ไฟฟ้าในชีวิตประจำวัน

ส่วนสำคัญของวงจรไฟฟ้าคือการต่อโหลดใช้งาน โหลดที่นำมา
ต่อใช้งานในวงจรไฟฟ้าสามารถต่อได้เป็น 3 แบบด้วยกัน
ได้แก่

วงจรไฟฟ้าแบบอนุกรม

(SERIES ELECTRICAL CIRCUIT)

วงจรไฟฟ้าแบบขนาน
(PARALLEL ELECTRICAL CIRCUIT)

วงจรไฟฟ้าแบบผสม
(SERIES - PARALLEL ELECTRICAL CIRCUIT)

การต่อแบบอนุกรม

การต่อวงจรแบบอนุกรม เป็นการนำเอาเครื่อง
ใช้ไฟฟ้าหรือโหลดหลาย ๆ อันมาต่อเรียง

กันไปเหมือนลูกโซ่ กล่าวคือ ปลายของเครื่องใช้
ไฟฟ้าตัวที่ 1 นำไปต่อกับต้นของเครื่องใช้ไฟฟ้าตัวที่
2 และต่อเรียงกันไปเรื่อย ๆ จนหมด แล้วนำไปต่อ
เข้ากับแหล่งกำเนิด การต่อวงจรแบบอนุกรมจะมี
ทางเดินของกระแสไฟฟ้าได้ทางเดียวเท่านั้น ถ้าเกิด
เครื่องใช้ไฟฟ้าตัวใดตัวหนึ่งเปิดวงจรหรือขาดจะ
ทำให้วงจรทั้งหมดไม่ทำงาน

ตัวอย่าง

การต่อวงจรแบบอนุกรม

คุณสมบัติการต่อวงจรแบบอนุกรม

กระแสไฟฟ้าจะไหลเท่ากันตลอดวงจร
แรงดันไฟฟ้าตกคร่อมส่วนต่างๆของ
วงจรเมื่อนำมารวมกันแล้วจะเท่ากับ
แรงดันไฟฟ้าที่แหล่งกำเนิด

ความต้านทานรวมของวงจรจะมีค่า
เท่ากับผลรวมของความต้านทาน

แต่ละตัวของวงจรรวมกัน

การต่อแบบขนาน

การต่อวงจรแบบขนานเป็นการนำเอาต้นของเครื่อง
ใช้ไฟฟ้าทุกๆด้านต่อรวมกันและต่อเข้ากับแหล่ง
กำเนิดที่จุดหนึ่ง นำปลายสายของทุก ๆ ด้านมาต่อ
รวมกันและนำไปต่อกับแหล่งกำเนิดอีกจุดหนึ่งที่
เหลือ ซึ่งเมื่อเครื่องใช้ไฟฟ้าแต่ละอันต่อเรียบร้อย
แล้วจะกลายเป็นวงจรย่อย กระแสไฟฟ้าที่ไหลจะ
สามารถไหลได้หลายทาง ขึ้นอยู่กับตัวของเครื่องใช้
ไฟฟ้าที่นำมามาต่อขนานกัน ถ้าเกิดในวงจรมีเครื่อง
ใช้ไฟฟ้าตัวหนึ่งขาดหรือเปิดวงจรเครื่องใช้ไฟฟ้าที่
เหลือก็ยังสามารถทำงานได้ในบ้านเรือนที่อยู่อาศัย
ปัจจุบันจะเป็นการต่อวงจรแบบนี้ทั้งสิ้น

ตัวอย่าง

การต่อวงจรแบบขนาน

คุณสมบัติการต่อวงจรแบบขนาน

กระแสไฟฟ้ารวมของวงจรขนานจะมีค่า
เท่ากับกระแสไฟฟ้าย่อยที่ไหลในแต่ละ

สาขาของวงจรรวมกัน
แรงดันไฟฟ้าตกคร่อมส่วนต่าง ๆ
ของวงจรจะเท่ากับแรงดันไฟฟ้าที่

แหล่งกำเนิดในวงจร
ความต้านทานรวมของวงจร จะมีค่า
น้อยกว่าความต้านทานตัวที่น้อยที่สุด

