬
‫נישט רעדן‪ ,‬און זיי האבן עס געספאנסערט‪ .‬איך‬
‫האב עס אנגעקוקט ווי אן ארבעט פון מיין טאטן‬
‫דארט אויבן‪ ,‬עס איז זיכער געווען זיין זכות‪ .‬עס‬
‫איז זייער נישט קיין שכיח'דיגע זאך צו באקומען‬
‫אזא ריזיגע אנבאט פון איין טאג צום צווייטן‪,‬‬
‫א פלאטפארמע וואס איבער הונדערט טויזנט‬
‫מענטשן הערן אויס‪ ,‬וועגן דעם האב איך עס‬
‫אנגענומען און פון דארט איז ב"ה געפארן א באן‪.‬‬
‫"איך האב אנגעהויבן מאכן 'ווארק שאפס'‬
‫פאר מענטשן‪ 20 ,‬מענטשן דא און ‪ 20‬מענטשן‬
‫דארט‪ .‬ווען איך האב צוריקגעהערט שטארקע‬
‫גרוסן וויפיל מענטשן עס האט געהאלפן האב איך‬
‫אפגעמאכט אז מער מענטשן דארפן דאס הערן‪.‬‬
‫דעמאלט האב איך געעפנט מיין האטליין‪ ".‬דער‬
‫האטליין נומער ‪ 718-298-2011‬באקומט היינט‬
‫ארום ‪ 5,000‬טעלעפאן רופן א טאג‪ ,‬און עס‬
‫ווערן געהערט דארט איבער ‪ 100‬טויזנט מינוטן‬
‫טעגליך! "די טעלעפאן ליניע האט פארגאנגענעם‬
‫יאר ערהאלטן א סך הכל פון ‪ 1.3‬מיליאן רופן!‬

‫דאס געט מיר חיזוק ווייטער אנצוגיין‪.‬‬
‫"מען רופט פון דער גאנצער וועלט‪ ,‬ניו‬
‫יארק‪ ,‬ניו דזשערסי‪ ,‬און פון איבער אלע‬
‫סטעיטס אין אמעריקע‪ .‬מיר באקומען רופן פון‬

