1. วิถีชีวิตกับการสร้างสรรค์ทางดนตรี การสร้างสรรค์ทางดนตรีที่เกี่ยวข้องกับวิถีชีวิตมีหลายรูปแบบ ดังนี้ 1.1 ดนตรีที่เกี่ยวข้องกับชีวิตประจ าวัน (domestic music) เช่น เพลงกล่อมเด็ก เพลงประกอบการละเล่น เพลงที่ใช้ในงานประเพณี 1.2 ดนตรีที่ใช้ในการประกอบพิธีกรรม (ritualmusic) มีจุดมุ่งหมายในการสร้างความรู้ร่วมที่มีต่อพิธีและสร้าง บรรยากาศที่สงบ เช่น เพลงสวด (Chant) ของศาสนาคริสต์ในยุคกลาง ซึ่งเป็นดนตรีที่ไม่ได้ถูกสร้างมาเพื่อ ความบันเทิงและความไพเราะ หากแต่มีไว้เพื่อท าให้ค าสวดมีพลังยิ่งขึ้นและท าให้พิธีมีความศักดิ์สิทธิ์
2. เทคโนโลยีกับการสร้างสรรค์งานดนตรี เทคโนโลยีมีส่วนส าาคัญอย่างมากต่อการสร้างสรรค์งานดนตรี ทั้งยังก่อให้เกิดความเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรม ในหลายมิติ เมื่อเทคโนโลยีทางด้านการพิมพ์เริ่มเป็นที่แพร่หลาย สิ่งพิมพ์ทางดนตรีถูกผลิตเพิ่มขึ้นอย่างมาก ท าให้ผู้คน ทั่วไปสามารถเข้าถึงผลงานทางดนตรีในวงกว้างขึ้นเพราะก่อนหน้านี้หนังสือที่บันทึกโน้ตเพลงจะมีราคาสูงมาก เทคโนโลยีที่ส่งผลถึงการสร้างสรรค์ผลงานดนตรีโดยตรงอีกประการหนึ่งคือ เครื่องดนตรีที่ถูกพัฒนาและ ปรับปรุงเพื่อให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงของรสนิยมทางดนตรี เช่น เปียโนที่ถูกประดิษฐ์ขึ้นโดยสามารถก าหนดความ ดัง-เบาของโน้ตได้จากน า้หนักของนิ้วโดยตรงซึ่งสอดคล้องกับดนตรีสไตล์ใหม่ที่มีมิติของความหลากหลาย การเกิดขึ้นของเทคโนโลยีการบันทึกเสียงในช่วงปลายศตวรรษที่ ๑๙ เป็นนวัตกรรมที่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลง อย่างมากเช่นกัน เป็นสิ่งที่เปลี่ยนวิธีในการฟังดนตรีของผู้คน เราสามารถฟังดนตรีได้ทุกรูปแบบเช่นฟังในบ้านของตัวเอง โดยไม่ต้องไปถึงหอแสดงดนตรีที่ส าคัญคือสามารถฟังซ้ ากี่ครั้งก็ได้
3. ความเชื่อกับการสร้างสรรค์งานดนตรี ความเชื่อ มีความเชื่อของสังคมอยู่หลายประการที่เกี่ยวข้องกับดนตรีไทยที่เห็นได้เด่นชัดก็คือ “ดนตรีไทยถือว่ามีครู” ดังนั้นจึงต้องท าพิธีไหว้ครูก่อนจึงจะฝึกหัดเล่นได้ 4. ศาสนากับการสร้างสรรค์งานดนตรี นับเป็นสิ่งหนึ่งที่เป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจของมนุษย์ ซึ่งนอกจากความเชื่อในการนับถือสิ่งเหนือธรรมชาติ แล้ว มนุษย์ยังมีความเชื่อและศรัทธาในศาสนา ในการประกอบพิธีกรรมทางศาสนาก็มีการสร้างสรรค์เพื่อน ามาใช้ ประกอบพิธีกรรม เช่น ในศาสนาคริสต์ได้น าเพลงสวดมาขับร้องเพื่อใช้ในขั้นตอนต่างๆของพิธีแมส (Mass) หรือพิธี มิสซา (Missa) เป็นต้น ในส่วนศาสนาพุทธก็มีการดนตรีในการบรรเลงประกอบพิธีกรรมทางศาสนา เช่น งานบวช งานศพ งานเทศน์มหาชาติ เป็นต้น
ให้นักเรียนเขียนสรุปความรู้เป็นแผนภาพเกี่ยวกับปัจจัยในการสร้างสรรค์ผลงานดนตรี ในแต่ละวัฒนธรรมลงในแผนภาพต่อไปนี้ ปัจจัยในการสร้างสรรค์ผลงาน ดนตรีในแต่ละวัฒนธรรม ศาสนา ความเชื่อ วิถีชีวิต เทคโนโลยี