ที่ต่ออยู่ในวงจร

การต่อแบบผสม

การต่อวงจรแบบผสมเป็นวงจรที่นำเอาวิธีการต่อ
แบบอนุกรมและวิธีการต่อแบบขนานมารวมให้เป็น
วงจรเดียวกันซึ่งสามารถแบ่งตามลักษณะของการ

ต่อได้ 2 ลักษณะ ดังนี้
วงจรผสมแบบอนุกรม-ขนาน เป็นการนำเครื่องใช้
ไฟฟ้าหรือโหลดไปต่อกันอย่างอนุกรมก่อนแล้วจึงนำ

ไปต่อกันแบบขนานอีกครั้งหนึ่ง
วงจรผสมแบบขนาน-อนุกรม เป็นการนำเครื่องใช้
ไฟฟ้าหรือโหลดไปต่อกันอย่างขนานก่อนแล้วจึงนำ

ไปต่อกันแบบอนุกรมอีกครั้งหนึ่ง

ตัวอย่าง

การต่อวงจรแบบผสม

คุณสมบัติการต่อวงจรแบบผสม

เป็นการนำคุณสมบัติของวงจรอนุกรมและ
คุณสมบัติของวงจรขนานมารวมกัน หมายความว่า
ถ้าตำแหน่งที่มีการต่อแบบอนุกรม ก็เอาคุณสมบัติ
ของวงจรการต่อแบบอนุกรมมาพิจารณาตำแหน่ง
ใดที่มีการต่อแบบขนานก็เอาคุณสมบัติของวงจร

การต่อแบบขนานมาพิจารณาไปทีละขั้นตอน

คำนวณค่าไฟฟ้าในบ้าน

เราต้องรู้อัตราค่าไฟฟ้าของ
เครื่องใช้ไฟฟ้าแต่ละชนิดนั้น

โดยสังเกตได้จากกำลัง
ไฟฟ้าที่มีหน่วยเป็นวัตต์ ยิ่ง
เครื่องใช้ไฟฟ้าที่มีจำนวน
วัตต์มาก ก็หมายความว่าจะ

ใช้ไฟฟ้ามากขึ้นไปด้วย

สิ่งที่ต้องรู้ก่อนการคำนวณค่าไฟฟ้า

นำมาคำนวณค่าใช้
ไฟฟ้าด้วยสูตร

เปิดใช้งานประมาณ สำรวจว่าภายในที่อยู่
เดือนละกี่ชั่วโมง อาศัยนั้นมีเครื่องใช้
ไฟฟ้าประเภทไหนบ้าง

หาค่าพลังงานที่เราใช้ไป

ก่อนที่เราจะคิดค่าไฟออกมา ก็ต้องหาค่าพลังงานไฟฟ้าที่เราใช้ไปก่อน
โดยพลังงานไฟฟ้าที่เราใช้ไปนั้นหาได้จาก

“กําลังไฟฟ้าของเครื่องใช้ไฟฟ้า” คูณด้วย “เวลาที่เราใช้เครื่องใช้ไฟฟ้า”
หรือสามารถเขียนเป็นสมการได้ว่า

W=Pxt

ตัวอย่าง

วนิดาเปิดเครื่องปรับอากาศในห้องนอนที่ใช้ไฟฟ้ากำลัง 1,400 วัตต์ เป็น
เวลา 8 ชั่วโมง ค่าไฟฟ้าหน่วยละ 2.50 บาท วนิดาจะเสียค่าไฟฟ้าเท่าไร

จากสูตร W = P x t

เมื่อใช้กำลังไฟ 1,400 วัตต์ , เวลา 8 ชั่วโมง

แทนค่า W = 1,400 x 8 = 1.2 หน่วย
1,000

ดังนั้นจะต้องเสียค่าไฟ = 1.2 X 2.50 = 28 บาท

ตัวอย่าง

วารุณีใช้เครื่องใช้ไฟฟ้าต่อเดือนทุกวันคือ
- หลอดไฟ 100 วัตต์ จำนวน 5 หลอด เปิดวันละ 6 ชั่วโมง
- ตู้เย็น 120 วัตต์ เปิดวันละ 24 ชั่วโมง
- โทรทัศน์ 180 วัตต์ จำนวน 2 เครื่อง เปิดวันละ 5 ชั่วโมง
- เตารีดไฟฟ้า 850 วัตต์ ใช้วันละ 2 ชั่วโมง