‫ניסן תשע״ז ‪41‬‬

‫ועבודה‪.‬‬ ‫ר' לוי יצחק אבערלאנדער אן אינטערעסאנטער‬ ‫אלע אייראפעאישע לענדער‪ ,‬פון אויסטראליע‪,‬‬
‫פאר ר' מרדכי'ן וואס איז שוין יארן עוסק‬ ‫אנעקדאט‪" .‬דער אנפירער פון די מאנסי ביקור‬ ‫ארץ ישראל‪ ,‬און אפילו פון אראבישע לענדער‪.‬‬
‫אין דעם פעלד און וועקט דעם ציבור איבער‬ ‫חולים קליניק‪ ,‬ר' יצחק שעכטער‪ ,‬האט געעפנט‬ ‫וואו אימער עס איז פארהאן א אידיש קינד‪".‬‬
‫דער קריטישער נושא קומט זיך א גרויסן דאנק‪.‬‬ ‫אן ארגאניזאציע געשטעלט צו מאכן שטודיעס‬ ‫פאר'ן אידיש‪-‬רעדנדן עולם האט ר' מרדכי‬
‫מ'קען זאגן אז א שיין חלק פון דער מהפיכה‬ ‫איבער מענטל העלט ביים היימישן ציבור‪ .‬די‬ ‫געזאגט ‪ 61‬שיעורים פאר ובלכתך בדרך‪ ,‬און‬
‫וואס איז היינט געווארן ארום די נושאים איז צו‬ ‫רעזולטאטן זענען געווען איבערראשנד פאר‬ ‫לויט ווי זיי זאגן איז דאס גאר א פאפולערער‬
‫פארדאנקען ר' מרדכי‪ .‬הוא הגבר וואס האט זיך‬ ‫שיעור און ווערט פארקויפט אין די טויזנטער‪.‬‬
‫נישט געשראקן פון קיין סטיגמעס און גערעדט‬ ‫פילע‪".‬‬ ‫"לעצטנס האב איך אנגעהויבן א פראיעקט אויף‬
‫אין פובליק פאר גרויסע צוזאמענקומען‪ .‬זאל‬ ‫אסאך מענטשן מיינען אז ‪ OCD‬איז א‬ ‫קול מבשר וואו מענטשן שיקן אריין שאלות‪,‬‬
‫אים דער אייבערשטער באשערן הצלחה אין זיין‬ ‫קרענק וואס מאכט זיך ביי היימישע אידן מער‬ ‫און אזויווי ווען עס קומט צו די נושאים האבן‬
‫ארבעט‪ ,‬און ער זאל אויסלויפן פון פאציענטן‬ ‫ווי אין דער אלגעמיינער גאס וויבאלד מיר האבן‬ ‫מענטשן מורא ארויפצוקומען מיט זייער קול‬
‫הלכות און דקדוקים‪ ,‬די שטודיעס ווייזן אבער‬ ‫ווערט די שאלה אויפגעברענגט דורך א געוויסן‬
‫בקרוב!‬ ‫אויף זייער טעות‪ .‬דער פראצענט פון אונזער‬ ‫"ר' שלמה"‪ ,‬און צוזאמען דיסקוטירן מיר די‬
‫מיר וועלן שליסן מיט וואס ר' מרדכי‬ ‫ציבור וואס ליידט אויף ‪ OCD‬איז אויף דער‬ ‫שאלה און נאכדעם די תשובה‪ .‬די שיעורים ווערן‬
‫האט אנגעהויבן‪" :‬איך וויל ערשט באדאנקען‬ ‫האר די זעלבע ווי דער פראצענט אין אלגעמיין‪.‬‬ ‫פארקויפט דורך ובלכתך בדרך‪ ,‬און די גרוסן‬
‫די מָאמענט רעדאקציע פאר'ן אונטערנעמען‬ ‫דער חילוק איז נאר אז ביים איד קלאפט עס‬
‫די געוואלדיגע שריט ארויסצוגעבן א ביילאגע‬ ‫אויס אויף הלכות און ביים גוי איז עס א פחד פון‬ ‫זענען ב"ה געוואלדיג!"‪.‬‬
‫געווידמעט אויף מענטל‪-‬העלט נושאים‪ .‬עס איז‬
‫א געוואלדיגער זכות און א בחינה פון מגלגלין‬ ‫שטארבן וכדו'‪.‬‬ ‫עפילאג‬
‫זכות על ידי זכאי‪ .‬מָאמענט איז די שטערקסטע‬ ‫די דעפרעסיע נומערן ביי אונזער ציבור‬
‫מאגאזין ביים היימישן עולם‪ ,‬דאס וועט‬ ‫שטייט אייגנטליך ביי העלפט פון וויפיל די גוי'שע‬ ‫בעפאר מיר ענדיגן אונזער שמועס פארציילט‬
‫האפנטליך ברענגען דער קול זאל דערהערט‬ ‫וועלט ליידט‪ .‬און דאס איז זייער פארשטענדליך‬
‫ווען מען נעמט אין באטראכט אז מיר לעבן מיט‬
‫ווערן‪".‬‬ ‫א ציל און מיר האבן א פולן סדר היום מיט תורה‬

‫ניסן תשע״ז‬ ‫‪42‬‬

‫די דעפרעסיע‬
‫נומערן ביי אונזער‬

‫אצייהיבגעונלרטפלשטיטךפיאמויבןהפיטיבשתרילםההשמיגפוברתסיםםסטאריקהמיצדוורה‬
‫וויפיל די גוי'שע‬
‫וועלט ליידט‪ .‬און‬
‫במיוהותדרר וובלעפאדןעאאטברמןרסעאשןמאכייטנזטטעעזניאאמדיזלטעציימריךאלמהביסרראהןאיבכרטוהשודמבירשארנראוזטרבנתעדאא׳ישאמ׳רוןלרץאהנםבשתשעסזעיללדיי|לפההלטט׳׳ה׳׳הרשראעאבוח‪,,‬בחירטידאנדמדיעהוביב׳יל׳קתוית|בדםשתרצופעוארת‬
‫און מיר האבן א‬
‫פולן סדר היום מיט מכל הסוגים‬
‫אר׳׳י | ב׳׳י | צאנץ | ספרדי | חב׳׳דתורה ועבודה‪.‬‬ ‫פארלאנגט פון אייער‬

‫מכל הגדלים‬ ‫סופר די נייע מהודר׳דיגערצופעוארת‬

‫פצפון | ‪ 27‬ממ | ‪ 34-35‬ממ |‬ ‫וואס איז אונטער די‬
‫אצבעים על אצבעים‬ ‫שטרענגע השגחה פון‬
‫התאחדות הרבנים‬
‫עבודת יד | מקשה | רבוע רגל |‬ ‫דארה׳׳ב וקנדא‬
‫חוט התפירה בין בית לבית | ורגיל‬
‫| כולם פרודות לגמרי‬

‫וגם אפשר להשיג מהבתים המהודרים ביותר של‬ ‫דיהכסשפרעפוןציהעעלדהעהבחרתידיםתמאיוןטןקויפט ם‬
‫״רדיצומהעוודרת׳דיפגעאר״באקומט בחינ‬
‫עטרת בתים‬