ในเดือนเมษายน จะเสียเงินค่าไฟฟ้าเท่าไร ถ้าค่าไฟฟ้า
หน่วยละ 3.50 บาท

เฉลยตัวอย่าง

ตัวอย่าง

หม้อหุงข้าวไฟฟ้าใช้กำลังไฟฟ้า 800 วัตต์ ถ้าใช้หม้อหุง
ข้าวนี้นาน 1 ชั่วโมง จะสิ้นเปลืองพลังงานไฟฟ้าเท่าไร

เฉลยตัวอย่าง

ตัวอย่าง

พัดลมตั้งพื้น 75 วัตต์ 4 ตัว ถ้าเปิดพร้อมกันจะใช้กำลัง
ไฟฟ้ารวมกันกี่กิโลวัตต์ และถ้าเปิดอยู่นาน 5 ชั่วโมง จะสิ้น

เปลืองพลังงานไฟฟ้ากี่หน่วย

เฉลยตัวอย่าง

สูตรที่ใช้ในการคำนวณ

กำลังไฟฟ้า (วัตต์ ) X จำนวนเครื่องใช้ไฟฟ้า
1000 X จำนวนชั่วโมงที่ใช้ใน 1 วัน

จะได้ จำนวนหน่วยต่อวัน (ยูนิต)

ยกตัวอย่าง

คำนวณค่าไฟบ้านพัก A ซึ่งมีเครื่องใช้ไฟฟ้าทั้งหมด 9 ชนิด

หลอดไฟขนาด 50 วัตต์จำนวน 10 ดวงเปิดใช้งานวันละประมาณ 6 ชั่วโมง

50 วัตต์ X มีจำนวนทั้งหมด 10 ดวง
1000 X 6 ชั่วโมง

จะได้ 3 หน่วย/วัน (เดือนละ 90 หน่วย)

ยกตัวอย่าง

คำนวณค่าไฟบ้านพัก A ซึ่งมีเครื่องใช้ไฟฟ้าทั้งหมด 9 ชนิด

ไมโครเวฟขนาด 600 วัตต์จำนวนหนึ่งเครื่อง เปิดใช้งานวันละ 30 นาที

600 วัตต์ X มีจำนวนทั้งหมด 1 เครื่อง
1000 X 0.5 ชั่วโมง

จะได้ 0.3 หน่วย/วัน (เดือนละ 9 หน่วย)

ยกตัวอย่าง

คำนวณค่าไฟบ้านพัก A ซึ่งมีเครื่องใช้ไฟฟ้าทั้งหมด 9 ชนิด

ตู้เย็นขนาด 125 วัตต์หนึ่งตู้เปิดใช้งานตลอด 24 ชั่วโมง

125 วัตต์ X มีจำนวนทั้งหมด 1 ตู้
1000 X 24 ชั่วโมง

จะได้ 3 หน่วย/วัน (เดือนละ 90 หน่วย)

ยกตัวอย่าง

คำนวณค่าไฟบ้านพัก A ซึ่งมีเครื่องใช้ไฟฟ้าทั้งหมด 9 ชนิด

แอร์ขนาด 2000 วัตต์ จำนวน 2 เครื่องเปิดใช้งานวันละ 6 ชั่วโมง

2000 วัตต์ X มีจำนวนทั้งหมด 2 เครื่อง
1000 X 6 ชั่วโมง

จะได้ 24 หน่วย/วัน (เดือนละ 720 หน่วย)

ยกตัวอย่าง

คำนวณค่าไฟบ้านพัก A ซึ่งมีเครื่องใช้ไฟฟ้าทั้งหมด 9 ชนิด

เตาอบ ขนาด 850 วัตต์จํานวน 1 เครื่อง เปิดวันละ 30 นาที

850 วัตต์ X มีจำนวนทั้งหมด 1 เครื่อง
1000 X 0.5 ชั่วโมง

จะได้ 0.425 หน่วย/วัน (0.425X30วัน)
(เดือนละ 12.75 หน่วย)

ยกตัวอย่าง

คำนวณค่าไฟบ้านพัก A ซึ่งมีเครื่องใช้ไฟฟ้าทั้งหมด 9 ชนิด

เครื่องชงกาแฟขนาดเล็ก 100 วัตต์ จํานวน 1 เครื่อง เปิด 1 ชั่วโมง

100 วัตต์ X มีจำนวนทั้งหมด 1 เครื่อง
1000 X 1 ชั่วโมง

จะได้ 0.1 หน่วย/วัน (0.1X30วัน)(เดือนละ 3 หน่วย)

ยกตัวอย่าง

คำนวณค่าไฟบ้านพัก A ซึ่งมีเครื่องใช้ไฟฟ้าทั้งหมด 9 ชนิด

ทีวี ขนาด 300 วัตต์ จํานวน 1 เครื่อง เปิดใช้งานวันละ 5 ชั่วโมง

300 วัตต์ X มีจำนวนทั้งหมด 1 เครื่อง
1000 X 5 ชั่วโมง

จะได้ 1.5 หน่วย/วัน (1.5X30 วัน)(เดือนละ 45 หน่วย)

ยกตัวอย่าง

คำนวณค่าไฟบ้านพัก A ซึ่งมีเครื่องใช้ไฟฟ้าทั้งหมด 9 ชนิด

สรุปได้ว่าบ้านพัก A จะใช้ไฟฟ้าทั้งหมด 969.75 หน่วยต่อเดือน

90+9+90+720+12.75+3+45 = 969.75

อัตราค่าไฟฟ้าประเภทบ้านอยู่อาศัย ซึ่งมีผู้ใช้ไฟฟ้าจำนวนมาก
แบ่งออกเป็น 2 ประเภท

1.1 ประเภทมีการใช้พลังงานไฟฟ้าไม่เกิน 150 หน่วยต่อเดือนมีอัตราดังต่อ
ไปนี้ (ไม่รวมภาษีมูลค่าเพิ่ม)

อัตราค่าไฟฟ้าประเภทบ้านอยู่อาศัย ซึ่งมีผู้ใช้ไฟฟ้าจำนวนมาก
แบ่งออกเป็น 2 ประเภท

1.2 ประเภทปริมาณการใช้ไฟฟ้าเกินกว่า 150 หน่วยต่อเดือนมีอัตราดังต่อไปนี้
(ไม่รวมภาษีมูลค่าเพิ่ม)

ตัวอย่างการคิดค่าไฟฟ้า

สมมติว่าเป็นผู้ใช้ไฟฟ้าประเภท 1.2 ใช้ไฟฟ้าไป 990 หน่วย

35 หน่วยแรก คิดราคา 85.21 บาท
115 หน่วยต่อไป = 115X1.1236 = 129.21 บาท
250 หน่วยต่อไป = 250X2.1329 = 533.22 บาท
ส่วนที่เกินกว่า400หน่วย = 990-400

=590X2.4226 = 1,429.33 บาท

รวมเป็นเงิน 2,176.97 บาท

ตัวอย่างการคิดค่าไฟฟ้า

คำนวณค่า FT โดยดูได้จากใบแจ้งหนี้/ใบเสร็จรับเงิน
หรือสอบถามจากการไฟฟ้านครหลวง

ตัวอย่าง ค่า FT มิ.ย. 2541 หน่วยละ 5.45 สต.
990 หน่วย X0.05045 บาท = 499.46 บาท
รวมเงิน 2,176.97 + 499.46 = 2,676.43 บาท
ภาษีมูลค่าเพิ่ม 10% = 2.676.43 X 7/100 = 187.35 บาท
รวมเป็นเงิน 2,676.43 + 187.35 = 2,863.78 บาท

ค่าไฟฟ้าที่เรียกเก็บ 2,863.75 บาท

หมายเหตุ

กรณีที่คำนวณค่าไฟฟ้าแล้วเศษสตางค์ที่
คำนวณได้มีค่าต่ำกว่า 12.50 สตางค์ กฟน.
จะทำการปัดเศษลงให้เต็มจำนวนทุกๆ 25
สตางค์ และถ้าเศษสตางค์มีค่าเท่ากับหรือ
มากกว่า 12.50 สตางค์ กฟน. จะปัดเศษขึ้น

เต้มจำนวนทุกๆ 25 สตางค์