‫בהכשר הבד׳׳ץ עדה החרדית‬

‫‪161 Taylor St.‬‬
‫‪Brooklyn NY 11211‬‬

‫‪718.387.4983‬‬

‫פערספ‬ ‫"נפשי"‬
‫ספפרעאצייעעקלטער‬ ‫שטעלט פאר א‬
‫פראבלעמאטישן‬
‫פאל פאר א פאנעל‬
‫פון ‪ 5‬מומחים‬
‫בעיניני תורת‬
‫הנפש‪ ,‬און אלע‬
‫באטראכטן דעם‬
‫קעיס פון זייער‬

‫באזונדערן‬
‫קוקווינקל און‬
‫געבן זייערע‬
‫אייגנארטיגע‬

‫אנאליזן‪,‬‬
‫פארשלאגן‬
‫און לייזונגען‬

‫משה סופר‬

‫ניסן תשע״ז‬ ‫‪44‬‬

‫פעקטיוון‬

‫ניסן תשע״ז ‪45‬‬

‫איך בין א מגיד שיעור אין דער ערשטער כתה ישיבה גדולה‪,‬‬ ‫ווען עס קומט צו תורת‬
‫מיין ארבעט איז מער ווייניגער פארצולערנען שיעורים און זיכער‬
‫מאכן אז דער עולם לערנט‪ ,‬אבער אסאך מאל מאכט זיך אז איך‬ ‫הנפש איז דא א גרויסער‬
‫באמערק עפעס אויף א בחור און איך שפיר אז איך קען עס נישט‬
‫איגנארירן‪ .‬דאס יאר איז נישט אנדערש‪ ,‬און באמערקנדיג אסאך‬ ‫אויסוואל פון מהלכים‬
‫אויסערארדנטליכע זאכן אויף איין בחור האב איך אפגעמאכט זיך צו‬
‫און מעטאדן‪ ,‬און בעיקר‬
‫ווענדן צו אייך און הערן אייער מיינונג‪.‬‬
‫פארשידנארטיגע‬ ‫פון‬
‫קודם אביסל היסטאריע‪ :‬אין חדר איז דער בחור געווען גאר‬
‫שוואך און ווייט פון פאפולער‪ .‬די קינדער האבן אים אנגעקוקט ווי‬ ‫פערספעקטיוון‪ ,‬יעדער מטפל‬
‫א טאטאלער משוגענער‪ .‬ער פלעגט זיין א צעבראכענע רחמנות‪.‬‬
‫אין ערשטע כתה ישיבה קטנה האט ער צוביסלעך אנגעהויבן זיך צו‬ ‫זעט די סיטואציע פון זיין‬
‫ערהוילן און אנגעהויבן לערנען פלייסיג‪ .‬פארשטייט זיך אז מען האט‬
‫ווינקל און לויט דעם פרובירט‬
‫אים געגעבן אסאך חיזוק‪.‬‬
‫ער צו העלפן דעם פאציענט‪.‬‬
‫זיין טאטע זעענדיג דעם טויש האלט אז ער קען נישט זיין בעסער‪.‬‬
‫דער בחור האלט אויך אזוי‪ ...‬אבער דא ווערט די פראבלעם‪.‬‬ ‫די נפשי שטאב האט גענומען‬

‫ער ווערט באליידיגט פון יעדע מינדעסטע ווארט וואס די מגידי‬ ‫א קעיס און ארומגעגאנגען צו‬
‫שיעור זאגן‪ ,‬ער פלאגט זיך זייער ביים לערנען‪ ,‬ער מוז באקומען א‬
‫הונדערט צוואנציג אויף די בחינה ווען למעשה האט ער נישט די‬ ‫פינף ערליי ספעציאליסטן צו‬
‫אייגנשאפטן דערצו‪ .‬דאס מאכט אים מורא׳דיג נערוועז ביז ממש‬
‫ענקזייעטי‪ .‬בעפאר א בחינה איז נישטא צו וועם צו רעדן‪ ,‬ער קען‬ ‫זען וויאזוי זיי קוקן דאס אן‪.‬‬
‫פייניגן דעם מגיד שיעור מיט שאלות פאר גאר א לאנגע צייט און‬
‫ווען דער מגיד שיעור וויל איבערהאקן א רגע צו ענטפערן א קורצע‬ ‫עס דארף קלארגעשטעלט‬
‫שאלה פון א צווייטן ווערט ער באליידיגט אז מען שעצט נישט זיין‬ ‫ווערן אז דער תכלית פון דעם‬
‫פאנעל איז הויפטזעכליך צו‬
‫יגיעה‪.‬‬ ‫באקענען די ליינער מיט דעם‬
‫גרויסן אויסוואל פון מיטלען‬
‫ער ווערט זייער שנעל אויפגערעגט און גייט ארויס פון די כלים‬ ‫און מהלכים וויאזוי מען קען‬
‫אזש מ'קען נישט רעדן צו אים קיין גראד ווארט‪ .‬ער ווערט פארלוירן‬ ‫העלפן פראבלעמען‪ .‬דער‬
‫און פארגעסט מיט וועם ער רעדט און קען באפאלן א מגיד שיעור‬ ‫פאנעל איז אויסגעשטעלט‬
‫פאר א כלל און נישט פאר'ן‬
‫מיט קולות ווי ער וואלט געווען זיין חבר‪.‬‬ ‫פרט‪ ,‬און מ'קען נישט‬
‫ארויסנעמען פון דא קיין שום‬
‫ווען עס קומט צו לערנען איז ער זייער זייער אויבערפלעכליך און‬ ‫אינפארמאציע אויף למעשה‪,‬‬
‫קען פרעגן נארישקייטן און נישט פארשטיין קיין פשוט'ע זאכן‪ .‬ער‬ ‫יעדע פערזענליכע החלטה‬
‫וועט זיך שטעלן אויף א מציאות וכדו׳ און נישט איינזען וואו דער‬ ‫מוז ווערן דורכגערעדט מיט‬
‫ריכטיגער פאקוס דארף זיין‪ .‬ווען דער מגיד שיעור ענטפערט אז‬
‫א מומחה אין דעם פעלד‪.‬‬
‫נישט אויף דעם דארף מען פאקוסירן ווערט ער באבלאזן‪.‬‬

‫ער געט זייער שנעל אויף‪ .‬ער נעמט זיך נאכאמאל מיט א‬
‫געוואלדיגן עקסטרעמיזם‪.‬‬

‫ער האט נישט די מינדעסטע ידיעה ווען עס קומט צו סיי וועלכע‬
‫זאך‪ .‬ווי למשל‪ ,‬דער חילוק צווישן ראשונים און אחרונים‪.‬‬

‫אין ישיבה הייסט ער פון די גוטע בחורים‪ ,‬ווייל למעשה זיצט ער‬
‫ביי די גמרא‪ ,‬אבער איך שפיר אז ער ליידט‪.‬‬

‫וואס טוט מען מיט אזא בחור? דארף איך אים שיקן צו הילף‪ ,‬אויב‬
‫יא‪ ,‬וואס וועט העלפן? און וויאזוי וואלט איר געהאלפן דעם בחור?‬

‫ניסן תשע״ז‬ ‫‪46‬‬





‫זיך אז אין אזא פאל דארף מען זיך מייעץ זיין מיט א דעת תורה אדער‬ ‫הערליכן בוים‪ ,‬און אויך נאך דער גאנצער טירחא וועט מען געוויס נישט‬
‫מורה הוראה ווען עס איז נוגע להלכה‪ ,‬אבער דאס איז קלאר אז נישט די‬ ‫פארשטיין וויאזוי דער בוים קוקט אויס‪.‬‬
‫פרומקייט און הלכות זענען די זאכן וואס זענען גורם דעם פראבלעם‪ ,‬פונקט‬
‫פארקערט‪ ,‬מ'קען זען אידן וואס רייסן פון זיך שטיקער‪ ,‬פארלאנגען פון זיך‬ ‫האדם עץ השדה‪ ,‬א מענטש איז געגליכן צו א בוים‪ .‬עס איז זייער שווער‬
‫אסאך‪ ,‬און דאך זענען זיי מלא חיות‪ .‬די סיבה און געפיל וואס שטופט צו א‬ ‫מסביר צו זיין און צו פארשטיין א מענטש אין געשריבענע ווערטער‪ .‬יעדער‬
‫פרומקייט ווען עס איז נישט אויף א ריכטיגן וועג‪ ,‬אט דאס מאכט די אלע‬
‫מענטש האט הונדערטער פרטים‪ ,‬עמוק עמוק‪.‬‬
‫פראבלעמען‪.‬‬ ‫דעריבער איז שווער צו ענטפערן א שאלה אן זען דעם בחור און אים‬
‫איז פארהאן אמאל אז א פסיכאלאג וועט מייעץ זיין אויפצוהערן מיט די‬
‫אלע פרומקייטן אדער לערנען ווייניגער וכדו'‪ ,‬אין דעם קורצן טערמין וועט‬ ‫אפלערנען מיט ישוב הדעת‪ ,‬כובד ראש‪ ,‬און מיטגעפיל‪.‬‬
‫עס אפשר העלפן‪ ,‬אבער למעשה וועט דער מענטש אלעמאל מיינען אז‬ ‫מיר וועלן יא פרובירן צו ענטפערן באופן אפשר‪ ,‬און אויסברייטערן‬
‫רוחניות איז זיין שונא און ער דארף פרובירן ווי ווייניגער צו האבן א שייכות‬ ‫א שטיקעלע געדאנק וואס קען צונוצקומען פאר אנדערע ליינער אויך‬
‫דערמיט‪ ,‬וויפיל מען מוז מוז מען אבער נאר וויפיל די תורה פארלאנגט‪ ,‬ווען‬
‫באמת איז רוחניות‪ ,‬תורה און מצוות זענען אונזער לעבן און אן האבן חיות‬ ‫בסייעתא דשמיא‪.‬‬

‫דערין ווערט מען אינגאנצן אויסגעטריקנט ל"ע‪.‬‬ ‫וויאזוי עס קוקט אויס אויבנאויף איז אז דער בחור זוכט עפעס‪ ,‬און ער‬
‫עס קען זיך טאקע אמאל מאכן אז א מענטש איז אזוי שטעקן אין א‬ ‫זוכט עס גאר שטארק‪ ,‬ער איז ממש פארלוירן אין זיין מצב‪ ,‬אויך זעט מען‬
‫פרומקייט אדער סיי וועלכע רוחניות'דיגע זאך‪ ,‬אין אזא פאל קען אמאל זיין‬ ‫אז דער בחור ווייסט נישט וואס ער זוכט‪ ,‬ער כאפט נישט וואס דאס געפיל‬
‫דער מהלך אז מען זאל אויפהערן מיט דער פרומקייט פאר א קורצער צייט‬ ‫וואס נודזשעט אינעווייניג וויל פון אים‪ ,‬און ער פרובירט עס איינצושטילן‬
‫אלס א חלק פון די טעראפי‪ .‬איך האב אמאל מיטגעהאלטן ווי א מומחה‬ ‫מיט לערנען עקסטרעם פלייסיג‪ ,‬און מיט'ן מאכן זיינע ארומיגע זאלן האלטן‬
‫האט געזאגט פאר א בחור זאל גארנישט לערנען פאר צוויי וואכן ווייל דער‬
‫בחור איז געווען שרעקליך קראנק אויף שגעון גדלות‪ ,‬און נאך די צוויי וואכן‬ ‫פון אים‪.‬‬
‫האט מען געארבעט ארויסצוברענגען די אמת'ע רצונות און חשק אויף‬ ‫וויאזוי ווייס איך אז נישט דאס זוכט ער באמת?‬
‫לימוד התורה‪ ,‬און דער בחור איז בעז"ה געווארן א מתמיד עצום‪ ,‬און אויף א‬ ‫ווייל ווי עס שיינט האט ער עס נאכנישט געטראפן‪ .‬עס קוקט נישט‬
‫געזונטן וועג‪ ,‬פול מיט חיות און געשמאק און פארשטייט זיך אן די קראנקע‬ ‫אויס ווי דער בחור האט שוין דא אפגעאטעמט און געטראפן זיין גליק וואס‬
‫לחץ‪ .‬אבער אפילו אין אזא פאל דארף מען פרעגן א דעת תורה בעפאר מען‬ ‫ער האט אזוי שטארק משתוקק געווען דערויף‪ .‬פארקערט‪ ,‬זיינע שווערע‬
‫געפילן ווערן ערגער כסדר און ער שוועבט אין א ראולער קאוסטער פון‬
‫נעמט אזעלכע שריט‪.‬‬
‫יעצט איז די שאלה‪ ,‬וואס איז טאקע די סיבה אדער געפיל וואס‬ ‫יאוש און פערפעקציאניזם‪.‬‬
‫פייניגט דעם בחור און וועגן דעם לערנט ער און פאלט אדורך און פרובירט‬ ‫ווען א בחור איז אין אזא מצב‪ ,‬און ער לערנט אונטער אזא לחץ פון‬
‫נאכאמאל‪ ,‬און עודך? וואס איז דער לאך ביי אים אין הארץ וואס ער‬ ‫שווערע געפילן איז נישט מעגליך ער זאל מצליח זיין אין לערנען‪ ,‬און‬
‫דעריבער פלאצט עס יעדע שטיק צייט ביז די קומענדיגע התחדשות‪ .‬אין‬
‫פרובירט‪ ,‬אן ערפאלג‪ ,‬אנצופילן?‬ ‫אזא מצב ווערט פארקנאקט די הבנה און די "קאמאן סענס" פון דעם‬
‫דאס איז שוין נביאות צוצוטרעפן‪ ,‬איך וועל נאר ארויסברענגען א‬
‫נקודה לגבי דעם ריכטיגן בליק אויף רוחניות און וויאזוי א מענטש קען יא‬ ‫מענטש‪.‬‬
‫און נישט פארלאנגען פון זיך און קען זיין אז דאס איז א חלק פון דעם טעות‬ ‫שטעלט אייך פאר אז איר שטייט ביים עק פון דאך פון א ניינציג‪-‬‬
‫שטאקיגער געביידע וואס האט נישט קיין צוים‪ ,‬אדער אז הונדערט‬
‫פון דעם בחור‪.‬‬ ‫מענטשן באטראכטן אייך וויאזוי איר ווישט אויף די קאווע וואס איר‬
‫און אויך מיט א בדידי הוה עובדא‪ ,‬אבער דאסמאל‪ ,‬אן אמת'ע מעשה‪...‬‬ ‫האט אויסגעגאסן אינמיטן ביהמ"ד‪ ,‬וואלט איר אודאי אויך נישט געקענט‬
‫איך האב געהאט ביי מיר א בחור וואס האט געזאגט אז אויב היילט‬ ‫טראכטן גראד‪ .‬די זעלבע סטרעס אדער נאך ערגער שפילט זיך אפ אין‬
‫מען אים נישט אויס פון דער זאך וואס שטערט אים די קאנצענטראציע‬ ‫דעם בחור'ס מוח‪ .‬עס קען אפילו זיין אז דער בחור האט בעצם די בעסטע‬
‫און מאכט אז ער זאל נישט קענען לערנען‪ ,‬״איז מיין לעבן גארנישט ווערד‬ ‫כשרונות צום לערנען און דאך איז ער נישט מצליח ווייל די געפילן לאזן‬
‫אים נישט לערנען אויף א נאטירליכן נארמאלן וועג‪ ,‬הגם עס איז נישט‬
‫פאר מיר‪".‬‬ ‫אויסגעשלאסן אז ער האט מעגליך אויך א 'לימוד פראבלעם'‪ ,‬ווצב"ש‬
‫איך האב אים געפרעגט ״הייסט אז דיין לעבן איז נאר תלוי אין‬ ‫קאנצענטראציע אדער מעמארי פראבלעמען וכו'‪ ,‬אבער עס איז בכלל נישט‬
‫קאנצענטראציע? אויב ביסטו נאר ווערד אויב דו קענסט קאנצענטרירן‬
‫מוכרח‪.‬‬
‫פארשטיי איך נישט פארוואס דו ווילסט קאנצענטרירן‪".‬‬ ‫מען דארף דא קלארשטעלן אז די פראבלעם פון דעם בחור איז זיכער‬
‫"וואס מיינסטו צו זאגן?" האט ער מיך געפרעגט עפענעדיג אפאר אויגן‬ ‫נישט אז ער לערנט צו פלייסיג און ער שטרענגט זיך איבער‪ ,‬לימוד התורה‬
‫איז א מזון הנפש און עס איז זיכער אז דאס איז משמח א מענטש און‬
‫אויף מיר‪.‬‬
‫איך האב מסביר געווען אז איך זע נישט פארוואס ער וויל שפירן אז‬ ‫אנדעם קען מען בכלל נישט זיין קיין איד‪.‬‬
‫ער איז עפעס ווערד‪ ,‬ענדערש מאך אפ אז דו ביסט גארנישט ווערד און די‬ ‫איך האב אמאל געהערט פון מיין ראש ישיבה הרה"ג ר' מיכאל בער‬
‫גאנצע אישו איז פארטיג‪ .‬אויב דו האלטסט אז דו ביסט גארנישט ווערד‪,‬‬ ‫ווייסמאנדל שליט"א בנוגע וואס מענטשן זאגן אמאל אז א בחור האט‬
‫פארוואס ווילסטו יא זיין ווערד? דו וועסט קיינמאל נישט ארויסנעמען זאכן‬ ‫געלערנט זייער פלייסיג און געכאפט א נערוון בראך ל"ע דערפון‪ .‬דאס איז‬
‫פון גארבעדזש און פרובירן עס צו מאכן ווערדפול‪ ...‬גארבעדזש בלייבט‬ ‫א טעות‪ ,‬תורה מאכט נישט קיין נערוון בראך חלילה‪ ,‬נאר וואס דען‪ ,‬די‬
‫קרענק וואס האט געמאכט דעם בחור לערנען האט אים אויך געפירט ביז'ן‬
‫גארבעדזש‪.‬‬
‫אלא מאי‪ ,‬דאס אז דו ווילסט "שפירן" אז דו ביסט ווערד‪ ,‬איז דאך דער‬ ‫נערוון בראך‪ ...‬ודפח"ח‪.‬‬
‫פשט אז דו האסט אן אינערליכער געפיל וואס איז נישט מסכים מיט דיין‬ ‫צווישן די פראבלעמען וואס מאכן זיך ביים היימישן עולם זענען אויך‬
‫באשלוס אז דו ביסט נישט ווערד‪ .‬אויב אזוי‪ ,‬האב איך גע'טענה'ט מיט אים‪,‬‬ ‫דא פראבלעמען וואס רירן אן נושאים פון אידישקייט‪ ,‬רוחניות'דיגע ענינים‬
‫ווצב"ש פרומקייטן‪ ,‬נערוועזקייטן און אבסעסיעס בנוגע הלכות‪ ,‬פארשטייט‬

‫ניסן תשע״ז ‪49‬‬

‫געלונגענקייטן בין א גוטער מענטש און טאקע דערפאר דארף איך טון וואס‬ ‫לאמיר פארשטיין פארוואס איז דיין נפש בשום אין אופן נישט מסכים צו‬
‫מען דארף און זיך אויפפירן ערליך‪ ,‬ווייל אויב נישט בין איך מורד אין מיין‬ ‫דער החלטה אז 'איך בין גארנישט ווערד'‪.‬‬
‫הייליגע נשמה און אין מיין הייליגע און וויכטיגע תפקיד אויף דער וועלט‪.‬‬
‫און טאקע ווייל איך בין ווערד‪ ,‬וועגן דעם פארלאנג איך פון מיר‪ .‬נישט‬ ‫וועלכע טאטע איז א בעסערע טאטע‪ ,‬האב איך אים געפרעגט‪ ,‬איינער‬
‫וואס האט ליב זיין קינד ווייל זיין קינד איז וואויל‪ ,‬אדער איינער וואס האט‬
‫אז איך פארלאנג פון מיר‪ ,‬ווייל איך וויל שפירן ווערד‪.‬‬ ‫ליב זיין קינד‪ ,‬און וועגן דעם פרייט ער זיך ווען ער איז וואויל? אודאי דער‬
‫זאל דער אויבערשטער העלפן מיר זאלן אלע זוכה זיין צו אנערקענען‬ ‫צווייטער טאטע איז סך א בעסערער טאטע‪ ,‬ער האט ליב זיין קינד ווייל‬
‫אונזער אומבאשרייבליכע ווערד‪ ,‬וועלכע איז למעלה מהשגת אנוש‪ .‬מיר‬ ‫זיין קינד איז זיין קינד‪ ,‬אהבה שאינה תלויה בדבר‪ .‬א טאטע וואס האט ליב‬
‫זאלן קענען טון מצוות און מעשים טובים מיט א חשק‪ ,‬און מיט א שמחה‬ ‫זיין קינד נאר ווייל ער איז וואויל האט לאו דוקא ליב זיין 'קינד'‪ ,‬ער האט‬

‫של מצוה‪ ,‬אפילו ווען עס קומט אן שווער‪.‬‬ ‫ליב די 'וואוילקייט' פון זיין קינד‪...‬‬
‫״דו ביסט דער שלעכטער טאטע‪,‬״ האב איך צוגעענדיגט‪ ,‬א בחור וואס‬
‫הרב אדוני׳ קרויס‪ ,‬אן ערפארענער מחנך ומטפל‪ ,‬ארבעט אין אן‬ ‫האט זיך נישט ליב נאר ווען ער קען קאנצענטרירן מיינט דאס אז ער האט‬
‫ארגאניזאציע אין קרית יואל וואס העלפט בחורים זיך ארויסזען פון זייערע‬
‫נפשיות׳דיגע שוועריגקייטן‪ .‬זיך צו פארבינדן קענט איר רופן אויף ‪845-‬‬ ‫ליב קאנצענטראציע‪ ,‬נישט זיך‪.‬‬
‫דארף מען ארבעטן אויף דעם אליין‪ ,‬צו אנערקענען אז איך אליין‬
‫‪ 238-7107‬אדער אויף אימעיל ‪[email protected]‬‬ ‫בין א חלק אלוקי ממעל‪ ,‬איך פאר מיר אן קיין שום אויסערארדנטליכע‬

‫דער קאוטש‬

‫פערספעקטיוו‬

‫הרב חיים מאיר פערל‬

‫לייף און ביזנעס קאוטש‬

‫נישט באקומען‪ ,‬און ביידע זאכן זענען תלוי איינס אינעם צווייטן‪ .‬איינס‪,‬‬ ‫די שאלה דא איז פילפאכיג און ברייט פארצווייגט‪ .‬ערשטנס‪ ,‬דארף‬
‫וויאזוי זיך באמת אנצוקוקן מיט זיין מציאות‪ ,‬און פון וואו ער גייט נעמען‬ ‫דער בחור בכלל הילף‪ ,‬אדער וועט ער עס אויסוואקסן במשך דער צייט?‬
‫זיין זעלבסט‪-‬שאץ‪ ,‬און צווייטנס‪ ,‬ער האט נישט באקומען ריכטיגע הדרכה‬ ‫צווייטנס‪ ,‬אויב דארף ער הילף‪ ,‬מיט וואס דארף מען אים העלפן? וואו‬
‫וויאזוי זיך געהעריג צו קאנטראלירן די געפילן ווי אן ערוואקסענעם פערזאן‪.‬‬ ‫פאנגט מען אן? דריטנס‪ ,‬קען דאס דער מגיד שיעור געבן פאר'ן בחור‪ ,‬אדער‬
‫דער פראבלעם וואס וואקסט ארויס פון דעם איז ווי איר שרייבט‪" ,‬ער‬ ‫דארף מען זען אים צו שיקן צו פראפעסיאנעלע הילף? ווי אויך‪ ,‬אויב דארף‬
‫קען פייניגן דעם מגיד שיעור מיט שאלות פאר גאר א לאנגע צייט און ווען‬ ‫מען אים שיקן‪ ,‬וויאזוי איז מען משכנע דעם בחור אז ער זאל טאקע גיין‪,‬‬
‫דער מגיד שיעור וויל איבערהאקן א רגע צו ענטפערן א קורצע שאלה פון‬ ‫בשעת איר שרייבט אז ער זעט בכלל נישט ווי עפעס איז פראבלעמאטיש‬
‫א צווייטן ווערט ער באליידיגט אז מען שעצט נישט זיין יגיעה‪ .‬ער ווערט‬ ‫מיט אים? און צום לעצט‪ ,‬אויב דארף ער טאקע גיין‪ ,‬וויאזוי איז מען משכנע‬
‫זייער שנעל אויפגערעגט און גייט ארויס פון די כלים אזש מ'קען נישט רעדן‬ ‫דעם טאטן אז זיין זון דארף טאקע די נויטיגע הילף און זאל באצאלן וואס‬
‫צו אים קיין גראד ווארט‪ .‬ער ווערט פארלוירן און פארגעסט מיט וועם ער‬
‫רעדט און קען באפאלן א מגיד שיעור מיט קולות ווי ער וואלט געווען זיין‬ ‫עס פעלט אויס?‬
‫איז לאמיר צענעמען די זאך אביסל אויף קליין געלט‪.‬‬
‫חבר‪".‬‬ ‫איר שרייבט‪" :‬אין חדר איז דער בחור געווען גאר שוואך און ווייט פון‬
‫א מענטש זוכט נאטירליך זיין זעלבסט‪-‬שאץ‪ ,‬און מיט דעם שפירט‬ ‫פאפולער‪ .‬די קינדער האבן אים אנגעקוקט ווי א טאטאלער משוגענער‪ .‬ער‬
‫ער ווערד‪ .‬דאס איז פאר אים זיין חיות און מיט דעם ווייסט ער זיין פלאץ‬ ‫פלעגט זיין א צעבראכענער רחמנות‪ .‬אין ערשטע כתה ישיבה קטנה האט‬
‫מיט מענטשן‪ .‬אויב פארלירט ער דעם געפיל פון ווערד‪ ,‬שפירט זיך דאס‬ ‫ער צוביסלעך אנגעהויבן זיך צו ערהוילן און אנגעהויבן לערנען פלייסיג‪.‬‬
‫ווי א גיהנם‪ .‬א קינד וואס האט אלע זיינע יארן געשפירט אז ער איז עפעס‬ ‫פארשטייט זיך אז מען האט אים געגעבן אסאך חיזוק‪".‬‬
‫ווערד קומט אין ישיבה‪ ,‬איז זיין לערנען א 'הוספה' אויף זיין נאטירליכע‬ ‫איר שרייבט נישט וואס דא איז געשען פארוואס ער האט זיך געטוישט‪.‬‬
‫ווערד וואס ער האט שוין פון לאנג‪ .‬פאר אזא איינעם‪ ,‬אפילו עס וועט‬ ‫בסה"כ "האט מען אים געגעבן חיזוק"‪ .‬מיין השערה איז אז מען האט אים‬
‫זיך מאכן אז ער וועט נישט האבן קיין הונדערט אויף זיין בחינה איין‬ ‫געוואלט געבן דאס געפיל אז ער איז 'עפעס ווערד' דורך אים מחזק זיין אז‬
‫וואך‪ ,‬איז נישט אזוי געפערליך‪ .‬אבער פאר אזא איינעם ווי דער בחור‪,‬‬ ‫ער זאל גיין ווייטער‪ .‬אבער מיין השערה איז אז צוויי זאכן האט ער נאך אלץ‬

‫ניסן תשע״ז‬ ‫‪50‬‬


Click to View FlipBook Version